Pytanie pochodzi z Kompasu Księgowo-Kadrowego

Kiedy powstanie obowiązek podatkowy w VAT u nabywcy, gdy sprzedawca jest małym podatnikiem stosującym metodę kasową przy świadczeniu usług z załącznika nr 14 do u.p.t.u.?
W którym miesiącu ten zakup powinien wykazać w deklaracji VAT - w miesiącu wykonania usługi i wystawienia faktury (styczeń), czy w momencie zapłaty (luty)?
W którym miesiącu nabywca powinien wykazać w deklaracji podatek należny i odliczyć podatek naliczony od nabycia od małego podatnika rozliczającego się metodą kasową usług z załącznika nr 14 do u.p.t.u.?
 
Odpowiedź
W opisanej sytuacji transakcję – po stronie nabywcy zobowiązanego do rozliczenia VAT – należy rozliczyć na zasadach ogólnych.
 
 
Uzasadnienie
W opisanej sprawie są Państwo zobowiązani do zastosowania uregulowań wynikających z art. 17 ust. 1 pkt 8 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług - dalej u.p.t.u.
 
Stosownie do powołanej podstawy prawnej podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne: nabywające usługi wymienione w załączniku nr 14 do u.p.t.u., jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
 
- usługodawcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 u.p.t.u., u którego sprzedaż nie jest zwolniona od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i 9 u.p.t.u.,
 
- usługobiorcą jest podatnik, o którym mowa w art. 15 u.p.t.u., zarejestrowany jako podatnik VAT czynny.
 
Konieczność opisanego sposobu opodatkowania – nazywana potocznie odwrotnym obciążeniem w obrocie krajowym ma zastosowanie tylko w przypadku o którym mowa w art. 17 ust. 1h u.p.t.u. tj. w przypadku nabycia usług wymienionych w poz. 2-48 załącznika nr 14 oraz w sytuacji gdy usługodawca świadczy te usługi jako podwykonawca.
 
W opisanej przez Państwa sytuacji podwykonawca jest małym podatnikiem, który rozlicza się metodą kasową. Dla Państwa jednak okoliczność ta jest bez znaczenia.
 
Przepisy art. 21 ust. 1 u.p.t.u. zawężają możliwość wyboru rozliczeń metodą kasową tylko dla małego podatnika. Przepis stanowi: mały podatnik może wybrać metodę rozliczeń polegającą na tym, że obowiązek podatkowy w odniesieniu do dokonywanych przez niego dostaw towarów i świadczenia usług powstaje z dniem otrzymania całości lub części zapłaty - w przypadku dokonania dostawy towarów lub świadczenia usług na rzecz podatnika, o którym mowa w art. 15, zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny. Małym podatnikiem w opisanej sytuacji jest Państwa kontrahent a nie Państwo jako nabywca usługi.
 
Zatem, konieczne będzie rozpoznanie obowiązku podatkowego z tytułu nabycia usług od podwykonawcy w oparciu o reguły wynikające z art. 19a u.p.t.u.
 
Na podstawie art. 19a ust. 1 u.p.t.u. obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dostawy towarów lub wykonania usługi, z zastrzeżeniami. W opisanej sprawie – obowiązek podatkowy jednak nie powstanie – tak jak Państwo sugerują w dacie wykonania usługi – a w dacie w wystawienia faktury dokumentującej wykonanie usługi (daty te mogą być ewentualnie tożsame). Stosownie bowiem do uregulowań wynikających z art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a) u.p.t.u. obowiązek podatkowy z tytułu świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych, powstaje z chwilą wystawienia faktury w przypadkach, o których mowa w art. 106b ust. 1 u.p.t.u.. Reguła ta będzie znajdowała zastosowanie w opisanej sytuacji, ponieważ usługa była wykonywana na rzecz przedsiębiorcy; a nie osoby fizycznej.
 
W publikacji J. Zubrzyckiego, Leksykon VAT. Wrocław 2017 s. 788-789, czytamy: "w przypadku świadczenia usług z załącznika nr 14 do u.p.t.u., dla których obowiązanym do rozliczenia podatku, zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 8 u.p.t.u. jest usługobiorca, obowiązek podatkowy powstaje u nabywcy usług wymienionych w załączniku nr 14 na zasadach takich, jakie są określone dla danego rodzaju usług. (...) Obowiązek podatkowy w przypadku usług budowlanych wykonywanych na rzecz podatnika powstaje na zasadach określonych w art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a u.p.t.u. tzn. z chwilą wystawienia faktury, a gdy usługodawca nie wystawi faktury, lub wstawił ją z opóźnieniem – z chwilą upływu terminu wystawienia faktury dokumentującej wykonane usługi budowlane (art. 19a ust. 7 u.p.t.u.)".
 
Kwotę podatku naliczonego, zgodnie art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a u.p.t.u. stanowi kwota należnego z tytułu świadczenia usług, dla którego zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 lub 8 u.p.t.u. podatnikiem jest ich usługobiorca.
 
Termin odliczenia podatku naliczonego zaś, określa art. 86 ust. 10b pkt 3 oraz ust. 10i u.p.t.u. Zasadą jest, stosownie do art. 86 ust. 10 u.p.t.u., iż prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego powstaje w rozliczeniu za okres, w którym w odniesieniu do nabytych lub importowanych przez podatnika towarów i usług powstał obowiązek podatkowy. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego w przypadkach, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 4 lit. a, b i d u.p.t.u. - powstaje zgodnie z ust. 10, pod warunkiem że podatnik uwzględni kwotę podatku należnego z tytułu tych transakcji w deklaracji podatkowej, w której jest on obowiązany rozliczyć ten podatek, nie później niż w terminie 3 miesięcy od upływu miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy.
 
Ujmując prościej, podatek naliczony odpowiadający podatkowi należnemu wykazanemu w deklaracji VAT podatnik może odliczyć w tej samej składanej deklaracji VAT.
 
Usługodawca natomiast, obowiązany będzie do stosowania przepisów dedykowanych dla tzw. małego podatnika rozliczającego się metodą kasową, czyli uregulowań wynikających z art. 21 ust. 1 u.p.t.u. W praktyce zastosowanie wskazanych uregulowań równoznaczne jest określeniem obowiązku podatkowego z uwzględnieniem metody kasowej. Oznacza to, iż usługodawca powinien wykazać świadczenie usług w deklaracji VAT-7 oraz w informacji VAT-27 dopiero z chwilą kiedy otrzyma zapłatę za wykonaną usługę.