P7_TC1-COD(2010)0101Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 17 lutego 2011 r. w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady nr.../2011/UE w sprawie udzielenia gwarancji UE dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Unii Europejskiej
(Dz.U.UE C z dnia 28 czerwca 2012 r.)
[Poprawka 1, chyba że wskazano inaczej]
PARLAMENT EUROPEJSKI I RADA UNII EUROPEJSKIEJ,
uwzględniając Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 209 i art. 212,
uwzględniając wniosek Komisji Europejskiej,
po przekazaniu projektu aktu ustawodawczego parlamentom narodowym,
stanowiąc zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą(1),
a także mając na uwadze, co następuje:
(1) Oprócz realizowania swojej podstawowej misji, którą jest finansowanie inwestycji w Unii Europejskiej, od 1963 r. Europejski Bank Inwestycyjny (EBI) prowadzi operacje finansowe poza granicami Unii Europejskiej służące wsparciu jej polityki zewnętrznej. Umożliwia to uzupełnienie siłą finansową EBI dostępnych w budżecie Unii środków dla regionów zewnętrznych, z korzyścią dla krajów otrzymujących pomoc. Podejmując takie operacje finansowe EBI jednocześnie przyczynia się do realizacji podstawowych zasad i celów polityki Unii, w tym rozwoju krajów trzecich oraz dobrobytu Unii w nowej światowej sytuacji gospodarczej. Operacje EBI wspierające politykę zewnętrzną Unii muszą być nadal prowadzone zgodnie z zasadami należytych praktyk bankowych.
(2) Artykuł 209 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) w powiązaniu z art. 208 TFUE określa, że EBI bierze udział, zgodnie z zasadami ustanowionymi w jego Regulaminie, we wdrażaniu środków niezbędnych do realizacji celów polityki Unii w dziedzinie współpracy na rzecz rozwoju.
(3) Celem wsparcia działań zewnętrznych Unii oraz umożliwienia EBI finansowania inwestycji poza granicami Unii bez uszczerbku dla jego zdolności kredytowej, większość jego operacji zewnętrznych korzysta z gwarancji budżetowej Unii, którą zarządza Komisja.
(4) Najnowsza gwarancja UE została ustanowiona na lata 2007-2011 decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 633/2009/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie udzielenia gwarancji wspólnotowej dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Wspólnoty(2).
(5) Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych ("fundusz gwarancyjny), ustanowiony rozporządzeniem Rady (WE, Euratom) nr 480/2009 z dnia 25 maja 2009 r. ustanawiającym Fundusz Gwarancyjny dla działań zewnętrznych (wersja ujednolicona)(3), stanowi bufor płynności dla budżetu UE chroniący przed stratami z tytułu operacji finansowych EBI i innych działań zewnętrznych UE.
(6) Zgodnie z decyzją nr 633/2009/WE Komisja i EBI przygotowały śródokresowy przegląd zewnętrznych operacji finansowych EBI, oparty na niezależnej ocenie zewnętrznej nadzorowanej przez komitet sterujący złożony z ekspertów, ocenie zewnętrznego konsultanta oraz ocenach specjalnych sporządzonych przez EBI. W dniu 12 lutego 2010 r. komitet sterujący przedłożył Parlamentowi Europejskiemu, Radzie, Komisji i EBI sprawozdanie zawierające odpowiednie wnioski i zalecenia.
(7) W sprawozdaniu komitetu sterującego stwierdzono, że gwarancja UE dla EBI stanowi skuteczny i silny instrument polityki o znacznym efekcie dźwigni w kategoriach finansowych i politycznych, który należy utrzymać celem uwzględnienia ryzyka o charakterze politycznym i ryzyka dłużnika typu państwo. Celem zapewnienia maksymalnej wartości dodanej i wydajności operacji zewnętrznych EBI zaproponowano pewne zmiany w decyzji nr 633/2009/WE.
(8) sporządzając nowe wieloletnie ramy finansowe, należy znacznie zwiększyć kwoty objęte gwarancją UE w celu poprawienia skuteczności i widoczności działań UE poza jej granicami, zgodnie z traktatem lizbońskim. [Poprawka 2]
(9) Wykaz krajów, które kwalifikują się lub mogłyby kwalifikować się do finansowania przez EBI w ramach gwarancji UE, jest zamieszczony w załączniku II do niniejszej decyzji i został rozszerzony w porównaniu z wykazem zawartym w załączniku I do decyzji nr 633/2009/WE.
(10) Kwoty objęte gwarancją UE w poszczególnych regionach powinny w dalszym ciągu stanowić pułapy finansowania przez EBI w ramach gwarancji UE, nie zaś wartości docelowe poziomu finansowania, które EBI jest zobowiązany osiągnąć.
(11) Rozszerzenie zakresu upoważnienia EBI do operacji zewnętrznych o nowe państwa bez przeszacowania przez EBI pułapów finansowania w ramach gwarancji UE zmniejszyłoby de facto wysokość pożyczek EBI dostępnych dla poszczególnych krajów w ramach jego upoważnienia do operacji zewnętrznych. Aby uniknąć osłabienia działania EBI w krajach, w których EBI przeprowadza interwencję, należałoby dokonać odpowiedniego dostosowania tychże pułapów.
(12) Oprócz utrzymania pułapów regionalnych należy uruchomić upoważnienie fakultatywne ("upoważnienie związane z działaniami w obszarze zmiany klimatu") w wysokości 2.000.000.000 EUR, które powinno zostać przeznaczone jako kwota specjalna na wspieranie operacji finansowych EBI w obszarze działań łagodzących skutki zmian klimatu i działań adaptacyjnych we wszystkich regionach objętych tym upoważnieniem. W ścisłej współpracy z Komisją EBI mógłby- dzięki swojej wiedzy fachowej i swoim zasobom - wnieść wkład we wspieranie władz publicznych i sektora prywatnego w działaniach podejmowanych przez nie w obszarze zmiany klimatu, a także przyczynić się do jak najlepszego wykorzystania dostępnego finansowania. W przypadku projektów obejmujących działania łagodzące skutki zmian klimatu i działania adaptacyjne zasoby EBI powinny, w miarę możliwości, zostać uzupełnione środkami udostępnianymi na warunkach preferencyjnych z budżetu Unii, poprzez wydajne i spójne łączenie dotacji i pożyczek służących finansowaniu działań w obszarze zmiany klimatu w kontekście pomocy zewnętrznej UE. W związku z tym właściwe jest, by roczne sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady zawierało szczegółowy opis instrumentów finansowych wykorzystanych do sfinansowania tych projektów z wyszczególnieniem kwot finansowania EBI w ramach upoważnienia fakultatywnego oraz odpowiadających im kwot dotacji.
(13) Kwalifikowalność krajów, które otrzymują finansowanie z EBI na działania w dziedzinie łagodzenia skutków zmian klimatu w ramach gwarancji UE, może zostać ograniczona w przypadku krajów, które zdaniem Rady nie realizują odpowiednich celów związanych ze zmianą klimatu. Rada może narzucić tego rodzaju ograniczenia zanim EBI przyzna środki danym krajom na mocy upoważnienia związanego z działaniami w obszarze zmiany klimatu. Rada powinna skonsultować się z Europejską Służbą Działań Zewnętrznych (ESDZ) i z Komisją przed podjęciem decyzji o wprowadzenie ograniczeń.
(14) EBI powinien przygotować się na ewentualną realizację - począwszy od roku 2014 - programu finansowania mikrokredytów, aby ułatwić najuboższym dostęp do pożyczek bankowych w celu realizacji mikroprojektów będących źródłem dostatku oraz w celu ograniczenia ubóstwa. [Poprawka 3]
(15) Należy umożliwić reinwestowanie przez EBI, za zgodą Komisji, kwot zwrotu subwencji dla kapitału podwyższonego ryzyka oraz kwot zwrotu specjalnych pożyczek (reflow) pochodzących z dawniejszych operacji celem finansowania nowych operacji tego samego rodzaju na korzyść krajów partnerskich, zgodnie z tym, co zaproponowała Komisja we wniosku dotyczącym rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady wprowadzającego zmiany do rozporządzenia (WE) nr 1638/2006 określającego przepisy ogólne w sprawie ustanowienia Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa(4).
(16) W ramach upoważnienia związanego z działaniami w obszarze zmiany klimatu należy zapewnić pewien stopień elastyczności jeśli chodzi o regionalną alokację środków, tak by umożliwić jak najszybsze i najskuteczniejsze wykorzystanie dostępnego finansowania w trzyletnim okresie obejmującym lata 2011-2013, ▐ jednocześnie dążąc do zapewnienia zrównoważonego podziału środków między regiony w tym okresie w oparciu o ustanowione w ramach upoważnienia ogólnego priorytety w zakresie pomocy zewnętrznej.
(17) ▐ W ocenie stwierdzono, że mimo iż operacje EBI prowadzone w okresie objętym oceną (2000-2009) były zasadniczo zgodne z polityką zewnętrzną UE, należy wzmocnić, a także w większej mierze uwydatnić i ustrukturyzować zależność między celami polityki UE oraz ich operacyjną realizacją przez EBI.
(18) Celem zwiększenia spójności upoważnienia, położenia w działalności EBI w zakresie finansowania zewnętrznego większego nacisku na wspieranie polityki UE oraz zmaksymalizowania korzyści dla beneficjentów, w niniejszej decyzji należy określić horyzontalne cele wyższego szczebla w upoważnieniu dla operacji finansowych EBI we wszystkich kwalifikujących się krajach, wykorzystując względną przewagę EBI w obszarach, w których dysponuje on uznanym doświadczeniem. Zatem we wszystkich regionach objętych niniejszą decyzją EBI powinien finansować projekty w następujących obszarach: działania łagodzące skutki zmian klimatu i działania adaptacyjne, infrastruktura społeczna i gospodarcza (w szczególności transport, energia, w tym odnawialne źródła energii, badania i rozwój w dziedzinie nowych źródeł energii, bezpieczeństwo energetyczne, infrastruktura energetyczna, infrastruktura służąca ochronie środowiska, w tym poprawie zaopatrzenia w wodę i warunków sanitarnych, a także technologie teleinformatyczne) oraz rozwój lokalnego sektora prywatnego, w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP). Należy przypomnieć, że poprawa dostępu MŚP do finansowania może odgrywać istotną rolę w pobudzaniu rozwoju gospodarczego i w walce z bezrobociem. Celem leżącym u podstaw operacji finansowych EBI w tych obszarach powinna być integracja regionalna między krajami partnerskimi, w tym integracja gospodarcza między krajami ubiegającymi się o członkostwo, krajami sąsiadującymi oraz Unią. EBI może wspierać działania UE w krajach partnerskich przez bezpośrednie inwestycje zagraniczne przyczyniające się do propagowania transferu technologii i wiedzy albo w formie unijnych gwarancji inwestycji w wyżej wymienionych obszarach albo na własne ryzyko.
(19) Aby w skuteczny sposób dotrzeć do MŚP, EBI powinien współpracować z lokalnymi instytucjami pośrednictwa finansowego w kwalifikujących się krajach, w szczególności dla zagwarantowania, że część korzyści finansowych zostanie przyznana ich klientom, żeby sprawdzić zgodność projektów klientów względem celów UE w zakresie rozwoju i zapewnić wartość dodaną w porównaniu z finansowaniem rynkowym. Działalność pośredników finansowych mająca na celu wsparcie dla MŚP powinna być w pełni przejrzysta, a EBI powinien być regularnie informowany na ten temat. ▐
(20) Choć siła EBI nadal polega na tym, że jest on wyróżniającym się bankiem inwestycyjnym, na mocy niniejszej decyzji EBI powinien określić wpływ swych operacji zewnętrznych na rozwój, w ścisłej współpracy z Komisją i przy demokratycznej kontroli ze strony Parlamentu Europejskiego, kierując się zasadami Konsensusu europejskiego w sprawie rozwoju oraz zasadami, o których mowa w art. 208 TFUE, jak również zasadami skutecznej pomocy określonymi w Deklaracji paryskiej z 2005 r. i w programie działania z Akry z 2008 r. Powinno to nastąpić poprzez szereg konkretnych środków, w szczególności poprzez zwiększenie możliwości EBI w zakresie oceny środowiskowych, społecznych i rozwojowych aspektów projektów, w tym ryzyka związanego z prawami człowieka i ewentualnymi konfliktami, a także poprzez wspieranie konsultacji lokalnych z władzami publicznymi i ze społeczeństwem obywatelskim. Dokonując należytej oceny w odniesieniu do projektu, EBI powinien zobowiązać promotora projektu do przeprowadzenia konsultacji lokalnych i do podania ich wyników po wiadomości publicznej. Ponadto EBI powinien skoncentrować się w większym stopniu na sektorach, w których dysponuje solidną wiedzą fachową dzięki operacjom finansowym realizowanym na terytorium UE i które przyczyniają się do rozwoju danego kraju, takich jak między innymi dostęp MŚP i mikropodmiotów do usług finansowych, infrastruktura służąca ochronie środowiska, w tym poprawa zaopatrzenia w wodę i warunków sanitarnych, zrównoważonych systemach transportowych oraz działaniach łagodzących skutki zmian klimatu i działaniach adaptacyjnych, w szczególności inwestycjach w odnawialne źródła energii. Finansowaniem można by również objąć projekty na rzecz zdrowia i edukacji, zwłaszcza w zakresie infrastruktury, jeżeli stanowią one wyraźną wartość dodaną. EBI powinien również stopniowo zwiększyć swoje wsparcie na rzecz ▐ działań służących adaptacji do zmiany klimatu, w stosownych przypadkach we współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi i europejskimi dwustronnymi instytucjami finansowymi. Będzie to wymagało dostępu do zasobów udostępnianych na warunkach preferencyjnych oraz zwiększenia w rozsądnym terminie wyspecjalizowanych zasobów ludzkich przeznaczonych na realizację działań zewnętrznych EBI. Działalność EBI powinna mieć również charakter komplementarny w stosunku do celów i priorytetów UE w zakresie rozwoju instytucjonalnego i reform sektorowych. Wreszcie, EBI powinien zdefiniować wskaźniki wykonania powiązane z aspektami rozwojowymi i środowiskowymi projektów i ich wynikami.
(21) Z chwilą wejścia w życie traktatu lizbońskiego utworzono funkcję Wysokiego Przedstawiciela Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa/ wiceprzewodniczącego Komisji (Wysoki Przedstawiciel), co ma na celu zwiększenie wpływu i spójności stosunków zewnętrznych Unii ▐ .
(22) W ostatnich latach doszło również do poszerzenia i wzmocnienia polityki Unii w zakresie stosunków zewnętrznych. Dotyczy to w szczególności strategii przedakcesyjnej, europejskiej polityki sąsiedztwa, strategii Unii wobec Azji Środkowej, odnowionego partnerstwa z Ameryką Łacińską i Azją Południowo-Wschodnią oraz partnerstwa strategicznego Unii z Rosją, Chinami i Indiami. Odnosi się to również do strategii politycznych Unii w zakresie rozwoju, które zostały obecnie rozszerzone na wszystkie kraje rozwijające się. Od 2007 r. stosunki zewnętrzne Unii są także wspierane przez nowe instrumenty finansowe, w tym Instrument Pomocy Przedakcesyjnej (IPA), Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI), instrument finansowania współpracy na rzecz rozwoju (DCI), europejski instrument na rzecz wspierania demokracji i praw człowieka na świecie (EIDHR) oraz instrument na rzecz stabilności.
(23) W świetle utworzenia ESDZ i po wejściu w życie niniejszej decyzji Komisja i EBI powinny wprowadzić zmiany do protokołu porozumienia dotyczącego współpracy i koordynacji w regionach, o których mowa w decyzji 2006/1016/WE z dnia 19 grudnia 2006 r. w sprawie udzielenia gwarancji wspólnotowej dla Europejskiego Banku Inwestycyjnego na pokrycie strat poniesionych w związku z pożyczkami i gwarancjami udzielonymi na zabezpieczenie pożyczek na potrzeby projektów poza granicami Wspólnoty(5), oraz w odpowiednich przypadkach, za zgodą Wysokiego Przedstawiciela, rozszerzyć nowy protokół porozumienia na ESDZ, w szczególności w odniesieniu do regularnego i systematycznego dialogu między Komisją a EBI dotyczącego strategii, który powinien również objąć ESDZ, oraz w odniesieniu do innych aspektów leżących w zakresie kompetencji ESDZ.
(24) Działalność EBI w krajach ubiegających się o członkostwo jest prowadzona w ramach ustanowionych w partnerstwach dla członkostwa i partnerstwach europejskich oraz w ramach ustanowionych dla Kosowa(6), w których określone zostały priorytety dla każdego kraju, w celu osiągnięcia postępów na drodze zbliżenia do Unii i które stanowią ramy dla pomocy UE. Ramy polityki UE dla Bałkanów Zachodnich stanowi proces stabilizacji i stowarzyszania. Jest on oparty na postępującym partnerstwie, w ramach którego Unia oferuje udogodnienia w handlu, pomoc gospodarczą i finansową oraz stosunki umowne poprzez porozumienia stabilizacyjne i stowarzyszeniowe. Przedakcesyjna pomoc finansowa za pośrednictwem IPA pomaga krajom kandydującym i potencjalnym krajom kandydującym przygotować się do wymogów i wyzwań członkostwa w Unii. Pomoc ta służy wsparciu procesu reform, w tym przygotowań do ewentualnego członkostwa. Koncentruje się ona na rozwoju instytucjonalnym, dostosowaniu prawa krajowego do dorobku prawnego Unii, przygotowaniach do wdrażania instrumentów i polityki UE oraz wspieraniu środków na rzecz osiągnięcia konwergencji gospodarczej.
(25) Realizując zapis art. 209 ust. 3 TFUE, EBI powinien dążyć do bezpośredniego wspierania osiągnięcia milenijnych celów rozwoju na rok 2015 we wszystkich regionach, w których jest aktywny.
(26) Działalność EBI w krajach sąsiadujących powinna być prowadzona w ramach europejskiej polityki sąsiedztwa, zgodnie z którą Unia dąży do rozwinięcia szczególnych stosunków z krajami sąsiadującymi w celu stworzenia obszaru dobrobytu i dobrego sąsiedztwa, opartego na wartościach Unii, takich jak demokracja, praworządność, dobre zarządzanie i poszanowanie praw człowieka, i cechującego się bliskimi i pokojowymi stosunkami opartymi na współpracy. Aby osiągnąć te cele Unia i jej partnerzy wspólnie wdrażają uzgodnione dwustronne plany działania określające zbiór priorytetów, dotyczących między innymi kwestii politycznych i bezpieczeństwa, handlu i kwestii gospodarczych, zagadnień dotyczących środowiska naturalnego i zagadnień społecznych oraz integracji sieci transportowych i energetycznych, takich jak projekt gazociągu Nabucco i inne projekty gazociągów, mające szczególne znaczenie dla Unii. Europejską politykę sąsiedztwa uzupełniają wielostronne, regionalne inicjatywy służące wspieraniu współpracy między Unią Europejską i odpowiednimi grupami sąsiadujących krajów partnerskich, stojących przed wspólnymi wyzwaniami lub związanych położeniem geograficznym: Unia dla Śródziemnomorza, strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego, Partnerstwo Wschodnie oraz synergia czarnomorska. Unia dla Śródziemnomorza ma na celu wznowienie procesu integracji europejsko-śródziemnomorskiej poprzez wspieranie wspólnego rozwoju gospodarczego, społecznego i środowiskowego na obu brzegach Morza Śródziemnego i wspiera poprawę warunków społeczno-gospodarczych, solidarność, integrację regionalną, zrównoważony rozwój i budowanie wiedzy, podkreślając potrzebę zwiększenia współpracy finansowej celem wsparcia dla projektów o charakterze regionalnym i transnarodowym. Unia dla Śródziemnomorza popiera w szczególności stworzenie autostrad morskich i lądowych, oczyszczenie Morza Śródziemnego z zanieczyszczeń, śródziemnomorski plan słoneczny, śródziemnomorską inicjatywę na rzecz rozwoju przedsiębiorczości, ochronę ludności cywilnej oraz uniwersytet europejsko-śródziemnomorski. Strategia Unii Europejskiej dla regionu Morza Bałtyckiego wspiera zrównoważone środowisko naturalne oraz optymalny rozwój gospodarczy i społeczny regionu Morza Bałtyckiego. Partnerstwo Wschodnie ma na celu stworzenie warunków niezbędnych do przyspieszenia procesu partnerstwa politycznego oraz pogłębienia integracji gospodarczej między Unią a krajami Partnerstwa Wschodniego, czego nie można osiągnąć bez przestrzegania przez wszystkie kraje Partnerstwa Wschodniego zasad demokracji, praworządności i poszanowania praw człowieka. Federacja Rosyjska i Unia zawarły szeroko zakrojone partnerstwo strategiczne, odrębne od europejskiej polityki sąsiedztwa, wyrażające się we wspólnych przestrzeniach oraz uzgodnionych mapach planach działania. Na szczeblu wielostronnym są one uzupełnione wymiarem północnym, który określa ramy współpracy między Unią, Rosją, Norwegią i Islandią.
(27) Działalność EBI w krajach Ameryki Łacińskiej powinna być prowadzona w ramach partnerstwa strategicznego między Unią oraz krajami Ameryki Łacińskiej i Karaibów. Jak podkreślono w komunikacie Komisji z września 2009 r. "Unia Europejska i Ameryka Łacińska: partnerzy na arenie międzynarodowej"(7), do strategicznych priorytetów UE w zakresie współpracy z Ameryką Łacińską należą wspieranie integracji regionalnej oraz ograniczanie ubóstwa i nierówności społecznych celem wspierania zrównoważonego rozwoju gospodarczego i społecznego. Należy wspierać te cele polityczne, przy uwzględnieniu różnego poziomu rozwoju poszczególnych krajów Ameryki Łacińskiej. Należy kontynuować dialog dwustronny w obszarach stanowiących przedmiot wspólnego zainteresowania Unii i Ameryki Łacińskiej, takich jak: ochrona środowiska, zmiana klimatu, ograniczenie ryzyka katastrof, energia, nauka, badania naukowe, szkolnictwo wyższe, technologie i innowacje.
(28) W Azji EBI powinien być aktywny zarówno w dynamicznych, rozwijających się gospodarkach, jak i w gorzej prosperujących krajach. W tym tak zróżnicowanym regionie Unia pogłębia swoje partnerstwo strategiczne z Chinami oraz Indiami, prowadzone są również negocjacje w sprawie nowych partnerstw i umów o wolnym handlu z krajami Azji Południowo-Wschodniej. Jednocześnie współpraca na rzecz rozwoju stanowi w dalszym ciągu istotny punkt polityki Unii w stosunku do Azji. Strategia UE rozwoju dla regionu Azji służy ograniczeniu ubóstwa poprzez wspieranie zdywersyfikowanego, stabilnego wzrostu gospodarczego, promowaniu sprzyjającego środowiska i dobrych warunków dla wymiany handlowej i integracji w obrębie regionu, usprawnieniu systemu rządów, zwiększeniu stabilności politycznej i społecznej oraz wsparciu w działaniach na rzecz osiągnięcia milenijnych celów rozwoju na rok 2015. Wspólnie formułowane są strategie polityczne uwzględniające wspólne wyzwania, takie jak zmiana klimatu, zrównoważony rozwój, bezpieczeństwo i stabilność, system rządów i prawa człowieka, a także zapobieganie katastrofom naturalnym i humanitarnym i reakcja w przypadku ich wystąpienia.
(29) Strategia UE na rzecz nowego partnerstwa z Azją Środkową, która została przyjęta przez Radę Europejską w czerwcu 2007 r., wzmocniła dialog regionalny i dwustronny oraz współpracę UE z krajami Azji Środkowej w zakresie głównych problemów, przed którymi stoi ten region, takich jak ograniczenie ubóstwa, zrównoważony rozwój i stabilność. Wdrożenie tej strategii przyniosło znaczne postępy w obszarach praw człowieka, praworządności, dobrego sprawowania rządów i demokracji, edukacji, rozwoju gospodarczego, handlu i inwestycji, energii i transportu oraz polityki w dziedzinie ochrony środowiska.
(30) Działalność EBI w Republice Południowej Afryki powinna być prowadzona na podstawie dokumentu poświęconego strategii UE wobec tego kraju. Punktami ciężkości działań, określonymi w dokumencie strategicznym, są tworzenie miejsc pracy i rozwijanie możliwości świadczenia usług oraz spójność społeczna. Działalność EBI w Republice Południowej Afryki odbywa się przy wysokiej komplementarności z programem Komisji w zakresie współpracy na rzecz rozwoju, mianowicie poprzez skupienie się przez EBI na wspieraniu sektora prywatnego oraz inwestycji w rozbudowę infrastruktury i usług socjalnych (mieszkalnictwo, infrastruktura elektroenergetyczna, uzdatnianie wody pitnej i infrastruktura komunalna). W ramach śródokresowego przeglądu krajowej strategii UE wobec republiki Południowej Afryki zaproponowano zintensyfikowanie działań w obszarze zmiany klimatu poprzez wspieranie tworzenia miejsc pracy w ekologicznych sektorach gospodarki.
(31) Mając na uwadze zwiększenie spójności całkowitego wsparcia Unii w poszczególnych regionach, należy w stosownych przypadkach znaleźć możliwości połączenia finansowania EBI ze środkami budżetowymi Unii w formie - przykładowo - gwarancji, subwencji dla kapitału podwyższonego ryzyka i dotacji na spłatę odsetek bądź współfinansowania inwestycji, a także pomocy technicznej w przygotowaniu wniosku i wdrażaniu projektu, poprzez IPA, ENPI, instrument na rzecz stabilności, EIDHR oraz DCI. Ilekroć dochodzi do takiego połączenia finansowania EBI z innymi środkami budżetowymi UE, wszystkie decyzje finansowe powinny jasno określać środki, jakie mają zostać wykorzystane. Roczne sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie operacji finansowych EBI prowadzonych na mocy niniejszej decyzji powinno zawierać szczegółowe zestawienie środków budżetowych i instrumentów finansowych wykorzystanych w połączeniu z finansowaniem EBI. Na mocy kolejnych wieloletnich ram finansowych należało będzie wypracować większą synergię między tymi instrumentami finansowania UE a upoważnieniem EBI do prowadzenia operacji zewnętrznych.
(32) Na wszystkich szczeblach, począwszy od oddolnego planowania strategicznego aż po kolejne etapy realizacji projektu, należy zapewnić, by zewnętrzne operacje finansowe EBI były zgodne z polityką UE w zakresie stosunków zewnętrznych i celami wyższego szczebla określonymi w niniejszej decyzji oraz wspierały tę politykę i realizację tych celów. Mając na uwadze zwiększenie spójności działań zewnętrznych UE, należy wzmocnić dialog na temat polityki i strategii między Komisją, ESDZ oraz EBI. W tym samy celu należy zacieśnić współpracę i zadbać o wczesną wzajemną wymianę informacji między EBI, Komisją i ESDZ na szczeblu operacyjnym. Biura EBI poza granicami Unii powinny - w przypadkach, w których wydaje się to właściwe - być usytuowane w obrębie delegatur Unii, aby ulepszyć taką współpracę przy jednoczesnym podziale kosztów działalności. Szczególną wagę ma zapewnienie wczesnej wymiany poglądów między EBI, Komisją i ESDZ, tam gdzie to stosowne, w procesie przygotowywania dokumentów programowych w celu maksymalizacji synergii między działaniami tych trzech organów unijnych.
(33) Praktyczne środki służące powiązaniu celów upoważnienia ogólnego z ich realizacją powinny zostać określone w regionalnych wytycznych operacyjnych ▐ . W celu opracowania tego rodzaju wytycznych, które mają zastosowanie ogólne i uzupełniają niniejszą decyzję, Komisja, w ścisłej współpracy z EBI oraz z ESDZ (w kwestiach należących do jej kompetencji), powinna zostać upoważniona do przyjmowania aktów delegowanych zgodnie z art. 290 TFUE. Szczególnie ważne jest, aby w czasie prac przygotowawczych Komisja prowadziła stosowne konsultacje, w tym z ekspertami. Wytyczne te powinny mieć za punkt wyjścia szersze ramy polityki UE dla każdego regionu, odzwierciedlać strategie UE wobec poszczególnych krajów oraz służyć zapewnieniu komplementarności finansowania przez EBI w stosunku do odpowiednich polityk, programów i instrumentów pomocy UE w poszczególnych regionach. Wytyczne te powinny być udostępniane Parlamentowi Europejskiemu i Radzie w ramach składania przez Komisję rocznych sprawozdań na temat upoważnienia EBI do operacji zewnętrznych.
(34) EBI powinien w porozumieniu z Komisją przygotować orientacyjny wieloletni program planowanych wielkości zatwierdzanych operacji finansowych EBI w celu zagwarantowania odpowiedniego planowania budżetowego w zakresie finansowania funduszu gwarancyjnego oraz aby zapewnić zgodność przewidywań EBI w zakresie finansowania z maksymalnymi pułapami określonymi w niniejszej decyzji. Komisja powinna uwzględnić powyższy plan w swoim zwykłym programowaniu budżetowym przekazywanym władzy budżetowej.
(35) W oparciu o nabyte pozytywne doświadczenia Komisja powinna zaproponować do połowy 2012 r. uruchomienie "Unijnej platformy na rzecz współpracy i rozwoju", mając na uwadze optymalizację i racjonalizację funkcjonowania mechanizmów umożliwiających w większym stopniu łączenie dotacji i pożyczek w regionach zewnętrznych. Propozycja taka powinna opierać się na ocenie wpływu określającej koszty i zyski tego rodzaju platformy. W trakcie swojej analizy Komisja powinna konsultować się z EBI, Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju (EBOR) oraz z pozostałymi europejskimi wielo- i dwustronnymi instytucjami finansowymi. W tym celu Komisja powinna utworzyć grupę roboczą złożoną z przedstawicieli państw członkowskich, posłów do Parlamentu Europejskiego, przedstawicieli EBI i, jeżeli zachodzi taka konieczność, z innych instytucji działających w dziedzinie współpracy i rozwoju. Tego rodzaju platforma powinna wspierać, pod nadzorem Komisji Europejskiej, poszczególne synergie, wymianę informacji na temat zamierzeń projektowych, wspólne uzgodnienia dotyczące wzajemnej zależności, oparte na względnej przewadze poszczególnych instytucji, przy jednoczesnym poszanowaniu roli i uprawnień instytucji Unii w wykonywaniu budżetu Unii oraz roli pożyczek instytucji finansowych. Platforma taka byłaby szczególnie przydatna przy finansowaniu projektów nakierowanych na rozwój lub zwalczanie zmian klimatu.
(36) Należy zachęcać EBI do prowadzenia analizy kosztów i zysków, aby stopniowo organizować w formie oddziałów - wg kryterium geograficznego - wszystkich rodzajów jego działalności zewnętrznej, aby mógł skuteczniej dostosować się do specyfiki każdego obszaru i sprzyjać udziałowi i współodpowiedzialności krajów partnerskich w praktycznym zarządzaniu funduszami i w monitorowaniu finansowym zaangażowanych projektów. W zależności od wyniku ww. analizy EBI powinien rozważyć rozpoczęcie tego procesu, uwzględniając zorganizowanie w formie oddziałów swojej działalności w basenie Morza Śródziemnego, która w chwili obecnej jest zgrupowana w ramach Instrumentu Eurośródziemnomorskiego Partnerstwa i Inwestycji (FEMIP), poprzez powołanie europejsko-śródziemnomorskiej instytucji finansowej ds. wspólnego rozwoju, której referencyjnym akcjonariuszem pozostałby EBI. W konkretnym przypadku regionu Morza Śródziemnego takie przekształcenie instytucjonalne pozwoliłoby EBI na zwiększenie skuteczności działań w krajach basenu Morza Śródziemnego i jego widoczności oraz na udzielanie większego wsparcia finansowego priorytetowym inicjatywom Unii dla regionu Morza Śródziemnego. EBI powinien także wspierać program "Invest in Med", który toruje drogę do skutecznego działania na zasadzie sieci z przedsiębiorstwami i podmiotami zaangażowanymi w społeczeństwo obywatelskie w krajach partnerskich.
(37) Należy zachęcać EBI do rozszerzania zakresu operacji i do różnicowania stosowanych instrumentów finansowych prowadzonych bez gwarancji UE poza jej granicami, aby można było zachęcać do stosowania gwarancji kraje i projekty posiadające najmniej korzystny dostęp do rynku i którym gwarancja przynosi większą wartość dodaną. EBI powinien w związku z tym - dla wspierania celów polityki stosunków zewnętrznych UE - na własne ryzyko zwiększyć kwoty pożyczki, w szczególności w krajach ubiegających się o członkostwo i krajach sąsiadujących oraz w krajach posiadających wiarygodność kredytową na poziomie inwestycyjnym, leżących w innych regionach, jak również w krajach o niższym niż inwestycyjny poziomie wiarygodności kredytowej w przypadku uzyskania przez EBI odpowiednich gwarancji od stron trzecich. Po uzgodnieniu z Komisją EBI powinien opracować politykę służącą podejmowaniu decyzji o przypisaniu poszczególnych projektów bądź to do upoważnienia objętego gwarancją UE, bądź to do operacji finansowych prowadzonych na własne ryzyko. Polityka taka powinna w szczególności uwzględniać wiarygodność kredytową danych krajów i projektów. W przypadku przedłużenia okresu obowiązywania upoważnienia do operacji zewnętrznych na okres po roku 2013, polityka ta powinna zostać poddana przeglądowi, a wykaz państw kwalifikujących się do uzyskania gwarancji powinien zostać ponownie przeanalizowany z uwzględnieniem wpływu na finansowanie funduszu gwarancyjnego.
(38) Należy zachęcać EBI do zwiększania liczby operacji przeznaczonych dla jednostek publicznych mniejszych niż państwo w krajach, w których prowadzone są operacje, w razie gdy EBI posiada odpowiednie gwarancje.
(39) EBI powinien poszerzyć zakres oferowanych nowych i nowatorskich instrumentów finansowych, w tym poprzez skupienie większej uwagi na opracowaniu instrumentów gwarancyjnych. Należy ponadto zachęcać EBI do udzielania pożyczek w walutach krajowych i emitowania obligacji na rynkach lokalnych, pod warunkiem że kraje partnerskie dokonają niezbędnych reform strukturalnych, szczególnie w sektorze finansowym, a także wprowadzą inne środki ułatwiające EBI prowadzenie działalności.
(40) Aby zagwarantować spełnianie przez EBI wymogów upoważnienia we wszystkich regionach i subregionach, konieczne będzie przeznaczenie w rozsądnych terminach odpowiednich zasobów ludzkich i finansowych na działania zewnętrzne EBI. Obejmuje to w szczególności stworzenie wystarczających zdolności wspierania celów UE w zakresie współpracy na rzecz rozwoju, skoncentrowania się w większym stopniu na ocenie exante środowiskowych, społecznych i rozwojowych aspektów prowadzonych działań oraz skutecznego monitorowania projektów w trakcie ich realizacji. Należy utrzymać możliwość dalszej poprawy wydajności i skuteczności oraz aktywnie poszukiwać synergii.
(41) W ramach swoich operacji finansowych realizowanych poza granicami Unii i objętych zakresem zastosowania niniejszej decyzji EBI powinien ▐ dążyć do dalszego poszerzania koordynacji i zacieśniania współpracy z międzynarodowymi instytucjami finansowymi i europejskimi dwustronnymi instytucjami finansowymi, obejmującej, w razie potrzeby, współpracę w zakresie warunków sektorowych i wzajemne poleganie na procedurach, stosowanie współfinansowania inicjatyw o charakterze światowym, na przykład promujących koordynację pomocy i służących zwiększeniu jej skuteczności, oraz współudział w takich inicjatywach. Taka koordynacja i współpraca powinny umożliwić zapobieganie powielaniu projektów i niepożądanej konkurencji w związku z projektami finansowymi przez Unię Europejską. Starania te muszą się opierać na wzajemności. Finansowanie przez EBI realizowane za pośrednictwem umów o współpracy z innymi międzynarodowymi i dwustronnymi instytucjami finansowymi musi podlegać zasadom określonym w niniejszej decyzji.
(42) EBI powinien poprawić współpracę z pozostałymi europejskimi instytucjami finansowymi w szczególności w krajach poza Unią, w których wspólnie prowadzą działalność. Zawarto trójstronny protokół porozumienia między Komisją, EBI a EBOR obejmujący wszystkie kraje wspólnej aktywności poza Unią. Zakłada się, że protokół pozwoli EBI i EBOR na uniknięcie działania na zasadzie wzajemnej konkurencji oraz że powinien on umożliwić im uzupełnianie się, przy jak najlepszym wykorzystaniu względnych atutów każdego z nich. Protokół powinien także przewidywać w rozsądnym terminie połączenie ich procedur. Refleksja nad ostatecznym zbliżeniem obydwu banków o większościowym kapitale europejskim musi być kontynuowana w trosce o optymalizację europejskich instrumentów finansowania działań zewnętrznych.
(43) Należy wzmocnić sprawozdawczość i przekazywanie informacji przez EBI do Komisji, tak by umożliwić Komisji poszerzenie jej rocznego sprawozdania dla Parlamentu Europejskiego i Rady o informacje dotyczące operacji finansowych EBI realizowanych zgodnie z niniejszą decyzją. Sprawozdania te powinny w szczególności zawierać ocenę zgodności operacji finansowych EBI z niniejszą decyzją, z uwzględnieniem wytycznych operacyjnych, oraz część dotyczącą wartości dodanej EBI, takiej jak wymogi dotyczące wsparcia polityki zewnętrznej UE i upoważnienia, jakość finansowanych operacji i przekazywanie korzyści finansowych klientom, jak również część dotyczącą współpracy z Komisją, EBOR oraz innymi międzynarodowymi instytucjami finansowymi oraz dwustronnymi donatorami, w tym w zakresie współfinansowania. Sprawozdanie powinno także oceniać uwzględnienie przez EBI trwałości gospodarczej, finansowej, ekologicznej i społecznej przy opracowywaniu i realizacji finansowanych projektów. Sprawozdanie powinno również zawierać specjalną część poświęconą szczegółowej ocenie środków podjętych przez EBI w celu zastosowania się do aktualnego upoważnienia, zgodnie z decyzją 633/2009/WE, ze szczególnym uwzględnieniem operacji EBI z wykorzystaniem instrumentów finansowych znajdujących się w ośrodkach finansowych typu offshore. Prowadząc operacje finansowe, EBI powinien dołożyć starań, aby jego polityka w stosunku do jurysdykcji o niskim poziomie regulacji lub niechętnych do współpracy była właściwie realizowana, by przyczynić się do międzynarodowej walki z oszustwami podatkowymi lub uchylaniem się od opodatkowania. Sprawozdanie powinno zawierać ocenę aspektów społecznych tych projektów oraz ich aspektów związanych z rozwojem. Sprawozdanie powinno zostać udostępnione publicznie, aby umożliwić wyrażenie opinii społeczeństwu obywatelskiemu i krajom otrzymującym finansowanie. W stosownych przypadkach sprawozdanie powinno zawierać odniesienia do istotnych zmian okoliczności, które uzasadniałyby dalsze zmiany upoważnienia przed końcem okresu jego obowiązywania. Sprawozdanie to powinno w szczególności zawierać dokładne zestawienie środków finansowych EBI wykorzystanych na mocy niniejszej decyzji w połączeniu ze wszystkimi środkami finansowymi pochodzącymi z UE oraz od innych darczyńców, co pozwoli na uzyskanie szczegółowego oglądu sytuacji w zakresie ryzyka finansowego związanego z operacjami finansowania.
(44) Operacje finansowe EBI powinny być nadal zarządzane zgodnie z wewnętrznymi zasadami i procedurami EBI, w tym odpowiednimi procedurami kontrolnymi i środkami stosowanymi celem zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania, jak również z odpowiednimi zasadami i procedurami dotyczącymi Trybunału Obrachunkowego i Europejskiego Urzędu ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF),
PRZYJMUJĄ NINIEJSZĄ DECYZJĘ:
______(1) Stanowisko Parlamentu Europejskiego z dnia 17 lutego 2011 r
(2) Dz.U L 190 z 22.7.2009, s. 1.
(3) Dz.U. L 145 z 10.6.2009, s. 10.
(4)COM (2008)0308.
(5)Dz.U. L 414 z 30.12.2006, s. 95.
(6)Na mocy rezolucji nr 1244 (1999) Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych.
(7) COM(2009)0495.
(8) Dz.U. L 301 z 12.11.2008, s. 13.
(9) Zgodnie z definicją w sporządzanym przez OECD wykazie odbiorców oficjalnej pomocy rozwojowej (obejmującą kraje najsłabiej rozwinięte, kraje o niskim dochodzie, a także kraje o średnim dochodzie).
(10)Na mocy rezolucji nr 1244 (1999) Rady Bezpieczeństwa Organizacji Narodów Zjednoczonych.
