Parlament Europejski,- uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE),
- uwzględniając tytuł V Traktatu o Unii Europejskiej, w szczególności jego rozdział drugi sekcja druga, gdzie zapisano postanowienia dotyczące wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony,
- uwzględniając "Strategiczny kompas na rzecz bezpieczeństwa i obrony - dla Unii Europejskiej, która chroni swoich obywateli, swoje wartości i interesy oraz przyczynia się do międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa", zatwierdzony przez Radę 21 marca 2022 r. i poparty przez Radę Europejską 25 marca 2022 r.,
- uwzględniając deklarację wersalską przyjętą na nieformalnym posiedzeniu szefów państw i rządów 11 marca 2022 r.,
- uwzględniając wspólny komunikat Komisji oraz wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa z 20 czerwca 2023 r. w sprawie europejskiej strategii bezpieczeństwa gospodarczego (JOIN(2023) 0020),
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2560 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie subsydiów zagranicznych zakłócających rynek wewnętrzny 1 ,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/452 z dnia 19 marca 2019 r. ustanawiające ramy monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w Unii 2 ,
- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2557 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie odporności podmiotów krytycznych i uchylającą dyrektywę Rady 2008/114/WE (dyrektywa w sprawie odporności podmiotów krytycznych) 3 ,
- uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2555 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu cyberbezpieczeństwa na terytorium Unii, zmieniającą rozporządzenie (UE) nr 910/2014 i dyrektywę (UE) 2018/1972 oraz uchylającą dyrektywę (UE) 2016/1148 (dyrektywa NIS 2) 4 ,
- uwzględniając wniosek Komisji z 15 września 2022 r. dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie horyzontalnych wymogów w zakresie cyberbezpieczeństwa w odniesieniu do produktów z elementami cyfrowymi i zmieniającego rozporządzenie (UE) 2019/1020 (COM(2022)0454),
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1781 z dnia 13 września 2023 r. w sprawie ustanowienia ram dotyczących środków na rzecz wzmocnienia europejskiego ekosystemu półprzewodników (akt w sprawie czipów) 5 ,
- uwzględniając swoje stanowisko w pierwszym czytaniu w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego ramy na potrzeby zapewnienia bezpiecznych i zrównoważonych dostaw surowców krytycznych (europejski akt w sprawie surowców krytycznych) 6 w tekście przyjętym zawierającym niesfinalizowaną wersję stanowiska,
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/2675 z dnia 22 listopada 2023 r. w sprawie ochrony Unii i jej państw członkowskich przed stosowaniem wymuszenia ekonomicznego przez państwa trzecie 7 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 16 września 2021 r. w sprawie nowej strategii UE-Chiny (2021/2037(INI)) 8 , której celem jest między innymi udoskonalenie "zestawu narzędzi handlowych" UE, aby pomóc zaradzić obecnemu brakowi równowagi w dwustronnych stosunkach gospodarczych i handlowych między Chinami a UE,
- uwzględniając swoje rezolucje z 9 marca 2022 r. 9 i 1 czerwca 2023 r. w sprawie obcych ingerencji we wszystkie procesy demokratyczne w Unii Europejskiej, w tym dezinformacji 10 ,
- uwzględniając wspólny komunikat do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów i Europejskiego Banku Inwestycyjnego z 1 grudnia 2021 r. pt. "Strategia Global Gateway" (JOIN(2021)0030),
- uwzględniając zalecenie Komisji z 3 października 2023 r. w sprawie obszarów technologii krytycznych dla bezpieczeństwa gospodarczego UE, na potrzeby pogłębionej oceny ryzyka z udziałem państw członkowskich (C(2023) 6689),
- uwzględniając zalecenia Rady z 8 grudnia 2022 r. w sprawie ogólnounijnego skoordynowanego podejścia do kwestii wzmocnienia odporności infrastruktury krytycznej 11 ,
- uwzględniając komunikat wydany przez szefów państw i rządów uczestniczących w posiedzeniu Rady Północnoatlantyckiej w Wilnie 11 lipca 2023 r.,
- uwzględniając sprawozdanie z oceny końcowej grupy zadaniowej UE-NATO ds. odporności infrastruktury krytycznej z 29 czerwca 2023 r.,
- uwzględniając oświadczenie Komisji w sprawie neutralności sieci z 10 stycznia 2023 r.,
- uwzględniając komunikat przywódców państw G-7 z Hiroszimy z 20 maja 2023 r.,
- uwzględniając konkluzje Rady z 24 października 2023 r. w sprawie zaktualizowanej strategii UE w zakresie bezpieczeństwa morskiego (EUMSS) i towarzyszący jej plan działania,
- uwzględniając art. 54 Regulaminu,
- uwzględniając opinię przedstawioną przez Komisję Handlu Międzynarodowego,
- uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych (A9-0401/2023),
A. mając na uwadze, że w niedawnym wspólnym komunikacie w sprawie europejskiej strategii bezpieczeństwa gospodarczego skoncentrowano się na ograniczeniu ryzyka wynikającego z niektórych przepływów gospodarczych oraz zależności Unii od reżimów autorytarnych i totalitarnych, takich jak Chińska Republika Ludowa (ChRL), oraz zarządzaniu nim w kontekście rosnących napięć geopolitycznych i coraz szybszych zmian technologicznych, przy zapewnieniu ochrony zasad wolnego rynku przed zakłóceniami ze strony takich reżimów, a tym samym zachowaniu maksymalnego poziomu otwartości i dynamiki gospodarczej;
B. mając na uwadze, że zakłócenia w funkcjonowaniu infrastruktury krytycznej mogą mieć znaczące negatywne konsekwencje dla kluczowych funkcji rządowych, podstawowych usług na rzecz ludności, działalności gospodarczej oraz bezpieczeństwa i obronności Unii; mając na uwadze, że kluczowe znaczenie ma zachowanie przez państwa członkowskie i Komisję czujności w przypadku inwestycji finansowych obcych krajów w działalność podmiotów krytycznych w Unii w związku z wpływem, jaki te inwestycje mogą wywierać na zdolność do zapobiegania istotnym zakłóceniom;
C. mając na uwadze, że dyrektywa w sprawie odporności podmiotów krytycznych 12 i dyrektywa NIS 2 13 zapewniają kompleksowe ramy prawne służące wzmocnieniu zarówno fizycznej, jak i cyfrowej odporności infrastruktury krytycznej związanej między innymi z energią, transportem, zdrowiem, infrastrukturą cyfrową, wodą i żywnością;
D. mając na uwadze, że od wydania zalecenia Rady z 8 grudnia 2022 r. prowadzone są ukierunkowane działania, aby zapewnić wspólną reakcję UE na incydenty, między innymi przez wzmocnienie koordynacji z NATO za pośrednictwem grupy zadaniowej UE-NATO ds. odporności infrastruktury krytycznej w ramach zorganizowanego dialogu na temat odporności;
E. mając na uwadze, że europejskie porty, w których udziały mają chińskie przedsiębiorstwa państwowe, obsługują ponad 10 % całkowitej europejskiej zdolności przewozu kontenerowego; mając na uwadze, że trzej najwięksi chińscy udziałowcy w europejskich portach posiadają aktywa w prawie połowie portów (14 z 29), które znajdują się w pobliżu baz marynarki wojennej albo zapewniają wsparcie logistyczne siłom NATO, co znacznie zwiększa ryzyko szpiegostwa;
F. mając na uwadze, że polityka przymusu i coraz większa pewność siebie Chińskiej Republiki Ludowej (ChRL), w tym jej coraz agresywniejsza postawa wobec Tajwanu oraz zdecydowane działania na Morzu Południowochińskim, a także społeczne i gospodarcze skutki pandemii COVID-19 i rosyjskiej wojny napastniczej przeciwko Ukrainie ujawniły podatność UE na zagrożenia i potwierdziły, że należy ograniczać ryzyko w jej stosunkach z ChRL i innymi niedemokratycznymi państwami trzecimi;
G. mając na uwadze, że chiński rząd pokazał, że jest gotów wykorzystać swoją przytłaczającą kontrolę nad globalnymi dostawami metali ziem rzadkich jako broń, by osiągać cele polityczne i uzyskiwać nieuczciwe ustępstwa i korzyści gospodarcze;
H. mając na uwadze, że Chiny ograniczają udział przedsiębiorstw spoza Chin w projektach infrastrukturalnych ze względu na zagrożenia dla bezpieczeństwa i rozważają wprowadzenie przepisów dotyczących infrastruktury krytycznej, takich jak rozporządzenie w sprawie ochrony krytycznej infrastruktury informatycznej; mając na uwadze, że Chiny uczestniczą w budowie infrastruktury finansowanej przez UE w różnych państwach członkowskich; mając na uwadze, że zgodnie ze zobowiązaniami międzynarodowymi Unia Europejska i państwa członkowskie mogą pod pewnymi warunkami przyjąć środki ograniczające bezpośrednie inwestycje zagraniczne (BIZ) w trosce o bezpieczeństwo lub porządek publiczny; mając na uwadze, że w latach 2021-2022 w odpowiedzi na decyzję Litwy o wycofaniu się z Inicjatywy Pasa i Szlaku oraz o otwarciu przedstawicielstwa Tajwanu na Litwie Chiny wprowadziły blokadę ekonomiczną przeciwko Litwie, w związku z czym Komisja Europejska zwróciła się o powołanie panelu Światowej Organizacji Handlu, który zbada legalność chińskich ograniczeń handlowych wobec wywozu z Litwy i UE towarów litewskich, oraz mając na uwadze, że pokazuje to pewność siebie Chin, które atakują poszczególne kraje UE nie tylko przez bezpośrednie wymuszenie ekonomiczne, ale także przez groźbę sankcji wtórnych;
I. mając na uwadze, że rozprzestrzenianie się chińskiego cyfrowego autorytaryzmu i masowej inwigilacji nadal nasila się zarówno w Chinach, jak i poza nimi, a celem tych działań są instytucje i społeczeństwa demokratyczne, co niesie ze sobą ryzyko ustanowienia nowego porządku międzynarodowego, który zagrażałby wolności i demokracji na całym świecie; mając na uwadze, że wielu Chińczyków studiuje na uniwersytetach w państwach członkowskich, zwłaszcza na kierunkach związanych z technologiami podwójnego zastosowania, co w pewnych przypadkach może prowadzić do wysokiego ryzyka szpiegostwa; mając na uwadze, że chińska armia zatrudnia byłych europejskich pilotów myśliwców, co stwarza poważne ryzyko, że dojdzie do przekazania krytycznych informacji, i zagraża wojskowo-strategicznym interesom zainteresowanych państw; mając na uwadze, że Chiny mają coraz większe ambicje w obszarach strategicznych, takich jak sztuczna inteligencja, przetwarzanie w chmurze, półprzewodniki czy sprzęt komputerowy; mając na uwadze, że instrumenty te, w szczególności sztuczna inteligencja, mogą być opracowywane do celów wojskowych, co może prowadzić do kolejnej rewolucji w wojskowości;
J. mając na uwadze, że zakup przez Chiny infrastruktury krytycznej - zwłaszcza w obrębie UE i w jej sąsiedztwie, między innymi na Bałkanach Zachodnich, oraz w Afryce - stwarza coraz większe wielowymiarowe ryzyko dla bezpieczeństwa Unii;
K. mając na uwadze, że chińskie przepisy dotyczące bezpieczeństwa narodowego takie jak ustawa o bezpieczeństwie narodowym Chińskiej Republiki Ludowej z 2015 r. nakładają na obywateli i organizacje wymóg udzielania wsparcia i pomocy organom bezpieczeństwa publicznego, organom bezpieczeństwa państwa lub organom wojskowym ChRL;
L. mając na uwadze, że chińsko-rosyjskie partnerstwo strategiczne sformalizowane we wspólnym oświadczeniu z 4 lutego 2022 r. w sprawie stosunków międzynarodowych wkraczających w nową erę i zrównoważonego rozwoju na całym świecie wciąż się zacieśnia, między innymi na polu transferu technologii oraz wiedzy i zdolności wojskowych, co stwarza coraz większe zagrożenie dla bezpieczeństwa w Europie;
Istota problemu: zrozumienie chińskiej strategii fuzji wojskowo-cywilnej
1. podkreśla, że chińska strategia fuzji wojskowo-cywilnej (FWC) to program, którym kieruje i zarządza państwo planujące wykorzystywać wszelkie dźwignie władzy państwowej i siły handlowej, aby wzmacniać i wspierać Komunistyczną Partię Chin (KPCh) oraz jej zbrojne skrzydło Chińską Armię Ludowo-Wyzwoleńczą (ChAL-W), w szczególności przez pozyskiwanie i przekształcanie najnowocześniejszych technologii na świecie, aby wzmacniać reżim totalitarny i osiągnąć dominację wojskową;
2. uważa, że w kierowanym przez tę partię systemie politycznym i gospodarce Chin przedsiębiorstwa prywatne często muszą dostosowywać swoje interesy handlowe do wymagań KPCh, dotyczących m.in. działań militarnych, represji, wpływów i ingerencji politycznych; zauważa, że KPCh regularnie wykorzystuje swoje komórki partyjne w przedsiębiorstwach prywatnych jako narzędzia bezpośredniej kontroli; podkreśla, że w związku z tym działalność międzynarodowa chińskich przedsiębiorstw pomaga KPCh zwiększać wpływy w innych państwach, a przy tym osłabia pozycję chińskich rywali geopolitycznych i zwiększa wpływy samych Chin;
3. uważa, że fuzję wojskowo-cywilną należy rozumieć w szerszym kontekście geopolitycznym, gospodarczym i strategicznym, uwzględniając jej powiązania z innymi inicjatywami, takimi jak inicjatywa Pasa i Szlaku, cyfrowy jedwabny szlak (w tym plany "Made in China 2025" i "China Standards 2035", Globalna inicjatywa bezpieczeństwa oraz strategia podwójnego obrotu) oraz coraz większą pewność siebie Chin i ich agresywną postawę wobec innych krajów; uważa, że fuzja ta ma w ostatecznym rozrachunku pomóc Chinom osiągnąć długoterminowy cel strategiczny, tj. stać się czołową potęgą na świecie pod względem wpływów politycznych, zdolności gospodarczych, dominacji technologicznej i potęgi militarnej, oraz podważyć międzynarodowy ład oparty na zasadach;
4. przypomina, że jednym z głównych priorytetów KPCh w ostatnich latach było osiągnięcie prymatu w nauce i technologii oraz że w strategii FWC KPCh zachęca podmioty rynkowe i chiński przemysł obronny do dzielenia się między sobą wynikami działań badawczo-rozwojowych; zwraca uwagę na ponawiane przez agencje wywiadowcze ostrzeżenia przed zagrożeniami związanymi z zależnością gospodarczą, szpiegostwem i sabotażem wywoływanymi przez obecność gospodarczą podmiotów z państw spoza UE, w szczególności Chin, w infrastrukturze krytycznej i sektorach strategicznych w całej UE; wyraża przy tym zaniepokojenie naciskami politycznymi wywieranymi przy zatwierdzaniu konkretnych chińskich inwestycji w infrastrukturę krytyczną, jak w przypadku decyzji rządu niemieckiego o wyrażeniu zgody na nabycie przez COSCO udziałów w porcie w Hamburgu, wbrew radom odpowiednich organów;
Konsekwencje strategii fuzji wojskowo-cywilnej ChRL
5. ostrzega przed ryzykiem jakiegokolwiek zaangażowania chińskich przedsiębiorstw w aktywa strategiczne UE, zwłaszcza przedsiębiorstw, które mają pośrednie lub bezpośrednie powiązania z chińskim systemem politycznowojskowym lub wywiadem; podkreśla w związku z tym swoje zaniepokojenie dalszym przekazywaniem chińskiemu wojsku technologii i wiedzy technologicznej wykorzystywanych w działaniach cywilnych, szczególnie w sferze gospodarczej, co zwiększy jego zdolność do rozwijania technologii wojskowych nowej generacji, które mogą być wykorzystywane do wymuszania ustępstw na partnerach w Azji i na całym świecie; wzywa państwa członkowskie UE, by zwiększyły nadzór regulacyjny i wprowadziły szczegółowe kontrole osób fizycznych i prawnych, które mają bezpośrednie powiązania z chińskim rządem;
6. jest zaniepokojony faktem, że ChRL zaspokaja 98 % unijnego popytu na metale ziem rzadkich; podkreśla, że Chiny produkują 70 % baterii na świecie (znajduje się tam trzech z pięciu największych producentów baterii), na Chiny przypada 60 % światowej produkcji aluminium, 75 % produkcji krzemu, a także 94 % światowej produkcji galu i około 60 % produkcji germanu oraz 60 % rafinacji litu, co czyni ich głównym rafinerem, jak również 70 % przetwarzania miedzi oraz 84 % światowej produkcji niklu i 85 % kobaltu; podkreśla, że chińskie przedsiębiorstwa górnicze prowadzą działalność w Serbii (miedź i złoto), Demokratycznej Republice Konga (kobalt), Indonezji (nikiel) oraz Chile i Australii (lit) oraz że chiński quasimonopol na produkcję i przetwarzanie tych kluczowych towarów stwarza zależności w kluczowych obszarach i tym samym stanowi nie tylko poważne wyzwanie geopolityczne dla UE, ale również ogromne zagrożenie dla europejskiego sektora obronnego i innych kluczowych sektorów przemysłu oraz dla jej otwartej strategicznej autonomii i europejskiej strategii bezpieczeństwa gospodarczego;
7. w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji dotyczący europejskiego aktu w sprawie surowców krytycznych i wzywa do szybkiego wdrożenia jego celów, aby wzmocnić odporność łańcucha dostaw w Unii; przypomina, że surowce krytyczne są niezmiernie istotne dla sektora bezpieczeństwa i obrony oraz dla powodzenia unijnej transformacji cyfrowej i ekologicznej; wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby we współpracy z zainteresowanymi stronami z branży wdrożyły decyzję o stopniowym zmniejszaniu zależności od Chin poprzez dywersyfikację źródeł surowców krytycznych i metali ziem rzadkich oraz strategiczne partnerstwa z wiarygodnymi państwami trzecimi pozwalające zagwarantować bezpieczne i stabilne dostawy tych surowców; wzywa UE, by pomogła państwom członkowskim opracować projekty, które zwiększą niezależność od chińskiej produkcji;
8. zdecydowanie opowiada się za dywersyfikacją dostawców i partnerów w inicjatywach dotyczących infrastruktury krytycznej, aby zmniejszyć podatność na wpływy zewnętrzne, co pozwoli zminimalizować zależność od jakiegokolwiek pojedynczego źródła;
9. wyraża zaniepokojenie, że prywatne kable podmorskie dostarczane przez chińskie przedsiębiorstwa, takie jak HMN Technologies (podmiot powiązany z wywiadem cybernetycznym ChAL-W) są wykorzystywane w komunikacji dyplomatycznej i wojskowej UE i jej państw członkowskich; wyraża głębokie zaniepokojenie z powodu podmorskich systemów kablowych obsługiwanych przez chińskie przedsiębiorstwo HMN Technologies, które łączą terytoria państw członkowskich UE z Indo-Pacyfikiem, w tym bazy wojskowe państw członkowskich i NATO, co tworzy słabe punkty w systemach bezpieczeństwa, w tym cyberbezpieczeństwa, nadzoru podwodnego, gromadzenia danych i pozyskiwania danych wywiadowczych; wyraża przy tym również zaniepokojenie sprzedażą holenderskiego przedsiębiorstwa, które było podstawą estońskiej infrastruktury internetowej, chińskiemu przedsiębiorstwu powiązanemu z ChAL-W; podkreśla, że państwa członkowskie powinny starać się wspólnie zapobiegać podobnym przypadkom;
10. przypomina, że należy przeprowadzić szczegółową ocenę infrastruktury i usług instytucji Unii pod względem bezpieczeństwa informacji, zwłaszcza w przypadku komunikacji niejawnej między instytucjami a zagranicznymi misjami i operacjami; przypomina, że należy wziąć pod uwagę cały łańcuch dostaw, aby upewnić się, że dane przedsiębiorstwa nie mają żadnych bezpośrednich ani pośrednich powiązań z ChRL; apeluje, by w prowadzonych przez instytucje Unii postępowaniach o udzielenie zamówienia wprowadzano przepisy szczegółowe, aby ograniczać ryzyko ingerencji, między innymi przy nabywaniu, serwisowaniu lub kontrolowaniu przez osoby trzecie;
11. ostrzega, że duże inwestycje w porty morskie, koleje i porty lotnicze dają Pekinowi możliwość monitorowania i kontrolowania działań w kluczowych węzłach logistycznych o fundamentalnym znaczeniu strategicznym;
12. podkreśla, że w 2022 r. Chiny były drugim co do wielkości partnerem UE w handlu towarami; wyraża zaniepokojenie coraz mniej wyrównanymi stosunkami handlowymi i inwestycyjnymi UE i Chin, na co wskazuje również rekordowy deficyt handlowy UE w wysokości 396 mld EUR w 2022 r. oraz uzależnienie od przywozu z Chin i chińskich inwestycji w niektórych sektorach krytycznych; zwraca uwagę na brak równowagi w międzynarodowej polityce handlowej Chin w związku z ich strategią podwójnego obrotu; wzywa Komisję, aby przedstawiła Chinom obawy UE dotyczące stosowanych przez nie praktyk kierowanego handlu;
Opracowywanie rozwiązań: poszerzenie zestawu narzędzi w odpowiedzi na obawy związane z bezpieczeństwem i obroną
13. twierdzi, że jednym z kluczowych obszarów infrastruktury krytycznej UE, obok np. przestrzeni kosmicznej i obronności, jest sieć instytutów badawczych i ośrodków badawczo-rozwojowych, które są ważne dla zdolności UE do przeprowadzenia zielonej i cyfrowej transformacji; przypomina o słabych punktach systemów bezpieczeństwa, które wiążą się z wymuszonym transferem technologii, kradzieżą własności intelektualnej i wyciekami danych, zarówno w UE, jak i poza jej granicami; apeluje o większą czujność i branie pod uwagę, jak te zagrożenia mogą wpływać na zdolności UE do tworzenia innowacji i wspierania wzrostu;
14. zauważa, że chińskie przedsiębiorstwa są już liderami w kluczowych technologiach wykorzystywanych w sektorach takich jak infrastruktura bezprzewodowa sieci 5G, bezzałogowe statki powietrzne, baterie, broń hipersoniczna, energia słoneczna i wiatrowa oraz kryptowaluty; wyraża zaniepokojenie sposobami wykorzystywania tych technologii i zależnościami, jakie tworzą; zauważa w związku z tym, że na Cyprze 100 % sieci dostępu radiowego 5G opiera się na chińskim sprzęcie, a w Niemczech - 59 %; podkreśla, że jest to sprzeczne z wytycznymi UE przedstawionymi w unijnym zestawie narzędzi na potrzeby cyberbezpieczeństwa sieci 5G w celu złagodzenia zagrożeń dla bezpieczeństwa w sieciach, oraz wzywa Radę i Komisję, by zabroniły wykorzystywania sprzętu i oprogramowania chińskich producentów w podstawowych funkcjach sieciowych; przypomina, że do czerwca 2023 r. Huawei uczestniczył w 11 projektach w programie "Horyzont Europa" i otrzymał przy tym łącznie 3,89 mln EUR; w związku z tym wzywa UE i instytucje europejskie, by systematycznie kontrolowały chińskie przedsiębiorstwa, które są bezpośrednimi lub pośrednimi beneficjentami europejskich programów o strategicznym znaczeniu dla UE, oraz w stosownych przypadkach kończyły ich udział; ponadto wzywa Komisję, by zaproponowała dodatkowe normy bezpieczeństwa dla chińskich dostawców sieci 5G i sieci 6G nowej generacji;
15. uważa, że aplikacja TikTok, należąca do chińskiego konglomeratu ByteDance, narusza europejskie ramy ochrony danych, przez co stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa krajowego i źródło wspieranej przez Chiny dezinformacji; z zadowoleniem przyjmuje decyzję instytucji Unii i kilku państw członkowskich UE o zakazie korzystania z aplikacji TikTok na urządzeniach służbowych i urządzeniach osobistych zarejestrowanych w usługach aplikacji mobilnych instytucji;
16. ostrzega, że pogorszenie się stanu bezpieczeństwa w Europie, jej sąsiedztwie i na całym świecie pilnie wymaga zastanowienia się nad sposobami wzmocnienia otwartej autonomii strategicznej UE i zmniejszenia jej zależności od krajów takich jak ChRL i od systemowych rywali, którzy zagrażają Unii; podkreśla, że należy zapobiegać transferom powstających technologii wrażliwych i kluczowych produktów podwójnego zastosowania, zwłaszcza tych, które są krytyczne z punktu widzenia bezpieczeństwa i obronności Unii, do budzących obawy miejsc, które realizują strategie FWC lub współpracują przy ich realizacji; uznaje ustanowienie ogólnounijnych elektronicznych systemów celnych i systemów pozwoleń na wywóz za kluczowy krok w kierunku skutecznych wspólnych europejskich kontroli wywozu oraz wzywa wszystkie państwa członkowskie, by uruchomiły te systemy do końca 2024 r.; ponadto wzywa instytucje Unii i państwa członkowskie, by zacieśniły współpracę z partnerami transatlantyckimi i innymi partnerami o zbieżnych poglądach w zakresie ochrony infrastruktury krytycznej oraz by broniły demokracji i podtrzymywały nasze wspólne wartości, bezpieczeństwo i dobrobyt;
17. pozostaje zaniepokojony coraz większą podatnością europejskiej infrastruktury krytycznej, od sieci telekomunikacyjnych po urządzenia portowe, na wpływy zewnętrzne; w związku z tym pochwala niedawne działania legislacyjne na rzecz zwiększenia odporności podmiotów krytycznych w UE; zauważa jednak z zaniepokojeniem, że takie inicjatywy w dużej mierze ograniczają się do procedur monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych, pozostawiając KPCh możliwość uzyskania dostępu do aktywów krytycznych i wpływu na nie, między innymi przez przejmowanie elit, transfery technologii i własności intelektualnej oraz zależności w łańcuchu dostaw i na rynku sprzedaży; zauważa, że aby zidentyfikować aktywa związane z infrastrukturą krytyczną i ich podatność, należy ustanowić ramy dokładnej oceny i mapowania ryzyka; uważa, że należy mapować, śledzić i oceniać dostęp Chin i innych państw trzecich do infrastruktury krytycznej w UE oraz w stosownych przypadkach wspólnie wprowadzać środki ograniczające ryzyko; w związku z tym wzywa Komisję, aby przy wsparciu państw członkowskich sporządziła wyczerpujący wykaz aktywów krytycznych i systematycznie oceniała ich podatność na wpływy zewnętrzne; ponadto apeluje, by rozszerzono inicjatywy ustawodawcze, aby przeciwdziałać takim zagrożeniom;
18. zobowiązuje Komisję, aby przed końcem obecnej kadencji parlamentarnej przedstawiła Parlamentowi szczegółową analizę zagrożeń dla handlu w przypadku technologii takich jak półprzewodniki, informatyka kwantowa, łańcuchy bloków, przestrzeń kosmiczna, sztuczna inteligencja i biotechnologia oraz ewentualnie potrzebne działania UE w tych dziedzinach;
19. przypomina, że rozporządzenie w sprawie monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych 14 odnosi się do zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego wynikających z inwestycji spoza UE; ponownie zwraca uwagę na zasadniczą wartość dodaną mechanizmu monitorowania jako istotnego narzędzia, które daje Unii i jej państwom członkowskim lepszy ogląd strategiczny i świadomość sytuacyjną w odniesieniu do tendencji, celów, środków i metod stosowanych przez podmioty zagraniczne, aby zwiększać wpływy gospodarcze i polityczne; apeluje o poszerzenie obecnych instrumentów dotyczących bezpośrednich inwestycji i subsydiów zagranicznych, by objęły ogólne procedury monitorowania wszystkich zainteresowanych stron zaangażowanych w unijne projekty infrastruktury krytycznej, do których należą wszystkie tryby uczestnictwa w inicjatywach dotyczących infrastruktury krytycznej, w tym wspólne przedsięwzięcia, partnerstwa i transfery technologii; podkreśla również, że zasadnicze znaczenie mają systematyczne oceny projektów infrastruktury krytycznej z udziałem zainteresowanych stron spoza UE, i uważa, że proces ten powinien obejmować kontrolę struktur własności, zależności w łańcuchach dostaw oraz transfer technologii związanych z tymi projektami; uważa również, że należy ustanowić standardy należytej staranności, aby określić wpływ Chin na podmioty inwestujące w infrastrukturę krytyczną UE, i podkreśla, że podejście to powinno być stosowane również w przypadku krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydujących; podkreśla, że choć to państwa członkowskie ostatecznie ponoszą odpowiedzialność za ochronę infrastruktury, nie wdrożyły one konsekwentnie obowiązujących wytycznych dotyczących bezpośrednich inwestycji zagranicznych; jest głęboko zaniepokojony faktem, że nie wszystkie państwa członkowskie dysponują mechanizmami monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych w infrastrukturę krytyczną lub nie stosują takich mechanizmów; pilnie wzywa państwa członkowskie, by konsekwentnie wdrażały obowiązujące przepisy dotyczące bezpośrednich inwestycji zagranicznych i odporności podmiotów krytycznych;
20. ubolewa w związku z tym, że brakuje odpowiedniego monitorowania ryzyka ingerencji w zamówienia publiczne, które wiążą się ze sprzętem służącym do ochrony, jak w przypadku umowy podpisanej przez port lotniczy w Strasburgu na instalację skanerów i bramek bezpieczeństwa dostarczonych przez europejską spółkę zależną chińskiego przedsiębiorstwa Nuctech, należącego częściowo do chińskiego rządu i związanego z polityką zjednoczonego frontu; ostrzega, że wszelkie takie technologie mogą zawierać wbudowane luki w systemie bezpieczeństwa lub osoby prowadzące konserwację urządzeń mogą uzyskać dostęp do danych; z drugiej strony z zadowoleniem przyjmuje decyzję rządu rumuńskiego o zakończeniu negocjacji z China General Nuclear Power Corporation (CGNPC) w sprawie budowy reaktorów jądrowych 3 i 4 w Cernavodzie;
21. podkreśla jednak, że należy znaleźć strategiczną równowagę między otwartością i atrakcyjnością inwestycyjną jednolitego rynku UE a obroną unijnej infrastruktury krytycznej i jej autonomii, biorąc pod uwagę słabe punkty systemów bezpieczeństwa UE, zwłaszcza w odniesieniu do wymuszeń ekonomicznych lub zagrożeń dla integralności infrastruktury krytycznej UE;
22. apeluje do Komisji, aby rozważyła sposoby zwiększenia oddziaływania swoich opinii dotyczących monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych, z myślą o uniknięciu zakłóceń na jednolitym rynku i równania w dół przez państwa członkowskie; wzywa Komisję i państwa członkowskie, by zwiększyły harmonizację, między innymi przez rozwój odpowiedniej wiedzy fachowej, oraz by w pełni wdrożyły rozporządzenie dotyczące monitorowania bezpośrednich inwestycji zagranicznych; uważa, że rozporządzenie to można i należy wzmocnić w ramach zbliżającego się przeglądu pod koniec roku; zachęca Komisję, aby przedstawiła ambitny wniosek ustawodawczy dotyczący zmiany rozporządzenia, tak aby uwzględniało ono wszystkie słabe strony, jakie pojawiły się w trakcie jego wdrażania, oraz aby szybko oceniła możliwość przedstawienia wniosku ustawodawczego w sprawie mechanizmu monitorowania inwestycji za granicą; zaleca, aby mechanizm ten opierał się na ocenie skutków, która obejmowałaby odpowiednie konsultacje z przedsiębiorstwami, aby zminimalizować wszelkie możliwe negatywne konsekwencje dla konkurencyjności Europy;
23. z zadowoleniem przyjmuje nowe podejście ograniczania ryzyka zawarte w proponowanej europejskiej strategii bezpieczeństwa gospodarczego z 20 czerwca 2023 r., której celem jest maksymalizacja korzyści płynących z otwartości gospodarczej UE oraz ochrona, promowanie i wzmacnianie otwartej strategicznej autonomii UE, przy jednoczesnym minimalizowaniu ryzyka wynikającego z zależności gospodarczych i ich ewentualnego wykorzystywania, co obejmuje inwestycje w kluczowe technologie prorozwojowe o zastosowaniach wojskowych - m.in. informatykę kwantową, zaawansowane półprzewodniki i sztuczną inteligencję - oraz współpracę badawczą w tym obszarze; apeluje, by szybko przyjęto wnioski Komisji, oraz wzywa państwa członkowskie, by w pełni wdrożyły rozszerzone ramy regulacyjne UE, aby wykluczyć podmioty, które mogłyby przyczyniać się do realizacji strategii FWC, i znaleźć alternatywy dla projektów w UE finansowych przez Chiny przez wypracowanie kompleksowego podejścia do wspólnego identyfikowania ryzyka dla bezpieczeństwa gospodarczego Europy, prowadzenia oceny tego ryzyka oraz zarządzania nim;
24. z zadowoleniem przyjmuje propozycję Komisji i Wysokiego Przedstawiciela dotyczącą zapobiegania wyciekom powstających technologii wrażliwych poprzez stworzenie wykazu kluczowych technologii podwójnego zastosowania w oparciu o wąsko zdefiniowane i perspektywiczne kryteria, takie jak potencjalnie wspomagający i transformacyjny charakter technologii, ryzyko związane z fuzją wojskowo-cywilną oraz wykorzystywaniem technologii do naruszania praw człowieka; wzywa Komisję i państwa członkowskie do jak najszybszego opracowania i wdrożenia odpowiednich środków ochronnych dla takich technologii;
25. wzywa w związku z tym Komisję, aby we współpracy z państwami członkowskimi opracowała mechanizm szybkiego reagowania na wypadek wykrycia podwójnego zastosowania lub niewłaściwego wykorzystania w UE infrastruktury należącej do Chin lub z nimi powiązanej przez udziały w strukturze własnościowej lub koncesję, co mogłoby stanowić podstawę cofnięcia praw koncesji lub zawieszenia praw własności w przypadku własności i posiadania udziałów; wzywa Komisję, by składała Parlamentowi roczne sprawozdania w sprawie:
a) wykrywania możliwego podwójnego zastosowania infrastruktury strategicznej zapewniającej Chinom wsparcie logistyczne i wywiadowcze;
b) pełnego przestrzegania przepisów handlowych UE, w szczególności w zakresie należytej staranności, ochrony przed wymuszaniem i towarów wytwarzanych z wykorzystaniem pracy przymusowej wprowadzanych na rynek UE;
26. z zadowoleniem odnotowuje przyjęcie europejskiego aktu w sprawie czipów, który zwiększy zdolność UE do produkcji półprzewodników i stworzy strategiczną mapę między innymi luk w zdolnościach w łańcuchu wartości półprzewodników w Unii, ograniczając tym samym jej zależność od państw trzecich, takich jak Chiny; apeluje o przedstawienie dalszych propozycji służących zabezpieczeniu łańcuchów produkcji i dostaw infrastruktury krytycznej i materiałów krytycznych w UE; wzywa ponadto Komisję i państwa członkowskie, by opracowały dodatkowe inicjatywy na rzecz ściślejszej koordynacji i współpracy z partnerami i sojusznikami o zbieżnych poglądach, co pomoże dalej monitorować i rozwijać - w miarę możliwości i zgodnie z celem UE, jakim jest zmniejszenie dalszych zależności - globalne zdolności produkcyjne i łańcuchy dostaw infrastruktury krytycznej i materiałów, które mają kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa i obronności Unii; zwraca szczególną uwagę na Tajwan, który odgrywa znaczącą rolę w globalnych łańcuchach dostaw i w międzynarodowym porządku opartym na zasadach; ponownie wyraża wieloletnie poparcie dla dwustronnej umowy inwestycyjnej między UE a Tajwanem oraz wszelkich ustaleń obopólnie korzystnych dla dwustronnych inwestycji i handlu;
27. wzywa Komisję do zaproponowania nowych ram prawnych, aby ograniczać zagrożenia dla bezpieczeństwa ze strony dostawców podmorskich systemów kabli, między innymi za pomocą ściślejszego monitorowania i częstych kontroli struktur własności takich dostawców, ich wcześniejszych inwestycji w podmorskie systemy kabli oraz odległości podmorskich systemów kabli od europejskich i sojuszniczych baz wojskowych; podkreśla, że należy uniemożliwić dostawcom systemów kablowych, takim jak chińskie przedsiębiorstwa, udostępnianie danych służbom wywiadowczym do celów innych niż ochrona infrastruktury przed włamaniami lub atakami; apeluje w tym względzie o inicjatywy, które pozwolą dalej rozwijać należące do podmiotów europejskich lub mające siedzibę w Europie przedsiębiorstwa w dziedzinie podmorskich systemów kabli;
28. podkreśla, że reakcja UE musi opierać się na lepszym zrozumieniu stosownego scenariusza strategicznego skoncentrowanego na ocenach zagrożeń międzysektorowych i ponadnarodowych oraz badaniach podatności na zagrożenia dotyczących infrastruktury krytycznej; jest zdania, że zdecentralizowane lub lekceważące podejście w momencie, gdy brakuje jasnych informacji i kontroli nad projektami o strategicznym znaczeniu dla obronności i bezpieczeństwa Europy, mogłoby poważnie zaszkodzić interesom geopolitycznym UE 15 ; przypomina o słabych punktach związanych z ingerencją zagraniczną, w szczególności w przestrzeni informacyjnej, oraz o wzajemnym oddziaływaniu projektów w dziedzinie bezpośrednich inwestycji zagranicznych i operacji manipulowania informacjami prowadzonymi przez wrogie podmioty zagraniczne;
Powiązanie bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego: wzmocnienie odporności najbliższych partnerów UE
29. wyraża zaniepokojenie faktem, że ChRL penetruje rynki UE i jej szerszego sąsiedztwa; wzywa Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych (ESDZ) do dopilnowania, aby środki służące wzmocnieniu odporności UE w obliczu wpływów Chin, w tym zmniejszanie ryzyka, dywersyfikacja i ograniczenie krytycznych zależności, rozszerzono również na najbliższych partnerów UE, w szczególności kraje przystępujące i państwa objęte unijną polityką sąsiedztwa;
30. przypomina, że siły morskie ChRL dysponują środkami i narzędziami prawnymi, które pozwalają im wykorzystywać chińskie cywilne statki i infrastrukturę do celów wojskowych i celów bezpieczeństwa; uważa, że Chiny są w stanie wykorzystywać swoją cywilną infrastrukturę komercyjną, aby wspierać obecność ChAL-W w państwach trzecich; ostrzega, że taka fuzja wojskowo-cywilna zapewnia chińskiej armii dostęp do portów zagranicznych, co pozwala jej wstępnie rozmieścić wsparcie logistyczne i utrzymywać marynarkę wojenną aż po Ocean Indyjski, Morze Śródziemne i Ocean Atlantycki; podkreśla, że ryzyko szpiegostwa jest największe, gdy chińskie cywilne aktywa handlowe znajdują się w centrach logistycznych w pobliżu baz morskich UE i NATO lub operatorów portów, którzy podpisali umowy o zapewnieniu wsparcia logistycznego przedsiębiorstwom europejskim; wzywa państwa członkowskie, by podjęły pilne działania, ponieważ należy zmniejszyć ryzyko szpiegostwa i sabotażu związane z infrastrukturą krytyczną, zwłaszcza taką, która pełni funkcję wojskową, jak porty wykorzystywane przez NATO; podkreśla w związku z tym, że UE i NATO muszą wspólnie opracować długoterminowy plan przeciwdziałania chińskiej strategii FWC w Europie, i apeluje, by w pełni wdrożono sprawozdanie z oceny końcowej przygotowane przez grupę zadaniową UE-NATO 16 ;
31. zauważa, że porty są bramami na świat i jako takie odgrywają kluczową rolę w gospodarce UE; zauważa z zaniepokojeniem, że podmioty należące do Chin lub przez nie kontrolowane strategicznie zwiększają swoje udziały w europejskich portach i infrastrukturze portowej; wzywa Komisję, by przedstawiła strategiczne ramy polityki UE, które pozwolą ograniczyć wpływ i kontrolę operacyjną Chin i innych reżimów; przypomina również, że ChRL wpływa na inne państwa, wykorzystując do tego sieć portów handlowych i obiektów podwójnego zastosowania, które zapewniają wsparcie logistyczne i wywiadowcze chińskiej marynarce wojennej; zauważa, że w 2022 r. chińskie przedsiębiorstwa były właścicielami lub operatorami terminali w 96 portach w 53 państwach; zauważa ponadto, że w co najmniej dziewięciu portach, w tym dwóch w Europie, przeprowadzono znaczące naprawy lub konserwację sprzętu i okrętów marynarki wojennej Chińskiej Armii Ludowo-Wyzwoleńczej; zwraca uwagę, że wizyty marynarki wojennej ujawniają obszary wpływów, priorytetowe strefy operacyjne, cele gromadzenia danych wywiadowczych i priorytety w zakresie współpracy;
32. podkreśla, że należy wypracować geopolityczne podejście do współpracy międzynarodowej w obszarze infrastruktury krytycznej, aby UE mogła skutecznie stawić czoła nowym wyzwaniom dla bezpieczeństwa; zauważa, że chińskie przedsiębiorstwa sfinansowały i wybudowały jedną trzecią infrastruktury, która powstała w Afryce od 2010 r., w tym około 50 % afrykańskich sieci 3G i 70 % sieci 4G; podkreśla, że w ciągu ostatnich 20 lat Chiny zwiększyły swoje zobowiązania handlowe, inwestycyjne i kredytowe z rządami krajów afrykańskich i ich przedsiębiorstwami państwowymi, głównie w sektorach transportu, wytwarzania energii elektrycznej, górnictwa i telekomunikacji, do 160 mld USD na mocy nielicznych lub nieprzejrzystych zobowiązań umownych; zwraca uwagę w szczególności, że jedno chińskie przedsiębiorstwo telekomunikacyjne zbudowało aż 70 % afrykańskiej infrastruktury informatycznej, a także na rolę, jaką chińskie przedsiębiorstwa odgrywają w finansowaniu, budowie, rozbudowie i renowacji co najmniej 14 wrażliwych wewnątrzrządowych afrykańskich sieci telekomunikacyjnych; wyraża zaniepokojenie faktem, że chiński model najwyraźniej jest atrakcyjny dla wielu krajów, które nie mogą lub nie chcą spełnić wymogów UE, by uzyskać podobny poziom finansowania, przez co
zwiększa się wpływ Chin ze szkodą dla partnerstwa z UE i pojawia się ryzyko nadmiernego zadłużenia tych państw trzecich, ze szkodą dla ich długoterminowego rozwoju i na niekorzyść mieszkańców; wzywa Komisję, ESDZ i państwa członkowskie do wzmożenia starań, między innymi przy przyciąganiu inwestycji z sektora prywatnego, aby wdrożyć pakiet inwestycyjny Global Gateway o wartości 150 mld EUR, uzgodniony na 6. szczycie UE-UA w lutym 2022 r.; wzywa Radę i Komisję, by szybko wdrożyły projekty w ramach tej inicjatywy, zwłaszcza projekty sztandarowe;
33. z zaniepokojeniem zwraca uwagę, że chińska strategia stworzenia "bazy współpracy w zakresie niebieskiej gospodarki" wzdłuż wybrzeża Afryki, między innymi poprzez budowę statków rybackich i urządzeń do napraw statków, może być również wykorzystana do celów wojskowych; podkreśla ogólny brak szczegółowości i przejrzystości takich umów i licencji, których stroną są państwa afrykańskie; zwraca uwagę na potencjalne konsekwencje geopolityczne dla UE, zwłaszcza w państwach trzecich, w których zaangażowana jest Unia;
°
° °
34. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie oraz Komisji.
