Cel 3: Wyzwanie dla współpracy terytorialnej - przyszły program współpracy transgranicznej, ponadpaństwowej i międzyregionalnej (2010/2155(INI)).

Cel 3: Wyzwanie dla współpracy terytorialnej - przyszły program współpracy transgranicznej, ponadpaństwowej i międzyregionalnej

P7_TA(2011)0285

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 23 czerwca 2011 r. dotyczące celu 3: Wyzwanie dla współpracy terytorialnej - przyszły harmonogram współpracy transgranicznej, transnarodowej i międzyregionalnej (2010/2155(INI))

(2012/C 390 E/03)

(Dz.U.UE C z dnia 18 grudnia 2012 r.)

Parlament Europejski,

– uwzględniając traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego tytuł XVIII,

– uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999⁽¹⁾,

– uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1082/2006 z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT)⁽²⁾,

– uwzględniając decyzję Rady 2006/702/WE z dnia 6 października 2006 r. w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla spójności⁽³⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 7 października 2010 r. w sprawie polityki spójności i polityki regionalnej UE po roku 2013⁽⁴⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 6 lipca 2010 r. w sprawie strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego oraz roli makroregionów w przyszłej polityce spójności⁽⁵⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 20 maja 2010 r. w sprawie wdrażania synergii funduszy przeznaczonych na badania naukowe i innowacje w rozporządzeniu (WE) nr 1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz siódmego programu ramowego w dziedzinie badań i rozwoju w miastach i regionach, jak również w państwach członkowskich i Unii⁽⁶⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 24 marca 2009 r. dotyczącą Zielonej księgi w sprawie spójności terytorialnej oraz stanowiska w debacie na temat przyszłej reformy polityki spójności⁽⁷⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie przeglądu Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa⁽⁸⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 21 lutego 2008 r. w sprawie dalszych działań dotyczących agendy terytorialnej i karty lipskiej - europejski program działania na rzecz rozwoju przestrzennego i spójności terytorialnej⁽⁹⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 1 grudnia 2005 r. w sprawie roli Euroregionów w procesie rozwoju polityki regionalnej⁽¹⁰⁾,

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 28 września 2005 r. w sprawie znaczenia spójności terytorialnej w rozwoju regionalnym⁽¹¹⁾,

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 8 grudnia 2010 r. w sprawie Strategii Unii Europejskiej dla regionu Dunaju (COM(2010)0715) oraz towarzyszący strategii orientacyjny plan działania (SEC(2010)1489),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 9 listopada 2010 r. pt. "Wnioski z piątego sprawozdania w sprawie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej:przyszłość polityki spójności" (COM(2010)0642),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 19 października 2010 r. w sprawie przeglądu budżetu UE (COM(2010) 0700) oraz załączniki techniczne do tego komunikatu (SEC(2010)7000),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 października 2010 r. w sprawie polityki regionalnej jako czynnika przyczyniającego się do inteligentnego rozwoju w ramach strategii Europa 2020 (COM(2010)0553),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 31 marca 2010 r. zatytułowany "Polityka spójności:sprawozdanie strategiczne 2010 dotyczące realizacji programów na lata 2007-2013" (COM (2010)0110),

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 10 czerwca 2009 r. w sprawie Strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego (COM(2009)0248) oraz towarzyszący strategii orientacyjny plan działania (SEC(2009)0712/2),

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 marca 2011 r. w sprawie europejskiej strategii na rzecz regionu Oceanu Atlantyckiego, która to rezolucja wspomina o planowanym w 2011 r. komunikacie Komisji⁽¹²⁾,

– uwzględniając komunikat Komisji z dnia 6 października 2008 r. zatytułowany "Globalny wymiar Europy: Zielona księga w sprawie spójności terytorialnejPrzekształcenie różnorodności terytorialnej w siłę" (COM(2008)0616),

– uwzględniając opinię z inicjatywy własnej Komitetu Regionów z dnia 27 stycznia 2011 r. zatytułowaną "Nowe perspektywy przeglądu rozporządzenia w sprawie EUWT",

– uwzględniając niezależne sprawozdanie sporządzone na zlecenie Komisji, zatytułowane: INTERREG III Inicjatywa wspólnotowa (2000-2006), ocena ex post (nr 2008.CE.16.0.AT.016),

– uwzględniając art. 48 Regulaminu,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rozwoju Regionalnego (A7-0110/2011),

A. mając na uwadze, że w skład terytorium Unii Europejskiej wchodzi 27 państw członkowskich i 271 regionów,

B. mając na uwadze, że około 37,5 % ludności Europy zamieszkuje regiony graniczne,

C. mając na uwadze, że takie czynniki jak nieformalna współpraca, Euroregiony, eurodystrykty, EUWT, inicjatywy Rady Europy, kolejne traktaty i prawo wtórne Unii Europejskiej przyczyniły się wspólnie do ustanowienia silniejszych i bardziej trwałych powiązań między terytoriami,

D. mając na uwadze, że pomimo ustanowienia podstaw współpracy terytorialnej, istnieje jeszcze wiele wyzwań, a ich charakter zależy od historii oraz od stopnia dojrzałości współpracy,

E. mając na uwadze, że po "zniesieniu" granic przez traktaty, ważne jest ograniczenie ich wpływu na codzienne życie obywateli,

F. mając na uwadze, że polityka regionalna ma na celu promowanie harmonijnego rozwoju regionów poprzez wzmacnianie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej w Unii Europejskiej,

G. mając na uwadze, że cel "Europejska współpraca terytorialna" będący jednym z elementów polityki spójności przyczynia się do tworzenia "coraz ściślejszego związku między narodami Europy", poprzez zmniejszanie barier między terytoriami i regionami,

H. mając na uwadze, że realizacja celu dotyczącego współpracy terytorialnej w odniesieniu do granic zewnętrznych wchodzi w skład procesu przedakcesyjnego oraz uczestniczy we wdrażaniu polityki sąsiedztwa, i że z tego względu koordynacja przepisów wspólnotowych w tym zakresie powinna zostać ulepszona,

I. mając na uwadze, że współpraca terytorialna, polegająca na współpracy obywateli z różnych regionów, jest wciąż trwającym procesem uczenia się, tworzącym poczucie wspólnej przynależności i wspólnej przyszłości,

J. mając na uwadze, że obywatel musi znaleźć się w centrum priorytetów współpracy terytorialnej, w związku z czym należy opowiedzieć się za podejściem ukierunkowanym na konkretne obszary,

K. mając na uwadze, że pogłębienie współpracy terytorialnej zależy od postępów w integracji i we współpracy europejskiej we wszystkich dziedzinach przyczyniających się do integracji europejskiej oraz spójności terytorialnej, a także, iż współpraca terytorialna stanowi sama w sobie eksperymentalny warsztat integracji europejskiej,

L. mając na uwadze, że w regionach granicznych realizuje się niewiele inwestycji w transnarodowe sieci transportowe (TEN), mimo iż to właśnie w okolicach transgranicznych połączeń rozbudowa jest pilnie potrzebna oraz, że dostrzega w wyeliminowaniu transgranicznych barier infrastrukturalnych klasyczną europejską wartość dodaną;

M. mając na uwadze, że ogólne rozporządzenie w sprawie funduszy strukturalnych oraz wejście w życie traktatu z Lizbony w dużej mierze zwiększyły znaczenie współpracy terytorialnej,

N. mając na uwadze, że ocena ex-post programów INTERREG III w okresie programowania 2000 - 2006 dowodzi jednoznacznie istnienia wartości dodanej tego celu dla projektu europejskiego,

Wzmocnienie celu "współpraca terytorialna"

1. przypomina, że współpraca terytorialna ma na celu wspieranie współpracy terytoriów i regionów w celu sprostania wspólnym wyzwaniom, zmniejszenie barier natury fizycznej, kulturowej, administracyjnej, i regulacyjnej, które stoją na przeszkodzie tej współpracy, oraz przyczynianie się do stopniowego zacierania się granic;

2. jest przekonany o europejskiej wartości dodanej współpracy terytorialnej i o jej istotnej roli w pogłębianiu rynku wewnętrznego i integracji europejskiej w wielu obszarach polityki sektorowej oraz wzywa, aby współpraca terytorialna pozostała jednym z filarów polityki spójności;

3. podkreśla, że cel współpracy terytorialnej, oparty na zasadzie spójności gospodarczej, społecznej i terytorialnej, dotyczy wszystkich regionów UE, jako że przyczynia się do wspierania harmonijnego rozwoju Unii jako całości;

4. uważa, że współpraca terytorialna wykazała się skutecznością i że jej potencjał, szczególnie jako źródła konkurencyjności, nie był dotychczas wykorzystywany w wystarczającym stopniu ze względu na niską kwotę przyznaną na ten cel; wzywa do zwiększenia środków na cel "współpraca terytorialna" z 2,5 % w obecnym okresie programowania do przynajmniej 7 % całkowitego budżetu polityki spójności w kolejnym okresie programowania;

5. zaleca, aby utrzymać obecną strukturę celu 3, składającą się z trzech sekcji (transgranicznej (sekcja A), transnarodowej (sekcja B) i międzyregionalnej (sekcja C))oraz aby zachowana została przewaga sekcji transgranicznej nad pozostałymi i aby przeznaczono na nią co najmniej 70 % budżetu na współpracę terytorialną;zauważa, że należy zapewnić dla wszystkich regionów uczciwy i równy podział środków w ramach programu;

6. uważa, że jeżeli rozróżnienie między sekcją transgraniczną (sekcja A) odpowiadającą potrzebom lokalnym w obszarach transgranicznych i sekcją transnarodową (sekcja B), włączając do niej tzw. skalę makroregionalną, pozwalającą na współpracę na szerszych obszarach strategicznych, ma zostać utrzymane, należy zapewnić lepszą koordynację między tymi dwiema sekcjami;

7. zachęca ponadto - celem zapewnienia spójności i ciągłości działań terytorialnych zgodnie z charakterem strategicznym projektów - do większej elastyczności w korzystaniu z możliwości oferowanych przez art. 21 rozporządzenia EFRR dotyczący lokalizacji działalności w ramach współpracy transgranicznej i transnarodowej, z uwzględnieniem regionów morskich;wzywa w związku z tym do pewnej elastyczności w stosowaniu określonego dla współpracy transgranicznej ograniczenia obszarów przybrzeżnych i morskich do 150 km;

8. uważa jednak, że integracja tego rodzaju regionów oraz ich otwartość na obszary geograficzne położone poza UE nie jest i nie może być kwestią wynikającą wyłącznie z ich geograficznego oddalenia; jako że bogactwo więzów historycznych, językowych i kulturowych łączących przedmiotowe regiony z różnymi częściami świata sprawia, że posiadają one uprzywilejowaną pozycję w kontekście pogłębiania tych relacji z korzyścią dla obecności Unii na świecie;

9. podkreśla zasadniczą rolę współpracy terytorialnej w osiąganiu celów strategii UE 2020;wzywa do wcześniejszego rozważenia kwestii określenia strategicznych potrzeb każdego regionu granicznego i każdego obszaru współpracy, w powiązaniu z tą strategią, a następnie do włączania europejskiej współpracy terytorialnej do planowania strategicznego na każdym poziomie i uwzględniania jej przy planowaniu strategicznymna poziomie europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym;domaga się, aby Komisja możliwie najszybciej udzieliła bardziej szczegółowych informacji dotyczących swoich wniosków w sprawie koncentracji tematycznej funduszy, w odniesieniu do "menu tematycznego" strategii Europa 2020;

10. wyraża nadzieję, że dla każdego projektu współpracy terytorialnej przydział środków będzie odbywał się na podstawie zharmonizowanych kryteriów, tak aby w strategiczny i zintegrowany sposób zaspokoić potrzeby i uwzględnić specyfikę każdego terytorium i każdego obszaru współpracy;w związku z tym wzywa Komisję i państwa członkowskie do rozważenia innych istotnych, strategicznych, wymiernych i odzwierciedlających potrzeby terytoriów kryteriów, bez podważania najważniejszego kryterium demograficznego;

11. ponownie podkreśla znaczenie współpracy międzyregionalnej (sekcja C), ale ubolewa nad brakiem środków przeznaczonych na ten cel; proponuje zatem ponowne rozpatrzenie maksymalnego poziomu współfinansowania tej sekcji przez UE, przy uwzględnieniu również zdolności sekcji do działania jako zachęty dla uczestników z regionów objętych celem "konkurencyjność i zatrudnienie", w celu zwiększenia liczby projektów w sekcji C oraz wzywa do poszerzenia tematycznych obszarów współpracy, tak aby w ich skład wchodziło administrowanie i zarządzanie programami operacyjnymi, jak również rozwój terytorialny;

12. zachęca ponadto regiony do lepszego wykorzystania możliwości w zakresie współpracy międzyregionalnej oferowanych w ramach programów operacyjnych przez rozporządzenie ogólne⁽¹³⁾; zaleca w związku z tym, aby sekcja "międzyregionalna" celu 3 była również odpowiedzialna za koordynację i realizację tych projektów, kapitalizację wiedzy i wymianę najlepszych praktyk;

13. podkreśla znaczenie uzyskania pomocy z programu INTERACT w przypadku przyszłych programów operacyjnych w zakresie współpracy terytorialnej oraz wykorzystania potencjału skutecznych systemów pomocy, które powinny wzorować się na projekcie RC LACE; domaga się skuteczniejszej koordynacji między INTERACT a URBACT, ESPON i sekcją C celem skuteczniejszego wdrażania celu 3;

14. zachęca ESPON do dalszych działań, ale proponuje, aby władze lokalne i regionalne uzyskały łatwiejszy dostęp do aktywnego uczestnictwa w badaniach dotyczących rozwoju terytorialnego, przy jednoczesnym zapewnieniu łatwiejszego stosowania w praktyce wyników takich badań;

15. z zadowoleniem przyjmuje sukces programu URBACT w dziedzinie zrównoważonego rozwoju miast i wnioskuje o jego przedłużenie oraz rozwój w kierunku istotnej i szeroko dostępnej inicjatywy, oferującej możliwości w zakresie wzajemnego uczenia się oraz możliwości adaptacji w odniesieniu do lokalnych wyzwań związanych z rozwojem miast;

16. zachęca Komisję Europejską do rozważenia sposobu włączenia i zaangażowania władz lokalnych i regionalnych w te sieci europejskiej wymiany doświadczeń i najlepszych praktyk, w pierwszej kolejności zaś do wdrożenia projektu Erasmus na rzecz przedstawicieli wybranych na szczeblu lokalnym i regionalnym;

17. powtarza, iż włączenie podmiotów działających na szczeblu niższym niż krajowy w realizację celów UE stanowi warunek wstępny do skutecznego wdrażania spójności terytorialnej;

Włączenie współpracy terytorialnej

18. uważa, że konieczne jest włączenie celu "współpraca terytorialna" do celów "konwergencja" i "konkurencyjność i zatrudnienie"; wzywa do lepszej koordynacji programowania, niż miało to miejsce w przeszłości; sugeruje, aby regionalne programy operacyjne miały możliwość wyrażenia zainteresowania transgranicznymi, transnarodowymi i międzyregionalnymi projektami, które ich dotyczą i uczestniczenia w nich, poprzez zdefiniowanie terytorialnego podejścia do przydzielania środków, z korzyścią dla projektów priorytetowych, takich jak przyłączenie do sieci transnarodowych w regionach granicznych, uprzednio określonych i uzgodnionych z partnerami programów zgodnie z zasadami zarządzania wielopoziomowego i partnerstwa, co umożliwi lepsze wykorzystanie potencjału współpracy terytorialnej, dzięki stosunkom wypracowanym pomiędzy podmiotami prywatnymi i publicznymi w sąsiadujących państwach;

19. zachęca państwa członkowskie i regiony do ustanowienia operacyjnych programów wieloregionalnych, odpowiadających wspólnym kwestiom terytorialnym; takim jak występowanie masywu górskiego czy zlewni rzeki, nadających strukturę danemu terytorium;

20. zachęca Komisję i państwa członkowskie do wspierania koordynacji polityki w regionach transgranicznych oraz na rynku pracy, w celu uniknięcia zakłóceń konkurencji występujących w ramach procesu integracji gospodarczej i terytorialnej;

21. uważa, że programy współpracy transgranicznej mają również znaczenie w kontekście zapewnienia skuteczności oraz osiągnięcia celów strategii dotyczących zmniejszenia ubóstwa oraz włączania grup znajdujących się w niekorzystnej sytuacji do ogółu społeczeństwa europejskiego; wzywa do uwzględnienia tego zagadnienia przy opracowywaniu ram prawnych oraz do zapewnienia, że w regionach znajdujących się w niekorzystnej sytuacji dostępne są środki umożliwiające udział w europejskich programach rozwoju regionalnego;

Przyjęcie podejścia terytorialnego przy wdrażaniu innych polityk UE

22. zauważa, że podejścia stosowane w ramach strategii Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego mogą pozytywnie wpływać na współpracę transgraniczną; uważa, że strategie makroregionalne powinny całkowicie uwzględniać inne regionalne programy współpracy, co ma na celu tworzenie synergii; przypomina, że koncepcja makroregionów powstała z inicjatywy Rady jest eksperymentalną, logiczną odpowiedzią na koordynację wspólnych projektów dotyczących bardzo dużego terytorium, do którego odnoszą się wspólne kwestie terytorialne, i ma ona na celu wykorzystanie dobrodziejstw zintegrowanego, wielosektorowego i terytorialnego podejścia wokół wspólnych działań strategicznych ze wsparciem już istniejących funduszy;

23. przypomina, że tego rodzaju strategie, które istnieją obecnie lub też mogą zostać stworzone w przyszłości powinny stanowić podstawę do stworzenia bardziej strategicznego i "wspólnego" podejścia, realizowanego poprzez zastosowanie odpowiednich instrumentów współpracy terytorialnej, ale nie powinny stanowić dodatkowych kosztów dla budżetu UE, ani wymagać utworzenia nowych instytucji lub stosowania nowych przepisów;

24. wzywa Komisję do dokonania dogłębnej analizy wyników pierwszych wprowadzonych strategii makroregionalnych; ocenia, że proces ten spotkał się z zainteresowaniem, które należy odpowiednio rozwijać, włącznie z doświadczeniami istotnymi w kontekście wdrażania w przyszłości nowych strategii makroregionalnych;

25. przypomina, że w ramach celu "Europejska współpraca terytorialna" istnieje możliwość dostosowywania współpracy w skali makroregionalnej, w szczególności w ramach części dotyczącej współpracy transnarodowej;

26. zaleca, aby programy transnarodowe wspierały te strategie terytorialne, poprzez koordynację rozważań, definiowania i pilotowania strategii makroregionalnych, przeprowadzoną w taki sposób, aby nie prowadziła ona jednak do niepotrzebnego dublowania struktur budżetowych UE, poprzez tworzenie specjalnych linii budżetowych dla różnych makroregionów;

27. podkreśla jednocześnie, iż cele strategii makroregionalnych stanowią uzupełnienie celów współpracy transgranicznej realizowanych na szczeblu mikroregionalnym. Mogą je w sobie zawierać, ale nie mogą ich zastąpić. Podkreśla, że z tego powodu element transgraniczny współpracy terytorialnej musi zostać sam w sobie zachowany jako element o odmiennym i uzasadnionym charakterze;

28. wyraża przekonanie, że sekcja transnarodowa celu 3 może przyczynić się do nasilenia współpracy w ramach strategii makroregionalnych poprzez zwiększenie udziału regionalnych i lokalnych władz publicznych i społeczeństwa obywatelskiego we wdrażaniu konkretnych działań;

29. uważa, że w przypadku każdej strategii transnarodowej należy rozważyć możliwości współpracy z wytycznymi transeuropejskich sieci transportowych oraz strategii realizowanych w ramach zintegrowanej polityki morskiej;

30. przypomina, że współpraca terytorialna dotyczy wewnętrznych, ale również zewnętrznych granic Unii Europejskiej, także gdy chodzi o obecne i przyszłe strategie makroregionalne; kładzie nacisk na trudności dotyczące współfinansowania, jakie napotykają państwa trzecie przy stosowaniu przepisów dotyczących współpracy zawartych w rozporządzeniu w sprawie EFRR; wzywa Komisję do rozważenia wprowadzenia większej synergii między działaniami podejmowanymi w ramach EFRR, Instrumentu Pomocy Przedakcesyjnej (IPA), Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI) i Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR), a także wzywa Komisję do jak najszybszego przedstawienia wniosku dotyczącego nowej polityki sąsiedztwa; wzywa do uproszczenia i harmonizacji przepisów dotyczących dostępu do różnych źródeł finansowania w celu zapewnienia zgodności oraz ułatwienia beneficjentom korzystania z tych źródeł;

31. ze względu na szczególny charakter Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa, wzywa Komisję do przeniesienia odpowiedzialności za zarządzanie tym instrumentem na Dyrekcję Generalną ds. Polityki Regionalnej przy jednoczesnym uwzględnieniu aspektów związanych ze stosunkami zewnętrznymi; zauważa, że w swojej obecnej formie ENPI nie stanowi odpowiedniej podstawy do uwzględnienia specyficznych cech współpracy transgranicznej; uważa, że należy rozważyć możliwość oddzielenia tego instrumentu od procesów zarządzania związanego ze stosunkami zewnętrznymi przynajmniej w tych przypadkach, w których państwa trzecie uczestniczące we współpracy transgranicznej również finansują koszty z nią związane;

32. wzywa do konkretyzacji planu działania na rzecz szerszego sąsiedztwa przeznaczonego dla regionów najbardziej oddalonych, przedstawionego w komunikacie Komisji COM(2004)0343; podkreśla w tym kontekście konieczność spójnego wielosektorowego działania w ramach strategii Unii dotyczących regionów najbardziej oddalonych, a zwłaszcza lepszej koordynacji działań wewnętrznych i zewnętrznych, poprzez przyjęcie strategii na rzecz obszarów zlewisk;

33. przypomina, że biała księga w sprawie spójności terytorialnej, jako działanie podjęte w następstwie zielonej księgi, stanowi aktualny instrument, który pozwala wyjaśnić, w jaki sposób wdrażać spójność terytorialną poprzez wielopoziomowe zarządzanie w ramach przyszłej polityki regionalnej oraz dostarcza tematów do debaty na temat następnego pakietu legislacyjnego;

34. stwierdza, że warunki współpracy transgranicznej w ramach ENPI nie są wystarczające dla jego odpowiedniego rozwoju; opowiada się w tej kwestii za ściślejszą koordynacją między różnymi zainteresowanymi dyrekcjami generalnymi Komisji Europejskiej; jest przekonany, że istnieje najwyższa potrzeba ponownego włączenia programów współpracy transgranicznej w ramach ENPI do celu, "Europejska współpraca terytorialna" realizowanego w ramach polityki spójności;

Ułatwianie utworzenia europejskiego ugrupowania współpracy terytorialnej (EUWT)

35. uważa, że EUWT stanowi jedyny w swoim rodzaju, cenny instrument zarządzania terytorialnego i że odpowiada on potrzebom uporządkowanej współpracy w kategoriach finansów, statusu prawnego i wielopoziomowego zarządzania; przypomina, że instrument EUWT musi być promowany jako narzędzie służące ustanowieniu systemów transgranicznego sprawowania rządów i zagwarantowania odpowiedzialności za poszczególne strategie polityczne na szczeblu regionalnym i lokalnym; również podkreśla jego kluczową rolę w przyczynianiu się do skutecznego wdrażania modelu wielopoziomowego sprawowania rządów;

36. podkreśla fakt, że EUWT może przyczyniać się nie tylko do spójności terytorialnej, ale również społecznej: przypomina, że instrument ten odznacza się największym potencjałem w zakresie wzajemnego zbliżania różnych społeczności kulturowych i językowych; promowania pokojowego współistnienia w zróżnicowanej Europie oraz widoczności europejskiej wartości dodanej dla obywateli;

37. zaleca przeprowadzenie pierwszej oceny istniejących EUWT celem wyciągnięcia wniosków z pierwszych tego rodzaju doświadczeń;

38. uznaje jednak, że należy ułatwić jego realizację i wzywa Komisję Europejską do jak najszybszego przedstawienia propozycji zmian do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1082/2006 w sprawie EUWT, biorąc pod uwagę wyodrębnione przez władze lokalne, regionalne i już utworzone grupy problemy oraz w oparciu o przeprowadzone przez Komitet Regionów prace, mających na celu:

– wyjaśnienie statusu EUWT w systemach prawnych państw członkowskich w celu osiągnięcia odpowiedniego poziomu dostosowania prawa w tym względzie,

– udzielenie zezwolenia na utworzenie EUWT z udziałem podmiotów prowadzących działalność w jednym z państw członkowskich oraz podmiotów z krajów trzecich,

– zmiana brzmienia art. 4 ust. 3, celem zapewnienia ściślejszego przestrzegania okresu trzech miesięcy na rozpatrzenie wniosków w sprawie utworzenia EUWT,

– uproszczenie prawa dotyczącego pracowników,

– dopilnowanie, aby system podatkowy EUWT nie był mniej korzystny z punktu widzenia wdrażania projektów lub programów współpracy niż systemy stosowane w przypadku innych statusów prawnych;

39. zachęca do udzielania dotacji globalnych EUWT przedstawiającym projekty odzwierciedlające cele i strategie odpowiednich programów współpracy, w oparciu o wspólne strategie rozwoju transgranicznego, aby umożliwić tym ugrupowaniom bezpośrednie zarządzanie środkami i programami funduszy strukturalnych i wzywa do przywiązywania większej uwagi do międzynarodowego i wielostronnego charakteru EUWT w rozporządzeniach dotyczących innych funduszy europejskich, w celu ułatwienia im dostępu do innych źródeł finansowania;

40. wyraża zadowolenie z uruchomienia przez Komitet Regionów europejskiej platformy EUWT, mającej na celu wymianę doświadczeń, gromadzenie dobrych praktyk i wsparcie techniczne EUWT;

41. jest zdania, że transgraniczne EUWT stwarzają niezwykłą okazję do integracji europejskiej w regionach, przy zaangażowaniu obywateli europejskich; wzywa transgraniczne EUWT do utworzenia i prowadzenia, w stosownych przypadkach, transgranicznego forum społeczeństwa obywatelskiego oraz do wspierania transgranicznych inicjatyw obywatelskich;

Uproszczenie wdrożenia

42. ocenia, że wdrażanie programów współpracy terytorialnej jest nadal zbyt skomplikowane i uważa, że cel 3 wymaga odrębnego rozporządzenia w celu odzwierciedlenia we właściwy sposób międzynarodowego charakteru działań podejmowanych w ramach realizacji tego celu; jest zdania, że obecnie przy realizacji programów uczestniczy zbyt wiele organów zarządzających i domaga się w związku z tym znacznego uproszczenia;

43. wzywa Komisję do zaproponowania konkretnych środków upraszczających zasady dotyczące audytu i kontroli, które wprowadziłyby zasadę, iż każdym programem zarządza jeden organ zarządzający, pozwoliłyby na bardziej systematyczne ryczałtowanie kosztów, utrzymanie stałej kwoty dofinansowania małych projektów i bardziej szczegółowe określanie zasad kwalifikowalności wydatków UE, zapewniłyby elastyczność w stosowaniu automatycznego anulowania oraz zwiększyłyby pomoc techniczną, aby organy zarządzające mogły w większym stopniu skupić się na uruchamianiu i strategicznym wspieraniu projektów oraz uzyskiwaniu rezultatów, a nie jedynie na aspektach zarządzania wnioskami i ich zgodności administracyjnej;

44. wzywa państwa członkowskie do uproszczenia swoich przepisów krajowych, które bardzo często nakładają dodatkowe obciążenie administracyjne, niewymagane na mocy prawa UE;

45. wzywa Komisję do możliwie najszybszego wyjaśnienia warunków stosowania zasady wzajemnej zgodności w odniesieniu do współpracy terytorialnej; jest zdania, że o ile stosowanie tej zasady powinno stworzyć korzystne warunki do lepszego wykorzystania i skuteczniejszego działania funduszy, o tyle nie powinno ono zwiększyć złożoności wdrażania programów ze szkodą dla organów zarządzających i beneficjentów;

46. podkreśla również, że należy podjąć wysiłki na rzecz uproszczenia i uzupełnienia przepisów w zakresie zaangażowania podmiotów prywatnych; zaleca ustanowienie systemów inżynierii finansowej, na wzór systemów JEREMIE i JESSICA, w celu uproszczenia projektów transgranicznych będących nośnikiem rozwoju gospodarczego, ułatwienia udziału podmiotów prywatnych i ustanowienia partnerstw publiczno-prywatnych;

Uwidocznienie współpracy terytorialnej

47. wyraża ubolewanie, że współpraca terytorialna cierpi na brak widoczności, zarówno na poziomie administracji krajowych i lokalnych, jak i dla obywateli; wzywa w związku z tym do skuteczniejszego informowania o zrealizowanych już projektach;

48. wzywa Komisję do rozpatrzenia rozwiązań umożliwiających lepszą widoczność EUWT i ich działań dla podmiotów zaangażowanych we współpracę terytorialną i dla obywateli;

49. jest zdania, że podyktowana względami historycznymi bliskość kulturowa i językowa regionów granicznych poszczególnych państw członkowskich powinna zostać podkreślona i wykorzystana w celu ożywienia współpracy transgranicznej;

50. uważa, że bardziej intensywna współpraca w dziedzinie edukacji i kultury, poprzez pomoc w realizacji celów strategii Europa 2020 dotyczących inteligentnego i sprzyjającego włączeniu społecznemu wzrostu, zwiększyłaby poziom uczestnictwa obywateli oraz organizacji pozarządowych, a także przyczyniłaby się do uwidocznienia współpracy terytorialnej, poprzez likwidację barier psychicznych, wciąż stanowiących przeszkodę we wzajemnym zbliżeniu się obywateli;

51. Wzywa do lepszej koordynacji między organami zarządzającymi i już istniejącymi organami transgranicznymi, takimi jak np. Euroregiony, podczas realizacji programów transgranicznych, aby zapewnić wysoki stopień jakości i przejrzystości projektu oraz jego bliskości obywatelom;

52. wzywa do lepszej koordynacji komunikacji pomiędzy wszystkimi podmiotami zaangażowanymi w proces wdrażania współpracy terytorialnej, sugeruje, żeby wszystkie programy danej sekcji przyjęły łatwo rozpoznawalne, indywidualne logo (np. poprzez przywrócenie łatwo rozpoznawalnego znaku 'INTER-REG'), stosowane w połączeniu z logo każdego programu (którego wielkość zostanie prawdopodobnie ustandaryzowana) i wzywa Komisję do zaproponowania przed rozpoczęciem kolejnego okresu programowania szerokiej medialnej kampanii informacyjnej w obszarach granicznych na temat korzyści i osiągnięć uzyskanych ze współpracy terytorialnej;

/pkt

*

**

53. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji i państwom członkowskim.

______

⁽¹⁾ Dz.U. L 210 z 31.7.2006, s. 25.

⁽²⁾ Dz.U. L 210 z 31.7.2006, s. 19.

⁽³⁾ Dz.U. L 291 z 21.10.2006, s. 11.

⁽⁴⁾ Teksty przyjęte P7_TA(2010)0356.

⁽⁵⁾ Teksty przyjęte P7_TA(2010)0254.

⁽⁶⁾ Dz.U. C 161 E z 31.5.2011, s. 104.

⁽⁷⁾ Dz.U. C 117 E z 6.5.2010, s. 65.

⁽⁸⁾ Dz.U. C 76 E z 25.3.2010, s. 83.

⁽⁹⁾ Dz.U. C 184 E z 6.8.2009, s. 95.

⁽¹⁰⁾ Dz.U. C 285 E z 22.11.2006, s. 71.

⁽¹¹⁾ Dz.U. C 227 E z 21.9.2006, s. 88.

⁽¹²⁾ Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0089.

⁽¹³⁾ Art. 37 ust. 6 lit. b).

• Identyfikator: Dz.U.UE.C.2012.390E.18
• Rodzaj: Rezolucja
• Tytuł: Cel 3: Wyzwanie dla współpracy terytorialnej - przyszły program współpracy transgranicznej, ponadpaństwowej i międzyregionalnej (2010/2155(INI)).
• Data aktu: 23/06/2011
• Data ogłoszenia: 18/12/2012