P7_TC1-COD(2008)0256Stanowisko Parlamentu Europejskiego rzyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 24 listopada 2010 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/.../UE zmieniającej dyrektywę 2001/83/WE w sprawie wspólnotowego kodeksu odnoszącego się do produktów leczniczych stosowanych u ludzi w zakresie informacji kierowanych do pacjentów i ogółu społeczeństwa dotyczących produktów leczniczych wydawanych na receptę lekarską
(Tekst mający znaczenie dla EOG)
(Dz.U.UE C z dnia 3 kwietnia 2012 r.)
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 114 i art. 168 ust. 4 lit. c),
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego(1),
uwzględniając opinię Komitetu Regionów(2),
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą(3),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Dyrektywa 2001/83/WE Parlamentu Europejskiego i Rady(4) ustanawia zharmonizowane przepisy dotyczące reklamy produktów leczniczych stosowanych u ludzi. W szczególności zakazuje adresowania do ogółu społeczeństwa reklam produktów leczniczych wydawanych na receptę lekarską.
(2) W zakresie informacji dyrektywa 2001/83/WE ustanawia szczegółowe przepisy dotyczące dokumentów przeznaczonych do celów informacyjnych, załączanych do pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: charakterystyki produktu leczniczego (adresowanej do pracowników służby zdrowia) oraz ulotki dla pacjenta dołączanej do opakowania (dołączanej do opakowania produktu przeznaczonego dla pacjentów). Z drugiej strony, jeżeli chodzi o udostępnianie informacji pacjentom i ogółowi społeczeństwa przez posiadacza pozwolenia na dopuszczenie do obrotu, dyrektywa określa jedynie, iż pewne działania informacyjne nie są objęte przepisami dotyczącymi reklamy, nie określając jednak zharmonizowanych ram prawnych odnośnie do treści i jakości niemających charakteru promocyjnego informacji o produktach leczniczych, ani odnośnie do kanałów, którymi takie informacje można udostępniać.
(3) Na podstawie art. 88a dyrektywy 2001/83/WE z dnia 20 grudnia 2007 r. Komisja przedłożyła do Parlamentu Europejskiego i Rady komunikat zatytułowany "Sprawozdanie w sprawie bieżącej praktyki w zakresie dostępności dla pacjentów informacji dotyczących produktów leczniczych". W sprawozdaniu stwierdza się, że państwa członkowskie przyjęły rozbieżne przepisy i praktyki dotyczące dostarczania informacji, czego wynikiem jest sytuacja, w której pacjenci i ogół społeczeństwa mają nierówny dostęp do informacji podanych w ulotce dla pacjenta dołączonej do opakowania i w charakterystyce produktu. Należy zlikwidować taki nieuzasadniony brak równości w dostępie do informacji publicznie dostępnych w innych państwach członkowskich.
(4) Doświadczenie zdobyte podczas stosowania obecnych przepisów pokazało również, że rozróżnienie między pojęciem reklamy a pojęciem informacji nie jest spójnie interpretowane w całej Unii i że prowadzi to do sytuacji, w których ogół społeczeństwa jest poddawany działaniu ukrytej reklamy. W konsekwencji obywatele w niektórych państwach członkowskich mogą być pozbawieni prawa do dostępu we własnym języku do wysokiej jakości i niemających charakteru promocyjnego informacji na temat leków. Aby zagwarantować bezpieczeństwo pacjentów, pojęcia reklamy i informacji powinny być zdefiniowane i interpretowane tak samo we wszystkich państwach członkowskich.
(5) Te rozbieżności w interpretacji przepisów unijnych dotyczących udostępniania informacji pacjentom i ogółowi społeczeństwa, a także między krajowymi przepisami dotyczącymi informacji, mają negatywny wpływ na jednorodne stosowanie przepisów unijnych dotyczących udostępniania informacji pacjentom i ogółowi społeczeństwa oraz na skuteczność przepisów dotyczących informacji zawartych w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce dla pacjenta dołączanej do opakowania. Chociaż zasady te są w pełni zharmonizowane, tak by zapewnić ten sam poziom ochrony zdrowia publicznego w całej Unii, cel ten nie może zostać osiągnięty, jeżeli dozwolone są mocno rozbieżne krajowe przepisy dotyczące udostępniania takich kluczowych informacji.
(6) Różne środki krajowe mogą mieć również wpływ na właściwe funkcjonowanie rynku wewnętrznego produktów leczniczych, ponieważ możliwość udostępniania informacji o produktach leczniczych przez posiadaczy pozwolenia na dopuszczenie do obrotu nie jest taka sama w całej Wspólnocie, podczas gdy informacje udostępniane w jednym państwie członkowskim mogą mieć skutki w innym państwie członkowskim. Wpływ ten będzie większy, jeżeli informacje o produkcie leczniczym (charakterystyka produktu leczniczego i ulotka dla pacjenta dołączana do opakowania) będą zharmonizowane na szczeblu unijnym. Dotyczy to również produktów leczniczych dopuszczonych przez państwa członkowskie na mocy procedury wzajemnego uznawania ustanowionej w rozdziale 4 tytułu III dyrektywy 2001/83/WE.
(7) W świetle powyższych rozważań, a także biorąc pod uwagę postęp technologiczny w zakresie nowoczesnych narzędzi komunikacji oraz fakt, że pacjenci w całej Unii stają się coraz aktywniejsi w kwestii opieki zdrowotnej, konieczna jest zmiana istniejącego prawodawstwa w celu zmniejszenia nierówności w dostępie do informacji i udostępniania dobrej jakości, obiektywnych, wiarygodnych i niemających charakteru promocyjnego informacji o produktach leczniczych poprzez położenie nacisku na prawa i interesy pacjentów. Powinni oni mieć prawo do łatwego dostępu do pewnych informacji, takich jak charakterystyka produktu leczniczego i ulotka dla pacjenta dołączana do opakowania zarówno w formie elektronicznej, jak i drukowanej. Dlatego konieczne jest utworzenie zweryfikowanych i zarejestrowanych stron internetowych zawierających informacje niezależne, obiektywne i niemające charakteru promocyjnego.
(8) Właściwe organy krajowe oraz pracownicy służby zdrowia powinni pozostać głównym źródłem informacji o produktach leczniczych dla ogółu społeczeństwa. Chociaż już teraz dostępnych jest mnóstwo niezależnych informacji na temat produktów farmaceutycznych, na przykład informacji podawanych przez organy krajowe lub pracowników służby zdrowia, sytuacja znacznie się różni pomiędzy państwami członkowskimi oraz pomiędzy różnymi dostępnymi produktami. Państwa członkowskie i Komisja powinny podjąć o wiele większe wysiłki, aby ułatwiać obywatelom dostęp do informacji wysokiej jakości poprzez właściwe kanały. ▐
(9) Bez uszczerbku dla znaczenia roli, jaką w lepszym informowaniu pacjentów i ogółu społeczeństwa odgrywają właściwe organy krajowe i pracownicy służby zdrowia, posiadacze pozwolenia na dopuszczenie do obrotu mogą być dodatkowym źródłem niemających charakteru promocyjnego informacji o produktach leczniczych. Niniejsza dyrektywa powinna zatem ustanowić ramy prawne w zakresie udostępniania pacjentom i ogółowi społeczeństwa pewnych informacji o produktach leczniczych przez posiadaczy pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. Zakaz adresowania do pacjentów i ogółu społeczeństwa reklam produktów leczniczych wydawanych wyłącznie na receptę powinien zostać utrzymany.
(10) Zgodnie z zasadą proporcjonalności należy ograniczyć zakres niniejszej dyrektywy do udostępniania informacji o produktach leczniczych wydawanych wyłącznie na receptę, ponieważ obecne przepisy unijne zezwalają na adresowanie do pacjentów i ogółu społeczeństwa reklam produktów leczniczych wydawanych bez recepty, pod pewnymi warunkami. Przepisy niniejszej dyrektywy pozostają bez uszczerbku dla prawa każdej innej osoby lub organizacji, w szczególności prasy czy pacjentów oraz organizacji pacjentów, do wyrażania opinii o produktach leczniczych wydawanych wyłącznie na receptę, o ile działają one w sposób niezależny, a nie bezpośrednio lub pośrednio w imieniu, na zlecenie lub w interesie posiadacza pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. Niniejsza dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do zezwolenia na udostępnianie pacjentom i ogółowi społeczeństwa, za pośrednictwem niektórych kanałów i z zastrzeżeniem właściwego monitorowania- przez posiadacza pozwolenia na dopuszczenie do obrotu lub osobę trzecią działającą w jego imieniu - niektórych informacji na temat zatwierdzonych leków wydawanych na receptę. Komunikaty, które nie są objęte tytułem VIIIa dyrektywy 2001/83/WE są dozwolone, pod warunkiem że nie stanowią reklamy.
(11) Należy ustanowić przepisy gwarantujące, że dostępne są wyłącznie wysokiej jakości i niemające charakteru promocyjnego informacje o korzyściach i ryzyku stosowania dopuszczonych produktów leczniczych wydawanych na receptę lekarską. Informacje te powinny uwzględniać potrzeby oraz oczekiwania pacjentów w celu zwiększenia świadomości pacjentów, umożliwienia im podejmowania świadomych decyzji oraz zwiększenia racjonalnego stosowania produktów leczniczych. Z tego względu wszelkie informacje kierowane do pacjentów lub ogółu społeczeństwa o produktach leczniczych wydawanych wyłącznie na receptę powinny zostać wcześniej dopuszczone przez właściwe organy oraz być udostępnianie tylko w zatwierdzonej formie.
(12) W celu dalszego zagwarantowania, że posiadacze pozwolenia na dopuszczenie do obrotu udostępniają wyłącznie informacje wysokiej jakości, a także w celu rozróżnienia informacji niemających charakteru promocyjnego od reklamy, należy zdefiniować rodzaje informacji, które są udostępniane. Posiadacze pozwolenia na dopuszczenie do obrotu powinni udostępniać zatwierdzone i najnowsze streszczenia cech produktu, etykiety i ulotki dla pacjenta dołączane do opakowania oraz publicznie dostępną wersję sprawozdania z oceny. Należy zezwolić posiadaczom pozwolenia na dopuszczenie do obrotu na udostępnianie innych jasno zdefiniowanych informacji związanych z produktem leczniczym.
(13) Streszczenie cech produktu leczniczego, etykieta i ulotka dla pacjenta dołączana do opakowania oraz ogólnie dostępna wersja sprawozdania z oceny lub wszelkie zaktualizowane wersje tych dokumentów wymagają zatwierdzenia przez właściwe organy w trakcie wydawania pozwolenia na dopuszczenie do obrotu. W związku z tym informacje te nie powinny być przedmiotem dalszego zatwierdzania przed ich udostępnieniem na mocy niniejszej dyrektywy.
(14) Kierowane do pacjentów i ogółu społeczeństwa informacje o produktach leczniczych wydawanych wyłącznie na receptę powinny być rozpowszechniane wyłącznie przez określone kanały komunikacji, w tym Internet, w celu uniknięcia sytuacji, w której skuteczność zakazu reklamy jest naruszana przez kierowanie do pacjentów lub ogółu społeczeństwa niechcianych informacji. W przypadku gdy informacje są udostępniane przez telewizję, radio, gazety, magazyny i podobne publikacje, pacjenci nie są chronieni przed takimi niechcianymi informacjami, dlatego udostępnianie takich informacji nie powinien być dozwolony.
(15) Internet jest niezwykle ważny, jeżeli chodzi o udostępnianie informacji pacjentom, i jego znaczenie rośne. Internet pozwala na niemal nieograniczony dostęp do informacji, niezależnie od granic między krajami. Należy ustanowić specjalne zasady monitorowania stron internetowych, aby uwzględnić transgraniczną naturę informacji dostępnych w internecie, oraz aby umożliwić państwom członkowskim współpracę.
(16) Monitorowanie informacji o dopuszczonych produktach leczniczych wydawanych wyłącznie na receptę w ramach niniejszej dyrektywy powinno gwarantować, że posiadacze pozwolenia na dopuszczenie do obrotu udostępniają wyłącznie te informacje, które są zgodne z dyrektywą 2001/83/WE. Państwa członkowskie powinny przyjąć przepisy ustanawiające skuteczne mechanizmy monitoringu, a w przypadku niestosowania się do przepisów - pozwalające na ich skuteczne egzekwowanie. Przepisy te powinny być zharmonizowane na szczeblu unijnym, aby zagwarantować spójność. W przypadku niestosowania się do przepisów należy wszcząć procedury, dzięki którym posiadacze pozwolenia na dopuszczenie do obrotu będą reprezentowani i będą mieli możliwość wypowiedzenia się w trakcie rozpatrywania ich sprawy. Monitorowanie powinno opierać się na kontroli informacji przed ich udostępnieniem. Powinno się udostępniać tylko informacje uprzednio zatwierdzone przez właściwe organy i wyłącznie w zatwierdzonej formie.
(17) Ponieważ niniejsza dyrektywa wprowadza po raz pierwszy zharmonizowane przepisy w zakresie udostępniania pacjentom i ogółowi społeczeństwa informacji o produktach leczniczych wydawanych na receptę lekarską, Komisja powinna ocenić jej działanie oraz konieczność rewizji pięć lat po jej wejściu w życie. Należy również ustanowić przepisy dotyczące sporządzania przez Komisję, we współpracy ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, takimi jak organizacje pacjentów i pracownicy służby zdrowia, wytycznych opartych na doświadczeniu państw członkowskich w zakresie monitorowania informacji.
(18) W sprawach dotyczących wdrożenia niniejszej dyrektywy i jej stosowania przez państwa członkowskie Komisja powinna konsultować się ze wszystkimi zainteresowanymi stronami, takimi jak niezależne organizacje pacjentów, służby zdrowia i konsumentów.
(19) Komisja powinna być uprawniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 290 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w odniesieniu do kryteriów jakości informacji udostępnianych pacjentom i ogółowi społeczeństwa, a także wytycznych dotyczących dostępności stron internetowych. Szczególnie istotnym jest, aby Komisja przeprowadzała odpowiednie konsultacje w trakcie prac przygotowawczych, w tym na szczeblu eksperckim.
(20) Jako że cel niniejszej dyrektywy, a mianowicie zharmonizowanie przepisów w zakresie rozpowszechniania informacji o produktach leczniczych wydawanych na receptę w całej Unii, nie może zostać w wystarczającym stopniu osiągnięty przez państwa członkowskie, może natomiast możliwe jest lepsze jego osiągnięcie ty na szczeblu unijnym, Unia może przyjmować środki zgodnie z zasadą pomocniczości określoną w art. 5 Traktatu o Unii Europejskiej. Zgodnie z zasadą proporcjonalności określoną w tym artykule niniejsza dyrektywa nie wykracza poza to, co jest konieczne do osiągnięcia tego celu.
(21) Dyrektywa 2001/83/WE powinna zostać odpowiednio zmieniona,
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DYREKTYWĘ:
______(1) Dz.U. C 306 z 16.12.2009, s. 18.
(2) Dz.U. C 79 z 27.3.2010, s. 50.
(3) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2010 r.
(4) Dz.U. L 311 z 28.11.2001, s. 67.
(5) Rok od daty wejścia w życie niniejszej dyrektywy.