Czy brak adnotacji w dowodzie rejestracyjnym o VAT-1 poza świadectwem homologacyjnym oraz adnotacją w dowodzie rejestracyjnym, że samochód jest autem ciężarowym, uprawni podatnika do odliczenia VAT z faktur dot. paliwa i leasingu?

Podatnik VAT posiada samochód ciężarowy z kodem nadwozia BB Van. Posiada również homologację ciężarową. Nie posiada natomiast wpisu w dowodzie rejestracyjnym VAT-1 (auto ma 1 rząd siedzeń oddzielony trwałą przegrodą od przestrzeni towarowej).

Pytanie:
Czy brak adnotacji w dowodzie rejestracyjnym o VAT-1 poza świadectwem homologacyjnym oraz adnotacją w dowodzie rejestracyjnym, że samochód jest autem ciężarowym, uprawni podatnika do odliczenia VAT z faktur dot. paliwa i leasingu?
Czy w przypadku brak możliwości odliczenia całego VAT z ww. wydatków, można odliczyć 50% VAT dot. paliwa i leasingu?
Auto jest wykorzystywane wyłącznie w celach firmowych.

Odpowiedź:
W przypadku gdy brak jest dodatkowego badania technicznego, istnieje bardzo duże ryzyko zakwestionowania odliczenia podatku VAT w wartości 100% z otrzymanych faktur dotyczących tak używania pojazdu na podstawie umowy leasingu, jak i nabycia paliwa do napędu pojazdu oraz wydatków na naprawy, konserwacje, eksploatację, itp. Orzecznictwo sądowe jest jednak korzystne dla podatników.

Uzasadnienie:
Obecnie regułą jest, że od wydatków związanych z pojazdami samochodowymi kwotę podatku naliczonego stanowi 50% kwoty podatku wynikającej z faktury otrzymanej przez podatnika. Tak stanowią przepisy art. 86a ust. 1 pkt 1 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług – dalej u.p.t.u.
Od tej reguły są pewne odstępstwa.
W art. 86a ust. 3 pkt 1 lit a) u.p.t.u. ustawodawca reguluje, iż wskazane powyżej ograniczenie nie ma zastosowania w przypadku gdy pojazdy samochodowe są wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika.
Co należy rozumieć pod określeniem pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika określa art. 86a ust. 4 u.p.t.u.
Zgodnie ze wskazanym przepisem pojazdy samochodowe są uznawane za wykorzystywane wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika, jeżeli:
1. sposób wykorzystywania tych pojazdów przez podatnika, zwłaszcza określony w ustalonych przez niego zasadach ich używania, dodatkowo potwierdzony prowadzoną przez podatnika dla tych pojazdów ewidencją przebiegu pojazdu, wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub
2. konstrukcja tych pojazdów wyklucza ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub powoduje, że ich użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą jest nieistotne.
W opisanym przypadku będzie miała miejsce sytuacja opisana w punkcie 2. Posiadają Państwo pojazd, którego konstrukcja wyklucza użycie do celów niezwiązanych z działalnością gospodarczą; pojazd ten nawet gdyby był użyty do celów niezwiązanych z działalnością to użycie to jest nieistotne.
W art. 86a ust. 9 u.p.t.u. ustawodawca doprecyzowuje jakie pojazdy spełniają ww definicję. Do pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86a ust. 4 pkt 2 u.p.t.u., należą:
1) pojazdy samochodowe, inne niż samochody osobowe, mające jeden rząd siedzeń, który oddzielony jest od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą:
a) klasyfikowane na podstawie przepisów o ruchu drogowym do podrodzaju: wielozadaniowy, van lub
b) z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków.
Powyższe dane konstrukcyjne pojazdu powinny być potwierdzone dodatkowym badaniem technicznym. Stosownie do treści art. 86a ust. 10 u.p.t.u. spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych określonych w art. 86a ust. 9 pkt 1 i 2 u.p.t.u. stwierdza się na podstawie dodatkowego badania technicznego przeprowadzonego przez okręgową stację kontroli pojazdów, potwierdzonego zaświadczeniem wydanym przez tę stację, oraz dowodu rejestracyjnego pojazdu zawierającego odpowiednią adnotację o spełnieniu tych wymagań.
W wyroku WSA w Olsztynie z 17.03.2016 r., I SA/Ol 54/16, orzeczenie prawomocne Sąd wskazał, iż przeprowadzenie badania technicznego, uzyskanie zaświadczenia oraz adnotacji w dowodzie rejestracyjnym ma charakter tylko i wyłącznie dowodowy. Nie jest to natomiast materialnoprawny warunek odliczenia całości podatku naliczonego, jak trafnie podkreślono w komentarzu do art. 86a u.p.t.u. (A. Bartosiewicz, VAT. Komentarz, Warszawa 2014). W tym przypadku zaświadczenie i wpis są tylko potwierdzeniem, że dany samochód spełnia wymogi określone w art. 86a ust. 9 pkt 1 i 2 u.p.t.u. W konsekwencji opóźnienie w przeprowadzeniu badania technicznego, nie może skutkować pozbawienia podatnika prawa do podatku naliczonego.
Pomimo, iż orzecznictwo sądowe jest korzystne dla podatników, z terminem badania technicznego nie warto zwlekać. Jeżeli pomimo braku badania i stosownej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym dokonują Państwo pełnego odliczenia podatku VAT, to narażają się Państwo na spór z organem podatkowym. Organy podatkowe bowiem, prezentują stanowisko, iż brak badania technicznego i stosownej adnotacji w dowodzie rejestracyjnym skutkują koniecznością odliczania podatku VAT w wysokości 50% wynikającej z faktury. Takie stanowisko przedstawił np. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z 14.01.2015 r., IPTPP4/443-724/14-6/BM oraz Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 15.12.2017 r., 0115-KDIT1-2.4012.756.2017.1.RS.
W drugim z powołanych dokumentów czytamy: do momentu, kiedy podatnik nie uzyska zaświadczeń potwierdzających spełnienie wymagań dla pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86a ust. 9 pkt 1 u.p.t.u. oraz nie będzie posiadał odpowiednich adnotacji w dowodach rejestracyjnych nie przysługuje mu prawo do odliczenia 100%, ale jedynie 50% kwoty podatku naliczonego od rat leasingowych ww. pojazdów oraz od nabycia paliwa wykorzystywanego do ich napędu, o ile nie zachodziły wyłączenia zawarte w art. 88 ustawy. W opinii organu, jeżeli podatnik dokonał odliczenia, pomimo niespełniania ww warunków, to w konsekwencji zobowiązany będzie do skorygowania deklaracji za okresy rozliczeniowe, w których dokonał odliczenia 100% kwoty podatku naliczonego od ww. wydatków. Organ podatkowy podkreślił, iż prawo do odliczenia 100% kwoty podatku naliczonego przysługuje dopiero od dnia, w którym podatnik uzyska zaświadczenie i adnotację o spełnieniu tych wymagań, o czym stanowi art. 86a ust. 10 pkt 1 u.p.t.u.