Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Kultura w Unii, która mierzy wyżej: rola regionów i miast.

Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Kultura w Unii, która mierzy wyżej: rola regionów i miast

(2020/C 141/09)

(Dz.U.UE C z dnia 29 kwietnia 2020 r.)

Sprawozdawca: Vincenzo BIANCO (IT/PES), radny gminy Katania

ZALECENIA POLITYCZNE

EUROPEJSKI KOMITET REGIONÓW

1.
Uważa, że konieczne jest propagowanie szerokiego rozumienia kultury i europejskiej różnorodności kulturowej, które wykracza poza samo tylko zachowanie i ochronę materialnego dziedzictwa i ułatwia dostrzeganie zmian społecznych i kulturowych zachodzących w społeczeństwie europejskim.
2.
Jest świadom roli, jaką mogą odgrywać miasta i regiony poprzez zapewnianie pluralistycznej i innowacyjnej wizji kultury i większe zaangażowanie obywateli w procesy rozwoju kultury dzięki dostarczeniu im narzędzi uczestnictwa. Podkreśla w związku z tym potrzebę ochrony wolności ekspresji artystycznej, która jest warunkiem demokracji, oraz ochrony prawa wszystkich obywateli do dostępu do różnorodnych form ekspresji kulturowej, które ma zasadnicze znaczenie dla dobrostanu społeczeństw 1 . Będąc tego świadomym, uważa, że działania w dziedzinie kultury powinny zwiększyć zdolność sztuki i kultury do bycia wolną i niezależną siłą w społeczeństwie. Wzywa wszystkie szczeble sprawowania rządów i instytucje europejskie do wspierania wysiłków mających na celu zwiększenie zdolności artystów do reagowania na zagrożenia i nienawiść, w obliczu których mogą stanąć w sferze publicznej.
3.
Wzywa Komisję, by uwzględniła kulturę jako jeden z priorytetów politycznych nowej kadencji, i apeluje do Rady, by poparła w kontekście nowych WRE przyznanie odpowiednich środków przeznaczonych na propagowanie dziedzictwa kulturowego, zarządzanie nim, korzystanie z niego oraz jego rozwijanie na poziomie lokalnym i regionalnym.
4.
Zwraca się do Komisji o nadanie większego znaczenia korzystaniu z zasobów kulturowych oraz promowaniu korzystania z nich, zwłaszcza przez ludzi młodych, również z myślą o rozwoju społeczno-gospodarczym i wzroście zatrudnienia.

Kontekst: zobowiązanie UE do promowania kultury na szczeblu lokalnym i regionalnym

5.
Podkreśla, że Traktaty zobowiązują UE do szanowania "swej bogatej różnorodności kulturowej", zachęcania do współpracy między państwami członkowskimi i uzupełniania ich działań w celu "pogłębiania wiedzy oraz upowszechniania kultury i historii narodów europejskich" oraz ochrony "twórczości artystycznej i literackiej, włącznie z sektorem audiowizualnym". Ponadto Traktaty przyznają UE kompetencje w zakresie wspierania działań państw członkowskich w sektorze kultury, turystyki, kształcenia, szkolenia zawodowego, młodzieży i sportu, przy zachowaniu zasady pomocniczości.
6.
Z zadowoleniem przyjmuje decyzję Komisji, by kontynuować obecny program "Kreatywna Europa" jako samodzielny projekt, co zapewni niezależne ramy finansowe w dziedzinie kultury oraz utrzymanie wyników osiągniętych w latach 2014-2020.
7.
Podkreśla, że nowy europejski program na rzecz kultury uzupełnia i wzmacnia tożsamość europejską poprzez uznanie różnorodności kultur europejskich, wzmocnienie europejskiego sektora kultury i sektora kreatywnego oraz ich relacji z partnerami spoza Europy.
8.
Podkreśla, że w ramach Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018 odnotowano istotną liczbę działań w terenie - w całej Europie przeprowadzono tysiące działań, zachęcano do dzielenia się europejskim dziedzictwem kulturowym i docenienia go jako wspólnego zasobu, podnoszono świadomość historii i wspólnych wartości europejskich, wzmacniano tożsamość europejską i poczucie przynależności do wspólnej przestrzeni europejskiej, a także wspierano inkluzywność.
9.
Jest zdania, że zgodnie z Europejską konwencją krajobrazową i nowym europejskim programem na rzecz kultury ogólne cele Europejskiego Roku Dziedzictwa Kulturowego 2018 można by wzbogacić o istotny element rozwoju terytorialnego w formie regionalnych i lokalnych strategii kulturalnych obejmujących propagowanie zrównoważonej turystyki kulturalnej.
10.
Z zadowoleniem przyjmuje europejskie ramy działania w sprawie dóbr kultury, przedstawione w grudniu 2018 r., które obejmują pięć filarów i mają doprowadzić do rzeczywistej zmiany w sposobie doceniania przez nas europejskiego dziedzictwa kulturowego oraz jego ochrony i propagowania.
11.
Przypomina, że Komisja wspiera sektor kultury - nie tylko za pośrednictwem poprzednich programów "Kultura" i "MEDIA", ale również poprzez finansowanie z polityki spójności oraz programów COSME i "Horyzont 2020". Przypomina także, że dostępne są dalsze instrumenty wsparcia w ramach programu Erasmus+, Europejskiego Funduszu Społecznego i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
12.
Wzywa Komisję do zadbania o to, by zasada uwzględniania inwestycji w dziedzinie kultury w różnych obszarach polityki Unii stosowała się również do programowania funduszy europejskich, by kultura nie była postrzegana jako wyłącznie polityka sektorowa i by uznać jej rolę w odniesieniu do wszystkich wymiarów spójności (gospodarczego, społecznego i terytorialnego). Podkreśla w związku z tym znaczenie wzmocnienia synergii między kulturą a innymi obszarami polityki takimi jak turystyka, polityka regionalna, edukacja, młodzież oraz badania i rozwój.
13.
Zwraca się do Komisji oraz państw członkowskich i ich instytucji zarządzających, by w ramach nowego programowania funduszy europejskich dla obszarów słabiej rozwiniętych zwiększyły inwestycje w kulturę oraz przewidziały wsparcie dla działań mających "zwrócić obywatelom" rozproszone dziedzictwo za pośrednictwem nienastawionego na zysk partnerstwa publiczno-prywatnego, a także by wzmocniły podstawowe placówki kultury (w szczególności biblioteki publiczne).
14.
Sądzi, że ważne jest zwiększanie inwestycji w dziedzinie kultury, co zostało już przewidziane w programach "Kreatywna Europa" i Erasmus+. Należy odpowiednio uwzględnić kluczową rolę regionów i miast w procesie integracji poprzez wspieranie nienastawionych na zysk partnerstw publiczno-prywatnych, również w celu propagowania dobrych praktyk zarządzania.
15.
Zauważa, że negocjacje w sprawie polityki spójności na okres po 2020 r. stanowią jasny i jednoznaczny punkt wyjścia dla opracowania przydatnej strategii na rzecz osiągnięcia ambitnych celów dzięki podwojeniu środków głównych programów europejskich mających bezpośredni wpływ na polityki kulturalne, takich jak "Kreatywna Europa" i Erasmus.

Rola władz lokalnych i regionalnych

16.
Podkreśla, że każde państwo członkowskie UE posiada na swoim terytorium obszary uznane przez Unesco za "obiekty stanowiące dziedzictwo światowe", cechujące się wyjątkowym znaczeniem kulturowym i przyrodniczym: ogółem w 27 państwach członkowskich UE znajduje się 381 obiektów światowego dziedzictwa, podczas gdy w skali światowej jest ich łącznie 1121.
17.
Zaznacza, że dziedzictwo kulturowe znajdujące się na terytoriach państw członkowskich jest rozproszone i dostęp do niego jest w wielu przypadkach trudny. Ponadto często występują poważne problemy z zachowaniem tego dziedzictwa i korzystaniem z niego.
18.
Wzywa Komisję oraz państwa członkowskie i ich instytucje zarządzające do wspierania wysiłków na rzecz ochrony i fizycznego zabezpieczenia dóbr kultury, przede wszystkim z myślą o zapewnieniu aktywnej ochrony rozproszonego dziedzictwa znajdującego się na wewnętrznych lub peryferyjnych terytoriach o utrudnionym dostępie.
19.
Podkreśla znaczenie turystyki kulturalnej, która służy propagowaniu niezbywalnej wartości kultury, a jednocześnie wnosi znaczny wkład w rozwój terytorialny. Wskazuje w tym kontekście na potrzebę zintegrowanego podejścia do turystyki kulturalnej, również w ramach strategii inteligentnej specjalizacji, tak by racjonalnie zarządzać oddziaływaniem tego typu turystyki na obszary lokalne i zagwarantować jej zrównoważony charakter. W związku z tym zwraca uwagę na opracowany przez Komisję Europejską europejski system wskaźników turystycznych (ETIS), który może ułatwić mierzenie wyników, jakie różne kierunki turystyczne w tej gałęzi turystyki osiągają w zakresie zrównoważonego rozwoju. Wzywa ponadto do regularnej aktualizacji tego systemu.
20.
Docenia rosnące zainteresowanie władz lokalnych i regionalnych w całej Europie promowaniem wspólnych wizji i działań w państwach członkowskich oraz ich zaangażowanie w tym zakresie. Ma nadzieję, że inne kraje podejmą inicjatywy podobne do tych, które zostały zrealizowane w ramach Karty z Agrigento, podpisanej przez setki burmistrzów i przewodniczących włoskich regionów i wspieranej przez stowarzyszenia o szczególnie reprezentatywnym charakterze.
21.
Jest świadom konieczności większego zaangażowania obywateli w proces rozwoju kultury poprzez zapewnienie im narzędzi uczestnictwa. Ma ponadto świadomość wkładu, jaki kultura i różnorodność kulturowa mogą wnieść w zrównoważony rozwój, co odnotowano w Agendzie na rzecz zrównoważonego rozwoju 2030 2 , i zobowiązuje się dążyć do tego, by stały się one zasadniczymi czynnikami wspomagającymi taki rozwój na szczeblu lokalnym i regionalnym.

Priorytetowe cele władz regionalnych i lokalnych

22.
Zachęca regiony i miasta w Europie oraz regionalne organizacje i sieci zajmujące się dziedzictwem kulturowym, by traktowały ramy działania jako inspirację przy opracowywaniu rozpowszechnionych i skutecznych działań i planów strategicznych w dziedzinie promowania dziedzictwa kulturowego i podnoszenia jego wartości.
23.
Zaznacza, że władze lokalne i regionalne są właściwym szczeblem do podejmowania inicjatyw zwiększających znajomość europejskiego dziedzictwa kulturowego wśród osób zarówno w wieku szkolnym, jak i dorosłych, włączając w to te, które zamierzają osiedlić się w jednym z państw członkowskich UE.
24.
Jest zdania, że znajomość europejskiego dziedzictwa kulturowego - rozumianego jako całość różnorodnych form wyrazu kulturowego, społecznego i twórczego, dziedzictwa i spuścizny wcześniejszych pokoleń oraz tradycji i zwyczajów narodów Europy - i korzystanie z niego stanowi narzędzie konsolidacji obywatelstwa europejskiego i sposobność integracji i włączenia społecznego.
25.
Uważa za konieczne wzmocnienie na poziomie europejskim inicjatyw promujących znajomość europejskiego dziedzictwa kulturowego i dostęp do niego, ponieważ inicjatywy takie są niezbędnym elementem umacniania obywatelstwa europejskiego i krzewienia poczucia przynależności obywateli do Europy.
26.
Podkreśla wkład, jaki mogą wnosić sieci miast, wzajemne uczenie się i partnerstwa międzygminne - jako instrumenty integracji i udziału w życiu obywatelskim - w propagowanie kwestii obywatelskich i uwrażliwianie na nie, zwłaszcza w nowych państwach członkowskich.
27.
Wnosi, by w ramach nowej agendy miejskiej 2030 zwiększono inwestycje w kulturę oraz w plany dotyczące wykorzystania dziedzictwa kulturowego, również tego zaniedbanego lub porzuconego, oraz partycypacyjnego i zrównoważonego zarządzania nim. Należy przy tym wykorzystać innowacyjne inicjatywy promowane przez gminy i współpracę propagowaną przez podmioty terytorialne.
28.
Proponuje lepsze wyeksponowanie kluczowej roli władz lokalnych i regionalnych w promowaniu życia artystycznego i kulturalnego ich społeczności i w podnoszeniu jego wartości oraz apeluje o zwiększenie udziału tych władz we wspomnianej agendzie. W tym kontekście podkreśla potrzebę zapewnienia właściwej równowagi między przydziałem środków na projekty o dużej skali a lokalnymi i regionalnymi środkami i działaniami w zakresie finansowania, w tym ze strony MŚP.
29.
Wzywa Komisję do ułatwienia obywatelom dostępu do kultury i miejsc pamięci poprzez zachęcanie do konsumpcji kulturowej, w szczególności ze strony młodszego pokolenia, rozwijanie zintegrowanej polityki w zakresie kształcenia i szkolenia przez całe życie oraz zachęcanie społeczności terytorialnych do angażowania się w inicjatywy kulturalne.
30.
Uważa, że należy wspierać sektor kultury i sektor kreatywny, zwłaszcza działania związane ze znajomością dziedzictwa i korzystaniem z niego, które mogą przynieść wyniki w zakresie jakości, zatrudnienia, innowacji cyfrowych i włączenia społecznego, a także działania związane z rozwojem sztuki wizualnej i widowiskowej w wymiarze europejskim.
31.
Zdaje sobie sprawę z tego, jak ważne jest wykorzystanie możliwości cyfrowych do promowania kultury w sposób interaktywny i dotarcia do wszystkich grup społecznych, zwłaszcza osób młodych, jako przyszłych strażników i propagatorów dziedzictwa kulturowego.
32.
Wnosi do Komisji o wspieranie rozwoju stosunków kulturalnych między krajami basenu Morza Śródziemnego, w tym działań w zakresie dyplomacji kulturalnej.
33.
Zwraca uwagę na znaczenie współpracy transgranicznej i międzyregionalnej w dziedzinie kultury, jako że dziedzictwo kulturowe sięga poza granice 3 . Podkreśla w związku z tym zasadniczą rolę władz lokalnych i regionalnych, także we wdrażaniu komponentu strategii makroregionalnych dotyczącego kultury.
34.
Podkreśla, że aby ułatwić zaznajamianie się z europejskim dziedzictwem kulturowym i korzystanie z niego, konieczne jest usprawnienie wymiany danych i informacji między organami administracji publicznej w państwach UE, a także komunikacji między nimi i obywatelami.
35.
Wzywa Komisję do podjęcia konkretnych działań promujących rzeczywisty udział obywateli europejskich w dziedzictwie kulturowym rozproszonym na terytorium państw członkowskich oraz zachęcających ich do korzystania z niego. Komisja powinna zwłaszcza ułatwić uzyskanie pełnego dostępu do informacji jako warunku aktywnego uczestnictwa oraz wspierać utworzenie specjalnej platformy informacyjnej.
36.
Zobowiązuje europejskie miasta i regiony, w ramach przyznanych im zdolności administracyjnych, do zbadania - za pośrednictwem czołowych podmiotów - opartych na kulturze modeli innowacji społecznych i gospodarczych oraz do promowania inicjatyw skierowanych do społeczeństwa obywatelskiego i stowarzyszeń z myślą o angażowaniu obywateli w rozwój kultury oraz ochronę i promowanie materialnych i niematerialnych dóbr kulturalnych.
Bruksela, dnia 12 lutego 2020 r.
Apostolos TZITZIKOSTAS
Przewodniczący
Europejskiego Komitetu Regionów

Zmiany w prawie

Nalewki już bez barwników, soków i dodatkowych aromatów

We wtorek, 20 sierpnia, zaczęły obowiązywać przepisy rozporządzenia ministra rolnictwa dotyczące znakowania napojów alkoholowych. Z uwagi na tradycyjne praktyki produkcyjne stosowane przy wyrobie "nalewek", nowe zasady wykluczają możliwość ich barwienia, aromatyzowania czy też dodawania do nich soków owocowych.

Krzysztof Koślicki 20.08.2024
Nowe wzory wniosków o wydanie interpretacji podatkowych

Nowe wzory dotyczą zarówno wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, interpretacji ogólnej przepisów prawa podatkowego, jak i wniosku wspólnego o wydanie w indywidualnej sprawie interpretacji przepisów prawa podatkowego. Oparto je na wzorach dotychczas obowiązujących z 2022 roku. Wprowadzono do nich jednak zmiany porządkujące i aktualizujące.

Agnieszka Matłacz 08.08.2024
Nowe wymagania dotyczące laboratoriów diagnostycznych

W Dzienniku Ustaw opublikowano rozporządzenie w sprawie medycznych laboratoriów diagnostycznych. W dokumencie określono szczegółowe warunki, jakim powinny odpowiadać pod względem infrastruktury. Uszczegółowiono także kwalifikacje personelu i kierownika laboratorium. Nowe zalecenia obowiązują od 7 sierpnia. Przewidziano jednak czas przejściowy na ich wprowadzenie.

Monika Stelmach 07.08.2024
Jest regulamin działania Zespołu do spraw Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego

Minister zdrowia wydał kolejne przepisy dotyczące Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Określił regulamin Zespołu do spraw Świadczeń z tego funduszu, działającego przy Rzeczniku Praw Pacjenta, do zadań którego należy sporządzanie opinii o wystąpieniu zdarzenia medycznego i jego skutkach. Określono też wynagrodzenie członków tego zespołu.

Agnieszka Matłacz 07.08.2024
ZUS przesłucha bliskich i sąsiadów, by ustalić, jak żyli małżonkowie?

Nie wiadomo, dlaczego ustawodawca uzależnił prawo do renty wdowiej od pozostawania we wspólności małżeńskiej do dnia śmierci małżonka. W efekcie rozwiedziona małżonka lub wdowa, która do dnia śmierci męża nie pozostawała z nim we wspólności małżeńskiej, nie otrzyma nie tylko renty rodzinnej, ale i renty wdowiej. Zdaniem prawników ustawa nadaje się do zmiany - i to pilnej.

Grażyna J. Leśniak 06.08.2024
Od piątku nowe sankcje UE w obszarze transportu drogowego

2 sierpnia br. wchodzą w życie nowe zasady dotyczące przedsiębiorstw transportu drogowego, w związku z przyjęciem kolejnego pakietu sankcji wobec Białorusi - przypomina resort finansów. Przedsiębiorstwa transportu drogowego zostały zobowiązane do ujawniania właściwym organom krajowym na ich żądanie swojej struktury własnościowej.

Krzysztof Koślicki 01.08.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.UE.C.2020.141.39

Rodzaj: Opinia
Tytuł: Opinia Europejskiego Komitetu Regionów - Kultura w Unii, która mierzy wyżej: rola regionów i miast.
Data aktu: 29/04/2020
Data ogłoszenia: 29/04/2020