Bistyp: Budujesz? Remontujesz? Policz koszty z nami!>>>

Sektor budowlany należy do tej części gospodarki, której produkcja posiada swój indywidualny charakter przejawiający się niepowtarzalnością obiektów budowlanych - nie ma dwóch identycznych obiektów budowlanych, a o wyjątkowości każdego z nich decydują jego cechy własne oraz warunki i technologia ich wykonania. Indywidualne właściwości produkcji budowlanej, powodują, że wyróżnia się ona charakterystyczną specyfiką na swoje wyroby, co powoduje, że ceny w budownictwie także zachowują swój indywidualny charakter dzięki temu, że są one ustalane w odniesieniu do każdego obiektu w ścisłym powiązaniu z kosztami produkcji. Do określenia cen obiektów i robót budowlanych służą kosztorysy, które opracowuje się metodą kalkulacji uproszczonej i metodą kalkulacji szczegółowej.



1. Metoda kalkulacji szczegółowej

Kalkulacja szczegółowa polega na określeniu wartości kosztorysowej robót przez obliczenie dla pozycji objętych przedmiarem robót wartości poszczególnych jednostkowych nakładów rzeczowych (kosztów bezpośrednich), doliczeniu narzutów i przemnożeniu tych wartości przez ilości jednostek przedmiarowych robót w obiekcie lub jego elemencie według następującego wzoru:


Za podstawy rzeczowe kalkulacji szczegółowej przyjmuje się nakłady: robocizny, materiałów oraz pracy sprzętu i środków transportu technologicznego.

Jednostkowe nakłady rzeczowe robocizny ustala się na podstawie analiz indywidualnych lub przyjmuje się z katalogów. Nakłady te określają ilości roboczogodzin dla wszystkich czynności, wymienionych w szczegółowych opisach robót przy poszczególnych pozycjach kosztorysowych, z uwzględnieniem na czynności pomocnicze.

Jednostkowe nakłady rzeczowe materiałów oblicza się na podstawie analiz indywidualnych lub przyjmuje się z katalogów. Nakłady te określają ilości wyszczególnionych rodzajów materiałów, wyrobów lub prefabrykatów, a także maszyn, urządzeń i konstrukcji montowanych na stałe, niezbędnych do wykonania robót ujętych w poszczególnych pozycjach kosztorysowych, z uwzględnieniem ubytków i odpadów powstających w procesie wbudowania. W nakładach materiałów uwzględnia się również ilości materiałów pomocniczych (innych) wynikających z analiz indywidualnych lub według zasad podanych w odpowiednich katalogach.

Jednostkowe nakłady rzeczowe pracy sprzętu i transportu technologicznego oblicza się na podstawie analiz indywidualnych lub przyjmuje się z katalogów. Nakłady te określają ilości maszynogodzin jednostek sprzętowych i środków transportu technologicznego, niezbędnych do wykonania robót ujętych w poszczególnych pozycjach kosztorysowych, z uwzględnieniem przestojów wynikających z procesu technologicznego.

Przy ustalaniu jednostkowych nakładów rzeczowych mogą być stosowane: analizy indywidualne oraz wszystkie katalogi norm, będące na rynku. Podobnie przy ustalaniu stawek robocizny i cen czynników produkcji można stosować zarówno analizy indywidualne jak i dane rynkowe oraz aktualne publikacje.

Bistyp: Budujesz? Remontujesz? Policz koszty z nami!>>>

@page_break@

O wyborze sposobu i podstawy ustalania jednostkowych nakładów rzeczowych decydują założenia wyjściowe do kosztorysowania, lub opis sposobu obliczania ceny na roboty budowlane lub dane wyjściowe do kosztorysowania.

Koszty pośrednie ustala się za pomocą rynkowego wskaźnika kosztów pośrednich wg wzoru:

Zysk kalkulacyjny oblicza się jako iloczyn (rynkowego) wskaźnika zysku i podstawy jego naliczania (ustalonej w założeniach wyjściowych do kosztorysowania).

Koszty pośrednie oraz zysk mogą być ustalone w odniesieniu do całego obiektu lub w stosunku do poszczególnych asortymentów robót. Wskaźniki kosztów pośrednich i zysku przyjmuje się na podstawie kalkulacji własnej wykonawcy, publikowanych informacji lub dwustronnych uzgodnień miedzy stronami zawierającymi umowę.

Przy ustalaniu jednostkowych nakładów rzeczowych mogą być stosowane: analizy indywidualne oraz wszystkie katalogi norm, będące na rynku.
Przy ustalaniu stawek robocizny i cen czynników produkcji można stosować zarówno analizy indywidualne jak i dane rynkowe oraz aktualne publikacje.
W procedurach zamówień publicznych kalkulacje szczegółowe cen jednostkowych robót, stosuje się w przypadku braku informacji o cenach jednostkowych robót.


2. Metoda kalkulacji uproszczonej

Kalkulacja uproszczona polega na obliczeniu wartości kosztorysowej robót, objętych przedmiarem robót, jako sumy iloczynów ilości jednostek przedmiarowych robót podstawowych i ich cen jednostkowych, bez podatku od towarów i usług.

Wk = L x Cj

gdzie:

Wk - wartość kosztorysowa robót;
L – liczba jednostek sprzedmiarowanych robót
Cj – cena jednostkowa roboty podstawowej

Cena jednostkowa obejmuje (Cj) obejmuje wszystkie składniki kalkulacyjne wartości robót. Jednostki przedmiarowe w kalkulacji uproszczonej mogą być ustalane na różnym poziomie agregacji robót w zależności od potrzeb, stadium procesu inwestycyjnego i stopnia szczegółowości dokumentacji technicznej.

Przyjmuje się, że w kosztorysie jednostki przedmiarowe mogą być ustalane na:
- roboty podstawowe,
- roboty scalone (asortymenty robót),
- elementy scalone,
- obiekty.

Pojęcie „roboty podstawowe” zdefiniowano jako minimalny zakres prac, które po wykonaniu są możliwe do odebrania, pod względem ilości i wymogów jakościowych oraz uwzględniają przyjęty stopień zagregowania robót. Są to jednostki przyjmowane w poszczególnych pozycjach kosztorysu wykonanego na podstawie przedmiaru.

Robota scalona stanowi celowe połączenie zespołu technologicznie powiązanych robót podstawowych w ramach jednej pozycji kosztorysowej uznanej za właściwą dla wyższego szczebla kalkulacji kosztorysowej.
Element scalony jest to zespół robót określonego rodzaju, który wyodrębniono, aby ułatwić kosztorysowanie, organizację robót lub rozliczenia. Mogą to być wyróżnione części obiektu.

Przez obiekt rozumie się każdy obiekt kubaturowy wraz z instalacjami, budowlę stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z urządzeniami i instalacjami, każdą z osobna sieć zewnętrzna, a także niektóre rodzaje robót.


Jednostki przedmiarowe dotyczące robót podstawowych są podane na przykład w Katalogach Nakładów Rzeczowych (KNR) lub innych tego rodzaju katalogach z nakładami do kosztorysowania. Sporządzając kosztorys na wyższym niż podstawowym poziomie agregacji robót, należy wskazać podstawy do ustalenia szczegółowego opisu lub podać szczegółowe opisy robót określić jednostki miary i sposób obliczania ilości robót. Podstawy do ustalania opisów robót i jednostek miary na wyższych poziomach agregacji są zawarte w niektórych wydawnictwach firm komercyjnych, które publikują informacje o cenach robót i obiektów budowlanych np. publikacje kosztorysowe BISTYP.

Uproszczony sposób kalkulacji kosztorysowej, z zastosowaniem cen jednostkowych robót ma liczne zalety w stosunku do metody szczegółowej. Podstawową zaletą metody uproszczonej jest znacznie mniejsza pracochłonność przy sporządzaniu i weryfikacji kosztorysów, jak również możliwość porównania kosztorysu inwestorskiego i ofertowego, ponieważ sporządzane są dla tych samych jednostek przedmiarowych. Kolejną zaletą jest możliwość urynkowienia cen robót budowlanych. Stosowanie metody uproszczonej, umożliwia również agregację cen jednostkowych, odpowiednio do stopnia scalenia.


Podsumowanie

Sporządzenie kosztorysu na roboty budowlane metodą kalkulacji szczegółowej jest czasochłonne i kosztowne i z tego względu zaleca się stosowanie jej wówczas, gdy nie można posłużyć się metodą kalkulacji uproszczonej. Obecnie w systemie zamówień publicznych jedyną dopuszczalną przepisami prawnymi metodą sporządzania kosztorysów inwestorskich jest kalkulacja uproszczona, a kalkulację szczegółową stosuje się tylko dla obliczenia ceny jednostkowej w przypadku jej braku, a nie do sporządzania kosztorysu. Po za tym metoda kalkulacji uproszczonej charakteryzuje się prostotą, jest znacznie łatwiejsza, tańsza oraz mniej pracochłonna od metody szczegółowej - zarówno w procesie sporządzania kosztorysów, jak też ich weryfikacji.