Zakładając bezpłatne konto, uzyskasz:- uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej (TUE), w szczególności jego art. 2, art. 3 ust. 1, art. 3 ust. 3 akapit drugi, art. 4 ust. 3 oraz art. 5, 6, 7, 11, 19 i 49,
- uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności artykuły dotyczące poszanowania, ochrony i wspierania demokracji, praworządności i praw podstawowych w Unii, w tym art. 70, 258, 259, 260, 263, 265 i 267,
- uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,
- uwzględniając orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej,
- uwzględniając komunikat Komisji z 13 lipca 2022 r. pt. "Sprawozdanie na temat praworządności z 2022 r. - Sytuacja w zakresie praworządności w Unii Europejskiej" (COM(2022)0500),
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE, Euratom) 2020/2092 z dnia 16 grudnia 2020 r. w sprawie ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii 1 (rozporządzenie dotyczące warunkowości w zakresie praworządności),
- uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/692 z dnia 28 kwietnia 2021 r. ustanawiające program "Obywatele, równość, prawa i wartości" oraz uchylające rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1381/2013 i rozporządzenie Rady (UE) nr 390/2014 2 ,
- uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka,
- uwzględniając instrumenty ONZ dotyczące ochrony praw człowieka i podstawowych wolności oraz zalecenia i sprawozdania z powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka ONZ, a także orzecznictwo organów traktatowych ONZ i specjalne procedury Rady Praw Człowieka,
- uwzględniając zalecenia i sprawozdania Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka, Wysokiego Komisarza ds. Mniejszości Narodowych, Przedstawicielki OBWE ds. Wolności Mediów oraz innych organów Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE),
- uwzględniając Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności oraz Europejską kartę społeczną, orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Europejskiego Komitetu Praw Społecznych, konwencje, zalecenia, rezolucje, opinie i sprawozdania Zgromadzenia Parlamentarnego, Komitetu Ministrów, Komisarza Praw Człowieka, Europejskiej Komisji przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji, Komitetu Sterującego ds. Przeciwdziałania Dyskryminacji, Różnorodności i Włączenia Społecznego, Komisji Weneckiej oraz innych organów Rady Europy,
- uwzględniając Protokół ustaleń między Radą Europy a Unią Europejską z 23 maja 2007 r. oraz konkluzje Rady z 8 lipca 2020 r. w sprawie priorytetów UE w dziedzinie współpracy z Radą Europy w latach 2020-2022,
- uwzględniając uzasadniony wniosek Komisji dotyczący decyzji Rady z 20 grudnia 2017 r. w sprawie stwierdzenia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Rzeczpospolitą Polską zasady praworządności, wydany zgodnie z art. 7 ust. 1 TUE (COM(2017)0835),
- uwzględniając sprawozdania: Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) z 19 lipca 2022 r. pt. "Europe's civil society: still under pressure" ["Europejskie społeczeństwo obywatelskie -nadal pod presją"], z 8 czerwca 2022 r. pt. "Fundamental Rights Report 2022" ["Sprawozdanie na temat praw podstawowych z 2022 r."], z 19 sierpnia 2022 r. pt. "Protecting civic space in the EU" ["Ochrona przestrzeni obywatelskiej w UE"] oraz z 3 listopada 2022 r. pt. "Antisemitism - Overview of antisemitic incidents recorded in the European Union 2011-2021" ["Antysemityzm - Ogólne informacje na temat incydentów antysemickich odnotowanych w Unii Europejskiej w latach 2011-2021"] i jej inne sprawozdania, dane i narzędzia, w szczególności system informacji Unii Europejskiej o prawach podstawowych (EFRIS),
- uwzględniając swoją rezolucję z dnia 25 października 2016 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w kwestii utworzenia unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych 3 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 1 marca 2018 r. w sprawie decyzji Komisji o zastosowaniu art. 7 ust. 1 TUE w związku z sytuacją w Polsce 4 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 19 kwietnia 2018 r. w sprawie konieczności ustanowienia instrumentu na rzecz wartości europejskich wspierającego organizacje społeczeństwa obywatelskiego, które propagują wartości podstawowe w Unii Europejskiej na poziomie lokalnym i krajowym 5 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 12 września 2018 r. w sprawie wniosku wzywającego Radę do stwierdzenia, zgodnie z art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, istnienia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Węgry wartości, na których opiera się Unia 6 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 14 listopada 2018 r. w sprawie potrzeby utworzenia kompleksowego mechanizmu UE na rzecz ochrony demokracji, praworządności i praw podstawowych 7 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 7 października 2020 r. w sprawie ustanowienia unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych 8 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 13 listopada 2020 r. w sprawie wpływu środków stosowanych w odpowiedzi na pandemię COVID-19 na demokrację, praworządność i prawa podstawowe 9 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 10 czerwca 2021 r. w sprawie sytuacji w zakresie praworządności w Unii Europejskiej i stosowania rozporządzenia (UE, Euratom) 2020/2092 w sprawie warunkowości 10 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 24 czerwca 2021 r. w sprawie sprawozdania Komisji na temat praworządności z 2020 r. 11 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 8 lipca 2021 r. w sprawie opracowania wytycznych dotyczących stosowania ogólnego systemu warunkowości służącego ochronie budżetu Unii 12 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 11 listopada 2021 r. w sprawie wzmocnienia demokracji oraz wolności i pluralizmu mediów w UE - niewłaściwe wykorzystywanie postępowań cywilnych i karnych do uciszania dziennikarzy, organizacji pozarządowych i społeczeństwa obywatelskiego 13 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 15 grudnia 2021 r. w sprawie oceny środków mających na celu zapobieganie korupcji, nieprawidłowym wydatkom i niewłaściwemu wykorzystywaniu funduszy unijnych i krajowych w przypadku funduszy pomocy w sytuacjach nadzwyczajnych i obszarów wydatków kryzysowych 14 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 8 marca 2022 r. w sprawie kurczącej się przestrzeni działania społeczeństwa obywatelskiego w Europie 15 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 10 marca 2022 r. w sprawie praworządności i konsekwencji wyroku TSUE 16 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 19 maja 2022 r. w sprawie sprawozdania Komisji na temat praworządności z 2021 r. 17 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 9 czerwca 2022 r. w sprawie praworządności i ewentualnego zatwierdzenia polskiego krajowego planu odbudowy (RRF) 18 ,
- uwzględniając rezolucję z 15 września 2022 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Rady w sprawie stwierdzenia, zgodnie z art. 7 ust. 1 Traktatu o Unii Europejskiej, istnienia wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Węgry wartości, na których opiera się Unia 19 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 15 września 2022 r. w sprawie sytuacji w zakresie praw podstawowych w Unii Europejskiej w latach 2020-2021 20 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 20 października 2022 r. w sprawie praworządności na Malcie pięć lat po zabójstwie Daphne Caruany Galizii 21 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 20 października 2022 r. w sprawie wzrostu liczby zbrodni popełnianych z nienawiści do osób LGBTIQ+ w całej Europie, w świetle niedawnego morderstwa homofobicznego na Słowacji 22 ,
- uwzględniając swoją rezolucję z 10 listopada 2022 r. w sprawie sprawiedliwości rasowej, niedyskryminacji i przeciwdziałania rasizmowi w UE 23 ,
- uwzględniając rezolucję Parlamentu Europejskiego z 24 listopada 2022 r. w sprawie oceny przestrzegania przez Węgry warunków dotyczących praworządności na mocy rozporządzenia w sprawie warunkowości oraz stanu prac nad węgierskim planem odbudowy i zwiększania odporności 24 ,
- uwzględniając sprawozdanie z wyników Konferencji w sprawie przyszłości Europy,
- uwzględniając art. 132 ust. 2 Regulaminu,
- uwzględniając projekt rezolucji Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych,
A. mając na uwadze, że Unia opiera się na wspólnych wartościach zapisanych w art. 2 TUE, którymi są poszanowanie godności osoby ludzkiej, wolność, demokracja, równość, praworządność oraz poszanowanie praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości; wartości te są wspólne dla państw członkowskich UE, a kraje kandydujące muszą ich przestrzegać, aby przystąpić do UE, ponieważ są one częścią kryteriów kopenhaskich, których nie można pomijać ani zmieniać ich interpretacji po przystąpieniu; mając na uwadze, że demokracja, praworządność i prawa podstawowe to wartości, które się wzajemnie umacniają, a ich podważanie może stanowić systemowe zagrożenie dla Unii oraz dla praw i wolności jej obywateli; mając na uwadze, że poszanowanie praworządności jest wiążące dla całej Unii i jej państw członkowskich na wszystkich szczeblach władzy, w tym dla władz lokalnych;
B. mając na uwadze, że podczas Konferencji w sprawie przyszłości Europy wyraźnie wyrażono pragnienie, aby UE w sposób systemowy stała na straży praworządności we wszystkich państwach członkowskich, aby chroniła podstawowe prawa obywateli i aby zachowała wiarygodność przy promowaniu własnych wartości w UE i za granicą;
C. mając na uwadze, że zasada lojalnej współpracy, o której mowa w art. 4 ust. 3 TUE, nakłada na Unię i państwa członkowskie obowiązek wzajemnego wspierania się w wykonywaniu zobowiązań wynikających z Traktatów, a same państwa członkowskie zobowiązuje do przyjmowania wszelkich właściwych środków ogólnych lub szczególnych w celu zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii;
D. mając na uwadze, że przyjęcie dodatkowych szczegółowych i prawnie wiążących zaleceń dla poszczególnych krajów pomogłoby państwom członkowskim w wykrywaniu i rozwiązywaniu problemów, w tym związanych z regresem praworządności, a także w zapobieganiu tym problemom i regresowi;
E. mając na uwadze, że państwa członkowskie wprowadziły środki nadzwyczajne w odpowiedzi na pandemię COVID-19; mając na uwadze, że aby środki te były zgodne z prawem, muszą być zgodne z zasadami konieczności i proporcjonalności przy ograniczaniu praw podstawowych lub podstawowych wolności; mając na uwadze, że niektóre rządy wykorzystały nadzwyczajne środki jako pretekst do osłabienia demokratycznych mechanizmów kontroli i równowagi;
F. mając na uwadze, że konieczne jest wzmocnienie i usprawnienie istniejących mechanizmów oraz opracowanie jednolitego kompleksowego unijnego mechanizmu skutecznej ochrony demokracji, praworządności i praw podstawowych, a także należy zapewnić przestrzeganie wartości określonych w art. 2 TUE w całej Unii oraz promować te wartości w krajach kandydujących, choć przy zastosowaniu różnych systemów monitorowania, tak aby państwa członkowskie nie mogły rozwijać prawa krajowego sprzecznego z zasadą ochrony przewidzianą w art. 2 TUE; mając na uwadze, że Komisja i Rada nadal odrzucają potrzebę zawarcia porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych;
G. mając na uwadze, że od maja 2022 r. Parlament w swoich rezolucjach zajmuje się również sytuacją w dziedzinie praworządności na Węgrzech, na Malcie i w Polsce; mając na uwadze, że parlamentarna grupa monitorująca ds. demokracji, praworządności i praw podstawowych w Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych zajmowała się również niektórymi kwestiami w Bułgarii, Grecji, na Słowacji, w Słowenii i w Hiszpanii;
Ogólna ocena sprawozdania
1. z zadowoleniem przyjmuje trzecie roczne sprawozdanie Komisji na temat praworządności, będące częścią opracowanego przez Komisję zestawu narzędzi w zakresie praworządności; wyraża przekonanie, że sprawozdanie stanowi krok w kierunku utworzenia spójnego mechanizmu służącego zachowaniu wartości Unii zapisanych w art. 2 TUE oraz że obecnie kluczowym wyzwaniem jest skuteczne i spójne korzystanie z istniejącego zestawu narzędzi do ochrony i egzekwowania tych wartości;
2. dostrzega korzystne zmiany w porównaniu z poprzednimi sprawozdaniami rocznymi, takie jak dodanie zaleceń dla poszczególnych państw; wyraża również zadowolenie, że szczególną uwagę poświęcono mediom publicznym oraz środkom zapewniającym przejrzystość własności mediów, w tym klasyfikacji monitora pluralizmu mediów, ocenie wdrażania przez państwa członkowskie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, kwestii finansowania partii politycznych, skupianiu się na organach ds. równości, krajowych instytucjach praw człowieka i rzecznikach praw obywatelskich, monitorowaniu nominacji na wysokie stanowiska w systemie sądownictwa, a także zwrócono większą uwagę na zawody prawnicze, w tym zawód sędziego, notariusza i adwokata;
3. zachęca Komisję do większego udziału w debatach publicznych na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym oraz do zwiększenia nakładów przeznaczonych na szerzenie wiedzy na temat wartości Unii i stosowanych narzędzi, w tym sprawozdania rocznego, zwłaszcza w krajach, w których istnieją poważne obawy; popiera wysiłki Komisji na rzecz udoskonalenia metodyki sprawozdawczości i uważa, że rozszerzenie zakresu sprawozdania powinno iść w parze ze zwiększeniem zasobów; uważa, że Komisja powinna poświęcić więcej czasu na wizyty w poszczególnych krajach, w tym w terenie;
4. ubolewa nad niepokojącymi tendencjami dotyczącymi wolności prasy, pluralizmu mediów i bezpieczeństwa dziennikarzy w kilku państwach członkowskich i wzywa Komisję do ścisłego monitorowania sytuacji mediów w przyszłych edycjach sprawozdania, w tym w kwestii własności mediów i finansowania mediów publicznych, a także do przedstawiania zaleceń i podejmowania działań następczych za pomocą odpowiednich środków politycznych i prawnych; potępia destrukcyjną ingerencję polityczną w decyzje redakcyjne, stanowiące nadużycie powództwa (SLAPP) i nielegalną inwigilację dziennikarzy, zwłaszcza za pomocą oprogramowania szpiegowskiego, oraz potwierdza, że dziennikarze będą nadal narażeni na ryzyko dopóty, dopóki instytucje nie będą w stanie ścigać korupcji ujawnianej przez dziennikarzy lub nie będą chciały tego robić;
5. podkreśla szczególną rolę, jaką krajowe rady sądownictwa odgrywają w ochronie niezależności sądów i sędziów przed ingerencją polityczną; ubolewa nad utrzymującym się upolitycznieniem tych organów w niektórych krajach, a także nad niszczycielskim wpływem tego zjawiska na niezależność i integralność ich systemów wymiaru sprawiedliwości;
6. uznaje ważną rolę Prokuratury Europejskiej (EPPO) w ochronie praworządności i walce z korupcją w Unii oraz zachęca Komisję, by w kolejnych sprawozdaniach ściśle monitorowała poziom współpracy państw członkowskich z EPPO; wzywa państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, by przystąpiły do EPPO;
7. ubolewa, że Komisja nie uwzględniła w pełni zaleceń przedstawionych przez Parlament w poprzednich rezolucjach 25 , i wzywa Komisję do podjęcia działań w tym celu;
8. wyraża zaniepokojenie brakiem spójności między sprawozdaniem horyzontalnym a zaleceniami, w szczególności faktem, że obawy dotyczące poszczególnych państw wyrażone w sprawozdaniu horyzontalnym nie pokrywają się w pełni z zaleceniami dotyczącymi poszczególnych państw; zwraca się o ustalenie wyraźnego związku między wyrażonymi obawami a przedstawionymi zaleceniami;
9. podkreśla, że zamierzone skupienie się na prawach grup mniejszościowych w niektórych państwach członkowskich przyczyniło się do powstania i ugruntowania nastrojów w innych państwach, czego dowodem może być regres w dziedzinie praw kobiet, w tym pogorszenie sytuacji w zakresie zdrowia i praw seksualnych i reprodukcyjnych, a także osób LGBTIQ+, migrantów i innych grup mniejszościowych; apeluje o podsumowanie realizacji unijnego planu działania przeciwko rasizmowi w rozdziałach sprawozdania dotyczących poszczególnych państw oraz o przeanalizowanie, w jaki sposób odwrót od praworządności wpływa na różne grupy mniejszościowe;
10. potępia wytyczne wydane przez rząd włoski radzie miasta Mediolanu dotyczące wstrzymania rejestracji dzieci rodziców tej samej płci; uważa, że decyzja ta nieuchronnie doprowadzi do dyskryminacji nie tylko par osób tej samej płci, ale przede wszystkim ich dzieci; uznaje to działanie za bezpośrednie naruszenie praw dziecka wymienionych w Konwencji ONZ o prawach dziecka z 1989 r.; wyraża zaniepokojenie, że decyzja ta jest częścią szerszego ataku na społeczność LGBTQI+ we Włoszech; wzywa rząd włoski do natychmiastowego uchylenia decyzji;
w sprawie sprawozdania Komisji na temat praworządności z 2021 r.
11. wzywa Komisję do wykorzystania odpowiednich elementów metodyki stosowanej w rocznych sprawozdaniach na temat praworządności w swojej ocenie wszystkich krajów kandydujących i potencjalnych krajów kandydujących do przystąpienia do UE;
Zalecenia dla poszczególnych państw
12. z zadowoleniem przyjmuje dodanie zaleceń dla poszczególnych państw w odpowiedzi na wielokrotnie ponawiane postulaty Parlamentu i społeczeństwa obywatelskiego; przypomina, że sprawozdania roczne stanowią podstawę merytorycznych dyskusji na temat sytuacji w zakresie praworządności w państwach członkowskich i w instytucjach UE; stwierdza, że wspomniane zalecenia dla poszczególnych państw pomagają w rozwiązywaniu konkretnych problemów w celu osiągnięcia rzeczywistej poprawy w państwach członkowskich; ubolewa jednak nad faktem, że zalecenia te nie są wiążące; zwraca się do Komisji o kontynuowanie prac nad rocznym cyklem sprawozdawczym dotyczącym praworządności przez ocenę wdrażania zaleceń dla poszczególnych państw w ramach kolejnego sprawozdania rocznego, z uwzględnieniem konkretnych punktów odniesienia i jasnego harmonogramu realizacji i z wyraźnym wskazaniem postępów i regresu;
13. ubolewa, że wiele z tych zaleceń jest zbyt ogólnikowych i brakuje im precyzji wymaganej do zapewnienia ich skutecznego wdrożenia; przypomina o konieczności opracowania harmonogramu wdrażania zaleceń oraz wyszczególnienia możliwych konsekwencji w przypadku ich niewykonania;
14. wzywa Komisję, aby bez wahania i niezwłocznie wszczęła odpowiednie procedury, szczególnie w przypadku, gdy rządy nie przejawiają woli zastosowania się do zaleceń dla poszczególnych państw;
15. pochwala wysiłki Komisji zmierzające do zwiększenia zaangażowania zainteresowanych stron krajowych; uznaje społeczeństwo obywatelskie za podmiot o zasadniczym znaczeniu dla praworządności, który ma do odegrania ważną rolę w działaniach podejmowanych w następstwie sprawozdania rocznego i jego realizacji; apeluje do Komisji o konsekwentne i konstruktywne włączanie społeczeństwa obywatelskiego zarówno w przygotowanie sprawozdania, jak i w działania podejmowane w jego następstwie na szczeblu krajowym i we współpracy z FRA, w tym przez zapewnienie wystarczającego czasu na wniesienie wkładu w ten proces i szeroko zakrojone kontakty z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego podczas wizyt w poszczególnych krajach; wzywa Komisję do zagwarantowania bardziej integracyjnego, przejrzystego i przyjaznego dla użytkownika podejścia do tego cyklu, aby zapewnić konstruktywny udział i rozliczalność zainteresowanych stron w całym procesie; wzywa do bardziej systematycznego przedstawiania wkładu społeczeństwa obywatelskiego i organizacji zawodowych, w tym w sądownictwie, aby uzupełniać informacje przekazywane przez rządy państw członkowskich;
16. uznaje kluczową rolę społeczeństwa obywatelskiego i zdrowej przestrzeni obywatelskiej w utrzymywaniu i ochronie praworządności oraz ponawia swój apel o poświęcenie osobnego rozdziału sytuacji społeczeństwa obywatelskiego w państwach członkowskich; podkreśla powiązania między przestrzenią obywatelską a kwestiami praworządności; wzywa Komisję do dalszego inwestowania, z wykorzystaniem przeznaczonych na ten cel środków finansowych, w budowanie zdolności organizacji społeczeństwa obywatelskiego do monitorowania sytuacji w zakresie praworządności w państwach członkowskich i sprawozdawczości na jej temat, a także do zapewnienia odpowiedniej ochrony społeczeństwu obywatelskiemu zaangażowanemu w ten proces; wyraża zaniepokojenie, że stronniczy podział finansowania w niektórych państwach wpływa na organizacje społeczeństwa obywatelskiego propagujące prawa słabszych grup społecznych lub działające ogólnie na rzecz spraw, na które rządy nie przeznaczają wsparcia; zachęca do dogłębnej oceny tych kwestii we wszystkich państwach objętych zakresem sprawozdania i podkreśla, że należy opracować zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące tych kwestii; wzywa Komisję do rozważenia bezpośredniego zarządzania funduszami UE, również po to, by dopilnować, że beneficjenci końcowi, w tym organizacje społeczeństwa obywatelskiego współpracujące ze słabszymi grupami, otrzymają przeznaczone dla nich finansowanie UE; wzywa Komisję do monitorowania wpływu programu "Obywatele, równość, prawa i wartości" na społeczeństwo obywatelskie w państwach członkowskich; wzywa Radę i Komisję do zapewnienia odpowiedniego finansowania z przeznaczeniem na niezależne, ogólnoeuropejskie dziennikarstwo wysokiej jakości na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym;
17. podkreśla konieczność opracowania zaleceń dla poszczególnych państw w sprawie krajowych rozwiązań dotyczących pandemii COVID-19 i ich wpływu na funkcjonowanie demokracji, praworządności i praw podstawowych w Unii; wzywa Komisję do dalszego monitorowania przebiegu tych procesów krajowych i składania sprawozdań na ich temat, w tym z uwzględnieniem najlepszych praktyk;
18. wyraża ubolewanie z powodu braku zaleceń dla poszczególnych państw w związku z bezprawnym stosowaniem przez państwa członkowskie oprogramowania szpiegującego służącego do inwigilacji, takiego jak Pegasus czy Predator, mimo istnienia konkretnych i coraz liczniejszych dowodów na jego wykorzystanie przeciwko dziennikarzom, politykom, funkcjonariuszom organów ścigania, dyplomatom, prawnikom, przedsiębiorcom, podmiotom społeczeństwa obywatelskiego i innym podmiotom; jest głęboko zaniepokojony zagrożeniami dla społeczeństwa obywatelskiego, demokracji, praworządności i poszanowania praw podstawowych, jakie stwarza niekontrolowane stosowanie oprogramowania szpiegującego przez krajowe organy władzy; ubolewa nad brakiem współpracy ze strony władz niektórych państw członkowskich z parlamentarną komisją śledczą, której zadaniem jest zbadanie wykorzystania oprogramowania szpiegującego Pegasus i równoważnych programów służących do inwigilacji;
Wezwania Parlamentu w sprawie rocznego sprawozdania na temat praworządności, do których się jeszcze nie ustosunkowano
19. ponawia apel do Komisji o rozszerzenie zakresu sprawozdań, tak aby objąć nim wszystkie wartości zapisane w art. 2 TUE; przypomina o istnieniu nierozerwalnego związku między praworządnością, demokracją i prawami podstawowymi; nalega, aby Komisja i Rada niezwłocznie rozpoczęły rozmowy z Parlamentem na temat porozumienia międzyinstytu- cjonalnego w sprawie unijnego mechanizmu na rzecz demokracji, praworządności i praw podstawowych, który powinien obejmować pełen zakres wartości określonych w art. 2 TUE; ubolewa, że naruszenia praw człowieka wobec migrantów, które zdarzają się na zewnętrznych granicach UE, nie są częścią oceny prowadzonej przez Komisję;
20. apeluje o uwzględnienie w sprawozdaniu rocznym brakujących istotnych elementów listy kontrolnej Komisji Weneckiej z 2016 r. dotyczącej praworządności, takich jak zapobieganie nadużywaniu władzy, równość wobec prawa i niedyskryminacja;
21. z zadowoleniem przyjmuje działanie Komisji polegające na uwzględnieniu w jej sprawozdaniu wykonywania przez państwa członkowskie orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka jako wskaźnika jakości i przestrzegania praworządności; wzywa Komisję do uwzględnienia w tej analizie również kwestii właściwego wykonania tych orzeczeń na szczeblu krajowym;
22. uważa, że współpraca z Radą Europy i innymi organizacjami międzynarodowymi ma szczególne znaczenie dla rozwoju demokracji, praworządności i praw podstawowych w UE; wzywa Komisję do przeanalizowania poszczególnych komunikatów organów traktatowych ONZ;
23. ponownie wzywa Komisję do włączenia odrębnego nowego, poświęconego instytucjom unijnym rozdziału, w którym oceniono by sytuację związaną z podziałem władzy, ramami antykorupcyjnymi i odpowiedzialnością oraz mechanizmami kontroli i równowagi;
24. wyraża głębokie ubolewanie z powodu niezdolności Rady do poczynienia znaczących postępów w toku trwających postępowań na podstawie art. 7 ust. 1 TUE; wzywa Radę do zajęcia się każdym nowym zdarzeniem mającym wpływ na praworządność, demokrację i prawa podstawowe; ponownie zwraca się do Rady, aby uwzględniła zalecenia w ramach tej procedury, podkreślając, że dalsze zwlekanie z podjęciem takich działań będzie oznaczać naruszenie zasady praworządności przez samą Radę; domaga się poszanowania roli i kompetencji Parlamentu;
25. zdecydowanie potępia władze państw członkowskich, które odmawiają udziału w dorocznym dialogu Komisji na temat praworządności;
26. ubolewa, że w sprawozdaniu nie uwzględniono w jasny sposób zamierzonego procesu erozji praworządności w kilku państwach członkowskich; wzywa Komisję do wyraźnego zaznaczenia, że w przypadku systematycznego, celowego, poważnego i ciągłego naruszania wartości określonych w art. 2 TUE przez pewien czas państwa członkowskie mogą nie spełniać wszystkich kryteriów demokracji; przypomina, że Parlament wskazał już, iż - jak wynika z odnośnych wskaźników - Węgry przekształciły się w hybrydowy system autokracji wyborczej; ponawia zalecenia dla Komisji, aby stosowała rozróżnienie między naruszeniami systemowymi a indywidualnymi, tak by uniknąć trywializacji najpoważniejszych naruszeń praworządności, a także aby zaleceniom dla poszczególnych państw towarzyszyły terminy ich realizacji, cele i konkretne działania, które należy podjąć;
27. przypomina swoje stanowisko dotyczące zaangażowania panelu niezależnych ekspertów, którzy doradzaliby trzem instytucjom, w ścisłej współpracy z FRA; powtórnie wzywa Komisję, aby zwróciła się do Agencji Praw Podstawowych o doradztwo metodologiczne i przeprowadzenie badań porównawczych w celu doprecyzowania kluczowych obszarów sprawozdania rocznego, przy uwzględnieniu ścisłego związku między prawami podstawowymi a praworządnością; wobec niechęci Komisji i Rady zwraca się do Prezydium o zorganizowanie procedury udzielania zamówień publicznych, aby utworzyć taki zespół pod auspicjami Parlamentu, w myśl zobowiązania podjętego we wcześniejszych rezolucjach 26 ; zespół taki doradzałby Parlamentowi w kwestii przestrzegania wartości zapisanych w art. 2 TUE w poszczególnych państwach członkowskich, a także dałby przykład funkcjonowania takiego zespołu w praktyce;
w sprawie sprawozdania Komisji na temat praworządności z 2021 r.
28. przypomina, że coroczny cykl sprawozdawczy w zakresie praworządności powinien służyć jako wkład w uruchomienie innych instrumentów służących do reagowania na zagrożenia lub naruszenia praworządności na szczeblu krajowym, takich jak art. 7 TUE, rozporządzenie dotyczące warunkowości w zakresie praworządności, ramy w sprawie praworządności, postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, w tym postępowania w trybie przyspieszonym, wnioski o zastosowanie procedur tymczasowych przed wydaniem wyroku przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) oraz działania podejmowane w razie niewykonania wyroków TSUE, lub instrumenty dotyczące naruszeń przewidziane w prawodawstwie finansowym UE; ponownie apeluje do Komisji o stworzenie bezpośredniego powiązania między m.in. rocznymi sprawozdaniami na temat praworządności a mechanizmem warunkowości w zakresie praworządności;
o
o o
29. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz rządom i parlamentom państw członkowskich.
W ciągu pierwszych 5 miesięcy obowiązywania mechanizmu konsultacji społecznych projektów ustaw udział w nich wzięły 24 323 osoby. Najpopularniejszym projektem w konsultacjach była nowelizacja ustawy o broni i amunicji. W jego konsultacjach głos zabrało 8298 osób. Podczas pierwszych 14 miesięcy X kadencji Sejmu RP (2023–2024) jedynie 17 proc. uchwalonych ustaw zainicjowali posłowie. Aż 4 uchwalone ustawy miały źródła w projektach obywatelskich w ciągu 14 miesięcy Sejmu X kadencji – to najważniejsze skutki reformy Regulaminu Sejmu z 26 lipca 2024 r.
24.04.2025
Senat bez poprawek przyjął w środę ustawę, która obniża składkę zdrowotną dla przedsiębiorców. Zmiana, która wejdzie w życie 1 stycznia 2026 roku, ma kosztować budżet państwa 4,6 mld zł. Według szacunków Ministerstwo Finansów na reformie ma skorzystać około 2,5 mln przedsiębiorców. Teraz ustawa trafi do prezydenta Andrzaja Dudy.
23.04.2025
Rada Ministrów przyjęła we wtorek, 22 kwietnia, projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedłożony przez minister przemysłu. Chodzi o wyznaczenie podmiotu, który będzie odpowiedzialny za monitorowanie i egzekwowanie przepisów w tej sprawie. Nowe regulacje dotyczą m.in. dokładności pomiarów, monitorowania oraz raportowania emisji metanu.
22.04.2025
Na wtorkowym posiedzeniu rząd przyjął przepisy zmieniające rozporządzenie w sprawie zakazu stosowania materiału siewnego odmian kukurydzy MON 810, przedłożone przez ministra rolnictwa i rozwoju wsi. Celem nowelizacji jest aktualizacja listy odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy, tak aby zakazać stosowania w Polsce upraw, które znajdują się w swobodnym obrocie na terytorium 10 państw Unii Europejskiej.
22.04.2025
Od 18 kwietnia policja oraz żandarmeria wojskowa będą mogły karać tych, którzy bez zezwolenia m.in. fotografują i filmują szczególnie ważne dla bezpieczeństwa lub obronności państwa obiekty resortu obrony narodowej, obiekty infrastruktury krytycznej oraz ruchomości. Obiekty te zostaną specjalnie oznaczone.
17.04.2025
Kompleksową modernizację instytucji polskiego rynku pracy poprzez udoskonalenie funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia oraz form aktywizacji zawodowej i podnoszenia umiejętności kadr gospodarki przewiduje podpisana w czwartek przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o rynku pracy i służbach zatrudnienia. Ustawa, co do zasady, wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
11.04.2025| Identyfikator: | Dz.U.UE.C.2023.341.2 |
| Rodzaj: | Rezolucja |
| Tytuł: | Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 30 marca 2023 r. w sprawie sprawozdania na temat praworządności z 2022 r. - Sytuacja w zakresie praworządności w Unii Europejskiej (2022/2898(RSP)) |
| Data aktu: | 30/03/2023 |
| Data ogłoszenia: | 27/09/2023 |
