Zasady systemu finansowego Państwowego Zakładu Ubezpieczeń.

ZARZĄDZENIE
MINISTRA FINANSÓW
z dnia 1 sierpnia 1960 r.
w sprawie zasad systemu finansowego Państwowego Zakładu Ubezpieczeń.

Na podstawie art. 14 ustawy z dnia 2 grudnia 1958 r. o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych (Dz. U. Nr 72, poz. 357) zarządza się, co następuje:
Przepisy ogólne.
§  1.
1.
Państwowy Zakład Ubezpieczeń, zwany dalej PZU, wykonuje swoje zadania wynikające z ustawy o ubezpieczeniach majątkowych i osobowych na podstawie rocznych planów działalności ubezpieczeniowej oraz rocznych planów działalności zapobiegawczej.
2.
Roczny plan działalności ubezpieczeniowej składa się z planu dochodów i wydatków, planu obrotów finansowych, planu kosztów działalności zakładowej, planu finansowania inwestycji i kapitalnych remontów oraz planu rozliczenia z budżetem.
3.
PZU przedkłada roczny plan działalności ubezpieczeniowej do zatwierdzenia Ministrowi Finansów w terminie ustalonym przez Ministra Finansów.
4.
Operatywnymi planami PZU są plany kwartalne ustalone przez naczelnego dyrektora PZU na podstawie rocznych planów działalności ubezpieczeniowej i działalności zapobiegawczej.
§  2.
1.
PZU działa według zasad rozrachunku gospodarczego.
2.
Jednostki terenowe PZU działają według zasad wewnętrznego rozrachunku gospodarczego w zakresie ustalonym przez naczelnego dyrektora PZU.
3.
Rozliczenia z budżetem Państwa z tytułu wpłat z nadwyżek bilansowych PZU przeprowadza centrala.
§  3.
1.
PZU prowadzi księgowość według planu kont zatwierdzonego przez Ministra Finansów.
2.
Centrala, oddziały i inspektoraty PZU prowadzą samodzielną księgowość i są jednostkami samodzielnie bilansującymi.
3.
Roczne zamknięcia rachunkowe PZU są zamknięciami zbiorczymi wszystkich jednostek PZU.
4.
Zasady i wzory zamknięć rachunkowych oraz sprawozdawczości finansowej PZU ustala Minister Finansów na wniosek naczelnego dyrektora PZU.
5.
Zamknięcia rachunkowe podlegają zatwierdzeniu przez Ministra Finansów na wniosek naczelnego dyrektora zaopiniowany przez radę ubezpieczeniową. Przedłożenie wniosku Ministrowi Finansów powinno nastąpić do końca maja roku następnego.

Fundusze własne PZU.

§  4.
Na fundusze własne PZU składają się:
1)
fundusz statutowy;
2)
fundusz rezerwowy;
3)
rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe;
4)
fundusz prewencyjny;
5)
fundusze specjalne.
§  5.
1.
Fundusz statutowy służy do zapewnienia operatywnej działalności PZU. Wysokość funduszu statutowego odpowiada wartości posiadanych przez PZU środków trwałych oraz wartości środków obrotowych. Wysokość środków obrotowych PZU określa Minister Finansów na wniosek naczelnego dyrektora, zaopiniowany przez radę ubezpieczeniową - w granicach do 5% dochodów z tytułu składek za rok ubiegły.
2.
Zmiany wartości środków trwałych PZU wpływają na zmniejszenie lub zwiększenie funduszu statutowego zgodnie z ogólnie obowiązującymi przepisami dotyczącymi zasad tworzenia funduszu statutowego w przedsiębiorstwach państwowych.
§  6.
1.
Fundusz rezerwowy służy na pokrycie strat bilansowych PZU.
2.
Fundusz rezerwowy tworzy się z nadwyżek bilansowych PZU do wysokości przeciętnego rocznego przypisu składek ubezpieczeniowych z okresu ostatnich trzech lat, z uwzględnieniem podziału:
1)
na fundusz rezerwowy pochodzący z ubezpieczeń jednostek gospodarki państwowej,
2)
na fundusz rezerwowy pochodzący z ubezpieczeń jednostek gospodarki niepaństwowej.
3.
W razie gdy fundusz rezerwowy nie wystarcza na pokrycie straty bilansowej - nie pokrytą część straty wyrównuje się z nadwyżek bilansowych lat następnych z zachowaniem zasad podziału wymienionych w ust. 2. Przeniesienie nie pokrytej części straty bilansowej na rok następny nie wstrzymuje terminowej wypłaty odszkodowań.
§  7.
1.
Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe służą na pokrycie przyszłych zobowiązań PZU, wynikających z działalności ubezpieczeniowej.
2.
Do rezerw techniczno-ubezpieczeniowych należą:
1)
rezerwy techniczne ubezpieczeń osobowych;
2)
inne rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe.
3.
Rodzaje rezerw techniczno-ubezpieczeniowych oraz sposób ich obliczania ustala Minister Finansów.
§  8.
1.
Fundusz prewencyjny służy na finansowanie prowadzonej przez PZU działalności zapobiegawczej.
2.
Fundusz prewencyjny tworzy się z odpisów od składek oraz z nadwyżek bilansowych PZU.
3.
Odpisy od składek wynoszą:
1)
5%-10% od składek zainkasowanych za ubezpieczenia obowiązkowe,
2)
2%-5% od składek zainkasowanych za ubezpieczenia dobrowolne.
4.
Rodzaje ubezpieczeń, od których dokonuje się odpisów ze składek na fundusz prewencyjny, oraz wysokość tych odpisów w granicach określonych w ust. 3 ustala rada ubezpieczeniowa.
5.
Gospodarkę funduszem prewencyjnym określa regulamin uchwalony przez radę ubezpieczeniową.
§  9.
1.
Fundusze specjalne tworzy się z nadwyżek bilansowych PZU.
2.
Funduszami specjalnymi są:
1)
fundusz inwestycyjno-remontowy;
2)
fundusz socjalny;
3)
fundusz stypendialny;
4)
inne fundusze, uchwalone przez radę ubezpieczeniową.
3.
Przeznaczenie i wysokość funduszów specjalnych uchwala rada ubezpieczeniowa na wniosek naczelnego dyrektora. Uchwała wymaga zatwierdzenia przez Ministra Finansów.
§  10.
1.
Fundusz rezerwowy oraz rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe powinny być zabezpieczone lokatami.
2. 1
Fundusz rezerwowy oraz rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe w części pochodzącej z ubezpieczeń jednostek gospodarki państwowej lokuje się na rachunku Państwowego Zakładu Ubezpieczeń w Narodowym Banku Polskim.
3.
Lokaty funduszu rezerwowego oraz rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w części pochodzącej z ubezpieczeń jednostek gospodarki niepaństwowej mogą być dokonywane:
1)
w budżecie Państwa;
2)
na rachunkach bankowych;
3)
w papierach wartościowych emitowanych przez Państwo.
4.
Lokaty rezerw technicznych ubezpieczeń osobowych mogą być również dokonywane w pożyczkach pod zastaw własnych polis w ubezpieczeniach na życie na warunkach określonych w umowach ubezpieczeniowych.
5. 2
Oprocentowanie lokat rezerw technicznych ubezpieczeń życiowych i rentowych wynosi 7% w stosunku rocznym, oprocentowanie lokat rezerw technicznych innych ubezpieczeń osobowych wynosi 5% w stosunku rocznym
6.
Wysokość oprocentowania pozostałych lokat ustala Minister Finansów.
7.
Plan lokat zatwierdza Minister Finansów na wniosek naczelnego dyrektora zaopiniowany przez radę ubezpieczeniową.
§  11.
1.
Nadwyżkę bilansową PZU przeznacza się na:
1)
fundusz rezerwowy - przynajmniej 40% nadwyżki;
2)
fundusz prewencyjny - przynajmniej 30% nadwyżki;
3)
fundusz statutowy;
4)
fundusze specjalne;
5)
wpłatę do budżetu centralnego.
2.
Po osiągnięciu przez fundusz rezerwowy wysokości przeciętnego rocznego przypisu składek z okresu ostatnich 3 lat - nadwyżkę bilansową przeznacza się na:
1)
fundusz prewencyjny - przynajmniej 60% nadwyżki;
2)
fundusz statutowy;
3)
fundusze specjalne;
4)
wpłatę do budżetu centralnego.
3.
Podział nadwyżki bilansowej podlega zatwierdzeniu przez Ministra Finansów na wniosek naczelnego dyrektora zaopiniowany przez radę ubezpieczeniową.
4.
Wniosek w sprawie podziału nadwyżki bilansowej powinien uwzględniać tworzenie funduszów rezerwowego i prewencyjnego - oddzielnie pochodzących z ubezpieczeń jednostek gospodarki państwowej oraz oddzielnie pochodzących z ubezpieczeń jednostek gospodarki niepaństwowej. Za podstawę do podziału funduszu rezerwowego, funduszu prewencyjnego, jak również rezerw techniczno-ubezpieczeniowych przyjmuje się szczegółowe rachunki strat i zysków dla poszczególnych rodzajów gospodarki, oparte na materiałach statystyczno-księgowych.
5.
Przypadającą budżetowi centralnemu planowaną wpłatę PZU przekazuje zaliczkowo w wysokości i terminach ustalonych przez Ministra Finansów przy zatwierdzaniu rocznego planu działalności ubezpieczeniowej.
6.
Sumę wpłaty do budżetu centralnego wynikającą z podziału nadwyżki bilansowej PZU przekazuje - po uwzględnieniu wpłat zaliczkowych - w ciągu tygodnia od zatwierdzenia podziału nadwyżki bilansowej przez Ministra Finansów. Ewentualna nadpłata PZU z tego tytułu podlega zaliczeniu na poczet najbliższych wpłat z tego tytułu.
7.
Część nadwyżki bilansowej przypadająca według rocznego planu działalności ubezpieczeniowej na fundusz prewencyjny i fundusze specjalne może być odpisywana zaliczkowo w wysokości i terminach zatwierdzonych przez Ministra Finansów na wniosek naczelnego dyrektora PZU.

Amortyzacja oraz finansowanie inwestycji i remontów kapitalnych.

§  12.
PZU dokonuje odpisów amortyzacyjnych przeznaczonych na finansowanie inwestycji i remontów kapitalnych w wysokości i według zasad określonych ogólnie obowiązującymi przepisami.
§  13.
1.
Nakłady na inwestycje zdecentralizowane i kapitalne remonty, związane z działalnością eksploatacyjną PZU, pokrywane będą ze środków gromadzonych z:
1)
odpisów amortyzacyjnych w części przeznaczonej na finansowanie inwestycji zdecentralizowanych i remontów kapitalnych;
2)
nadwyżek dochodów nad kosztami likwidacji środków trwałych oraz wpływów ze sprzedaży środków trwałych po potrąceniu kosztów związanych z ich sprzedażą;
3)
odszkodowań z tytułu ubezpieczenia środków trwałych;
4)
oszczędności uzyskanych w stosunku do wartości kosztorysowej na zakończonych inwestycjach.
2.
Na inwestycje zdecentralizowane, związane z działalnością eksploatacyjną, poza środkami finansowymi wymienionymi w ust. 1, mogą być przeznaczone - w ramach określonych planem finansowym - środki finansowe gromadzone na funduszach specjalnych (§ 4 pkt 5).
§  14.
1.
Nakłady na inwestycje zdecentralizowane, związane z zakładowym budownictwem mieszkaniowym, pokrywane będą ze środków gromadzonych z:
1)
wkładów mieszkaniowych i opłat za urządzenia kąpielowe wpłacanych przez pracowników otrzymujących mieszkania w zakładowych domach mieszkalnych;
2)
dobrowolnych wpłat zadeklarowanych przez pracowników;
3)
wpływów uzyskanych ze sprzedaży domów mieszkalnych;
4)
części odpisów amortyzacyjnych domów mieszkalnych, pozostałej po wydzieleniu kwot przeznaczonych na remonty kapitalne;
5)
dotacji budżetowych.
2.
Na inwestycje zdecentralizowane, związane z zakładowym budownictwem mieszkaniowym, poza środkami finansowymi wymienionymi w ust. 1 przeznaczone być mogą - w ramach określonych planem finansowym - środki finansowe gromadzone na funduszach specjalnych (§ 4 pkt 5).
§  15.
Odpisy amortyzacyjne, o których mowa w § 13 ust. 1 pkt 1, pozostające do dyspozycji PZU, przeznaczone są w pierwszej kolejności na sfinansowanie kapitalnych remontów środków trwałych.
§  16.
Wysokość środków na inwestycje, na kapitalne remonty i na zakładowy fundusz mieszkaniowy określa plan finansowy.
§  17.
1.
Środki na finansowanie inwestycji zdecentralizowanych oraz kapitalnych remontów związanych z działalnością eksploatacyjną PZU gromadzi na specjalnym rachunku w Narodowym Banku Polskim. Środki nie wykorzystane w jednym roku przechodzą na te same cele roku następnego.
2.
Środkami, o których mowa w ust. 1, gospodaruje centrala PZU.
§  18.
1.
Środki na finansowanie inwestycji zdecentralizowanych związanych z zakładowym budownictwem mieszkaniowym PZU gromadzi na specjalnym rachunku w Banku Inwestycyjnym.
2.
Środkami, o których mowa w ust. 1, gospodaruje centrala PZU według ogólnie obowiązujących przepisów o gospodarce zakładowym funduszem mieszkaniowym.

Przepisy końcowe.

§  19.
Traci moc zarządzenie Ministra Finansów z dnia 1 kwietnia 1953 r. w sprawie organizacji finansowej i systemu finansowego Państwowego Zakładu Ubezpieczeń (Monitor Polski Nr A-33, poz. 425) oraz zarządzenie Ministra Finansów z dnia 30 lipca 1953 r. w sprawie rozliczeń Państwowego Zakładu Ubezpieczeń z budżetem centralnym z tytułu wpłat z zysku (Monitor Polski Nr A-75, poz. 902).
§  20.
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.
1 § 10 ust. 2 zmieniony przez § 1 zarządzenia z dnia 3 grudnia 1976 r. (M.P.76.44.220) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 1 stycznia 1977 r.
2 § 10 ust. 5 zmieniony przez § 1 zarządzenia z dnia 1 lutego 1967 r. (M.P.67.9.52) zmieniającego nin. zarządzenie z dniem 13 lutego 1967 r.

Zmiany w prawie

Wolna Wigilia po raz pierwszy i nowe obowiązki dla firm, które wejdą… w Wigilię

W tym roku po raz pierwszy wszyscy pracownicy będą cieszyli się Wigilią jako dniem wolnym od pracy. Także w handlu. I choć z dnia wolnego skorzystają także pracodawcy, to akurat w ich przypadku Wigilia będzie dniem, kiedy zaczną obowiązywać przepisy zobowiązujące ich do stosowania w ogłoszeniach o pracę i np. w regulaminach pracy nazw stanowisk neutralnych pod względem płci.

Grażyna J. Leśniak 23.12.2025
Centralna e-Rejestracja: Start systemu od 1 stycznia 2026 r.

Od 1 stycznia 2026 r. zacznie obowiązywać ustawa wprowadzająca Centralną e-Rejestrację. Zakłada ona, że od przyszłego roku podmioty lecznicze obowiązkowo dołączą do systemu m.in. w zakresie umawiania wizyt u kardiologa oraz badań profilaktycznych. Planowany start rejestracji na wszystkie świadczenia planowany jest na 2029 r. Kolejne świadczenia i możliwości w zakresie zapisywania się do lekarzy specjalistów będą wchodzić w życie stopniowo.

Inga Stawicka 22.12.2025
Ważne zmiany w zakresie ZFŚS

W piątek, 19 grudnia 2025 roku, Senat przyjął bez poprawek uchwalone na początku grudnia przez Sejm bardzo istotne zmiany w przepisach dla pracodawców obowiązanych do tworzenia Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych. Odnoszą się one do tych podmiotów, w których nie działają organizacje związkowe. Ustawa trafi teraz na biurko prezydenta.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
Wymiar urlopu wypoczynkowego po zmianach w stażu pracy

Nowe okresy wliczane do okresu zatrudnienia mogą wpłynąć na wymiar urlopów wypoczynkowych osób, które jeszcze nie mają prawa do 26 dni urlopu rocznie. Pracownicy nie nabywają jednak prawa do rozliczenia urlopu za okres sprzed dnia objęcia pracodawcy obowiązkiem stosowania art. 302(1) Kodeksu pracy, wprowadzającego zaliczalność m.in. okresów prowadzenia działalności gospodarczej czy wykonywania zleceń do stażu pracy.

Marek Rotkiewicz 19.12.2025
To będzie rewolucja u każdego pracodawcy

Wszyscy pracodawcy, także ci zatrudniający choćby jednego pracownika, będą musieli dokonać wartościowania stanowisk pracy i określić kryteria służące ustaleniu wynagrodzeń pracowników, poziomów wynagrodzeń i wzrostu wynagrodzeń. Jeszcze więcej obowiązków będą mieli średni i duzi pracodawcy, którzy będą musieli raportować lukę płacową. Zdaniem prawników, dla mikro, małych i średnich firm dostosowanie się do wymogów w zakresie wartościowania pracy czy ustalenia kryteriów poziomu i wzrostu wynagrodzeń wymagać będzie zewnętrznego wsparcia.

Grażyna J. Leśniak 18.12.2025
Są rozporządzenia wykonawcze do KSeF

Minister finansów i gospodarki podpisał cztery rozporządzenia wykonawcze dotyczące funkcjonowania KSeF – potwierdził we wtorek resort finansów. Rozporządzenia określają m.in.: zasady korzystania z KSeF, w tym wzór zawiadomienia ZAW-FA, przypadki, w których nie ma obowiązku wystawiania faktur ustrukturyzowanych, a także zasady wystawiania faktur uproszczonych.

Krzysztof Koślicki 16.12.2025
Metryka aktu
Identyfikator:

M.P.1960.64.304

Rodzaj: Zarządzenie
Tytuł: Zasady systemu finansowego Państwowego Zakładu Ubezpieczeń.
Data aktu: 01/08/1960
Data ogłoszenia: 17/08/1960
Data wejścia w życie: 17/08/1960