(wersja przekształcona)(Tekst mający znaczenie dla EOG)
Przyjęte przez Radę w dniu 10 grudnia 2015 r.
(2016/C 057/04)
(Dz.U.UE C z dnia 12 lutego 2016 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 91 ust. 1,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego 1 ,
uwzględniając opinię Komitetu Regionów 2 ,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą 3 ,
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Dyrektywa 2004/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 4 została znacząco zmieniona. Ze względu na konieczność dalszych zmian, dla zachowania przejrzystości, dyrektywę tę należy przekształcić.
(2) Poprzez harmonizację treści przepisów w sprawie bezpieczeństwa, certyfikacji przedsiębiorstw kolejowych w zakresie bezpieczeństwa, zadań i ról krajowych organów ds. bezpieczeństwa oraz przepisów dotyczących prowadzenia dochodzeń w sprawach wypadków dyrektywa 2004/49/WE ustanowiła wspólne ramy regulacyjne bezpieczeństwa kolei. Kontynuacja wysiłków zmierzających do dalszego rozwijania jednolitego europejskiego obszaru kolejowego wymaga jednak daleko idącej zmiany dyrektywy 2004/49/WE.
(3) W wielu państwach członkowskich metro, tramwaje i inne systemy kolei lekkiej podlegają lokalnym wymogom technicznym i są wyłączone z zakresu stosowania dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) .../... 5 (* . Aby ułatwić wdrażanie niniejszej dyrektywy oraz dyrektywy (UE) .../... * , obie dyrektywy powinny mieć ten sam zakres stosowania. Z tego względu tego rodzaju lokalne systemy powinny być wyłączone z zakresu stosowania niniejszej dyrektywy.
(4) O ile pewne koncepcje, o których mowa w niniejszej dyrektywie, mogą mieć zastosowanie do metra i innych systemów lokalnych, państwa członkowskie powinny mieć możliwość podjęcia decyzji, bez uszczerbku dla zakresu stosowania niniejszej dyrektywy, o zastosowaniu pewnych przepisów niniejszej dyrektywy, które uznają za właściwe. W takich przypadkach państwom członkowskim powinno się umożliwić niestosowanie obowiązków, takich jak te związane ze zgłaszaniem przepisów krajowych i sprawozdawczością.
(5) Poziom bezpieczeństwa w systemie kolei Unii jest ogólnie wysoki, zwłaszcza w porównaniu z transportem drogowym. Poziom bezpieczeństwa kolei należy generalnie utrzymywać, a w miarę praktycznych możliwości - ciągle podnosić, z uwzględnieniem postępu technicznego i naukowego oraz rozwoju prawa Unii i prawa międzynarodowego. Priorytet należy przyznać zapobieganiu wypadkom. Uwzględnić należy również wpływ czynników ludzkich.
(6) Jeżeli państwo członkowskie wprowadza wyższy poziom bezpieczeństwa, powinno zapewnić, by przyjęty przepis nie tworzył barier dla interoperacyjności ani nie skutkował dyskryminacją.
(7) Najważniejsze podmioty w systemie kolei Unii, zarządcy infrastruktury i przedsiębiorstwa kolejowe powinny ponosić pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo systemu, każdy w swoim zakresie. We właściwych przypadkach powinny one współpracować przy wprowadzaniu środków kontroli ryzyka.
(8) Bez uszczerbku dla odpowiedzialności zarządców infrastruktury i przedsiębiorstw kolejowych za wypracowywanie i podnoszenie poziomu bezpieczeństwa kolei inne podmioty, takie jak podmioty odpowiedzialne za utrzymanie, producenci, przewoźnicy, nadawcy, odbiorcy, napełniający, opróżniający, załadowcy, wyładowcy, dostawcy usług utrzymania, posiadacze, dostawcy usług i podmioty zamawiające, ponoszą odpowiedzialność za swoje produkty, usługi i procesy. Każdy podmiot systemu kolei Unii powinien być odpowiedzialny wobec pozostałych podmiotów za kompletne i rzetelne przekazywanie wszystkich informacji, które mają znaczenie dla sprawdzenia, czy pojazdy nadają się do eksploatacji. Odnosi się to w szczególności do informacji na temat statusu i historii danego pojazdu, jego dokumentacji utrzymania, identyfikowalności operacji załadunku oraz listów przewozowych.
(9) Każde przedsiębiorstwo kolejowe oraz każdy zarządca infrastruktury i podmiot odpowiedzialny za utrzymanie powinien gwarantować, że jego wykonawcy i inne zaangażowane strony stosują środki kontroli ryzyka. W tym celu każde przedsiębiorstwo kolejowe, zarządca infrastruktury i podmiot odpowiedzialny za utrzymanie powinny stosować metody monitorowania określone we wspólnych metodach oceny bezpieczeństwa ("CSM"). Jego wykonawcy powinni stosować ten proces na mocy ustaleń umownych. Z uwagi na fakt, że tego rodzaju ustalenia stanowią istotny element systemu zarządzania bezpieczeństwem przedsiębiorstw kolejowych i zarządców infrastruktury, przedsiębiorstwa kolejowe i zarządcy infrastruktury powinni ujawniać swe ustalenia umowne na wniosek Agencji Kolejowej Unii Europejskiej ("Agencja") ustanowionej rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) .../... 6 (* lub krajowego organu ds. bezpieczeństwa, w kontekście prowadzonej przez nie działalności w zakresie nadzoru.
(10) Państwa członkowskie powinny propagować relacje oparte na wzajemnym zaufaniu, pewności i uczeniu się, w ramach których zachęca się personel przedsiębiorstw kolejowych i zarządców infrastruktury do przyczyniania się do rozwoju bezpieczeństwa, przy jednoczesnym zapewnianiu poufności.
(11) Stopniowo wprowadzone zostały wspólne wymagania bezpieczeństwa ("CST") i CSM, aby zapewnić utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa oraz jego poprawę, w przypadkach gdy to jest niezbędne i wykonalne. Wprowadzenie CST i CSM powinno dostarczyć narzędzi oceny bezpieczeństwa i działalności operatorów zarówno na szczeblu państw członkowskich, jak i Unii. Wspólne wskaźniki bezpieczeństwa ("CSI") ustanowiono na potrzeby oceny, czy systemy są zgodne z CST i w celu ułatwienia monitorowania skuteczności działania w zakresie bezpieczeństwa kolei.
(12) Przepisy krajowe, często oparte na krajowych normach technicznych, są stopniowo zastępowane przepisami utworzonymi w oparciu o wspólne normy, określone w CST, CSM i technicznych specyfikacjach interoperacyjności ("TSI"). W celu wyeliminowania przeszkód dla interoperacyjności należy stopniowo ograniczać liczbę przepisów krajowych, w tym przepisów operacyjnych, w wyniku objęcia zakresem TSI całego systemu kolei Unii i uregulowania otwartych punktów w TSI. W tym celu państwa członkowskie powinny na bieżąco aktualizować swoje systemy przepisów krajowych, uchylać nieaktualne przepisy i informować o tym bez zbędnej zwłoki Komisję oraz Agencję.
(13) Przepisy krajowe powinny być przygotowywane i publikowane w taki sposób, by były zrozumiałe dla każdego potencjalnego użytkownika sieci krajowej. Jednak takie przepisy często odnoszą się do innych dokumentów, takich jak normy krajowe, normy europejskie, normy międzynarodowe lub inne specyfikacje techniczne, które mogą być częściowo lub w pełni chronione prawami własności intelektualnej. Obowiązek publikacji nie powinien w związku z tym mieć zastosowania do dokumentów, o których bezpośrednio lub pośrednio mowa w przepisach krajowych.
(14) Przepisy krajowe często obejmują wymagania, które w części mają znaczenie zarówno dla celów interoperacyjności, jak i dla celów bezpieczeństwa. W związku z tym, że bezpieczeństwo jest istotnym wymogiem dyrektywy (UE) .../... * , przepisy krajowe mogą mieć znaczenie dla dyrektywy (UE) .../... * i niniejszej dyrektywy. Rozróżnienie pomiędzy pojęciami "krajowe przepisy bezpieczeństwa" a "krajowe przepisy techniczne", określonymi, odpowiednio, w dyrektywie 2004/49/WE i dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE 7 , powinno zatem zostać usunięte i zastąpione określeniem "przepisy krajowe", które mają zostać zgłoszone zgodnie z dyrektywą (UE) .../... * lub niniejszą dyrektywą. Przepisy krajowe mają zostać zgłoszone zgodnie z dyrektywą (UE) .../... * przede wszystkim wtedy, gdy dotyczą wprowadzania podsystemów strukturalnych do obrotu lub dopuszczenia ich do eksploatacji. Powinny być one zgłoszone zgodnie z niniejszą dyrektywą wtedy, gdy dotyczą funkcjonowania systemu kolei Unii lub konkretnych kwestii z zakresu niniejszej dyrektywy, w tym roli podmiotów, certyfikacji i autoryzacji w zakresie bezpieczeństwa oraz dochodzeń w sprawie wypadków.
(15) Wobec stopniowego podejścia do usuwania przeszkód dla interoperacyjności systemu kolei Unii oraz niezbędnego w związku z tym czasu na przyjęcie TSI należy podjąć kroki celem uniknięcia sytuacji, w której państwa członkowskie przyjmowałyby nowe przepisy krajowe lub realizowały projekty zwiększające heterogeniczność obecnego systemu, oprócz sytuacji szczegółowo przewidzianych w niniejszej dyrektywie. System zarządzania bezpieczeństwem jest uznanym narzędziem kontrolowania ryzyka, a zarządcy infrastruktury i przedsiębiorstwa kolejowe są odpowiedzialni za natychmiastowe podejmowanie działań naprawczych w celu zapobiegania powtarzaniu się wypadków. Państwa członkowskie powinny unikać tworzenia nowych przepisów krajowych bezpośrednio po wypadku, chyba że takie nowe przepisy są niezbędne jako pilny środek zapobiegawczy.
(16) Systemy sterowania pociągiem oraz sygnalizacji odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa kolei. W tym względzie wdrożenie europejskiego systemu zarządzania ruchem kolejowym (ERTMS) w sieci kolejowej Unii stanowi ważny wkład w poprawę poziomów bezpieczeństwa.
(17) Realizując swój zakres obowiązków i odpowiedzialności, zarządcy infrastruktury i przedsiębiorstwa kolejowe powinni wdrażać system zarządzania bezpieczeństwem spełniający wymogi Unii i zawierający wspólne elementy. Informacje o bezpieczeństwie i o wdrażaniu systemu zarządzania bezpieczeństwem powinny być przekazywane Agencji i krajowemu organowi ds. bezpieczeństwa we właściwym państwie członkowskim.
(18) Dzięki tym procesom system zarządzania bezpieczeństwem powinien zapewniać, by możliwości i ograniczenia człowieka oraz ich wpływ na działanie człowieka były równoważone poprzez stosowanie wiedzy na temat czynnika ludzkiego i poprzez stosowanie uznanych metod.
(19) Usługi kolejowego przewozu towarów powinny również obejmować transport towarów niebezpiecznych. Należy jednak wprowadzić rozróżnienie między celem niniejszej dyrektywy, którym jest utrzymanie i - w miarę możliwości - poprawa bezpieczeństwa systemu kolei Unii, a celem dyrektywy 2008/68/WE Parlamentu Europejskiego i Rady 8 , którym jest głównie uregulowanie klasyfikacji materiałów i wymagań w odniesieniu do jednostek ładunkowych stosowanych do ich przewozu, w tym dotyczących bezpiecznego załadunku, rozładunku i stosowania jednostek ładunkowych w obrębie istniejącego systemu kolejowego. W związku z tym, bez uszczerbku dla dyrektywy 2008/ 68/WE, system zarządzania bezpieczeństwem stosowany przez przedsiębiorstwa kolejowe i zarządców infrastruktury powinien należycie uwzględniać potencjalne dodatkowe ryzyka związane z przewozem towarów niebezpiecznych.
(20) Aby zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa kolei i równe warunki dla wszystkich przedsiębiorstw kolejowych, powinny one podlegać tym samym wymogom w zakresie bezpieczeństwa. Aby uzyskać dostęp do infrastruktury kolejowej, przedsiębiorstwo kolejowe powinno posiadać certyfikat bezpieczeństwa. Certyfikat bezpieczeństwa powinien zawierać potwierdzenie ustanowienia przez przedsiębiorstwo kolejowe systemu zarządzania bezpieczeństwem i jego zdolności do spełnienia odpowiednich norm i przepisów bezpieczeństwa dla danego obszaru działalności. W przypadku gdy Agencja wydaje jednolity certyfikat bezpieczeństwa przedsiębiorstwom kolejowym posiadającym obszar działalności w co najmniej jednym państwie członkowskim, powinna ona być jedynym organem oceniającym, czy dane przedsiębiorstwo kolejowe prawidłowo wprowadziło swój system zarządzania bezpieczeństwem. Do celów oceny wymogów określonych w odnośnych przepisach krajowych należy zaangażować krajowe organy ds. bezpieczeństwa odpowiedzialne za dany obszar działalności.
(21) W oparciu o dyrektywę 2004/49/WE ustanowiono ujednolicone metody w zakresie monitorowania, oceny zgodności, nadzoru oraz wyceny i oceny ryzyka, które mają zastosowanie do podmiotów systemu kolei Unii oraz krajowych organów ds. bezpieczeństwa. Te ramy regulacyjne są wystarczająco dopracowane, aby stopniowo wprowadzić jednolity certyfikat bezpieczeństwa, ważny w całym obszarze działalności danego przedsiębiorstwa kolejowego.
(22) Aby usprawnić i uspójnić procedury wydawania jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa przedsiębiorstwom kolejowym, niezbędne jest przyznanie Agencji kluczowej roli w wydawaniu takich certyfikatów. W przypadku gdy obszar działania jest ograniczony do jednego państwa członkowskiego, wnioskodawca powinien mieć możliwość wyboru, czy wystąpi z wnioskiem o jednolity certyfikat bezpieczeństwa za pośrednictwem punktu kompleksowej obsługi, o którym mowa w rozporządzeniu (UE) .../... * , do krajowego organu ds. bezpieczeństwa w tym państwie, czy do Agencji. Wybór dokonany przez wnioskodawcę powinien być wiążący, do momentu gdy wniosek zostanie wypełniony lub jego rozpatrywanie zakończone. Dzięki ograniczeniu obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw kolejowych ten nowy system powinien sprawić, że system kolei Unii będzie funkcjonował w sposób skuteczniejszy i wydajniejszy.
(23) Agencja i krajowe organy ds. bezpieczeństwa powinny współpracować i odpowiednio dzielić się kompetencjami w zakresie wydawania jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa. Należy opracować wyraźne przepisy proceduralne i dotyczące arbitrażu na potrzeby sytuacji, w których Agencja i krajowe organy ds. bezpieczeństwa nie są zgodne w zakresie ocen przeprowadzonych w związku z wydawaniem jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa.
(24) Nowy podział funkcji i zadań pomiędzy krajowe organy ds. bezpieczeństwa a Agencję w odniesieniu do wydawania certyfikatów bezpieczeństwa powinien zostać dokonany sprawnie. W tym celu należy zawrzeć porozumienia o współpracy między Agencją a krajowymi organami ds. bezpieczeństwa.
(25) Porozumienia o współpracy są wymagane w szczególności, aby uwzględnić szczegółową sytuację geograficzną i historyczną niektórych państw członkowskich przy jednoczesnym zapewnieniu właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego. W przypadkach gdy działalność jest ograniczona do sieci wymagających szczególnej wiedzy eksperckiej ze względów geograficznych lub historycznych i w przypadkach gdy sieci takie są odizolowane od reszty systemu kolei Unii, wnioskodawca powinien mieć możliwość dokonania niezbędnych formalności na szczeblu lokalnym w kontakcie z odpowiednimi krajowymi organami ds. bezpieczeństwa. W związku z tym, w celu zmniejszenia obciążeń i kosztów administracyjnych, porozumienia o współpracy, które mają zostać zawarte między Agencją a odpowiednimi krajowymi organami ds. bezpieczeństwa, mogą przewidzieć odpowiedni podział zadań, bez uszczerbku dla ostatecznej odpowiedzialności Agencji za wydanie jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa.
(26) Sieci kolejowe zlokalizowane w państwach bałtyckich (Estonia, Łotwa oraz Litwa) mają prześwit toru 1 520 mm, który jest taki sam jak w sąsiadujących państwach trzecich, ale różni się od prześwitu torów głównej sieci kolejowej na terenie Unii. Te sieci w państwach bałtyckich przejęły wspólne wymogi techniczne i operacyjne, które zapewniają rzeczywistą interoperacyjność między nimi i - w związku z tym - certyfikat bezpieczeństwa wydany w jednym z tych państw członkowskich może zostać rozszerzony na pozostałą część tych sieci. Aby ułatwić skuteczne i proporcjonalne przydzielanie zasobów na certyfikację bezpieczeństwa i aby zmniejszyć obciążenia finansowe i administracyjne wnioskodawcy w takich przypadkach, szczególne ustalenia o współpracy między Agencją a odpowiednimi krajowymi organami ds. bezpieczeństwa powinny, w razie potrzeby, obejmować możliwość zlecania zadań tym krajowym organom ds. bezpieczeństwa.
(27) Niniejsza dyrektywa nie powinna skutkować obniżeniem poziomu bezpieczeństwa ani zwiększeniem kosztów w sektorze kolejowym Unii. W tym celu Agencja i krajowe organy ds. bezpieczeństwa powinny ponosić pełną odpowiedzialność za wydawane przez siebie jednolite certyfikaty bezpieczeństwa, w szczególności - odpowiedzialność umowną i pozaumowną. W przypadku dochodzenia sądowego dotyczącego Agencji lub jej personelu Agencja powinna w pełni współpracować z właściwymi organami danego państwa członkowskiego lub danych państw członkowskich.
(28) Należy wyraźnie odróżnić bezpośrednią odpowiedzialność Agencji i krajowych organów ds. bezpieczeństwa za bezpieczeństwo wynikające z wydania certyfikatów bezpieczeństwa i autoryzacji w zakresie bezpieczeństwa, z jednej strony, od spoczywającego na krajowych organach ds. bezpieczeństwa zadania zapewnienia krajowych ram regulacyjnych i ciągłego nadzorowania działań wszystkich zainteresowanych stron, z drugiej strony. Każdy krajowy organ ds. bezpieczeństwa powinien nadzorować, czy w sposób ciągły spełniane są obowiązki prawne nałożone na przedsiębiorstwo kolejowe lub zarządcę infrastruktury w zakresie ustanowienia systemu zarządzania bezpieczeństwem. Uzyskanie dowodów takiego spełniania obowiązków może wymagać nie tylko inspekcji na miejscu w przedsiębiorstwie kolejowym lub u danego zarządcy infrastruktury, ale również wykonywania zadań nadzorczych przez krajowe organy ds. bezpieczeństwa, aby ocenić, czy przedsiębiorstwo kolejowe lub zarządca infrastruktury w dalszym ciągu właściwie stosują swój system zarządzania bezpieczeństwem po przyznaniu im certyfikatu bezpieczeństwa lub autoryzacji w zakresie bezpieczeństwa. Krajowe organy ds. bezpieczeństwa powinny koordynować swoje działania nadzorcze w odniesieniu do przedsiębiorstw kolejowych mających siedzibę w różnych państwach członkowskich i wymieniać się informacjami między sobą oraz - w odpowiednich przypadkach - z Agencją. Agencja powinna ułatwiać współpracę krajowych organów ds. bezpieczeństwa. W tym kontekście należy dokonać niezbędnych ustaleń między Agencją a krajowymi organami ds. bezpieczeństwa, aby ułatwić wymianę informacji między nimi.
(29) Agencja i krajowe organy ds. bezpieczeństwa powinny ściśle współpracować w przypadkach, w których krajowy organ ds. bezpieczeństwa stwierdza, że posiadacz jednolitego certyfikatu bezpieczeństwa wydanego przez Agencję nie spełnia już warunków wydania certyfikatu. W takim przypadku organ ten powinien zwrócić się do Agencji o ograniczenie lub cofnięcie tego certyfikatu. Na wypadek różnicy stanowisk między Agencją a krajowym organem ds. bezpieczeństwa należy ustalić procedurę arbitrażową. W przypadku gdy krajowy organ ds. bezpieczeństwa w ramach nadzoru stwierdza poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa, powinien poinformować Agencję i wszelkie inne odnośne krajowe organy ds. bezpieczeństwa w miejscu działalności przedsiębiorstwa kolejowego. Odnośne krajowe organy ds. bezpieczeństwa powinny mieć możliwość stosowania tymczasowych środków bezpieczeństwa, w tym natychmiastowego ograniczenia lub zawieszenia danej działalności. W tym kontekście jako poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa należy rozumieć przypadek poważnego nieprzestrzegania obowiązków prawnych lub wymogów bezpieczeństwa, które samo w sobie lub w szeregu następujących po sobie wydarzeń może spowodować wypadek lub poważny wypadek.
(30) Agencja powinna mieć możliwość ustanowienia narzędzia ułatwiającego wymianę informacji między właściwymi podmiotami, które wykrywają ryzyko dla bezpieczeństwa związane z wadami i niezgodnością konstrukcji z przepisami lub wadliwym funkcjonowaniem sprzętu technicznego lub które są o takich zagrożeniach poinformowane.
(31) Jednolity certyfikat bezpieczeństwa powinien być wydawany na podstawie dowodu, że przedsiębiorstwo kolejowe ustanowiło system zarządzania bezpieczeństwem.
(32) Zarządcy infrastruktury powinni ponosić zasadniczą odpowiedzialność za bezpieczne zaprojektowanie, utrzymanie i eksploatowanie własnych sieci kolejowych. Zarządcy infrastruktury powinni podlegać autoryzacji w zakresie bezpieczeństwa ze strony krajowego organu ds. bezpieczeństwa odnośnie do ich systemu zarządzania bezpieczeństwem oraz innym przepisom w celu spełnienia wymagań dotyczących bezpieczeństwa.
(33) Certyfikacja personelu kolejowego może stwarzać trudności dla nowych operatorów. Państwa członkowskie powinny zapewnić przedsiębiorstwom kolejowym, które zamierzają rozpocząć działalność w obrębie danej sieci, dostęp do szkoleń i certyfikacji personelu kolejowego, niezbędnych do spełnienia wymogów przepisów krajowych.
(34) Podmioty odpowiedzialne za utrzymanie wagonów towarowych powinny dysponować odpowiednim certyfikatem. Jeżeli podmiotem odpowiedzialnym za utrzymanie jest zarządca infrastruktury, odpowiednia certyfikacja powinna stanowić część autoryzacji w zakresie bezpieczeństwa. Certyfikat wydany takiemu podmiotowi powinien gwarantować, że wymogi niniejszej dyrektywy związane z utrzymaniem są spełnione w odniesieniu do każdego wagonu towarowego, za który podmiot ten jest odpowiedzialny. Certyfikat ten powinien być ważny na terytorium całej Unii i być wydawany przez organ mający możliwość przeprowadzania audytu systemu utrzymania wprowadzonego przez podmiot. Z uwagi na to, że wagony towarowe są często wykorzystywane w ruchu międzynarodowym, zaś podmiot odpowiedzialny za utrzymanie może chcieć skorzystać z warsztatów prowadzących działalność w więcej niż jednym państwie członkowskim, organ wydający certyfikat powinien mieć możliwość przeprowadzania kontroli w całej Unii. Agencja powinna przeprowadzić ocenę systemu certyfikacji podmiotu odpowiedzialnego za utrzymanie wagonów towarowych oraz, w odpowiednich przypadkach, zalecić rozszerzenie tego systemu na wszystkie pojazdy kolejowe.
(35) Krajowe organy ds. bezpieczeństwa powinny być w pełni niezależne pod względem organizacyjnym, prawnym i decyzyjnym od jakiegokolwiek przedsiębiorstwa kolejowego, zarządcy infrastruktury, wnioskodawcy, podmiotu zamawiającego lub podmiotu udzielającego zamówień na usługi publiczne. Powinny one wykonywać swoje zadania w sposób przejrzysty i niedyskryminujący i powinny współpracować z Agencją w celu stworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego i koordynować swoje kryteria podejmowania decyzji. W razie konieczności państwa członkowskie powinny mieć możliwość podjęcia decyzji o włączeniu ich krajowych organów ds. bezpieczeństwa w strukturę krajowego ministerstwa odpowiedzialnego za sprawy transportu pod warunkiem poszanowania niezależności krajowego organu ds. bezpieczeństwa. W celu realizowania swoich zadań krajowe organy ds. bezpieczeństwa powinny dysponować konieczną wewnętrzną i zewnętrzną zdolnością organizacyjną w zakresie zasobów ludzkich i materialnych.
(36) Krajowe organy dochodzeniowe zajmują kluczową pozycję w procesie badania bezpieczeństwa. Ich praca ma zasadnicze znaczenie dla określenia przyczyn wypadku lub incydentu. Podstawowe znaczenie ma zatem to, by organy takie dysponowały zasobami finansowymi i ludzkimi wymaganymi do skutecznego i sprawnego prowadzenia dochodzeń. Krajowe organy dochodzeniowe powinny współpracować z myślą o wymianie informacji i najlepszych praktyk. Powinny ustanowić program wzajemnych ocen, by monitorować skuteczność swoich dochodzeń. Sprawozdania ze wzajemnych ocen powinny być przedstawiane Agencji, by umożliwić jej monitorowanie ogólnych wyników systemu kolei Unii w zakresie bezpieczeństwa.
(37) Poważne wypadki kolejowe zdarzają się rzadko. Mogą one jednak mieć katastrofalne skutki i wywołują zaniepokojenie opinii publicznej co do bezpieczeństwa systemu kolei Unii. Należy więc badać wszystkie takie wypadki pod kątem bezpieczeństwa w celu uniknięcia ich powtarzania się, a wyniki dochodzeń publikować. Inne wypadki i incydenty również powinny być przedmiotem dochodzeń w zakresie bezpieczeństwa, w przypadkach gdy mogą stanowić znaczące zdarzenia poprzedzające poważne wypadki.
(38) Dochodzenie w zakresie bezpieczeństwa powinno być prowadzone niezależnie od jakiegokolwiek dochodzenia sądowego w tej samej sprawie; prowadzącym to dochodzenie powinien być zapewniony dostęp do dowodów i świadków. Dochodzenie powinno być prowadzone przez stale funkcjonujący organ, niezależny od podmiotów systemu kolei Unii. Organ dochodzeniowy powinien funkcjonować w sposób, który wyklucza konflikt interesów i jakiekolwiek możliwe związki z przyczynami zdarzeń, które są badane. W szczególności nie powinno dochodzić do negatywnego wpływu na funkcjonalną niezależność organu dochodzeniowego, jeżeli ma on bliskie związki organizacyjne i prawne z krajowym organem ds. bezpieczeństwa, Agencją lub organem regulacyjnym ds. kolei do celów organizacyjnych lub związanych ze strukturą prawną. Dochodzenia powinny być prowadzone w sposób jak najbardziej otwarty. Dla każdego zdarzenia organ dochodzeniowy powinien wyznaczyć odpowiedni zespół dysponujący wiedzą ekspercką i doświadczeniem koniecznymi do ustalenia bezpośrednich i pośrednich przyczyn wypadku.
(39) Dochodzenie po poważnym wypadku powinno być prowadzone w sposób pozwalający na wysłuchanie wszystkich stron oraz umożliwiający im dostęp do wyników. W szczególności organ dochodzeniowy powinien podczas dochodzenia informować strony, które uważa za odpowiedzialne za pewne kwestie bezpieczeństwa, o postępie dochodzenia i powinien brać pod uwagę ich poglądy i opinie. W ten sposób organ dochodzeniowy będzie mógł uzyskiwać wszelkie istotne dodatkowe informacje i mieć świadomość różnych opinii na temat swoich prac, tak aby w jak najlepszy sposób przeprowadzić dochodzenie. Takie konsultacje nie powinny w żadnym przypadku mieć na celu przypisywania winy lub odpowiedzialności, ale zgromadzenie faktów dowodowych i wyciągnięcie wniosków umożliwiających podniesienie poziomu bezpieczeństwa w przyszłości. Organ dochodzeniowy powinien jednak mieć swobodę decydowania, jakie informacje zamierza udostępnić takim stronom, aby uniknąć wszelkich nienależnych nacisków, chyba że z takim wnioskiem wystąpią prowadzący procedurę sądową. Organ dochodzeniowy powinien również uwzględniać uzasadnione potrzeby informacyjne wszelkich ofiar i ich rodzin.
(40) Aby zwiększyć efektywność działania organów dochodzeniowych oraz ułatwić im wykonywanie ich obowiązków, należy umożliwić tym organom możliwie szybki dostęp do miejsca wypadku, w stosownych przypadkach w porozumieniu z jakimkolwiek organem wymiaru sprawiedliwości zaangażowanym w tę sprawę. Sprawozdania z dochodzeń oraz wszelkie ustalenia i zalecenia dostarczają istotnych informacji dla dalszej poprawy bezpieczeństwa kolei i powinny być publicznie dostępne na szczeblu Unii. Zalecenia w zakresie bezpieczeństwa powinny być zrealizowane przez ich adresatów, a sprawozdania z podjętych działań przekazywane organowi dochodzeniowemu.
(41) W przypadku gdy bezpośrednie przyczyny wypadku lub incydentu wydają się związane z działaniami człowieka, należy zwrócić uwagę na konkretne okoliczności oraz na sposób, w jaki personel wykonuje działania rutynowe w ramach normalnych operacji, w tym na projekt interfejsu człowiek-maszyna, stosowność procedur, występowanie konfliktu celów, obłożenie pracą oraz wszelkie inne okoliczności, które mogą mieć wpływ na dane zdarzenie, w tym obciążenie fizyczne i stres związany z pracą, zmęczenie lub kondycję psychiczną.
(42) Należy podjąć starania w celu zapewnienia w całej Unii dostępu do wysokiego poziomu szkolenia oraz zaawansowanych kwalifikacji.
(43) W celu uzupełnienia i zmiany pewnych innych niż istotne elementów niniejszej dyrektywy należy przekazać Komisji uprawnienia do przyjęcia aktów zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do CSM i CST oraz ich zmiany. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym na poziomie ekspertów. Przygotowując i opracowując akty delegowane, Komisja powinna zapewnić jednoczesne, terminowe i odpowiednie przekazanie stosownych dokumentów Parlamentowi Europejskiemu i Radzie.
(44) Komisji należy przyznać uprawnienia wykonawcze w celu zapewnienia jednolitych warunków wykonywania niniejszej dyrektywy w odniesieniu do: upoważnienia Agencji do opracowania projektów CSM i CST i ich zmian oraz do przedstawiania Komisji zaleceń; praktycznych ustaleń dotyczących procedury certyfikacji; szczegółowych przepisów określających, które z wymogów przedstawionych w załączniku III mają zastosowanie do celów związanych z funkcjami utrzymania wykonywanymi przez warsztaty utrzymaniowe, w tym szczegółowych przepisów zapewniających jednolite wdrożenie certyfikacji warsztatów utrzymaniowych, zgodnie z odpowiednimi CSM i TSI; szczegółowych przepisów określających, które z wymogów przedstawionych w załączniku III mają zastosowanie do celów certyfikacji podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie pojazdów innych niż wagony towarowe, na podstawie technicznej charakterystyki takich pojazdów, w tym szczegółowych przepisów zapewniających jednolite wdrożenie warunków certyfikacji podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie pojazdów innych niż wagony towarowe, zgodnie z odpowiednimi CSM i TSI, a także struktury sprawozdań z dochodzenia w sprawie wypadków i incydentów. Uprawnienia te powinny być wykonywane zgodnie z rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 9 .
(45) Państwa członkowskie powinny ustanowić sankcje za naruszenia przepisów krajowych przyjętych na podstawie niniejszej dyrektywy i zapewnić ich stosowanie. Sankcje te muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające.
(46) Jako że cele działań proponowanych w niniejszej dyrektywie, a mianowicie koordynacja działań w państwach członkowskich zmierzająca do regulacji i nadzorowania bezpieczeństwa, prowadzenie dochodzeń w sprawach wypadków oraz ustanowienie CST, CSM, CSI i wspólnych wymagań w zakresie jednolitych certyfikatów bezpieczeństwa, nie mogą być osiągnięte w zadowalającym stopniu przez państwa członkowskie, natomiast ze względu na ich rozmiary i skutki mogą być lepiej zrealizowane na poziomie Unii, może ona podjąć działania zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności, określoną w przywołanym artykule, niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest niezbędne do osiągnięcia tych celów.
(47) Zobowiązanie do transpozycji niniejszej dyrektywy do prawa krajowego należy ograniczyć do tych przepisów, które stanowią merytoryczną zmianę w porównaniu z dyrektywą 2004/49/WE. Zobowiązanie do transpozycji przepisów, które nie uległy zmianie, wynika z tej dyrektywy.
(48) Niniejsza dyrektywa nie powinna naruszać zobowiązań państw członkowskich dotyczących terminów transpozycji do prawa krajowego dyrektyw określonych w załączniku IV część B,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
1 Dz.U. C 327 z 12.11.2013, s. 122.
2 Dz.U. C 356 z 5.12.2013, s. 92.
3 Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 26 lutego 2014 r. (dotychczas nieopublikowane w Dzienniku Urzędowym) oraz stanowisko Rady w pierwszym czytaniu z dnia 10 grudnia 2015 r.
4 Dyrektywa 2004/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych oraz zmieniająca dyrektywę Rady 95/18/WE w sprawie przyznawania licencji przedsiębiorstwom kolejowym, oraz dyrektywę 2001/14/WE w sprawie alokacji zdolności przepustowej infrastruktury kolejowej i pobierania opłat za użytkowanie infrastruktury kolejowej oraz certyfikację w zakresie bezpieczeństwa (Dz.U. L 164 z 30.4.2004, s. 44).
5 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) .../... z dnia ... w sprawie interoperacyjności systemu kolei w Unii Europejskiej (Dz.U. L ...).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD) (zob. s. 1 niniejszego Dziennika Urzędowego).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD) (zob. s. 1 niniejszego Dziennika Urzędowego).
6 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) .../... z dnia ... w sprawie Agencji Kolejowej Unii Europejskiej i uchylające rozporządzenie (WE) nr 881/2004 (Dz.U. L ...).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD) (Dz.U. C 56 z 12.2.2016, s. 1).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
7 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/57/WE z dnia 17 czerwca 2008 r. w sprawie interoperacyjności systemu kolei we Wspólnocie (Dz.U. L 191 z 18.7.2008, s. 1).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
8 Dyrektywa 2008/68/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 września 2008 r. w sprawie transportu lądowego towarów niebezpiecznych (Dz.U. L 260 z 30.9.2008, s. 13).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
9 Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 182/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. ustanawiające przepisy i zasady ogólne dotyczące trybu kontroli przez państwa członkowskie wykonywania uprawnień wykonawczych przez Komisję (Dz.U. L 55 z 28.2.2011, s. 13).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
10 Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/34/UE z dnia 21 listopada 2012 r. w sprawie utworzenia jednolitego europejskiego obszaru kolejowego (Dz.U. L 343 z 14.12.2012, s. 32).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
**) Dwa lata po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.
***) Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
11 Dyrektywa 2007/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. w sprawie przyznawania uprawnień maszynistom prowadzącym lokomotywy i pociągi w obrębie systemu kolejowego Wspólnoty (Dz.U. L 315 z 3.12.2007, s. 51).
***) Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
***) Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
***) Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
***) Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
***) Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
**) Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
12 Dyrektywa (UE) 2015/1535 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 9 września 2015 r. ustanawiająca procedurę udzielania informacji w dziedzinie przepisów technicznych oraz zasad dotyczących usług społeczeństwa informacyjnego (Dz.U. L 241 z 17.9.2015, s. 1).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
13 Rozporządzenie (WE) nr 1371/2007 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2007 r. dotyczące praw i obowiązków pasażerów w ruchu kolejowym (Dz.U. L 315 z 3.12.2007, s. 14).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Dwa lata po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.
14 Rozporządzenie Komisji (WE) nr 653/2007 z dnia 13 czerwca 2007 r. w sprawie stosowania wspólnego europejskiego wzoru certyfikatów bezpieczeństwa i wniosków o ich wydanie zgodnie z art. 10 dyrektywy 2004/49/WE Parlamentu Europejskiego i Rady oraz w sprawie okresu ważności certyfikatów bezpieczeństwa wydanych na mocy dyrektywy 2001/14/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz.U. L 153 z 14.6.2007, s. 9).
15 Rozporządzenie Komisji (UE) nr 1158/2010 z dnia 9 grudnia 2010 r. w sprawie wspólnej metody oceny bezpieczeństwa w odniesieniu do zgodności z wymogami dotyczącymi uzyskania kolejowych certyfikatów bezpieczeństwa (Dz.U. L 326 z 10.12.2010, s. 11).
**) Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
16 Rozporządzenie Komisji (UE) nr 445/2011 z dnia 10 maja 2011 r. w sprawie systemu certyfikacji podmiotów odpowiedzialnych za utrzymanie w zakresie obejmującym wagony towarowe oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 653/2007 (Dz.U. L 122 z 11.5.2011, s. 22).
* Dwa lata od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
**) Dyrektywa w dokumencie 2013/0015 (COD).
* Pięć lat po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.
**) Osiem lat po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.
***) 18 miesięcy po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.
****) Data wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
*****) Trzy lata po dacie wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
* Trzy lata po dacie wejścia w życie niniejszej dyrektywy
**) Cztery lata po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.
***) Rozporządzenie w dokumencie 2013/0014 (COD).
* Trzy lata po dacie wejścia w życie niniejszej dyrektywy
****) 30 miesięcy po dacie wejścia w życie niniejszej dyrektywy.
**) Cztery lata po wejściu w życie niniejszej dyrektywy.
17 RID, Regulamin międzynarodowego przewozu kolejami towarów niebezpiecznych, przyjęty na mocy dyrektywy 2008/68/WE.