a także mając na uwadze, co następuje:(1) Jakkolwiek naturalne surowce mineralne mają ogromny potencjał wspierania rozwoju, to na obszarach dotkniętych konfliktami i obszarach wysokiego ryzyka mogą być one przyczyną sporów, gdy przychody z ich eksploatacji przyczyniają się do wybuchu lub kontynuacji konfliktów z użyciem siły, podważając wysiłki na rzecz rozwoju, dobrego sprawowania władzy i praworządności. Zerwanie związku pomiędzy konfliktem a nielegalną eksploatacją minerałów na tych obszarach stanowi zasadniczy element zagwarantowania pokoju, rozwoju i stabilności.
(2) Wyzwanie wynikające z chęci zapobiegania finansowaniu ugrupowań zbrojnych i sił bezpieczeństwa na obszarach bogatych w zasoby zostało podjęte przez rządy i organizacje międzynarodowe wraz z podmiotami gospodarczymi i organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacjami kobiecymi, przodującymi w zwracaniu uwagi na wyzysk stosowany przez wspomniane ugrupowania i siły, jak również na gwałty i przemoc stosowaną w celu kontrolowania miejscowej ludności.
(3) Przypadki naruszania praw człowieka są powszechne na bogatych w zasoby obszarach dotkniętych konfliktami i obszarach wysokiego ryzyka; mogą obejmować pracę dzieci, przemoc seksualną, zaginięcia osób, przymusowe wysiedlenia oraz niszczenie miejsc kultu lub miejsc o znaczeniu kulturowym.
(4) Unia aktywnie angażuje się w inicjatywę Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) mającą na celu upowszechnienie odpowiedzialnego pozyskiwania minerałów pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami, której rezultatem był wspierany przez rządy proces z udziałem wielu zainteresowanych stron prowadzący do przyjęcia Wytycznych OECD dotyczących należytej staranności w zakresie odpowiedzialnych łańcuchów dostaw minerałów z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka (zwanych dalej "wytycznymi OECD dotyczącymi należytej staranności"), w tym załączników i dodatków do tych wytycznych. W maju 2011 r. Rada OECD na szczeblu ministerialnym zaleciła aktywne promowanie przestrzegania tych wytycznych.
(5) Pojęcie odpowiedzialnego pozyskiwania jest omówione w zaktualizowanych Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych 2 i jest zgodne z Wytycznymi ONZ dotyczącymi biznesu i praw człowieka 3 . Celem tych dokumentów jest upowszechnianie praktyk należytej staranności w łańcuchu dostaw w przypadku pozyskiwania przez przedsiębiorstwa surowców z obszarów dotkniętych konfliktami i brakiem stabilności. Na najwyższym szczeblu międzynarodowym rezolucja Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 1952 (2010) skierowana do Demokratycznej Republiki Konga (zwanej dalej "DR Konga") i sąsiednich państw w Afryce Środkowej wezwała do przestrzegania należytej staranności w łańcuchu dostaw. W związku z tą rezolucją grupa ekspertów ONZ ds. DR Konga prowadząca działania następcze również opowiedziała się za przestrzeganiem wytycznych OECD dotyczących należytej staranności.
(6) Oprócz inicjatyw wielostronnych szefowie państw i rządów regionu Wielkich Jezior Afrykańskich podjęli w dniu 15 grudnia 2010 r. w Lusace zobowiązanie polityczne do zwalczania nielegalnej eksploatacji zasobów naturalnych w regionie i zatwierdzili między innymi regionalny mechanizm certyfikacji w oparciu o wytyczne OECD dotyczące należytej staranności.
(7) Niniejsze rozporządzenie, poprzez kontrolę nad handlem minerałami z obszarów dotkniętych konfliktami, stanowi jeden ze środków służących wyeliminowaniu finansowania ugrupowań zbrojnych. Działania podejmowane w ramach polityki zewnętrznej i rozwojowej Unii przyczyniają się również do walki z miejscową korupcją i wzmacniania granic oraz zapewniania szkoleń dla miejscowej ludności i jej przedstawicieli, aby pomóc im w eksponowaniu nadużyć.
(8) W komunikacie z dnia 4 listopada 2008 r. zatytułowanym "Inicjatywa na rzecz surowców - zaspokajanie naszych kluczowych potrzeb w celu stymulowania wzrostu i tworzenia miejsc pracy w Europie" Komisja uznała, że zapewnienie niezawodnego i niezakłóconego dostępu do surowców jest ważnym czynnikiem dla konkurencyjności Unii. Inicjatywa na rzecz surowców zawarta w tym komunikacie Komisji stanowi zintegrowaną strategię mającą na celu podejmowanie różnych wyzwań związanych z dostępem do surowców nieenergetycznych i nierolnych. Inicjatywa ta uznaje i promuje przejrzystość finansową, jak również przejrzystość łańcucha dostaw oraz stosowanie norm społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw.
(9) W rezolucjach z dnia 7 października 2010 r., 8 marca 2011 r., 5 lipca 2011 r. oraz 26 lutego 2014 r. Parlament Europejski wezwał Unię do przyjęcia rozwiązań prawnych zgodnych z kierunkami określonymi w przyjętej w Stanach Zjednoczonych ustawie o minerałach z regionów ogarniętych konfliktami, tj. sekcji 1502 ustawy Dodd-Frank Wall Street Reform and Consumer Protection Act. W komunikacie z dnia 2 lutego 2011 r. zatytułowanym "Stawianie czoła wyzwaniom związanym z rynkami towarowymi i surowcami" i komunikacie z dnia 27 stycznia 2012 r. zatytułowanym "Handel, wzrost gospodarczy i rozwój - Dostosowanie polityki handlowej i inwestycyjnej do sytuacji krajów najbardziej potrzebujących" Komisja zapowiedziała, że będzie szukać sposobów na poprawę przejrzystości w całym łańcuchu dostaw, co obejmuje aspekty należytej staranności. W drugim z tych komunikatów, zgodnie ze swoim zobowiązaniem podjętym na spotkaniu Rady OECD na szczeblu ministerialnym w maju 2011 r., Komisja opowiedziała się za zwiększeniem wsparcia i szerszym stosowaniem Wytycznych OECD dla przedsiębiorstw wielonarodowych i wytycznych OECD dotyczących należytej staranności - nawet poza państwami należącymi do OECD.
(10) Wzrosła świadomość obywateli Unii i podmiotów społeczeństwa obywatelskiego na temat unijnych podmiotów gospodarczych, które nie ponoszą odpowiedzialności z tytułu swoich możliwych powiązań z nielegalnym wydobyciem minerałów pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i handlem tymi minerałami. Minerały takie, które mogą znajdować się w produktach konsumpcyjnych, łączą konsumentów z konfliktami występującymi poza Unią. W związku z tym konsumenci są pośrednio powiązani z konfliktami, które mają poważny wpływ na prawa człowieka, a szczególnie prawa kobiet, ponieważ ugrupowania zbrojne często stosują masowe gwałty jako celową strategię zastraszania i kontrolowania miejscowej ludności w celu ochrony swoich interesów. Z tego powodu obywatele Unii domagali się, w szczególności poprzez składanie petycji, aby Komisja przedstawiła Parlamentowi Europejskiemu i Radzie wniosek ustawodawczy mający na celu nałożenie na podmioty gospodarcze odpowiedzialności zgodnie z odpowiednimi wytycznymi ustanowionymi przez ONZ i OECD.
(11) W kontekście niniejszego rozporządzenia oraz zgodnie z wytycznymi OECD dotyczącymi należytej staranności należyta staranność w łańcuchu dostaw jest ciągłym, proaktywnym i reaktywnym procesem, w którym podmioty gospodarcze monitorują swoje zakupy i sprzedaż oraz zarządzają nimi w celu zapewnienia, aby nie przyczyniały się one do konfliktów ani do ich negatywnych skutków.
(12) Przeprowadzony przez podmiot zewnętrzny audyt praktyk podmiotu gospodarczego w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw zapewnia wiarygodność z korzyścią dla podmiotów gospodarczych na niższym szczeblu łańcucha dostaw i przyczynia się do poprawy praktyk w zakresie należytej staranności na wyższym szczeblu łańcucha dostaw.
(13) Publiczne przedstawianie przez dany podmiot gospodarczy sprawozdań na temat jego polityki i praktyk w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw zapewnia przejrzystość niezbędną do budowania zaufania społecznego do środków podejmowanych przez podmioty gospodarcze.
(14) Unijni importerzy zachowują indywidualną odpowiedzialność za wypełnianie obowiązków w zakresie należytej staranności, określonych w niniejszym rozporządzeniu. Do osiągnięcia celów niniejszego rozporządzenia może się jednak przyczynić wiele istniejących i przyszłych systemów należytej staranności w łańcuchu dostaw (zwanych dalej "systemami należytej staranności"). Istnieją już systemy należytej staranności mające na celu zerwanie powiązania między konfliktami a pozyskiwaniem cyny, tantalu, wolframu i złota. Systemy takie wykorzystują audyty prowadzone przez niezależne podmioty zewnętrzne do certyfikowania hut i rafinerii stosujących systemy zapewniające odpowiedzialne pozyskiwanie minerałów. Powinna istnieć możliwość uznania tych systemów w unijnym systemie należytej staranności w łańcuchu dostaw (zwanym dalej "systemem unijnym"). Aby umożliwić przestrzeganie niniejszego rozporządzenia przez poszczególne podmioty gospodarcze należące do systemów należytej staranności i uniknięcie podwójnych audytów, należy ustalić w akcie delegowanym metodykę i kryteria uznawania takich systemów za równoważne z wymogami niniejszego rozporządzenia. Systemy te powinny zawierać nadrzędne zasady należytej staranności, zapewniać zgodność wymogów ze szczególnymi zaleceniami zawartymi w wytycznych OECD dotyczących należytej staranności i spełnianie wymogów proceduralnych, takich jak zaangażowanie zainteresowanych stron, obecność mechanizmów rozpatrywania skarg i zdolność reakcji.
(15) Unijne podmioty gospodarcze w konsultacjach społecznych wyraziły zainteresowanie odpowiedzialnym pozyskiwaniem minerałów i przedstawiły sprawozdania na temat obecnych systemów należytej staranności służących osiąganiu celów w zakresie społecznej odpowiedzialności przedsiębiorstw, wniosków klientów lub bezpieczeństwa dostaw. Unijne podmioty gospodarcze zgłaszały jednak również niezliczone trudności i praktyczne problemy z zachowaniem należytej staranności w łańcuchu dostaw na skutek długości i złożoności światowych łańcuchów dostaw, obejmujących dużą liczbę podmiotów gospodarczych, które często nie mają wystarczającej świadomości lub mają obojętny stosunek do kwestii etycznych. Komisja powinna monitorować koszty odpowiedzialnego pozyskiwania i koszty audytów prowadzonych przez podmioty zewnętrzne, konsekwencje administracyjne takiego pozyskiwania i takich audytów oraz ich możliwy wpływ na konkurencyjność, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw, i przedkładać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdania zawierające stosowne ustalenia. Komisja powinna zapewnić mikroprzedsiębiorstwom oraz małym i średnim przedsiębiorstwom możliwość korzystania z odpowiedniej pomocy technicznej, a także powinna ułatwiać wymianę informacji w celu wdrożenia niniejszego rozporządzenia. Mikroprzedsiębiorstwa oraz małe i średnie przedsiębiorstwa z siedzibą w Unii, które importują minerały i metale, powinny zatem korzystać z programu COSME, ustanowionego rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1287/2013 4 .
(16) Huty i rafinerie są ważnym ogniwem światowego łańcucha dostaw minerałów, gdyż stanowią zwykle ostatni etap, na którym można skutecznie zapewnić należytą staranność poprzez gromadzenie, ujawnianie i weryfikowanie informacji na temat pochodzenia minerałów oraz na temat łańcucha dowodowego. Po tym etapie przetwórstwa prześledzenie pochodzenia minerałów często uważa się za niewykonalne. To samo dotyczy metali pochodzących z recyklingu, które przeszły jeszcze więcej etapów procesu przetwórczego. Unijny wykaz odpowiedzialnych hut i rafinerii na świecie może zatem zapewnić podmiotom gospodarczym działającym na niższym szczeblu łańcucha dostaw przejrzystość i pewność w zakresie praktyk należytej staranności w łańcuchu dostaw. Zgodnie z wytycznymi OECD dotyczącymi należytej staranności podmioty gospodarcze działające na wyższym szczeblu łańcucha dostaw, takie jak huty i rafinerie, powinny poddać się audytowi przeprowadzanemu przez niezależny podmiot zewnętrzny dotyczącemu praktyk w zakresie należytej staranności w łańcuchu dostaw, aby również znaleźć się w wykazie odpowiedzialnych hut i rafinerii.
(17) Zasadnicze znaczenie ma przestrzeganie przepisów niniejszego rozporządzenia przez unijnych importerów minerałów i metali objętych jego zakresem, w tym przez unijne huty i rafinerie importujące i przetwarzające minerały i ich koncentraty.
(18) Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie systemu unijnego, a jednocześnie zagwarantować, że zdecydowana większość importowanych do Unii minerałów i metali objętych zakresem niniejszego rozporządzenia podlega jego wymogom, niniejszego rozporządzenia nie należy stosować, gdy roczny wolumen przywozu poszczególnych objętych systemem minerałów lub metali przez danego unijnego importera jest niższy od progów wymienionych w załączniku I do niniejszego rozporządzenia.
(19) W celu zapewnienia prawidłowego funkcjonowania systemu unijnego i ułatwienia oceny systemów należytej staranności, które mogą zostać uznane na mocy niniejszego rozporządzenia, należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjmowania aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do wprowadzania zmian do załącznika I do niniejszego rozporządzenia poprzez wprowadzanie i zmienianie progów wolumenu minerałów i metali, a także w odniesieniu do ustalania metodyki i kryteriów, których należy przestrzegać w trakcie przeprowadzania oceny, przy uwzględnieniu prac OECD. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów, oraz aby konsultacje te prowadzone były zgodnie z zasadami określonymi w Porozumieniu międzyinstytucjonalnym z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie lepszego stanowienia prawa 5 . W szczególności, aby zapewnić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie udział na równych zasadach w przygotowaniu aktów delegowanych, instytucje te otrzymują wszelkie dokumenty w tym samym czasie co eksperci państw członkowskich, a eksperci tych instytucji mogą systematycznie brać udział w posiedzeniach grup eksperckich Komisji zajmujących się przygotowaniem aktów delegowanych.
(20) Właściwe organy państw członkowskich powinny być odpowiedzialne za zapewnienie jednolitego przestrzegania przepisów przez unijnych importerów minerałów i metali objętych zakresem niniejszego rozporządzenia poprzez przeprowadzanie odpowiednich kontroli ex post. Dokumentację takich kontroli należy przechowywać przez co najmniej pięć lat. Należy zobowiązać państwa członkowskie do wprowadzenia przepisów stosowanych w przypadku naruszenia niniejszego rozporządzenia.
(21) W celu zapewnienia jednolitych warunków wykonania niniejszego rozporządzenia należy powierzyć Komisji uprawnienia wykonawcze. Uprawnienia wykonawcze dotyczące uznawania systemów należytej staranności za równoważne, cofania uznania równoważności w przypadku niedostatków w systemie oraz utworzenia wykazu odpowiedzialnych hut i rafinerii na świecie powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 6 . Ze względu na charakter tych aktów wykonawczych oraz uwzględniając ograniczoną swobodę decyzyjną Komisji, wobec czego akty te powinny opierać się na metodyce i kryteriach przyjmowanych w drodze aktów delegowanych dotyczących uznawania systemów należytej staranności przez Komisję, za właściwą procedurę przyjmowania tych aktów wykonawczych uznaje się procedurę doradczą.
(22) Aby zapewnić wydajne wykonanie niniejszego rozporządzenia, należy wprowadzić przepis dotyczący okresu przejściowego umożliwiający między innymi utworzenie właściwych organów państw członkowskich, uznanie systemów należytej staranności przez Komisję i zapoznanie się przez podmioty gospodarcze z obowiązkami wynikającymi z niniejszego rozporządzenia.
(23) Komisja i Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa powinni regularnie prowadzić przeglądy przyznawanej pomocy finansowej i zobowiązań politycznych w odniesieniu do obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka, na których wydobywa się cynę, tantal, wolfram i złoto, szczególnie w regionie Wielkich Jezior Afrykańskich, aby zapewnić spójność polityki oraz zachęcić do stosowania zasad dobrego sprawowania władzy, praworządności i etyki wydobycia, i poprawić ich przestrzeganie.
(24) Komisja powinna regularnie przedstawiać Parlamentowi Europejskiemu i Radzie sprawozdania na temat skutków systemu unijnego ustanowionego w niniejszym rozporządzeniu. Do dnia 1 stycznia 2023 r., a następnie co trzy lata Komisja powinna dokonywać przeglądu funkcjonowania i skuteczności systemu unijnego i jego skutków w terenie w odniesieniu do promowania odpowiedzialnego pozyskiwania minerałów objętych zakresem niniejszego rozporządzenia, pochodzących z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka, a także jego wpływu na unijne podmioty gospodarcze, w tym małe i średnie przedsiębiorstwa, oraz składać sprawozdanie Parlamentowi Europejskiemu i Radzie. Sprawozdaniom tym mogą w razie potrzeby towarzyszyć odpowiednie wnioski ustawodawcze, które mogą wprowadzać dalsze środki obowiązkowe.
(25) We wspólnym komunikacie z dnia 5 marca 2014 r. zatytułowanym "Odpowiedzialne pozyskiwanie minerałów z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka. Ku zintegrowanemu podejściu UE" (zwanym dalej "wspólnym komunikatem z dnia 5 marca 2014 r.") Komisja i Wysoki Przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa zobowiązali się do wdrożenia środków towarzyszących, prowadzących do przyjęcia przez Unię zintegrowanego podejścia do odpowiedzialnego pozyskiwania, równolegle z niniejszym rozporządzeniem, nie tylko w celu osiągnięcia wysokiego poziomu uczestnictwa podmiotów gospodarczych w systemie unijnym przewidzianym w niniejszym rozporządzeniu, ale również w celu zapewnienia przyjęcia globalnego, spójnego i kompleksowego podejścia służącego propagowaniu odpowiedzialnego pozyskiwania minerałów i metali z obszarów dotkniętych konfliktami i obszarów wysokiego ryzyka.
(26) Zapobieganie używaniu zysków z handlu minerałami i metalami do finansowania konfliktów zbrojnych poprzez należytą staranność i przejrzystość wesprze sprawowanie dobrych rządów i zrównoważony rozwój gospodarczy. Dlatego w uzupełnieniu głównego obszaru niniejszego rozporządzenia, należącego do wspólnej polityki handlowej Unii, obejmuje ono dodatkowo zagadnienia należące do unijnej polityki współpracy na rzecz rozwoju,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZE ROZPORZĄDZENIE:
