Organ nadzoru budowlanego nakazał w drodze decyzji rozbiórkę obiektu budowlanego. Wobec niewykonania nakazu w terminie, wysłał upomnienie do zobowiązanego. Następnie (już po wydaniu upomnienia) właścicielka sprzedała nieruchomość, w stosunku do której został orzeczony nakaz rozbiórki.
Czy przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego organ powinien wysłać ponowne upomnienie skierowane do nowych właścicieli, czy powinien od razu wystawić tytuł wykonawczy na obecnych właścicieli?
Nowymi właścicielami jest małżeństwo.
Czy wobec tego tytuł wykonawczy, a następnie postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia powinno być wystawione na każdego z małżonków osobno?
Organ egzekucyjny, który zamierza przeprowadzić postępowanie egzekucyjne z udziałem nabywców nieruchomości będących małżonkami powinien wystosować w stosunku do nich odrębne upomnienia w trybie art. 15 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) - dalej u.p.e.a. Organ ten może następnie wystawić jeden tytuł wykonawczy na obojga małżonków doręczając im osobno ten tytuł. Organ egzekucyjny jest uprawniony do nałożenia na obydwu współwłaścicieli obiektu (małżonków), którego rozbiórkę nakazano ostateczną decyzją, odrębnych grzywien w celu przymuszenia do wykonania tej rozbiórki.
Zakładając, że zachodzi następstwo prawne w zakresie obowiązku rozbiórki przechodzącego na nabywców nieruchomości, organ egzekucyjny, który zamierza przeprowadzić postępowanie egzekucyjne z udziałem tych nabywców powinien wystosować w stosunku do nich odrębne upomnienia w trybie art. 15 u.p.e.a. Postępowanie egzekucyjne nie zostało jeszcze skutecznie wszczęte wobec poprzedniego właściciela, a zatem należy dochować wymogów formalnych koniecznych do skutecznego wszczęcia nowego postępowania. Jest to tym bardziej uzasadnione, że w przypadku przejścia obowiązku objętego tytułem wykonawczym na następcę prawnego zobowiązanego, postępowanie egzekucyjne jest kontynuowane, a dokonane czynności egzekucyjne pozostają w mocy, niemniej jednak zastosowanie dalszych środków egzekucyjnych może nastąpić po wystawieniu przez wierzyciela nowego tytułu wykonawczego i skierowaniu go do organu egzekucyjnego wraz z urzędowym dokumentem wykazującym przejście dochodzonego obowiązku na następcę prawnego.
Z uwagi na fakt, że małżonkowie jako współwłaściciele nieruchomości są osobami, na których spoczywa obecnie obowiązek rozbiórki, można wystawić jeden tytuł wykonawczy.
Z kolei jeśli chodzi o problematykę nakładania grzywny w celu przymuszenia, należy nawiązać do linii orzeczniczej. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym podkreślano, że uregulowane w u.p.e.a. środki egzekucyjne są środkami zaspokajającymi, z wyjątkiem grzywny w celu przymuszenia, która jest środkiem przymuszającym. Grzywna ta nie jest karą, lecz formą nacisku mającą na celu skłonienie zobowiązanego poprzez dolegliwość finansową do określonego zachowania się (por. wyrok WSA w Krakowie z dnia 13 maja 2008 r., II SA/Kr 258/08, LEX nr 516703; wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 10 czerwca 2008 r., II SA/Wr 175/08, LEX nr 519271). Grzywnę w celu przymuszenia, której wysokość określa art. 121 u.p.e.a., nakłada się odrębnie w każdym postępowaniu egzekucyjnym, prowadzonym na podstawie tytułu wykonawczego, sporządzonego oddzielnie dla każdego zobowiązanego do wykonania nakazu rozbiórki, mimo że obowiązek nałożono jedną decyzją na większą liczbę podmiotów (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 4 czerwca 2008 r., II SA/Gl 909/07, LEX nr 513198). Do obiektów budowlanych lub ich części, co do których orzeczono o nakazie rozbiórki, a które nie są budynkami w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) - dalej pr. bud., przy nakładaniu grzywny w celu przymuszenia nie można stosować art. 121 § 5 u.p.e.a. Ustalając wysokość grzywny w celu przymuszenia wykonania obowiązku przymusowej rozbiórki innego obiektu budowlanego niż budynek, należy stosować przepisy art. 121 § 2, 3 i 4 u.p.e.a. (wyrok WSA w Szczecinie z dnia 6 grudnia 2007 r., II SA/Sz 950/07, LEX nr 510935). Przez "przymusową rozbiórkę budynku lub jego części" rozumieć należy niewątpliwie obowiązek orzeczony w decyzji wydanej na podstawie art. 48 pr. bud. Jeżeli natomiast w decyzji wydanej na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, jako obowiązek wykonania określonych czynności w celu doprowadzenia robót do stanu zgodnego z prawem, nakazano rozbiórkę części obiektu budowlanego, to obowiązku tego nie można rozumieć jako "przymusowej rozbiórki", o jakiej mowa w art. 121 § 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (wyrok NSA z dnia 13 września 1999 r., IV SA 1663/98, LEX nr 48190 oraz wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 25 lutego 2010 r., II SA/Wr 587/09). W świetle powyższych orzeczeń organ egzekucyjny jest uprawiony do nałożenia na obu współwłaścicieli obiektu, którego rozbiórkę nakazano ostateczną decyzją, odrębnych grzywien w celu przymuszenia do wykonania tej rozbiórki.
Tomasz Gawroński
Czy przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego organ powinien wysłać ponowne upomnienie skierowane do nowych właścicieli, czy powinien od razu wystawić tytuł wykonawczy na obecnych właścicieli?
Nowymi właścicielami jest małżeństwo.
Czy wobec tego tytuł wykonawczy, a następnie postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia powinno być wystawione na każdego z małżonków osobno?
Organ egzekucyjny, który zamierza przeprowadzić postępowanie egzekucyjne z udziałem nabywców nieruchomości będących małżonkami powinien wystosować w stosunku do nich odrębne upomnienia w trybie art. 15 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 z późn. zm.) - dalej u.p.e.a. Organ ten może następnie wystawić jeden tytuł wykonawczy na obojga małżonków doręczając im osobno ten tytuł. Organ egzekucyjny jest uprawniony do nałożenia na obydwu współwłaścicieli obiektu (małżonków), którego rozbiórkę nakazano ostateczną decyzją, odrębnych grzywien w celu przymuszenia do wykonania tej rozbiórki.
Zakładając, że zachodzi następstwo prawne w zakresie obowiązku rozbiórki przechodzącego na nabywców nieruchomości, organ egzekucyjny, który zamierza przeprowadzić postępowanie egzekucyjne z udziałem tych nabywców powinien wystosować w stosunku do nich odrębne upomnienia w trybie art. 15 u.p.e.a. Postępowanie egzekucyjne nie zostało jeszcze skutecznie wszczęte wobec poprzedniego właściciela, a zatem należy dochować wymogów formalnych koniecznych do skutecznego wszczęcia nowego postępowania. Jest to tym bardziej uzasadnione, że w przypadku przejścia obowiązku objętego tytułem wykonawczym na następcę prawnego zobowiązanego, postępowanie egzekucyjne jest kontynuowane, a dokonane czynności egzekucyjne pozostają w mocy, niemniej jednak zastosowanie dalszych środków egzekucyjnych może nastąpić po wystawieniu przez wierzyciela nowego tytułu wykonawczego i skierowaniu go do organu egzekucyjnego wraz z urzędowym dokumentem wykazującym przejście dochodzonego obowiązku na następcę prawnego.
Z uwagi na fakt, że małżonkowie jako współwłaściciele nieruchomości są osobami, na których spoczywa obecnie obowiązek rozbiórki, można wystawić jeden tytuł wykonawczy.
Z kolei jeśli chodzi o problematykę nakładania grzywny w celu przymuszenia, należy nawiązać do linii orzeczniczej. W orzecznictwie sądowoadministracyjnym podkreślano, że uregulowane w u.p.e.a. środki egzekucyjne są środkami zaspokajającymi, z wyjątkiem grzywny w celu przymuszenia, która jest środkiem przymuszającym. Grzywna ta nie jest karą, lecz formą nacisku mającą na celu skłonienie zobowiązanego poprzez dolegliwość finansową do określonego zachowania się (por. wyrok WSA w Krakowie z dnia 13 maja 2008 r., II SA/Kr 258/08, LEX nr 516703; wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 10 czerwca 2008 r., II SA/Wr 175/08, LEX nr 519271). Grzywnę w celu przymuszenia, której wysokość określa art. 121 u.p.e.a., nakłada się odrębnie w każdym postępowaniu egzekucyjnym, prowadzonym na podstawie tytułu wykonawczego, sporządzonego oddzielnie dla każdego zobowiązanego do wykonania nakazu rozbiórki, mimo że obowiązek nałożono jedną decyzją na większą liczbę podmiotów (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 4 czerwca 2008 r., II SA/Gl 909/07, LEX nr 513198). Do obiektów budowlanych lub ich części, co do których orzeczono o nakazie rozbiórki, a które nie są budynkami w rozumieniu art. 3 pkt 2 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 243, poz. 1623 z późn. zm.) - dalej pr. bud., przy nakładaniu grzywny w celu przymuszenia nie można stosować art. 121 § 5 u.p.e.a. Ustalając wysokość grzywny w celu przymuszenia wykonania obowiązku przymusowej rozbiórki innego obiektu budowlanego niż budynek, należy stosować przepisy art. 121 § 2, 3 i 4 u.p.e.a. (wyrok WSA w Szczecinie z dnia 6 grudnia 2007 r., II SA/Sz 950/07, LEX nr 510935). Przez "przymusową rozbiórkę budynku lub jego części" rozumieć należy niewątpliwie obowiązek orzeczony w decyzji wydanej na podstawie art. 48 pr. bud. Jeżeli natomiast w decyzji wydanej na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, jako obowiązek wykonania określonych czynności w celu doprowadzenia robót do stanu zgodnego z prawem, nakazano rozbiórkę części obiektu budowlanego, to obowiązku tego nie można rozumieć jako "przymusowej rozbiórki", o jakiej mowa w art. 121 § 5 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (wyrok NSA z dnia 13 września 1999 r., IV SA 1663/98, LEX nr 48190 oraz wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 25 lutego 2010 r., II SA/Wr 587/09). W świetle powyższych orzeczeń organ egzekucyjny jest uprawiony do nałożenia na obu współwłaścicieli obiektu, którego rozbiórkę nakazano ostateczną decyzją, odrębnych grzywien w celu przymuszenia do wykonania tej rozbiórki.
Tomasz Gawroński