Rafał Brzoska, którego premier Donald Tusk poprosił o opracowanie propozycji zmian przepisów mających służyć przedsiębiorcom, zapowiedział, że pomysły jego zespołu będą publikowane na stronie internetowej i każdy będzie mógł się z nimi zapoznać.
Administracja związana terminem
Pierwszy z postulatów przedostał się już do opinii publicznej. Według „Super Expressu”, który powołuje się na informatorów z zespołu szefa InPostu, „terminy instruktażowe mają stać się terminami wiążącymi biurokrację, a brak odpowiedzi ma być traktowane jako zgoda”.
Obecnie, jak pisze prof. Andrzej Wróbel, „sprawa administracyjna może być załatwiona milcząco tylko wtedy, gdy przepis szczególny tak stanowi” (M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX/el. 2025, art. 122(a))
Do pomysłu zmian w tym zakresie ostrożnie podchodzi Marcin Bandurski, adwokat i wspólnik w kancelarii Prokurent.
- Występuję w sprawie administracyjnej, w której organ ma 30 dni na wydanie decyzji, ale jak wyda ją po 40 dniach, to tak naprawdę nic się nie stanie. W propozycji, by terminy instruktażowe stały się terminami wiążącymi, widzę jednak pewne zagrożenia - wskazuje prawnik. - Pytanie, jakie byłyby konsekwencje przekroczenia przez organ terminu, w sytuacji gdy sprawa jest o wiele bardziej złożona i nie chodzi w niej tylko o wydanie bądź niewydanie zgody? Przykładowo: jeśli toczy się postępowanie o wykreślenie podmiotu z rejestru działalności kantorowej i organ nie wyda decyzji w terminie, to czy kantor ten będzie mógł dalej prowadzić działalność, czy nie? Zastanawiam się też, czy propozycja ma dotyczyć wszystkich przedsiębiorców, czy tylko tych najmniejszych.
Prostsza księgowość, mniej kar
Marcin Bandurski w rozmowie z Prawo.pl przedstawia dwa inne pomysły na deregulację. Pierwsza z nich to rezygnacja z obowiązku prowadzenia pełnej księgowości przez spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Ekspert tłumaczy, że tę formę prowadzenia biznesu wybierają często firmy z sektora MŚP. - Prowadziłyby jedynie podatkową księgę przychodów i rozchodów, tak jak przedsiębiorcy działający w formie jednoosobowej działalności gospodarczej. Przedsiębiorcy działający w firmie spółki z o.o. mogliby prowadzić księgowość nawet sami, przy pomocy prostego oprogramowania. Nie musieliby też składać sprawozdań rocznych – mówi mec. Bandurski.
Druga propozycja adwokata to rezygnacja z kar dla mikro i małych przedsiębiorców, którzy złożą dokumenty kilka dni po terminie. - Dziś przedsiębiorcy grożą kary nawet w przypadku kilkudniowych opóźnień w złożeniu różnych dokumentów, np. deklaracji VAT – mówi prawnik.
Czytaj w LEX: Istota wolności działalności gospodarczej > >
Cena promocyjna: 198 zł
|Cena regularna: 220 zł
|Najniższa cena w ostatnich 30 dniach: 165 zł
Ograniczyć przepisy unijne
Wprowadzenie któregoś z wyżej opisanych pomysłów wymagałoby zmian ustawowych. Dr Tomasz Ludwik Krawczyk, adwokat z GKR Legal, uważa, że nawet zmiana ustaw może jednak nie wystarczyć. - Jak się wydaje, większość obszarów przeregulowanych objętych jest regulacją prawa wspólnotowego. Zatem ich deregulacja wymaga zmian na poziomie całej Unii – uważa mec. Krawczyk.
Wymienia w tym kontekście m.in. politykę klimatyczną oraz rozporządzenie RODO. Zapowiedź deregulacji wywołała zresztą ożywioną dyskusję na temat ochrony danych osobowych, w której wielu ekspertów stanęło w obronie RODO. Mec. Krawczyk jako kolejny obszar przeregulowany wymienia AML (Anti-Money Laundering), czyli przeciwdziałanie praniu pieniędzy.
- Nie znam żadnego przypadku, w którym regulacje w tym obszarze zapobiegłyby działalności przestępczej. Natomiast dziesiątki przypadków, w którym banki automatycznie blokowały transakcje, tylko dlatego, że zaświeciła się rzekomo jakaś czerwona lampka dotycząca pochodzenia środków – wskazuje prawnik.
Uważa też, że nadmierne regulacje przy konstruowaniu umów o kredyty konsumenckie powodują, że banki muszą kompensować straty w kosztach swoich usług. Ma też zastrzeżenia co do prawa budowlanego.
- Istotą problemu nie wydaje się rozszerzenia zakresu inwestycji niewymagających pozwolenia, a ukrócenie sytuacji, w której organy administracji mogą żądać de facto dowolnych dokumentów i zmian projektowych na etapie wydawania pozwoleń – wskazuje.
Zobacz również w LEX: Stosowanie przepisów dotyczących konsumenta do osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą > >
Uproszczenie sprawozdawczości
Swoje propozycje deregulacyjne przedstawiła też Agnieszka Majewska, rzeczniczka małych i średnich przedsiębiorców. W piśmie do premiera wymieniła 15 punktów wymagających zmiany. Niektóre z nich są raczej ogólnikowe (np. „usprawnienie mediacji w postępowaniach administracyjnych”), znajdziemy jednak również propozycje konkretnych zmian w przepisach. Agnieszka Majewska postuluje m.in. ograniczenie sprawozdawczości (w szczególności w zakresie ESG), uproszczenie raportowania o pomocy de minimis (w tym uproszczenie formularzy) czy przywrócenie zlikwidowanej przez Polski Ład możliwości rozliczania się kartą podatkową przez nowych mikroprzedsiębiorców.
Rzeczniczka MŚP chce ponadto ograniczenia kontroli oraz czasu trwania kontroli, „w tym zaniechanie praktyki organów do instrumentalnego stosowania kodeksu karnego skarbowego do zawieszania biegu przedawnienia”.
Czytaj także w LEX: Deregulacja zabrała biurom rachunkowym zwolnienie w VAT > >
Ustawa deregulacyjna
Ten ostatni postulat jest świetnym przykładem na to, że pomysły deregulacje często trafiają na opór poszczególnych resortów. Znalazł się on również w projekcie ustawy deregulacyjnej, który powstaje od kilku miesięcy, ale dotąd nie został jeszcze nawet przez rząd przyjęty. Kwestia ta wzbudziła sprzeciw Ministerstwa Finansów, które kwestię przedawnienia zobowiązań podatkowych chce uregulować od nowa we własnym projekcie nowelizacji ordynacji podatkowej. Pisaliśmy na ten temat w tekście: Projekt o deregulacji już jest, ale utknął w resortach. Brzoska przełamie impas?
Jeszcze 12 lutego 2025 r. wiceminister Paweł Karbownik zadeklarował, że minister finansów „podtrzymuje aktualność wniosku o wykreślenie z projektu propozycji uchylenia przesłanki zawieszenia biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego, związanej z wszczęciem postępowania karnego skarbowego”. Jak uzasadniał, został już złożony wniosek o wpisanie zapowiadanej nowelizacji ordynacji podatkowej do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.
