Czy zmiana sposobu użytkowania obiektu położonego na terenie zamkniętym MON, z kotłowni na budynek gospodarczy, stanowi inwestycję celu publicznego?
Czy dla wszystkich inwestycji znajdujących się na terenach zamkniętych należy uzyskiwać decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego?
Jeżeli zamierzona zmiana sposobu użytkowania obiektu nie wpływa na warunki bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń, wówczas nie jest konieczne uzyskiwanie pozwolenia na budowę, ani decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Jak bowiem wynika z przywołanych poniżej przepisów prawa, nie każde zamierzenie inwestycyjne na obszarze zamkniętym wymaga uzyskania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, a jedynie te, które faktycznie taki cel realizuje. Tymczasem w niniejszej sytuacji nie ma mowy o realizacji celu publicznego, w związku z czym fakt zmiany sposobu korzystania z obiektu budowlanego wystarczy zgłosić właściwemu organowi budowlanemu.
Pojęcie inwestycji celu publicznego zdefiniowane zostało w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) – dalej u.p.z.p. Zgodnie z tym przepisem pod pojęciem inwestycji celu publicznego należy rozumieć działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) – dalej u.g.n. Przepis ten stanowi z kolei, że celami publicznymi są:
1. wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne, budowa i utrzymywanie tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, części lotniczych lotnisk oraz służących do kierowania, kontroli, nadzoru i zabezpieczania ruchu lotniczego, w tym rejonów podejść, a także łączności publicznej i sygnalizacji,
2. wydzielenie gruntów pod linie kolejowe oraz ich budowa i utrzymanie,
3. budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń,
4. budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania,
5. budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i ochronie przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych, będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego,
6. opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
7. ochrona Pomników Zagłady w rozumieniu przepisów o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady,
8. budowa i utrzymywanie pomieszczeń dla urzędów organów władzy, administracji, sądów i prokuratur, państwowych szkół wyższych, szkół publicznych, a także publicznych: obiektów ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki społecznej i placówek opiekuńczo-wychowawczych,
9. budowa i utrzymywanie obiektów oraz urządzeń niezbędnych na potrzeby obronności państwa i ochrony granicy państwowej, a także do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, w tym budowa i utrzymywanie aresztów śledczych, zakładów karnych oraz zakładów dla nieletnich,
10. poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie i składowanie kopalin stanowiących własność Skarbu Państwa oraz węgla brunatnego wydobywanego metodą odkrywkową,
11. zakładanie i utrzymywanie cmentarzy,
12. ustanawianie i ochrona miejsc pamięci narodowej,
13. ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt lub siedlisk przyrody,
14. inne cele publiczne określone w odrębnych ustawach.
Jak wynika z powyższej definicji, inwestycje realizowane na terenach zamkniętych nie są automatycznie klasyfikowane jako inwestycje służące realizacji celów publicznych. Pod pojęcie inwestycji celu publicznego podpada natomiast "utrzymywanie obiektów oraz urządzeń niezbędnych na potrzeby obronności państwa i ochrony granicy państwowej". A jak wiadomo, tereny zamknięte to właśnie takie, które zostały zastrzeżone ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa. Interpretując art. 6 pkt 7 u.g.n. szeroko można by przyjąć, że budynek przeznaczony pod kotłownię lub pomieszczenie gospodarcze jest niezbędny na potrzeby obronności państwa, skoro znajduje się na terenie zamkniętym. Wydaje się jednak, że jest to interpretacja zbyt daleko idąca. Co więcej, z treści art. 51 ust. 1 pkt 3 u.p.z.p. wynika, iż tylko w przypadku realizacji na terenie zamkniętym inwestycji celu publicznego należy uzyskać decyzję regionalnego dyrektora ochrony środowiska o lokalizacji tej inwestycji – przepis ten nie dotyczy więc każdej inwestycji realizowanej na terenie zamkniętym. Wręcz przeciwnie, mowa jest tu wyraźnie o sytuacji, gdy na terenie zamkniętym realizowana jest inwestycja celu publicznego, a nie jakakolwiek inwestycja.
Uwagi
Nawet gdyby przyjąć, że uzyskanie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego jest konieczne w przypadku każdego rodzaju przedsięwzięcia budowlanego na terenie zamkniętym, to w sytuacji zmiany sposobu korzystania z obiektu w sposób, o którym mowa w przedmiotowym pytaniu, uzyskanie takowej decyzji i tak nie byłoby konieczne. Jak bowiem wynika z art. 50 ust. 2 u.p.z.p., nie wymagają wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego roboty budowlane:
- polegające na remoncie, montażu lub przebudowie, jeżeli nie powodują zmiany sposobu zagospodarowania terenu i użytkowania obiektu budowlanego oraz nie zmieniają jego formy architektonicznej, a także nie są zaliczone do przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, w rozumieniu przepisów o ochronie środowiska, albo
- niewymagające pozwolenia na budowę.
Tymczasem zgodnie z regulacją art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) – dalej pr. bud., zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga jedynie zgłoszenia właściwemu organowi. Trzeba jednak pamiętać, że przepis ten będzie miał zastosowanie tylko wówczas, gdy faktycznie mamy do czynienia ze zmianą sposobu użytkowania w rozumieniu art. 71 ust. 1 pr. bud. A przypomnijmy, że przepis ten stanowi, że przez zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części rozumie się w szczególności podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń.
Adam Kuźnicki
Czy dla wszystkich inwestycji znajdujących się na terenach zamkniętych należy uzyskiwać decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego?
Jeżeli zamierzona zmiana sposobu użytkowania obiektu nie wpływa na warunki bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń, wówczas nie jest konieczne uzyskiwanie pozwolenia na budowę, ani decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego. Jak bowiem wynika z przywołanych poniżej przepisów prawa, nie każde zamierzenie inwestycyjne na obszarze zamkniętym wymaga uzyskania decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego, a jedynie te, które faktycznie taki cel realizuje. Tymczasem w niniejszej sytuacji nie ma mowy o realizacji celu publicznego, w związku z czym fakt zmiany sposobu korzystania z obiektu budowlanego wystarczy zgłosić właściwemu organowi budowlanemu.
Pojęcie inwestycji celu publicznego zdefiniowane zostało w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80, poz. 717 z późn. zm.) – dalej u.p.z.p. Zgodnie z tym przepisem pod pojęciem inwestycji celu publicznego należy rozumieć działania o znaczeniu lokalnym (gminnym) i ponadlokalnym (powiatowym, wojewódzkim i krajowym), stanowiące realizację celów, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603 z późn. zm.) – dalej u.g.n. Przepis ten stanowi z kolei, że celami publicznymi są:
1. wydzielanie gruntów pod drogi publiczne i drogi wodne, budowa i utrzymywanie tych dróg, obiektów i urządzeń transportu publicznego, części lotniczych lotnisk oraz służących do kierowania, kontroli, nadzoru i zabezpieczania ruchu lotniczego, w tym rejonów podejść, a także łączności publicznej i sygnalizacji,
2. wydzielenie gruntów pod linie kolejowe oraz ich budowa i utrzymanie,
3. budowa i utrzymywanie ciągów drenażowych, przewodów i urządzeń służących do przesyłania płynów, pary, gazów i energii elektrycznej, a także innych obiektów i urządzeń niezbędnych do korzystania z tych przewodów i urządzeń,
4. budowa i utrzymywanie publicznych urządzeń służących do zaopatrzenia ludności w wodę, gromadzenia, przesyłania, oczyszczania i odprowadzania ścieków oraz odzysku i unieszkodliwiania odpadów, w tym ich składowania,
5. budowa oraz utrzymywanie obiektów i urządzeń służących ochronie środowiska, zbiorników i innych urządzeń wodnych służących zaopatrzeniu w wodę, regulacji przepływów i ochronie przed powodzią, a także regulacja i utrzymywanie wód oraz urządzeń melioracji wodnych, będących własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego,
6. opieka nad nieruchomościami stanowiącymi zabytki w rozumieniu przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami,
7. ochrona Pomników Zagłady w rozumieniu przepisów o ochronie terenów byłych hitlerowskich obozów zagłady,
8. budowa i utrzymywanie pomieszczeń dla urzędów organów władzy, administracji, sądów i prokuratur, państwowych szkół wyższych, szkół publicznych, a także publicznych: obiektów ochrony zdrowia, przedszkoli, domów opieki społecznej i placówek opiekuńczo-wychowawczych,
9. budowa i utrzymywanie obiektów oraz urządzeń niezbędnych na potrzeby obronności państwa i ochrony granicy państwowej, a także do zapewnienia bezpieczeństwa publicznego, w tym budowa i utrzymywanie aresztów śledczych, zakładów karnych oraz zakładów dla nieletnich,
10. poszukiwanie, rozpoznawanie, wydobywanie i składowanie kopalin stanowiących własność Skarbu Państwa oraz węgla brunatnego wydobywanego metodą odkrywkową,
11. zakładanie i utrzymywanie cmentarzy,
12. ustanawianie i ochrona miejsc pamięci narodowej,
13. ochrona zagrożonych wyginięciem gatunków roślin i zwierząt lub siedlisk przyrody,
14. inne cele publiczne określone w odrębnych ustawach.
Jak wynika z powyższej definicji, inwestycje realizowane na terenach zamkniętych nie są automatycznie klasyfikowane jako inwestycje służące realizacji celów publicznych. Pod pojęcie inwestycji celu publicznego podpada natomiast "utrzymywanie obiektów oraz urządzeń niezbędnych na potrzeby obronności państwa i ochrony granicy państwowej". A jak wiadomo, tereny zamknięte to właśnie takie, które zostały zastrzeżone ze względu na obronność i bezpieczeństwo państwa. Interpretując art. 6 pkt 7 u.g.n. szeroko można by przyjąć, że budynek przeznaczony pod kotłownię lub pomieszczenie gospodarcze jest niezbędny na potrzeby obronności państwa, skoro znajduje się na terenie zamkniętym. Wydaje się jednak, że jest to interpretacja zbyt daleko idąca. Co więcej, z treści art. 51 ust. 1 pkt 3 u.p.z.p. wynika, iż tylko w przypadku realizacji na terenie zamkniętym inwestycji celu publicznego należy uzyskać decyzję regionalnego dyrektora ochrony środowiska o lokalizacji tej inwestycji – przepis ten nie dotyczy więc każdej inwestycji realizowanej na terenie zamkniętym. Wręcz przeciwnie, mowa jest tu wyraźnie o sytuacji, gdy na terenie zamkniętym realizowana jest inwestycja celu publicznego, a nie jakakolwiek inwestycja.
Uwagi
Nawet gdyby przyjąć, że uzyskanie decyzji o lokalizacji inwestycji celu publicznego jest konieczne w przypadku każdego rodzaju przedsięwzięcia budowlanego na terenie zamkniętym, to w sytuacji zmiany sposobu korzystania z obiektu w sposób, o którym mowa w przedmiotowym pytaniu, uzyskanie takowej decyzji i tak nie byłoby konieczne. Jak bowiem wynika z art. 50 ust. 2 u.p.z.p., nie wymagają wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego roboty budowlane:
- polegające na remoncie, montażu lub przebudowie, jeżeli nie powodują zmiany sposobu zagospodarowania terenu i użytkowania obiektu budowlanego oraz nie zmieniają jego formy architektonicznej, a także nie są zaliczone do przedsięwzięć wymagających przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, w rozumieniu przepisów o ochronie środowiska, albo
- niewymagające pozwolenia na budowę.
Tymczasem zgodnie z regulacją art. 71 ust. 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 z późn. zm.) – dalej pr. bud., zmiana sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części wymaga jedynie zgłoszenia właściwemu organowi. Trzeba jednak pamiętać, że przepis ten będzie miał zastosowanie tylko wówczas, gdy faktycznie mamy do czynienia ze zmianą sposobu użytkowania w rozumieniu art. 71 ust. 1 pr. bud. A przypomnijmy, że przepis ten stanowi, że przez zmianę sposobu użytkowania obiektu budowlanego lub jego części rozumie się w szczególności podjęcie bądź zaniechanie w obiekcie budowlanym lub jego części działalności zmieniającej warunki: bezpieczeństwa pożarowego, powodziowego, pracy, zdrowotne, higieniczno-sanitarne, ochrony środowiska bądź wielkość lub układ obciążeń.
Adam Kuźnicki