OPINIA EUROPEJSKIEGO BANKU CENTRALNEGOz dnia 16 lutego 2011 r.
w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie systemów gwarancji depozytów (wersja przekształcona) oraz w sprawie projektu dyrektywy zmieniającej dyrektywę 97/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów
(CON/2011/12)
(2011/C 99/01)
(Dz.U.UE C z dnia 31 marca 2011 r.)
Wprowadzenie i podstawa prawna
W dniu 22 września 2010 r. Europejski Bank Centralny (EBC) otrzymał wniosek Rady Unii Europejskiej o wydanie opinii w sprawie projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie systemów gwarancji depozytów (wersja przekształcona)(1) (zwanego dalej "projektem dyrektywy przekształconej"). W dniu 30 września 2010 r. EBC otrzymał wniosek Rady o wydanie opinii w sprawie projektu dyrektywy zmieniającej dyrektywę 97/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów(2) (zwanego dalej "projektem dyrektywy zmieniającej").
Właściwość EBC do wydania opinii wynika z art. 127 ust. 4 oraz art. 282 ust. 5 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, jako że projekt dyrektywy przekształconej i projekt dyrektywy zmieniającej zawierają postanowienia mające wpływ na przyczynianie się Europejskiego Systemu Banków Centralnych do należytego wykonania polityk w odniesieniu do stabilności systemu finansowego, zgodnie z art. 127 ust. 5 Traktatu. Rada Prezesów wydała niniejszą opinię zgodnie ze zdaniem pierwszym art. 17 ust. 5 Regulaminu Europejskiego Banku Centralnego.
Uwagi ogólne
1. EBC przyjmuje z zadowoleniem cel projektu dyrektywy przekształconej w postaci ustanowienia całościowych i bardziej zharmonizowanych przepisów regulujących systemy gwarancji depozytów. EBC pozytywnie ocenia fakt, iż projekt dyrektywy przekształconej uwzględnia wiele z zaleceń sformułowanych: a) w opinii EBC CON/2008/70(3) w sprawie wcześniejszego projektu zmian dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 94/19/WE z dnia 30 maja 1994 r. w sprawie systemów gwarancji depozytów(4); oraz b) we wkładzie Eurosystemu w publiczne konsultacje Komisji Europejskiej w sprawie przeglądu dyrektywy 94/19/WE(5). EBC przyjmuje z zadowoleniem uwzględnienie w projekcie dyrektywy przekształconej zaleceń EBC, by: a) w dalszym zakresie harmonizować kryteria kwalifikowalności oraz poziom gwarancji dla depozytów gwarancyjnych(6); b) wzmocnić wymogi informacyjne nałożone na instytucje kredytowe odnośnie do zakresu ochrony depozytów zapewnianej przez poszczególne systemy gwarancji depozytów(7); oraz c) wprowadzić częściowe uzgodnienia w zakresie finansowania ex ante dla wszystkich systemów gwarancji depozytów(8). EBC uważa, iż ta część przepisów dotyczących systemów gwarancji depozytów jest kluczowa z punktu widzenia stabilności finansowej.
2. EBC zauważa również, iż w sprawozdaniu Komisji Europejskiej towarzyszącym projektowi dyrektywy przekształconej(9) rozważane są dalsze uzgodnienia na poziomie unijnym co do koordynacji gwarancji depozytów po osiągnięciu docelowego poziomu środków. Jednocześnie niedawny komunikat Komisji w sprawie unijnych przepisów dotyczących zarządzania kryzysowego w sektorze finansowym(10) odnosi się do analizy potencjalnych synergii, które mogą występować między systemami gwarancji depozytów a nowoutworzonymi funduszami naprawczymi dla instytucji finansowych. Eurosystem jest w sposób szczególny zainteresowany tym obszarem ze względu na rolę, jaką pełni w zapewnieniu stabilności finansowej. Dlatego też Eurosystem będzie uważnie śledził rozwój tych prac we współpracy z Komisją.
3. EBC zauważa także, iż projekt dyrektywy zmieniającej, dokonujący aktualizacji dyrektywy 97/9/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 marca 1997 r. w sprawie systemów rekompensat dla inwestorów(11), zwiększy stopień harmonizacji systemów rekompensat dla inwestorów w Unii. EBC nie przedkłada szczegółowych uwag w sprawie tego instrumentu prawodawczego, uznaje jednak za szczególnie istotne, aby przepisy unijne były w dalszym ciągu oparte na przyjęciu odmiennych profili ryzyka dla deponentów i inwestorów.
Uwagi szczegółowe w sprawie systemów gwarancji depozytów
Zakres gwarancji
4. Zgodnie z projektem dyrektywy przekształconej, wszystkie instytucje kredytowe będą musiały stać się członkami systemów gwarancji depozytów oferujących gwarancję depozytów według zharmonizowanych zasad(12). Ponadto, systemy gwarancji depozytów będą co do zasady finansowane przez indywidualne składki ex ante ich członków. EBC uważa, iż takie zharmonizowane zasady są niezbędne by zapewnić równe warunki konkurencji w kontekście wspólnego rynku usług finansowych w Unii. Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego również popiera jak najszersze członkostwo w systemach gwarancji depozytów(13). Jednocześnie EBC dostrzega, iż w niektórych państwach członkowskich od wielu lat z powodzeniem funkcjonują wzajemne i dobrowolne systemy, które zapewniają ochronę depozytów innymi metodami niż poprzez wcześniej ustalone gwarancje depozytów, na przykład poprzez wzajemne uzgodnienia co do finansowania. EBC zakłada, iż projekt dyrektywy przekształconej nie ma na celu ograniczania bieżących zdolności istniejących obecnie wzajemnych i dobrowolnych systemów do ochrony instytucji będących ich członkami w sposób charakterystyczny dla tych systemów, która to ochrona będzie działać równolegle z gwarancjami depozytów oferowanymi klientom tych instytucji zgodnie z projektem dyrektywy przekształconej. W tym kontekście EBC z zadowoleniem przyjmuje dziesięcioletni okres przejściowy do osiągnięcia docelowego poziomu finansowania ex ante ustanowiony w projekcie dyrektywy przekształconej celem zmniejszenia obciążenia nałożonego na instytucje kredytowe, które wcześniej nie były zobowiązane do uiszczania składek do systemów gwarancji depozytów(14).
5. EBC zaleca(15), aby wyłączenie depozytów organów publicznych spod reżimu ustanowionego w projekcie dyrektywy przekształconej było sformułowane przy wykorzystaniu bardziej precyzyjnych określeń zawartych w dyrektywie 94/19/WE i tym samym odnosiło się do "organów rządowych i administracji centralnej" oraz "organów regionalnych, lokalnych i gminnych"(16).
Termin spłaty
6. EBC przyjmuje z zadowoleniem dalsze skrócenie terminów spłaty depozytów gwarancyjnych(17). Niemniej jednak osiągnięcie proponowanego skrócenia terminu do 7 dni może okazać się trudne, gdyż jest wprowadzane wkrótce po pierwotnym skróceniu terminu do 20 dni roboczych, które miało zostać wdrożone przez państwa członkowskie do końca 2010 r.(18). EBC zaleca(19), aby projekt dyrektywy przekształconej przewidywał, iż Komisja: (i) przygotuje przegląd implementacji pierwotnego skrócenia terminu do 20 dni roboczych; oraz (ii) w oparciu o wyniki tego przeglądu sformułuje propozycje w zakresie możliwego dalszego jednorazowego lub wielokrotnego skrócenia terminu spłaty.
Finansowanie
7. Zgodnie z projektem dyrektywy przekształconej, systemy gwarancji depozytów muszą w ciągu dziesięcioletniego okresu przejściowego osiągnąć poziom finansowania ex ante określony jako procent kwalifikujących się depozytów(20). EBC przyjmuje z zadowoleniem wprowadzenie jednoznacznego docelowego poziomu finansowania ex ante, który w sposób znaczący wzmacnia stabilność finansową i równe warunki konkurencji poprzez przeniesienie ciężaru finansowania systemów gwarancji depozytów na instytucje kredytowe będące ich członkami, to jest, na podmioty, które zarządzają ryzykiem ubezpieczanym przez systemy gwarancji depozytów. EBC rozumie, iż poziom finansowania ex ante jest przedmiotem debaty prowadzonej w ramach unijnego procesu legislacyjnego. EBC zaleca(21), aby poziom finansowania ex ante był określony poprzez odniesienie do "gwarantowanych depozytów", to jest kwalifikujących się depozytów nieprzekraczających poziomu gwarancji(22), gdyż EBC uważa, iż gwarantowane depozyty odzwierciedlają zobowiązania systemów gwarancji depozytów we właściwszy sposób niż kwalifikujące się depozyty.
8. W zakresie obliczania indywidualnych składek członków systemów gwarancji depozytów, EBC co do zasady przyjmuje z zadowoleniem proponowany model składek częściowo uzależnionych od ryzyka, któremu towarzyszą postanowienia zapewniające porównywalność poszczególnych klas aktywów(23). Zgodnie z zaleceniami sformułowanymi przez Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej(24), taki model ma na celu odpowiednie uproszczenie metody obliczania umożliwiające porównywalność poszczególnych składek, z jednoczesnym zastosowaniem szeregu wskaźników podstawowych (uzależnionych od ryzyka) oraz uzupełniających (nieuzależnionych od ryzyka). EBC zaleca(25), aby projekt dyrektywy przekształconej przewidywał, że szczegółowe elementy metodologii obliczeniowej zostaną w dalszym zakresie uzupełnione w drodze standardów technicznych i wytycznych opracowanych przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego w oparciu o sprawdzone dane empiryczne, jednocześnie wspierając zasadę równego traktowania.
9. W przypadku gdy finansowanie ex ante nie jest wystarczające do dokonania spłaty na rzecz deponentów, projekt dyrektywy przekształconej przewiduje trzy kroki prowadzące do uzyskania dodatkowego finansowania ex post. W tym zakresie EBC wyraża następujące uwagi.
9.1. W pierwszym etapie członkowie systemów gwarancji depozytów będą zobowiązani do wniesienia składek nadzwyczajnych nieprzekraczających 0,5 % kwalifikujących się depozytów(26). EBC przyjmuje z zadowoleniem takie rozwiązanie, ponieważ skutkuje ono zaangażowaniem samego sektora finansowego w zaspokojenie nadzwyczajnych potrzeb, a tym samym zmniejsza nieodłącznie związaną z systemami gwarancji depozytów pokusę nadużyć oraz daje możliwość skutecznego wywierania wzajemnego wpływu przez instytucje kredytowe.
9.2. W drugim etapie możliwe będzie uruchomienie systemu wzajemnych pożyczek, co pozwoli każdemu systemowi gwarancji depozytów funkcjonującemu w danym państwie członkowskim na udzielanie pożyczek do wysokości nieprzekraczającej 0,5 % jego kwalifikujących się depozytów na rzecz innego systemu gwarancji depozytów i uzyskanie spłaty tych pożyczek w terminie pięciu lat, wraz z odsetkami(27). EBC zauważa, że wprowadzenie możliwości udzielania pożyczek transgranicznych między systemami gwarancji depozytów może prowadzić do przypadków, w których system gwarancji depozytów udzielający pożyczki jest w późniejszym okresie zmuszony do konieczności zagwarantowania własnych potrzeb w zakresie spłaty lub też przypadków, w których system gwarancji depozytów zaciągający pożyczkę pełni więcej funkcji niż system gwarancji depozytów udzielający pożyczki, na przykład gdy jest uprawniony do przeprowadzania rekapitalizacji lub udzielania pożyczek upadającym instytucjom kredytom w jego państwie członkowskim. W związku z tym, EBC przyjmuje z zadowoleniem ograniczenia wprowadzone przez projekt dyrektywy przekształconej, w tym zastrzeżenie, iż pożyczone środki mogą być wykorzystane wyłącznie do spłaty roszczeń deponentów(28). W rozumieniu EBC, na obecnym etapie procesu legislacyjnego dotyczącego projektu dyrektywy przekształconej uzgodnienia w zakresie pożyczek między systemami gwarancji depozytów miałyby mieć charakter dobrowolny. Dalsze elementy, które należy rozważyć przy regulowaniu tej kwestii obejmują: (i) wymogi minimalne, które muszą być wcześniej spełnione by móc skorzystać z takich pożyczek, związane z wyczerpaniem możliwości uzyskania innych źródeł finansowania przez system gwarancji depozytów zaciągający pożyczkę; oraz (ii) warunki, na jakich pożyczka może zostać rozszerzona, w tym zabezpieczenia spłaty pożyczki ustanawiane na rzecz systemu gwarancji depozytów udzielającego pożyczki. Jednocześnie przedmiotem szerszej debaty jest to, czy systemy gwarancji depozytów powinny w ogóle wykorzystywać swoje fundusze przeznaczone dla celów zarządzania kryzysowego w sposób wykraczający poza wąskie granice dokonywania spłaty deponentów(29). EBC uważa, iż ta kwestia powinna być przedmiotem prac legislacyjnych zainicjowanych poprzez komunikat Komisji w sprawie zarządzania kryzysowego.
9.3. W trzecim etapie systemy gwarancji depozytów powinny mieć zapewniony dostęp do alternatywnych źródeł finansowania o charakterze wyjścia awaryjnego. Jednakże EBC zauważa, że w takim zakresie, w jakim obejmuje to zaangażowanie banku centralnego, zasady finansowania systemów gwarancji depozytów muszą być zgodne z ustanowionym w Traktacie zakazem finansowania monetarnego, a w szczególności z obowiązującym banki centralne zakazem udzielania pożyczek na pokrycie deficytu lub jakichkolwiek innych kredytów w rozumieniu art. 123 Traktatu i szerzej zdefiniowanym we wtórnym prawodawstwie unijnym i utrwalonych wytycznych EBC w tym zakresie(30).
10. EBC rozumie, że jest rozpatrywana opcja wycofania pierwotnie zaproponowanego ograniczenia dotyczącego łącznej kwoty depozytów i inwestycji systemu gwarancji depozytów związanych z jednym podmiotem(31). EBC uważa, iż takie potencjalne ograniczenie w zakresie inwestowania musi być między innymi oceniane w świetle wpływu, jaki może ono wywierać na rynki instrumentów finansowych dotyczących określonej kategorii aktywów. W tym zakresie szczególne względy może mieć zastosowanie odnośnie do inwestycji systemów gwarancji depozytów w instrumenty emitowane przez jednostki sektora publicznego państw członkowskich.
11. Wreszcie, z perspektywy integracji finansowej, EBC wspiera postanowienia projektu dyrektywy przekształconej, zgodnie z którymi instytucje kredytowe, które przestaną być członkami danego systemu i przystąpią do innego systemu gwarancji depozytów będą mieć zapewniony zwrot składek wpłaconych w okresie ostatnich sześciu miesięcy lub ich przeniesienie do nowego systemu(32). To postanowienie może ułatwić reorganizację transgranicznych instytucji kredytowych. Niemniej jednak, w celu uniknięcia jakichkolwiek potencjalnych nadużyć, taka możliwość powinna być ograniczona jedynie do przeniesienia wpłaconych składek do nowego systemu (z wyłączeniem możliwości ich zwrotu) i nie powinna obejmować składek nadzwyczajnych wpłacanych w celu pokrycia niewystarczających zasobów poprzedniego systemu gwarancji depozytów(33).
Nadzór
12. EBC przyjmuje z zadowoleniem wzmocnienie nadzoru nad systemami gwarancji depozytów sprawowanego przez państwa członkowskie poprzez testy warunków skrajnych, a także poddanie tych testów okresowym wzajemnym ocenom przeprowadzanym przez Europejski Urząd Nadzoru Bankowego oraz przez europejskie forum gwarantów depozytów(34). Fakt, iż Europejski Urząd Nadzoru Bankowego będzie otrzymywał informacje od systemów gwarancji depozytów oraz od właściwych organów, w szczególności dotyczące finansowania systemów gwarancji depozytów oraz wzajemnych pożyczek transgranicznych między systemami gwarancji depozytów, może pomóc w zapewnieniu równych warunków konkurencji oraz rozwiązać niektóre z przedstawionych wyżej problemów dotyczących takich transgranicznych pożyczek wzajemnych.
Propozycje zmian
Proponowane przez EBC zmiany w projekcie rozporządzenia wraz z ich uzasadnieniem zamieszczono w załączniku.
Sporządzono we Frankfurcie nad Menem dnia 16 lutego 2011 r.
|
Jean-Claude TRICHET |
|
Prezes EBC |
______
(1) COM(2010) 368 wersja ostateczna.
(2) COM(2010) 371 wersja ostateczna.
(3) Opinia EBC CON/2008/70 w sprawie projektu dyrektywy zmieniającej dyrektywę w sprawie systemów gwarancji w odniesieniu do wysokości pokrycia oraz terminu spłaty (Dz.U. C 314 z 9.12.2008, s. 1).
(4) Dz.U. L 135 z 31.5.1994, s. 5. Propozycje zmian omówione w opinii CON/2008/70 zostały przyjęte jako dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/14/WE z dnia 11 marca 2009 r. zmieniająca dyrektywę 94/19/WE w sprawie systemów gwarancji depozytów w odniesieniu do poziomu gwarancji oraz terminu wypłaty (Dz.U. L 68 z 13.3.2009, s. 3).
(5) Zob. dokument pt. "The Eurosystem's stance on the Commission's consultation document on the review of Directive 94/19/EC on deposit-guarantee schemes", sierpień 2009 r. (zwany dalej "wkładem Eurosystemu z 2009 r."), dostępny na stronie internetowej EBC pod adresem http://www.ecb.europa.eu
(6) Zob. s. 4 wkładu Eurosystemu z 2009 r.
(7) Zob. s. 7 wkładu Eurosystemu z 2009 r.
(8) Zob. s. 12 wkładu Eurosystemu z 2009 r.
(9) Zob. sprawozdanie Komisji dla Parlamentu Europejskiego i Rady "Przegląd dyrektywy 94/19/WE w sprawie systemów gwarancji depozytów" z dnia 12.7.2010, COM(2010) 369 wersja ostateczna, s. 4.
(10) Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady, Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego, Komitetu Regionów oraz Europejskiego Banku Centralnego "Unijne ramy zarządzania w sytuacji kryzysu w sektorze finansowym" z dnia 20.10.2010 r., COM(2010) 579 wersja ostateczna (zwany dalej "komunikatem Komisji w sprawie zarządzania kryzysowego"), pkt 5.2, s. 15; zob. także motyw 22 ostatnie zdanie projektu dyrektywy przekształconej oraz pkt 7.4, s. 8 uzasadnienia projektu dyrektywy przekształconej.
(11) Dz.U. L 84 z 26.3.1997, s. 22.
(12) Zob. art. 3 ust. 1 projektu dyrektywy przekształconej.
(13) Zob. Bazylejski Komitet Nadzoru Bankowego (BCBS), "Core Principles for Effective Deposit Insurance Systems. A proposed methodology for compliance assessment", dokument do konsultacji z dnia 25 listopada 2010 r. opublikowany do skomentowania w dniu 8 grudnia 2010 r. (zwany dalej "dokumentem BCBS do konsultacji"), s. 15 ("Principle 8 - Compulsory membership"), dostępny na stronie internetowej BCBS pod adresem http://ww.bis.org
(14) Zob. art. 20 ust. 1 drugi akapit w związku z art. 9 ust. 1 trzeci akapit oraz art. 2 ust. 1 lit. h) projektu dyrektywy przekształconej; zob. także pkt 7.4, s. 7 uzasadnienia projektu dyrektywy przekształconej; zob. także motyw 16 projektu dyrektywy przekształconej oraz pkt 7.5, s. 8 uzasadnienia do projektu dyrektywy przekształconej.
(15) Zob. proponowaną zmianę nr 2 w załączniku do niniejszej opinii.
(16) Zob. pkt 3 i 4 załącznika I do dyrektywy 94/19/WE.
(17) Zob. art. 7 ust. 1 akapit pierwszy projektu dyrektywy przekształconej.
(18) Zob. art. 10 dyrektywy 94/19/WE zmieniony przez art. 1 ust. 6 lit. a) w związku z art. 2 ust. 1 akapit drugi dyrektywy 2009/14/WE.
(19) Zob. proponowana zmiana nr 3 w załączniku do niniejszej opinii.
(20) Porównaj: przypis 14.
(21) Zob. proponowaną zmianę nr 1 w załączniku do niniejszej opinii.
(22) Artykuł 2 ust. 1 lit. c) projektu dyrektywy przekształconej.
(23) Zob. art. 11 i załączniki I i II do projektu dyrektywy przekształconej.
(24) Wspólne Centrum Badawcze Komisji Europejskiej, czerwiec 2009 r., "Possible Models for risk-based contributions to EU Deposit Guarantee Schemes".
(25) Zob. proponowaną zmianę nr 4 w załączniku do niniejszej opinii.
(26) Zob. art. 9 ust. 3 projektu dyrektywy przekształconej.
(27) Zob. art. 10 projektu dyrektywy przekształconej.
(28) Zob. art. 10 ust. 1 lit. d) projektu dyrektywy przekształconej.
(29) Zob. dokument konsultacyjny BCBS, s. 33.
(30) Zob. s. 11 wkładu Eurosystemu z 2009 r.
(31) Artykuł 9 ust. 2 projektu dyrektywy przekształconej.
(32) Zob. art. 12 ust. 3 projektu dyrektywy przekształconej.
(33) Zob. propozycję zmiany nr 5 w załączniku do niniejszej opinii.
(34) Zob. art. 3 ust. 6 projektu dyrektywy przekształconej.