Wejście w życie Załącznika I do Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM), podpisanej w Bernie dnia 25 lutego 1961 r., zawierającego Regulamin międzynarodowy dla przewozu koleją towarów niebezpiecznych (RID).

OŚWIADCZENIE RZĄDOWE

z dnia 16 grudnia 1967 r.

w sprawie wejścia w życie Załącznika I do Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM), podpisanej w Bernie dnia 25 lutego 1961 r., zawierającego Regulamin międzynarodowy dla przewozu koleją towarów niebezpiecznych (RID).

Podaje się niniejszym do wiadomości, że zgodnie z artykułem 69 § 4 Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM), podpisanej w Bernie dnia 25 lutego 1961 r. (Dz. U. z 1964 r. Nr 44, poz. 300), wszedł w życie w dniu 1 kwietnia 1967 r. nowy Załącznik I do powyższej konwencji, zawierający Regulamin międzynarodowy dla przewozu koleją towarów niebezpiecznych (RID) w brzmieniu ustalonym przez Komisję Rzeczoznawców na jej XVII sesji.

(Tekst regulaminu zamieszczony jest w załączniku do niniejszego numeru.)

ZAŁĄCZNIK ¹

KONWENCJA MIĘDZYNARODOWA O PRZEWOZIE TOWARÓW KOLEJAMI (CIM)

ZAŁĄCZNIK  I

Regulamin międzynarodowy dla przewozu koleją towarów niebezpiecznych (RID)

Przekład.

KONWENCJA MIĘDZYNARODOWA O PRZEWOZIE TOWARÓW KOLEJAMI (CIM)

ZAŁĄCZNIK I

REGULAMIN MIĘDZYNARODOWY DLA PRZEWOZU KOLEJĄ TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH (RID)

CZĘŚĆ  I.

PRZEPISY OGÓLNE.

1

(1) Załącznik I zawiera przepisy wykonawcze do art. 3 d) i art. 4 § 1 a) Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM). Oznacza się go skrótem "RID" (Règlement international concernant le transport des marchandises dangereuses par chemins de fer = Regulamin międzynarodowy dla przewozu koleją towarów niebezpiecznych).

(2) Materiały i przedmioty RID podzielone są na następujące klasy:

Klasa Ia. Materiały i przedmioty wybuchowe.

Klasa Ib. Przedmioty wypełnione materiałami wybuchowymi.

Klasa Ic. Materiały zapalające, ognie sztuczne i podobne towary.

Klasa Id. Gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem.

Klasa Ie. Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne.

Klasa II. Materiały samozapalne.

Klasa IIIa. Materiały ciekłe zapalne.

Klasa IIIb. Materiały stałe zapalne.

Klasa IIIc. Materiały utleniające podtrzymujące palenie.

Klasa IVa. Materiały trujące.

Klasa IVb. Materiały promieniotwórcze.

Klasa V. Materiały żrące.

Klasa VI. Materiały budzące odrazę lub zaraźliwe.

Klasa VII. Nadtlenki organiczne.

(3) Materiały i przedmioty określone w tytule klas Ia, Ib, Ic, Id, Ie, II, IVb, VI i VII (klasy limitatywne) są z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych niżej wyłączone od przewozu. Materiały i przedmioty wymienione pod liczbami marginesowymi (lm.) 21, 61, 101, 131, 181, 201, 451, 601 i 701 dopuszcza się do przewozu, jeżeli odpowiadają warunkom przewidzianym w odnośnych klasach.

(4) Materiały i przedmioty wymienione pod lm. 301, 331, 371, 401 i 501 klas IIIa, IIIb, IIIc, IVa i V (klasy wolne) dopuszcza się do przewozu tylko wtedy, jeżeli odpowiadają one warunkom przewidzianym w odnośnych klasach. Inne materiały i przedmioty określone w tytułach klas IIIa, IIIb, IIIc, IVa i V dopuszcza się do przewozu bez zachowania specjalnych warunków.

(5) Materiałów i przedmiotów, które według uwag w poszczególnych klasach są wyraźnie wykluczone od przewozu, nie przyjmuje się do przewozu.

(6) Jeżeli RID nie zawiera odmiennych postanowień - do materiałów i przedmiotów RID należy stosować ogólnie obowiązujące przepisy przewozowe.

Uwaga: Postanowienia artykułu 4 § 2 CIM mają brzmienie następujące:

"§ 2. - Dwa lub więcej Umawiających się Państw może uzgodnić, aby pewne materiały lub przedmioty, wyłączone od przewozu na mocy Załącznika I do niniejszej Konwencji, były dopuszczone do przewozu międzynarodowego między tymi państwami pod pewnymi warunkami albo też aby materiały i przedmioty wymienione w Załączniku I, dopuszczone były do przewozu na lżejszych warunkach niż przewidziane w tym Załączniku.

Również koleje mogą w drodze postanowień taryfowych albo dopuścić do przewozu pewne materiały lub pewne przedmioty wyłączone od przewozu na podstawie Załącznika I do niniejszej Konwencji albo też ustalić dla materiałów i przedmiotów, dopuszczonych warunkowo do przewozu na podstawie Załącznika I, warunki lżejsze niż przewidziane w tym Załączniku.

Tego rodzaju umowy i postanowienia taryfowe muszą być podane do wiadomości Urzędowi Centralnemu Przewozów Międzynarodowych Kolejami".

2

(1) Przepisy przewozowe każdej klasy są podzielone na następujące rozdziały:

A. Sztuki przesyłki:

1. Ogólne przepisy o opakowaniu;

2. Opakowanie poszczególnych materiałów lub przedmiotów tego samego rodzaju;

3. Pakowanie razem;

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki.

B. Sposób nadawania; ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne:

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania;

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach.

E. Zakazy ładowania razem.

F. Próżne opakowania.

G. Inne przepisy.

Dodatki zawierają:

Dodatek I: Warunki stałości i bezpieczeństwa dla materiałów wybuchowych, materiałów stałych zapalnych i nadtlenków organicznych, jak również przepisy dotyczące metod badań;

Dodatek II: Wytyczne dotyczące jakości naczyń ze stopów aluminiowych dla niektórych gazów klasy Id, przepisy i wytyczne dotyczące tworzyw i budowy naczyń wagonów zbiornikowych dla gazów skroplonych silnie schłodzonych klasy Id, jak również przepisy dotyczące badania pojemników ciśnieniowych i nabojów gazowych, wymienionych w punktach 16 i 17 klasy Id;

Dodatek III: Przepisy dotyczące badania materiałów ciekłych zapalnych klas IIIa i IVa;

Dodatek IV: Przepisy dotyczące używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi;

Dodatek V: Przepisy dotyczące badania konstrukcji beczek stalowych służących do przewozu materiałów ciekłych zapalnych klasy IIIa;

Dodatek VI: Tablice, metody stosowania kryteriów dla klasy I niebezpieczeństwa jądrowego oraz metod badań opakowań przeznaczonych dla materiałów klasy IVb;

Dodatek VII: (zarezerwowane);

Dodatek VIII: (zarezerwowane);

Dodatek IX: Przepisy dotyczące nalepek ostrzegawczych i objaśnienie wzorów nalepek.

(2) Oprócz tego należy stosować się do przepisów władz celnych i innych władz administracyjnych (patrz CIM art. 13 § 1).

W szczególności, poza przewidzianymi przepisami RID wzmiankami i oświadczeniami, należy dołączać do listu przewozowego również zaświadczenia i dokumenty wymagane przez władze administracyjne.

(3) Stosownie do § 2 RIEx (Załącznik IX do CIM) dopuszcza się do przewozu materiały i przedmioty RID jako przesyłki ekspresowe tylko wtedy, jeżeli ten sposób przewozu jest wyraźnie przewidziany w rozdziale B poszczególnych klas.

(4) Stosownie do artykułu 17 lit. a) Konwencji międzynarodowej o przewozie osób i bagażu kolejami (CIV), materiały i przedmioty RID są wyłączone od przewozu jako bagaż chyba, że taryfy dopuszczają wyjątki.

(5) Oprócz postanowień RID, dla przewozów mieszanych w rozumieniu art 2 §§ 1 do 3 CIM - należy przestrzegać również postanowienia regulaminów wewnętrznych lub międzynarodowych dotyczących przewozu towarów niebezpiecznych drogą kołową lub wodną, jeżeli nie są one sprzeczne z postanowieniami RID.

3

(1) Materiał nie będący promieniotwórczym (definicja materiałów promieniotwórczych - patrz w uwadze wstępnej do klasy IVb), który podpada pod zbiorowe określenie którejkolwiek z klas jest wyłączony od przewozu, jeżeli przynależy także do jednej z klas limitatywnych, a nie jest w niej wyszczególniony.

(2) Materiał nie będący promieniotwórczym (definicja materiałów promieniotwórczych - patrz w uwadze wstępnej do klasy IVb), którego nazwa nie jest wyszczególniona w żadnej klasie, a podpada pod dwa lub więcej zbiorowe określenia różnych klas - podlega przepisom:

a) klasy limitatywnej, jeżeli jedna z klas wchodzących w grę jest klasą limitatywną;

b) klasy odpowiedniej dla danego materiału uwzględniając największe zagrożenie, jakie przedstawia on podczas przewozu - jeżeli żadna z klas wchodzących w grę nie jest klasą limitatywną.

(3) Jeżeli roztwory materiałów RID nie są wyraźnie wymienione w wyszczególnieniu materiałów klasy, do której należy materiał rozpuszczony - uważane są one mimo to za materiały RID, jeżeli ich stężenie jest tego rodzaju, że przedstawiają one takie samo niebezpieczeństwo jak i materiał nierozpuszczony. W tym przypadku opakowanie musi odpowiadać warunkom przewidzianym w rozdziale A odnośnej klasy, przy czym nie mogą być użyte takie opakowania, które nie nadają się do przewozu cieczy.

(4) Mieszaniny materiałów RID z innymi materiałami uważa się za materiały RID, jeżeli mieszaniny przedstawiają takie samo zagrożenie jak sam materiał wyszczególniony w RID.

4

(1) Jeżeli wyraźnie nie wskazano inaczej - znak "%" w RID oznacza:

a) przy mieszaninach materiałów stałych lub ciekłych, przy roztworach lub przy materiałach stałych nasyconych cieczą - procent wagowy w odniesieniu do ogólnego ciężaru mieszaniny, roztworu lub materiału nasyconego;

b) przy mieszaninach gazów - procent objętościowy w odniesieniu do ogólnej objętości mieszaniny gazów.

(2) Wszelkiego rodzaju ciśnienia dotyczące naczyń (np. ciśnienie próbne, ciśnienie wewnętrzne, ciśnienie powodujące otwarcie zaworów bezpieczeństwa) są zawsze wyrażone w kg/cm² nadciśnienia; natomiast prężność par substancji jest zawsze wyrażona w jednostkach absolutnych kg/cm².

(3) Jeżeli RID przewiduje stopień napełnienia dla naczyń, odnosi się to do materiałów o temperaturze 15°C, jeżeli nie jest określona inna temperatura.

(4) Jeżeli w RID określony jest ciężar sztuk przesyłki - to w braku odmiennych postanowień dotyczy to ciężaru brutto.

(5) Przez tłukące się sztuki przesyłki należy rozumieć sztuki zawierające naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub tp., które nie są ułożone w opakowaniu o pełnych ściankach, chroniącym je skutecznie przed uderzeniami.

(6) Naczynia tłukące się, ułożone pojedynczo lub grupowo w wytrzymałym naczyniu ochronnym i przełożone materiałem wypełniającym, nie są uważane za naczynia tłukące się, jeżeli wytrzymałe naczynie ochronne jest tak szczelne i tak skonstruowane, że w przypadku rozbicia się lub przeciekania naczyń tłukących się ich zawartość nie może przedostać się na zewnątrz, a jego wytrzymałość mechaniczna podczas przewozu nie może być osłabiona przez korozję.

5

O ile naczynia z tworzywa sztucznego dopuszczone są jako opakowania, zarząd kolei kraju nadania może żądać dowodu, że tworzywo sztuczne nadaje się do tego celu.

6

Materiał RID może być przewożony luzem, w wagonach cysternach lub w małych pojemnikach (małych kontenerach) tylko wtedy, jeżeli ten sposób przewozu jest w odpowiedniej klasie wyraźnie dozwolony dla danego materiału.

7

(1) Za pojemniki (kontenery) w rozumieniu RID należy uważać tylko takie, które odpowiadają przepisom RICo (Załącznik VIII do CIM).

(2) Wszystkie postanowienia RID dotyczące przewozów w wagonach mają odpowiednie zastosowanie również do przewozów w dużych pojemnikach (dużych kontenerach).

(3) W odniesieniu do małych pojemników (małych kontenerów) przeznaczonych do przewozu materiałów luzem mają zastosowanie przepisy dotyczące dużych pojemników (dużych kontenerów) z zastrzeżeniem przepisów dla małych pojemników (małych kontenerów) w rozdziale D poszczególnych klas.

(4) W odniesieniu do małych pojemników cieczy mają zastosowanie przepisy dotyczące naczyń nadawanych jako sztuki przesyłki, o ile w poszczególnych klasach nie ma odmiennych postanowień.

8

(1) Jeżeli zgodnie z postanowieniami rozdziału A. 3. poszczególnych klas dozwolone jest pakowanie wielu materiałów lub przedmiotów razem ze sobą albo z innymi towarami, wówczas opakowania wewnętrzne, zawierające różne materiały i przedmioty, muszą być starannie i pewnie oddzielone jedne od drugich w ich opakowaniu zbiorczym, jeśli wskutek uszkodzenia lub rozbicia opakowań wewnętrznych mogłyby powstać niebezpieczne reakcje, takie jak niebezpieczne zagrzanie, zapalenie, wytworzenie się mieszanin wrażliwych na tarcie lub uderzenie, wytworzenie się zapalnych lub trujących gazów. W szczególności, jeżeli zostały użyte naczynia tłukące się, a specjalnie, jeśli zawierają one ciecze, wówczas dla uniknięcia niebezpieczeństwa zmieszania się materiałów niebezpiecznych należy zastosować wszelkie środki zaradcze, jak użycie dostatecznej ilości odpowiednich materiałów wypełniających, umieszczenie naczyń w drugim wytrzymałym opakowaniu, przedzielenie opakowania zbiorczego na kilka komór.

(2) W razie zastosowania wspólnego opakowania postanowienia przewidziane przepisami RID dotyczące zamieszczania wzmianek w liście przewozowym obowiązują w odniesieniu do wszystkich zawartych we wspólnym opakowaniu towarów niebezpiecznych o różnych nazwach, a na sztuce przesyłki powinny być naniesione wszystkie napisy i nalepki ostrzegawcze określone przepisami RID dla zawartych w niej towarów niebezpiecznych.

9

Oprócz opakowań określonych przepisami RID mogą być użyte dodatkowe opakowania zewnętrzne pod warunkiem, że nie będą one sprzeczne z założeniami postanowień RID dotyczącymi opakowań zewnętrznych. Jeżeli będą zastosowane takie dodatkowe opakowania, wówczas muszą być na nich naniesione napisy i nalepki ostrzegawcze określone przepisami.

10-19

CZĘŚĆ  II.

PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE DLA POSZCZEGÓLNYCH KLAS

KLASA Ia.

MATERIAŁY I PRZEDMIOTY WYBUCHOWE.

Uwaga: materiały, które działaniem ognia nie mogą być doprowadzone do wybuchu i które tak na uderzenie, jak i na tarcie nie są bardziej wrażliwe od dwunitrobenzenu, nie podlegają przepisom klasy Ia.

1.

Wyszczególnienie materiałów i przedmiotów.

20

(1) Spośród materiałów i przedmiotów określonych w tytule klasy Ia dopuszcza się do przewozu tylko te, które wymienione są pod lm. 21 i to tylko na warunkach przewidzianych pod lm. od 20 (2) do 47. Materiały te i przedmioty dopuszczone do przewozu pod pewnymi warunkami uważa się za materiały i przedmioty RID.

(2) W dopuszczonych do przewozu materiałach wybuchowych nitrogliceryna może być całkowicie lub częściowo zastąpiona przez:

a) nitroglikol albo

b) dwunitrodwuetylenoglikol, albo

c) nitrowane cukry (nitrowana sacharoza), albo

d) mieszaninę wymienionych materiałów.

21

1. Nitroceluloza wysoko nitrowana (jak np. bawełna strzelnicza), to znaczy z zawartością azotu powyżej 12,6%, dobrze stabilizowana oraz zawierająca poza tym:

co najmniej 25% wody albo alkoholu (metylowego, etylowego, n - lub izopropylowego, butylowego, amylowego lub ich mieszanin), także skażonego, albo mieszaniny wody i alkoholu - jeśli nie jest prasowana,

co najmniej 15% wody lub co najmniej 12% parafiny lub innych podobnie działających substancji - jeśli jest prasowana.

Patrz również Dodatek I, lm. 1101.

Uwaga: 1. Nitroceluloza z zawartością najwyżej 12,6% azotu jest materiałem klasy IIIb, jeśli odpowiada specyfikacji podanej w lm. 331, punkt 7 a), b) lub c).

2. Nitroceluloza w postaci odpadków nitrocelulozowych, odżelatynowana, w kształcie taśm, listków lub ścinków, jest materiałem klasy II (patrz lm. 201, punkt 4).

2. Masa prochowa nie zżelatynowana, do wyrobu prochów bezdymnych, zawierająca najwyżej 70% substancji suchej i co najmniej 30% wody. Substancja sucha nie może zawierać więcej niż 50% nitrogliceryny lub podobnych ciekłych materiałów wybuchowych.

3. Prochy nitrocelulozowe zżelatynowane i prochy nitrocelulozowe zżelatynowane zawierające nitroglicerynę (prochy nitroglicerynowe):

a) nie porowate i nie w postaci pyłu;

b) porowate albo w postaci pyłu.

Patrz również Dodatek I, lm. 1102.

4. Nitroceluloza plastyfikowana, zawierająca co najmniej 12%, lecz mniej niż 18% plastyfikatora (jak np. ftalan dwubutylowy lub inny plastyfikator co najmniej równorzędny ftalanowi dwubutylowemu) i najwyżej 12,6% azotu w nitrocelulozie, również w postaci płatków (ścinków, "chips").

Uwaga: Nitroceluloza plastyfikowana, zawierająca co najmniej 18% ftalanu dwubutylowego lub innego plastyfikatora co najmniej równorzędnego ftalanowi dwubutylowemu, jest materiałem klasy IIIb [patrz lm. 331, punkt 7 b) i c)].

Patrz również Dodatek I, lm. 1102, 1.

5. Prochy nitrocelulozowe nie zżelatynowane (prochy mieszane).

Patrz również Dodatek I, lm. 1102.

6. Trójnitrotoluen (trotyl), także prasowany lub lany, jak również zmieszany z aluminium; mieszaniny zwane płynnym trotylem oraz trójnitroanizol.

Patrz również Dodatek I, lm. 1103.

7. a) Sześcionitrodwufenyloamina (heksyl) i kwas pikrynowy;

b) mieszaniny czteronitropentaerytrytu i trójnitrotoluenu (pentolity) i mieszaniny cyklotrójmetylenotrójnitroaminy i trójnitrotoluenu (heksolity) o takiej zawartości trójnitrotoluenu, że mieszaniny te nie są bardziej wrażliwe na uderzenie niż tetryl;

c) czteronitropentaerytryt (pentryt, nitropenta) i cyklotrójmetylenotrójnitroamina (heksogen), obydwa sflegmatyzowane domieszką wosku, parafiny lub innych podobnie działających substancji w takiej ilości, że mieszaniny te nie są bardziej wrażliwe na uderzenie niż tetryl.

Odnośnie a), b) i c) patrz również Dodatek I, lm. 1103.

Uwaga: Materiały wymienione w punkcie 7 b) i flegmatyzowany heksogen wymieniony w punkcie 7 c) mogą zawierać również aluminium.

8. Wybuchowe nitrozwiązki organiczne:

a) rozpuszczalne w wodzie, jak trójnitrorezorcyna;

b) nierozpuszczalne w wodzie, jak trójnitrofenylometylonitroamina (tetryl);

c) kształtki z prasowanego tetrylu bez osłony metalowej.

Odnośnie a) i b) patrz również Dodatek I, lm. 1103.

Uwaga: Wybuchowe nitrozwiązki organiczne w stanie ciekłym, z wyjątkiem płynnego trójnitrotoluenu (punkt 6), nie są dopuszczone do przewozu.

9. a) Czteronitropentaerytryt (pentryt, nitropenta) zwilżony oraz cyklotrójmetylenotrójnitroamina (heksogen) zwilżona, pierwszy co najmniej 20%, druga co najmniej 15% wody równomiernie rozprowadzonej w całej masie materiału;

b) zwilżone mieszaniny czteronitropentaerytrytu i trójnitrotoluenu (pentolity) oraz zwilżone mieszaniny cyklotrójmetylenotrójnitroaminy i trójnitrotoluenu (heksolity), które w stanie suchym są bardziej wrażliwe na uderzenie niż tetryl, obydwie zawierające co najmniej 15% wody równomiernie rozprowadzonej w całej masie materiału;

c) zwilżone mieszaniny czteronitropentaerytrytu lub cyklotrójmetylenotrójnitroaminy z woskiem, parafiną lub substancjami podobnymi do wosku lub parafiny, które w stanie suchym są bardziej wrażliwe na uderzenie niż tetryl, obydwie zawierające co najmniej 15% wody, równomiernie rozprowadzonej w całej masie materiału;

d) kształtki z prasowanego pentrytu bez osłony metalowej.

Odnośnie a), b) i c) patrz również Dodatek I, lm. 1103.

10. a) Nadtlenek benzoilu:

1. w stanie suchym lub zawierający poniżej 10% wody;

2. zawierający poniżej 30% flegmatyzatorów.

Uwaga: 1. Nadtlenek benzoilu zawierający co najmniej 10% wody lub co najmniej 30%. flegmatyzatorów jest materiałem klasy VII [patrz lm. 701, punkt 8a) i b)].

2. Nadtlenek benzoilu zawierający co najmniej 70% suchych stałych substancji obojętnych nie podlega przepisom RID.

b) Nadtlenki cykloheksanonu [nadtlenek 1 - hydroksy - 1 hydroperoksy - dwucykloheksylu, nadtlenek bis - (1 - hydroksycykloheksylu) i mieszaniny obu tych związków]:

1. w stanie suchym lub zawierające poniżej 5% wody;

2. zawierające poniżej 30% flegmatyzatorów.

Uwaga: 1. Nadtlenki cykloheksanonu i ich mieszaniny zawierające co najmniej 5% wody lub co najmniej 30% flegmatyzatorów są materiałami klasy VII [patrz lm. 701, punkt 9 a) i b)].

2. Nadtlenki cykloheksanonu i ich mieszaniny zawierające co najmniej 70% stałych suchych substancji obojętnych nie podlegają przepisom RID.

c) Nadtlenek p-p' - dwuchlorobenzoilu:

1. w stanie suchym lub zawierający poniżej 10% wody;

2. zawierający poniżej 30% flegmatyzatorów.

Uwaga: 1. Nadtlenek p-p' - dwuchlorobenzoilu zawierający co najmniej 10% wody lub co najmniej 30% flegmatyzatorów jest materiałem klasy VII [patrz lm. 701, punkt 17 a) i b)].

2. Nadtlenek p-p' - dwuchlorobenzoilu zawierający co najmniej 70% stałych suchych substancji obojętnych nie podlega przepisom RID.

11. a) Proch czarny (na podstawie azotanu potasowego) ziarnkowany lub w postaci mączki;

b) materiały wybuchowe podobne do prochu czarnego (mieszaniny azotanu sodowego, siarki i węgla drzewnego, kamiennego lub brunatnego albo mieszaniny azotanu potasowego z lub bez azotanu sodowego, siarki i węgla kamiennego lub brunatnego);

c) kształtki z prasowanego prochu czarnego lub materiałów wybuchowych podobnych do prochu czarnego.

Uwaga: Gęstość kształtek nie może być mniejsza od 1,50.

Odnośnie a) i b) patrz również Dodatek I, lm. 1104.

12. a) Materiały wybuchowe sypkie na podstawie azotanów, o ile nie są objęte punktami 11, 14 a) lub c). Głównym ich składnikiem jest azotan amonowy lub mieszanina azotanów metali alkalicznych lub ziem alkalicznych z chlorkiem amonowym lub też mieszanina azotanu amonowego z azotanami metali alkalicznych lub ziem alkalicznych i chlorku amonowego. Mogą one przy tym zawierać substancje palne (np. mączkę drzewną lub roślinną lub też węglowodory), nitrozwiązki aromatyczne, jak również nitroglicerynę lub nitroglikol lub też ich mieszaninę, oprócz tego dodatki substancji obojętnych stabilizujących lub barwiących;

b) materiały wybuchowe sypkie nie zawierające azotanów nieorganicznych, składające się głównie z mieszaniny substancji obojętnych (np. chlorków metali alkalicznych) z nitrogliceryną, nitroglikolem lub ich mieszaniną. Mogą one przy tym zawierać nitrozwiązki aromatyczne, jak również dodatki substancji barwiących, flegmatyzujących lub żelatynujących.

Odnośnie a) i b) patrz również Dodatek I, lm. 1105.

13. Materiały wybuchowe chloranowe i nadchloranowe, tj. mieszaniny chloranów lub nadchloranów metali alkalicznych lub ziem alkalicznych ze związkami bogatymi w węgiel.

Patrz również Dodatek I, lm. 1106.

14. a) Dynamity z obojętnym absorbentem i materiały wybuchowe podobne do dynamitów z obojętnym absorbentem;

b) żelatyna wybuchowa, składająca się z nitrowanej bawełny i najwyżej 93% nitrogliceryny; dynamity zżelatynowane, zawierające najwyżej 85% nitrogliceryny;

c) zżelatynowane materiały wybuchowe na podstawie azotanów, których głównym składnikiem jest azotan amonowy lub mieszanina azotanu amonowego z azotanami metali lub ziem alkalicznych, z zawartością najwyżej 40% zżelatynowanej nitrogliceryny lub nitroglikolu lub też ich mieszaniny. Mogą one przy tym zawierać nitrozwiązki lub substancje palne (np. mączkę drzewną lub roślinną lub też węglowodory), jak również inne materiały obojętne lub barwiące.

Odnośnie a), b) i c) patrz również Dodatek I, lm. 1107.

15. Próżne opakowania nie oczyszczone, które zawierały materiały lub przedmioty klasy Ia.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych opakowań są podane pod F).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

22

(1) Opakowanie powinno być tak zamknięte i tak szczelne, aby nic z jego zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz. Do zabezpieczenia zamknięć nie wolno używać taśm metalowych lub drutu metalowego, chyba że jest to wyraźnie dozwolone w przepisach o opakowaniu dla poszczególnych materiałów lub przedmiotów.

(2) Tworzywa, z których zrobione są opakowania i ich zamknięcia, nie powinny ulegać działaniu zawartości ani też tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(3) Opakowania wraz z zamknięciami muszą być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się podczas przewozu i niezawodnie odpowiadały normalnym wymaganiom przewozu. Ciała stałe powinny być starannie ułożone w opakowaniu, to samo dotyczy opakowań wewnętrznych w opakowaniach zewnętrznych. Opakowania wewnętrzne mogą być umieszczone pojedynczo lub po kilka w opakowaniu wysyłkowym, chyba że przepisy w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" zawierają inne postanowienia.

(4) Butelki oraz inne naczynia szklane nie mogą posiadać wad, które mogłyby zmniejszyć ich wytrzymałość. Zwłaszcza naprężenia wewnętrzne muszą być odpowiednio złagodzone. Grubość ścianek musi wynosić co najmniej 2 mm.

(5) Materiały wypełniające, służące do przekładania, muszą być dostosowane do cech zawartości; muszą one zwłaszcza posiadać własności chłonne, jeżeli zawartość jest ciekła lub może wypacać ciecz.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

23

(1) Materiały wymienione w punktach 1 i 2 należy pakować:

a) w naczynia drewniane lub wodoszczelne beczki tekturowe; poza tym naczynia te i beczki muszą być wyłożone odpowiednią do zawartości wykładziną nieprzemakalną; ich zamknięcie musi być szczelne; albo

b) w hermetycznie szczelne worki (np. z gumy lub odpowiedniego trudnopalnego tworzywa sztucznego) ułożone w skrzynie drewniane; albo

c) w beczki żelazne wewnątrz ocynkowane lub wyołowione; albo

d) w naczynia z blachy białej cynkowej lub aluminiowej, układane w skrzyniach drewnianych i przełożone materiałem wypełniającym.

(2) Naczynia metalowe muszą być zaopatrzone w zamknięcia lub urządzenia zabezpieczające, ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm², przy czym zastosowanie tych zamknięć lub urządzeń zabezpieczających nie powinno zmniejszyć wytrzymałości naczynia lub jego zamknięcia.

(3) Nitroceluloza (punkt 1) zwilżona tylko wodą może być zapakowana do beczek tekturowych. Tektura musi być poddana specjalnej obróbce dla uzyskania całkowitej wodoodporności. Zamknięcie beczek nie może przepuszczać pary wodnej.

(4) Jedna sztuka przesyłki, zawierająca materiały wymienione w punkcie 1, nie powinna ważyć więcej niż 120 kg, a jeśli chodzi o sztuki, które mogą być przetaczane, nie więcej niż 300 kg; jednak w razie użycia beczki tekturowej nie może ona ważyć więcej niż 75 kg. Sztuka przesyłki zawierająca materiały wymienione w punkcie 2 nie może ważyć więcej niż 75 kg.

24

(1) Materiały wymienione w punktach 3 a) i 4 należy pakować:

a) w przesyłkach wagonowych:

1. w wodoszczelne beczki tekturowe albo

2. w naczynia drewniane lub metalowe z wyjątkiem blachy czarnej.

b) w przesyłkach drobnych:

1. w puszki z tektury, z blachy białej, cynkowej, aluminiowej lub z odpowiedniego trudnopalnego tworzywa sztucznego albo w woreczki z gęstej tkaniny, z mocnego papieru co najmniej dwuwarstwowego, albo z mocnego papieru z wkładką aluminiową lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Opakowania te należy umieszczać w skrzyniach drewnianych; albo

2. bez wstępnego opakowania w puszki lub woreczki:

a) w wodoszczelne beczki drewniane lub tekturowe albo

b) w naczynia drewniane wyłożone blachą cynkową lub aluminiową; albo

c) w naczynia metalowe z wyjątkiem naczyń z blachy czarnej.

(2) Proch w formie rurek, lasek, nitek, pasków lub płytek może być również pakowany w skrzynie drewniane bez wstępnego pakowania w puszki lub woreczki.

(3) Naczynia metalowe muszą być zaopatrzone w zamknięcia lub urządzenia zabezpieczające, ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm², przy czym zastosowanie tych zamknięć lub urządzeń zabezpieczających nie powinno zmniejszać wytrzymałości naczynia lub jego zamknięcia.

(4) Zamknięcie skrzyń drewnianych może być zabezpieczone przez obciągnięcie taśmami lub drutem z odpowiedniego metalu. Jeśli są one z żelaza, muszą być pokryte materiałem, który przy uderzeniu lub tarciu nie wytwarza iskier.

(5) Jedna sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 120 kg, a przy użyciu beczki tekturowej nie więcej niż 75 kg.

25

(1) Materiały wymienione w punktach 3 b) i 5 należy pakować:

a) w przesyłkach wagonowych:

1. w wodoszczelne beczki tekturowe; lub

2. w naczynia drewniane lub metalowe z wyjątkiem naczyń z blachy czarnej;

b) w przesyłkach drobnych:

1. w puszki z tektury, blachy białej lub aluminiowej. Jedna puszka nie powinna zawierać więcej niż 1 kg prochu i musi być owinięta w papier. Opakowania te należy umieszczać w opakowaniach drewnianych; albo

2. w worki z gęstej tkaniny, z mocnego papieru co najmniej dwuwarstwowego, z mocnego papieru z wkładką aluminiową lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Worki należy umieszczać w beczkach tekturowych lub drewnianych albo w innych drewnianych opakowaniach, wyłożonych blachą cynkową lub aluminiową, albo w naczyniach z blachy cynkowej lub aluminiowej. Naczynia z blachy cynkowej lub aluminiowej muszą być od wewnątrz wyłożone całkowicie drewnem lub tekturą.

(2) Naczynia metalowe muszą być zaopatrzone w zamknięcia lub urządzenia zabezpieczające, ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm², przy czym zastosowanie tych zamknięć lub urządzeń zabezpieczających nie powinno zmniejszać wytrzymałości naczynia lub jego zamknięcia.

(3) Zamknięcie skrzyń drewnianych może być zabezpieczone obciągniętymi lub napiętymi taśmami lub drutem z odpowiedniego metalu. Jeśli są one z żelaza, muszą być pokryte materiałem, który przy uderzeniu lub tarciu nie wytwarza iskier.

(4) Jedna sztuka przesyłki według (1) a) nie powinna ważyć więcej niż 100 kg, a przy użyciu beczki tekturowej nie więcej niż 75 kg. Sztuka przesyłki według (1) b) nie powinna ważyć więcej niż 75 kg. Nie może ona zawierać więcej niż 30 kg prochu nitrocelulozowego.

26

(1) Materiały wymienione w punkcie 6 muszą być pakowane w naczynia drewniane. Dla trójnitrotoluenu w stanie stałym i trójnitroanizolu dopuszcza się również wodoszczelne beczki tekturowe, a dla trójnitrotoluenu w stanie ciekłym także naczynia żelazne.

(2) Naczynia metalowe powinny być zaopatrzone w zamknięcia lub urządzenia zabezpieczające, ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm², przy czym zastosowanie tych zamknięć i urządzeń zabezpieczających nie powinno zmniejszać wytrzymałości naczynia lub jego zamknięcia.

(3) Jedna sztuka przesyłki nie powinna ważyć więcej niż 120 kg, a jeśli chodzi o sztuki, które mogą być przetaczane, nie więcej niż 300 kg; w razie użycia beczki tekturowej ciężar jej nie może przekroczyć 75 kg.

27

(1) Materiały wymienione w punkcie 7 należy pakować:

a) materiały wymienione w punkcie 7 a):

w naczynia drewniane lub wodoszczelne beczki tekturowe. Do opakowania sześcionitrodwufenyloaminy (heksylu) i kwasu pikrynowego nie wolno używać ołowiu ani materiałów zawierających ołów (stopów lub związków). Kwas pikrynowy w ilościach najwyżej po 500 g może być pakowany również w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki itp. lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego, układane do skrzynek drewnianych i przekładane materiałem wypełniającym (np. tekturą falistą). Naczynia muszą być zamknięte przy pomocy korków zwykłych, z gumy lub odpowiedniego tworzywa sztucznego, które muszą być zabezpieczone dodatkowo (np. przez nakładanie kołpaków, przykrywek, lakowanie, przewiązanie itp.) dla uniknięcia rozluźnienia zamknięcia podczas transportu;

b) materiały wymienione w punktach 7 b) i c): w ilościach najwyżej po 30 kg w szczelne woreczki z tkaniny lub w mocne worki z papieru lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego; woreczki i worki należy umieścić w szczelnych drewnianych skrzyniach lub w szczelnie zamykanych bębnach z prasowanej masy papierowej (fibry), posiadających dna i pokrywy ze sklejki. Pokrywa skrzyń powinna być przymocowana śrubami, a pokrywa beczek pierścieniem rozprężającym.

(2) Jedna sztuka przesyłki z materiałami wymienionymi w punkcie 7 a) nie może ważyć więcej niż 120 kg przy użyciu opakowania drewnianego i nie więcej niż 75 kg przy użyciu beczki tekturowej. Jedna sztuka przesyłki z kwasem pikrynowym nie może ważyć więcej niż 15 kg przy użyciu tłukących się naczyń lub naczyń z tworzywa sztucznego. Jedna sztuka przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 7 b) i c) nie może ważyć więcej niż 75 kg. O ile skrzynie wraz z zawartością ważą ponad 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty.

28

(1) Materiały i przedmioty wymienione w punkcie 8 należy pakować:

a) w przesyłkach wagonowych:

1. materiały wymienione w punkcie 8 a): w naczynia ze stali nierdzewnej lub innego odpowiedniego tworzywa (co wyklucza w szczególności użycie ołowiu i jego stopów). Nitrozwiązki należy równomiernie zwilżyć taką ilością wody, aby przez cały czas przewozu zawartość wody w całej masie materiału wynosiła co najmniej 25%. Naczynia metalowe muszą być zaopatrzone w zamknięcia lub urządzenia zabezpieczające, ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm², przy czym zastosowanie tych zamknięć i urządzeń zabezpieczających nie może obniżyć wytrzymałości naczynia lub jego zamknięcia. Naczynia te, z wyjątkiem naczyń ze stali nierdzewnej, należy układać do opakowań drewnianych, przekładając materiałem wypełniającym;

2. materiały wymienione w punkcie 8 b): najwyżej po 15 kg w woreczki z tkaniny lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego, które umieszcza się w opakowaniach drewnianych, przekładając materiałem wypełniającym;

3. przedmioty wymienione w punkcie 8 c): pojedynczo w mocny papier i najwyżej po 100 sztuk umieszczone w pudełkach blaszanych. W jedną skrzynię drewnianą można pakować najwyżej 100 pudełek blaszanych.

b) w przesyłkach drobnych:

1. materiały wymienione w punktach 8 a) i b): w ilościach najwyżej po 500 g w naczyniach ze szkła, porcelany, kamionki itp. lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Naczynia te należy układać do skrzyń drewnianych, przekładając materiałem wypełniającym (np. tekturą falistą). Jedna sztuka przesyłki może zawierać najwyżej 5 kg nitrozwiązków.

Naczynia muszą być zamknięte korkami zwykłymi, z gumy lub odpowiedniego tworzywa sztucznego. Korki zabezpiecza się dodatkowo (np. nakładaniem kołpaków, przykrywek, lakowaniem, przewiązywaniem itp.) dla uniknięcia rozluźnienia zamknięcia podczas transportu;

2. trójnitrofenylometylonitroamina [punkt 8 b)]: w ilościach najwyżej po 15 kg w woreczki z tkaniny lub odpowiedniego tworzywa sztucznego, które wkłada się do opakowań drewnianych. Jedna sztuka przesyłki nie może zawierać więcej niż 30 kg trójnitrofenylometylonitroaminy;

3. przedmioty wymienione w punkcie 8 c): jak wyżej pod a) 3.

(2) Sztuka przesyłki według (1) a) nie może ważyć więcej niż 75 kg, nie może zawierać więcej niż 25 kg materiałów wymienionych w punkcie 8 a) i nie więcej niż 50 kg materiałów wymienionych w punkcie 8 b). Sztuka przesyłki według (1) b) nie może ważyć więcej niż 15 kg, a według (1) b) 2. lub 3. nie więcej niż 40 kg.

29

(1) Materiały i przedmioty wymienione w punkcie 9 należy pakować:

a) w przesyłkach wagonowych:

1. materiały wymienione w punkcie 9 a) do c):

a. najwyżej po 10 kg w woreczki z tkaniny albo odpowiedniego tworzywa sztucznego, które wkłada się do pudełka z wodoodpornej tektury albo do puszki z blachy białej, aluminiowej lub cynkowej; albo

b. najwyżej po 10 kg do naczyń z dostatecznie mocnej tektury nasyconej parafiną lub uodpornionej na działanie wody w inny sposób. Puszki z blachy białej, aluminiowej lub cynkowej oraz pudełka lub naczynia innego rodzaju należy pakować do skrzyń drewnianych, wyłożonych tekturą falistą. Puszki metalowe należy przedzielić pomiędzy sobą tekturą falistą. Jedna skrzynia nie może zawierać więcej niż 4 puszki, pudełka lub naczynia innego rodzaju. Pokrywa skrzyni musi być przyśrubowana;

2. czteronitropentaerytryt [punkt 9 a)]: stosownie do przepisów punktu 1, albo w ilościach najwyżej po 5 kg w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki itp. albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, zamykane korkami zwykłymi, z gumy lub odpowiedniego tworzywa sztucznego; każde naczynie musi być umieszczone w hermetycznie spawanych lub zalutowanych naczyniach metalowych i całkowicie unieruchomione przez wypełnienie wszystkich wolnych przestrzeni materiałem elastycznym. Najwyżej 4 naczynia metalowe należy włożyć do skrzyni drewnianej, wyłożonej tekturą falistą, przedzielając je kilkoma warstwami tektury falistej lub tp.;

3. przedmioty wymienione w punkcie 9 d): poszczególne sztuki owinięte w mocny papier umieszcza się najwyżej po 3 kg w pudełkach tekturowych, przekładając szczelnie materiałem wypełniającym w celu unieruchomienia przedmiotów. Najwyżej 10 pudełek umieszcza się w zamykanej na śruby skrzyni drewnianej przekładając je materiałem wypełniającym i pozostawiając pomiędzy pudełkami i ściankami skrzyni wolną przestrzeń co najmniej 3 cm wypełnioną materiałem wypełniającym.

b) w przesyłkach drobnych:

1. materiały wymienione w punkcie 9 a) do c):

a. najwyżej po 10 kg w woreczki według przepisów pod a) 1. a. lub

b. najwyżej po 10 kg w naczynia według przepisów pod a) 1. b.;

c. czteronitropentaerytryt [punkt 9 a)], albo jak wyżej pod a. lub b., albo według przepisów pod a) 2., albo według niżej podanych przepisów dla cyklotrójmetylenotrójnitroaminy;

d. cyklotrójmetylenotrójnitroamina [punkt 9 a)]: według przepisów pod a. lub b. jak wyżej, albo w ilościach najwyżej po 500 g (w przeliczeniu na substancję suchą) w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki itp. albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, zamykane korkami zwykłymi, z gumy lub odpowiedniego tworzywa sztucznego. Naczynia te należy umieszczać w skrzyni drewnianej, oddzielając je pomiędzy sobą tekturą falistą i pozostawiając pomiędzy pudełkami i ściankami skrzyni wolną przestrzeń, co najmniej 3 cm, wypełnioną odpowiednim materiałem;

2. Przedmioty wymienione w punkcie 9 d): jak wyżej pod a) 3. Sztuka przesyłki nie może zawierać więcej niż 25 kg materiału wybuchowego.

(2) Sztuka przesyłki wymieniona pod (1) a) nie może ważyć więcej niż 75 kg; wymieniona pod (1) b) 1. a. i b., nie więcej niż 60 kg, wymieniona pod 1. d., nie więcej niż 10 kg i pod c. oraz pod (1) b) 2., nie więcej niż 35 kg. Sztuki przesyłki wymienione pod (1) b) muszą być zaopatrzone w uchwyty, jeżeli ważą więcej niż 30 kg.

30

(1) Materiały wymienione w punkcie 10 należy pakować w ilości najwyżej po 500 g w dobrze zawiązane woreczki z odpowiedniego elastycznego materiału. Każdy woreczek należy wkładać do puszki metalowej, tekturowej lub fibrowej; najwyżej 30 takich puszek umieszcza się w pełnościennej skrzyni drewnianej o grubości ścian co najmniej 12 mm przekładając je materiałem wypełniającym.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 25 kg.

31

(1) Materiały i przedmioty wymienione w punkcie 11 należy pakować:

a) materiały wymienione w punktach 11 a) i b):

1. najwyżej po 2,5 kg w woreczki, które układa się do puszek z tektury, blachy białej lub aluminiowej. Puszki umieszcza się w opakowaniach drewnianych, przekładając materiałem wypełniającym; albo

2. w worki z gęstej tkaniny, układane w drewnianych beczkach lub skrzyniach;

b) przedmioty wymienione w punkcie 11 c): owinięte w wytrzymały papier; jeden rulon nie może ważyć więcej niż 300 g. Rulony należy układać do skrzyń drewnianych, wyłożonych wewnątrz wytrzymałym papierem.

(2) Pokrywa skrzyń musi być przyśrubowana. Śruby żelazne muszą być pokryte materiałem, który przy uderzeniu lub tarciu nie wytwarza iskier.

(3) W przesyłkach wagonowych sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg, a przy przesyłkach drobnych, nie więcej niż 35 kg.

32

(1) Materiały wymienione w punkcie 12 muszą być nabojowane do gilz z papieru lub odpowiedniego tworzywa sztucznego. Dla zapewnienia szczelności zamknięcia i zabezpieczenia przed wilgocią naboje mogą być zaimpregnowane w kąpieli z parafiny, cerezyny lub żywicy albo też umieszczone w osłonie z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Materiały wybuchowe zawierające ciekłe estry kwasu azotowego w ilości powyżej 6% muszą być nabojowane do gilz z papieru nasyconego parafiną lub cerezyną albo do gilz z wodoodpornego tworzywa sztucznego, jak np. z polietylenu. Naboje należy układać w drewnianych opakowaniach.

(2) Naboje nie parafinowane, nie cerezynowane lub takie, których gilzy nie są wodoszczelne, należy łączyć w paczki najwyżej po 2,5 kg. Paczki te opakowane co najmniej w mocny papier należy zaimpregnować przez zanurzenie w parafinie, cerezynie lub żywicy albo opakować w odpowiednie tworzywo sztuczne dla zabezpieczenia ich przed wilgocią. Paczki układa się w opakowaniach drewnianych.

(3) Zamknięcie drewnianych opakowań może być zabezpieczone przez obciągnięcie taśmami lub drutem metalowym.

(4) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Nie może ona zawierać więcej niż 50 kg materiału wybuchowego.

(5) Zamiast opakowań drewnianych określonych wyżej pod (1) i (2) dozwolone jest także użycie odpowiednich impregnowanych wodoodpornych pudeł z twardej tektury lub tektury falistej o dostatecznej wytrzymałości mechanicznej. Dna i pokrywy pudeł muszą być zamknięte przez oklejenie dostatecznie mocnymi taśmami. Sposób wykonania pudeł z twardej tektury lub tektury falistej musi być urzędowo dopuszczony w kraju nadania przesyłki. Taka jedna sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 30 kg i nie może zawierać więcej niż 25 kg materiału wybuchowego.

33

(1) Materiały wymienione w punkcie 13 muszą być nabojowane do gilz papierowych. Naboje nie parafinowane lub nie cerezynowane muszą być najpierw owinięte w nieprzemakalny papier, a następnie łączone w paczki w opakowaniu papierowym, przy czym ciężar paczki nie może przekraczać 2,5 kg; paczki należy umieszczać w opakowaniach drewnianych, przekładając materiałem wypełniającym. Zamknięcie opakowań może być zabezpieczone przez obciągnięcie taśmami metalowymi lub drutem metalowym.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 35 kg, a przy przesyłce próbek nie więcej niż 10 kg.

34

(1) Materiały wymienione w punkcie 14 należy pakować:

a) materiały wymienione w punkcie 14 a): nabojowane do gilz z nieprzemakalnego papieru. Naboje muszą być albo łączone w paczki przez wspólne owinięcie papierem, albo ułożone bez owijania w papier do pudeł tekturowych i przełożone materiałem wypełniającym. Paczki lub pudła tekturowe układa się do opakowań drewnianych, przekładając obojętnym materiałem wypełniającym. Zamknięcie opakowań może być zabezpieczone przez obciągnięcie taśmami metalowymi lub drutem metalowym;

b) materiały wymienione w punkcie 14 b): nabojowane do gilz z papieru nieprzemakalnego. Naboje należy umieszczać w pudełkach tekturowych. Pudełka tekturowe owinięte w papier nieprzemakalny należy układać w skrzyniach drewnianych, bez pozostawienia wolnych przestrzeni; zamknięcie skrzyń może być zabezpieczone przez obciągnięcie taśmami lub drutem metalowym;

c) materiały wymienione w punkcie 14 c):

1. nabojowane do gilz z odpowiedniego tworzywa sztucznego lub z papieru. Dla zabezpieczenia przed wilgocią naboje mogą być zaimpregnowane w kąpieli z parafiny, cerezyny lub żywicy lub też owinięte odpowiednim tworzywem sztucznym. Materiały wybuchowe zawierające ciekłe estry kwasu azotowego w ilości powyżej 6% muszą być nabojowane do gilz z papieru nasyconego parafiną lub cerezyną albo do gilz z wodoodpornego tworzywa sztucznego, jak np. z polietylenu. Naboje należy układać w drewnianych opakowaniach;

2. naboje nie parafinowane i nie cerezynowane lub takie, których gilzy nie są wodoszczelne, należy łączyć w paczki najwyżej po 2,5 kg. Paczki te, owinięte co najmniej w mocny papier, należy zaimpregnować przez zanurzenie w parafinie, cerezynie lub żywicy albo opakować w odpowiednie tworzywo sztuczne dla zabezpieczenia ich przed wilgocią. Paczki układa się w opakowaniach drewnianych;

3. zamknięcie drewnianych opakowań może być zabezpieczone przez obciągnięcie taśmami metalowymi lub drutem metalowym;

4. zamiast opakowań drewnianych, określonych wyżej pod 1. i 2. dozwolone jest także użycie odpowiednich pudeł z twardej tektury lub tektury falistej o dostatecznej wytrzymałości mechanicznej. Dna i pokrywy pudeł muszą być zamknięte przez oklejenie dostatecznie mocnymi taśmami. Sposób wykonania pudeł z twardej tektury lub tektury falistej musi być urzędowo dopuszczony w kraju nadania przesyłki.

(2) Sztuka przesyłki z materiałami wymienionymi pod 14 a) i b) nie może ważyć więcej niż 35 kg, a przy przesyłce próbek nie więcej niż 10 kg. Jedna sztuka przesyłki z materiałami wymienionymi pod 14 c) nie może ważyć więcej niż 75 kg i nie może zawierać więcej niż 50 kg materiału wybuchowego; przy zastosowaniu opakowania według (1) c) 4. jedna sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 30 kg i nie może zawierać więcej niż 25 kg materiału wybuchowego.

3. Pakowanie razem.

35

Materiały wymienione w jednym punkcie lm. 21 nie mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki ani z materiałami wymienionymi w tym samym punkcie lub w innych punktach tej lm., ani z materiałami lub przedmiotami pozostałych klas, ani też z innymi towarami.

Uwaga: Sztuki przesyłki wymienione pod lm. 28 (1) b) 1. mogą zawierać nitrozwiązki organiczne różnego rodzaju i różnej nazwy.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX).

36

Na sztukach przesyłki zawierających kwas pikrynowy [punkt 7 a)] należy umieszczać czytelny i nie dający się wytrzeć czerwony napis podający nazwę materiału. Napis ten musi być wykonany w języku urzędowym kraju nadania, a oprócz tego w języku francuskim, niemieckim lub włoskim, o ile taryfy międzynarodowe lub porozumienia pomiędzy zarządami kolei nie zawierają innych postanowień.

37

(1) Sztuki przesyłki z materiałami i przedmiotami klasy Ia należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 1.

(2) Sztuki przesyłki zawierające tłukące się naczynia niewidoczne od zewnątrz powinny być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 9. Jeżeli tłukące się naczynia zawierają ciecze, sztuki przesyłki powinny być ponadto zaopatrzone - z wyjątkiem wypadków, gdy chodzi o zatopione ampułki - w nalepki według wzoru nr 8; nalepki te należy umieszczać u góry na dwóch przeciwległych bokach skrzyni, a w razie użycia innych opakowań - w podobny sposób.

B. Sposób nadawania. Ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

38

Materiały wymienione w punktach 8 a) i b), 9 a), b) i c), 13 i 14 a) i b) mogą być przewożone tylko jako przesyłki wagonowe; jednak przesyłki o ciężarze najwyżej do 300 kg, zawierające materiały wymienione w punktach 8 a) i b), w opakowaniu przewidzianym pod lm. 28 (1) b), albo zawierające materiały wymienione w punktach 9 a), b) i c) i w opakowaniu przewidzianym pod lm. 29 (1) b), można przewozić jako przesyłki drobne. Również jako przesyłki drobne można przewozić przesyłki próbek o ciężarze najwyżej do 100 kg zawierające materiały wymienione w punktach 13 i 14 a) i b) [patrz lm. 33 (2) i 34 (2)].

C. Wzmianki w liście przewozowym.

39

(1) Określenie towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod lm. 21. Jeżeli w punkcie 8 a) i b) nie jest wymieniona nazwa materiału, należy podać nazwę handlową. Nazwę towaru należy czerwono podkreślić, podać klasę, punkt, a w razie potrzeby i literę oraz skrót "RID" (np. Ia, punkt 3 a), RID).

(2) Nadawca musi zaświadczyć w liście przewozowym: "Właściwość towaru i opakowanie odpowiadają przepisom RID".

(3) Dla materiałów dopuszczonych do przewozu tylko w przesyłkach wagonowych należy podać w liście przewozowym oprócz cech, numerów oraz ilości i rodzaju opakowań również ciężar każdej poszczególnej sztuki przesyłki.

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

40

(1) Materiały klasy Ia należy ładować do wagonów krytych.

(2) Do przewozu materiałów dopuszczonych tylko w przesyłkach wagonowych powinny być używane tylko wagony ze sprężynowymi zderzakami i sprzęgami, mocnym i szczelnym dachem bez szczelin, z dobrze zamykającymi się drzwiami i oknami (przewietrznikami) oraz możliwie bez urządzeń hamulcowych. W razie użycia wagonów z urządzeniami hamulcowymi, należy dołożyć starań, ażeby urządzenia te nie mogły być uruchomione. Wewnątrz wagonu nie powinno być wystających przedmiotów z żelaza, nie stanowiących elementów konstrukcyjnych wagonu. Drzwi i okna (przewietrzniki) muszą być zamknięte.

(3) Do przewozu heksylu i kwasu pikrynowego [punkt 7 a)], jak również wybuchowych nitrozwiązków organicznych, rozpuszczalnych w wodzie [punkt 8 a)] nie wolno używać wagonów wyłożonych ołowiem, zaopatrzonych w armaturę lub okucia z ołowiu albo krytych ołowiem.

(4) Odnośnie używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi patrz Dodatek IV.

41

(1) Sztuki przesyłki należy ładować do wagonów w ten sposób, ażeby nie mogły przesuwać się i ażeby były zabezpieczone przed ocieraniem się i wszelkimi uderzeniami. Beczki, beczułki i podobne naczynia należy układać wzdłuż ich podłużnej osi równolegle do bocznych ścian wagonu i zabezpieczyć je przed bocznymi ruchami za pomocą podkładek z drewna. Specjalne urządzenia do ładowania powinny być dostarczone przez nadawcę i wydane odbiorcy wraz z towarem.

(2) Przesyłki drobne materiałów wymienionych w punktach 8 a) i b) oraz 9 a), b) i c) mogą być ładowane do jednego wagonu, jeśli ich ciężar ogólny nie przekracza 300 kg, a przesyłki próbek materiałów wymienionych w punktach 13 i 14 a) i b), jeśli ich ciężar ogólny nie przekracza 100 kg.

b. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

42

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały wymienione w tej klasie mogą być przewożone w małych pojemnikach (małych konterenach).

(2) Zakazy ładowania razem przewidziane pod lm. 44 obowiązują w stosunku do małych pojemników (małych kontenerów), jak również do wagonów, w których małe pojemniki (małe kontenery) są przewożone.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

43

(1) Po obu stronach wagonu, do którego załadowano sztuki przesyłki zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 1, należy umieszczać nalepki tego samego wzoru.

(2) Małe pojemniki (małe kontenery), do których załadowano materiały niniejszej klasy, muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 1. Na małych pojemnikach (małych kontenerach) ze sztukami przesyłki, zaopatrzonymi w nalepki według wzoru nr 9, należy również umieszczać nalepki według wzoru nr 9.

E. Zakazy ładowania razem.

44

(1) Materiały i przedmioty klasy Ia nie mogą być ładowane do tego samego wagonu razem:

a) z przedmiotami wymienionymi w punktach 1 d), 3, 4 c), 4 d), 5, 6 i 8 do 11 klasy Ib (lm. 61);

b) z przedmiotami wymienionymi w punktach 1, 2, 4 do 6, 7 b) i 8 do 27 klasy Ic (lm. 101);

c) z materiałami klasy Id (lm. 131);

d) z materiałami klasy Ie (lm. 181);

e) z materiałami klasy II (lm. 201);

f) z materiałami klasy IIIa (lm. 301);

g) z materiałami klasy IIIb (lm. 331);

h) z materiałami klasy IIIc (lm. 371);

i) z materiałami klasy IVa (lm. 401);

k) z materiałami klasy IVb (lm. 451);

ł) z materiałami klasy V (lm. 501);

m) z materiałami klasy VII (lm. 701).

(2) Heksyl (sześcionitrodwufenyloamina) i kwas pikrynowy [punkt 7 a)], jak również wybuchowe nitrozwiązki organiczne rozpuszczalne w wodzie [punkt 8 a)] nie mogą być ładowane do tego samego wagonu razem z materiałami i przedmiotami zawierającymi ołów oraz stopy i związki ołowiu.

(3) Spośród materiałów klasy Ia materiały wybuchowe chloranowe wymienione w punkcie 13 nie mogą być ładowane do tego samego wagonu razem z materiałami wybuchowymi amonowosaletrzanymi wymienionymi w punktach 12 a) i 14 c).

45

Dla przesyłek, które nie mogą być ładowane do tego samego wagonu, należy sporządzić oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6 § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

46

(1) Opakowania wymienione w punkcie 15 muszą być dobrze zamknięte i równie szczelne, jak i w stanie napełnionym.

(2) Określenie w liście przewozowym musi brzmieć: "Próżne opakowanie, Ia, punkt 15, RID". Tekst ten należy czerwono podkreślić.

G. Inne przepisy.

47

Heksyl (sześcionitrodwufenyloaminę) i kwas pikrynowy [punkt 7 a)], jak również wybuchowe nitrozwiązki organiczne, rozpuszczalne w wodzie [punkt 8 a)] należy przechowywać w magazynach oddzielnie od ołowiu i naczyń ołowianych.

48-59

KLASA Ib.

PRZEDMIOTY WYPEŁNIONE MATERIAŁAMI WYBUCHOWYMI

1.

Wyszczególnienie przedmiotów.

60

(1) Spośród przedmiotów określonych w tytule klasy Ib dopuszcza się do przewozu tylko te, które wymienione są pod lm. 61 i to tylko na warunkach przewidzianych pod lm. od 60 (2) do 84. Przedmioty te dopuszczone do przewozu pod pewnymi warunkami, uważa się za przedmioty RID.

(2) Jeżeli przedmioty wymienione w punktach 7, 10 lub 11 lm. 61 składają się z materiałów wybuchowych wymienionych pod lm. 21 lub są nimi wypełnione, wówczas te materiały wybuchowe muszą odpowiadać wymaganiom stałości i bezpieczeństwa ustalonym w Dodatku I.

61

1. Lonty bez zapalników:

a) lonty szybkopalne (lonty w grubej powłoce ze ścieżką z prochu czarnego albo z nici bawełnianych impregnowanych prochem czarnym lub nitrowanych);

b) lonty detonujące w postaci cienkościennych rurek metalowych małego przekroju z rdzeniem z materiału wybuchowego; patrz również Dodatek I, lm. 1108;

c) lonty detonujące giętkie z oplotem tekstylnym lub z powłoką z tworzywa sztucznego o małym przekroju i z rdzeniem z materiału wybuchowego; patrz również Dodatek I, lm. 1109;

d) lonty detonujące momentalne (sznury przędzone o małym przekroju z rdzeniem z materiału wybuchowego bardziej niebezpiecznego od czteronitropentaerytrytu).

Odnośnie innych lontów patrz klasa Ic (lm. 101, punkt 3).

2. Środki zapalające o nieznacznej sile wybuchowej (środki zapalające nie posiadające spłonek pobudzających ani innych elementów o działaniu kruszącym):

a) spłonki zapalające;

b) 1. łuski naboi centralnego zapłonu ze spłonkami zapalającymi, bez ładunku miotającego, do broni palnej wszelkich kalibrów;

2. łuski naboi bocznego zapłonu ze spłonkami zapalającymi, bez ładunku miotającego, do flowerów i podobnej broni małokalibrowej;

c) zapłonniki rurkowe, zapłonniki śrubowe i podobne zapały z małym ładunkiem (prochu czarnego albo innych środków zapalających), działające na skutek tarcia, uderzenia lub prądu elektrycznego;

d) zapalniki bez elementów o działaniu kruszącym (np. spłonka pobudzająca) i bez ładunku pośredniego.

3. Petardy kolejowe.

4. Naboje do ręcznej broni palnej [z wyjątkiem nabojów zawierających ładunek kruszący (patrz punkt 11)]:

a) naboje myśliwskie;

b) naboje do flowerów;

c) naboje smugowe;

d) naboje z łalunkiem zapalającym;

e) inne naboje centralnego zapłonu.

Uwaga: Z wyjątkiem nabojów myśliwskich ze śrutem ołowianym uważa się za przedmioty punktu 4 tylko takie naboje, których kaliber nie przekracza 13,2 mm.

5. Środki zapalające o znacznej sile wybuchowej:

a) spłonki pobudzające z opóźniaczami lub bez; opóźniacze (łączniki z opóźniaczami) dla lontów detonujących;

b) zapalniki elektryczne ostre (elektrodetonatory) momentalne i zwłoczne;

c) spłonki pobudzające złączone z lontem prochowym;

d) detonatory, tj. spłonki pobudzające złączone z ładunkami pośrednimi ze sprasowanego materiału wybuchowego; patrz również Dodatek I, lm. 1110;

e) zapłonniki ze spłonkami pobudzającymi i ładunkami pośrednimi lub bez;

f) spłonki pobudzające ze spłonkami zapalającymi, z opóźniaczami lub bez, z mechanicznymi urządzeniami zapłonowymi lub bez, lecz bez ładunków pośrednich.

6. Spłonki do sondowania, zwane również bombami do sondowania, tj. spłonki pobudzające ze spłonkami zapalającymi lub bez, umieszczone w pudełkach blaszanych.

7. Przedmioty z ładunkiem miotającym, nie wymienione w punkcie 8, przedmioty z ładunkiem kruszącym, przedmioty z ładunkiem miotającym i kruszącym, zawierające tylko materiały wybuchowe klasy Ia, wszystkie bez urządzeń pobudzających (jak spłonki pobudzające); ładunek tych przedmiotów może zawierać środek smugowy (patrz również punkty 8 i 11).

Uwaga: Przedmioty te mogą zawierać środki zapalające o nieznacznej sile wybuchowej (punkt 2).

8. Przedmioty zawierające środki świetlne lub sygnałowe, z ładunkiem miotającym lub bez, z ładunkiem rozpraszającym lub bez, ale bez ładunku kruszącego. Ładunek miotający oraz masa świetlna tych przedmiotów powinny posiadać taką gęstość, żeby przedmioty te wrzucone do ognia spalały się bez wybuchu.

9. Przedmioty ze środkami dymotwórczymi, zawierającymi chlorany albo ładunek wybuchowy, albo masę zapalającą zdolną do wybuchu.

Odnośnie materiałów dymotwórczych używanych w rolnictwie i leśnictwie patrz klasa Ic, lm. 101, punkt 27.

10. Torpedy wiertnicze z ładunkiem dynamitu lub materiału wybuchowego podobnego do dynamitu, bez zapalników i bez urządzeń pobudzających (jak spłonki pobudzające); sprzęt z ładunkiem kumulacyjnym dla celów gospodarczych, zawierający najwyżej 1 kg materiału wybuchowego umieszczonego w osłonie, bez spłonek pobudzających.

11. Przedmioty z ładunkiem kruszącym, przedmioty z ładunkiem miotającym i kruszącym, wszystkie z urządzeniami pobudzającymi (spłonki pobudzające), w całości dobrze zabezpieczone. Ciężar pojedynczego przedmiotu nie może przekraczać 25 kg.

2.

Przepisy przewozowe.

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

62

(1) Opakowanie powinno być tak zamknięte i tak szczelne, aby nic z jego zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz. Dopuszcza się zabezpieczenie zamknięć przesyłek przez obciągnięcie ich metalowymi taśmami lub drutem. Zabezpieczenie takie jest obowiązujące, jeśli pokrywy skrzyń posiadają zawiasy i są pozbawione urządzenia zabezpieczającego skutecznie przed rozluźnieniem zamknięcia.

(2) Materiał opakowania i jego zamknięcia nie powinny ulegać działaniu zawartości ani też tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(3) Opakowanie oraz jego zamknięcie muszą być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się podczas przewozu i niezawodnie odpowiadały jego normalnym wymaganiom. Należy skutecznie unieruchomić przedmioty w opakowaniu, jak również opakowania wewnętrzne w opakowaniu zewnętrznym. Jeżeli w rozdziale "Opakowanie przedmiotów tego samego rodzaju" nie ma innego przepisu, dozwolone jest umieszczanie opakowań wewnętrznych pojedynczo lub w większych ilościach w opakowaniach wysyłkowych.

(4) Materiały wypełniające, służące do przekładania, muszą być dostosowane do cech zawartości.

2. Opakowanie przedmiotów tego samego rodzaju.

63

Przedmioty wymienione w punkcie 1 należy pakować w sposób następujący:

a) przedmioty wymienione w punkcie 1 a) i b): do drewnianych naczyń lub wodoszczelnych beczek tekturowych. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 120 kg, a przy użyciu beczki tekturowej, nie więcej niż 75 kg;

b) przedmioty wymienione w punkcie 1 c): nawijane w odcinkach do 250 m na szpule drewniane lub tekturowe. Szpule należy umieszczać w drewnianych skrzyniach w ten sposób, aby lonty detonujące nie mogły stykać się ze ściankami skrzyni lub ze sobą. Skrzynia nie może zawierać więcej niż 1.000 m lontu detonującego;

c) przedmioty wymienione w punkcie 1 d): nawijane w odcinkach do 125 m na szpule drewniane lub tekturowe, umieszczone w skrzyniach drewnianych o grubości ścianek co najmniej 18 mm, zamykanych na śruby, w ten sposób, ażeby lonty detonujące nie mogły stykać się ani ze sobą ani ze ściankami skrzyni. Jedna skrzynia nie może zawierać więcej niż 1.000 m lontu detonującego momentalnego.

64

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 2 należy pakować następująco:

a) przedmioty wymienione w punkcie 2 a): spłonki z odkrytą powierzchnią masy zapalającej najwyżej po 500 sztuk, a spłonki zapalające z przykrytą powierzchnią masy zapalającej najwyżej po 5.000 sztuk: w pudełka blaszane, pudełka tekturowe lub skrzyneczki drewniane. Opakowania wewnętrzne umieszcza się następnie w drewnianych lub blaszanych skrzyniach wysyłkowych;

b) przedmioty wymienione w punkcie 2 b) 1.: łuski naboi centralnego zapłonu ze spłonkami zapalającymi, bez ładunku miotającego, do broni palnej wszelkich kalibrów - w skrzynie drewniane, pudła tekturowe lub worki z tkaniny;

c) przedmioty wymienione w punkcie 2 b) 2.: łuski naboi bocznego zapłonu ze spłonkami zapalającymi, bez ładunku miotającego, do flowerów i broni o podobnym kalibrze, w ilościach najwyżej po 5.000 sztuk - w pudełka blaszane lub tekturowe, które umieszcza się w drewnianej lub blaszanej skrzyni wysyłkowej; można je również pakować w ilości najwyżej po 25.000 sztuk do worka obłożonego tekturą falistą i umieszczonego w drewnianej lub żelaznej skrzyni;

d) przedmioty wymienione w punkcie 2 c) i d): w pudełka tekturowe, drewniane lub blaszane, które umieszcza się następnie w opakowaniach drewnianych lub metalowych.

(2) Sztuka przesyłki zawierająca przedmioty wymienione w punktach 2 a), c) lub d) nie może ważyć więcej niż 100 kg.

65

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 3 należy pakować w skrzynie z desek o grubości co najmniej 18 mm, łączonych na wpust wkrętami. Petardy należy układać w skrzyniach, przekładając je materiałem wypełniającym w ten sposób, aby nie mogły stykać się ze sobą ani ze ściankami skrzyni.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 50 kg.

66

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 4 a), b) i c) należy pakować w dokładnie zamknięte pudełka blaszane, drewniane lub tekturowe. Pudełka te należy umieszczać w skrzyniach z metalu, drewna, płyt pilśniowych, twardej lub falistej tektury, bez pozostawiania wolnej przestrzeni. Użyta tektura musi być wodoodporna (impregnowana) i musi posiadać dostateczną wytrzymałość mechaniczną.

Skrzynie tekturowe należy zamykać przez oklejenie taśmą o dostatecznej mocy. Sposób wykonania skrzyń z tektury twardej lub falistej musi być urzędowo dopuszczony w kraju nadania.

(2) Przedmioty wymienione w punkcie 4 c) i d) należy pakować najwyżej po 400 sztuk w pudełka blaszane, drewniane lub tekturowe; pudełka te należy starannie pakować w skrzynie drewniane lub metalowe.

(3) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg. Przy użyciu jednak skrzyni z fibry lub z tektury sztuka przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punkcie 4 a), b) lub e) nie może ważyć więcej niż 40 kg.

67

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 5 należy pakować w sposób następujący:

a) przedmioty wymienione w punkcie 5 a): najwyżej po 100 spłonek pobudzających lub po 50 opóźniaczy umieszcza się w sposób zabezpieczający przed zapaleniem, w naczyniach z blachy lub wodoodpornej tektury, przekładając materiałem wypełniającym. Naczynia blaszane muszą być wyłożone materiałem elastycznym. Pokrywy muszą być przytwierdzone przez oklejenie dookoła taśmą. Najwyżej 5 takich naczyń ze spłonkami pobudzającymi lub 10 z opóźniaczami należy łączyć w paczki lub umieszczać w pudełku tekturowym. Paczki lub pudełka należy pakować bądź do zamykanej na śruby skrzyni drewnianej o ściankach grubości co najmniej 18 mm, bądź do blaszanych opakowań, które umieszcza się w skrzyni o grubości ścianek co najmniej 18 mm przekładając materiałem wypełniającym w ten sposób, aby pomiędzy wewnętrzną skrzynią drewnianą lub naczyniem blaszanym a skrzynią wysyłkową pozostawało zawsze co najmniej 3 cm wolnej przestrzeni, którą należy wypełnić odpowiednim materiałem;

b) przedmioty wymienione w punkcie 5 b): najwyżej po 100 sztuk łączy się w paczki, przy czym spłonki pobudzające powinny być umieszczone na przemian w jednym i drugim końcu paczki. Najwyżej 10 paczek po 100 sztuk łączy się w paczkę zbiorową. Najwyżej 5 paczek zbiorowych należy umieszczać w drewnianej skrzyni wysyłkowej o ścianach grubości co najmniej 18 mm lub w naczyniu blaszanym w ten sposób, aby pomiędzy paczkami zbiorowymi a skrzynią wysyłkową lub naczyniem blaszanym pozostawało zawsze co najmniej 3 cm wolnej przestrzeni, którą należy wypełnić odpowiednim materiałem;

c) przedmioty wymienione w punkcie 5 c): spłonki pobudzające złączone z lontem prochowym należy zwinąć w krążki; najwyżej 10 krążków należy złączyć w jeden rulon, który pakuje się w papier. Najwyżej 10 rulonów układa się w zamykanej za pomocą śrub skrzynce drewnianej o ściankach grubości co najmniej 12 mm przekładając materiałem wypełniającym. Najwyżej 10 skrzynek należy ułożyć w skrzyni wysyłkowej o grubości ścianek co najmniej 18 mm, przekładając materiałem wypełniającym w ten sposób, aby pomiędzy skrzynkami a skrzynią wysyłkową pozostawało zawsze co najmniej 3 cm wolnej przestrzeni, którą należy wypełnić odpowiednim materiałem;

d) przedmioty wymienione w punkcie 5 d):

1. najwyżej po 100 detonatorów w skrzynie drewniane o grubości ścianek co najmniej 18 mm tak, aby odległość pomiędzy nimi a ściankami skrzyni wynosiła co najmniej 1 cm. Ścianki skrzyni muszą być łączone na wpust, a dno i pokrywa przyśrubowane. Jeśli skrzynia ma wykładzinę z blachy cynkowej lub aluminiowej, wystarczy grubość ścianek 16 mm. Skrzynie te należy ułożyć w skrzyni wysyłkowej o grubości ścianek co najmniej 18 mm, przekładając je materiałem wypełniającym w ten sposób, aby pomiędzy skrzynią wysyłkową i wewnętrzną pozostawała wolna przestrzeń co najmniej 3 cm, którą należy wypełnić odpowiednim materiałem; albo

2. najwyżej po 5 detonatorów w puszki blaszane, układając wewnątrz w drewnianej kratce lub w listwie drewnianej z wywierconymi otworami. Pokrywę należy wzmocnić przez oklejenie dookoła taśmą papierową. Najwyżej 20 puszek blaszanych umieszcza się w skrzyni wysyłkowej o grubości ścianek co najmniej 18 mm;

e) przedmioty wymienione w punkcie 5 e): najwyżej po 50 sztuk w skrzynie drewniane o grubości ścianek co najmniej 18 mm. Przedmioty należy unieruchomić za pomocą wkładek drewnianych tak, aby odległość pomiędzy nimi i ściankami skrzyni wynosiła co najmniej 1 cm. Ścianki skrzynek muszą być łączone na wpust, a dno i pokrywa przyśrubowane. Najwyżej 6 skrzynek należy ułożyć w skrzyni wysyłkowej o grubości ścianek co najmniej 18 mm, przekładając je materiałem wypełniającym w ten sposób, aby pomiędzy skrzynkami a skrzynią wysyłkową pozostawała zawsze wolna przestrzeń co najmniej 3 cm, wypełniona odpowiednim materiałem. Wolną przestrzeń można zmniejszyć do co najmniej 1 cm, jeśli jest wypełniona miękkimi płytami pilśniowymi. Jeśli przedmioty są opakowane pojedynczo i unieruchomione w hermetycznie zamykanych puszkach z blachy lub tworzywa sztucznego, można je umieszczać w skrzyni drewnianej o grubości ścianek co najmniej 18 mm, przedzielając je pomiędzy sobą i unieruchamiając przy użyciu tektury lub miękkich płyt pilśniowych;

f) przedmioty wymienione w punkcie 5 f):

1. najwyżej po 50 sztuk w skrzynie drewniane lub metalowe; w skrzyniach tych spłonki należy umieszczać w otworach wkładek drewnianych, na głębokość odpowiadającą wysokości zaprasowania materiału pobudzającego w ten sposób, aby wzajemny odstęp pomiędzy dwiema spłonkami oraz ściankami skrzynki wynosił co najmniej 2 cm; zamknięcie pokrywy skrzyni musi zapewniać całkowite unieruchomienie zawartości. Najwyżej 3 takie skrzynki należy umieszczać bez pozostawienia wolnej przestrzeni w drewnianej skrzyni wysyłkowej o grubości ścianek co najmniej 18 mm; albo

2. w pudełka drewniane lub metalowe; w pudełkach tych spłonki należy unieruchomić przez użycie drewnianych kratek tak, aby odstęp pomiędzy poszczególnymi spłonkami, jak również pomiędzy spłonkami i ściankami pudełka, wynosił co najmniej 2 cm, a zawartość pudełka nie mogła poruszać się. Pudełka należy umieszczać w skrzyni wysyłkowej o grubości ścianek co najmniej 18 mm, przekładając je materiałem wypełniającym i pozostawiając pomiędzy pudełkami oraz pomiędzy pudełkami i ściankami skrzyni wolną przestrzeń co najmniej 3 cm, wypełnioną odpowiednim materiałem; sztuka przesyłki nie może zawierać więcej niż 150 sztuk spłonek.

(2) Pokrywa skrzyni wysyłkowej musi być zamykana na śruby albo na zawiasy i zamknięcia wrzeciądzowe.

(3) W każdej sztuce przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punkcie 5 należy zabezpieczać zamknięcia bądź za pomocą plomb lub pieczęci (odcisk lub znak), umieszczonych na dwóch główkach śrub na końcach głównej osi pokrywy lub przy zamknięciu wrzeciądzowym, bądź za pomocą taśmy ze znakiem fabrycznym, naklejonej na pokrywę i dwie przeciwległe ściany skrzyni.

(4) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; sztuki przesyłki o ciężarze większym niż 30 kg należy zaopatrzyć w uchwyty.

68

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 6 muszą być pojedynczo owinięte w papier i umieszczone w osłonach z tektury falistej. Należy je pakować najwyżej po 25 sztuk do pudełek tekturowych lub blaszanych. Pokrywy powinny być wzmocnione przez oklejenie dookoła taśmą. Najwyżej 20 pudełek należy umieszczać w drewnianej skrzyni wysyłkowej.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 50 kg. Sztuki przesyłki o ciężarze większym niż 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty.

69

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 7 muszą być pakowane w skrzynie drewniane o grubości desek co najmniej 16 mm, zamykane na śruby lub na zawiasy i zamknięcia wrzeciądzowe, albo w naczynia metalowe lub z tworzywa sztucznego o odpowiedniej wytrzymałości. Pokrywy i dna skrzyń drewnianych mogą być wykonane również z płyt pilśniowych prasowanych pod wysokim ciśnieniem o takiej samej wytrzymałości jak ściany skrzyń. Przedmioty o ciężarze większym niż 20 kg można przewozić także w obitkach drewnianych lub bez opakowania.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg, jeżeli zawiera przedmioty, których poszczególny ciężar nie przekracza 1 kg. Skrzynie, które wraz z ich zawartością ważą więcej niż 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty.

70

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 8 należy pakować w skrzynie drewniane, wodoszczelne beczki tekturowe albo w naczynia metalowe lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego o odpowiedniej wytrzymałości. Miejsce zapłonu musi być tak zabezpieczone, aby ładunek nie mógł ulec rozsypaniu.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg, a przy użyciu beczki tekturowej nie więcej niż 75 kg. Skrzynie, które wraz z ich zawartością ważą więcej niż 30 kg, należy zaopatrzyć w uchwyty.

71

Przedmioty wymienione w punkcie 9 należy umieszczać w opakowaniach drewnianych. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; sztuki przesyłki ważące ponad 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty.

72

Przedmioty wymienione w punkcie 10 muszą być pakowane w skrzynie drewniane. Sztuki przesyłki ważące ponad 30 kg należy zaopatrzyć w uchwyty.

73

Przedmioty wymienione w punkcie 11 należy pakować w sposób następujący:

a) przedmioty o średnicy mniejszej niż 13,2 mm: najwyżej po 25 sztuk bez pozostawiania wolnej przestrzeni, w dobrze zamknięte pudełka tekturowe lub naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego o dostatecznej wytrzymałości; pudełka te lub naczynia należy układać bez pozostawiania wolnej przestrzeni do skrzyni drewnianej o grubości ścianek co najmniej 18 mm, która może być wewnątrz wyłożona blachą białą, cynkową lub aluminiową lub też odpowiednim tworzywem sztucznym albo odpowiednim materiałem o dostatecznej wytrzymałości.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 60 kg. Sztuki przesyłki ważące ponad 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty;

b) przedmioty o średnicy od 13,2 do 57 mm:

1. pojedynczo w mocną, dobrze dopasowaną i dającą się dobrze zamknąć na obu końcach rurę z tektury lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego; albo

pojedynczo w mocną, dobrze dopasowaną, na jednym końcu zamkniętą, a na drugim otwartą, rurę z tektury lub odpowiedniego tworzywa sztucznego; albo

pojedynczo w mocną, dobrze dopasowaną i na obu końcach otwartą rurę z tektury lub odpowiedniego tworzywa sztucznego, posiadającą wewnątrz występy lub inne odpowiednie urządzenia, służące do unieruchomienia przedmiotu. Przedmioty opakowane w powyższy sposób należy układać warstwami

najwyżej po 300 sztuk przy średnicy od 13,2 mm do 21 mm,

najwyżej po 60 sztuk przy średnicy powyżej 21 mm do 37 mm,

najwyżej po 25 sztuk przy średnicy powyżej 37 mm do 57 mm

do drewnianej skrzyni o grubości ścianek co najmniej 18 mm, wyłożonej blachą białą, cynkową lub aluminiową.

Jeżeli przedmioty te są zapakowane w rury otwarte na obu końcach lub na jednym końcu, wówczas wewnętrzne ścianki skrzyni od strony otwartych końców rur muszą być wyłożone warstwą filcu o grubości co najmniej 7 mm lub podwójną tekturą albo podobnym materiałem.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg. Sztuki przesyłki o ciężarze ponad 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty;

2. przedmioty o średnicy 20 mm można pakować również w ilości po 10 sztuk w dokładnie dopasowane, mocne, parafinowane pudełka tekturowe z dziurkowaną wkładką na dnie i wewnętrznymi ściankami z parafinowanej tektury, przedzielającymi poszczególne przedmioty. Pudełka zamykane są przykrywami zabezpieczonymi przez oklejenie.

Najwyżej po 30 pudełek należy układać bez pozostawiania wolnej przestrzeni do drewnianej skrzyni o grubości ścianek co najmniej 18 mm, wyłożonej wewnątrz blachą cynkową, białą lub aluminiową.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg. Sztuki przesyłki o ciężarze ponad 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty;

3. przedmioty o średnicy do 30 mm można również obwiązać razem w ilościach nie przekraczających ilości podanych pod 1. i pakować w mocne naczynia stalowe. Naczynia mogą mieć kształt cylindryczny.

Przedmioty tak obwiązane należy przy pomocy odpowiedniego urządzenia zabezpieczyć w ten sposób, aby tworzyły zwartą całość i aby poszczególne przedmioty nie mogły wysuwać się. Jedną lub więcej uformowanych w taki sposób wiązek należy umieszczać w naczyniu tak, aby nie mogły się przesuwać.

Końce obwiązanych przedmiotów muszą spoczywać na niemetalowej wkładce, amortyzującej wstrząsy.

Dla zabezpieczenia przed wypadnięciem przedmiotów na zewnątrz pokrywa naczynia musi być szczelnie zamknięta i zaopatrzona w dający się zaplombować rygiel.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg. Sztuki przesyłki o ciężarze ponad 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty. Naczynia dające się toczyć muszą mieć na pokrywie mocne uchwyty, umożliwiające przenoszenie naczyń;

4. przedmioty o średnicy od 30 mm do 57 mm mogą być również pakowane pojedynczo w dokładnie dopasowane, hermetycznie zamknięte, mocne cylindryczne pudełka z kartonu, fibry lub odpowiedniego tworzywa sztucznego. Najwyżej 40 pudełek należy układać warstwami w drewnianej skrzyni o grubości ścianek co najmniej 18 mm.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg. Sztuki przesyłki ważące ponad 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty;

c) inne przedmioty wymienione w punkcie 11: według przepisów podanych pod lm. 69 (1). Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg. Sztuki przesyłki ważące ponad 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty.

Uwaga: Przy przedmiotach, zawierających ładunek miotający, jak również kruszący, określenie "średnica" odnosi się do cylindrycznej części przedmiotu, zawierającego materiał kruszący.

3. Pakowanie razem.

74

Przedmioty wymienione w jednym punkcie lm. 61 nie mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki ani z przedmiotami innego rodzaju, wymienionymi w tym samym punkcie, ani z przedmiotami wymienionymi w innym punkcie pod tą lm., ani z materiałami lub przedmiotami innych klas, ani z innymi towarami.

Mogą być jednak łączone w jednej sztuce przesyłki:

a) przedmioty wymienione w punkcie 1 razem ze sobą, a mianowicie: wymienione w punkcie 1 a) i b) w opakowaniu według lm. 63 a). Jeżeli przedmioty wymienione w punkcie 1 c) pakuje się razem z przedmiotami wymienionymi w punkcie 1 a) lub b) albo z jednymi i drugimi, wówczas przedmioty wymienione w punkcie 1 c) muszą być zapakowane zgodnie z przepisami dla nich przewidzianymi, a opakowanie wysyłkowe musi odpowiadać przepisom o opakowaniu przedmiotów wymienionych w punkcie 1 a) lub b). Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 120 kg;

b) przedmioty wymienione w punkcie 2 a) z przedmiotami wymienionymi w punkcie 2 b), jeżeli jedne i drugie są zapakowane w pudełka ułożone razem w skrzyni drewnianej; sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg;

c) przedmioty wymienione w punkcie 4 jednak tylko razem ze sobą i przy zachowaniu przepisów dla opakowania wewnętrznego w wysyłkowym opakowaniu drewnianym. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg;

d) przedmioty wymienione w punkcie 7 z przedmiotami punktu 5 a), d), e) i f), jeżeli opakowanie tych ostatnich zapobiega ewentualnemu przeniesieniu się detonacji na przedmioty wymienione w punkcie 7. W jednej sztuce przesyłki ilość przedmiotów wymienionych w punkcie 5 a), d), e) i f) musi być zgodna z ilością przedmiotów wymienionych w punkcie 7. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX).

75

Sztuki przesyłki z przedmiotami wymienionymi w klasie Ib należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 1.

B. Sposób nadania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

76

(1) Przedmioty wymienione w punktach 3 i 5 mogą być przewożone jako przesyłki pospieszne tylko w przesyłkach wagonowych; przedmioty wymienione w punktach 10 i 11 nie mogą być nadawane jako przesyłki pospieszne i mogą być przewożone tylko jako zwyczajne przesyłki wagonowe.

Sztuka przesyłki drobnej pospiesznej może zawierać najwyżej 5 przedmiotów wymienionych w punkcie 7.

(2) Przedmioty wymienione w punkcie 4 a) i b) mogą być nadawane również jako przesyłki ekspresowe; w tym przypadku sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 40 kg.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

77

(1) Określenie towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod lm. 61; należy ją czerwono podkreślić, podać klasę, punkt, a w razie potrzeby literę oraz skrót "RID" (np. Ib, punkt 2 a), RID].

(2) Nadawca musi oświadczyć w liście przewozowym: "Właściwość towaru i opakowanie odpowiadają przepisom RID".

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a) Dla sztuk przesyłek

78

(1) Przedmioty klasy Ib należy ładować do wagonów krytych.

(2) Nie opakowane przedmioty wymienione w punkcie 7 należy układać w wagonie w taki sposób, aby nie mogły się przemieszczać.

(3) Przy przewozie drobnych przesyłek pośpiesznych można ładować do wagonu tylko jedną przesyłkę z przedmiotami wymienionymi w punkcie 7.

(4) Do przewozu przedmiotów wymienionych w punktach 10 i 11 należy używać tylko krytych wagonów ze sprężynowymi zderzakami i sprzęgami, mocnym i trwałym dachem bez szczelin, dobrze zamykającymi się drzwiami i okiennicami (przewietrznikami) i możliwie bez urządzeń hamulcowych. W razie użycia wagonów z urządzeniami hamulcowymi, urządzenia te powinny być zabezpieczone przed ich uruchomieniem. Wewnątrz wagonu nie powinno być żadnych wystających przedmiotów żelaznych, nie stanowiących części konstrukcyjnych wagonu. Drzwi i okiennice (przewietrzniki) wagonów muszą być zawsze zamknięte.

(5) Sztuki przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punktach 10 i 11 należy układać w wagonie tak, aby nie mogły się przemieszczać. Należy je zabezpieczyć przed tarciem i wszelkiego rodzaju uderzeniami.

(6) Odnośnie użycia wagonów z urządzeniami elektrycznymi patrz Dodatek IV.

b. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

79

(1) Sztuki przesyłki z przedmiotami zaliczonymi do niniejszej klasy mogą być przewożone w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem podane pod lm. 81 obowiązują również dla zawartości małych pojemników (małych kontenerów), jak również dla wagonów, w których przewozi się jeden lub więcej małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

80

(1) Po obu stronach wagonu, do którego załadowano sztuki przesyłki z przedmiotami klasy Ib, należy umieszczać nalepki według wzoru nr 1.

(2) Małe pojemniki (małe kontenery), do których załadowano przedmioty niniejszej klasy, muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 1.

E. Zakazy ładowania razem.

81

(1) Przedmioty klasy Ib nie mogą być ładowane do jednego wagonu razem:

a) z fluorem wymienionym w punkcie 3 klasy Id (lm. 131);

b) z materiałami klasy Ie (lm. 181);

c) z materiałami wymienionymi w punktach 3, 4 i 11 pod lm. 201, jak również ze wszystkimi innymi materiałami klasy II, o ile do ich opakowania zewnętrznego nie użyto metalowych naczyń;

d) z materiałami klasy IIIc (lm. 371);

e) z materiałami wymienionymi w punkcie 5 klasy IVa (lm. 401);

f) z materiałami klasy IVb (lm. 451); jednak sztuki przesyłki zawierające przedmioty wymienione w punkcie 4 a) i b), nadawane jako przesyłki ekspresowe, mogą być ładowane razem do jednego wagonu ze sztukami przesyłki zawierającymi materiały promieniotwórcze w opakowaniach typu A;

g) z materiałami wymienionymi w punktach 2 a) i 3 a) klasy V (lm. 501);

h) z materiałami klasy VII (lm. 701).

(2) Przedmioty wymienione w punktach 1 d), 3, 4 c) i d), 5, 6 i 8 do 11 nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu z materiałami i przedmiotami klasy Ia (lm. 21).

(3) Przedmioty wymienione w punktach 1 d), 3, 5, 10 i 11 nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu:

a) z przedmiotami wymienionymi w punkcie 6 klasy Ib (lm. 61);

b) z materiałami klasy IIIa (lm. 301).

(4) Poza tym nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu:

a) przedmioty wymienione w punktach 1 d), 3 i 5 z przedmiotami wymienionymi w punktach 7, 8 i 11 klasy Ib (lm. 61);

b) przedmioty wymienione w punkcie 10 z przedmiotami wymienionymi w punktach 3, 5, 7, 8 i 11 klasy Ib (lm. 61);

c) przedmioty wymienione w punkcie 11 z przedmiotami wymienionymi w punktach 3, 5, 7, 8 i 10 klasy Ib (lm. 61).

82

Dla przesyłek, które nie mogą być ładowane razem z innymi do jednego wagonu, należy sporządzać oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6, § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

83

Nie ma przepisów.

G. Inne przepisy.

84

Nie ma przepisów.

85-99

KLASA Ic.

MATERIAŁY ZAPALAJĄCE, OGNIE SZTUCZNE I PODOBNE TOWARY

1.

Wyszczególnienie towarów.

100

(1) Spośród materiałów i przedmiotów określonych w tytule klasy Ic dopuszcza się do przewozu tylko te, które wymienione są pod lm. 101 i tylko na warunkach przewidzianych pod lm. od 100 (2) do 121. Materiały te i przedmioty, dopuszczone do przewozu pod pewnymi warunkami, uważa się za materiały i przedmioty RID.

(2) Przedmioty dopuszczone do przewozu muszą pod względem swego składu odpowiadać następującym warunkom:

a) Ładunek wybuchowy musi być tak sporządzony, rozmieszczony i rozłożony, żeby ani tarcie, ani wstrząs, ani uderzenie, ani zapalenie się zapakowanych przedmiotów nie mogły doprowadzić całej zawartości sztuki przesyłki do wybuchu.

b) Biały lub żółty fosfór wolno stosować tylko w przedmiotach wymienionych w punktach 2 i 20.

c) Ładunek detonujący w ogniach sztucznych (punkty 21 do 24), proszki błyskowe (punkt 26) i ładunki dymotwórcze w przedmiotach używanych do zwalczania szkodników (punkt 27) nie mogą zawierać chloranów.

d) Ładunek wybuchowy musi odpowiadać warunkom stałości określonym pod lm. 1111 w Dodatku I.

101

A. Środki zapalające:

1. a) Zapałki bezpieczne (z chloranem potasowym i siarką);

b) zapałki z chloranem potasowym i trójsiarczkiem fosforu, jak również zapalacze tarciowe.

2. Taśmy zapalcze dla lamp bezpieczeństwa i parafinowane taśmy zapalcze dla lamp bezpieczeństwa. 1.000 taśm może zawierać najwyżej 7,5 g masy zapalającej.

Co do innych taśm zapalczych patrz punkt 15.

3. Lonty prochowe wolnopalne (lonty w cienkiej, szczelnej powłoce z rdzeniem z prochu czarnego o małym przekroju).

Co do innych lontów patrz klasa Ib, lm. 61, punkt 1.

4. Nici piroksylinowe (nitrowane nitki bawełniane).

Patrz również Dodatek I, lm. 1101.

5. Zapalacze lontowe (rurki papierowe lub tekturowe z niewielką ilością mieszanki palnej, złożonej z utleniaczy i związków organicznych, w tym również nitrozwiązków aromatycznych) i kapsułki termitowe z główkami zapalczymi.

6. Bezpieczne zapalacze lontowe (np. umieszczona w tulejce papierowej spłonka zapalająca, z przewleczonym przez nią drutem, powodującym przy zerwaniu zapłon spłonki przez tarcie, albo zapalacze o podobnej konstrukcji).

7. a) Zapalniki elektryczne bez spłonek pobudzających;

b) główki zapalcze do zapalników elektrycznych.

8. Elektryczne lamelki zapalcze (np. dla fotograficznych proszków błyskowych). Masa zapalająca pojedynczej lamelki nie powinna ważyć więcej niż 30 mg ani zawierać więcej niż 10% piorunianu rtęci.

Uwaga: Urządzenia do wytwarzania światła błyskowego, zawierające masę zapalającą jak w lamelkach, ale wykonane w postaci lamp żarowych, nie podlegają przepisom RID.

B. Przedmioty pirotechniki rozrywkowej i zabawkowej; kapiszoniki i taśmy z kapiszonikami; drobne wyroby pirotechniczne detonujące:

9. Przedmioty pirotechniki rozrywkowej (jak cylindry Bosko, bomby z konfetti, owoce kotylionowe). Przedmioty z bawełną kolodionową mogą jej zawierać najwyżej 1 g na sztukę.

10. Cukierki strzelające, karty kwiatowe, kartki z papieru nitrowanego (papier kolodionowy).

11. a) Groch strzelający, granaty strzelające i podobne artykuły pirotechniczne zabawkowe, zawierające piorunian srebra;

b) zapałki strzelające;

c) wkładki strzelające.

Odnośnie a), b) i c): 1.000 sztuk może zawierać najwyżej 2,5 g piorunianu srebra.

12. Kamyki strzelające z powierzchniowym ładunkiem detonującym w ilości najwyżej 3 g na sztukę. Mieszanka detonująca nie może zawierać piorunianów.

13. Pałeczki pirotechniczne (jak pałeczki bengalskie, pałeczki z deszczem złocistym, pałeczki z deszczem kwiatowym).

14. Zimne ognie choinkowe bez główek zapalczych.

15. Kapiszoniki dziecięce, taśmy i rolki z kapiszonikami dziecięcymi. 1.000 kapiszoników może zawierać najwyżej 7,5 g mieszanki wybuchowej, bezpiorunianowej.

Odnośnie taśm zapalczych dla lamp bezpieczeństwa patrz punkt 2.

16. Korki strzelające z ładunkiem detonującym fosforowo-chloranowym, piorunianowym albo innym o podobnym składzie, zaprasowane w tulejkach tekturowych. 1.000 korków może zawierać najwyżej 60 g ładunku detonującego chloranowego lub najwyżej 10 g piorunianów względnie mieszanek opartych na piorunianach.

17. Krążki strzelające z ładunkiem detonującym fosforowo-chloranowym. 1.000 krążków może zawierać najwyżej 45 g ładunku detonującego.

18. Kapiszoniki tekturowe (amunicja lilipucia) z ładunkiem detonującym fosforowo-chloranowym, piorunianowym lub podobnym. 1.000 sztuk może zawierać najwyżej 25 g ładunku detonującego.

19. Kapiszoniki tekturowe strzelające przy nadepnięciu, z przykrytym ładunkiem detonującym fosforowo-chloranowym. 1.000 sztuk może zawierać najwyżej 30 g ładunku detonującego.

20. a) Płytki strzelające;

b) martyniki (tzw. hiszpańskie ognie sztuczne), jedne i drugie zawierające mieszaninę białego (żółtego) i czerwonego fosforu z chloranem potasowym i z co najmniej 50% biernych domieszek, nie biorących udziału w reakcji między fosforem i chloranem. Jedna płytka strzelająca nie może ważyć więcej niż 2,5 g, a jedna martynika - nie więcej niż 0,1 g.

C. Sztuczne ognie:

21. Rakiety rozpryskowe bez spłonek pobudzających, bomby i garnki ogniste. Ciężar ładunku pojedynczej sztuki, łącznie z ładunkiem miotającym, nie może przekraczać 14 kg; ciężar całej bomby lub garnka ognistego nie może przekraczać 18 kg.

22. Ognie, rakiety, świece rzymskie, fontanny, młynki ogniste i podobne ognie sztuczne z ładunkami nie przekraczającymi 1.200 g w pojedynczej sztuce.

23. Haki armatnie, zawierające w jednej sztuce najwyżej 600 g ziarnistego prochu czarnego lub 220 g materiału wybuchowego, który nie może być bardziej niebezpieczny od mieszanki proszku aluminiowego z nadchloranem potasowym oraz huki karabinowe (petardy) zawierające w jednej sztuce najwyżej 20 g ziarnistego prochu czarnego, wszystkie z lontami o zabezpieczonych końcach, jak również podobne wyroby powodujące silny huk. Odnośnie petard kolejowych patrz klasa Ib, lm. 61, punkt 3.

24. Drobne ognie sztuczne (jak żabki, szermele, deszcz złocisty, deszcz srebrny, zawierające w 144 sztukach najwyżej 1.000 g ziarnistego prochu czarnego; wulkany i komety ręczne, zawierające w pojedynczej sztuce najwyżej 30 g ziarnistego prochu czarnego).

25. Ognie bengalskie bez główek zapalczych (jak pochodnie, ognie, płomienie).

26. Proszki błyskowe z magnezem w porcjach najwyżej do 5 g, w woreczkach papierowych lub rurkach szklanych.

D. Materiały i przedmioty używane do zwalczania szkodników:

27. Materiały dymotwórcze używane w rolnictwie i leśnictwie, oraz naboje dymne do zwalczania szkodników.

Odnośnie środków dymotwórczych zawierających chlorany lub zdolny do wybuchu ładunek albo zdatną do wybuchu masę zapalającą patrz klasa Ib, lm. 61, punkt 9.

2.

Przepisy przewozowe.

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

102

(1) Opakowania muszą być tak zamknięte i szczelne, aby nic z ich zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz.

(2) Opakowania oraz ich zamknięcia powinny być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się podczas przewozu i niezawodnie odpowiadały normalnym warunkom przewozu. Przedmioty należy skutecznie unieruchomić w ich opakowaniu, jak również opakowania wewnętrzne w opakowaniach zewnętrznych. Jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów i przedmiotów tego samego rodzaju" nie ma innych przepisów, dozwolone jest umieszczanie opakowań wewnętrznych pojedynczo lub w większych ilościach w opakowaniach wysyłkowych.

(3) Materiały wypełniające służące do przekładania przedmiotów muszą być dostosowane do cech zawartości.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów i przedmiotów tego samego rodzaju.

103

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 1 a) należy pakować w pudełka lub torebki, łączone następnie w jedną paczkę, opakowaną w wytrzymały papier, przy czym wszystkie fałdy muszą być zaklejone. Torebki można pakować również w pudełka z cienkiej tektury lub z trudno zapalnego materiału (np. acetylocelulozy). Tekturowe pudełka lub paczki zbiorcze należy układać do mocnych skrzyń z drewna, metalu, twardych prasowanych płyt pilśniowych albo do pudeł z mocnej gładkiej tektury lub obustronnie falistej tektury. Wszystkie spojenia metalowych pudeł muszą być miękko lutowane lub zawinięte (zafelcowane). Zamknięcia tekturowych pudeł powinny stanowić szczelnie przylegające pokrywy. Zewnętrzne brzegi pokrywy, jak również wszelkie inne spojenia muszą być oklejone lub uszczelnione w inny odpowiedni sposób. W razie ułożenia tekturowych pudełek lub paczek do pudeł z tektury ciężar jednej sztuki przesyłki nie może przekraczać 20 kg.

(2) Przedmioty wymienione w punkcie 1 b) muszą być pakowane w pudełka w ten sposób, aby nie mogły poruszać się wewnątrz. Najwyżej 12 takich pudełek łączy się w jedną paczkę, zaklejając wszystkie fałdy.

Z najwyżej 12 takich paczek owiniętych razem w wytrzymały papier tworzy się paczkę zbiorczą, przy czym wszystkie fałdy powinny być oklejone. Zbiorcze paczki należy układać do wytrzymałych skrzyń z drewna, metalu lub prasowanych twardych płyt pilśniowych, albo do pudeł z mocnej zwartej tektury lub z tektury obustronnie falistej.

Wszystkie spojenia metalowych skrzyń muszą być miękko lutowane lub zawinięte (zafelcowane).

Tekturowe pudła muszą być zaopatrzone w szczelnie zamykane pokrywy. Zewnętrzne brzegi pokryw oraz wszelkie inne spojenia muszą być oklejone lub uszczelnione w inny odpowiedni sposób.

Jeżeli paczki zbiorcze są zapakowane do tekturowych pudeł, ciężar sztuki przesyłki nie może przekraczać 20 kg.

104

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 2 należy pakować w pudełka blaszane lub tekturowe. Najwyżej 30 pudełek blaszanych lub 144 pudełka tekturowe łączy się w jedną paczkę, która może zawierać najwyżej 90 g masy zapalającej. Paczki te umieszcza się w skrzyni wysyłkowej o szczelnie złączonych ściankach o grubości co najmniej 18 mm, wyłożonej wytrzymałym papierem, cienką blachą cynkową lub aluminiową lub też trudno zapalną folią z tworzywa sztucznego. Jeżeli ciężar sztuki przesyłki nie przekracza 35 kg, wystarczająca jest grubość ścianki 11 mm, o ile skrzynie są obciągnięte żelazną taśmą.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

105

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 3 muszą być zapakowane w drewniane skrzynie, wyłożone wytrzymałym papierem lub cienką blachą cynkową lub aluminiową albo w wodoszczelne beczki tekturowe.

Małe przesyłki o ciężarze najwyżej 20 kg, owinięte w falistą tekturę, mogą być również zapakowane w podwójny mocny papier pakowy, przy czym paczki muszą być mocno owiązane.

(2) W razie użycia tekturowej beczki ciężar sztuki przesyłki nie może przekraczać 75 kg.

106

(1) Nici piroksylinowe (punkt 4) nawija się w odcinkach najwyżej po 30 m na tekturowe paski i każdy zwitek zawija w papier. Najwyżej 10 zwitków łączy się w paczki przez owinięcie w pakowy papier i umieszcza w drewnianej skrzynce, przekładając paczki materiałem wypełniającym. Skrzynki te umieszcza się w drewnianej skrzyni wysyłkowej.

(2) Sztuka przesyłki może zawierać najwyżej 6.000 m nici piroksylinowych.

107

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 5 muszą być zapakowane najwyżej po 25 sztuk w pudełka z blachy białej lub tektury; jednak kapsułki termitowe można pakować w pudełka tekturowe najwyżej po 100 sztuk. Najwyżej 40 takich pudełek należy umieszczać w skrzyni drewnianej, przekładając je materiałem wypełniającym w ten sposób, aby nie mogły stykać się ze sobą lub ze ściankami skrzyni.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

108

(1) Przedmioty wymienione w punktach 6 do 8 muszą być zapakowane:

a) przedmioty wymienione w punkcie 6 w skrzynie drewniane;

b) przedmioty wymienione w punkcie 7a): w skrzynie lub beczki drewniane lub w wodoszczelne beczki tekturowe;

c) przedmioty wymienione w punkcie 7b): najwyżej po 1.000 sztuk w pudełka tekturowe wypełnione trocinami; pudełka te winny posiadać wewnętrzne wkładki tekturowe, przedzielające zawartość na co najmniej trzy równe części, z których każda winna zawierać prawie taką samą ilość przedmiotów. Pokrywy pudełek muszą być umocowane przez oklejenie dookoła taśmą. Najwyżej 100 pudełek tekturowych należy ułożyć w naczyniu z dziurkowanej blachy żelaznej. Naczynie należy umieścić w zamykanej na śruby skrzyni o grubości ścianek co najmniej 18 mm w ten sposób, aby pomiędzy naczyniem a ściankami skrzyni pozostała wszędzie wolna przestrzeń co najmniej 3 cm, którą wypełnia się odpowiednim materiałem;

d) przedmioty wymienione w punkcie 8: w pudełka tekturowe. Pudełka należy łączyć w paczki, zawierające najwyżej po 1.000 lamelek zapalczych. Paczki umieszcza się w drewnianej skrzyni wysyłkowej.

(2) Sztuka przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punkcie 7 a), przy użyciu beczki tekturowej, nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuka przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punkcie 7 b) nie może ważyć więcej niż 50 kg; sztuki przesyłki o ciężarze ponad 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty.

109

(1) Przedmioty wymienione w punktach 9 do 26 muszą być zapakowane w następujące opakowania wewnętrzne:

a) przedmioty wymienione w punktach 9 i 10: w papier lub w pudełka;

b) przedmioty wymienione w punkcie 11 a): najwyżej po 500 sztuk, przełożone trocinami;

1. w pudełka tekturowe owinięte w papier; albo

2. w skrzynki drewniane;

c) przedmioty wymienione w punkcie 11 b): najwyżej po 10 sztuk w torebki; najwyżej 100 torebek należy pakować w pudełka tekturowe lub owinąć w mocny papier;

d) przedmioty wymienione w punkcie 11 c): najwyżej po 10 sztuk w torebki papierowe lub woreczki z odpowiedniego tworzywa sztucznego; najwyżej 10 torebek pakuje się w pudełka tekturowe;

e) przedmioty wymienione w punkcie 12: najwyżej po 25 sztuk w pudełka tekturowe;

f) przedmioty wymienione w punkcie 13: w pudełka; pudełka te w ilości najwyżej po 12 sztuk łączy się w pakiety owinięte papierem;

g) przedmioty wymienione w punkcie 14: w pudełka lub w worki papierowe albo w worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Opakowania te należy łączyć w paczki owinięte papierem i zawierające najwyżej po 144 sztuki tych przedmiotów;

h) przedmioty wymienione w punkcie 15: w pudełka tekturowe, z których żadne nie może zawierać więcej niż:

100 kapiszoników najwyżej po 5 mg mieszanki wybuchowej; lub

50 kapiszoników najwyżej po 7,5 mg mieszanki wybuchowej.

Najwyżej po 12 pudełek łączy się w rulony owinięte w papier, a najwyżej po 12 rulonów łączy się w pakiet owinięty papierem pakowym.

Taśmy z 50 kapiszonikami, zawierającymi każdy najwyżej po 5 mg mieszanki wybuchowej, można pakować w sposób następujący: po 5 taśm w pudełka tekturowe, które łączy się po 6 sztuk w paczki przez owinięcie w papier tak mocny, jak papier natronowy o gramaturze co najmniej 40 g/m²; 12 takich paczek łączy się w dużą paczkę, opakowaną w papier o takiej samej jakości;

i) przedmioty wymienione w punkcie 16: najwyżej po 50 sztuk w pudełka tekturowe przekładając materiałem wypełniającym. Korki powinny być przyklejone do dna pudełka lub unieruchomione w inny nie mniej pewny sposób. Każde pudełko należy owinąć w papier a najwyżej 10 owiniętych pudełek łączy się w paczkę opakowaną w pakowy papier;

k) przedmioty wymienione w punkcie 17: najwyżej po 5 sztuk w pudełka tekturowe. Najwyżej 200 pudełek ułożonych w rulony pakuje się we wspólne pudełko tekturowe;

l) przedmioty wymienione w punkcie 18: najwyżej po 10 sztuk w pudełka tekturowe przekładając materiałem wypełniającym. Najwyżej 100 pudełek ułożonych w rulony łączy się w paczkę w opakowaniu papierowym;

m) przedmioty wymienione w punkcie 19: najwyżej po 15 sztuk w pudełka tekturowe przekładając materiałem wypełniającym. Najwyżej 144 pudełka ułożone w rulony pakuje się w drugie pudełko tekturowe;

n) przedmioty wymienione w punkcie 20 a): najwyżej po 144 sztuki w pudełka tekturowe, przekładając materiałem wypełniającym;

o) przedmioty wymienione w punkcie 20 b): najwyżej po 75 sztuk w pudełka tekturowe; najwyżej 72 pudełka należy łączyć w paczkę w opakowaniu z tektury;

p) przedmioty wymienione w punkcie 21: w pudełka tekturowe lub w mocny papier. Jeżeli miejsca zapłonu przedmiotów nie są przykryte osłoną ochronną należy pojedyncze przedmioty uprzednio owinąć w papier. W bombach ważących więcej niż 5 kg ładunek miotający musi być osłonięty łuską papierową, nasuniętą na dolną część bomby;

q) przedmioty wymienione w punkcie 22: w pudełka tekturowe lub w mocny papier. Ognie sztuczne większych rozmiarów nie wymagają opakowania wewnętrznego, jeśli miejsce zapłonu jest przykryte osłoną ochronną;

r) przedmioty wymienione w punkcie 23: w pudełka drewniane lub tekturowe, przekładając materiałem wypełniającym. Miejsca zapłonu muszą być zaopatrzone w kaptur ochronny;

s) przedmioty wymienione w punkcie 24: w pudełka tekturowe lub w mocny papier;

t) przedmioty wymienione w punkcie 25: w pudełka tekturowe lub w mocny papier. Ognie sztuczne większych rozmiarów nie wymagają opakowania wewnętrznego, jeśli miejsce zapłonu jest przykryte kapturem ochronnym;

u) przedmioty wymienione w punkcie 26: w pudełka tekturowe. Pudełko może zawierać najwyżej 3 rurki szklane.

(2) Opakowania wewnętrzne wymienione pod (1) winny być umieszczone:

a) opakowania z przedmiotami wymienionymi w punktach 10, 13 i 14, w drewnianych skrzyniach wysyłkowych,

b) opakowania z materiałami i przedmiotami wymienionymi w punktach 9, 11, 12 i 15 do 26, w drewnianych skrzyniach wysyłkowych o dobrze złączonych ściankach o grubości co najmniej 18 mm, wyłożonych wytrzymałym papierem albo cienką blachą cynkową lub aluminiową. Dla sztuk przesyłki, których ciężar nie przekracza 35 kg, wystarcza grubość ścianki 11 mm, jeśli skrzynie będą obciągnięte taśmą żelazną.

Skrzynia wysyłkowa może zawierać najwyżej:

dla przedmiotów wymienionych w punkcie 17 - 50 zbiorowych pudełek tekturowych,

dla przedmiotów wymienionych w punkcie 18 - 25 paczek,

dla przedmiotów wymienionych w punkcie 20 a) - 50 pudełek tekturowych,

dla przedmiotów wymienionych w punkcie 20 b) - 50 paczek po 72 pudełka tekturowe,

dla przedmiotów wymienionych w punkcie 21 - taką ilość sztuk, aby łączny ciężar ładunku nie przekroczył 56 kg;

c) opakowania zawierające proszki błyskowe z magnezem (punkt 26) - bądź zgodnie z przepisami jak wyżej pod b), bądź też w drewniane skrzynie wysyłkowe, ważące nie więcej niż 5 kg każda, albo jeśli są zapakowane w torebki papierowe, w pudła z mocnej tektury o ciężarze nie przekraczającym 5 kg każde.

(3) Skrzynie drewniane, w które zapakowano przedmioty zawierające ładunek detonujący fosforowo-chloranowy, muszą być zamykane na śruby.

(4) Sztuka przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punktach 9, 11, 12, 15 do 22 i 24 do 26 nie może ważyć więcej niż 100 kg; z przedmiotami wymienionymi w punkcie 23, nie więcej niż 50 kg; nie może ona ważyć więcej niż 35 kg, jeśli grubość ścianek skrzyni wynosi tylko 11 mm, a skrzynia jest obciągnięta taśmą żelazną.

110

(1) Materiały i przedmioty wymienione w punkcie 27 należy pakować w skrzynie drewniane, wyłożone papierem pakowym, papierem przetłuszczonym lub tekturą falistą. Wykładzina ta nie jest konieczna, jeśli materiały i przedmioty są owinięte papierem lub tekturą.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

(3) Naboje dymne do zwalczania szkodników, owinięte w papier lub tekturę, można również pakować:

a) w pudełka z tektury falistej lub z mocnej tektury; taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 20 kg;

b) w pudełka ze zwykłej tektury; taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 5 kg.

3. Pakowanie razem.

111

(1) Materiały i przedmioty wymienione w tym samym punkcie wolno łączyć razem w jedną sztuką przesyłki. Opakowania wewnętrzne powinny odpowiadać warunkom przewidzianym dla poszczególnych materiałów lub przedmiotów, a opakowanie wysyłkowe - warunkom przewidzianym dla materiałów lub przedmiotów określonych w danym punkcie. Pudełko tekturowe z przedmiotami wymienionymi w punkcie 20 a) traktuje się analogicznie jak paczkę z przedmiotami wymienionymi w punkcie 20 b).

(2) Jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów i przedmiotów tego samego rodzaju" nie są przewidziane mniejsze ilości, wszystkie materiały i przedmioty niniejszej klasy - w ilościach nie przekraczających 6 kg - wymienione w jednym punkcie lub pod tą samą literą, mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki bądź z materiałami lub przedmiotami wymienionymi w innym punkcie lub pod inną literą tej samej klasy, bądź z materiałami lub przedmiotami należącymi do innych klas - o ile pakowanie razem jest dla nich również dozwolone - bądź z innymi towarami, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w poniższych warunkach szczególnych.

Opakowania wewnętrzne muszą odpowiadać ogólnym i szczegółowym przepisom o opakowaniu. Ponadto powinny być przestrzegane ogólne przepisy lm. 4 (6) i 8.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg i nie więcej niż 50 kg, jeżeli zawiera przedmioty wymienione w punkcie 23.

Warunki szczególne:

Punkt	Określenie materiału	Największa ilość na naczynie na sztukę przesyłki	Przepisy szczególne
1	Zapałki	5 kg 5 kg	Nie wolno pakować razem z materiałami klas II, IIIa i IIIb
2 i 3	Taśmy zapalcze i lonty prochowe wolnopalne	Nie wolno pakować razem
4	Nici piroksylinowe	1.500 m nici piroksylinowych
5-8	Wszystkie przedmioty	Nie wolno pakować razem
9-20	Wszystkie przedmioty		Wolno pakować razem tylko z towarami galanteryjnymi lub zabawkami niepirotechnicznymi, od których jednak muszą być oddzielone. Skrzynia wysyłkowa musi odpowiadać najsurowszym warunkom lm. 109 (2) i (3) przewidzianym dla przedmiotów w niej zawartych.
9-25	Wszystkie przed-mioty		Wolno pakować razem tylko ze sobą. Skrzynia wysyłkowa musi odpowiadać najsurowszym warunkom lm. 109 (2) i (3) przewidzianym dla przedmiotów w niej zawartych.
26-27	Wszystkie materiały i przedmioty	Nie wolno pakować razem

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX).

112

Sztuki przesyłki z tłukącymi się naczyniami, niewidocznymi od zewnątrz, należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 9.

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

113

Dla przesyłek pośpiesznych i zwyczajnych nie ma ograniczeń.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

114

(1) Określenie towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod lm. 101; należy ją czerwono podkreślić, podać klasę, punkt, a w razie potrzeby literą oraz skrót "RID" [np. Ic, punkt 1 a) RID]. Dopuszcza się również wzmiankę w liście przewozowym "Ognie sztuczne RID, Ic, punkty..." z podaniem punktów, w których wymieniono przedmioty przeznaczone do przewozu.

(2) Dla przedmiotów wymienionych w punktach 2, 4, 5, 8, 9, 11, 12 i 15 do 27 nadawca musi oświadczyć w liście przewozowym: "Właściwość towaru i opakowanie odpowiadają przepisom RID".

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a) Dla sztuk przesyłki.

115

(1) Materiały i przedmioty klasy Ic należy ładować do wagonów krytych.

(2) Odnośnie używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi do przewozu materiałów i przedmiotów wymienionych w punktach 4, 21, 22, 23 i 26 patrz Dodatek IV.

b) Dla małych pojemników (małych kontenerów).

116

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały i przedmioty niniejszej klasy można przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem, przewidziane pod lm. 118 dotyczą zawartości małych pojemników (małych kontenerów), jak również wagonów, którymi przewożone są jeden lub więcej małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

117

Małe pojemniki (małe kontenery), zawierające sztuki przesyłki zaopatrzone w nalepkę według wzoru nr 9 muszą być również zaopatrzone w taką samą nalepkę.

E. Zakazy ładowania razem.

118

(1) Materiały i przedmioty klasy Ic nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu:

a) z materiałami wymienionymi w punkcie 4 klasy II (lm. 201);

b) z materiałami wymienionymi w punkcie 5 klasy IVa (lm. 401);

c) z materiałami klasy IVb (lm. 451).

(2) Materiały i przedmioty wymienione w punktach 1, 2, 4 do 6, 7 b) i 8 do 27 nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu z materiałami i przedmiotami klasy Ia (lm. 21).

(3) Przedmioty wymienione w punktach 21, 22 i 23 nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu z materiałami wymienionymi w punktach 1 i 2, jak również z aldehydem octowym, acetonem i mieszaninami acetonu (punkt 5) klasy IIIa (lm. 301).

119

Dla przesyłek, które nie mogą być ładowane razem z innymi do jednego wagonu, należy sporządzać oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6 § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

120

Nie ma przepisów.

G. Inne przepisy.

121

Nie ma przepisów.

122-129

KLASA Id.

GAZY SPRĘŻONE, SKROPLONE LUB ROZPUSZCZONE POD CIŚNIENIEM.

1.

Wyszczególnienie materiałów.

130

(1) Spośród materiałów i przedmiotów określonych w tytule klasy Id dopuszcza się do przewozu tylko te, które są wymienione w lm. 131 i tylko na warunkach przewidzianych w lm. 130 (3) do 168. Te materiały i przedmioty dopuszczone do przewozu pod pewnymi warunkami uważa się za materiały i przedmioty RID.

(2) Materiały klasy Id mają temperaturę krytyczną poniżej 50°C lub prężność par w tej temperaturze powyżej 3 kg/cm².

Uwaga: Fluorowodór zalicza się do klasy Id, jakkolwiek w 50°C wykazuje prężność pary tylko 2,7 do 2,8 kg/cm².

(3) Materiały klasy Id łatwo polimeryzujące, jak eter metylowinylowy, chlorek winylu, bromek winylu i tlenek etylenu, są tylko wtedy dopuszczone do przewozu, kiedy zastosowano odpowiednie środki zapobiegające polimeryzacji podczas przewozu.

W tym celu szczególnie należy troszczyć się o to, aby naczynia nie zawierały żadnych materiałów sprzyjających polimeryzacji.

131

A. Gazy sprężone [patrz także lm. 131a pod a)]:

W rozumieniu RID za sprężone uważa się takie gazy, których temperatura krytyczna jest niższa od -10°C.

1. a) tlenek węgla, wodór zawierający najwyżej 2% tlenu, metan (gaz kopalniany i gaz ziemny);

b) gaz wodny, gazy syntetyczne (np. według Fischer-Tropscha), gaz miejski (gaz świetlny, gaz z węgla kamiennego) i inne mieszaniny gazów wymienionych w punkcie 1 a), jak np. mieszanina tlenku węgla z wodorem.

2. Gaz olejowy sprężony (gaz tłusty).

3. Tlen zawierający najwyżej 3% wodoru, mieszaniny tlenu z dwutlenkiem węgla zawierające najwyżej 20% dwutlenku węgla, azot, sprężone powietrze, nitroks (mieszanina 20% azotu z 80% tlenu), fluorek boru, fluor, hel, neon, argon, krypton i mieszaniny gazów szlachetnych, mieszaniny gazów szlachetnych z tlenem i mieszaniny gazów szlachetnych z azotem.

Odnośnie ksenonu patrz punkt 9.

Odnośnie gazów wymienionych w punkcie 3. które są zawarte w pojemnikach ciśnieniowych lub nabojach gazowych, patrz punkty 16 i 17.

B. Gazy skroplone [patrz także lm. 131 a, pod b). Dla gazów wymienionych w punktach 6 do 10, które są zawarte w pojemnikach ciśnieniowych lub nabojach gazowych, patrz punkty 16 i 17]:

W rozumieniu RID za skroplone uważa się takie gazy, których temperatura krytyczna jest równa lub wyższa od -10°C.

a) Gazy skroplone o temperaturze krytycznej równej lub wyższej od 70°C.

4. Gaz olejowy skroplony, którego prężność pary w 70°C nie przekracza 41 kg/cm² (gaz Z).

5. Bromowodór, fluorowodór, siarkowodór, amoniak, chlor, dwutlenek siarki (bezwodnik kwasu siarkowego), czterotlenek azotu, gaz T (mieszanina tlenku etylenu z najwyżej 10% wagowymi dwutlenku węgla, której prężność pary w 70°C nie przekracza 29 kg/cm²).

6. Propan, cyklopropan, propylen, butan, izobutan, butadien, butylen i izobutylen.

Uwaga: Odnośnie skroplonych gazów technicznych, nie oczyszczonych, patrz punkt 7.

7. Mieszaniny węglowodorów uzyskane z gazu ziemnego lub przy przeróbce pochodnych olejów mineralnych, węgla itp., jak również mieszaniny gazów wymienionych w punkcie 6, które jako:

mieszanina A mają w 70°C prężność pary nie większą od 11 kg/cm², a gęstość w 50°C nie przekracza wartości 0,525,

mieszanina A0 mają w 70°C prężność pary nie większą od 16 kg/cm², a gęstość w 50°C nie przekracza wartości 0,495,

mieszanina A1 mają w 70°C prężność pary nie większą od 21 kg/cm², a gęstość w 50°C nie przekracza wartości 0,485,

mieszanina B mają w 70°C prężność pary nie większą od 26 kg/cm², a gęstość w 50°C nie przekracza wartości 0,450,

mieszanina C mają w 70°C prężność pary nie większą od 31 kg/cm², a gęstość w 50°C nie przekracza wartości 0,440.

Uwaga: Dla określania powyższych mieszanin dopuszczalne są również następujące nazwy handlowe:

Nazwa w punkcie 7 Nazwy handlowe

Mieszanina A i mieszanina A0 butan

Mieszanina C propan

8. a) dwumetyloeter (eter metylowy), eter metylowinylowy, chlorek metylu (monochlorometan), bromek metylu (monobromometan), chlorek etylu (monochloroetan), również perfumowany (perfumy Lance), tlenochlorek węgla (fosgen), cyjanek chloru, chlorek winylu, bromek winylu, metyloamina (monometyloamina), dwumetyloamina, trójmetyloamina, etyloamina (monoetyloamina), tlenek etylenu, merkaptan metylowy;

Uwaga: 1. Mieszanina bromku metylu i bromku etylenu zawierająca najwyżej 50% wagowych bromku metylu nie jest uważana za gaz skroplony w rozumieniu RID i dlatego nie podlega przepisom RID.

2. Mieszaniny chlorku lub bromku metylu z chloropikryną są materiałami klasy Id, jeżeli prężność pary tych mieszanin w 50°C przekracza 3 kg/cm².

b) dwuchlorodwufluorometan, dwuchloromonofluorometan, monochlorodwufluorometan, dwuchloroczterofluoroetan (CF₂Cl-CF₂Cl), monochlorotrójfluoroetan (CH₂Cl-CF₃), monochlorodwufluoroetan (CH₃CF₂Cl), monochlorotrójfluoroetylen, monochlorodwufluoromonobromometan, 1,1-dwufluoroetan (CH₃-CHF₂), ośmiofluorocyklobutan.

Uwaga: Dla określania powyższych gazów dopuszczalne są również następujące nazwy handlowe: Algofrene, Arcton, Edifren, Flugene, Forane, Freon, Frigen, Isceon, z dodaniem numeru identyfikacyjnego wg poniższej tabeli:

Nazwa w punkcie 8 b) Numer identyfikacyjny

dwuchlorodwufluorometan 12

dwuchloromonofluorometan 21

monochlorodwufluorometan 22

dwuchloroczterofluoroetan (CF₂Cl-CF₂Cl) 114

monochlorotrójfluoroetan 133a

monochlorodwufluoroetan (CH₃-CF₂Cl) 142b

monochlorotrójfluoroetylen 1113

monochlorodwufluoromonobromometan 12 Bl

dwufluoroetan (CH₃-CHF₂) 152a

ośmiofluorocyklobutan C318

c) mieszaniny materiałów wymienionych w punkcie 8 b), które jako:

mieszanina F1 mają w 70°C prężność pary nie większą od 13 kg/cm², a w 50°C gęstość nie mniejszą od dwuchloromonofluorometanu (1,30),

mieszanina F2 mają w 70°C prężność pary nie większą od 19 kg/cm², a w 50°C gęstość nie mniejszą od dwuchlorodwufluorometanu (1,21),

mieszanina F3 mają w 70°C prężność pary nie większą od 30 kg/cm², a w 50°C gęstość nie mniejszą od monochlorodwufluorometanu (1,09).

Uwaga: Trójchloromonofluorometan (numer identyfikacyjny 11), trójchlorotrójfluoroetan (CFCl₂-CF₂Cl) (numer identyfikacyjny 113) i monochlorotrójfluoroetan CHFCl-CHF₂) (numer identyfikacyjny 133) nie są gazami skroplonymi w rozumieniu RID i dlatego nie podlegają przepisom RID; mogą one jednak wchodzić w skład mieszanin F1 do F3.

b) Gazy skroplone o temperaturze krytycznej równej lub wyższej od -10°C, lecz niższej od 70°C:

9. Ksenon, dwutlenek węgla (kwas węglowy) oraz mieszaniny dwutlenku węgla z najwyżej 17% wagowymi tlenku etylenu, jak również rury zawierające dwutlenek węgla, służące do rozsadzania pokładów węgla (jak napełnione nabojnice cardox), podtlenek azotu (gaz rozweselający), etan, etylen.

Dla dwutlenku węgla patrz również lm. 131 a pod c).

Uwaga: 1. Dwutlenek węgla i podtlenek azotu dopuszczone są do przewozu tylko wtedy, jeżeli posiadają stopień czystości co najmniej 99%.

2. Przez rury do rozsadzania węgla rozumie się grubościenne pojemniki stalowe zaopatrzone w płytkę bezpieczeństwa i zawierające dwutlenek węgla oraz nabój zwany podgrzewaczem, który można zapalić tylko elektrycznie; podgrzewacz musi być tak wykonany, że nie może spalać się wybuchowo, jeżeli pojemnik nie jest napełniony dwutlenkiem węgla pod ciśnieniem. Nabojnice cardox lub podobne, nadawane do przewozu, muszą odpowiadać wzorom dopuszczonym do użytku w górnictwie przez władze państwowe.

10. Chlorowodór (kwas chlorowodorowy skroplony), sześciofluorek siarki, chlorotrójfluorometan, trójfluoromonobromometan, trójfluorometan, fluorek winylu, 1,1-dwufluoroetylen (CH₂ = CF₂).

Uwaga: 1. Sześciofluorek siarki dopuszczony jest do przewozu tylko wtedy, jeżeli posiada stopień czystości co najmniej 99%.

2. Dla powyższych chlorofluorowęglowodorów dopuszczalne są również następujące nazwy handlowe jako określenie materiału: Algofrene, Arcton, Edifren, Flugene, Forane, Freon, Frigen, Isceon z dodaniem numeru identyfikacyjnego wg poniższej tabeli:

Nazwa w punkcie 10 Numer identyfikacyjny

chlorotrójfluorometan 13

trójfluoromonobromometan 13 B 1

trójfluorometan 23

fluorek winylu 1141

dwufluoroetylen 1132 a

C. Gazy skroplone silnie schłodzone:

11. Powietrze ciekłe, tlen ciekły i azot ciekły, także zmieszane z gazami szlachetnymi, ciekłe mieszaniny tlenu i azotu, zawierające również gazy szlachetne i ciekłe gazy szlachetne.

12. Metan ciekły, etan ciekły, ciekłe mieszaniny metanu i etanu, również z domieszką propanu i butanu, etylen ciekły.

13. Dwutlenek węgla ciekły.

D. Gazy rozpuszczone pod ciśnieniem:

14. Amoniak rozpuszczony w wodzie z zawartością:

a) ponad 35, lecz najwyżej 40% amoniaku,

b) ponad 40, lecz najwyżej 50% amoniaku.

Uwaga: Woda amoniakalna zawierająca nie więcej niż 35% amoniaku nie podlega przepisom RID.

15. Acetylen rozpuszczony w rozpuszczalniku (np. w acetonie), wchłoniętym przez materiał porowaty.

E. Pojemniki ciśnieniowe i naboje z gazami sprężożonymi [patrz również lm. 131 a) pod d)]:

16. Pojemniki ciśnieniowe

a) z najwyżej 45% wagowymi materiałów palnych, ale najwyżej 250 g tych materiałów,

b) z więcej niż 45% wagowymi materiałów palnych albo więcej niż 250 g tych materiałów,

przy czym podany procent odnosi się do łącznej zawartości materiału użytkowego i środka rozpylającego.

Uwaga: pojemnikami ciśnieniowymi (zwanymi aerozole) są naczynia przeznaczone do jednorazowego użytku, z zaworem odbiorczym albo przyrządem rozpylającym, napełnione pod ciśnieniem gazu lub mieszaniną gazów, wymienionymi pod lm. 138 (2), albo zawierające materiał użytkowy (do tępienia owadów, dla celów kosmetycznych itp.) i taki sam gaz lub mieszaninę gazów jako środek rozpylający.

17. Naboje z gazami sprężonymi:

a) palnymi,

b) niepalnymi.

Uwaga: Nabojami z gazami sprężonymi są naczynia przeznaczone do jednorazowego użytku, zawierające gaz lub mieszaninę gazów wymienione pod lm. 138 (2) (np. butan do kuchenek kampingowych, gazy chłodnicze itp.) i nie posiadają zaworu odbiorczego.

Uwaga do punktów 16 i 17. Za materiały palne uważa się:

- gazy (środki rozpylające w pojemnikach ciśnieniowych, ładunki nabojów gazowych), których mieszaniny z powietrzem mogą się zapalić oraz mają dolną i górną granicę wybuchowości;

- materiały ciekłe (materiały użyteczne w pojemnikach ciśnieniowych) klasy IIIa.

F. Próżne naczynia:

18. Nie oczyszczone, próżne naczynia włącznie ze zbiornikami cystern i małymi zbiornikami cieczy, jeżeli zawierały gazy wymienione w punktach 1 i 2, fluorek boru i fluor wymienione w punkcie 3 lub gazy wymienione w punktach 4 do 10 i 12 do 15.

Uwaga: 1. Naczynia, w których po opróżnieniu z gazów wymienionych w punktach 1 i 2, fluorku boru i fluoru (punkt 3), z gazów wymienionych w punktach 4 do 10 i 12 do 15, pozostały nieznaczne resztki, uważane są za naczynia próżne.

2. Nie oczyszczone, próżne naczynia po gazach wymienionych w punkcie 3 innych niż fluorek boru i fluor lub innych niż gazy wymienione w punkcie 11, nie podlegają przepisom RID.

131a

Materiały i przedmioty, nadawane do przewozu na niżej podanych warunkach, nie podlegają przepisom rozdziału 2 "Przepisy przewozowe":

a) gazy sprężone, które nie są ani palne, ani trujące, ani żrące i których ciśnienie w naczyniu w temperaturze 15°C nie przekracza 2 kg/cm²;

b) gazy skroplone w ilościach najwyżej 20 l, zawarte w aparatach chłodniczych (aparatach do produkcji lodu, lodówkach itp.), niezbędne do pracy tych aparatów;

c) skroplony dwutlenek węgla (punkt 9):

1) w naczyniach bez szwu, ze stali węglowej lub stopów aluminiowych, o pojemności najwyżej 220 cm³ zawierających najwyżej 0,75 g dwutlenku węgla na 1 cm³ pojemności;

2) w metalowych kapslach (sodory, sparklety), jeżeli dwutlenek węgla w stanie gazowym zawiera nie więcej niż 0,5% powietrza i jeżeli kapsle zawierają najwyżej 25 g i nie więcej niż 0,75 g dwutlenku węgla na 1 cm³ pojemności;

d) przedmioty wymienione w punktach 16 i 17, o pojemności nie przekraczającej 50 cm³. Sztuka przesyłki nie może być cięższa niż 10 kg.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych naczyń podane są pod F).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

132

(1) Materiały, z których wykonane są naczynia i ich zamknięcia, nie mogą ulegać działaniu zawartości ani tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków*).

(2) Opakowania i ich zamknięcia muszą być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się w czasie przewozu i odpowiadały niezawodnie normalnym warunkom przewozu. Jeżeli przewidziane są opakowania zewnętrzne, należy naczynia ułożyć w nich starannie i pewnie. Jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień, opakowania wewnętrzne mogą być umieszczane pojedynczo lub w większej ilości w opakowaniach wysyłkowych.

(3) Naczynia metalowe przeznaczone do przewozu gazów wymienionych w punktach 1 do 10, 14 i 15 mogą być napełniane tylko takim gazem, dla którego były zbadane i którego nazwa podana jest na naczyniu [patrz lm. 148 (1) a)].

Dopuszcza się jednak wyjątki:

1. dla naczyń metalowych zbadanych dla propanu (punkt 6). Naczynia te mogą być napełnione również butanem (punkt 6), przy czym wtedy nie powinno być przekroczone najwyższe dopuszczalne napełnienie przewidziane dla butanu. Na naczyniu muszą być wybite nazwy obydwu gazów, ciśnienie próbne wymagane dla propanu oraz najwyższe dopuszczalne ciężary napełnienia dla propanu i butanu;

2. dla naczyń metalowych zbadanych dla mieszanin wymienionych w punkcie 7:

a) naczynia zbadane dla mieszaniny A0 mogą być napełnione również mieszaniną A. Na naczyniu muszą być wybite nazwy obydwu gazów, ciśnienie próbne wymagane dla mieszaniny A0 oraz najwyższe dopuszczalne ciężary napełnienia dla mieszanin A i A0;

b) naczynia zbadane dla mieszaniny A1 mogą być napełnione również mieszaninami A albo A0. Na naczyniu muszą być wybite nazwy tych trzech gazów, ciśnienie próbne wymagane dla mieszaniny A1 oraz najwyższe dopuszczalne ciężary napełnienia dla mieszanin A, A0 i A1;

c) naczynia zbadane dla mieszaniny B mogą być napełnione również mieszaninami A, A0 albo A1. Na naczyniu muszą być wybite nazwy tych czterech gazów, ciśnienie próbne wymagane dla mieszaniny B oraz najwyższe dopuszczalne ciężary napełnienia dla mieszanin A, A0, A1 i B;

d) naczynia zbadane dla mieszaniny C mogą być również napełniane mieszaninami A, A0, A1 i B. Na naczyniu muszą być wybite nazwy tych pięciu gazów, ciśnienie próbne wymagane dla mieszaniny C oraz najwyższe dopuszczalne ciężary napełnienia dla mieszanin A, A0, A1, B i C.

Uwaga: Odnośnie wagonów zbiornikowych patrz lm. 159 (3).

3. dla naczyń metalowych zbadanych dla dwuchloromonofluorometanu [punkt 8 b)]. Naczynia te mogą być również napełniane mieszaniną F1 [punkt 8c)]. Na naczyniu muszą być wybite następujące nazwy gazów: "dwuchloromonofluorometan" (lub też jedna z używanych nazw handlowych) i "mieszanina F1";

4. dla naczyń metalowych zbadanych dla dwuchlorodwufluorometanu [punkt 8 b)]. Naczynia te mogą być również napełniane mieszaninami F1 albo F2 [punkt 8 c)]. Na naczyniu muszą być wybite następujące nazwy gazów: "dwuchlorodwufluorometan" (lub też jedna z używanych nazw handlowych) i "mieszanina F1 albo F2", jak również najwyższy dopuszczalny ciężar napełnienia dla mieszaniny F2.

5. dla naczyń metalowych zbadanych dla monochlorodwufluorometanu [punkt 8 b)]. Naczynia te mogą być również napełniane mieszaninami F1, F2 albo F3 [punkt 8 c)]. Na naczyniu muszą być wybite następujące nazwy gazów: "monochlorodwufluorometan" (lub też jedna z używanych nazw handlowych) i "mieszanina F1, F2 albo F3", jak również najwyższy dopuszczalny ciężar napełnienia dla mieszaniny F3.

6. dla naczyń metalowych zbadanych dla mieszanin wymienionych w punkcie 8 c):

a) naczynia zbadane dla mieszaniny F2 mogą być również napełnione mieszaniną F1. Najwyższe dopuszczalne napełnienie musi być takie samo jak dla mieszaniny F2;

b) naczynia zbadane dla mieszaniny F3 mogą być również napełnione mieszaninami F1 albo F2. Najwyższe dopuszczalne napełnienie musi być takie samo jak dla mieszaniny F3.

Uwaga: Odnośnie wagonów zbiornikowych patrz lm. 159 (3). Odnośnie punktów 1 do 6 patrz również lm. 145, 148 (1) a) i 150.

(4) Naczynia mogą być używane dla innych gazów w zasadzie tylko wtedy, jeżeli nie sprzeciwiają się temu przepisy krajowe i właściwa władza wyraziła na to zgodę; naczynia należy wówczas odpowiednio przestemplować.

______

*) Należy uważać, ażeby przy napełnianiu naczyń nie przedostawała się do nich wilgoć i ażeby dokładnie osuszono naczynia po próbach ciśnieniowych dokonywanych wodą lub roztworami wodnymi (patrz lm. 146).

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

Uwaga: Gazy wymienione w punktach 12 i 13 mogą być przewożone tylko w wagonach-cysternach albo dużych pojemnikach cieczy (patrz lm. 161).

a. Rodzaje naczyń.

133

(1) Naczynia dla gazów wymienionych w punktach 1 do 10, 14 i 15 muszą być tak zamknięte i szczelne, ażeby wykluczyć uchodzenie gazów.

(2) Naczynia muszą być wykonane ze stali węglowej albo stali stopowej (specjalnej).

Jednakże mogą być również używane:

a) naczynia z miedzi dla:

1. gazów sprężonych wymienionych w punktach 1 do 3 (z wyjątkiem fluorku boru i fluoru wymienionych w punkcie 3), jeżeli ciśnienie robocze nie przekracza 20 kg/cm² w 15°C;

2. następujących gazów skroplonych: dwutlenku siarki i gazu T (punkt 5), gazów wymienionych w punkcie 8 z wyjątkiem tlenochlorku węgla, cyjnaku chloru, metyloaminy, dwumetyloaminy, trójmetyloaminy, etyloaminy i merkaptanu metylowego;

b) naczynia ze stopów aluminiowych [patrz Dodatek II, rozdział A; odnośnie wagonów-cystern patrz lm. 159 (2) a) 1.] dla:

1. gazów sprężonych (punkty 1 do 3), z wyjątkiem fluorku boru i fluoru (punkt 3);

2. następujących gazów skroplonych: gazu olejowego skroplonego (punkt 4), siarkowodoru, dwutlenku siarki i gazu T (punkt 5), gazów wymienionych w punktach 6 i 7 wolnych od zanieczyszczeń alkalicznych, dwumetyloeteru, tlenku etylenu i merkaptanu metylowego [punkt 8 a)], gazów wymienionych w punktach 8 b) i c) oraz 9, jak również sześciofluorku siarki i chlorotrójfluorometanu (punkt 10). Dwutlenek siarki i gazy wymienione w punkcie 8 b) i c), jak również chlorotrójfluorometan muszą być suche;

3. rozpuszczonego acetylenu (punkt 15).

134

(1) Naczynia dla rozpuszczonego acetylenu (punkt 15) muszą być całkowicie wypełnione równomiernie rozłożonym porowatym materiałem dopuszczonym przez właściwą władzę, który:

a) nie koroduje naczyń i ani z acetylenem ani z rozpuszczalnikiem nie tworzy szkodliwych lub niebezpiecznych związków;

b) nie opada nawet po dłuższym użytkowaniu, wstrząsach i w temperaturze do 60°C;

c) zapobiega rozszerzaniu się w nim procesu rozpadu acetylenu.

(2) Rozpuszczalnik nie powinien korodować naczynia.

135

(1) Następujące gazy skroplone mogą być również przewożone w grubościennych rurkach szklanych pod warunkiem, jeżeli ilość gazu w każdej rurce i stopień napełnienia rurek nie przekraczają niżej podanych wartości:

Gaz	Ilość	Stopień napełnienia rurki
dwutlenek węgla, podtlenek azotu, etan, etylen (punkt 9)	3 g	1/2 pojemności
amoniak, chlor, czterotlenek azotu (punkt 5), cyklopropan (punkt 6), bromek metylu, chlorek etylu [punkt 8 a)]	20 g	2/3 pojemności
dwutlenek siarki (punkt 5),
tlenochlorek węgla [punkt 8a)]	100 g	3/4 pojemności

(2) Rurki szklane muszą być zatopione i ułożone pojedynczo z przełożeniem ziemią okrzemkową, w zamkniętych puszkach blaszanych, umieszczonych w skrzyni drewnianej (patrz również lm. 152).

(3) Dla dwutlenku siarki (punkt 5) są również dopuszczone:

a) małe butelki bez szwu ze stopów aluminiowych, zawierające najwyżej 100 g dwutlenku siarki i napełnione tylko do trzech czwartych pojemności. Butelki powinny być szczelnie zamknięte i pooddzielane od siebie, umieszczone w skrzyniach drewnianych;

b) mocne, szklane butle ciśnieniowe (syfony), zawierające nie więcej niż 1,5 kg gazu i napełnione najwyżej do 88%. Butle muszą być umieszczone w mocnych skrzyniach drewnianych i przełożone ziemią okrzemkową, trocinami, kredą mieloną lub mieszaniną tych dwóch ostatnich. Sztuka przesyłki nie powinna być cięższa niż 100 kg, a jeżeli jest cięższa niż 30 kg, musi być zaopatrzona w uchwyty.

136

(1) Gaz T (punkt 5) i gazy wymienione w punktach 6 do 8 z wyjątkiem tlenochlorku węgla i cyjanku chloru, wymienionych w punkcie 8 a) [odnośnie tlenochlorku węgla patrz lm. 135 (1)], mogą być również wprowadzone do grubościennych rurek szklanych albo grubościennych rurek z metali, dopuszczonych wg lm. 133 (2), pod warunkiem że ciężar cieczy nie przekracza najwyższego stopnia napełnienia na litr pojemności określonego w lm. 150 ani 150 g na rurkę. Rurki muszą być wolne od wad, mogących obniżyć ich wytrzymałość. W szczególności muszą być odpowiednio złagodzone naprężenia wewnętrzne rurek szklanych, a grubość ich ścianek nie może być mniejsza niż 2 mm. Zamknięcie rurek musi być zabezpieczone dodatkowym urządzeniem (jak kołpak, kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp.), zapobiegającym jakiemukolwiek rozluźnieniu podczas przewozu. Rurki układa się w skrzynkach z drewna lub tektury i przekłada materiałem wypełniającym, przy czym ilość rurek w każdej skrzynce powinna być tak ograniczona, aby skrzynka nie zawierała więcej niż 600 g cieczy. Skrzynki te umieszcza się w drewnianych skrzyniach, które muszą być wyłożone miękko lutowaną blachą, jeżeli zawierają więcej niż 5 kg cieczy.

(2) Sztuka przesyłki nie może być cięższa niż 75 kg.

137

(1) Gazy wymienione w punkcie 11 muszą być zapakowane:

a) w naczynia szklane z próżnią pomiędzy podwójnymi ściankami, otoczone chłonnym materiałem izolacyjnym, który winien być niepalny, jeżeli naczynia zawierają ciekłe powietrze lub ciekły tlen. Naczynia szklane umieszczone w ochronnych koszach drucianych należy wstawiać do skrzyń metalowych lub drewnianych zaopatrzonych w uchwyty;

b) w naczynia z innego materiału, jeśli chronione są tak przed przenikaniem ciepła, że naczynie nie może pokryć się rosą ani szronem. Dodatkowe opakowanie tych naczyń nie jest konieczne. Naczynia powinny być zaopatrzone w uchwyty.

(2) Naczynia powinny być zamknięte przepuszczającymi gaz korkami, które nie pozwalają na wypryskiwanie cieczy i zabezpieczone są przed wypadnięciem. Dla tlenu i mieszanin zawierających tlen korki muszą być wykonane z materiału niepalnego.

138

(1) Pojemniki ciśnieniowe (punkt 16) i naboje gazowe (punkt 17) muszą odpowiadać następującym wymaganiom:

a) pojemniki ciśnieniowe, które zawierają tylko gaz lub mieszaninę gazów oraz naboje gazowe muszą być wykonane z metalu. Inne pojemniki ciśnieniowe dla sprężonych gazów muszą być wykonane z metalu, tworzywa sztucznego albo ze szkła. Naczynia metalowe o średnicy zewnętrznej co najmniej 40 mm muszą posiadać dna wklęsłe;

b) naczynia z materiałów tłukących się, takich jak szkło lub niektóre tworzywa sztuczne, powinny być zabezpieczone urządzeniem ochronnym (siatką metalową o małych oczkach, elastycznym płaszczem z tworzywa sztucznego itp.), które przy pęknięciu naczynia zapobiegną rozpryskowi odłamków. Nie dotyczy to naczyń o pojemności najwyżej 150 cm³ i ciśnieniu wewnętrznym mniejszym od 1,5 kg/cm² w 20°C;

c) pojemność naczyń metalowych nie może przekraczać 1.000 cm³, a naczyń z tworzywa sztucznego lub szkła, 220 cm³;

d) każdy wzorzec naczynia musi być poddany przed przekazaniem do użytku ciśnieniowej próbie wodnej, przeprowadzonej według Dodatku II lm. 1291. Zastosowane ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) musi być półtorakrotnie większe od ciśnienia wewnętrznego w temperaturze 50°C, ale co najmniej 10 kg/cm²;

e) zawory odbiorcze pojemników ciśnieniowych i ich urządzenia rozpylające muszą gwarantować szczelne zamknięcie pojemników i być zabezpieczone przed przypadkowym otwarciem. Zawory i urządzenia rozpylające, zamykające się pod ciśnieniem wewnętrznym, nie są dopuszczone.

(2) Jako środek rozpylający albo składnik środków rozpylających lub jako gaz napełniający do pojemników ciśnieniowych i jako ładunek do nabojów gazowych dopuszczone są:

tlen, mieszanina tlenu z dwutlenkiem węgla, azot, sprężone powietrze, nitroks (punkt 3); propan, cyklopropan, propylen, butan, izobutan, butadien, butylen, izobutylen (punkt 6); mieszaniny A, A0, A1, B i C (punkt 7); dwumetyloeter, chlorek etylu, chlorek winylu [punkt 8 a)]; dwuchlorodwufluorometan, dwuchloromonofluorometan, monochlorodwufluorometan, dwuchloroczterofluoroetan, monochlorotrójfluoroetan, monochlorodwufluoroetan, monochlorotrójfluoroetylen, monochlorodwufluoromonobromometan, 1,1-dwufluoroetan, ośmiofluorocyklobutan [punkt 8 b)]; mieszaniny F1, F2 i F3 [punkt 8 c)]; dwutlenek węgla, podtlenek azotu, etan, etylen (punkt 9); sześciofluorek siarki, chlorotrójfluorometan, trójfluoromonobromoetan, trójfluorometan, fluorek winylu i 1,1-dwufluoroetylen (punkt 10).

139

(1) Wewnętrzne ciśnienie pojemników ciśnieniowych i nabojów gazowych w 50°C nie może przekraczać ²/₃ ciśnienia próbnego naczynia ani być wyższe niż 12 kg/cm².

(2) Pojemniki ciśnieniowe i naboje gazowe powinny być napełnione w ten sposób, aby w 50°C faza ciekła nie przekraczała 95% ich pojemności. Pojemność pojemnika ciśnieniowego stanowi zamknięta przestrzeń pojemnika wraz z gniazdem zaworu, zaworem i rurką syfonową.

(3) Wszystkie pojemniki ciśnieniowe i naboje gazowe muszą spełniać warunki próby szczelności określone w Dodatku II lm. 1292.

140

(1) Pojemniki ciśnieniowe i naboje gazowe powinny być umieszczone w drewnianych skrzynkach lub mocnych pudełkach tekturowych albo metalowych. Pojemniki ciśnieniowe ze szkła albo tworzywa sztucznego, które mogą ulec stłuczeniu, powinny być pooddzielane przekładkami z tektury lub z innego odpowiedniego materiału.

(2) Sztuka przesyłki nie może być cięższa niż 30 kg.

b. Przepisy dla naczyń metalowych.

[Nie odnoszą się one ani do butli ze stopów aluminiowych wymienionych w lm. 135 (3), ani do rurek metalowych wymienionych w lm. 136, ani do naczyń wymienionych w lm. 137 (1) b) i naczyń metalowych dla pojemników ciśnieniowych i nabojów gazowych wymienionych w lm. 138; odnośnie naczyń wagonów zbiornikowych patrz również lm. 159 do 162; odnośnie małych zbiorników cieczy patrz również lm. 163 (3)].

1. Budowa i osprzęt [patrz również lm. 168 (2)].

141

(1) Naprężenie metalu w najbardziej narażonym miejscu naczynia nie powinno przy ciśnieniu próbnym (lm. 145, 149 i 150) przekraczać ³/₄ ustalonej granicy plastyczności. Przez granicę plastyczności rozumie się takie naprężenie, przy którym osiągnięto trwałe wydłużenie 2‰ (tj. 0,2%) na długości pomiarowej próbki.

(2) a) Naczynia ze stali, których ciśnienie próbne wynosi więcej niż 60 kg/cm², muszą być bez szwu albo spawane. Dla naczyń spawanych może być stosowana tylko stal (stal węglowa albo stopowa), której spawalność jest całkowicie gwarantowana. Naczynia spawane są dopuszczone pod warunkiem, jeżeli producent gwarantuje dobre wykonanie spawu i jeżeli właściwe władze kraju pochodzenia wyrażą na to zgodę.

b) Naczynia, których ciśnienie próbne nie przekracza 60 kg/cm² bądź muszą odpowiadać wymaganiom podanym wyżej pod a), bądź mogą być nitowane lub twardo lutowane [odnośnie wagonów-cystern patrz lm. 159 (2) a) 2.] pod warunkiem, że producent gwarantuje dobre wykonanie nitowania i lutowania i jeżeli właściwe władze kraju pochodzenia wyrażą na to zgodę.

(3) Naczynia ze stopów aluminiowych muszą być bez szwu.

142

(1) Rozróżnia się następujące rodzaje naczyń:

a) butle o pojemności nie przekraczającej 150 litrów;

b) naczynia o pojemności co najmniej równej 100 litrów [z wyjątkiem butli określonych pod a)] i nie przekraczającej 1.000 litrów (np. cylindryczne naczynia z obręczami do przetaczania i naczynia z urządzeniami ślizgowymi);

c) duże naczynia o pojemności większej niż 1.000 litrów.

Uwaga: 1. Odnośnie małych pojemników cieczy patrz również lm.163 (3).

2. Odnośnie naczyń wagonów zbiornikowych i innych naczyń umocowanych na wagonach, jak również dużych pojemników cieczy, patrz także lm. 159 do 162.

d) zestawy, zwane ramami (lub koszami) butli określonych pod (1) a), połączonych rurą zbiorczą i solidnie umocowanych w jednej ramie metalowej.

Uwaga: Odnośnie baterii wagonowych patrz lm. 160 (3) b) 2.

(2) a) Jeżeli butle, określone pod (1) a), zgodnie z przepisami kraju nadania muszą być zaopatrzone w urządzenie uniemożliwiające przetaczanie, nie może być ono połączone z kołpakiem [lm. 143 (2)].

b) Naczynia przystosowane do przetaczania określone pod (1) b) muszą być zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

Inne naczynia określone pod (1) b) muszą posiadać urządzenia (płozy, pierścienie, ucha), które gwarantuje bezpieczną manipulację przy zastosowaniu mechanicznych środków i nie osłabia wytrzymałości ani nie powoduje niedopuszczalnych naprężeń w ściankach naczynia.

c) Zestawy butli, określonych pod (1) d), muszą być wyposażone w urządzenia gwarantujące bezpieczną manipulację. Rura zbiorcza i zawór główny muszą znajdować się wewnątrz ramy i być umocowane w sposób chroniący je przed uszkodzeniami.

(3) a) Z wyjątkiem gazów wymienionych w punktach 11 do 13, gazy klasy I d mogą być przewożone w butlach, określonych pod (1) a).

Uwaga: Dla fluoru (punkt 3) patrz również lm 149 (3).

b) Z wyjątkiem fluoru (punkt 3) i gazów wymienionych w punktach 11 do 13, gazy klasy I d mogą być przewożone w naczyniach, określonych pod (1) b).

Jeżeli rozpuszczony acetylen (punkt 15) jest przewożony w naczyniach określonych pod (1) b), pojemność tych naczyń nie może przekraczać 500 l i nie mogą one być przystosowane do przetaczania.

c) Odnośnie dużych naczyń określonych pod (1) c) patrz lm. 159 (1), 160 (1), (2) i (3), 161 (1) i 163 (3).

d) Z wyjątkiem gazów wymienionych w punktach 11 do 13 gazy klasy I d mogą być przewożone w ramach lub koszach butli określonych pod (1) d). Poszczególne butle w ramie mogą zawierać tylko jeden i ten sam gaz sprężony, skroplony lub rozpuszczony pod ciśnieniem.

Butle w ramie nie mogą być pojedynczo zamykane zaworami. Jednakże każda butla w ramie z zawartością fluoru (punkt 3) i acetylenu (punkt 15) musi być zaopatrzona w zawór.

143

(1) Otwory do napełniania i opróżniania naczyń muszą być zaopatrzone w zawory grzybkowe lub wrzecionowe. Dozwolone są jednak zawory innych typów, jeżeli gwarantują takie samo bezpieczeństwo i są dopuszczone w kraju ich pochodzenia. Każdy typ zaworu musi być pewnie umocowany i to w ten sposób, aby kontrola jego stanu mogła być łatwo przeprowadzona przed każdym załadunkiem.

Naczynia określone pod lm. 142 (1) b) i c) mogą posiadać oprócz ewentualnego włazu, zaopatrzonego w pewnie zamykaną pokrywę i otwór konieczny do usuwania osadu, najwyżej dwa otwory, do napełniania i opróżniania. Naczynia do rozpuszczonego acetylenu (punkt 15) o pojemności co najmniej 100 litrów mogą jednak posiadać więcej niż dwa otwory do napełniania i opróżniania.

Również naczynia określone pod lm. 142 (1) b) i c) do przewozu materiałów wymienionych w punktach 6 i 7 mogą posiadać inne otwory, służące w szczególności do sprawdzania poziomu cieczy i ciśnienia manometrycznego.

(2) Zawory muszą być osłonięte dziurkowanymi, stalowymi kapturami ochronnymi. Naczynia z miedzi lub stopów aluminiowych mogą posiadać również kaptury ochronne z takiego samego materiału, z którego wykonane są naczynia. Zawory umieszczone wewnątrz szyjki naczynia i chronione gwintowaną nakładką metalową, jak również zawory naczyń pakowanych w skrzynie ochronne, mogą nie posiadać kaptura.

(3) Kaptury stalowe naczyń zawierających fluor (punkt 3) i cyjanek chloru [punkt 8 a)] nie mogą być dziurkowane i podczas przewozu muszą być zaopatrzone w uszczelkę z materiału nie ulegającego działaniu zawartości naczynia.

144

(1) Dla naczyń przeznaczonych do fluorku boru i fluoru (punkt 3), do skroplonego lub rozpuszczonego w wodzie amoniaku (punkty 5 i 14), jak również do metyloaminy i etyloaminy [punkt 8 a)] nie jest dozwolone używanie zaworów z miedzi lub z innego metalu, który może ulegać działaniu gazu.

(2) Do uszczelnień i urządzeń zamykających naczynia, przeznaczone dla tlenu, mieszanin tlenu zawierających najwyżej 20% dwutlenku węgla, sprzężonego powietrza, nitroksu, fluoru, mieszanin gazów szlachetnych z tlenem (punkt 3), czterotlenku azotu (punkt 5) i podtlenku azotu (punkt 9) - nie wolno stosować smarów ani środków uszczelniających zawierających tłuszcze lub oleje.

(3) Dla naczyń do rozpuszczonego acetylenu (punkt 15) dopuszczone są również zawory zamykające dla połączenia jarzmowego. Części metalowe urządzeń zamykających, stykające się z zawartością, nie mogą zawierać więcej niż 70% miedzi.

(4) Naczynia ze sprężonym tlenem (punkt 3) umocowane przy zbiornikach do przewozu ryb są dopuszczone również wtedy, gdy posiadają urządzenia do dawkowania tlenu.

2. Urzędowe badanie naczyń (patrz również Dodatek II, pod A).

145

(1) Naczynia metalowe muszą być po raz pierwszy przed użyciem, a następnie okresowo poddawane próbom przewidzianym pod lm. 146 i 147 przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę.

(2) Naczynia dla rozpuszczonego acetylenu (punkt 15) należy oprócz tego zbadać na wymagane pod lm. 134 własności wypełniacza porowatego i ustaloną pod lm. 151 (2) ilość rozpuszczalnika.

146

(1) Pierwsza próba naczyń nowych lub jeszcze nie używanych obejmuje:

A. Przy wystarczającej dla próby ilości naczyń:

a) badanie materiału, obejmujące co najmniej granicę sprężystości, wytrzymałość na rozerwanie oraz wydłużenie; ustalone podczas próby wartości muszą odpowiadać przepisom krajowym;

b) pomiar najmniejszej grubości ścianki oraz obliczenie naprężenia;

c) sprawdzenie jednorodności materiału w wyprodukowanej partii naczyń, jak również oględziny zewnętrzne i wewnętrzne stanu naczyń;

B. Przy wszystkich naczyniach:

d) ciśnieniową próbę wodną zgodnie z postanowieniami lm. 149 do 151;

e) sprawdzenie znakowania naczyń (patrz lm. 148);

C. Ponadto przy naczyniach do rozpuszczonego acetylenu (punkt 15):

f) badanie zgodnie z przepisami krajowymi.

(2) Naczynia muszą wytrzymać próbne ciśnienie, nie wykazując trwałych odkształceń i pęknięć.

(3) Przy badaniach okresowych należy powtórzyć: ciśnieniową próbę wodną, sprawdzenie zewnętrznego i wewnętrznego stanu naczyń (np. przez przeważenie, prześwietlenie, pomiary grubości ścianek) sprawdzenie osprzętu i znakowania, a w razie potrzeby ustalenie właściwości materiału przez przeprowadzenie odpowiednich prób.

Badania takie muszą być przeprowadzane:

a) co 2 lata dla naczyń do gazu miejskiego [punkt 1 b)], fluorku boru, fluoru (punkt 3), bromowodoru, fluorowodoru, siarkowodoru, chloru, dwutlenku siarki, czterotlenku azotu (punkt 5), tlenochlorku węgla, cyjanku chloru [punkt 8 a)] i chlorowodoru (punkt 10) [patrz również lm. 159 (2) a) 10.];

b) co 5 lat dla naczyń do pozostałych gazów sprężonych i skroplonych [z zastrzeżeniem postanowień jak niżej pod c)], jak również dla naczyń do amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem (punkt 14);

c) co 10 lat dla naczyń do gazów wymienionych w punktach 6 i 7, jeżeli pojemność naczyń nie jest większa niż 150 litrów, a w kraju pochodzenia nie jest wymagany krótszy okres.

147

Naczynia do rozpuszczonego acetylenu (punkt 15) muszą być badane co 10 lat pod względem ich stanu zewnętrznego (korozja, odkształcenia), jak również stanu wypełniacza porowatego (rozluźnienie, opadnięcie). W miarę potrzeby należy przeprowadzać dorywcze badania w ten sposób, że po przecięciu pewnej ilości naczyń bada się je na korozję wewnętrzną, jak również na zmiany w tworzywie i wypełniaczu porowatym.

3. Znakowanie naczyń (dla naczyń wagonów zbiornikowych patrz lm. 162).

148

(1) Na naczyniach metalowych muszą być umieszczone czytelnie i trwale:

a) pełna nazwa gazu, nazwa lub znak fabryczny wytwórcy lub właściciela oraz numer naczynia [patrz również lm. 132 (3)];

b) ciężar własny naczynia łącznie z osprzętem, jak zawory, zatyczki metalowe itp., ale bez ciężaru osłony ochronnej;

c) wysokość ciśnienia próbnego (patrz lm. 149 i 151) i data (miesiąc, rok) ostatniej próby (patrz lm. 146 i 147);

d) stempel rzeczoznawcy, który przeprowadzał próby i badania; oprócz tego

e) dla gazów sprężonych (punkty 1 do 3): najwyższe ciśnienie napełnienia dopuszczone dla danego naczynia (patrz lm. 149);

f) dla gazów skroplonych (punkty 4 do 10) i dla amoniaku rozpuszczonego w wodzie (punkt 14): najwyższy dopuszczalny ciężar napełnienia i pojemność;

g) dla acetylenu rozpuszczonego (punkt 15); wysokość dopuszczalnego ciśnienia napełnienia [patrz lm. 151 (2)], ciężar próżnego naczynia łącznie z osprzętem, wypełniaczem porowatym oraz rozpuszczalnikiem.

(2) Napisy muszą być wybite na wzmocnionej części naczynia albo na pierścieniu umocowanym nieruchomo na naczyniu. Nazwa gazu powinna być ponadto napisana na naczyniu dobrze przyczepną i wyraźnie widoczną farbą.

(3) Znaki prób na naczyniach zapakowanych w skrzynie powinny być łatwe do odnalezienia.

C. Ciśnienie próbne oraz napełnianie naczyń [patrz również lm. 168 (2)].

149

(1) Ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne), stosowane przy ciśnieniowej próbie wodnej dla naczyń do gazów sprężonych, wymienionych w punktach 1 do 3 z wyjątkiem fluoru, musi być co najmniej 1,5 razy większe od podanego na naczyniu ciśnienia napełnienia w 15°C, nie mniejsze jednak niż 10 kg/cm².

(2) Dla naczyń do wodoru [punkt 1 a)], tlenu, mieszanin tlenu z dwutlenkiem węgla, azotu, sprężonego powietrza, nitroksu, helu, neonu, argonu, kryptonu, mieszanin gazów szlachetnych, mieszanin gazów szlachetnych z tlenem i mieszanin gazów szlachetnych z azotem (punkt 3) ciśnienie napełnienia w 15°C nie może przekraczać 250 kg/cm².

Dla naczyń do innych gazów wymienionych w punktach 1 do 3, z wyjątkiem fluoru wymienionego w punkcie 3 [patrz ustęp (3)], ciśnienie napełnienia w 15°C nie może przekraczać 200 kg/cm².

(3) Dla naczyń do fluoru (punkt 3), ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) stosowane przy ciśnieniowej próbie wodnej musi wynosić 200 kg/cm², a ciśnienie napełnienia w 15°C nie może przekraczać 28 kg/cm²; poza tym żadne naczynie nie może zawierać więcej niż 5 kg fluoru.

(4) Nadawca gazów sprężonych, z wyjątkiem gazu olejowego (punkt 2) umieszczonego w bojach morskich lub podobnych naczyniach, jest obowiązany na żądanie wykazać istniejące ciśnienie przy pomocy manometru.

150

(1) Ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) stosowane przy ciśnieniowej próbie wodnej dla naczyń dla gazów skroplonych, wymienionych w punktach 4 i 10, jak również dla naczyń do gazów sprężonych (punkty 14 i 15) musi wynosić co najmniej 10 kg/cm².

(2) Dla gazów skroplonych, wymienionych w punktach 4 do 8 obowiązują następujące wartości ciśnienia wewnętrznego (ciśnienia próbnego), stosowanego przy próbie hydraulicznej naczyń oraz ich najwyższego dopuszczalnego napełnienia *):

	Punkt	Najniższe ciśnienie próbne kg/cm2	Największy ciężar cieczy na 1 litr pojemności kg
gaz olejowy skroplony	4	40	0,37
bromowodór	5	60	1,20
fluorowodór	5	10	0,84
siarkowodór	5	53	0,67
amoniak	5	33	0,53
chlor	5	22	1,25
dwutlenek siarki	5	14	1,23
czterotlenek azotu	5	10	1,30
gaz T	5	28	0,73
propan	6	26	0,42
cyklopropan	6	25	0,53
propylen	6	30	0,43
butan	6	10	0,51
izobutan	6	10	0,49
butadien	6	10	0,55
butylen	6	10	0,52
izobutylen	6	10	0,52
mieszanina A	7	10	0,50
mieszanina A0	7	15	0,47
mieszanina A1	7	20	0,46
mieszanina B	7	25	0,43
mieszanina C	7	30	0,42
dwumetyloeter	8a)	18	0,58
eter metylowinylowy	8a)	10	0,67
chlorek metylu	8a)	17	0,81
bromek metylu	8a)	10	1,51
chlorek etylu	8a)	10	0,80
tlenochlorek węgla	8a)	20	1,23
cyjanek chloru	8a)	20	1,03
chlorek winylu	8a)	11	0,81
bromek winylu	8a)	10	1,37
metyloamina	8a)	13	0,58
dwumetyloamina	8a)	10	0,59
trójmetyloamina	8a)	10	0,56
etyloamina	8a)	10	0,61
tlenek etylenu	8a)	10	0,78
merkaptan metylowy	8a)	10	0,78
dwuchlorodwufluorometan	8b)	18	1,15
dwuchloromonofluorometan	8b)	12	1,23
monochlorodwufluorometan	8b)	29	1,03
dwuchloroczterofluoroetan	8b)	10	1,30
monochlorotrójfluoroetan	8b)	10	1,20
monochlorodwufluoroetan	8b)	10	0,99
monochlorotrójfluoroetylen	8b)	19	1,13
monochlorodwufluoromonobromometan	8b)	10	1,61
1,1-dwufluoroetan	8b)	18	0,79
ośmiofluorocyklobutan	8b)	11	1,34
mieszanina F1	8c)	12	1,23
mieszanina F2	8c)	18	1,15
mieszanina F3	8c)	29	1,03

*) 1. Przepisowe ciśnienia próbne są co najmniej równe prężnościom par cieczy w temperaturze 70°C, pomniejszonym o 1 kg/cm², przy czym wymagane jest jednak najmniejsze ciśnienie próbne 10 kg/cm².

2. Ze względu na silne własności trujące tlenochlorku węgla i cyjanku chloru [punkt 8 a)], ustalono dla tych gazów najmniejsze ciśnienie próbne na 20 kg/cm². Dla dwuchloromonofluorometanu [punkt 8 b)] ustalono najmniejsze ciśnienie próbne na 12 kg/cm² ze wzglądu na wykorzystanie naczyń do mieszaniny F1.

3. Przepisowe najwyższe wartości stopnia napełnienia w kg/litr zostały obliczone w następujący sposób: najwyższe dopuszczalne napełnienie = 0,95 X gęstość fazy ciekłej w 50°C, przy czym faza gazowa nie powinna zanikać poniżej 60°C.

(3) Dla naczyń przeznaczonych dla gazów skroplonych wymienionych w punktach 9 i 10 dopuszczalny stopień napełnienia oblicza się tak, aby wewnętrzne ciśnienie w 65°C nie przekraczało ciśnienia próbnego naczynia. Należy przestrzegać następujących wartości [patrz również pod (4) i (5)]:

	Punkt	Najniższe ciśnienie próbne kg/cm2	Największy ciężar cieczy na 1 litr pojemności kg
ksenon	9	130	1,24
dwutlenek węgla, również w mieszaninach z tlenkiem etylenu	9	250	0,75
podtlenek azotu	9	250	0,75
etan	9	120	0,29
etylen	9	225	0,34
chlorowodór	10	200	0,74
sześciofluorek siarki	10	70	1,04
chlorotrójfluorometan	10	100	0,83
trójfluoromonobromometan	10	120	1,44
trójfluorometan	10	250	0,95
fluorek winylu	10	250	0,64
1,1-dwufluoroetylen	10	250	0,77

(4) Dla materiałów wymienionych w punktach 9 i 10 mogą być używane naczynia wypróbowane na niższe ciśnienie niż określone pod (3) dla danych materiałów, lecz wówczas ilość materiału w naczyniu nie może przekraczać takiej ilości, która w 65°C wywiera wewnątrz naczynia ciśnienie równe ciśnieniu próbnemu.

(5) Stopień napełnienia dwutlenkiem węgla rur do rozsadzania węgla (punkt 9) musi odpowiadać przepisom ustalonym dla rur przez dopuszczającą je władzę państwową.

151

(1) Dla gazów rozpuszczonych pod ciśnieniem, wymienionych w punktach 14 i 15, obowiązują następujące wartości ciśnienia wewnętrznego stosowanego dla naczyń przy ciśnieniowej próbie wodnej (ciśnienie próbne) oraz stopień ich największego dopuszczalnego napełnienia:

	Punkt	Najniższe ciśnienie próbne kg/cm2	Największy ciężar cieczy na 1 litr pojemności kg
amoniak rozpuszczony pod ciśnieniem w wodzie z zawartością ponad 35% do najwyżej 40% amoniaku	14a)	10	0,80
z zawartością ponad 40% do najwyżej 50% amoniaku	14b)	12	0,77
acetylen rozpuszczony	15	60	patrz pod (2)

(2) Dla acetylenu rozpuszczonego (punkt 15) ciśnienie napełnienia nie może przekraczać 15 kg/cm² po osiągnięciu równowagi w 15°C. Ilość rozpuszczalnika musi być tak wymierzona, aby w 15°C, po zwiększeniu jego objętości przez wchłonięcie acetylenu przy ciśnieniu napełnienia, pozostawała wewnątrz porowatego wypełniacza wolna przestrzeń, co najmniej równa 12% objętości wody, która mogłaby pomieścić się w naczyniu.

3. Pakowanie razem.

152

(1) Spośród naczyń zawierających materiały niniejszej klasy mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki wyłącznie naczynia z wymienionymi poniżej materiałami:

a) amoniak, chlor, dwutlenek siarki, czterotlenek azotu (punkt 5), cyklopropan (punkt 6), bromek metylu, chlorek etylu, tlenochlorek węgla [punkt 8a)], dwutlenek węgla, podtlenek azotu, etan i etylen (punkt 9); jednak chlor nie może być pakowany razem z amoniakiem lub dwutlenkiem siarki (punkt 5). Gazy muszą być pakowane według lm. 135;

b) gazy wymienione w punkcie 8 (z wyjątkiem tlenochlorku węgla i cyjanku chloru) zapakowane według lm. 136.

(2) Jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie są przewidziane mniejsze ilości - materiały niniejszej klasy, w ilościach nie przekraczających 6 kg dla wszystkich materiałów figurujących w tym samym punkcie lub pod tą samą literą, mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki bądź z materiałami lub przedmiotami wymienionymi w innym punkcie lub pod inną literą tej samej klasy, bądź z materiałami lub przedmiotami należącymi do innych klas - o ile pakowanie razem jest dla nich również dozwolone - bądź z innymi towarami z wyjątkiem przypadków przewidzianych w poniższych warunkach szczególnych.

Opakowania wewnętrzne muszą odpowiadać ogólnym i szczegółowym przepisom o opakowaniu. Ponadto powinny być przestrzegane ogólne postanowienia lm. 4 (6) i 8.

Sztuka przesyłki nie może być cięższa niż 150 kg i nie cięższa niż 75 kg, jeżeli zawiera tłukące się naczynia.

Warunki szczególne:

Punkt	Określenie materiału	Największa ilość		Przepisy szczególne
		na naczynie na sztukę przesyłki
1 do 3	Gazy sprężone	Pakowanie razem nie jest dozwolone
5	Amoniak w grubościennych zatopionych rurkach szklanych	20 g
	Chlor	Pakowanie razem nie jest dozwolone
	Dwutlenek siarki			Sztuka przesyłki może zawierać
	- w grubościennych zatopionych rurkach szklanych	100 g		najwyżej 4 szklane butelki ciśnieniowe, o ile
	- w szklanych butelkach ciśnieniowych	1,5 kg	1,5 kg	są one oddzielone od siebie ściankami drewnianymi tej
	- w butlach bez szwu ze stopów aluminiowych	100 g		samej grubości co ścianki zewnętrzne skrzyni
	Czterotlenek azotu
	- w grubościennych zatopionych rurkach szklanych	200 g
	- w naczyniach metalowych	Pakowanie razem nie jest dozwolone
	Gaz T w grubościennych rurkach szklanych lub metalowych	) )
6 do 8	Wszystkie gazy (z wyjątkiem tlenochlorku węgla i cyjanku chloru (punkt 8a), w grubościennych rurkach szklanych lub metalowych [patrz lm. 136 (1)].	) 150 g } ) )	5 kg
6	Cyklopropan w grubościennych zatopionych rurkach szklanych	) ) 20 g
8a)	Bromek metylu, chlorek etylu, obydwa w grubościennych zatopionych rurkach szklanych	} )
	Tlenochlorek węgla w grubościennych zatopionych rurkach szklanych	100 g
	Cyjanek chloru	Pakowanie razem nie jest dozwolone
9	Dwutlenek węgla, podtlenek azotu, etan, etylen, wszystkie w grubościennych zatopionych rurkach szklanych	3 g
11, 14 i 15	Gazy skroplone silnie schłodzone, gazy rozpuszczone pod ciśnieniem	Pakowanie razem nie jest dozwolone
16 i 17	Pojemniki ciśnieniowe i naboje gazowe	Pakowanie razem dozwolone jest tylko ze zwykłymi towarami

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX).

153

(1) Na sztukach przesyłki, zawierających naczynia z gazami wymienionymi w punktach 1 do 11, 14, 15 lub naboje gazowe wymienione w punkcie 17, należy w sposób czytelny i trwały określić zawartość i uzupełnić oznaczeniem "Klasa I d". Napis powinien być wykonany w języku kraju nadania, a ponadto w języku francuskim, niemieckim lub włoskim, jeżeli taryfy międzynarodowe lub umowy zawarte między zarządami kolejowymi nie postanawiają inaczej.

(2) Sztuki przesyłki z pojemnikami ciśnieniowymi wymienionymi w punkcie 16, powinny być zaopatrzone w dobrze czytelny i trwały napis "AEROZOL".

(3) Przy przesyłkach wagonowych oznaczenia, o których mowa pod (1) nie są konieczne, jeżeli zostały one umieszczone na obydwu ścianach wagonu.

154

(1) Sztuki przesyłki, zawierające rurki szklane z gazami skroplonymi, wymienionymi pod lm. 135 i 136, muszą być zaopatrzone w nalepkę według wzoru nr 9.

(2) Każda sztuka przesyłki z gazami wymienionymi w punkcie 11 musi być zaopatrzona na dwu przeciwległych stronach w nalepki według wzoru nr 8, a jeśli materiały są zapakowane do naczyń szklanych [lm. 137 (1) a)], ponadto w nalepki według wzoru nr 9.

(3) Każda sztuka przesyłki z pojemnikami ciśnieniowymi wymienionymi w punkcie 16 b) i nabojami gazowymi, wymienionymi w punkcie 17 a) musi być zaopatrzona w nalepkę według wzoru nr 2.

Sztuki przesyłki zawierające pojemniki ciśnieniowe, wymienione w punkcie 16, wykonane z materiałów rozpryskujących się przy stłuczeniu, powinny być ponadto zaopatrzone w nalepkę według wzoru nr 9.

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

155

(1) Materiały wymienione: w punkcie 1 a) - z wyjątkiem tlenku węgla - w punktach 2, 3 - z wyjątkiem fluorku boru - i w punkcie 4, amoniak (punkt 5), materiały wymienione w punktach 6, 7, 8 a) - z wyjątkiem bromku metylu (monobromometanu), tlenochlorku węgla (fosgenu), cyjanku chloru, etyloaminy (monoetyloaminy) i tlenku etylenu - w punktach 8 b), 8 c), 9, 10 - z wyjątkiem chlorowodoru - w punktach 11, 14 i 15 oraz przedmioty wymienione w punktach 16 i 17 mogą być także nadawane jako przesyłki ekspresowe; w tym przypadku sztuka przesyłki nie powinna być cięższa niż 40 kg, a z przedmiotami wymienionymi w punktach 16 i 17 nie cięższa niż 30 kg.

(2) Gazy wymienione w punktach 12 i 13 powinny być przewożone tylko w wagonach zbiornikowych. Nadawca i kolej muszą przed nadaniem przesyłki uzgodnić sposób przewozu; takie samo uzgodnienie obowiązuje przy przewozie gazów wymienionych w punkcie 11, w wagonach zbiornikowych wyposażonych w zawory bezpieczeństwa.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

156

(1) Określenie towaru w liście przewozowym musi odpowiadać jednej z nazw wydrukowanych kursywą pod lm. 131; należy ją czerwono podkreślić, a następnie podać klasę, punkt, a w razie potrzeby literą oraz skrót "RID" [np. I d, punkt 1 a), RID].

(2) Przy przewozie rur do rozsadzania węgla (punkt 9) nadawca musi dodać w liście przewozowym po nazwie towaru wzmiankę: "Rury dopuszczone dnia .... (data) przez ..... (nazwa urzędu) w .... (nazwa państwa)".

(3) Przy przewozie gazów skłonnych do samorzutnej polimeryzacji jak eter metylowinylowy, chlorek winylu, bromek winylu, tlenek etylenu [punkt 8a)], nadawca musi zamieścić w liście przewozowym oświadczenie: "Zastosowano niezbędne środki zapobiegające polimeryzacji podczas przewozu".

(4) Przy przewozie przedmiotów wymienionych w punktach 16 i 17 nadawca musi oświadczyć w liście przewozowym: "Własności towaru i opakowanie odpowiadają przepisom RID".

(5) Dla wagonów zbiornikowych z gazami wymienionymi w punkcie 11 nadawca powinien zamieścić w liście przewozowym jedną z następujących wzmianek:

"Zbiornik ma stałe połączenie z atmosferą zewnętrzną".

"Zbiornik jest zaopatrzony w zawory bezpieczeństwa, które nie otworzą się przed .......

(data, na którą kolej wyraziła zgodę)".

(6) Dla wagonów zbiornikowych z gazami wymienionymi w punktach 12 i 13 nadawca powinien zamieścić w liście przewozowym następującą wzmiankę:

"Zbiornik jest zaopatrzony w zawory bezpieczeństwa, które nie otworzą się przed .......

(data, na którą kolej wyraziła zgodę)".

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

157

Należy ładować: sztuki przesyłki z gazami:

a) wymienionymi w punktach 1 do 10 i 15: do wagonów krytych albo do wagonów niekrytych, które w miesiącach od kwietnia do października muszą być przykryte oponami, jeśli naczynia nie są zapakowane w skrzynie drewniane;

b) wymienionymi w punktach 11, 16 i 17: do wagonów krytych.

158

(1) Sztuki przesyłki nie powinny być rzucane, ani narażone na uderzenia ani na działanie promieni słonecznych lub innych źródeł ciepła.

(2) Naczynia należy układać w wagonach w ten sposób, aby nie mogły się przewracać ani spadać; w związku z tym należy przestrzegać następujące przepisy:

a) butle wymienione pod lm. 142 (1) a) muszą być ładowane leżąco wzdłuż albo w poprzek wagonu; jednak butle znajdujące się przy ścianach czołowych muszą być umieszczone w poprzek.

Krótkie butle o dużej średnicy (około 30 cm i więcej) mogą być także ładowane wzdłuż wagonu; wówczas kołpaki muszą być skierowane do środka wagonu.

Butle dostatecznie stabilne mogą być ustawiane pionowo.

Butle leżące powinny być zabezpieczone przed przetaczaniem się na boki za pomocą klinów lub przekładek;

b) naczynia z gazami wymienionymi w punkcie 11 muszą zawsze być ustawiane otworem do góry i zabezpieczone przed jakimkolwiek uszkodzeniem przez inne sztuki przesyłki;

c) naczynia nadające się do przetaczania muszą być układane ich osią podłużną równolegle do bocznych ścian wagonu i zabezpieczone przed przetaczaniem się.

b. Dla wagonów zbiornikowych i dla innych naczyń umocowanych na podwoziach.

159

(1) Z wyjątkiem fluoru (punkt 3), cyjanku chloru [punkt 8 a)] i acetylenu rozpuszczonego (punkt 15) gazy klasy I d mogą być przewożone w wagonach-cysternach.

(2) Przepisy dla naczyń nadawanych jako sztuki przesyłki stosuje się do zbiorników wagonów-cystern dla gazów wymienionych w punktach 1 do 10 i 14 z następującymi odchyleniami i uzupełnieniami:

a) 1. Odmiennie od postanowień lm. 133 (2) b) zbiorniki wagonów-cystern nie mogą być wykonane ze stopów aluminiowych.

2. Odmiennie od postanowień lm. 141 (2) zbiorniki, których ciśnienie próbne nie przekracza 60 kg/cm², powinny być bez szwu lub nitowane albo spawane.

3. Zbiorniki mogą być zaopatrzone w zawory bezpieczeństwa o wystarczającym przekroju otworu. W takim przypadku każdy zbiornik może posiadać najwyżej dwa zawory bezpieczeństwa; suma wszystkich wolnych przekrojów przelotowych przy gnieździe zaworów musi wynosić co najmniej 20 cm² na każde pełne lub rozpoczęte 30 m³ pojemności. Te zawory bezpieczeństwa muszą się otwierać samoczynnie przy ciśnieniu wynoszącym 0,9 do 1,0 ciśnienia próbnego naczynia; muszą one wytrzymywać obciążenie dynamiczne. Zabronione jest stosowanie zaworów z martwym ciężarem lub z przeciwwagą.

4. Rury i inne części osprzętu połączone z wnętrzem naczynia muszą wytrzymywać takie samo ciśnienie próbne jak zbiornik.

5. Urządzenia zamykające muszą być zabezpieczone przed otwieraniem przez osoby niepowołane.

6. Zbiorniki wagonów-cystern muszą być tak zbudowane, aby mogły być one elektrycznie uziemione.

7. Dla gazów, które podczas napełniania lub przewozu mogą osiągnąć najniższą temperaturę -40°C lub niższą, mogą być używane tylko takie zbiorniki, co do których producent gwarantuje, że metal i spawy wytrzymują obciążenia udarowe w tej najniższej temperaturze.

8. Zbiorniki dla fluorowodoru (punkt 5) nie mogą być nitowane. Wszystkie otwory muszą się znajdować powyżej poziomu fazy ciekłej. Przez zbiorniki mogą przechodzić tylko rury, które prowadzą do tych otworów.

9. Pojemność każdego zbiornika przeznaczonego dla gazów wymienionych w punktach 4 do 8 i 14 musi być ustalona przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę przez zważenie albo zmierzenie objętości wody wypełniającej naczynie. Błąd w pomiarze pojemności musi być mniejszy niż 1%. Nie zezwala się na obliczanie pojemności naczynia na podstawie jego wymiarów.

10. Odmiennie od postanowień lm. 146 (3) badania okresowe należy powtarzać:

i. co trzy lata dla zbiorników przeznaczonych do przewozu gazu miejskiego [punkt 1 b)], fluorku boru (punkt 3), bromowodoru, fluorowodoru, siarkowodoru, chloru, dwutlenku siarki, czterotlenku azotu (punkt 5), tlenochlorku węgla [punkt 8 a)] i chlorowodoru (punkt 10);

ii. co sześć lat dla zbiorników przeznaczonych do przewozu innych gazów sprężonych i skroplonych oraz do amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem (punkt 14).

b) Jeśli na wagonie umocowanych jest na stałe kilka naczyń połączonych ze sobą wspólną rurą, wówczas obowiązują następujące postanowienia:

1. Naczynia jednego wagonu mogą zawierać tylko jeden i ten sam gaz sprężony lub skroplony.

2. Jeśli jedno z naczyń posiada zawór bezpieczeństwa, to każde naczynie musi być zaopatrzone w taki sam zawór.

3. Urządzenie do napełniania i opróżniania może być przymocowane do wspólnej rury, łączącej naczynia.

4. i. Jeżeli naczynia są przeznaczone do gazów sprężonych niebezpiecznych dla dróg oddechowych lub mogących spowodować zatrucie, każde z nich musi być zamknięte zaworem. (Za gazy sprężone niebezpieczne dla organów oddechowych lub mogące spowodować zatrucie uważa się: tlenek węgla, gaz wodny, gazy syntetyczne, gaz miejski, gaz olejowy sprężony, fluorek boru, jak również mieszaniny tlenku węgla, gazu wodnego, gazów syntetycznych i gazu miejskiego).

ii. Naczynia przeznaczone do gazów sprężonych, które nie są niebezpieczne dla dróg oddechowych i nie mogą spowodować zatrucia, nie muszą być pojedynczo zamykane zaworami. (Za gazy sprężone, które nie są niebezpieczne dla organów oddechowych i nie powodują zatrucia, uważa się: wodór, metan, mieszaniny wodoru i metanu, tlen, mieszaniny tlenu z dwutlenkiem węgla, azot, powietrze sprężone, nitroks, hel, neon, argon, krypton, mieszaniny gazów szlachetnych, mieszaniny gazów szlachetnych z tlenem, mieszaniny gazów szlachetnych z azotem).

iii. Jeżeli naczynia są przeznaczone do gazów skroplonych niebezpiecznych dla dróg oddechowych lub mogących spowodować zatrucie oraz do amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem w wodzie, każde naczynie musi być zamknięte zaworem; naczynia muszą być napełniane każde osobno, a ich zawory podczas przewozu muszą być zamknięte i zaplombowane. (Za skroplone gazy niebezpieczne dla dróg oddechowych lub mogące spowodować zatrucie uważa się: bromowodór, fluorowodór, siarkowodór, amoniak, chlor, dwutlenek siarki, czterotlenek azotu, gaz T, eter metylowinylowy, chlorek metylu, bromek metylu, tlenochlorek węgla, cyjanek chloru, bromek winylu, metyloaminę, dwumetyloaminę, trójmetyloaminę, etyloaminę, tlenek etylenu, merkaptan metylowy, mieszaniny dwutlenku węgla z tlenkiem etylenu i chlorowodór).

iv. Naczynia przeznaczone do gazów skroplonych, które nie są niebezpieczne dla dróg oddechowych i nie mogą spowodować zatrucia, nie powinny być pojedynczo zamykane zaworami. (Za gazy skroplone, które nie są niebezpieczne dla dróg oddechowych i nie mogą spowodować zatrucia, uważa się: gaz olejowy skroplony, propan, cyklopropan, propylen, butan, izobutan, butadien, butylen, izobutylen, mieszaniny A, A0, A1, B i C, dwumetyloeter, chlorek etylu, chlorek winylu, dwuchlorodwufluorometan, dwuchloromonofluorometan, monochlorodwufluorometan, dwuchloroczterofluoroetan, monochlorotrójfluoroetan, monochlorodwufluoroetan, monochlorotrójfluoroetylen, monochlorodwufluoromonobromometan, dwufluoroetan, ośmiofluorocyklobutan, mieszaniny F1, F2 i F3, ksenon, dwutlenek węgla, podtlenek azotu, etan, etylen, sześciofluorek siarki, chlorotrójfluorometan, trójfluoromonobromometan, trójfluorometan, fluorek winylu i dwufluoroetylen).

c) Jeśli naczynia są zdejmowalne *), obowiązują następujące przepisy:

1. Należy je tak umocować na podwoziach wagonów, aby nie mogły się przesuwać.

2. Nie mogą być one połączone ze sobą wspólną rurą.

3. Jeżeli naczynia mogą być przetaczane, zawory muszą być zaopatrzone w osłonę ochronną.

(3) Odmiennie niż w lm. 132 (3) zbiorniki wagonów-cystern mogą być używane do przewozu kilku gazów skroplonych (naczynia do zmiennego przeznaczenia), pod następującymi warunkami:

a) W zbiornikach tych mogą być przewożone na przemian tylko gazy wymienione w jednej i tej samej grupie, a mianowicie:

Grupa 1: węglowodory wymienione w punktach 6 i 7;

Grupa 2: chloro- i fluorowęglowodory wymienione w punktach 8 b) i 8 c);

Grupa 3: amoniak (punkt 5), metyloamina, dwumetyloamina, trójmetyloamina i etyloamina [punkt 8 a)];

Grupa 4: chlorek metylu, bromek metylu i chlorek etylu [punkt 8 a)];

Grupa 5: gaz T (punkt 5) i tlenek etylenu [punkt 8 a)].

______

*) Za zdejmowalne uważa się naczynia, które są dostosowane do specjalnej budowy wagonu i mogą być zdjęte dopiero po zdemontowaniu urządzeń mocujących.

b) Ustalone w lm. 160 (2) ciśnienie próbne dla gazu, który ma być przewożony, musi być równe lub niższe od ciśnienia, na które naczynie zostało wypróbowane.

c) Najwyższe dopuszczalne napełnienie w kg należy ustalić na podstawie stopnia napełnienia, podanego pod lm. 160 (2), dla gazu, który ma być przewożony.

d) Naczynia, które były napełnione jednym z materiałów danej grupy, muszą być przed napełnieniem innym materiałem należącym do tej samej grupy całkowicie opróżnione z gazu skroplonego, a następnie odprężone.

(4) Jeżeli wagony-cysterny, przeznaczone do przewozu gazów skroplonych, wymienionych w punktach 4 do 8, posiadają izolację cieplną, to musi ona:

a) 1. stanowić okrycie z blachy metalowej o grubości co najmniej 1,5 mm lub z drewna albo z innego odpowiedniego materiału o podobnej skuteczności. Okrycie to powinno osłaniać co najmniej jedną trzecią, lecz najwyżej połowę zewnętrznej powierzchni zbiornika i być oddzielone od niego warstwą powietrza około 4 cm; albo

2. stanowić pełne okrycie z materiału izolującego (jak korek albo azbest) o odpowiedniej grubości;

b) być skonstruowana w ten sposób, aby nie przeszkadzała łatwej kontroli urządzeń do napełniania i opróżniania.

Uwaga: 1. Odnośnie urządzeń izolacji cieplnej wagonów baterii do gazów wymienionych w punktach 9 i 10 patrz lm. 160 (3) b) 3.

2. Pomalowanie zbiornika nie jest uważane za izolację cieplną.

160

(1) Dla zbiorników wagonów-cystern do gazów sprężonych, wymienionych w punktach 1 do 3, obowiązują przepisy lm. 149 (1) odnośnie ciśnienia próbnego, a przepisy lm. 149 (2) odnośnie najwyższego ciśnienia napełnienia.

(2) Dla zbiorników wagonów-cystern, przeznaczonych do przewozu gazów skroplonych, wymienionych w punktach 4 do 8, obowiązują w zakresie ciśnienia próbnego i najwyższego dopuszczalnego stopnia napełnienia następujące wartości:

a) jeżeli średnica zbiorników nie przekracza 1,5 m, wartości podane pod lm. 150 (2);

b) jeżeli średnica zbiorników przekracza 1,5 m, wartości *) podane niżej:

______

^*) 1. Przepisowe ciśnienia próbne są:

a) dla naczyń z izolacją cieplną co najmniej równe prężnościom par cieczy w 60°C, pomniejszonym o 1 kg/cm², ale co najmniej 10 kg/cm²;

b) dla naczyń bez izolacji cieplnej co najmniej równe prężnościom par cieczy w 65°C, pomniejszonym o 1 kg/cm², ale co najmniej 10 kg/cm².

2. Dla tlenochlorku węgla [punkt 8 a)] ze względu na silne właściwości trujące gazu, ustalono najmniejsze ciśnienie próbne dla naczyń z izolacją cieplną na 15 kg/cm², a dla naczyń bez izolacji cieplnej na 17 kg/cm².

3. Przepisowe najwyższe wartości napełnienia w kg/litr obliczono jak następuje: najwyższe dopuszczalne napełnienie = 0,95 X gęstość fazy ciekłej w 50°C.

	Punkt	Najniższe ciśnienie próbne dla naczyń		Największy ciężar
		z izolacją cieplną kg/cm2	bez izolacji cieplnej kg/cm2	cieczy na litr pojemności kg
gaz olejowy skroplony	4	33	37	0,38
bromowodór	5	50	55	1,23
fluorowodór	5	10	10	0,84
siarkowodór	5	43	48	0,67
amoniak	5	26	29	0,53
chlor	5	17	19	1,25
dwutlenek siarki	5	10	12	1,23
czterotlenek azotu	5	10	10	1,30
gaz T	5	24	26	0,73
propan	6	21	23	0,43
cyklopropan	6	18	21	0,53
propylen	6	25	28	0,43
butan	6	10	10	0,51
izobutan	6	10	10	0,49
butadien	6	10	10	0,55
butylen	6	10	10	0,53
izobutylen	6	10	10	0,52
mieszanina A	7	10	10	0,50
mieszanina A0	7	12	14	0,47
mieszanina A1	7	16	18	0,46
mieszanina B	7	20	23	0,43
mieszanina C	7	25	27	0,42
dwumetyloeter	8a)	14	16	0,58
eter metylowinylowy	8a)	10	10	0,67
chlorek metylu	8a)	13	15	0,81
bromek metylu	8a)	10	10	1,51
chlorek etylu	8a)	10	10	0,80
tlenochlorek węgla	8a)	15	17	1,23
chlorek winylu	8a)	10	10	0,81
bromek winylu	8a)	10	10	1,37
metyloamina	8a)	10	11	0,58
dwumetyloamina	8a)	10	10	0,59
trójmetyloamina	8a)	10	10	0,56
etyloamina	8a)	10	10	0,61
tlenek etylenu	8a)	10	10	0,78
merkaptan metylowy	8a)	10	10	0,78
dwuchlorodwufluorometan	8b)	15	16	1,15
dwuchloromonofluorometan	8b)	10	10	1,23
monochlorodwufluorometan	8b)	24	26	1,03
dwuchloroczterofluoroetan	8b)	10	10	1,30
monochlorotrójfluoroetan	8b)	10	10	1,20
monochlorodwufluoroetan	8b)	10	10	0,99
monochlorotrójfluoroetylen	8b)	15	17	1,13
monochlorodwufluoromonobromometan	8b)	10	10	1,61
1,1-dwufluoroetan	8b)	14	16	0,79
ośmiofluorocyklobutan	8b)	10	10	1,34
mieszanina F1	8c)	10	11	1,23
mieszanina F2	8c)	15	16	1,15
mieszanina F3	8c)	24	27	1,03

(3) Dla zbiorników wagonów-cystern przeznaczonych do przewozu gazów skroplonych wymienionych w punktach 9 i 10 w odniesieniu do ciśnienia próbnego i najwyższego stopnia napełnienia obowiązują:

a) przepisy lm. 150 (3) i (4), jeżeli nie spełniono wymagań podanych niżej pod b);

b) jeżeli te zbiorniki:

1) są umieszczone w jednym lub kilku szeregach i są trwale przymocowane do wagonu,

2) są połączone ze sobą rurami bez zaworów stosownie do lm. 159 (2) b) 4. iv. (to jest tworzą baterię) i

3) są zaopatrzone we wspólne okrycie służące jako izolacja cieplna w myśl lm. 159 (4),

następujące wartości *):

	Punkt	Najniższe ciśnienie próbne kg/cm2	Największy ciężar cieczy na 1 litr pojemności kg
ksenon	9	120	1,30
dwutlenek węgla	9	(225	(0,78
		{190	{0,73
podtlenek azotu	9	225	0,78
etan	9	120	0,32
etylen	9	(225	(0,36
		{120	{0,25
sześciofluorek siarki	10	120	1,34
chlorotrójfluorometan	10	(225	(1,12
		{120	{0,96
trójfluoromonobromometan	10	120	1,50
trójfluorometan	10	250	0,99
fluorek winylu	10	225	0,65
1,1-dwufluoroetylen	10	225	0,78

*) Według lm 159 (2) b) 4. iii. nie wolno przewozić w wagonach-bateriach mieszanin dwutlenku węgla z tlenkiem etylenu (punkt 9) i chlorowodoru (punkt 10).

(4) Najwyższy dopuszczalny ciężar napełnienia wszystkich naczyń baterii według (3) b) musi być ustalony przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę.

(5) Jeżeli do przewozu gazów, wymienionych w punktach 9 i 10, używa się naczyń o ciśnieniu próbnym niższym od przewidzianego pod (3) b), stopień napełnienia oblicza się w ten sposób, aby ciśnienie wewnętrzne odnośnego materiału w temperaturze 55°C nie przekraczało ciśnienia próbnego wybitego na naczyniu. W tym przypadku najwyższy dopuszczalny ciężar napełnienia musi być ustalony przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę.

(6) Dla zbiorników wagonów-cystern, przeznaczonych do przewozu amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem (punkt 14), obowiązują w odniesieniu do ciśnienia próbnego i najwyższego dopuszczalnego stopnia napełnienia następujące wartości:

	Punkt	Najniższe ciśnienie próbne kg/cm2	Największy ciężar cieczy na 1 litr pojemności kg
dla amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem w wodzie, zawierającego ponad 35 do najwyżej 40% amoniaku	14a)	10	0,80
ponad 40 do najwyżej 50% amoniaku	14b)	12	0,77

161

(1) Dla zbiorników wagonów-cystern do gazów wymienionych w punktach 11 do 13 obowiązują postanowienia lm. 141 (1), 143 (1), pierwszy ustęp i pierwsze zdanie drugiego ustępu, jak również lm. 145 (1).

Ponadto obowiązują następujące przepisy:

a) Materiały i konstrukcja zbiorników muszą odpowiadać przepisom Dodatku II, pod B, lm. 1250 do 1255. Przy pierwszej próbie muszą być udokumentowane dla każdego zbiornika wszystkie mechaniczno-technologiczne wartości zastosowanego materiału, co do udarności i współczynnika zginania patrz Dodatek II, pod B, lm. 1265 do 1286.

b) Z wyjątkiem gazów wymienionych w punkcie 11, o ile naczynia są połączone z atmosferą zewnętrzną, zbiorniki muszą być tak szczelne i tak zamknięte, aby ulatnianie się gazu było wykluczone.

c) Zbiorniki z gazami wymienionymi w punkcie 11, które nie są stale połączone z atmosferą zewnętrzną, jak również zbiorniki zawierające gazy wymienione w punktach 12 i 13, muszą być zaopatrzone w dwa niezależne od siebie zawory bezpieczeństwa; każdy z nich musi być tak dobrany, aby mógł odprowadzić znajdującą się w zbiorniku ilość gazu w ten sposób, aby w żadnym przypadku ciśnienie nie przekraczało ciśnienia roboczego podanego na zbiorniku o więcej niż 10%.

Zawory bezpieczeństwa muszą otwierać się przy ciśnieniu roboczym podanym na zbiorniku. Muszą być one w ten sposób skonstruowane, aby mogły prawidłowo pracować również w najniższej temperaturze roboczej. Pewne działanie zaworów bezpieczeństwa w najniższej temperaturze należy stwierdzić i udokumentować przez sprawdzenie każdego zaworu lub próbę jego wzorca.

d) Otwory i zawory bezpieczeństwa zbiorników muszą być tak skonstruowane aby zabezpieczały przed wypryskiwaniem cieczy.

e) Urządzenia zamykające muszą być zabezpieczone przed możliwością otwierania przez osoby niepowołane.

f) Zawory bezpieczeństwa zbiorników przeznaczonych do przewozu gazów wymienionych w punkcie 12 muszą być zaopatrzone w skutecznie działające zabezpieczenie przed przeniknięciem płomienia.

g) Zbiorniki wagonów-cystern muszą być zbudowane w ten sposób, aby mogły być one uziemione elektrycznie.

(2) Używanie wagonów-cystern do przewozu na przemian różnych gazów skroplonych, silnie schłodzonych, wymienionych w jednym i tym samym punkcie, jest dozwolone pod warunkiem, że będą zachowane wszystkie przepisy dotyczące przewożonego gazu. Na zmienne użycie wagonów-cystern zezwala urzędowy rzeczoznawca.

(3) Naczynia do gazów wymienionych w punktach 11 do 13 należy zaopatrzyć w izolację cieplną, która musi być zabezpieczona przed uderzeniami pełną metalową osłoną. O ile w przestrzeni pomiędzy zbiornikiem a osłoną metalową znajduje się próżnia (izolacja próżniowa), wytrzymałość osłony powinna być tak obliczona, aby wytrzymywała bez odkształceń ciśnienie zewnętrzne wynoszące co najmniej 1 kg/cm². Jeżeli osłona jest gazoszczelna (np. przy izolacji próżniowej), odpowiednie urządzenie musi zapewniać, że w przypadku nieszczelności zbiornika lub jego armatury w warstwie izolacyjnej nie wytworzy się niebezpieczne ciśnienie. Urządzenie to musi zapobiegać przenikaniu wilgoci do izolacji.

(4) Wagony-cysterny przeznaczone do przewozu ciekłego powietrza, ciekłego tlenu lub ciekłych mieszanin tlenu i azotu, wymienionych w punkcie 11 nie mogą zawierać materiałów palnych ani w konstrukcji izolacji cieplnej, ani w urządzeniach umocowujących zbiorniki na podwoziu. Stosowanie materiałów zawierających tłuszcz lub olej do uszczelniania szpar lub do smarowania urządzeń zamykających jest zabronione.

(5) Wszystkie zbiorniki wagonów-cystern przeznaczonych do przewozu gazów wymienionych w punktach 11 do 13 należy poddać próbie przed pierwszym oddaniem do użytku; w czasie tej próby zbiorniki nie mogą wykazywać trwałych odkształceń.

Ciśnienie próbne wynosi:

a) dla zbiorników do gazów wymienionych w punkcie 11, stale połączonych z atmosferą zewnętrzną, 2 kg/cm²;

b) dla zbiorników z zaworami bezpieczeństwa, 1,5-krotne ciśnienie robocze podane na naczyniu, jednakże nie mniej niż 3 kg/cm². Dla zbiorników z izolacją próżniową ciśnienie próbne powinno być 1,5 raza wyższe niż dopuszczone ciśnienie robocze, zwiększone o 1 kg/cm².

Próbę wodną należy przeprowadzić przed założeniem izolacji cieplnej.

(6) Każdy zbiornik należy poddawać okresowemu badaniu co 6 lat. Badanie to obejmuje:

a) dla zbiorników do gazów wymienionych w punkcie 11, stale połączonych z atmosferą zewnętrzną, sprawdzenie stanu wewnętrznego i próbę szczelności gazem przewidzianym do przewozu w tych zbiornikach względnie gazem obojętnym, o ciśnieniu 1 kg/cm²;

b) dla zbiorników z zaworami bezpieczeństwa:

po pierwszych sześciu latach użytkowania, a następnie co 12 lat - stwierdzenie stanu wewnętrznego i próbę szczelności. Próbę szczelności należy przeprowadzić po sprawdzeniu stanu wewnętrznego, gazem przewidzianym do przewozu w zbiorniku, lub gazem obojętnym, pod ciśnieniem odpowiadającym 1,2-krotnemu ciśnieniu roboczemu podanemu na zbiorniku. Jeżeli ciśnienie próbne wynosi więcej niż 10 kg/cm², próbę szczelności - o ile wymagają tego przepisy krajowe - należy przeprowadzać jako ciśnieniową próbę wodną. Próbę szczelności przeprowadza się jedynie przez kontrolę manometrem bez zdjęcia izolacji. Próba rozpoczęta po wyrównaniu temperatur trwa 8 godzin. Podczas trwania próby ciśnienie nie powinno opaść; przy próbie z gazem należy uwzględnić zmiany ciśnienia, które powstają na skutek zmian temperatury i właściwości użytego medium. Jeżeli próba szczelności da wynik ujemny, należy stwierdzić jego przyczynę i w tym celu, jeżeli to jest konieczne, usunąć izolację;

po pierwszych dwunastu latach użytkowania, a następnie co 12 lat, sprawdzenie zewnętrznego i wewnętrznego stanu oraz ciśnieniową próbę wodną na ciśnienie przepisane dla pierwszej próby. Przy tej próbie należy usunąć izolację.

Uwaga: Przy przeprowadzaniu próby szczelności gazem możliwe są zmiany ciśnienia, wynikające z właściwości użytego do próby medium i zależności ciśnienia od temperatury i jej zmian. Spadek ciśnienia o 5% można w zasadzie uważać za dopuszczalny. Obowiązkiem rzeczoznawcy jest uwzględnić w każdym przypadku wszystkie istotne dla oceny okoliczności.

Przy zbiornikach z zaworami należy sprawdzać co 3 lata przez upoważnionego rzeczoznawcę, czy stan zaworów jest dobry i czy otwierają się one przy ciśnieniu roboczym podanym na zbiorniku.

Uwaga: Nadawcom naczyń zaleca się kontrolować nie rzadziej niż co 6 miesięcy, czy zewnętrzny stan każdego zaworu bezpieczeństwa jest bez zarzutu. Jednocześnie należy sprawdzić działanie zaworu przez uniesienie grzybka zaworu za pomocą odpowiednio przystosowanego narzędzia.

(7) Dla zbiorników z zaworami napełnienie musi być tak wymierzone, aby przy ogrzaniu ich zawartości do temperatury, w której prężność pary jest równa ciśnieniu otwarcia zaworu, objętość cieczy w tej temperaturze nie przekroczyła dla gazów palnych 95%, a dla innych gazów 98% całkowitej pojemności naczynia.

162

(1) Odmiennie od postanowień lm. 148 przewidziane w niniejszej liczbie marginesowej znakowanie na zbiornikach i napisy na tablicach wagonów-cystern należy umieszczać zgodnie z poniższymi przepisami.

(2) Znakowanie na zbiornikach bądź wybite na samych zbiornikach bez zmniejszenia ich wytrzymałości, bądź na tabliczce z nierdzewnego metalu, przyspawanej do zbiornika: dla wszystkich zbiorników: nazwę lub znak fabryczny producenta i numer zbiornika, wysokość ciśnienia próbnego, datę (miesiąc, rok) ostatniej próby i stempel rzeczoznawcy, który przeprowadzał próbę; ponadto:

a) dla zbiorników przeznaczonych do przewozu jednego materiału:

nazwę gazu w pełnym brzmieniu;

dla gazów sprężonych (punkt 1 do 3), najwyższe dopuszczalne ciśnienie robocze dla danego zbiornika;

dla gazów skroplonych wymienionych w punktach 4 do 13 i dla amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem w wodzie (punkt 14), pojemność w litrach i największe dopuszczalne napełnienie w kg;

b) dla zbiorników do zmiennego użytku:

pojemność w litrach;

c) dla zbiorników do gazów skroplonych silnie schłodzonych, wymienionych w punktach 11 do 13:

ciśnienie robocze dla gazów wymienionych w punkcie 11, zawartych w zbiornikach zaopatrzonych w zawory bezpieczeństwa, jak również dla gazów wymienionych w punktach 12 i 13;

dla zbiorników ze stali, najniższą temperaturę, w której mogą być używane;

d) dla zbiorników z izolacją cieplną stosownie do lm. 159 (4) i 161 (3):

napis "calorifugè" albo wärmeisoliert".

(3) Jeżeli oznaczenia przewidziane pod (2) nie są widoczne od zewnątrz muszą być powtórzone na osłonie izolacji.

(4) Napisy namalowane na zdejmowalnych naczyniach:

nazwa dysponenta;

ciężar własny naczynia łącznie z wyposażeniem jak zawory, zamknięcia, urządzenia do przenoszenia albo przetaczania itp.

(5) Znakowanie wybite na tabliczce, przymocowanej trwale do ramy baterii naczyń:

wysokość ciśnienia próbnego;

ilość naczyń;

łączna pojemność w litrach naczyń tworzących baterię;

nazwa gazu w pełnym brzmieniu;

dla gazów skroplonych wymienionych w punktach 9 i 10, najwyższe dopuszczalne napełnienie baterii w kg.

Uwaga: Jeżeli tabliczka nie jest umieszczona w pobliżu miejsca napełniania, najwyższe dopuszczalne napełnienie należy podać powtórnie w pobliżu miejsca napełniania; dane te mogą być namalowane.

(6) Napisy namalowane na tabliczkach wagonowych:

na wszystkich wagonach:

nazwa dysponenta;

ciężar własny wagonu łącznie z wyposażeniem; ponadto:

a) na wagonach z naczyniami przeznaczonymi do przewozu jednego materiału:

nazwa gazu w pełnym brzmieniu;

dla gazów skroplonych wymienionych w punktach 4 do 13 i dla amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem w wodzie (punkt 14), największy dopuszczalny ciężar napełnienia w kg;

b) na wagonach z naczyniami do użytku zmiennego: nazwa w pełnym brzmieniu wszystkich gazów, do przewozu których naczynia są przeznaczone, z podaniem dla każdego gazu największego dopuszczalnego ciężaru napełnienia w kg;

Uwaga: Przy nadawaniu takich wagonów do przewozu, w stanie napełnionym lub próżnym, mogą być widoczne tylko dane dotyczące gazu, który jest przewożony; dane dotyczące innych gazów muszą być zakryte.

c) na wagonach z naczyniami z izolacją cieplną:

napis "calorifugè" albo "wärmeisoliert".

(7) Naczynia wagonów cystern do gazów skroplonych, wymienionych w punktach 4 do 13 powinny być oznaczone pasem koloru pomarańczowego szerokości około 30 cm, otaczającym nieprzerwanie zbiornik na wysokości jego osi.

c. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

163

(1) Z wyjątkiem sztuk przesyłki zawierających tlenochlorek węgla i cyjanek chloru [punkt 8 a)] oraz gazy wymienione w punkcie 11 sztuki przesyłki z materiałami niniejszej klasy można przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach). Sztuki przesyłki, które zawierają małe ilości tlenochlorku węgla w opakowaniu przewidzianym pod lm. 135, można jednak przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem przewidziane pod lm. 165 obowiązują również dla zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

(3) Z wyjątkiem fluoru (punkt 3), cyjanku chloru [punkt 8 a)] i gazów wymienionych w punktach 11 do 13 materiały klasy Id mogą być przewożone również w małych pojemnikach cieczy.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

164

(1) Na wagonach zbiornikowych, zawierających gazy wymienione w punktach 1 do 13, należy umieszczać po obu stronach nalepki według wzoru nr 10.

(2) Przy przewozie sztuk przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punktach 16 b) i 17 a) w przesyłkach wagonowych muszą być umieszczone po obu stronach wagonu nalepki według wzoru nr 2.

(3) Małe pojemniki (małe kontenery) ze sztukami przesyłki wymienionymi w punktach 16 b) i 17 a) muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 2.

(4) Małe pojemniki (małe kontenery) ze sztukami przesyłki zaopatrzonymi w nalepkę według wzoru nr 9 muszą być również zaopatrzone w taką nalepkę.

(5) Małe pojemniki cieczy do gazów skroplonych wymienionych w punktach 4 do 10 powinny być oznaczone pasem koloru pomarańczowego szerokości około 30 cm, namalowanym nieprzerwanie wokół zbiornika, na wysokości jego osi.

E. Zakazy ładowania razem.

165

(1) Gazów klasy Id nie wolno ładować razem do jednego wagonu z materiałami i przedmiotami klasy Ia (lm. 21).

(2) Fluoru (punkt 3) nie wolno ładować razem do jednego wagonu z przedmiotami klasy Ib (lm. 61).

(3) Tlenochlorku węgla i cyjanku chloru [punkt 8 a)] nie wolno ładować razem do jednego wagonu:

a) z materiałami klasy IIIc (lm. 371);

b) z materiałami klasy V wymienionymi w punktach 2 a) i 3 a) (lm. 501).

166

Dla przesyłek, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu należy sporządzać oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6 § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

167

(1) Naczynia wymienione w punkcie 18 muszą być zamknięte w taki sam sposób jak w stanie napełnionym.

(2) Określenie w liście przewozowym musi brzmieć: "Próżne naczynie, Id, punkt 18, RID". Tekst ten należy czerwono podkreślić.

G. Inne przepisy.

168

(1) Jeżeli przepisy lm. 131 do 167 nie przewidują warunków, którym powinny odpowiadać naczynia przeznaczone do przewozu gazów sprężonych, skroplonych lub rozpuszczonych pod ciśnieniem, wówczas przepisy kraju pochodzenia regulują, czy naczynia powinny być przewożone pojedynczo, czy też mogą wchodzić w skład wagonu zbiornikowego.

(2) Dla naczyń (również dla zbiorników wagonów-cystern) z gazami sprężonymi, skroplonymi lub rozpuszczonymi pod ciśnieniem stosuje się następujące postanowienia przejściowe:

a) Naczynia będące już w użytkowaniu, z zastrzeżeniem podanych niżej wyjątków, są dopuszczone do międzynarodowej komunikacji na taki okres, jaki przewidują przepisy państwa umawiającego się, w którym dokonano prób zgodnie z lm. 146, pod warunkiem przestrzegania terminów okresowych badań określonych pod lm. 146 (3), 147 i 159 (2) a) 10.

Naczynia i wagony-cysterny dla chlorowodoru (punkt 10) dopuszcza się do przewozu tylko wtedy, gdy odpowiadają przepisom RID.

Naczynia z amoniakiem rozpuszczonym w wodzie pod ciśnieniem [punkt 14 a)] dopuszcza się do przewozu tylko wtedy, jeśli poddane były ciśnieniu próbnemu 10 kg/cm² [porównaj lm. 151 (1)];

b) dla naczyń wykonanych według dawniejszych wymagań (dopuszczalne obciążenie ²/₃ granicy plastyczności zamiast ³/₄) nie wolno podwyższać ani ciśnienia próbnego, ani ciśnienia napełnienia [porównaj lm. 141 (1)];

c) naczynia wymienione pod lm. 142 (1) b) i c) z zaworami zaopatrzonymi w urządzenia mocujące niezgodne z przepisami lm. 143 (1) mogą być jeszcze używane do upływu terminu, po którym powinny być poddane okresowemu badaniu zgodnie z lm. 146 (3).

d) zbiorniki wagonów-cystern do gazów wymienionych w punktach 1 do 10 i 14 zaopatrzone jeszcze w zawory bezpieczeństwa nie odpowiadające przepisom lm. 159 (2) a) 3., mogą być nadal dopuszczone do przewozu pod warunkiem, że zawory te mogą być unieruchomione przy pomocy odpowiedniego urządzenia wskazującego położenie zamknięte;

e) wagony-cysterny ze zbiornikami nie oznaczonymi pasem koloru pomarańczowego przewidzianym pod lm. 162 (7) mogą być używane do 31 marca 1971 r. Dla małych pojemników cieczy, nie posiadających pasa koloru pomarańczowego, przewidzianego pod lm. 164 (5), przejściowy okres używania upływa z dniem 31 marca 1968 r.

169-179

KLASA Ie.

MATERIAŁY WYTWARZAJĄCE W ZETKNIĘCIU Z WODĄ GAZY ZAPALNE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

180

Spośród materiałów i przedmiotów określonych w tytule klasy Ie dopuszcza się do przewozu tylko te, które są wymienione pod lm. 181 i tylko na warunkach przewidzianych pod lm. 181 do 199. Te materiały i przedmioty, dopuszczone do przewozu pod pewnymi warunkami, uważa się za materiały i przedmioty RID.

181

1. a) Metale alkaliczne i metale ziem alkalicznych, jak sód, potas, wapń, jak również stopy metali alkalicznych, stopy metali ziem alkalicznych oraz stopy metali alkalicznych z metalami ziem alkalicznych;

b) amalgamaty metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych;

c) dyspersje metali alkalicznych.

2. a) Węglik wapniowy (karbid) i węglik glinowy;

b) wodorki metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych [jak wodorek litowy, wodorek wapniowy (hydrolit)], wodorki mieszane, jak również wodorki kompleksowe boru i glinu z metalami alkalicznymi i metalami ziem alkalicznych;

c) krzemki metali alkalicznych;

d) krzemek wapniowy (wapniokrzem) w proszku, ziarnie lub kawałkach, zawierający powyżej 50% krzemu, krzemek wapniowomanganowy (manganowapniokrzem);

e) stopy magnezowo-manganowe.

3. Amidki metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, np. amidek sodowy. Patrz również lm. 181 a.

Uwaga: Cyjanamid wapniowy (azotniak) nie podlega przepisom RID.

4. Krzemochloroform (trójchlorosilan).

5. Próżne naczynia nie oczyszczone, jak również naczynia wagonów zbiornikowych oraz małe pojemniki (małe kontenery), które zawierały materiały klasy Ie.

181a

Amidek sodowy (punkt 3) w ilości najwyżej do 200 g na sztukę przesyłki nie podlega przepisom rozdziału 2 "Przepisy przewozowe", jeżeli jest zapakowany w szczelnie zamknięte naczynia nie ulegające działaniu ich zawartości i jeżeli naczynia te są umieszczone starannie w mocnych szczelnych opakowaniach drewnianych ze szczelnymi zamknięciami.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych naczyń są podane pod F.).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

182

(1) Opakowania powinny być tak zamknięte i tak szczelne, ażeby zabezpieczały przed przenikaniem wilgoci do środka i przed przedostawaniem się ich zawartości na zewnątrz.

(2) Materiały, z których są wykonane naczynia i ich zamknięcia, nie mogą ulegać działaniu zawartości ani tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków. Naczynia nie mogą w żadnym przypadku zawierać wilgoci.

(3) Opakowania oraz ich zamknięcia powinny być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się w czasie przewozu i niezawodnie odpowiadały normalnym warunkom transportu. W szczególności, jeśli chodzi o materiały stałe zanurzone w cieczy - o ile w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie postanowiono inaczej - naczynia i ich zamknięcia muszą być odporne na ciśnienie wewnętrzne, jakie może wytworzyć się wewnątrz w normalnych warunkach przewozu, z uwzględnieniem zawartego w naczyniach powietrza. W tym celu należy pozostawić nie wypełnioną przestrzeń, biorąc pod uwagę różnicę pomiędzy temperaturą materiałów w chwili napełniania a maksymalną przeciętną temperaturą jaką materiały mogą osiągnąć w czasie przewozu. Zarówno materiały stałe w ich opakowaniach, jak i opakowania wewnętrzne w opakowaniach zewnętrznych, powinny być starannie ułożone. Opakowania wysyłkowe mogą zawierać jedno lub więcej opakowań wewnętrznych, jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień.

(4) Butelki i inne naczynia szklane muszą być wolne od wad, które mogłyby osłabić ich wytrzymałość; w szczególności naprężenia wewnętrzne powinny być odpowiednio złagodzone. Grubość ścianek nie może być w żadnym przypadku mniejsza niż 2 mm. Zamknięcie musi być zabezpieczone dodatkowym środkiem (jak np. kołpak, kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp.) zapobiegającym jakiemukolwiek rozluźnieniu zamknięcia w czasie przewozu.

(5) Materiały wypełniające powinny być dostosowane do cech zawartości.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

183

(1) Materiały wymienione w punkcie 1 muszą być zapakowane:

a) w naczynia z blachy żelaznej, z blachy żelaznej pokrytej ołowiem lub z blachy białej. Dla materiałów wymienionych w punkcie 1 b) naczynia z blachy żelaznej pokrytej ołowiem lub z blachy białej nie są jednakże dozwolone. Naczynia te, z wyjątkiem beczek żelaznych, powinny być umieszczone w drewnianych skrzyniach wysyłkowych lub w żelaznych koszach ochronnych; albo

b) w ilościach najwyżej do 1 kg - w naczynia szklane lub kamionkowe. Najwyżej 5 takich naczyń można pakować w drewniane skrzynie wysyłkowe ze szczelnie lutowaną wykładziną ze zwykłej blachy żelaznej, z blachy żelaznej pokrytej ołowiem lub z blachy białej. Dla naczyń szklanych, zawierających nie więcej niż 250 g, można używać zamiast drewnianych skrzyń z wykładziną również naczynia zewnętrzne ze zwyczajnej blachy żelaznej, blachy pokrytej ołowiem lub blachy białej. Naczynia szklane należy układać w opakowaniu wysyłkowym, przekładając niepalnym materiałem wypełniającym.

(2) Jeżeli materiał wymieniony w punkcie 1 a) nie jest zapakowany w spawane naczynie metalowe z hermetycznie salutowaną pokrywą, wówczas należy:

a) zalać go całkowicie olejem mineralnym, o punkcie zapłonu ponad 50°C lub skropić dostatecznie w ten sposób, ażeby kawałki materiału były całkowicie pokryte warstwą oleju; albo

b) usunąć całkowicie powietrze z naczynia za pomocą gazu ochronnego (np. azotu) i zamknąć je w sposób gazoszczelny; albo

c) napełnić naczynie materiałem po brzegi i po ostudzeniu zamknąć je w sposób gazoszczelny.

(3) Naczynia żelazne powinny posiadać ścianki o grubości co najmniej 1,25 mm; jeżeli ważą one wraz z zawartością ponad 75 kg, muszą być one twardo lutowane lub spawane.

Jeżeli ważą one więcej niż 125 kg, muszą być zaopatrzone ponadto w obręcze czołowe oraz w obręcze do przetaczania.

(4) Odnośnie przewozu sodu, potasu i ich stopów [punkt 1 a)] w wagonach zbiornikowych lub w małych pojemnikach (małych kontenerach) patrz lm. 193 i 194 (3).

184

(1) Materiały wymienione w punkcie 2 muszą być zapakowane:

a) w naczynia z blachy żelaznej, blachy żelaznej pokrytej ołowiem lub z blachy białej. Jedno naczynie nie powinno zawierać więcej niż 10 kg materiałów wymienionych w punkcie 2 b) i c). Naczynia te, z wyjątkiem beczek żelaznych, należy umieszczać w drewnianych skrzyniach wysyłkowych lub w żelaznych koszach ochronnych; albo

b) w ilościach najwyżej do 1 kg - również w naczynia szklane, kamionkowe lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Najwyżej 5 takich naczyń należy umieszczać w drewniane skrzynie wysyłkowe ze szczelnie lutowaną wykładziną z żelaznej blachy zwykłej, pokrytej ołowiem, lub z blachy białej.

Zamiast skrzyń drewnianych z wykładziną z blachy mogą być użyte dla naczyń szklanych o zawartości najwyżej do 250 g również naczynia z żelaznej blachy zwykłej, z blachy pokrytej ołowiem lub blachy białej. Naczynia szklane należy umieścić w opakowaniu wysyłkowym i przełożyć niepalnym materiałem wypełniającym.

(2) Sztuka przesyłki z materiałami wymienionymi w punkcie 2 b) lub c) nie powinna ważyć więcej niż 75 kg, a z materiałami wymienionymi w punkcie 2 d) lub e) - nie więcej niż 125 kg.

(3) Odnośnie przewozu węglika wapniowego (karbidu) [punkt 2 a)] i krzemu wapniowego (wapniokrzemu) [punkt 2 d)] luzem patrz lm. 192 i 194 (3).

185

Amidki (punkt 3) należy pakować w ilościach najwyżej do 10 kg w hermetycznie zamykane puszki lub beczki metalowe, umieszczone w drewnianych skrzyniach. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

186

(1) Krzemochloroform (trójchlorosilan) (punkt 4) powinien być zapakowany w hermetycznie zamknięte naczynia ze stali odpornej na korozję, o pojemności najwyżej do 500 litrów; zamknięcie powinno być zabezpieczone kapturem. Naczynia powinny być wykonane jako zbiorniki ciśnieniowe, obliczone na ciśnienie robocze 4 kg/cm² i zbadane zgodnie z przepisami obowiązującymi dla zbiorników ciśnieniowych w kraju nadania. Naczynia o pojemności nie przekraczającej 250 litrów powinny posiadać grubość ścianki co najmniej 2,5 mm, a naczynia o większej pojemności - co najmniej 3 mm.

(2) O ile naczynia napełnia się na wagę, stopień napełnienia może wynosić najwyżej 1,14 kg/l. Przy napełnianiu na oko stopień napełnienia nie może przekraczać 84,5%.

3. Pakowanie razem.

187

(1) Materiały wymienione w tym samym punkcie wolno łączyć razem w jedną sztukę przesyłki. Opakowania wewnętrzne powinny odpowiadać warunkom przewidzianym dla poszczególnych materiałów, a opakowania wysyłkowe - warunkom przewidzianym dla materiałów określonych w danym punkcie.

(2) Jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie są przewidziane mniejsze ilości, wszystkie materiały niniejszej klasy, w ilościach nie przekraczających 6 kg dla materiałów stałych lub 3 litry dla cieczy - wymienione w jednym punkcie lub pod jedną literą, mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki bądź z materiałami wymienionymi w innym punkcie lub pod inną literą tej samej klasy, bądź z materiałami lub przedmiotami należącymi do innych klas - o ile pakowanie razem jest również dla nich dozwolone, bądź z innymi towarami, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w poniższych warunkach szczególnych.

Opakowania wewnętrzne muszą odpowiadać ogólnym i szczegółowym warunkom dotyczącym opakowań. Ponadto powinny być przestrzegane ogólne przepisy lm. 4 (6) i 8.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 150 kg i nie więcej niż 75 kg jeżeli zawiera tłukące się naczynia.

Warunki szczególne:

Punkt	Określenie materiału	Największa ilość		Przepisy szczególne
		na naczynie na sztukę przesyłki
1a)	Metale alkaliczne i metale ziem alkalicznych, jak sód, potas, wapń, bar			Metale alkaliczne i metale ziem alkalicznych wymienione w punkcie 1a) oraz wodorki metali
	- w naczyniach tłukących się	500 g	500 g	alkalicznych wymienione w punkcie 2b) nie mogą
	- w innych naczyniach	1 kg	1 kg	przekroczyć łącznie ciężaru 00 g względnie
2a)	Węglik wapniowy (karbid)	Nie wolno pakować razem		1 kg. 5 Metale alkaliczne i metale
2b)	Wodorki metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych [jak wodorek litowy, wodorek wapniowy (hydrolit)], wodorki mieszane, wodorki kompleksowe boru i glinu			ziem alkalicznych oraz materiały wymienione w punkcie 2b) nie mogą być pakowane razem z kwasami ani z cieczami zawierającymi wodę.
	- w naczyniach tłukących się	500 g	500 g
	- w innych naczyniach	1 kg	1 kg
4	Krzemochloroform	Nie wolno pakować razem

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX).

188

(1) Z wyjątkiem szczelnych beczek metalowych zawierających węglik wapniowy (karbid) [punkt 2 a)], przewożonych jako przesyłki wagonowe, każdą sztukę przesyłki z materiałami klasy Ie należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 7.

(2) Sztuki przesyłki z krzemochloroformem wymienionym w punkcie 4 należy oprócz tego zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 2.

(3) Sztuki przesyłki z tłukącymi się naczyniami, które z zewnątrz nie są widoczne, należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 9. Jeżeli tłukące się naczynia zawierają ciecze - sztuki przesyłki należy dodatkowo zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 8, z wyjątkiem przypadków, gdy chodzi o zatopione ampułki. W razie użycia skrzyń, nalepki te powinny być umieszczone u góry na dwóch przeciwległych bokach oraz w podobny sposób na innych opakowaniach.

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

189

Dla przesyłek pośpiesznych i zwyczajnych nie ma ograniczeń.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

190

Określenie towaru w liście przewozowym musi odpowiadać jednej z nazw wydrukowanej kursywą pod lm. 181. O ile w punkcie 1 nazwa materiału nie jest wymieniona, należy podać nazwę handlową. Określenie towaru należy podkreślić czerwono, a następnie podać klasę, punkt, a w razie potrzeby literę oraz skrót "RID" [np. Ie, punkt 2 a), RID].

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a) Dla sztuk przesyłki.

191

(1) Sztuki przesyłki z materiałami klasy Ie należy ładować do wagonów krytych.

(2) Naczynia z węglikiem wapniowym [punkt 2 a)] można także ładować do wagonów niekrytych pod oponami.

b) Przy przewozie luzem.

192

(1) Węglik wapniowy [punkt 2 a)] i krzemek wapniowy w kawałkach [punkt 2 d)] można przewozić luzem w specjalnie przystosowanych wagonach.

(2) Naczynia specjalnie przystosowanych wagonów, jak również ich zamknięcia, powinny odpowiadać ogólnym przepisom o opakowaniu według lm. 182 (1), (2) i (3). Powinny one być tak skonstruowane, ażeby otwory służące do załadowania i wyładowania mogły być hermetycznie zamykane.

(3) Krzemek wapniowy w kawałkach [punkt 2 d)] może być również ładowany luzem do wagonów krytych.

c) Dla wagonów zbiornikowych.

193

(1) Sód, potas oraz stopy sodu i potasu [punkt 1 a)] można przewozić w specjalnie przystosowanych wagonach zbiornikowych.

(2) Naczynia specjalnie przystosowanych wagonów zbiornikowych, jak również ich zamknięcia, powinny odpowiadać ogólnym przepisom o opakowaniu według lm. 182 (1), (2) i (3). Muszą one być zaopatrzone przy otworach (kurki, zawory, włazy itp.) w szczelnie przylegające kaptury, dające się zamknąć przez zaryglowanie.

(3) Przy nadawaniu tych wagonów do przewozu kaptury powinny być zaryglowane, a temperatura zewnętrznych ścian naczynia nie może przekraczać 70°C.

d) Dla małych pojemników (małych kontenerów).

194

(1) Sztuki przesyłki z materiałami zaliczonymi do niniejszej klasy mogą być przewożone w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem, przewidziane pod lm. 196 obowiązują również dla zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

(3) Materiały, które wolno przewozić luzem lub w wagonach zbiornikowych, mogą być również przewożone bez opakowania w małych pojemnikach (małych kontenerach), jeżeli odpowiadają one przepisom lm. 192 lub 193.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

195

(1) Na wagonach specjalnie przystosowanych do przewozu węglika wapniowego [punkt 2 a)] lub krzemku wapniowego w kawałkach [punkt 2 d)] należy umieszczać od strony zamknięcia wyraźny i nie zacierający się napis: "Po napełnieniu i opróżnieniu szczelnie zamknąć". Napis należy wykonać w urzędowym języku kraju nadania i oprócz tego w języku francuskim, niemieckim lub włoskim, jeżeli międzynarodowe taryfy lub umowy pomiędzy zarządami kolejowymi nie postanawiają inaczej.

(2) Małe pojemniki (małe kontenery), do których załadowano materiały niniejszej klasy muszą być zaopatrzone w nalepkę według wzoru nr 7.

Małe pojemniki (małe kontenery) z sztukami przesyłki zaopatrzonymi w nalepkę według wzoru nr 9 muszą być również zaopatrzone w taką samą nalepkę.

E. Zakazy ładowania razem.

196

Materiały klasy Ie nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu:

a) z materiałami i przedmiotami klasy Ia (lm. 21);

b) z przedmiotami klasy Ib (lm. 61);

c) z materiałami klasy VII (lm. 701).

197

Na przesyłki, które nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu, należy sporządzać oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6 § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

198

(1) Naczynia wymienione w punkcie 5 muszą być zamknięte w taki sam sposób i tak samo szczelne jak w stanie napełnionym.

(2) Oznaczenie w liście przewozowym musi brzmieć: "Próżne naczynie, Ie, punkt 5, RID". Tekst ten należy podkreślić czerwono.

G. Inne przepisy.

199

Nie ma przepisów.

KLASA II.

MATERIAŁY SAMOZAPALNE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

200

Spośród materiałów i przedmiotów określonych w tytule klasy II dopuszcza się do przewozu tylko materiały wymienione pod lm. 201 na warunkach przewidzianych pod lm. 201 do 224. Te materiały i przedmioty dopuszczone do przewozu pod pewnymi warunkami uważa się za materiały i przedmioty RID.

201

1. Fosfór biały lub żółty.

2. Związki fosforu z metalami alkalicznymi lub metalami ziem alkalicznych, jak fosforek sodowy, fosforek wapniowy, fosforek strontowy.

Uwaga: Związki fosforu z metalami ciężkimi, jak żelazo, miedź, cyna itd., lecz z wyjątkiem cynku, nie podlegają przepisom RID (Fosforek cynkowy jest materiałem klasy IVa, lm. 401, punkt 33).

3. Alkilowe, związki cynku, magnezu, glinu, chlorek dwuetyloglinowy. Patrz również lm. 201 pod a).

4. Odpadki filmów nitrocelulozowych, odżelatynowane, w postaci taśm, arkuszy lub ścinków.

Uwaga: Odpadki filmów nitrocelulozowych, odżelatynowane, w postaci proszku lub zawierające składniki sproszkowane, są wyłączone od przewozu.

5. a) używane szmaty i pakuły;

b) zatłuszczone lub zaoliwione: tkaniny, knoty, powrozy, i sznury;

c) zatłuszczone lub zaoliwione: wełna, włosie, sztuczna wełna, szarpanka wełniana, bawełna, szarpanka bawełniana, sztuczne włókno, jedwab, len, konopie i juta, również jako odpadki z przędzenia lub tkania.

Odnośnie a), b) i c) patrz również lm. 201 a pod b).

Uwaga: Materiały wymienione w punkcie 5 b) i c) zwilżone, są wyłączone od przewozu.

6. a) pył i proszek aluminiowy lub cynkowy, również mieszaniny pyłu lub proszku aluminiowego i cynkowego, także zatłuszczone lub zaoliwione; proszki cyrkonu i tytanu; pył z filtrów wielkopiecowych;

b) pył, proszek i drobne wióry magnezu i stopów magnezu zawierających ponad 80% magnezu, wszystko bez zanieczyszczeń sprzyjających samozapaleniu;

c) następujące sole kwasu podsiarkowego (H₂S₂O₄): podsiarczyn sodowy, podsiarczyn potasowy, podsiarczyn wapniowy i podsiarczyn cynkowy;

d) metale w postaci piroforycznej.

Odnośnie a), patrz również lm. 201 a pod b) i c);

Odnośnie b) i c), patrz również lm. 201 a pod b).

7. Sadze świeżo wyżarzone. Patrz również lm. 201 a pod b).

8. Węgiel drzewny świeżo wyżarzony, w postaci proszku, ziarna lub kawałków. Patrz również lm. 201 a pod b) i klasa III b, lm. 331, punkt 1.

Uwaga: Przez węgiel drzewny świeżo wyżarzony rozumie się: przy węglu drzewnym w kawałkach, gdy od wyżarzenia nie upłynęły jeszcze 4 dni; przy węglu drzewnym w proszku lub ziarnach o granulacji mniejszej od 8 mm, gdy od wyżarzenia nie upłynęło jeszcze 8 dni, zakładając, że chłodzenie na powietrzu zostało przeprowadzone w cienkich warstwach lub innym sposobem, zapewniającym taki sam stopień ochłodzenia.

9. Mieszaniny materiałów palnych w ziarnach lub porowate ze składnikami ulegającymi jeszcze samoutlenianiu, takimi jak olej lniany, pokost lniany i pokosty z innych podobnych olejów, żywic, oleju żywicznego, pozostałości z ropy naftowej (jak korkowa masa wypełniająca, lupulina), jak również oleiste odpady otrzymywane przy bieleniu oleju sojowego. Patrz również lm. 201 a pod b) i klasa III b, lm. 331, punkt 1.

10. Papier, tektura i wyroby z papieru i tektury (jak tuleje i pierścienie z tektury), płyty z fibry drzewnej, przędze, tkaniny, nici, wyroby powroźnicze, odpady z przędzenia i tkania, wszystko impregnowane samoutleniającymi się olejami, tłuszczami, pokostami lub innymi środkami impregnacyjnymi. Patrz również lm. 201 a pod b) i klasa IIIb lm. 331, punkt 1.

Uwaga: Jeżeli materiały wymienione w punkcie 10 wykazują wilgotność większą od wilgotności hygroskopijnej, są one wyłączone od przewozu.

11. Zużyta masa na bazie tlenków żelaza do czyszczenia gazu.

Uwaga: Jeżeli zużyta masa do czyszczenia gazu przez odleżenie i wietrzenie przestała już być samozapalną i zostało to potwierdzone przez nadawcę w liście przewozowym uwagą "Materiał nie jest samozapalny", nie podlega ona przepisom RID.

12. Używane worki po drożdżach, nie oczyszczone.

Patrz również lm. 201 a pod b).

13. Próżne worki z tkanin po azotanie sodowym.

Uwaga: Jeżeli worki z tkanin zostały przez wymycie całkowicie oczyszczone z azotanu, którym były nasycone, nie podlegają one przepisom RID.

14. Nie oczyszczone próżne beczki żelazne oraz nie oczyszczone naczynia wagonów zbiornikowych, które zawierały fosfór wymieniony w punkcie 1.

15. Nie oczyszczone próżne naczynia po materiałach wymienionych w punkcie 3.

Uwaga: do punktów 14 i 15. Próżne opakowania po pozostałych materiałach klasy II nie podlegają przepisom RID.

201a

Materiały, nadawane do przewozu na niżej podanych warunkach nie podlegają przepisom rozdziału 2 "Przepisy przewozowe":

a) roztwory materiałów wymienionych w punkcie 3, w stężeniach nie przekraczających 10%, w rozpuszczalnikach o punkcie wrzenia co najmniej 95°C, jeżeli znajdują się w stanie wykluczającym samozapalenie i jeżeli nadawca potwierdzi to w liście przewozowym oświadczeniem: "Materiał nie jest samozapalny"; patrz jednak klasa III a;

b) materiały wymienione w punktach 5 do 10 i 12, z wyjątkiem materiałów wymienionych w punkcie 6 d), jeżeli znajdują się w stanie wykluczającym jakiekolwiek niebezpieczeństwo samozapalenia i jeżeli nadawca potwierdzi to w liście przewozowym oświadczeniem "Materiał nie jest samozapalny"; odnośnie materiałów wymienionych w punkcie 8 oraz niektórych materiałów wymienionych w punktach 9 i 10, patrz jednak klasa III b lm. 331, punkt 1.

c) pył i proszek aluminiowy lub cynkowy [punkt 6a)], np. zapakowane razem z lakierami do wyrobu farb, jeżeli są zapakowane starannie w ilościach nie przekraczających 1 kg.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych opakowań podane są pod F.).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

202

(1) Opakowanie powinno być tak wykonane i zamknięte, ażeby nic z jego zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz.

(2) Materiały, z których są wykonane opakowania i ich zamknięcia, nie mogą ulegać działaniu zawartości, ani tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(3) Opakowania oraz ich zamknięcia powinny być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, ażeby nie rozluźniały się podczas przewozu i niezawodnie odpowiadały normalnym warunkom transportu. W szczególności jeśli chodzi o ciecze, materiały zanurzone w cieczach lub roztworach, o ile w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie postanowiono inaczej, naczynia i ich zamknięcia powinny być odporne na ciśnienie wewnętrzne, jakie może się wytworzyć w normalnych warunkach przewozu, z uwzględnieniem zawartego w nich powietrza. W tym celu należy pozostawić wolną przestrzeń, biorąc pod uwagę różnicę pomiędzy temperaturą materiałów w chwili napełniania a maksymalną przeciętną temperaturą, jaką materiały mogą osiągnąć podczas przewozu. Zarówno materiały stałe w ich opakowaniach, jak i opakowania wewnętrzne w opakowaniach zewnętrznych muszą być starannie ułożone. Jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień, opakowania wysyłkowe mogą zawierać jedno lub więcej opakowań wewnętrznych.

(4) Butelki i inne naczynia szklane muszą być wolne od wad, które mogłyby zmniejszyć ich wytrzymałość; w szczególności naprężenia wewnętrzne musza być odpowiednio złagodzone. Grubość ścianek naczyń ważących wraz z zawartością ponad 35 kg powinna wynosić co najmniej 3 mm, a ścianek innych naczyń co najmniej 2 mm.

Zamknięcie musi być zabezpieczone dodatkowym środkiem (jak kaptur lub kołpak, opieczętowanie, przewiązanie itp.), które zapobiega jakiemukolwiek rozluźnieniu zamknięcia podczas przewozu.

(5) Jeżeli stosowanie naczyń szklanych, porcelanowych, kamionkowych itp. jest nakazane lub dozwolone, muszą one być ułożone w opakowaniu ochronnym i przełożone materiałem wypełniającym.

Materiały wypełniające muszą być dostosowane do cech zawartości: powinny one być zwłaszcza suche i chłonne, jeżeli zawartość jest ciekła lub może wypacać ciecz.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

203

(1) Fosfór (punkt 1) powinien być zapakowany:

a) w hermetycznie zamykane szczelne naczynia z blachy białej, umieszczone w skrzyniach drewnianych; albo

b) w hermetycznie zamykane beczki z żelaznej blachy. Dociskane pokrywy nie są dozwolone. Grubość blachy pobocznicy, dna i pokrywy musi wynosić co najmniej 1,5 mm. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 500 kg. Jeżeli waży ona więcej niż 100 kg, musi być spawana i zaopatrzona w obręcze do przetaczania lub żebra usztywniające; albo

c) w ilościach do 250 g - również w hermetycznie zamknięte naczynia szklane, umieszczone z materiałem wypełniającym w zalutowanych naczyniach z białej blachy. Blaszane naczynia umieszcza się w drewnianej skrzyni i przekłada materiałem wypełniającym.

(2) Naczynia i beczki z fosforem powinny być wypełnione wodą.

(3) Odnośnie przewozu w wagonach zbiornikowych patrz lm. 218.

204

(1) Materiały wymienione w punkcie 2 należy pakować w hermetycznie zamykane naczynia z blachy białej i umieszczać je w drewnianej skrzyni.

(2) Materiały te w ilościach do 2 kg można również pakować w naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowe itp. umieszczone następnie w drewnianych skrzyniach i przełożone materiałem wypełniającym.

205

(1) Materiały wymienione w punkcie 3 należy pakować w hermetycznie zamykane naczynia metalowe, szklane, porcelanowe, kamionkowe itp. Naczynia mogą być napełniane najwyżej do 90% ich pojemności.

(2) Naczynia metalowe należy układać w naczyniach ochronnych, przekładając materiałem wypełniającym; muszą one być przykryte, o ile nie są zamknięte. Jeżeli do przykrycia użyto materiałów łatwo zapalnych, powinny one być tak nasycone środkami powstrzymującymi palenie, ażeby nie zapalały się w zetknięciu z płomieniem. Jeżeli naczynia ochronne nie są zamykane, sztuka przesyłki powinna być zaopatrzona w uchwyty i nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(3) Pojemność naczyń szklanych, porcelanowych, kamionkowych itp. nie może przekraczać 5 l. Umieszcza się je w szczelnych naczyniach blaszanych zamykanych hermetycznie i przekłada materiałem wypełniającym.

(4) Materiały wymienione w punkcie 3 mogą być również pakowane w hermetycznie zamykane beczki ze stali odpornej na korozję, o pojemności najwyżej 300 l i grubości ścianki co najmniej 3 mm. Muszą one wytrzymywać próbne ciśnienie 10 kg/cm² i odpowiadać warunkom podanym pod lm. 141 (1) i (2) b). Zamknięcie urządzenia do napełniania i opróżniania musi być zabezpieczone ochronnym kapturem. Naczynia można napełniać najwyżej do 90% ich pojemności; jednak przy średniej temperaturze cieczy 50°C musi dla bezpieczeństwa pozostać jeszcze 5% wolnej objętości. Przy nadawaniu do przewozu ciecz powinna się znajdować pod obojętnym gazem, którego ciśnienie nie może przekraczać 0,5 kg/cm². Naczynia należy badać zgodnie z postanowieniami lm. 146 (2) i (3). Badanie należy powtarzać co 5 lat. Na naczyniach należy czytelnie i trwale oznaczyć:

1. nazwę materiału w pełnym jej brzmieniu, nazwę lub znak fabryczny wytwórcy lub właściciela i numer naczynia;

2. ciężar własny naczynia łącznie z wyposażeniem;

3. wysokość próbnego ciśnienia, datę (miesiąc, rok) ostatniego badania i stempel rzeczoznawcy, przeprowadzającego próby i kontrole;

4. pojemność naczynia i dopuszczalny ciężar napełnienia;

5. uwagę "Nie otwierać podczas przewozu, samozapalne".

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 400 kg.

206

(1) Materiały wymienione w punkcie 4 należy pakować w worki, które umieszcza się w wodoszczelnych beczkach tekturowych albo w naczyniach z blachy cynkowej lub aluminiowej. Ściany beczek metalowych należy wewnątrz wyłożyć tekturą. Dna i przykrywy tekturowych beczek i metalowych naczyń należy wyłożyć od wewnątrz drewnem.

(2) Naczynia metalowe muszą być zaopatrzone w zamknięcia lub urządzenia zabezpieczające, ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm²; nie mogą one jednak zmniejszać wytrzymałości naczynia lub jego zamknięcia.

(3) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

207

(1) Materiały wymienione w punkcie 5 a) powinny być mocno sprasowane i ułożone w szczelnych naczyniach metalowych.

(2) Materiały wymienione w punktach 5 b) i c) powinny być mocno sprasowane i zapakowane bądź w drewniane skrzynie, bądź w tekturowe pudła lub mocno owinięte w papier lub tkaninę.

(3) Materiały wymienione w punkcie 5 można również przewozić bez opakowania zgodnie z lm. 217 i 219 (3).

208

(1) Materiały wymienione w punkcie 6 a) należy pakować w szczelne, dobrze zamykane naczynia drewniane lub metalowe. Cyrkon można jednak pakować tylko w naczynia metalowe lub szklane, które umieszcza się w mocnych drewnianych skrzyniach, przekładając materiałem wypełniającym; zapalny materiał wypełniający należy nasycić środkami powstrzymującymi palenie.

Pył z filtrów wielkopiecowych może być również przewożony luzem zgodnie z lm. 217 i 219 (3).

(2) Materiały wymienione w punkcie 6 b) należy pakować w szczelne i dobrze zamykane beczki żelazne lub skrzynie drewniane wyłożone blachą, którą uszczelnia się przez lutowanie lub w inny sposób, albo w szczelnie zamykane puszki z blachy białej lub cienkiej blachy aluminiowej. Beczki te, skrzynie lub puszki umieszcza się w skrzyniach drewnianych.

Przy nadawaniu do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 6 b) w pojedynczych puszkach z blachy białej lub cienkiej blachy aluminiowej wystarczy zamiast skrzyń drewnianych opakowanie z tektury falistej. Sztuka przesyłki tego rodzaju nie może ważyć więcej niż 12 kg.

(3) Materiały wymienione w punkcie 6 c) należy pakować w hermetycznie zamykane naczynia z blachy lub w beczki żelazne. Przy użyciu naczyń blaszanych sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 50 kg.

(4) Materiały wymienione w punkcie 6 d) należy pakować w gazoszczelnie zamykane naczynia metalowe, szklane lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Przy użyciu korków jako zamknięcia należy zabezpieczyć je dodatkowo (np. kołpakiem, kapturem, zapieczętowaniem, przewiązaniem itp.), ażeby zapobiec jakiemukolwiek rozluźnianiu w czasie przewozu. Materiały muszą być przewożone pod warstwą ochronną cieczy, np. metanolu, lub ochronnego gazu.

Naczynia metalowe należy umieszczać w drewnianej skrzyni wysyłkowej. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 50 kg.

Naczynia szklane należy umieszczać w opakowaniu tekturowym lub metalowym, przekładając materiałem wypełniającym. Materiał wypełniający powinien być niepalny. Naczynia z tworzywa sztucznego należy umieszczać w opakowaniach tekturowych lub metalowych. Opakowania zawierające naczynia szklane lub z tworzywa sztucznego wkłada się w drewniane skrzynie wysyłkowe. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 25 kg.

209

Materiały wymienione w punktach 7 do 10 i 12 należy umieszczać w dobrze zamykanych opakowaniach. Drewniane opakowania z materiałami wymienionymi w punktach 7 i 8 powinny posiadać szczelną wykładzinę wewnętrzną.

210

Zużytą masę do czyszczenia gazu (punkt 11) pakuje się w dobrze zamykane naczynia blaszane.

211

Próżne worki po azotanie sodowym (punkt 13), łączone w pakiety dobrze owiązane i sprasowane, pakuje się w skrzynie drewniane lub owija w kilka warstw mocnego papieru bądź nieprzemakalnej tkaniny.

3. Pakowanie razem.

212

(1) Materiały wymienione w tym samym punkcie wolno łączyć razem w jedną sztukę przesyłki. Opakowania wewnętrzne powinny odpowiadać warunkom przewidzianym dla poszczególnych materiałów, a opakowania wysyłkowe warunkom przewidzianym dla materiałów określonych w danym punkcie.

(2) Jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie są przewidziane mniejsze ilości, wszystkie materiały niniejszej klasy, w ilościach nie przekraczających 6 kg dla materiałów stałych lub 3 l dla cieczy - wymienione w jednym punkcie lub pod jedną literą - mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki bądź z materiałami wymienionymi w innym punkcie lub pod inną literą tej samej klasy, bądź z materiałami lub przedmiotami należącymi do innych klas - o ile pakowanie razem jest również dla nich dozwolone - bądź z innymi towarami, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w poniższych warunkach szczególnych.

Opakowania wewnętrzne muszą odpowiadać ogólnym i szczegółowym warunkom dotyczącym opakowania. Ponadto powinny być przestrzegane ogólne przepisy lm. 4 (6) i 8.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 150 kg i nie więcej niż 75 kg, jeżeli zawiera naczynia tłukące się.

Punkt	Określenie materiału	Największa ilość		Przepisy specjalne
		na naczynie	na sztukę przesyłki
1	Fosfór biały lub żółty	Nie wolno pakować
2	Fosforki	razem
3	Alkilowe związki cynku itd.
6a), b) i d)	Pył i proszek aluminiowy lub cynkowy Pył, proszek i drobne wióry magnezu Metale w postaci piroforycznej	3 kg	3 kg	Nie wolno pakować razem ze słabo znitrowaną nitrocelulozą, czerwonym fosforem klasy IIIb ani z dwufluorkami
4, 5, 6c), 7 do 12	Wszystkie materiały

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX).

213

(1) Każdą sztukę przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 1 do 4 i 6 należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 2.

(2) Beczki zawierające fosfór (punkt 1) z przyśrubowaną pokrywą, o ile nie posiadają urządzenia utrzymującego je w pozycji pionowej - muszą być ponadto zaopatrzone u góry na dwu przeciwległych ścianach w nalepki według wzoru nr 8.

(3) Sztuki przesyłki zawierające tłukące się naczynia, niewidoczne od zewnątrz, muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 9. W przypadku, gdy tłukące się naczynia zawierają ciecze, muszą być zaopatrzone ponadto - z wyjątkiem zatopionych szklanych ampułek - w nalepki według wzoru nr 8. Jeżeli użyto skrzyń, nalepki te powinny być umieszczone u góry na dwóch przeciwległych bokach oraz w podobny sposób na innych opakowaniach.

(4) Przy przesyłkach wagonowych oznaczanie sztuk przesyłki nalepkami według wzoru nr 2, przewidzianymi pod (1), nie jest konieczne (patrz również lm. 220).

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

214

Sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punkcie 3 dopuszcza się do przewozu w drobnych przesyłkach pośpiesznych, jeżeli nie ważą one więcej niż 25 kg.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

215

Określenie towaru w liście przewozowym musi odpowiadać jednej z nazw wydrukowanej kursywą pod lm. 201. Jeżeli w punktach 2, 3, 9 i 10 nazwa towaru nie jest podana, należy podać nazwę handlową. Oznaczenie towaru należy podkreślić czerwono, a następnie podać klasę, punkt, a w razie potrzeby literę oraz skrót "RID" [np. II, 5 a), RID].

D Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

216

Należy ładować:

a) sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punkcie 3 do wagonów niekrytych. Sztuki przesyłki o ciężarze do 25 kg można również ładować do wagonów krytych;

b) sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punkcie 4 do wagonów krytych;

c) sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punkcie 10 do wagonów krytych lub do wagonów niekrytych pod oponami.

b. Przy przewozie luzem.

217

Nie opakowane materiały wymienione w punkcie 5 i pył z filtrów wielkopiecowych [punkt 6 a)] luzem - należy ładować do wagonów wapniarek. Pył z filtrów wielkopiecowych luzem może być również ładowany do niekrytych wagonów żelaznych pod oponami.

c. Dla wagonów zbiornikowych.

218

(1) Do przewozu w cysternach jest dopuszczony tylko fosfór wymieniony w punkcie 1.

(2) Dla zabezpieczenia fosforu w czasie przewozu należy zastosować jeden z następujących sposobów:

a) przy użyciu wody jako środka ochronnego fosfór musi być przykryty warstwą wody o wysokości co najmniej 12 cm; wolna przestrzeń nad wodą musi wynosić w temperaturze 60°C co najmniej 2% pojemności zbiornika;

b) przy zastosowaniu azotu zbiornik może być wypełniony fosforem o temperaturze co najmniej 60°C najwyżej do 96% swej pojemności. Wolną przestrzeń należy wypełnić azotem w taki sposób, aby ciśnienie nawet po ochłodzeniu w żadnym przypadku nie spadło poniżej ciśnienia atmosferycznego. Naczynie należy zamknąć w sposób gazoszczelny.

(3) Wagony zbiornikowe do przewozu fosforu powinny odpowiadać następującym warunkom:

a) Urządzenie grzejne nie może sięgać w głąb zbiornika, lecz musi być umieszczone na zewnątrz. Inne rury muszą przechodzić do górnej części zbiornika; otwory muszą znajdować się ponad poziomem fosforu i muszą być szczelnie zamykane przykrywami, dającymi się zaryglować.

b) Zbiornik musi być stalowy; grubość ścianek we wszystkich miejscach musi wynosić co najmniej 10 mm.

c) Przed pierwszym użyciem zbiornik musi być poddany próbie wodnej pod ciśnieniem co najmniej 4,5 kg/cm².

d) Zbiornik musi być wewnątrz zaopatrzony w urządzenie pomiarowe do badania poziomu fosforu, a przy zastosowaniu wody jako środka ochronnego musi być zaopatrzony w stały znak, określający najwyższy dopuszczalny poziom wody.

d. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

219

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały zaliczone do niniejszej klasy można przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem przewidziane pod lm. 221 obowiązują również w stosunku do zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

(3) Materiały wymienione w punkcie 5 oraz pył z filtrów wielkopiecowych [punkt 6 a)] mogą być również ładowane bez wewnętrznego opakowania do pełnościennych zamykanych małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

220

(1) Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 1 do 4 i 6 należy po obu stronach wagonu umieszczać nalepki według wzoru nr 2.

Po obu stronach wagonów zbiornikowych z materiałami wymienionymi w punkcie 1 należy umieszczać nalepki według wzoru nr 2.

(2) Małe pojemniki (małe kontenery), do których załadowano materiały wymienione w punktach 1 do 4 i 6, muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 2.

Małe pojemniki ze sztukami przesyłki z nalepką według wzoru nr 9 muszą być zaopatrzone w taką samą nalepkę.

(3) Przy przewozie materiałów wymienionych w punkcie 3 należy ponadto po obu stronach wagonu umieszczać nalepki według wzoru nr 10.

E. Zakazy ładowania razem.

221

(1) Materiałów klasy II nie wolno ładować do jednego wagonu razem:

a) z materiałami i przedmiotami klasy Ia (lm. 21);

b) z materiałami klasy IVb (lm. 451);

c) z materiałami klasy VII (lm. 701).

(2) Materiałów wymienionych w punktach 3, 4 i 11, jak również materiałów wymienionych w innych punktach klasy II, o ile ich zewnętrznego opakowania nie stanowią naczynia metalowe, nie wolno ładować razem do jednego wagonu:

a) z przedmiotami klasy Ib (lm. 61);

b) z materiałami klasy IIIc (lm. 371);

c) z materiałami wymienionymi w punktach 2 a) i 3 a) klasy V (lm. 501).

(3) Materiałów wymienionych w punkcie 4 nie wolno również ładować do jednego wagonu razem z przedmiotami klasy Ic (lm. 101).

222

Dla przesyłek, które nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu, należy sporządzać oddzielne listy przewozowe [CIM, art. 6 § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

223

(1) Naczynia wymienione w punktach 14 i 15 muszą być zamknięte w taki sam sposób i tak samo szczelne jak w stanie napełnionym [dla naczyń wagonów zbiornikowych patrz pod (2)].

(2) Naczynia wagonów zbiornikowych, które zawierały fosfór wymieniony w punkcie 1, należy przed nadaniem ich do przewozu:

albo napełnić azotem, przy czym nadawca musi stwierdzić w liście przewozowym, że zbiornik po zamknięciu jest gazoszczelny,

albo napełnić wodą w ilości co najmniej 96% lecz najwyżej 98% pojemności naczynia: w okresie od 1 października do 31 marca należy dodawać do wody tyle środków przeciwzamarzalnych, ażeby woda nie mogła zamarznąć w czasie przewozu; środki przeciwzamarzalne nie mogą posiadać własności korodujących ani też nie mogą reagować z fosforem.

(3) Oznaczenie w liście przewozowym winno brzmieć: "Próżne naczynie, II, punkt 14 (lub 15), RID". Tekst ten należy czerwono podkreślić.

G. Inne przepisy.

224

Naczynia z materiałami wymienionymi w punkcie 3, uszkodzone podczas przewozu, powinny być niezwłocznie wyładowane i, jeżeli nie można ich w krótkim czasie naprawić, mogą być wraz z zawartością sprzedane na rachunek nadawcy, bez dalszych formalności.

225-229

KLASA IIIa.

MATERIAŁY CIEKŁE ZAPALNE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

300

(1) Spośród materiałów ciekłych zapalnych oraz ich mieszanin ciekłych lub jeszcze mazistych w temperaturze nie wyższej niż 15°C materiały wymienione pod lm. 301 podlegają warunkom przewidzianym pod lm. 300 (2) do 318 i są uważane jako materiały RID.

(2) Jako materiały ciekłe zapalne RID uważa się te ciecze zapalne, których prężność pary w 50°C wynosi najwyżej 3 kg/cm². Wyjątek stanowią materiały podane w innych klasach.

(3) Materiały ciekłe klasy IIIa, łatwo ulegające nadtlenieniu (jak eter i niektóre związki heterocykliczne zawierające tlen), dopuszcza się do przewozu tylko wtedy, jeżeli nie zawierają więcej niż 0,3% nadtlenków, w przeliczeniu na nadtlenek wodoru H₂O₂.

(4) Materiały klasy IIIa, łatwo ulegające polimeryzacji, dopuszcza się do przewozu pod warunkiem zastosowania środków zapobiegających polimeryzacji podczas przewozu.

(5) Zawartość nadtlenków wymieniona wyżej oraz punkt zapłonu, o którym jest mowa niżej, należy oznaczać według przepisów Dodatku III (lm. 1300 do 1303).

(6) Sykatywy, oleje zagęszczone (wygotowane lub wydmuchane oleje lniane itp.) albo podobne materiały (z wyjątkiem nitrocelulozy) o punkcie zapłonu powyżej 100°C uważa się za równoznaczne z ciałami stałymi rozpuszczonymi w tych cieczach.

301

1. a) Ciecze nie dające się zmieszać z wodą lub mieszające się tylko częściowo z wodą, o punkcie zapłonu poniżej 21°C, również jeśli zawierają nie więcej niż 30% ciał stałych (z wyjątkiem nitrocelulozy) rozpuszczonych bądź zawieszonych w cieczach, bądź jednych i drugich, jak:

ropa naftowa surowa i inne oleje surowe, łatwo lotne produkty destylacji ropy naftowej i innych olejów surowych, smoły z węgla kamiennego, z węgla brunatnego, z łupku, z drewna i torfu, jak: eter naftowy, pentany, benzyna, benzen i toluen; gazolina z gazu ziemnego; octan etylu (ester etylowy kwasu octowego, ester octowy), octan winylu, eter etylowy (eter siarczany), mrówczan metylu (ester metylowy kwasu mrówkowego) i inne etery i estry; siarczek węgla; akroleina; niektóre chloropochodne węglowodorów (np. 1,2-dwuchloroetan i chloropren);

b) mieszaniny cieczy o punkcie zapłonu poniżej 21°C z zawartością najwyżej 55% nitrocelulozy zawierającej nie więcej niż 12,6% azotu (kolodium, półkolodium i inne roztwory nitrocelulozy).

Odnośnie a) patrz także lm. 301a pod a), b) i d); odnośnie b) patrz także lm. 301a pod a).

Uwaga: Odnośnie mieszanin cieczy o punkcie zapłonu poniżej 21°C, zawierających więcej niż 55% nitrocelulozy o dowolnej zawartości azotu, lub najwyżej 55% nitrocelulozy o zawartości powyżej 12,6% azotu - patrz klasa Ia, lm. 21, punkt 1) i klasa IIIb, lm. 331, punkt 7 a).

2. Ciecze nie dające się zmieszać z wodą lub mieszające się tylko częściowo z wodą, o punkcie zapłonu poniżej 21°C, jeżeli zawierają więcej niż 30% ciał stałych (z wyjątkiem nitrocelulozy), rozpuszczonych lub zawieszonych w cieczach bądź jednych i drugich, jak:

niektóre farby wklęsłodrukowe i do skór, niektóre lakiery, emalie i roztwory kauczuku (gumy). Patrz również lm. 301 a pod c).

3. Ciecze nie dają się zmieszać z wodą lub mieszające się tylko częściowo z wodą, o punkcie zapłonu od 21°C do 55°C (włącznie z wartościami granicznymi), również jeśli zawierają nie więcej niż 30% ciał stałych rozpuszczonych lub zawieszonych w cieczach bądź jednych i drugich, jak:

terpentyna; średnie frakcje destylacji ropy naftowej i innych olejów surowych, smół z węgla kamiennego, węgla brunatnego, łupku, drewna i torfu, jak terpentyna mineralna (white spirit, namiastka terpentyny), benzyna ciężka, nafta (do oświetlenia, ogrzewania i napędu), ksylen, styren, kumen, solwent - nafta; alkohol butylowy (butanol); octan butylu (ester butylowy kwasu octowego); octan amylu, ester amylowy kwasu octowego); nitrometan (monomitrometan), jak również niektóre mononitroparafiny; niektóre chlorowane węglowodory (np. monochlorobenzen).

Patrz również lm. 301a pod c) i d).

4. Ciecze nie dające się zmieszać z wodą lub mieszające się tylko częściowo z wodą, o punkcie zapłonu pomiędzy 55°C a 100°C (włącznie z wartością graniczną 100°C), również jeśli zawierają nie więcej niż 30% ciał stałych, rozpuszczonych lub zawieszonych w cieczach bądź jednych i drugich, jak:

niektóre smoły i ich destylaty; oleje opałowe, oleje pędnę do silników Diesla, niektóre oleje gazowe; tetralina (czterohydronaftalen); nitrobenzen; niektóre chlorowane węglowodory (np. chlorek 2-etyloheksylu).

Patrz również lm. 301a pod c) i d).

5. Ciecze dające się zmieszać z wodą w dowolnym stosunku o punkcie zapłonu poniżej 21°C, również jeśli zawierają nie więcej niż 30% ciał stałych rozpuszczonych lub zawieszonych w cieczach bądź jednych i drugich, jak:

alkohol metylowy (metanol, spirytus drzewny), skażony lub nieskażony; alkohol etylowy (etanol, spirytus zwykły) skażony lub nieskażony; aldehyd octowy; aceton i mieszaniny acetonu; pirydyna.

Patrz również lm. 301a pod a) i c).

6. Nie oczyszczone próżne naczynia wraz z naczyniami wagonów zbiornikowych oraz małe zbiorniki cieczy po materiałach ciekłych zapalnych klasy III a.

301a

Materiały, nadawane do przewozu na niżej podanych warunkach, nie podlegają postanowieniom rozdziału 2 "Przepisy przewozowe":

a) ciecze wymienione w punkcie 1, z wyjątkiem cieczy wymienionych niżej pod b) oraz acetonu i mieszanin acetonu (punkt 5): w ilościach najwyżej do 200 g w naczyniach blaszanych, szklanych, porcelanowych, kamionkowych lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego; naczynia te o łącznym ciężarze zawartości do 1 kg należy umieszczać w opakowaniu zewnętrznym z blachy, drewna lub tektury; naczynia tłukące się należy odpowiednio umieścić w opakowaniu zabezpieczającym je przed rozbiciem;

b) dwusiarczek węgla, eter etylowy, eter naftowy, pentany i mrówczan metylu: w ilości po 50 g na naczynie i po 250 g na sztukę przesyłki; materiały te należy opakować tak samo jak materiały wymienione pod a);

c) ciecze wymienione w punktach 2 do 5, z wyjątkiem aldehydu octowego, acetonu i mieszanin acetonu: w ilościach po 1 kg na naczynie i po 10 kg na sztukę przesyłki; materiały te należy opakować tak samo jak materiały wymienione pod a);

d) materiał pędny w zbiornikach pojazdów silnikowych lub w zamkniętych zbiornikach zapasowych, trwale przymocowanych do pojazdów. Jeżeli w przewodzie między zbiornikiem a silnikiem znajduje się kurek, należy go zamknąć; również kontakt elektryczny powinien być przerwany. Motocykle i rowery z silnikiem pomocniczym, których zbiorniki zawierają materiał pędny, należy załadować w pozycji stojącej na kołach i zabezpieczyć je przed przewróceniem.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych opakowań są podane pod F.).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

302

(1) Naczynia powinny być tak zamknięte i szczelne, aby nic z ich zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz, ani też wyparować. Odnośnie przepisów specjalnych dla naczyń wagonów zbiornikowych, patrz: lm. 311 (3).

(2) Materiały, z których są wykonane naczynia i ich zamknięcia, nie powinny ulegać działaniu zawartości ani tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(3) Opakowania, jak i ich zamknięcia powinny być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się w czasie przewozu i odpowiadały w pełni normalnym warunkom transportu. W szczególności - jeśli przepisy rozdziału "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie zawierają innych postanowień - naczynia i ich zamknięcia powinny być odporne na ciśnienie wewnętrzne, jakie może powstać w normalnych warunkach przewozu, przy uwzględnieniu zawartego w nich powietrza. W tym celu należy pozostawić wolną przestrzeń, przy której ustalaniu należy wziąć pod uwagę różnicę pomiędzy temperaturą materiałów w chwili napełniania i najwyższą średnią temperaturą, jaką ciecz może osiągnąć podczas transportu [patrz także lm. 305 i 311 (6), (7) i (8)]. Opakowania wewnętrzne powinny być starannie ułożone w opakowaniach zewnętrznych. Opakowania wewnętrzne układa się pojedynczo lub po kilka w opakowaniu wysyłkowym, o ile przepisy rozdziału "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie postanawiają inaczej.

(4) Butelki i inne naczynia szklane powinny być wolne od wad, które mogłyby osłabić ich wytrzymałość. W szczególności naprężenia wewnętrzne powinny być odpowiednio złagodzone. Grubość ścianek dla naczyń, ważących wraz z zawartością ponad 35 kg, powinna wynosić co najmniej 3 mm, a dla innych naczyń co najmniej 2 mm.

Szczelność zamknięcia powinna być zabezpieczona przez dodatkowe urządzenie (jak kołpak lub kaptur, opieczętowanie, zawiązanie itp.) zapobiegające jakiemukolwiek rozluźnieniu zamknięcia podczas przewozu.

(5) Materiały wypełniające, powinny być dostosowane do właściwości zawartości, a w szczególności powinny być one chłonne. Ułożenie naczyń w opakowaniach ochronnych przy użyciu odpowiednich materiałów wypełniających powinno być wykonane starannie i sprawdzane okresowo (ewentualnie przed każdym ponownym napełnieniem naczynia).

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

303

(1) Materiały wymienione w punktach 1 do 5 należy pakować w odpowiednie naczynia metalowe lub szklane, porcelanowe, kamionkowe lub z podobnych tworzyw. Materiały wymienione w punkcie 4 oraz ciecze żrące wymienione w punktach 1 a), 3 i 5 mogą być również pakowane w naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego. [Odnośnie przepisów specjalnych dla chloroprenu i nitrometanu patrz odpowiednio pod (8) i (9)].

(2) Naczynia tłukące się (ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów) mogą zawierać, spośród materiałów wymienionych w punkcie 1 najwyżej:

dwusiarczku węgla 1 litr,

eteru etylowego, eteru naftowego,

pentanów 2 litry,

innych materiałów wymienionych

w punkcie 1 5 litrów.

(3) Naczynia z białej blachy o pojemności najwyżej 10 litrów powinny posiadać ścianki o grubości co najmniej 0,25 mm, a naczynia z białej blachy o pojemności ponad 10 litrów, lecz najwyżej do 60 litrów - ścianki o grubości co najmniej 0,30 mm; naczynia powinny mieć szwy zawijane lub zalutowane albo wykonane w inny sposób, gwarantujący taką samą wytrzymałość i szczelność.

(4) Naczynia z blachy stalowej [odnośnie naczyń z blachy białej o pojemności najwyżej 60 litrów patrz również pod (3)], muszą być spawane lub twardo lutowane; w zależności od grubości ścianek mogą one zawierać następujące ilości materiałów wymienionych w punktach 1 do 5:

przy grubości ścianek co

najmniej 0,5 mm - najwyżej 30 litrów,

przy grubości ścianek co

najmniej 0,7 mm - najwyżej 60 litrów,

przy grubości ścianek co

najmniej 1,5 mm - powyżej 60 litrów.

Sztuki przesyłki ważące więcej niż 100 kg powinny być zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

(5) Naczynia blaszane z innych metali powinny być tak obliczone i wykonane, aby posiadały taką samą wytrzymałość, jak naczynia z blachy stalowej, przewidziane pod (4).

(6) Ciecze, których prężność pary w 50°C nie przekracza 1,5 kg/cm² - z wyjątkiem dwusiarczku węgla - mogą być również przewożone w beczkach metalowych, odpowiadających następującym przepisom:

Szwy beczek na pobocznicy muszą być spawane, a przy dnach spawane lub zawijane. Beczki muszą posiadać obręcze do przetaczania lub żebra usztywniające. Zanurzone w wodzie powinny one pozostać szczelne pod ciśnieniem co najmniej 0,2 kg/cm². Konstrukcja ich powinna odpowiadać wzorcowi, który wytrzymał próby przewidziane w Dodatku V, lm. 1500 do 1503, przeprowadzone przez uznany urzędowo ośrodek badań, oraz powinny posiadać znaki nadane przy próbie.

(7) Przy przewozie materiałów zapalnych, których prężność pary w 50°C nie przekracza 1,1 kg/cm², w nowych, służących do jednorazowego użytku naczyniach metalowych, sztuki przesyłki, których ciężar nie przekracza 225 kg, nie muszą mieć den spawanych z pobocznicą, a grubość ich ścianek nie musi wynosić więcej niż 1,25 mm. Naczynia powinny jednak pozostać szczelne przy próbie wodnej pod ciśnieniem co najmniej 0,3 kg/cm². Pobocznice i dna muszą posiadać urządzenia usztywniające, jak żebra i obręcze do przetaczania, które mogą być również wprasowane.

(8) Chloropren [punkt 1 a)] należy pakować:

a) w szczelnie zamykane naczynia metalowe o pojemności najwyżej 15 litrów, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Naczynia te należy umieszczać w skrzyniach drewnianych lub innych opakowaniach wysyłkowych o dostatecznej wytrzymałości, przekładając chłonnym materiałem wypełniającym; albo

b) w hermetycznie zamykane konwie z blachy stalowej spawanej lub twardo lutowanej, o pojemności najwyżej 60 litrów, zaopatrzone w uchwyty.

(9) Nitrometan (punkt 3) należy pakować:

a) w naczynia tłukące się o zawartości najwyżej 1 litra; albo

b) w naczynia z blachy stalowej według przepisów pod (4) o pojemności najwyżej 10 litrów; albo

c) w beczki metalowe o pojemności najwyżej 200 litrów posiadające dwa nakładające się zamknięcia, z których jedno musi być gwintowane i zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

(10) Odnośnie przewozu w wagonach zbiornikowych i w małych pojemnikach cieczy, patrz lm. 311 i 312 (3).

304

(1) Naczynia tłukące się z materiałami wymienionymi w punktach 1 do 5, naczynia z tworzyw sztucznych z cieczami żrącymi wymienionymi w punktach 1 a), 3 i 5, naczynia z blachy białej z materiałami wymienionymi w punktach 1 i 5, naczynia z białej blachy o grubości ścianek poniżej 0,5 mm z materiałami wymienionymi w punktach 2 do 4, jak również naczynia z blachy stalowej z nitrometanem według lm. 303 (9) b), należy umieszczać w opakowaniu ochronnym, przekładając materiałem wypełniającym. O ile naczynia z tworzyw sztucznych są pojedynczo ciasno ułożone w opakowaniu ochronnym, materiał wypełniający nie jest konieczny.

Opakowania ochronne zawierające naczynia tłukące się z materiałami wymienionymi w punktach 1 i 5, jak również opakowania ochronne zawierające naczynia z nitrometanem (punkt 3) powinny mieć pełne ścianki i być wykonane z drewna, blachy lub podobnych tworzyw.

Zamknięcia naczyń tłukących się, umieszczonych w otwartych opakowaniach ochronnych, powinny posiadać osłony ochronne, zabezpieczające je przed uszkodzeniem. Jeżeli sztuki przesyłki mają być załadowane do wagonów niekrytych [patrz lm. 310 (1)], to osłony ochronne zamknięć nie powinny się zapalać przy zetknięciu z płomieniem.

(2) Dopuszcza się do przewozu bez opakowania ochronnego:

a) naczynia z tworzywa sztucznego, z materiałami wymienionymi w punkcie 4,

b) naczynia z białej blachy o grubości co najmniej 0,5 mm, z materiałami wymienionymi w punktach 2 do 4,

c) naczynia blaszane według lm. 303 (4) do (7),

d) konwie metalowe według lm. 303 (8) b) z chloroprenem [punkt 1 a)],

e) beczki metalowe według lm. 303 (9) c) z nitrometanem (punkt 3).

(3) Następujące sztuki przesyłki nie powinny ważyć więcej niż:

a) sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się, zawierającymi materiały wymienione w punkcie 1 30 kg,

b) sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się zawierające materiały wymienione

w punktach 2 do 5 75 kg,

c) sztuki przesyłki z naczyniami z tworzywa sztucznego z materiałami

wymienionymi w punktach 1 a) i 3 do 5, jak również z naczyniami z białej

blachy zawierającymi materiały wymienione w punktach 1 do 5 75 kg,

d) sztuki przesyłki z naczyniami zawierającymi chloropren według lm. 303 (8) 75 kg,

e) sztuki przesyłki z naczyniami ze stalowej blachy zawierającymi nitrometan

według lm. 303 (9) b) 75 kg,

f) beczki wypróbowane według lm. 303 (6) 250 kg,

g) naczynia według lm. 303 (7) 225 kg,

h) beczki z nitrometanem według lm. 303 (9) c) 275 kg.

(4) Sztuki przesyłki, z wyjątkiem skrzyń i beczek metalowych, powinny być zaopatrzone w uchwyty.

305

(1) Naczynia metalowe powinny być napełnione cieczami wymienionymi w punkcie 1, jak również nitrometanem (punkt 3), aldehydem octowym, acetonem lub mieszaninami acetonu (punkt 5) - najwyżej do 93% ich pojemności. Jednakże naczynia zawierające węglowodory inne niż eter naftowy, pentany, benzen i toluen, mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności.

(2) Odnośnie przewozu w wagonach cysternach i w małych pojemnikach cieczy, patrz lm. 311 i 312 (3).

3. Pakowanie razem.

306

(1) Materiały wymienione w tym samym punkcie mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki. Opakowania wewnętrzne powinny odpowiadać warunkom przewidzianym dla poszczególnych materiałów, a opakowania wysyłkowe warunkom przewidzianym dla materiałów określonych w danym punkcie.

(2) O ile w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie są określone ilości mniejsze, materiały niniejszej klasy mogą być łączone w jedną sztuką przesyłki bądź z materiałami lub przedmiotami należącymi do innych klas - o ile pakowanie razem jest dla nich również dozwolone - bądź z innymi towarami jak podano poniżej.

Opakowania wewnętrzne muszą odpowiadać ogólnym i szczegółowym przepisom o opakowaniu. Ponadto powinny być przestrzegane ogólne przepisy lm. 4 (6) i 8.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 150 kg, a w razie gdy zawiera naczynia tłukące się - nie więcej niż 75 kg.

Punkt	Określenie materiału	Największa ilość			Przepisy
		na naczynie tłukące się	na inne naczynie	na sztukę przesyłki	szczególne
1a)	Dwusiarczek węgla	0,3 litra	1 litr	1 litr	Ciecze klasy IIIa nie mogą być pakowane
1a) i 1b)	Wszystkie materiały z wyjątkiem dwusiarczku węgla	1 litr	5 litrów	5 litrów	razem z materiałami klasy II, nadtlenkiem wodoru i kwasem nadchlorowym klasy IIIc, oraz
2	Wszystkie materiały	1 litr	5 litrów	10 litrów	z materiałami klasy V, wymienionymi w punktach 2a), 3a) 4, 7 i 41
3	Wszystkie materiały	3 litry	5 litrów	10 litrów
4	Wszystkie materiały	5 litrów	5 litrów	10 litrów
5	Ciecze o punkcie wrzenia ≤ 50°C	1 litr	5 litrów	5 litrów
	Inne materiały	3 litry	5 litrów	10 litrów

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX).

307

(1) Każda sztuka przesyłki z cieczami wymienionymi w punktach 1 i 2, jak również z aldehydem octowym, acetonem i mieszaninami acetonu (punkt 5) powinna być zaopatrzona w nalepkę według wzoru nr 2. Sztuki przesyłki z akroleiną i chloroprenem [punkt 1a)] należy ponadto zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 4.

(2) Sztuki przesyłki z alkoholem metylowym (punkt 5) należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 4.

(3) Sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się, które nie są widoczne od zewnątrz, muszą być zaopatrzone w nalepkę według wzoru nr 9. O ile tłukące się naczynia zawierają ciecze, sztuki przesyłki należy ponadto - z wyjątkiem zawierających zatopione ampułki - zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 8; jeżeli użyto skrzyń - nalepki należy umieszczać na dwóch przeciwległych bokach, a przy innych opakowaniach - w podobny sposób.

(4) Przy przesyłkach wagonowych zaopatrywanie sztuk przesyłki w nalepki według wzorów nr nr 2 i 4, przewidziane pod (1) i (2) nie jest konieczne (patrz również lm. 313).

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

308

Ciecze wymienione w punktach 1, 2 i 3 oraz aldehyd octowy, aceton i mieszaniny acetonu (punkt 5), dopuszcza się do przewozu jako przesyłki pośpieszne tylko w przesyłkach wagonowych z wyjątkiem przesyłek, które zgodnie z lm. 310 (2) mogą być ładowane do wagonów krytych.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

309.

(1) Określenie towaru w liście przewozowym powinno być zgodne z jedną z nazw wydrukowanych kursywą pod lm. 301. W braku takiej nazwy, należy wpisać nazwę handlową. Określenie towaru należy podkreślić czerwono, a następnie podać klasę, punkt, a w razie potrzeby literę, oraz skrót "RID" [np. IIIa, punkt 1 a), RID].

(2) Przy przesyłkach pośpiesznych, opakowanych według lm. 310 (2), zawierających ciecze wymienione w punktach 1, 2 i 3, aldehyd octowy, aceton lub mieszaniny acetonu (punkt 5) nadawca powinien oświadczyć w liście przewozowym: "Opakowanie dla przesyłki pośpiesznej".

(3) Przy przesyłce materiałów łatwo polimeryzujących nadawca musi oświadczyć w liście przewozowym: "Zastosowano odpowiednie środki zapobiegające polimeryzacji podczas przewozu".

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

310

(1) Sztuki przesyłki zawierające ciecze, wymienione w punktach 1, 2 i 3, jak również aldehyd octowy, aceton i mieszaniny acetonu (punkt 5), należy ładować do wagonów niekrytych.

(2) Można jednak ładować do wagonów krytych bez względu na ilość sztuk przesyłki:

a) ciecze wymienione w punkcie 1 w naczyniach szklanych, porcelanowych, kamionkowych lub z podobnych materiałów, jak również w naczyniach z tworzywa sztucznego, zapakowanych według lm. 303 i 304;

b) ciecze wymienione w punkcie 1, jeśli są w naczyniach metalowych:

najwyższy ciężar sztuki przesyłki

eter naftowy; pentany; gazolina z gazu ziemnego; eter etylowy

(eter siarczany), również zmieszany z innymi cieczami wymienionymi

w punkcie 1 a); dwusiarczek węgla [punkt 1 a)] 40 kg,

inne ciecze wymienione w punkcie 1 a) i b) 75 kg;

c) sztuki przesyłki z cieczami wymienionymi w punktach 2 i 3, aldehyd octowy, aceton lub mieszaniny acetonu (punkt 5), jeśli ich ciężar nie przekracza 100 kg. Najwyższy ciężar tych sztuk przesyłek może jednak wynosić:

250 kg dla beczek według lm. 303 (6),

225 kg dla beczek według lm. 303 (7),

500 kg dla beczek z blachy stalowej, o grubości ścianki co najmniej 1,5 mm według lm. 303 (4), zaopatrzonych w obręcze do przetaczania, lub dla innych beczek, posiadających taką samą wytrzymałość i szczelność jak wymagana pod lm. 303 (5);

d) opakowania zbiorcze o ciężarze najwyżej 100 kg, zawierające naczynia, które zgodnie z przepisami podanymi wyżej pod a), b) i c) mogą być ładowane do wagonów krytych.

(3) Odnośnie używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi do przewozu cieczy wymienionych w punktach 1, 2 i 3 oraz aldehydu octowego, acetonu i mieszanin acetonu (punkt 5) w sztukach przesyłki o ciężarze ponad 50 kg - patrz Dodatek IV.

b. Dla wagonów zbiornikowych.

311

(1) Wszystkie ciecze klasy IIIa, z wyjątkiem nitrometanu (punkt 3) można przewozić w wagonach cysternach.

(2) Zbiorniki powinny być wykonane z blachy stalowej lub innej i uziemione elektrycznie. Zbiorniki i ich zamknięcia powinny odpowiadać ogólnym przepisom o opakowaniu pod lm. 302 (2) i (3), pierwsze zdanie. Zbiorniki zdejmowalne *) powinny być tak umocowane na podwoziach, aby nie mogły się przesuwać.

(3) Przy przewozie cieczy wymienionych w punktach 1 do 3 i 5 w wagonach-cysternach wolno używać tylko zbiorniki przewidziane niżej pod a), b) i c):

a) zbiorniki zaopatrzone w urządzenie odpowietrzające posiadające zabezpieczenie przed cofnięciem się płomienia i tak skonstruowane, że nie można ich zamykać hermetycznie, a ciecz wskutek wstrząsów podczas przewozu nie może wydostawać się na zewnątrz;

b) zbiorniki zaopatrzone w urządzenie odpowietrzające posiadające zabezpieczenie przed cofnięciem się płomienia z przerywaczem ognia i zamknięte zaworem bezpieczeństwa, otwierającym się samoczynnie przy ciśnieniu wewnętrznym 1,5 kg/cm²;

c) zbiorniki z zamknięciem hermetycznym, odpowiadające warunkom lm. 133 (1), 141 (1) i (2) b). Bezpośrednio na zbiornikach, jeśli to nie zmniejsza ich wytrzymałości, albo na tabliczce z nierdzewnego metalu, przyspawanej do zbiornika, muszą być wybite:

określenie producenta lub jego znak fabryczny oraz numer zbiornika;

wysokość ciśnienia próbnego, data (miesiąc, rok) ostatniej próby oraz stempel rzeczoznawcy, który przeprowadził próbę;

pojemność zbiornika ustalona według przepisów lm. 159 (2) a) 9.

Na tablicy wagonu muszą być umieszczone:

nazwa dysponenta,

pojemność zbiornika,

ciężar własny zbiornika (dotyczy zbiorników zdejmowalnych), nazwa produktu w pełnym brzmieniu.

(4) Mogą być używane:

a) dla cieczy o prężności pary w 50°C najwyżej 1,1 kg/cm², zbiorniki wymienione pod (3) a), b) i c);

b) dla cieczy o prężności pary w 50°C powyżej 1,1 kg/cm², lecz najwyżej 1,75 kg/cm², zbiorniki wymienione pod (3) b) i c);

c) dla cieczy o prężności pary w 50°C powyżej 1,75 kg/cm², zbiorniki wymienione pod (3) c).

Uwaga: Dla produktów z ropy naftowej można oznaczać prężność par również według sposobu Reida stosownie z IP 69 lub ASTMD-323. Obowiązuje tu:

zamiast prężności pary 1,1 kg/cm² w 50°C - prężność pary według Reida 0,6 kg/cm² w 37,8°C i

zamiast prężności pary 1,75 kg/cm² w 50°C - prężność pary według Reida 1,0 kg/cm² w 37,8°C.

(5) Zbiorniki wymienione pod (3) powinny być przed ich użyciem, a następnie okresowo poddawane próbom przeprowadzanym przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę.

Przy próbie wodnej dla zbiorników wymienionych pod (3) a) i b) należy stosować ciśnienie 1,5 kg/cm², a dla zbiorników wymienionych pod (3) c) ciśnienie:

a) 3 kg/cm², jeśli są one przeznaczone do przewozu cieczy o prężności pary najwyżej 1,75 kg/cm² w 50°C,

b) 4 kg/cm², jeśli są one przeznaczone do przewozu cieczy o prężności pary powyżej 1,75 kg/cm² w 50°C.

______

*) Przez zbiorniki zdejmowalne należy rozumieć naczynia dostosowane do specjalnej budowy wagonu, które można zdjąć z wagonu dopiero po zdemontowaniu urządzeń mocujących.

Próbę wodną należy powtarzać nie rzadziej niż co 6 lat z jednoczesnym badaniem wnętrza.

Przy okresowym badaniu zbiorników wymienionych pod (3) a) próbę wodną można zastąpić próbą szczelności pod ciśnieniem 0,3 kg/cm².

(6) W odniesieniu do zbiorników wymienionych pod (3) a) i b) nie wolno przekraczać niżej podanych stopni napełnienia dla niektórych benzyn i innych cieczy o współczynniku rozszerzalności objętościowej od

60 x 10^-5 do 90 x 10^-5 97% pojemności,

dla toluenu, ksylenu, alkoholu etylowego, n-propanolu, n-butanolu, alkoholu

n-amylowego I rzędowego, nafty, niektórych benzyn i innych cieczy

o współczynniku rozszerzalności objętościowej powyżej

90 x 10^-5 do 120 x 10^-5 96% pojemności,

dla dwusiarczku węgla, heksanu, heptanu, oktanu, benzenu, metanolu,

niektórych benzyn i innych cieczy o współczynniku rozszerzalności

objętościowej powyżej 120 x 10^-5 do 150 x 10^-5 95% pojemności,

dla eteru etylowego, n-pentanu, acetonu, niektórych benzyn i innych cieczy

o współczynniku rozszerzalności objętościowej powyżej

150 x 10^-5 do 180 x 10^-5 94% pojemności.

Wyżej podane stopnie napełnienia obowiązują również w odniesieniu do zbiorników wymienionych pod (3) c), jeśli zbiorniki te napełnia się cieczami o prężności pary najwyżej 1,75 kg/cm² w 50°C [patrz pod (5) a)].

(7) W odniesieniu do zbiorników wymienionych pod (3) c) dla cieczy o prężności pary powyżej 1,75 kg/cm² w 50°C, nie wolno przekraczać niżej podanych stopni napełnienia:

dla mrówczanu metylu i innych cieczy o współczynniku rozszerzalności

objętościowej powyżej 150 x 10^-5 do 180 x 10^-5 91% pojemności,

dla aldehydu octowego i innych cieczy o współczynniku rozszerzalności

objętościowej powyżej 180 x 10^-5 do 230 x 10^-5 90% pojemności.

Uwaga: Stopień napełnienia oblicza się według następującego wzoru:

a) dla zbiorników na ciecze wymienione pod (6):

b) dla zbiorników na ciecze wymienione pod (7):

W tych obydwu wzorach α oznacza średni współczynnik rozszerzalności objętościowej cieczy pomiędzy 15°C a 50°C, tj. dla maksymalnego wzrostu temperatury o 35°C. α oblicza się według wzoru:

Gdzie d₁₅ i d₅₀ oznaczają gęstości cieczy w 15° i 50°C.

(8) Zbiorniki można napełniać materiałami wymienionymi w punkcie 4 tylko do tego stopnia, aby nawet w razie rozszerzenia się cieczy na skutek wzrostu średniej jej temperatury do 50°C, nie były całkowicie wypełnione.

c. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

312

(1) Materiały niniejszej klasy można przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach), z wyjątkiem tłukących się sztuk przesyłek w rozumieniu lm. 4 (5).

(2) Zakazy ładowania razem przewidziane pod lm. 314 dotyczą również zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

(3) Materiały klasy IIIa, z wyjątkiem dwusiarczku węgla i chloroprenu [punkt 1 a)] oraz nitrometanu (punkt 3), można przewozić również w małych pojemnikach cieczy. Przy napełnianiu obowiązują postanowienia lm. 305. Pojemniki cieczy muszą być wytrzymałe na próbne ciśnienie 2 kg²cm/; jednak przy przewozie eteru naftowego, pentanów, eteru etylowego, mrówczanu metylu, akroleiny (punkt 1), aldehydu octowego, acetonu i mieszanin acetonu (punkt 5) - pojemniki cieczy muszą wytrzymywać próbne ciśnienie 4 kg/cm². Próbę ciśnienia należy powtarzać co sześć lat. Na pojemnikach cieczy powinny być oznaczone czytelnie i trwale: wysokość ciśnienia próbnego, data (miesiąc, rok) ostatniego badania oraz stempel rzeczoznawcy przeprowadzającego próbę.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

313

(1) Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 1 i 2, aldehydu octowego, acetonu lub mieszanin acetonu (punkt 5) należy po obydwu stronach wagonu umieszczać nalepki według wzorów nr 2 i nr 10. Również wagony zbiornikowe z wyżej wymienionymi materiałami należy po obydwu stronach zaopatrzyć w nalepki według wzorów nr 2 i nr 10. Na wagonach i wagonach zbiornikowych z akroleiną i chloroprenem [punkt 1 a)] należy ponadto umieścić po obydwu stronach nalepki według wzoru nr 4.

(2) Po obydwu stronach wagonu z alkoholem metylowym (punkt 5) należy umieszczać nalepki według wzoru nr 4.

(3) Na małych pojemnikach (małych kontenerach) oraz na małych pojemnikach cieczy, do których załadowano materiały wymienione w punktach 1 i 2, aldehyd octowy, aceton lub mieszaniny acetonu (punkt 5) - należy umieszczać nalepki według wzoru nr 2.

Małe pojemniki (małe kontenery) oraz małe pojemniki cieczy, do których załadowano akroleinę [punkt 1 a)] lub alkohol metylowy (punkt 5) należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 4.

Na małych pojemnikach (małych kontenerach) ze sztukami przesyłki zaopatrzonymi w nalepki według wzoru nr 9, należy również umieścić taką samą nalepkę.

E. Zakazy ładowania razem.

314

(1) Cieczy wymienionych w klasie IIIa nie wolno ładować razem do jednego wagonu:

a) z materiałami i przedmiotami klasy Ia (lm. 21);

b) z przedmiotami punktów 1 d), 3, 5, 10 i 11 klasy Ib (lm. 61);

c) z materiałami klasy IIIc (lm. 371);

d) z materiałami punktu 5, klasy IVa (lm. 401);

e) z materiałami punktów 2 a) i 3 a) klasy V (lm. 501);

f) z materiałami klasy VII (lm. 701).

(2) Cieczy wymienionych w punktach 1 i 2, jak również aldehydu octowego, acetonu i mieszanin acetonu (punkt 5), nie wolno ładować razem do jednego wagonu z przedmiotami wymienionymi w punktach 21, 22 i 23 klasy Ic (lm. 101).

(3) Cieczy wymienionych w punktach 1, 2 i 5 nie wolno ładować razem do jednego wagonu z materiałami klasy IV b (lm. 451).

315

Na przesyłki, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, należy sporządzać oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6 § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

316

(1) Naczynia wymienione w punkcie 6 muszą być tak samo zamknięte i szczelne jak w stanie napełnionym.

(2) Określenie w liście przewozowym musi brzmieć: "Próżne naczynie, IIIa, punkt 6, RID". Tekst ten należy podkreślić czerwono.

(3) Nadane do przewozu jako przesyłki drobne naczynia wymienione w punkcie 6, jak również wagony zbiornikowe oraz małe pojemniki cieczy po alkoholu metylowym, należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 4 (patrz Dodatek IX).

G. Inne przepisy.

317

Uszkodzone w drodze naczynia z cieczami wymienionymi w punktach 1 i 2, jak również z aldehydem octowym, acetonem lub mieszaninami acetonu (punkt 5), powinny być niezwłocznie wyładowane. Jeśli nie można ich w krótkim czasie naprawić, można je sprzedać wraz z zawartością bez jakichkolwiek formalności na rachunek nadawcy.

318

Naczynia wagonów cystern, będące w użyciu przed dniem 1 stycznia 1965 r. i które nie odpowiadają przepisom lm. 311, dopuszcza się do przewozu międzynarodowego do 31 grudnia 1968 r. Wolno je napełniać cieczami zapalnymi w stopniu przewidzianym pod lm. 311 (6) i (7).

319-329

KLASA IIIb.

MATERIAŁY STAŁE ZAPALNE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

330

Spośród materiałów określonych w tytule klasy IIIb, materiały wymienione pod lm. 331 podlegają warunkom przewidzianym pod lm. 331 do 355 i są uważane za materiały RID.

331

1. Materiały, które mogą się łatwo zapalić od iskier, jak mączka drzewna, trociny, wióry drzewne, wełna drzewna, węgiel drzewny, miazga drzewna i celuloza drzewna, makulatura i odpady papierowe, wełna papierowa, trzcina (z wyjątkiem trzciny hiszpańskiej), sitowie, siano, słoma, nawet wilgotna (również słoma kukurydziana, ryżowa lub lniana), surowce włókiennicze pochodzenia roślinnego i odpady z nich, korek w proszku lub ziarnach, spęczniały lub nie, również z domieszką paku lub innych materiałów nie ulegających samoutlenieniu, oraz odpady korkowe w małych kawałkach.

Patrz również klasa II, lm. 201, punkty 8 do 10 oraz lm. 201 a pod b).

Uwaga: 1. Siano nie sfermentowane lub siano, co do którego zachodzi obawa, że może sfermentować, jest wyłączone od przewozu, jeżeli zawiera jeszcze wilgoć w takiej ilości, która może spowodować jego fermentację.

2. Prasowane okładziny i płyty ze spęczniałego korka, również z dodatkiem paku lub innych materiałów nie ulegających samoutlenieniu, nie podlegają przepisom RID.

3. Korek impregnowany materiałami skłonnymi do samoutlenienia jest materiałem klasy II (patrz lm. 201, punkt 9).

4. Materiały wymienione w punkcie 1, używane jako materiały do opakowania lub materiały wypełniające, nie są uważane za materiały RID.

2. a) Siarka (również kwiat siarczany);

b) Siarka w stanie stopionym.

3. Celoidyna, produkt otrzymany przez niezupełne odparowanie alkoholu zawartego w kolodium i składający się głównie z bawełny kolodionowej.

4. Celuloid w płytach, arkuszach, prętach lub rurach, oraz tkaniny impregnowane nitrocelulozą.

5. Celuloid filmowy, tj. surowiec do wyrobu filmów bez emulsji, w zwojach, oraz filmy celuloidowe wywołane.

6. Odpadki celuloidu i odpadki filmów celuloidowych.

Uwaga: Odpadki filmów nitrocelulozowych, odżelatynowanych, w postaci taśm, arkuszy lub ścinków są materiałami klasy II (patrz lm 201, punkt 4).

7. a) Nitroceluloza słabo nitrowana (jak bawełna kolodionowa), tzn. z zawartością azotu najwyżej do 12,6%, dobrze stabilizowana i zawierająca ponadto co najmniej 25% wody lub alkoholu (metylowego, etylowego, n- lub izopropylowego, butylowego, amylowego lub ich mieszanin), również skażonego, solwentnafty, benzenu, toluenu, ksylenu, mieszanin skażonego alkoholu i ksylenu, mieszanin wody i alkoholu lub alkoholu zawierającego kamforę;

Uwaga: 1. Nitroceluloza z zawartością azotu powyżej 12,6% jest materiałem klasy Ia (patrz lm. 21, punkt 1).

2. Jeżeli nitroceluloza jest zwilżona alkoholem skażonym, wówczas środek użyty do skażenia nie powinien wpływać ujemnie na stałość nitrocelulozy.

b) nitroceluloza plastyfikowana, nie pigmentowana, zawierająca co najmniej 18% plastyfikatora (jak ftalan dwubutylu lub inny co najmniej równorzędny plastyfikator), przy czym zawartość azotu w nitrocelulozie może wynosić najwyżej 12,6%, również w postaci płatków (chips).

Uwaga: Nitroceluloza plastyfikowana, nie pigmentowana, zawierająca co najmniej 12%, lecz mniej niż 18% ftalanu dwubutylu lub innego plastyfikatora, co najmniej równorzędnego ftalanowi dwubutylu, jest materiałem klasy Ia (patrz lm. 21, punkt 4).

c) Nitroceluloza plastyfikowana, pigmentowana, o zawartości co najmniej 18% plastyfikatora (jak ftalan dwubutylu lub inny plastyfikator co najmniej równorzędny ftalanowi dwubutylu) i co najmniej 40% nitrocelulozy zawierającej najwyżej 12,6% azotu, również w postaci płatków (chips).

Uwaga: Nitroceluloza plastyfikowana, pigmentowana, zawierająca mniej niż 40% nitrocelulozy, nie podlega przepisom RID.

Odnośnie a), b) i c): Nitroceluloza słabo nitrowana oraz nitroceluloza plastyfikowana, pigmentowana lub nie pigmentowana, jest dopuszczona do przewozu tylko wówczas, jeśli odpowiada ona warunkom stałości i bezpieczeństwa, określonym w Dodatku I oraz wyżej wymienionym wymaganiom odnośnie jakości i ilości domieszek.

Odnośnie a) patrz również Dodatek I, lm. 1101; odnośnie b) i c) patrz również Dodatek I, lm. 1102, 1.

8. Fosfór czerwony (bezpostaciowy), trójsiarczek czterofosforu i pięciosiarczek dwufosforu. Uwaga: Pięciosiarczek dwufosforu, który nie jest wolny od białego lub żółtego fosforu nie jest dopuszczony do przewozu.

9. Kauczuk (guma) mielony, pył kauczukowy (gumowy).

10. Pył z węgla kamiennego, z węgla brunatnego, z koksu z węgla brunatnego i z torfu, wytworzony sztucznie (np. przez zmielenie lub w inny sposób), jak również półkoks z węgla brunatnego, zobojętniony (to znaczy niesamozapalny).

Uwaga: 1. Pył naturalny, otrzymywany przy urabianiu węgla kamiennego, brunatnego i torfu oraz przy wyrobie koksu, nie podlega przepisom RID.

2. Nie całkowicie zobojętniony półkoks z węgla brunatnego nie jest dopuszczony do przewozu.

11. a) Naftalen surowy o punkcie topnienia poniżej 75°C;

b) naftalen czysty i naftalen surowy o punkcie topnienia 75°C i wyższym;

c) naftalen w stanie stopionym.

Odnośnie a) i b) patrz również lm. 331 a.

331a

Naftalen w postaci kulek lub łusek [punkt 11 a) i b)] nie podlega postanowieniom rozdziału 2 "Przepisy przewozowe", jeśli jest zapakowany w ilościach najwyżej do 1 kg w dobrze zamkniętych pudełkach tekturowych lub skrzynkach drewnianych i jeżeli najwyżej 10 takich pudełek względnie skrzynek zapakowano w skrzynię drewnianą.

2.

Przepisy przewozowe.

A Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

332

(1) Opakowania powinny być tak zamknięte i tak wykonane, ażeby nic z ich zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz.

(2) Materiały, z których są wykonane opakowania i ich zamknięcia, nie mogą ulegać działaniu zawartości ani tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(3) Opakowania oraz ich zamknięcia muszą być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się podczas przewozu i odpowiadały w pełni normalnym warunkom przewozu. Materiały stałe w swych opakowaniach, a opakowania wewnętrzne w opakowaniach zewnętrznych powinny być starannie ułożone. Opakowania wewnętrzne można umieszczać pojedynczo lub po kilka w opakowaniach wysyłkowych, o ile w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień.

(4) Materiały wypełniające powinny być dostosowane do właściwości zawartości, a w szczególności powinny być chłonne, jeżeli zawartość jest ciekła lub może wypacać ciecz.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

333

(1) Materiały wymienione w punktach 1 i 2 a), jeśli są nadawane jako drobne przesyłki pośpieszne, powinny być zapakowane w opakowania drewniane; do opakowania mączki drzewnej, trocin drzewnych, węgla drzewnego, korka w proszku lub ziarnach, odpadów korkowych w małych kawałkach (punkt 1) oraz siarki wymienionej w punkcie 2 a) dopuszcza się również użycie mocnych worków papierowych lub worków z juty gęsto tkanej.

(2) Materiały wymienione w punkcie 1 i siarkę wymienioną w punkcie 2 a) można przewozić również luzem stosownie do lm. 348 (1) i lm. 350 (3).

(3) Siarkę wymienioną w punkcie 2 b) wolno przewozić tylko w wagonach zbiornikowych (patrz lm. 349).

334

Celoidyna (punkt 3) musi być zapakowana w sposób zapobiegający jej wysychaniu.

335

(1) Celuloid w płytach, arkuszach, prętach lub rurach i tkaniny impregnowane nitrocelulozą (punkt 4) powinny być zapakowane:

a) w dobrze zamknięte opakowania drewniane albo

b) w wytrzymały papier i umieszczone:

1. w obitkach albo

2. w obramowaniach, których brzegi wystają poza opakowania papierowe ściągniętych taśmami stalowymi, albo

3. w opakowaniu ze szczelnej tkaniny.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż:

75 kg jeśli zawiera celuloid w płytach, arkuszach lub rurach albo tkaniny impregnowane nitrocelulozą, a opakowanie zewnętrzne stanowi tkanina zgodnie z (1) b) 3.;

120 kg we wszystkich innych przypadkach.

336

(1) Celuloid filmowy w zwojach i wywołane filmy celuloidowe (punkt 5) należy umieszczać w opakowania drewniane lub w pudła tekturowe.

(2) Filmy wywołane, nadawane do przewozu jako drobne przesyłki pośpieszne, należy pakować w pudełka drewniane, z blachy białej, z cienkiej blachy aluminiowej lub z twardej tektury i następnie umieszczać w pełnościennych skrzyniach drewnianych.

(3) Odnośnie wzmianek w liście przewozowym, patrz lm. 346 (2).

337

(1) Odpadki celuloidu i odpadki filmów celuloidowych (punkt 6) należy umieszczać w skrzynie drewniane albo w dwa mocne worki z gęsto tkanej juty, tak uodpornione na działanie ognia, że nawet w zetknięciu z płomieniem nie mogą się zapalić, posiadające ciągłe mocne szwy. Worki powinny być włożone jeden w drugi; po napełnieniu należy otwory ich zabezpieczyć przez kilkakrotne zawinięcie brzegów każdego worka oddzielnie lub przez zeszycie gęstym ściegiem w ten sposób, aby zawartość nie mogła wydostać się na zewnątrz. Odpadki celuloidu można pakować również w worki z gęstego surowego płótna lub z gęsto tkanej juty, jeśli uprzednio zostały opakowane w wytrzymały papier pakowy lub w odpowiednie tworzywo sztuczne i jeżeli nadawca oświadczy, że wśród odpadków celuloidu nie ma odpadków w postaci pyłu; przy przewozie w przesyłkach drobnych pośpiesznych dopuszczone są jednak tylko opakowania drewniane.

(2) Sztuki przesyłki opakowane w surowe płótno lub w jutę, nie mogą ważyć więcej niż 40 kg, jeśli opakowanie jest pojedyncze i nie więcej niż 80 kg, jeśli opakowanie jest podwójne.

(3) Odnośnie wzmianek w liście przewozowym patrz lm. 346 (3).

338

(1) Materiały wymienione w punkcie 7 a) należy pakować:

a) w naczynia drewniane lub w beczki z wodoodpornej tektury; naczynia te i beczki muszą posiadać wewnętrzną wykładzinę odpowiednią do zawartych w nich cieczy; zamknięcie ich powinno być szczelne; albo

b) w worki nieprzepuszczalne dla par zawartych w nich cieczy (np. worki gumowe lub z odpowiedniego trudno zapalnego tworzywa sztucznego), które należy układać w skrzyni drewnianej lub w naczyniu metalowym; albo

c) w beczki żelazne od wewnątrz ocynkowane lub wyołowione; albo

d) w naczynia z blachy białej, cynkowej lub aluminiowej, które należy układać w skrzyniach drewnianych przekładając materiałem wypełniającym.

(2) Nitrocelulozę wymienioną w punkcie 7 a), jeżeli jest zwilżona wyłącznie wodą, można pakować w beczki tekturowe; tektura musi być specjalnie impregnowana, aby była całkowicie nieprzemakalna; zamknięcie beczek musi być szczelne dla pary wodnej.

(3) Nitrocelulozę wymienioną w punkcie 7 a), z domieszką ksylenu, wolno pakować tylko w naczynia metalowe.

(4) Materiały wymienione w punkcie 7 b) i c) należy pakować:

a) w opakowania drewniane wyłożone mocnym papierem albo blachą cynkową lub aluminiową; albo

b) w mocne beczki tekturowe, albo, jeżeli materiały są wolne od pyłu i nadawca oświadczy to w liście przewozowym, w skrzynie z wodoodpornej mocno sprasowanej tektury; albo

c) w opakowania blaszane.

(5) Naczynia metalowe dla materiałów wymienionych w punkcie 7 muszą być tak wykonane i zamknięte lub zaopatrzone w urządzenie zabezpieczające, aby ustępowały pod wewnętrznym ciśnieniem najwyżej 3 kg/cm²; zastosowanie tych zamknięć lub urządzeń zabezpieczających nie może zmniejszać wytrzymałości naczynia ani jego zamknięcia.

(6) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg, a jeśli daje się przetaczać - nie więcej niż 300 kg; jednak przy użyciu beczki tekturowej sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg, a przy użyciu pudła tekturowego - nie więcej niż 35 kg.

(7) Odnośnie wzmianek w liście przewozowym patrz lm. 346 (4).

339

(1) Fosfór czerwony i pięciosiarczek dwufosforu (punkt 8) należy pakować:

a) w naczynia z blachy żelaznej lub białej, umieszczone w mocnej skrzyni drewnianej; sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

b) w naczynia szklane lub kamionkowe o grubości ścianek co najmniej 3 mm lub w naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, przy czym jedno naczynie nie może zawierać więcej niż 12,5 kg materiału. Naczynia te należy umieścić w mocne skrzynie drewniane, przekładając materiałem wypełniającym; sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w naczynia metalowe, zaopatrzone w pierścienie wzmacniające brzegi i obręcze do przetaczania, jeżeli ich ciężar wraz z zawartością przekracza 200 kg.

(2) Trójsiarczek czterofosforu (punkt 8) należy pakować w szczelne naczynia metalowe, które należy umieszczać - przekładając materiałem wypełniającym - w skrzynie drewniane ze szczelnie dopasowanych desek. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

340

Materiały wymienione w punkcie 9 należy pakować w szczelne i dobrze zamknięte naczynia.

341

(1) Materiały wymienione w punkcie 10 należy pakować w naczynia metalowe lub drewniane albo w wytrzymałe worki.

(2) Dla sztucznie wytworzonego pyłu z węgla kamiennego, węgla brunatnego lub torfu można używać naczynia drewniane lub worki tylko wtedy, gdy pył po wysuszeniu na gorąco jest całkowicie ostudzony.

(3) Odnośnie wzmianek w liście przewozowym patrz lm. 346 (5).

342

(1) Naftalen wymieniony w punkcie 11 a) należy pakować w dobrze zamknięte naczynia drewniane lub metalowe.

(2) Naftalen wymieniony w punkcie 11 b) należy pakować w naczynia drewniane lub metalowe albo w mocne skrzynie tekturowe lub też w wytrzymałe worki z tkaniny, w czterokrotne worki papierowe albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego.

Sztuka przesyłki przy zastosowaniu skrzyni tekturowej nie może ważyć więcej niż 30 kg.

(3) Naftalen wymieniony w punkcie 11 a) i b) można przewozić również luzem stosownie do lm. 348 (2) i 350 (3).

(4) Naftalen wymieniony w punkcie 11 c) można przewozić tylko w wagonach zbiornikowych (patrz lm. 349).

3. Pakowanie razem.

343

(1) Materiały wymienione w tym samym punkcie można łączyć razem w jedną sztukę przesyłki. Opakowania wewnętrzne powinny odpowiadać przepisom przewidzianym dla poszczególnych materiałów, a opakowania wysyłkowe przepisom przewidzianym dla materiałów określonych w danym punkcie.

(2) Jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie są przewidziane mniejsze ilości, wszystkie materiały niniejszej klasy w ilościach nie przekraczających 6 kg - wymienione w tym samym punkcie lub pod tą samą literą - mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki bądź z materiałami wymienionymi w innym punkcie lub pod inną literą tej samej klasy, bądź z materiałami lub przedmiotami należącymi do innych klas - o ile pakowanie razem jest również dla nich dozwolone - bądź z innymi towarami, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w poniższych warunkach szczególnych.

Opakowania wewnętrzne muszą odpowiadać ogólnym i szczegółowym przepisom o opakowaniu. Ponadto powinny być przestrzegane ogólne postanowienia pod lm. 4 (6) i 8.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 150 kg, a jeżeli zawiera naczynia tłukące się - nie więcej niż 75 kg.

Warunki szczególne:

Punkt	Określenie materiału	Największa ilość		Przepisy szczególne
		na naczynie	na sztukę przesyłki
2a)	Siarka	5 kg	5 kg	Nie wolno pakować razem z chloranami, nadmanganianami, nadchloranami, nadtlenkami (z wyjątkiem roztworów nadtlenku wodoru)
7a)	Nitroceluloza słabo nitrowana (jak bawełna kolodionowa)	100 g	1 kg	Nie wolno pakować razem z materiałami klas II i IIIc.
8	Fosfór czerwony (bezpostaciowy)	5 kg	5 kg
8	Trójsiarczek czterofosforu	Pakowanie razem niedozwolone

4. Nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX).

344

(1) Każdą sztukę przesyłki, zawierającą materiały wymienione w punktach 4 do 8, należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 2.

(2) Sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się, niewidocznymi od zewnątrz, należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 9. Jeżeli tłukące się naczynia zawierają ciecze, należy oprócz tego umieścić na sztukach przesyłki nalepki według wzoru nr 8; nie dotyczy to zatopionych ampułek; nalepki te należy umieścić u góry na dwóch przeciwległych bokach skrzyni, a na innych opakowaniach w podobny sposób.

(3) Przy przesyłkach wagonowych zaopatrywanie sztuk przesyłki w nalepki według wzoru nr 2 nie jest konieczne (patrz również lm. 351).

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

345

(1) Materiały wymienione w punktach 1, 2 a), 5 i 6 dopuszcza się do przewozu jako drobne przesyłki pośpieszne tylko wtedy, gdy są opakowane w sposób ustalony dla przesyłek pośpiesznych według przepisów lm. 333, 336 (2) i 337 (1).

(2) Wywołane filmy celuloidowe (punkt 5) można nadawać do przewozu również jako przesyłki ekspresowe, jeśli są opakowane według lm. 336 (2) i jeżeli nadawca potwierdzi ten sposób opakowania w dokumencie przewozowym, zamieszczając wzmiankę "Opakowanie dla przesyłki ekspresowej"; w takim przypadku sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 50 kg.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

346

(1) Określenie towaru w liście przewozowym powinno odpowiadać jednej z nazw wydrukowanej kursywą pod lm. 331. Jeśli w punkcie 1 nie jest podana nazwa danego materiału, należy wpisać jego nazwę handlową. Określenie towaru należy podkreślić czerwono i podać klasę, punkt, w razie potrzeby literę oraz skrót "RID" [np. IIIb, 7 a), RID].

(2) Przy przesyłkach pośpiesznych z wywołanymi filmami celuloidowymi (punkt 5), opakowanych według lm. 336 (2), nadawca musi oświadczyć w liście przewozowym "Opakowanie dla przesyłki pośpiesznej".

(3) Dla odpadków celuloidu (punkt 6), opakowanych w wytrzymały papier pakowy lub w odpowiednie tworzywo sztuczne, a następnie w worki z gęstego surowego płótna lub gęsto tkanej juty, nadawca musi oświadczyć w liście przewozowym "Bez odpadków pylistych".

(4) Dla materiałów wymienionych w punkcie 7 b) i c), opakowanych w skrzynie tekturowe, nadawca musi oświadczyć w liście przewozowym "Materiały wolne od pyłu".

(5) Dla wytworzonego sztucznie pyłu z węgla kamiennego, węgla brunatnego lub torfu (punkt 10), zapakowanego w naczynia drewniane lub w worki [patrz lm. 341 (2)], nadawca musi w liście przewozowym oświadczyć: "Materiał po wysuszeniu na gorąco całkowicie ostudzony".

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

347

(1) Materiały wymienione w punktach 4 do 8 należy ładować do wagonów krytych, których okna (wywietrzniki) musza być zamknięte.

(2) Odnośnie używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi dla przewozu materiałów wymienionych w punktach 3 do 7 patrz Dodatek IV.

b. Przy przewozie luzem.

348

(1) Materiały wymienione w punktach 1 i 2 a) przewożone luzem należy ładować do wagonów krytych lub niekrytych pod oponami. Do przewozu dobrze ułożonej trzciny i sitowia bez liści i kiści zezwala się używać w miesiącach od października do kwietnia również wagony niekryte bez opon. Dla trocin drzewnych wolno używać również wagony niekryte bez opon; jeśli ładunek jest przykryty w inny sposób bez szczelin, np. zachodzącymi na siebie deskami lub łatami drewnianymi.

Uwaga: Przepis o ładowaniu do wagonów krytych lub niekrytych pod oponami nie ma zastosowania, jeśli materiały wymienione w punkcie 1 zostały użyte jako materiały opakunkowe lub wypełniające, a ciężar ich nie przekrocza 3% ciężaru całej przesyłki.

(2) Naftalen wymieniony w punkcie 11 a) i b) luzem należy ładować do żelaznych wagonów z ruchomymi przykrywami lub do niekrytych wagonów żelaznych przykrywając oponami niepalnymi lub do wagonów niekrytych, których drewniana podłoga musi być chroniona gęsto tkaną wykładziną, a dla naftalenu punkt 11 a) - wykładziną nie przepuszczającą olejów; wagony te należy przykryć niepalnymi oponami.

c. Dla wagonów zbiornikowych.

349

(1) Siarkę wymienioną w punkcie 2 b) i naftalen wymieniony w punkcie 11 c) należy przewozić w wagonach zbiornikowych, których naczynia i zamknięcia powinny odpowiadać przepisom lm. 332 i podanym niżej wymaganiom.

(2) Naczynia powinny być wykonane ze stali o grubości ścian co najmniej 6 mm. Dla siarki wymienionej w punkcie 2 b) naczynia mogą być wykonane również ze stopu aluminiowego o wystarczającej odporności chemicznej. Niezbędną grubość ścian naczyń ze stopu aluminiowego należy określić uwzględniając temperaturę płynnej siarki przy napełnianiu i wpływ jej na granicę elastyczności stopu.

(3) Naczynia powinny być zaopatrzone w izolację cieplną, wykonaną z materiału trudno zapalnego tak, aby w czasie przewozu temperatura na zewnętrznej stronie izolacji nie mogła być wyższa niż 70°C. Naczynia powinny być zaopatrzone w zawory, otwierające się samoczynnie do wewnątrz lub na zewnątrz przy różnicy ciśnień od 0,2 do 0,3 kg/cm². Zawory nie są konieczne, jeśli naczynie zostało obliczone dla ciśnienia roboczego wynoszącego co najmniej 2 kg/cm² i wypróbowane na ciśnienie wewnętrzne co najmniej 2,6 kg/cm². Urządzenia do opróżniania powinny być chronione kapturami metalowymi i dające się zaryglować.

(4) Naczynia dla siarki wolno napełniać najwyżej do 98% ich pojemności; na naczyniach powinien być podany najwyższy ciężar napełnienia.

d. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

350

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały zaliczone do niniejszej klasy można przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem, przewidziane pod lm. 352, obowiązują również odnośnie zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

(3) Materiały wymienione w punkcie 1, siarkę wymienioną w punkcie 2 a) i naftalen [punkt 11 a) i b)] można również przewozić bez opakowania wewnętrznego w zamkniętych pełnościennych małych pojemnikach (małych kontenerach). Małe pojemniki drewniane używane dla przewozu naftalenu powinny posiadać wewnętrzną wykładzinę nie przepuszczającą olejów.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

351

(1) Na wagonach, do których załadowano materiały wymienione w punktach 4 do 8, należy po obu stronach umieszczać nalepkę według wzoru nr 2.

(2) Małe pojemniki (małe kontenery) załadowane materiałami wymienionymi w punktach 4 do 8 muszą być zaopatrzone w nalepkę według wzoru nr 2.

Małe pojemniki (małe kontenery) zawierające sztuki przesyłki z nalepkami według wzoru nr 9 należy również zaopatrzyć w taką samą nalepkę.

E. Zakazy ładowania razem.

352

Materiałów klasy IIIb nie wolno ładować razem do jednego wagonu:

a) z materiałami i przedmiotami klasy Ia (lm. 21);

b) z materiałami klasy IIIc (lm. 371);

c) z materiałami wymienionymi w punkcie 5 klasy IVa (lm. 401);

d) z materiałami wymienionymi w punktach 2 a) i 3 a) klasy V (lm. 501);

e) z materiałami klasy VII (lm. 701).

353

Dla przesyłek, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, należy sporządzać oddzielne listy przewozowe [CIM, art. 6 § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

354

Nie ma przepisów.

G. Inne przepisy.

355

Nie ma przepisów.

356-369

KLASA IIIc.

MATERIAŁY UTLENIAJĄCE PODTRZYMUJĄCE PALENIE.

1.

Wyszczególnienie materiałów.

370

Spośród materiałów określonych w tytule klasy IIIc materiały wymienione pod lm. 371 podlegają warunkom przewidzianym pod lm. 371 do 392 i są uważane za materiały i przedmioty RID.

Uwaga: Mieszaniny materiałów utleniających, podtrzymujących palenie z materiałami palnymi, są wyłączone od przewozu, jeżeli mogą wybuchnąć przy zetknięciu z płomieniem albo jeżeli zarówno na uderzenie, jak i na tarcie są bardziej wrażliwe od dwunitrobenzenu, chyba, że są one wyraźnie wymienione w klasach Ia lub Ic.

371

1. Roztwory wodne nadtlenku wodoru, zawierające więcej niż 60% nadtlenku wodoru, stabilizowane, oraz nadtlenek wodoru stabilizowany.

Uwaga: 1. Odnośnie roztworów wodnych nadtlenku wodoru zawierających najwyżej 60% nadtlenku wodoru patrz lm. 501, punkt 41.

2. Niestabilizowane roztwory wodne nadtlenku wodoru, zawierające więcej niż 60% nadtlenku wodoru, oraz niestabilizowany nadtlenek wodoru nie są dopuszczone do przewozu.

2. Czteronitrometan, wolny od palnych zanieczyszczeń.

Uwaga: Czteronitrometan, nie uwolniony od palnych zanieczyszczeń, nie jest dopuszczony do przewozu.

3. Kwas nadchlorowy w roztworach wodnych, zawierających ponad 50%, ale najwyżej 72,5% czystego kwasu (H Cl O₄). Patrz również lm. 371a pod a).

Uwaga: Kwas nadchlorowy w roztworach wodnych, zawierających najwyżej 50% czystego kwasu (H Cl O₄), jest materiałem klasy V (patrz lm. 501, punkt 4). Roztwory wodne kwasu nadchlorowego, zawierające ponad 72,5°/o czystego kwasu, jak również mieszaniny kwasu nadchlorowego z cieczami innymi niż woda, nie są dopuszczone do przewozu.

4. a) Chlorany; herbicydy nieorganiczne zawierające chlorany, składające się z mieszaniny chloranu sodowego, potasowego lub wapniowego z higroskopijnym chlorkiem (jak chlorek magnezowy lub wapniowy).

Uwaga: Chloran amonowy nie jest dopuszczony do przewozu.

b) nadchlorany (z wyjątkiem nadchloranu amonowego, patrz punkt 5);

c) chloryn sodowy i chloryn potasowy;

d) mieszaniny wymienione pod a), b) i c) chloranów, nadchloranów i chlorynów między sobą. Odnośnie a), b), c) i d) patrz również lm. 371 a pod b).

5. Nadchloran amonowy. Patrz również lm. 371 a pod b).

6. a) Azotan amonowy, zawierający nie więcej niż 0,40,4% substancji palnych.

Uwaga: Azotan amonowy, zawierający więcej niż 0,4% substancji palnych, nie jest dopuszczony do przewozu, chyba, że jest on składnikiem materiału wybuchowego, wymienionego pod lm. 21 punkty 12 lub 14.

b) mieszaniny azotanu amonowego z siarczanem amonowym lub fosforanem amonowym, zawierające ponad 40% azotanu, ale nie więcej niż 0,4% substancji palnych;

c) mieszaniny azotanu amonowego z substancją obojętną (np. z ziemią okrzemkową, węglanem wapniowym, chlorkiem potasowym), zawierające ponad 65% azotanu, lecz nie więcej niż 0,4% substancji palnych.

Odnośnie a), b) i c) patrz również lm. 371 a pod b).

Uwaga: 1. Mieszaniny azotanu amonowego z siarczanem amonowym lub fosforanem amonowym, zawierające nie więcej niż 40% azotanu, jak również mieszaniny azotanu amonowego z nieorganiczną substancją obojętną, zawierające nie więcej niż 65% azotanu, nie podlegają przepisom RID.

2. Przy mieszaninach wymienionych pod c) za substancje obojętne mogą być uważane wyłącznie nieorganiczne substancje niepalne i nie podtrzymujące palenia.

3. Nawozy sztuczne mieszane, w których łączna zawartość azotu azotanowego i azotu amoniakalnego nie przekracza 14% lub w których zawartość azotu azotanowego nie przekracza 7%, nie podlegają przepisom RID.

7. a) Azotan sodowy;

b) mieszaniny azotanu amonowego z azotanem sodowym, potasowym, wapniowym lub magnezowym;

c) azotan barowy i azotan ołowiowy.

Odnośnie a), b) i c) patrz również lm. 371 a pod b).

Uwaga: 1. Mieszaniny azotanu amonowego z azotanem wapniowym lub azotanem magnezowym lub z obydwoma, zawierające nie więcej niż 10% azotanu amonowego, nie podlegają przepisom RID.

2. Próżne worki z tkanin po azotanie sodowym, niezupełnie jednak oczyszczone z azotanu, którym były nasycone, są przedmiotami klasy II (patrz lm. 201, punkt 13).

8. Azotyny nieorganiczne. Patrz również lm. 371 a pod b).

Uwaga: Azotyn amonowy, jak również mieszaniny azotynu nieorganicznego z jakąkolwiek solą amonową nie są dopuszczone do przewozu.

9. a) Nadtlenki metali alkalicznych oraz mieszaniny, zawierające nadtlenki metali alkalicznych, które nie są bardziej niebezpieczne niż nadtlenek sodowy;

b) dwutlenki i inne nadtlenki metali ziem alkalicznych, jak dwutlenek baru;

c) nadmanganian sodowy, potasowy, wapniowy i barowy.

Odnośnie a), b) i c) patrz również lm. 371 a pod b).

Uwaga: Nadmanganian amonowy, jak również mieszaniny innego nadmanganianu z jakąkolwiek solą amonową nie są dopuszczone do przewozu.

10. Bezwodnik kwasu chromowego (zwany również kwasem chromowym). Patrz również lm. 371 a pod b).

11. Opakowania próżne nie oczyszczone po materiałach klasy IIIc, w tym również naczynia wagonów zbiornikowych, małe pojemniki (małe kontenery) i małe pojemniki cieczy.

Uwaga: Opakowania próżne po chloranach, nadchloranach, chlorynach (punkty 4 i 5), po azotynach nieorganicznych (punkt 8) lub po materiałach wymienionych w punktach 9 i 10, na których zewnętrznej stronie znajdują się resztki ich poprzedniej zawartości, nie są dopuszczone do przewozu.

371a

Materiały, nadawane do przewozu na niżej podanych warunkach, nie podlegają postanowieniom rozdziału 2 "Przepisy przewozowe":

a) materiały wymienione w punkcie 3 w ilościach najwyżej do 200 g, jeżeli są zapakowane w szczelnie zamknięte naczynia odporne na działanie zawartości oraz jeżeli najwyżej 10 takich naczyń umieszczonych jest w skrzyni drewnianej i przełożonych obojętnym chłonnym materiałem wypełniającym;

b) materiały wymienione w punktach 4 do 10 w ilościach najwyżej do 10 kg, zapakowane najwyżej po 2 kg w szczelnie zamknięte naczynia odporne na działanie zawartości; naczynia te powinny być umieszczone w mocnych i szczelnych opakowaniach drewnianych lub blaszanych ze szczelnym zamknięciem.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych opakowań podane są pod F.).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

372

(1) Naczynia powinny być tak zamknięte i tak wykonane, ażeby nic z ich zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz.

(2) Materiały, z których są wykonane opakowania i ich zamknięcia, nie mogą ulegać działaniu zawartości ani powodować żadnego jej rozkładu, ani też tworzyć z zawartością szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(3) Opakowania oraz ich zamknięcia powinny być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się podczas przewozu i odpowiadały w pełni normalnym warunkom przewozu. W szczególności przy materiałach ciekłych - jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień - naczynia i ich zamknięcia powinny wytrzymywać ciśnienie wewnętrzne, jakie może wytworzyć się w nich w normalnych warunkach przewozu, z uwzględnieniem powietrza zawartego w naczyniu. W tym celu należy pozostawić wolną przestrzeń, przy której ustalaniu należy uwzględnić różnicę między temperaturą materiałów w czasie napełniania a najwyższą średnią temperaturą, jaką mogą one osiągnąć w czasie przewozu. O ile przepisy rozdziału "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie postanawiają inaczej, opakowania wewnętrzne układa się pojedynczo lub po kilka w opakowaniu wysyłkowym.

(4) Butelki i inne naczynia szklane powinny być wolne od wad, mogących osłabić ich wytrzymałość; w szczególności naprężenia wewnętrzne powinny być odpowiednio złagodzone. Grubość ścianek naczyń, ważących wraz z zawartością ponad 35 kg, powinna wynosić co najmniej 3 mm, a innych naczyń - co najmniej 2 mm. Szczelność zamknięcia powinna być zabezpieczona przez dodatkowe urządzenie (jak kołpak, kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp.) zapobiegające jakiemukolwiek rozluźnieniu zamknięcia podczas przewozu.

(5) Jeżeli użycie naczyń szklanych, porcelanowych, kamionkowych itp. jest nakazane lub dozwolone, naczynia te należy układać w opakowaniach ochronnych, przekładając je materiałami wypełniającymi. Materiały wypełniające powinny być niepalne (np. azbest, wełna szklana, ziemia chłonna, ziemia okrzemkowa itp.) i nie powinny tworzyć z zawartością naczynia niebezpiecznych związków. Jeżeli zawartość jest ciekła, materiały wypełniające powinny być ponadto chłonne i w ilości odpowiadającej objętości cieczy; w żadnym razie grubość warstwy chłonnej nie może być nigdzie mniejsza niż 4 cm.

2.

Opakowanie poszczególnych materiałów.

373

(1) Roztwory wodne nadtlenku wodoru i nadtlenek wodoru, wymienione w punkcie 1, powinny być zapakowane w beczki lub inne naczynia z aluminium (o czystości co najmniej 99,5%) albo ze specjalnej stali, nie wywołującej rozkładu nadtlenku wodoru. Naczynia te powinny być zaopatrzone w uchwyty i posiadać stabilną podstawę, aby mogły stale utrzymywać się w pozycji pionowej. Ponadto naczynia te powinny:

a) posiadać w górnej części urządzenie zamykające, umożliwiające wyrównywanie się ciśnienia wewnętrznego z ciśnieniem atmosferycznym; urządzenie zamykające powinno w każdym wypadku zapobiegać wydostawaniu się cieczy na zewnątrz, jak również przenikaniu obcych substancji do wnętrza naczynia; musi ono być zabezpieczone kapturem ze szczeliną; albo

b) wytrzymywać ciśnienie wewnętrzne 2,5 kg/cm² i posiadać w górnej części urządzenie zabezpieczające, ustępujące przy nadciśnieniu wewnętrznym najwyżej 1,0 kg/cm².

(2) Naczynia wolno napełniać najwyżej do 90% ich pojemności.

(3) Sztuka przesyłki nie powinna ważyć więcej niż 90 kg.

(4) Odnośnie przewozu w wagonach-cysternach patrz lm. 386.

374

(1) Czteronitrometan (punkt 2) powinien być zapakowany w butelki szklane, porcelanowe, kamionkowe itp. albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego z niepalnymi korkami i umieszczone w drewnianej pełnościennej skrzyni. Naczynia tłukące się powinny być przełożone ziemią chłonną. Naczynia wolno napełniać najwyżej do 93% ich pojemności.

Sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się, nadawane do przewozu jako przesyłki drobne, nie mogą ważyć więcej niż 75 kg i muszą być zaopatrzone w uchwyty.

(2) Odnośnie przewozu w wagonach-cysternach patrz lm. 386.

375

(1) Kwas nadchlorowy w roztworach wodnych (punkt 3) powinien być zapakowany w naczynia szklane, które mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności. Naczynia powinny być ułożone w niepalnych i wodoszczelnych opakowaniach ochronnych i przełożone chłonnymi i niepalnymi materiałami wypełniającymi. Opakowania ochronne powinny utrzymać zawartość naczyń. Jeżeli opakowania ochronne nie są całkowicie zamknięte, zamknięcia naczyń powinny być zabezpieczone kapturami.

Butelki szklane, zamknięte szklanymi korkami, przełożone niepalnymi i chłonnymi materiałami wypełniającymi, mogą być umieszczone również w drewnianych pełnościennych skrzyniach.

Sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się, nadawane jako przesyłki drobne, nie mogą ważyć więcej niż 75 kg i muszą być zaopatrzone w uchwyty.

(2) Odnośnie przewozu w wagonach-cysternach patrz lm. 386.

376

(1) Materiały wymienione w punktach 4 i 5, jak również roztwory materiałów wymienionych w punkcie 4 muszą być zapakowane w naczynia szklane, metalowe lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego; materiały stałe wymienione w punkcie 4 b) mogą być zapakowane również w beczki z twardego drzewa.

(2) Naczynia tłukące się i naczynia z tworzywa sztucznego powinny być umieszczone w drewnianych lub metalowych opakowaniach ochronnych i przełożone materiałami wypełniającymi. Mogą być one również umieszczone pojedynczo z niepalnym materiałem wypełniającym w nie tłuczące się opakowania pośrednie, które następnie powinny być starannie osadzone lub ułożone w opakowaniach ochronnych i przełożone materiałem wypełniającym. Każde naczynie może zawierać najwyżej 5 kg materiału. Przy użyciu naczyń z zawartością ciekłą materiały wypełniające muszą być chłonne.

(3) Przy użyciu naczyń z tworzywa sztucznego zawierających roztwory materiałów wymienione w punkcie 4 opakowania ochronne nie są wymagane, jeżeli grubość ścianek naczyń wynosi wszędzie co najmniej 4 mm, ścianki są usztywnione mocnymi żebrami, dna są wzmocnione, górna część jest zaopatrzona w dwa mocne uchwyty, a otwór jest zaopatrzony w gwintowane zamknięcie.

(4) Naczynia z cieczami mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności.

(5) Sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się lub naczyniami z tworzywa sztucznego [patrz pod (2) i (3)], zawierające ciecze, jak również sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się lub naczyniami z tworzywa sztucznego [patrz pod (2)], zawierające materiały stałe, a przewożone jako przesyłki drobne, nie mogą ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki przewożone jako przesyłki drobne muszą być zaopatrzone w uchwyty.

(6) Sztuki przesyłki dające się przetaczać nie powinny ważyć więcej niż 400 kg; jeżeli ich ciężar przekracza 275 kg, to muszą być zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

(7) Naczynia z chloranami stałymi, z wyjątkiem naczyń wymienionych pod (8), nie powinny zawierać żadnych substancji palnych poza małymi poduszkami z woskowanego papieru.

(8) We fiolkach zawierających najwyżej 200 g chloranów w postaci tabletek, z odpowiednim lepiszczem lub bez, może znajdować się wystarczająca ilość waty, zapobiegająca poruszaniu się tabletek. Fiolki powinny być zapakowane w kartony ułożone w opakowaniu pośrednim, umieszczonym w opakowaniu zewnętrznym. Opakowanie pośrednie nie może zawierać więcej niż 1 kg, a jedna sztuka przesyłki nie więcej niż 6 kg chloranu.

(9) Odnośnie przewozu materiałów stałych luzem patrz lm. 385 i 387 (3); odnośnie przewozu roztworów w wagonach-cysternach, w wagonach z garami lub w małych pojemnikach cieczy patrz lm. 386 i 387 (3).

377

(1) Materiały wymienione w punktach 6, 7 i 8 powinny być zapakowane:

a) w beczki lub skrzynie albo

b) w wytrzymałe worki z gęstej tkaniny lub w co najmniej pięciokrotne worki z mocnego papieru, albo w ilościach najwyżej do 50 kg w worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego o wystarczającej grubości i wytrzymałości, zabezpieczającej przed rozsypaniem się zawartości.

Jeżeli materiał jest bardziej higroskopijny niż azotan sodowy, worki z gęstej tkaniny lub pięciokrotne worki z mocnego papieru muszą posiadać wkładkę z odpowiedniego tworzywa sztucznego lub wykonane w sposób zabezpieczający ich nieprzemakalność.

Sztuki przesyłki dające się przetaczać nie mogą ważyć więcej niż 400 kg; jeżeli ważą więcej niż 275 kg, powinny być zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

(2) Odnośnie przewozu materiałów wymienionych w punktach 6 i 7 luzem - patrz lm. 385 i 387 (3).

378

(1) Materiały wymienione w punkcie 9 a) powinny być zapakowane:

a) w beczki stalowe albo

b) w naczynia z blachy, z blachy żelaznej wyołowionej lub z blachy białej, umieszczone w drewnianych skrzyniach wysyłkowych z wykładziną metalową, uszczelnioną na przykład przez zalutowanie. Jeżeli materiały wymienione w punkcie 9 a) nadawane są do przewozu jako przesyłki wagonowe, wystarcza osadzenie naczyń z blachy białej w żelaznych koszach ochronnych.

(2) Naczynia z materiałami wymienionymi w punkcie 9 a) muszą być tak zamknięte i tak szczelne, aby wilgoć nie mogła przedostać się do wnętrza.

(3) Materiały wymienione w punkcie 9 b) i c) powinny być zapakowane:

a) w niepalne naczynia wyposażone w hermetyczne i również niepalne zamkniecie. Jeżeli naczynia te są tłukące się, każde z nich powinno być umieszczone pojedynczo w skrzyni drewnianej, wyłożonej wewnątrz wytrzymałym papierem i przełożone materiałem wypełniającym; albo

b) w beczki z twardego drzewa z szczelnie dopasowanymi klepkami, wyłożone wytrzymałym papierem.

(4) Sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się, nadawane jako przesyłki drobne, nie mogą ważyć więcej niż 75 kg i powinny być zaopatrzone w uchwyty. Sztuki przesyłki dające się przetaczać nie mogą ważyć więcej niż 400 kg; jeżeli ważą więcej niż 275 kg, powinny być zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

379

(1) Trójtlenek chromu (punkt 10) powinien być zapakowany:

a) w dobrze zakorkowane naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowe itp., które powinny być umieszczone w skrzyni drewnianej i przełożone obojętnym i chłonnym materiałem wypełniającym; albo

b) w beczki metalowe.

(2) Sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się, nadawane jako przesyłki drobne, nie mogą ważyć więcej niż 75 kg i powinny być zaopatrzone w uchwyty. Sztuki przesyłki, dające się przetaczać, nie mogą ważyć więcej niż 400 kg; jeżeli ważą więcej niż 275 kg, powinny być zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

3. Pakowanie razem.

380

(1) Materiały wymienione pod tą samą literą wolno łączyć razem w jedną sztukę przesyłki. Opakowania wewnętrzne muszą odpowiadać warunkom przewidzianym dla poszczególnych materiałów, a opakowania wysyłkowe warunkom przewidzianym dla materiałów określonych w danym punkcie.

(2) Jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie są przewidziane mniejsze ilości, wszystkie materiały niniejszej klasy - w ilościach nie przekraczających 6 kg dla materiałów stałych lub 3 l dla cieczy - wymienione w jednym punkcie lub pod jedną literą, mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki bądź z materiałami wymienionymi w innym punkcie lub pod inną literą tej samej klasy, bądź z materiałami lub przedmiotami należącymi do innych klas - o ile pakowanie razem jest również dla nich dozwolone, bądź z innymi towarami - z wyjątkiem przypadków przewidzianych w poniższych warunkach szczególnych.

Opakowania wewnętrzne muszą odpowiadać ogólnym i szczegółowym przepisom o opakowaniu. Ponadto muszą być zachowane ogólne postanowienia lm. 4 (6) i 8.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 150 kg, a jeżeli zawiera naczynia tłukące się - nie więcej niż 75 kg.

Warunki szczególne:

Punkt	Określenie materiału	Największa ilość		Przepisy szczególne
		na naczynie	na sztukę przesyłki
1	Nadtlenek wodoru oraz jego roztwory wodne zawierające ponad 60% nadtlenku wodoru	Pakowanie razem niedozwolone
2	Czteronitrometan
3	Kwas nadchlorowy
4	Roztwory materiałów wymienionych w punkcie 4
4a)	Chlorany			Nie wolno pakować razem ze
	- w naczyniach tłukących się	1 kg	2,75 kg	słabo nitrowaną nitrocelulozą, fosforem
	- w innych naczyniach	5 kg	5 kg	czerwonym, kwaśnymi fluorkami, substancjami drażniącymi ciekłymi zawierającymi chlorowce, kwasami: solnym, siarkowym, chlorosulfonowym, octowym, benzoesowym, salicylowym, mrówkowym, azotowym, wolnym kwasem sulfonowym, mieszaninami nitrozowymi kwasu siarkowego, siarką, hydrazyną. Muszą być oddzielone od niezwiązanego węgla (w jakiejkolwiek postaci), podfosforynów, amoniaku i jego związków, trójetanolaminy, aniliny, ksylidyny, toluidyny oraz materiałów ciekłych zapalnych o punkcie zapłonu poniżej 21°C
4b) i 5	Nadchlorany	5 kg	5 kg	Nie wolno pakować razem ze słabo nitrowaną nitrocelulozą, fosforem czerwonym, kwaśnymi fluorkami, substancjami drażniącymi ciekłymi zawierającymi chlorowce, kwasami: solnym, siarkowym, chlorosulfonowym, azotowym, mieszaninami nitrozowymi kwasu siarkowego, aniliną, pirydyną, ksylidyną, to luidyną, siarką, hydrazyną
4c) i d), 6, 7, 8	Wszystkie materiały			Nie wolno pakować razem ze słabo nitrowaną nitrocelulozą ani z fosforem czerwonym
9a) i b)	Nadtlenki			Nie wolno pakować razem z takimi substancjami, jak nadchlorany, a poza
	- w naczyniach tłukących się - w innych naczyniach	500 g 5 kg	2,5 kg 5 kg	tym z aluminium w postaci pyłu, proszku lub ziarna, z kwasem octowym; cieczami zawierającymi wodę, materiałami ciekłymi zapalnymi klasy IIIa i IVa, materiałami klasy IIIb; nadtlenków metalicznych nie wolno pakować razem z roztworami nadtlenku wodoru. Ograniczenie do 2,5 kg dotyczy łącznej ilości nadtlenków wymienionych w punktach 9a) i b). Użycie mączki drzewnej lub innych substancji organicznych jako materiałów wypełniających jest zakazane
9c)	Nadmanganiany	5 kg	5 kg	Nie wolno pakować razem z takimi materiałami, jak chlorany, ponadto z roztworami nadtlenku wodoru, gliceryną, glikolem. Muszą być oddzielone od takich samych materiałów jak chlorany
10	Trójtlenek chromu (kwas chromowy)	4,5 kg	4,5 kg	Użycie mączki drzewnej lub innych substancji organicznych jako materiałów wypełniających jest zakazane

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX).

381

(1) Sztuki przesyłki z materiałami klasy IIIc należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 3. Sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punkcie 3 należy ponadto zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 5.

(2) Sztuki przesyłki zawierające naczynia tłukące się, niewidoczne od zewnątrz, muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 9. Jeżeli naczynia tłukące się zawierają ciecze, należy sztuki przesyłki - z wyjątkiem zawierających zatopione ampułki - zaopatrzyć ponadto w nalepki według wzoru nr 8; nalepki te, jeśli użyto skrzyń, powinny być umieszczone u góry na dwóch przeciwległych bokach, a przy użyciu innych opakowań - w podobny sposób.

(3) Przy przewozie w przesyłkach wagonowych sztuki przesyłki nie muszą być zaopatrzone w nalepki według wzorów nr 3 i nr 5, przewidziane pod (1) (patrz również lm. 388).

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

382

Materiały wymienione w punktach 1 do 3 dopuszcza się do przewozu jako przesyłki pośpieszne tylko w przesyłkach wagonowych.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

383

Określenie towaru w liście przewozowym musi odpowiadać jednej z nazw wydrukowanych kursywą pod lm. 371. Nazwę towaru należy czerwono podkreślić, podać klasę, punkt, a w razie potrzeby literę, oraz skrót "RID" [np. IIIc, 4 a), RID].

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a) Dla sztuk przesyłki.

384

(1) Wagony przeznaczone do przewozu materiałów klasy IIIc powinny być przed załadowaniem starannie oczyszczone, a w szczególności powinny być usunięte wszelkie pozostałości palne (słoma, siano, papier itp.).

(2) Wszystkie naczynia tłukące się w jednej przesyłce powinny spoczywać na mocnej podstawie i tak ułożone, aby nie mogły się przesuwać, a zawartość ich nie mogła się rozsypać.

(3) Zabronione jest użycie słomy albo innych materiałów palnych do przekładania.

(4) Jeżeli przesyłka zawiera butle szklane i butle kamionkowe, obydwa rodzaje naczyń powinny być zgrupowane oddzielnie.

(5) Naczynia metalowe z materiałami wyszczególnionymi w punkcie 1 powinny być tak ustawione, żeby nie mogły się przewracać, a ich otwory były skierowane do góry.

(6) Jeżeli sztuki przesyłki inne niż beczki metalowe z materiałami wyszczególnionymi w punktach 4, 6, 7 i 8 załadowane są do wagonów niekrytych, powinny one być przykryte oponą.

(7) Czteronitrometan punkt 2, chloran barowy punkt 4 a), nadchloran barowy punkt 4 b), azotan barowy i azotan ołowiowy punkt 7 c), azotyny nieorganiczne punkt 8, dwutlenek baru punkt 9 b) oraz nadmanganian barowy punkt 9 c) powinny być w wagonie oddzielone od artykułów spożywczych i innych artykułów konsumpcyjnych.

(8) Odnośnie używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi patrz Dodatek IV.

b) Przy przewozie luzem.

385

(1) Spośród materiałów stałych klasy IIIc wolno przewozić luzem tylko materiały wymienione w punktach 4 do 6, 7 a) i b), a mianowicie:

a) materiały punktów 4 i 5:

1. w wagonach z kadziami metalowymi, które powinny być przykryte nieprzemakalną i niepalną oponą;

2. w szczelnych dużych pojemnikach (dużych kontenerach) metalowych, w których materiał nie może zetknąć się ani z drewnem, ani z żadnym innym materiałem palnym;

b) materiały punktów 6, 7 a) i b):

1. w wagonach metalowych, w których materiał nie może zetknąć się z żadną częścią składową z drewna lub innego materiału palnego;

2. w wagonach z pudłem drewnianym, którego podłoga i ściany są bądź pokryte nieprzemakalną i niepalną wykładziną, bądź impregnowane roztworem krzemianu sodowego (szkła wodnego) lub innym równorzędnym materiałem.

(2) Jeżeli użyto wagony niekryte, muszą one być przykryte daszkiem oraz nieprzemakalną i niepalną oponą.

(3) Wagony, w których przewożono materiały punktów 4 do 6, 7 a) i b), należy po wyładowaniu wymyć bieżącą wodą.

(4) Odnośnie używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi patrz Dodatek IV.

c) Dla wagonów zbiornikowych.

386

(1) Materiały, wymienione w punktach 1 do 3, wolno przewozić w wagonach-cysternach, roztwory materiałów punktu 4 - w wagonach-cysternach lub w wagonach z garami. Zbiorniki i ich zamknięcia muszą odpowiadać ogólnym przepisom o opakowaniu według lm. 372 (1), (2) i (3) [patrz jednak również ustęp (2)].

(2) Dla roztworów wodnych nadtlenku wodoru oraz nadtlenku wodoru wymienionych w punkcie 1 dopuszczone są tylko zbiorniki z aluminium o czystości co najmniej 99,5%. Zbiorniki powinny być zaopatrzone na wierzchu w zamknięcie wykonane w taki sposób, żeby wewnątrz zbiornika nie mogło powstać nadciśnienie i zabezpieczało w pełni przed wydostawaniem się cieczy na zewnątrz, jak również przed przenikaniem obcych substancji do wnętrza zbiornika. Wszystkie otwory muszą znajdować się ponad poziomem cieczy; przez ścianki zbiorników poniżej poziomu cieczy nie mogą przechodzić na zewnątrz żadne rury lub króćce.

Żadna część wagonu-cysterny nie może być z drewna, chyba że powleczona jest odpowiednią powłoką ochronną. Wnętrze zbiornika oraz wszystkie części metalowe mogące się zetknąć z nadtlenkiem wodoru muszą być utrzymane w stanie bezwzględnej czystości. Złącza wężów dla napełniania i opróżniania zbiorników powinny być wykonane z odpowiedniego tworzywa sztucznego.

Do pomp, zaworów lub innych urządzeń, które stykają się z nadtlenkiem wodoru, mogą być stosowane tylko takie smary, jak wazelina, czysty olej parafinowy, czysta stała parafina lub smar silikonowy bez dodatku mydeł metalicznych.

(3) Zbiorniki z cieczami, wymienionymi w punktach 1 do 3, wolno napełniać najwyżej do 95% ich pojemności.

d) Dla małych pojemników (małych kontenerów).

387

(1) Z wyjątkiem tłukących się sztuk przesyłki w rozumieniu lm. 4 (5) oraz sztuk przesyłki zawierających roztwory nadtlenku wodoru lub nadtlenek wodoru (punkt 1) albo czteronitrometan (punkt 2) - sztuki przesyłki, zawierające materiały zaliczone do niniejszej klasy, mogą być przewożone w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem, przewidziane pod lm. 389, obowiązują również w stosunku do zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

(3) Materiały stałe wymienione w punktach 4 do 6, 7 a) i b) wolno także umieszczać w pełnościennych, zamkniętych małych pojemnikach (małych kontenerach) metalowych, bez opakowania wewnętrznego.

Roztwory materiałów wymienionych w punkcie 4 wolno przewozić również w małych pojemnikach cieczy.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

388

(1) Przy przewozie materiałów klasy IIIc powinny być umieszczone po obu stronach wagonu nalepki według wzoru nr 3.

(2) Małe pojemniki (małe kontenery), zawierające materiały wymienione w punkcie 3, powinny być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 3 i nr 5.

(3) Małe pojemniki (małe kontenery), łącznie z małymi pojemnikami cieczy, zawierające materiały wymienione w punktach 4 do 10, powinny być zaopatrzone w nalepkę według wzoru nr 3.

(4) Małe pojemniki (małe kontenery), zawierające sztuki przesyłki noszące nalepki według wzoru nr 9, powinny być również zaopatrzone w takie same nalepki.

E. Zakazy ładowania razem.

389

(1) Materiałów klasy IIIc nie wolno ładować razem do jednego wagonu:

a) z materiałami i przedmiotami klasy Ia (lm. 21);

b) z przedmiotami klasy Ib (lm. 61);

c) z tlenochlorkiem węgla i chlorocyjanem punki 8 a) klasy I d (lm. 131);

d) z materiałami klasy II wymienionymi w punktach 3, 4 i 11 (lm. 201), jak również z wszystkimi innymi materiałami klasy II (lm. 201), jeżeli ich opakowania zewnętrzne nie stanowią naczyń metalowych;

e) z materiałami klasy IIIa (lm. 301);

f) z materiałami klasy IIIb (lm. 331);

g) z materiałami klasy IVb (lm. 451).

(2) Materiałów wymienionych w punkcie 3 nie wolno ładować razem do jednego wagonu z materiałami wymienionymi w punktach 32 i 33 klasy IVa (lm. 401).

(3) Materiałów wymienionych w punktach 4 a), 4 c) i 4 d) nie wolno ładować razem do jednego wagonu z materiałami wymienionymi w punktach 1 i 3 ani z mieszaninami zawierającymi kwas siarkowy wymienionymi w punkcie 5, ani z bezwodnikiem kwasu siarkowego wymienionym w punkcie 9, ani z kwasem chlorosulfonowym wymienionym w punkcie 11 a) klasy V (lm. 501).

Ponadto materiałów wymienionych w punktach 4 i 5 nie wolno ładować razem do jednego wagonu z aniliną wymienioną w punkcie 11 b) klasy IVa (lm. 401) - z wyjątkiem ilości do 5 litrów aniliny, zapakowanej stosownie do lm. 408 (2) a).

(4) Materiałów wymienionych w punktach 4 a), 8 i 9 c) nie wolno ładować razem do jednego wagonu z materiałami wymienionymi w punkcie 6 a), b) i c) ani też z żadnymi innymi solami amonowymi lub mieszaninami, zawierającymi sole amonowe.

390

Dla przesyłek, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, muszą być sporządzone oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6 § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

391

(1) Opakowania wymienione w punkcie 11 powinny być tak samo zamknięte i szczelne jak w stanie napełnionym.

(2) Określenie w liście przewozowym powinno brzmieć: "Opakowanie próżne, IIIc, 11, RID". Nazwa ta powinna być czerwono podkreślona.

(3) Próżne worki z tkanin po azotanie sodowym [punkt 7 a)] nie oczyszczone całkowicie podlegają przepisom klasy II (patrz lm. 211).

G. Inne przepisy.

392

Czteronitrometan wymieniony w punkcie 2, chloran barowy wymieniony w punkcie 4 a), nadchloran barowy wymieniony w punkcie 4 b), azotan barowy i azotan ołowiowy wymienione w punkcie 7 c), azotyny nieorganiczne wymienione w punkcie 8, dwutlenek baru wymieniony w punkcie 9 b) i nadmanganian barowy wymieniony w punkcie 9 c) należy w magazynach składować oddzielnie od artykułów spożywczych i innych materiałów konsumpcyjnych.

393-399

KLASA IVa.

MATERIAŁY TRUJĄCE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

400

(1) Spośród materiałów i przedmiotów określonych w tytule klasy IVa materiały i przedmioty wymienione pod lm. 401 lub podpadające pod zbiorcze określenie tej liczby marginesowej podlegają przepisom lm. 400 (2) do 444 i są uważane za materiały i przedmioty RID.

(2) Materiały klasy IVa, które łatwo ulegają polimeryzacji, są dopuszczone do przewozu tylko w przypadku, jeżeli zostały zastosowane odpowiednie środki zapobiegające polimeryzacji w czasie przewozu.

(3) Ustalony poniżej punkt zapłonu winien być określony zgodnie z przepisami zawartymi w Dodatku III.

401

A. Materiały trujące o punkcie zapłonu niższym niż 21°C i punkcie wrzenia niższym niż 200°C.

1. Cyjanowodór i lotne materiały zapalne powodujące analogiczne zatrucia, jak:

a) cyjanowodór zawierający najwyżej 3% wody (wchłonięty przez nieaktywny porowaty materiał lub w stanie ciekłym), pod warunkiem, że naczynia zostały napełnione przed upływem jednego roku.

Uwaga: Cyjanowodór nie odpowiadający tym wymaganiom nie jest dopuszczony do przewozu.

b) wodne roztwory cyjanowodoru zawierające najwyżej 20% czystego kwasu (HCN).

Uwaga: Wodne roztwory cyjanowodoru zawierające więcej niż 20% czystego kwasu (HCN) nie są dopuszczone do przewozu.

2. Nitryle (cyjanki organiczne), jak:

a) akrylonitryl;

b) acetonitryl (cyjanek metylu);

c) nitryl kwasu izomasłowego.

3. Inne materiały organiczne zawierające azot, co najmniej tak trujące, jak etylenoimina z ogólną zawartością chloru najwyżej 0,003% i ich wodne roztwory.

Uwaga: Etylenoimina o innych właściwościach nie jest dopuszczona do przewozu.

4. Materiały organiczne zawierające chlorowce, jak:

a) chlorek allilu;

b) chloromrówczan metylu;

c) chloromrówczan etylu.

5. Karbonyle metali, jak:

a) karbonylek niklu (czterokarbonylek niklu);

b) karbonylek żelaza (pięciokarbonylek żelaza).

B. Materiały trujące o punkcie zapłonu 21°C lub wyższym i niezapalne materiały trujące, wszystkie o punkcie wrzenia niższym niż 200°C.

11. Materiały organiczne zawierające azot, jak:

a) acetonocyjanohydryna;

b) anilina;

12. Materiały organiczne zawierające chlorowce, jak:

a) epichlorohydryna;

b) etylenochlorohydryna;

c) 1,1,2,2-czterochloroetan;

d) chloropikryna.

Uwaga: Mieszaniny chloropikryny i chlorku metylu lub bromku metylu są materiałami klasy I d), o ile ciśnienie par mieszaniny przy 50°C jest wyższe niż 3 kg/cm² [patrz lm. 131, 8 a)].

e) nadchloran metylomerkaptanu;

f) 2,2-dwuchlorodwuetyloeter;

13. Materiały organiczne zawierające tlen, jak:

a) alkohol allilowy;

b) siarczan metylu;

c) fenol.

14. Alkilany ołowiu, jak czteroetylek ołowiu, czterometylek ołowiu i mieszaniny alkilanów ołowiu z organicznymi związkami chlorowców, jak np. ciecz etylowa.

C. Trujące materiały organiczne o punkcie wrzenia 200° C lub wyższym.

21. Materiały organiczne zawierające azot, jak:

a) bromocyjanek benzylu;

b) chlorek fenylokarboaminy;

c) 2,4-dwuizocyjanian toluenu;

d) izotiocyjanian allilu;

e) chloraniliny;

f) mononitroaniliny i dwunitroaniliny;

g) naftyloaminy;

h) 2,4-toluenodwuamina;

i) dwunitrobenzeny;

k) chloronitrobenzeny;

l) mononitrotolueny;

m) dwunitrotolueny;

n) nitroksyleny;

o) toluidyny;

p) ksylidyny.

22. Materiały organiczne zawierające tlen, nie podpadające pod punkty 21 lub 23, takie jak:

a) krezole;

b) ksylenole.

23. Materiały organiczne zawierające chlorowce, nie podpadające pod punkt 21, jak:

a) bromek ksylilu;

b) chloroacetofenon (chlorek fenacylu);

c) bromoacetofenon (bromek fenacylu);

d) para-chloroacetofenon;

e) dwuchloroaceton symetryczny.

D. Materiały nieorganiczne, które przy zetknięciu z kwasami mogą wytwarzać trujące gazy (patrz jednak pod E. dla stopów krzemu).

31. Nieorganiczne cyjanki:

a) cyjanki i cyjanki zespolone w stanie stałym;

b) roztwory cyjanków nieorganicznych;

c) preparaty cyjanków nieorganicznych.

Uwaga: Żelazocyjanki i żelazicyjanki nie podlegają przepisom RID.

32. Następujące azydki:

a) azydek sodu;

b) azydek baru zawierający co najmniej 50% wody lub alkoholi i roztwory wodne azydku baru.

Uwaga: Azydek baru suchy lub z zawartością wody lub alkoholi mniejszą niż 50% nie jest dopuszczony do przewozu.

33. Fosforek cynku.

Uwaga: Fosforek cynku samozapalny lub mogący wydzielać pod działaniem wilgoci gazy zapalne nie jest dopuszczony do przewozu.

E. Stopy krzemu, które mogą wydzielać gazy trujące.

41. a) Żelazokrzem i manganokrzem, zawierające więcej niż 30%, lecz mniej niż 70% krzemu;

b) stopy żelazokrzemu z aluminium, manganem, wapniem albo z kilkoma z tych metali, zawierające ogółem więcej niż 30%, lecz mniej niż 70% krzemu i składników innych niż żelazo i mangan.

Wszystkie materiały punktu 41 muszą być składowane sucho na powietrzu co najmniej 3 dni.

Uwaga: 1. Brykiety z żelazokrzemu i manganokrzemu z dowolną zawartością krzemu nie podlegają przepisom RID.

2. Materiały punktu 41 nie podlegają przepisom RID, jeżeli nie mogą wytworzyć podczas przewozu pod wpływem wilgoci niebezpiecznych gazów i jeżeli nadawca oświadczy to w liście przewozowym.

3. Materiały punktu 41, które nie były składowane sucho na powietrzu co najmniej 3 dni, nie są dopuszczone do przewozu.

F. Inne trujące materiały nieorganiczne.

51. Beryl (glucinium) w proszku; związki berylu w proszku.

52. Związki arsenu, jak:

a) tlenki arsenu;

b) siarczki arsenu.

Uwaga: Odnośnie materiałów i preparatów zawierających arsen, używanych jako pestycydy, patrz punkty 81 i), 82 i) oraz 83 i).

53. Związki rtęci, jak:

chlorek rtęciowy (sublimat),

lecz z wyjątkiem cynobru i chlorku rtęciawego (kalomel).

Uwaga: Odnośnie materiałów i preparatów zawierających rtęć, używanych jako pestycydy, patrz punkty 81 f), 82 f) oraz 83 f).

54. Związki talu.

Uwaga: Odnośnie materiałów i preparatów zawierających tal, używanych jako pestycydy, patrz punkty 81 h), 82 h) oraz 83 h).

G. Materiały organiczne zawierające chlorowce szkodliwe dla zdrowia lub drażniące.

61. Zapalne lub niezapalne lotne materiały organiczne, zawierające chlorowce, o punkcie zapłonu 21°C lub wyższym i o punkcie wrzenia niższym niż 200°C, jak:

a) 1,2-dwubromoetan;

b) chloroaceton;

c) bromoaceton;

d) 1,2-dwubromoetylometyloketon;

e) chlorooctan metylu;

f) chlorooctan etylu;

g) bromooctan metylu;

h) bromooctan etylu;

i) 1,1-dwuchloro-1-nitroetan;

k) chlorek benzylu;

l) 1-chloro-1-nitropropan.

62. Małolotne materiały organiczne zawierające chlorowce, o punkcie wrzenia 200°C lub wyższym, nie podpadające pod punkt 23, jak:

a) jodek benzylu;

b) czterobromek acetylenu (1,1,2,2-czterobromek etanu).

H. Materiały nieorganiczne szkodliwe dla zdrowia.

71. Związki baru, jak tlenek baru, wodorotlenek baru, siarczek baru i inne sole baru (z wyjątkiem siarczanu baru i tytanianu baru).

Uwaga: Chloran baru, nadchloran baru, azotan baru, azotyn baru, dwutlenek baru i nadmanganian baru są materiałami klasy IIIc [patrz lm. 371 punkty 4 a) i b), 7 c), 8 oraz 9 c)].

72. Związki ołowiu, jak tlenki ołowiu, sole ołowiu, również octan ołowiu, pigmenty ołowiowe (jak np. biel ołowiana i chromian ołowiu), lecz z wyjątkiem tytanianu ołowiu i siarczku ołowiu.

Uwaga: Chloran ołowiu, nadchloran ołowiu i azotan ołowiu są materiałami klasy IIIc [patrz lm. 371 punkty 4 a) i b) oraz 7 c)].

73. Pozostałości i odpadki zawierające związki antymonu lub ołowiu oddzielnie lub łącznie, np. popioły ołowiu lub antymonu względnie ołowiu i antymonu; szlamy ołowiu zawierające mniej niż 3% wolnego kwasu.

Uwaga: Szlamy ołowiu o zawartości 3% lub więcej wolnego kwasu są materiałami klasy V [(patrz lm. 501 punkt 1 e)].

74. Związki wanadu w proszku, jak pięciotlenek wanadu i wanadiany.

Uwaga: Chloran wanadu i nadchloran wanadu są materiałami klasy IIIc [(patrz lm. 371 punkt 4 a) i b)].

75. Związki antymonu, jak tlenki antymonu i sole antymonu, lecz z wyjątkiem antymonitu.

Uwaga: Chloran antymonu i nadchloran antymonu są materiałami klasy III c [patrz lm. 371 punkt 4 a) i b)]; pięciochlorek antymonu, trójchlorek antymonu i pięciofluorek antymonu są materiałami klasy V [patrz lm. 501, punkty 11 a), 12 oraz 15 b)].

I. Materiały i preparaty używane jako pestycydy.

81. Materiały i preparaty o szczególnie silnych właściwościach trujących:

a) organiczne związki fosforu, jak azynofosetyl, azynofosmetyl, demeton O + S, dimefox, endotion, HETP, mecarbam, metyloparation, mevinfos, paration, fosfamidon, sulfotep, TEPP i preparaty zawierające ponad 10% tych materiałów.

b) Organiczne związki chlorowcowe, jak aldrina, dieldrina, heptachlor i preparaty zawierające ponad 10% tych materiałów.

c) Organiczne nitrozwiązki, jak 4,6-dwunitrofenol, dinoseb, octan dwunitrofenylu, dwunitro-orto-krezol i preparaty zawierające ponad 50% tych materiałów.

d) Karbaminiany i pochodne mocznika, jak ANTU, isolan i preparaty zawierające ponad 25% tych materiałów.

e) Alkaloidy, jak nikotyna, brucyna, strychnina i ich sole, jak również preparaty zawierające ponad 10% tych materiałów.

f) Organiczne związki metali, jak:

1. organiczne związki rtęci i preparaty zawierające ponad 5% tych materiałów;

2. trójalkilowe i trójarylowe związki cyny i preparaty zawierające ponad 25% tych materiałów.

g) Inne związki organiczne, jak cumachlor, octan fluorku sodowego, fluoroacetoamid, pindon, warfarina i preparaty zawierające ponad 5% tych materiałów.

h) Nieorganiczne związki metali, jak związki talu i preparaty zawierające ponad 10% tych materiałów.

i) Inne związki nieorganiczne, jak związki arsenu i preparaty zawierające ponad 10% tych materiałów.

82. Materiały i preparaty silnie trujące.

a) Organiczne związki fosforu, jak:

1. demeton-metyl O + S, dioxation, etion, fention, fenkapton, tiometon i praparaty zawierające ponad 25% tych materiałów;

2. preparaty zawierające azynofosetyl, azynofosmetyl, demeton O + S, dimefox, endotion, HETP, mecarbam, metyloparation, mevinfos, paration, fosfamidon, sulfotep, TEPP, w ilościach ponad 2,5%, lecz nie więcej niż 10% aktywnej substancji.

b) Organiczne związki chlorowcowe, jak:

1. toxafen, pięciochlorofenol i preparaty zawierające ponad 20% tych materiałów;

2. gamma-HCH (gamexan), DDT i preparaty zawierające ponad 50% tych materiałów.

c) Preparaty zawierające organiczne nitrozwiązki, jak:

1. preparaty 4,6-dwunitrofenolu, dinosebu, octanu dwunitrofenylu, dwunitro-orto-krezolu, zawierające ponad 10% lecz nie więcej niż 50% aktywnej substancji;

2. preparaty binapacrylu zawierające ponad 50% aktywnej substancji.

d) Karbaminiany i pochodne mocznika, jak:

1. dimetan, urbazyd i preparaty zawierające ponad 25% tych materiałów;

2. preparaty ANTU, isolanu, zawierające ponad 5%, lecz nie więcej niż 25% aktywnej substancji.

e) Preparaty alkaloidów, jak preparaty nikotyny, brucyny, strychniny lub ich soli, zawierające ponad 2,5%, lecz nie więcej ni 10% aktywnej substancji.

f) Preparaty organicznych związków metali, jak:

1. organiczne preparaty rtęci zawierające ponad 1%, lecz nie więcej niż 5% aktywnej substancji;

2. preparaty trójalkilowych i trójarylowych związków cyny zawierające ponad 5%, lecz nie więcej niż 25% aktywnej substancji.

g) Preparaty innych związków organicznych, jak:

1. preparaty cumachloru, octanu fluorku sodu, pindonu, warfarinu, zawierające ponad 1%, lecz nie więcej niż 5% aktywnej substancji;

2. preparaty fluoroacetoamidu zawierające najwyżej 5% aktywnej substancji.

h) Preparaty nieorganicznych związków metali, jak preparaty związków talu, zawierające ponad 2,5%, lecz nie więcej niż 10% aktywnej substancji.

i) Preparaty innych związków nieorganicznych, jak preparaty związków arsenu, zawierające ponad 2,5%, lecz nie więcej niż 10% aktywnej substancji.

83. Materiały i preparaty szkodliwe dla zdrowia:

a) Organiczne związki fosforu, jak:

1. diazynon, dimetoat, trichlorfon, malation i preparaty zawierające ponad 5% tych materiałów;

2. preparaty demeton-metylu O + S, dioxationu, etionu, fentionu, fenkaptonu, tiometonu, zawierające ponad 2,5%, lecz nie więcej niż 25% aktywnej substancji;

3. preparaty azynofosetylu, azynofosmetylu, demetonu O + S, dimefoxu, endotionu, HETP, mecarbamu, parationmetylu, mevinfosu, parationu, fosfamidonu, sulfotepu, TEPP, zawierające najwyżej 2,5% aktywnej substancji.

b) Preparaty organicznych związków chlorowcowych, jak:

1. preparaty toxafenu, pentachlorofenolu, zawierające ponad 5%, lecz nie więcej niż 20% aktywnej substancji;

2. preparaty gamma-HCH (gamexanu), DDT, zawierające ponad 10%, lecz nie więcej niż 50% aktywnej substancji;

3. preparaty aldriny, dieldriny, heptachloru, zawierające ponad 2,5%, lecz nie więcej niż 10% aktywnej substancji.

c) Preparaty organicznych nitrozwiązków, jak:

1. preparaty binapacrylu zawierające ponad 10%, lecz nie więcej niż 50% aktywnej substancji;

2. preparaty 4,6-dwunitrofenolu, dinosebu, octanu dwunitrofenylu, dwunitro-orto-krezolu, zawierające ponad 2,5%, lecz nie więcej niż 10% aktywnej substancji.

d) Preparaty karbaminianów i pochodnych mocznika, jak:

1. preparaty ANTU, asolanu, zawierające ponad 1%, lecz nie więcej niż 5% aktywnej substancji;

2. preparaty dimetanu, urbazydu, zawierające ponad 2,5%, lecz nie więcej niż 25% aktywnej substancji.

e) Preparaty alkaloidów, jak preparaty nikotyny, brucyny, strychniny lub ich soli, zawierające najwyżej 2,5% aktywnej substancji.

f) Preparaty organicznych związków metali, jak:

1. preparaty organicznych związków rtęci, zawierające najwyżej 1% aktywnej substancji;

2. preparaty trójalkilowych i trójarylowych związków cyny, zawierające ponad 1%, lecz nie więcej niż 5% aktywnej substancji.

g) Preparaty innych związków organicznych, jak preparaty cumachloru, octanu fluorku sodu, pindonu, warfarinu, zawierające najwyżej 1% aktywnej substancji.

h) Preparaty nieorganicznych związków metali, jak preparaty związków talu zawierające najwyżej 2,5% aktywnej substancji.

i) Preparaty innych związków nieorganicznych, jak preparaty związków arsenu zawierające najwyżej 2,5% aktywnej substancji.

84. a) Zboże i inne nasiona impregnowane jednym lub kilkoma pestycydami albo innymi materiałami trującymi klasy IV a, używanymi jako pestycydy;

b) zboże i inne nasiona bejcowane pestycydami lub innymi materiałami trującymi klasy IV a, lecz nie używanymi jako pestycydy.

K. Próżne opakowania.

91. Próżne opakowania nie oczyszczone, włącznie ze zbiornikami cystern i małymi pojemnikami cieczy, i próżne nie oczyszczone worki, które zawierały materiały wymienione w punktach 1 do 5, 11 do 14, 21 do 23, 31 do 33, 41, 51 do 54, 81 oraz 82.

92. Próżne opakowania nie oczyszczone, włącznie ze zbiornikami cystern i małymi pojemnikami (małymi kontenerami), i próżne worki nie oczyszczone, które zawierały materiały wymienione w punktach 61, 62, 71 do 75, 83 oraz 84.

Uwaga do punktów 91 i 92. Próżne opakowania zanieczyszczone zewnątrz pozostałościami ich poprzedniej zawartości nie są dopuszczone do przewozu.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych opakowań podane są pod F.).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

402

(1) Opakowania powinny być tak zamknięte i tak wykonane, aby nic z ich zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz. Odnośnie do przepisów szczegółowych dotyczących materiałów wymienionych w punkcie 41 patrz lm. 418.

(2) Materiały, z których wykonane są opakowania i ich zamknięcia, nie mogą ulegać działaniu zawartości ani tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(3) Opakowania i ich zamknięcia muszą być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się podczas przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym wymaganiom przewozu. W szczególności jeżeli chodzi o materiały ciekłe, roztwory lub materiały nasycone cieczą - jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień - naczynia i ich zamknięcia muszą być odporne na ciśnienie wewnętrzne, jakie może się wytworzyć wewnątrz, uwzględniając również zawarte w nich powietrze, w normalnych warunkach przewozu. W tym celu należy pozostawić nie wypełnioną przestrzeń, biorąc pod uwagę różnicę pomiędzy temperaturą materiałów w chwili napełniania a średnią najwyższą temperaturą, jaką mogą one osiągnąć w czasie przewozu. Opakowania wewnętrzne winny być starannie ułożone w opakowaniach zewnętrznych. Opakowania wysyłkowe mogą zawierać jedno lub więcej opakowań wewnętrznych, jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień.

(4) Butelki i inne naczynia szklane muszą być wolne od wad, które mogłyby osłabić ich wytrzymałość; w szczególności ich naprężenia wewnętrzne muszą być odpowiednio złagodzone. Grubość ścianek naczyń, które wraz z zawartością ważą więcej niż 35 kg, winna wynosić co najmniej 3 mm, a innych naczyń, co najmniej 2 mm.

Zamknięcie musi być zabezpieczone dodatkowym urządzeniem, jak np. kołpak, kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp., które zapobiega jakiemukolwiek rozluźnieniu zamknięcia w czasie przewozu, jeżeli zamknięcia tego nie stanowią dwa nakładające się korki, z których jeden jest nagwintowany.

(5) Jeżeli nakazane lub dozwolone jest użycie naczyń ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów, winny one być ułożone w opakowaniach ochronnych i przełożone materiałem wypełniającym. Materiały wypełniające muszą być dostosowane do właściwości zawartości, a w szczególności muszą być chłonne, jeżeli zawartość jest ciekła.

(6) Sztuki przesyłki nadawane do przewozu nie mogą być zanieczyszczone zewnątrz materiałami trującymi.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

403

(1) Cyjanowodór i lotne zapalne materiały powodujące analogiczne zatrucia [punkt 1 a)] winny być zapakowane:

a) jeżeli są całkowicie wchłonięte przez obojętny porowaty materiał, w puszki z mocnej blachy stalowej, o pojemności najwyżej do 7,5 l, wypełnione całkowicie porowatym materiałem, który nawet przy dłuższym użyciu, ani przy wstrząsach, ani w temperaturze do 50°C nie osiada, ani nie tworzy niebezpiecznych pustych przestrzeni. Puszki powinny wytrzymywać ciśnienie 6 kg/cm² i napełnione w temperaturze 15°C pozostawać jeszcze szczelnymi w temperaturze 50°C. Na pokrywie każdej puszki należy wytłoczyć datę napełnienia. Puszki winny być umieszczone w skrzyniach wysyłkowych o ściankach grubości co najmniej 18 mm w ten sposób, aby nie mogły stykać się ze sobą. Ogólna pojemność puszek w skrzyni nie może przekraczać 120 l, a ciężar sztuki przesyłki nie może być większy niż 120 kg;

b) jeżeli są w stanie ciekłym, lecz nie wchłonięte przez porowaty materiał, w naczynia ze stali węglowej. Naczynia te powinny odpowiadać odnośnym przepisom klasy I d, lm. 141, 142 (1), 143 i 148 z następującymi odchyleniami i uzupełnieniami:

Ciśnienie wewnętrzne stosowane przy próbie wodnej winno wynosić 100 kg/cm².

Próba ciśnienia ma być powtarzana co dwa lata i połączona z dokładnym zbadaniem wnętrza oraz stwierdzeniem ciężaru naczynia.

Oprócz napisów przewidzianych pod lm. 148 (1) a) do c), e) i g) winna być podana na naczyniach, data (miesiąc, rok) ostatniego napełnienia.

Najwyższe dopuszczalne napełnienie naczyń wynosi 0,55 kg cieczy na 1 litr pojemności;

c) odnośnie do wzmianek w liście przewozowym patrz lm. 434 (2).

(2) Roztwory wodne cyjanowodoru [punkt 1 b)] winny być zapakowane w szklane zatopione ampułki o zawartości najwyżej 50 g lub w szklane butelki o zawartości najwyżej 250 g, szczelnie zamknięte szklanym korkiem. Ampułki i butelki winny być ułożone w miękko lutowanych puszkach z białej blachy lub w skrzyniach ochronnych z wykładziną wewnętrzną z miękko lutowanej białej blachy i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Przy użyciu puszek z białej blachy sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 15 kg i nie może zawierać więcej niż 3 kg roztworu cyjanowodoru; przy użyciu skrzyń, sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(3) Odnośnie do przewozu wodnych roztworów cyjanowodoru, punkt 1 b), w wagonach-cysternach - patrz lm. 438.

404

(1) Materiały wymienione w punkcie 2 winny być zapakowane:

a) 1. w konwie z blachy stalowej o grubości ścianki co najmniej 1 mm, o pojemności nie przekraczającej 60 l, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Konwie z blachy stalowej winny mieć szwy podłużne spawane, dwa żebra usztywniające w ściankach i obrzeże ochronne poniżej miejsca wprawienia dna. Konwie o pojemności od 40 do 60 l winny mieć dna przyspawane i posiadać boczne uchwyty; lub

2. w całkowicie spawane beczki stalowe o grubości ścianki co najmniej 1,25 mm, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany, i wyposażone w żebra usztywniające oraz obręcze do przetaczania;

b) akrylonitryl może być także zapakowany:

1. w aluminiowe butelki o pojemności najwyżej 2 l, umieszczone z ziemią okrzemkową w blaszanych naczyniach, których pokrywy winny być mocno oklejone odpowiednią taśmą klejącą. Naczynia blaszane umieszcza się z materiałem wypełniającym w drewnianych skrzyniach. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

2. w nowe beczki metalowe, przeznaczone do jednorazowego użytku. Beczki te winny mieć ścianki o grubości co najmniej 1,2 mm i posiadać gwintowany czop zaopatrzony w uszczelkę. Czop winien znajdować się w jednym z den i być ochraniany przez obrzeże beczki. Beczki mogą posiadać na końcach pierścienie zaciskowe, zabezpieczone na złączach zatyczkami. W przypadku gdy beczki nie posiadają obręczy do przetaczania, winny być one zaopatrzone w żebra usztywniające. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 200 kg. Przewóz w opakowaniach przeznaczonych do jednorazowego użytku może być dokonywany tylko w przesyłkach wagonowych, w wagonach niekrytych; albo

3. w nowe beczki stalowe przeznaczone do jednorazowego użytku, o grubości płaszcza 1,24 mm i dna 1,5 mm, zaopatrzone w żebra usztywniające. Ciężar własny beczki winien wynosić 22,5 kg. Szew podłużny płaszcza winien być spawany, a złącza den z płaszczem uszczelnione pierścieniem z polietylenu. Na jednym z den winny znajdować się dwa gwintowane czopy, jeden o średnicy 50,8 mm (2"), a drugi o średnicy 19,05 mm (³/₄"), zamocowane klamrami z przekładką z syntetycznego kauczuku. Na czopy winny być nałożone cienkie stalowe kapturki;

c) acetonitryl może być również zapakowany w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej 1 litra, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się korki, z których jeden musi być gwintowany. Naczynia te należy umieścić w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożyć chłonnym materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe.

(2) Naczynia z akrylonitrylem i acetonitrylem mogą być napełnione najwyżej do 93%, a naczynia z nitrylem kwasu izomasłowego najwyżej do 92% ich pojemności.

(3) Odnośnie do przewozu akrylonitrylu i acetonitrylu [punkt 2 a) i b)] w wagonach-cysternach patrz lm. 438.

405

(1) Materiały wymienione w punkcie 3 winny być zapakowane w naczynia z blachy stalowej o wystarczającej grubości, zamknięte gwintowanym korkiem lub gwintowanym czopem z odpowiednimi pierścieniami uszczelniającymi. Zamknięcia winny być gazo- i wodoszczelne. Naczynia muszą być odporne na wewnętrzne ciśnienie 3 kg/cm². Każde naczynie należy umieścić w mocnym i szczelnym metalowym opakowaniu ochronnym i przełożyć chłonnym materiałem wypełniającym. Opakowanie ochronne winno być hermetycznie zamknięte, a zamknięcie zabezpieczone przed przypadkowym otwarciem. Stopień napełnienia nie może przekraczać 0,67 kg na 1 litr pojemności naczynia.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe.

406

(1) Materiały wymienione w punkcie 4 winny być zapakowane:

a) w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Naczynia te umieszcza się w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przekłada chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w zatopione szklane ampułki o zawartości najwyżej do 100 g, ułożone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Ampułki mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

c) w naczynia metalowe o pojemności najwyżej do 15 l, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Naczynia te należy umieścić w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożyć chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 93% pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

d) w spawane beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, muszą być wyposażone w obręcze do przetaczania.

(2) Odnośnie do przewozu chlorku allilu, punkt 4 a), w wagonach-cysternach patrz lm. 438.

407

(1) Materiały wymienione w punkcie 5 winny być zapakowane w naczynia metalowe wyposażone w doskonale szczelne urządzenia zamykające, zabezpieczone od mechanicznych uszkodzeń za pomocą kapturów ochronnych. Grubość ścianki naczyń stalowych powinna wynosić co najmniej 3 mm; minimalna grubość ścianki naczyń wykonanych z innych materiałów powinna zabezpieczać analogiczną wytrzymałość. Sztuka przesyłki nie może zawierać więcej niż 25 kg cieczy. Największe dopuszczalne napełnienie może wynosić 1 kg cieczy na 1 litr pojemności.

(2) Naczynia należy wypróbować przed ich pierwszym użyciem. Ciśnienie próbne stosowane przy próbie wodnej winno wynosić co najmniej 10 kg/cm². Próbę ciśnieniową wraz z dokładnym zbadaniem wnętrza naczynia i sprawdzeniem jego ciężaru własnego należy powtarzać co 5 lat. Na naczyniach metalowych muszą być czytelnie i trwale oznaczone:

a) nazwa towaru w pełnym brzmieniu (nazwy dwu materiałów mogą być podane obok siebie),

b) nazwa właściciela naczynia,

c) ciężar własny naczynia wraz z wyposażeniem, jak zawory, kołpaki ochronne itp.,

d) data (miesiąc i rok) odbioru i daty powtórnych badań kontrolnych, jak również stempel rzeczoznawcy,

e) największe dopuszczalne napełnienie naczynia w kg,

f) ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) stosowane przy próbie wodnej.

408

(1) Materiały wymienione w punkcie 11 a) winny być zapakowane:

a) w konwie z blachy stalowej, o grubości ścianki co najmniej 1 mm, o pojemności nie przekraczającej 60 l, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Konwie z blachy stalowej winny mieć szwy podłużne spawane, dwa żebra usztywniające w ściankach i obrzeże ochronne poniżej miejsca wprawienia dna. Konwie o pojemności od 40 do 60 l winny mieć dna przyspawane i posiadać boczne uchwyty; albo

b) w całkowicie spawane beczki stalowe o grubości ścianki co najmniej 1,25 mm, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany, wyposażony w obręcze do przetaczania i żebra usztywniające.

(2) Materiały wymienione w punkcie 11 b) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny posiadać uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w naczynia metalowe o pojemności najwyżej do 15 l, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Naczynia te należy umieścić w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożyć chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być zaopatrzone w obręcze do przetaczania; albo

d) w hermetycznie zamknięte beczki drewniane o wystarczającej wytrzymałości, z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg.

(3) Odnośnie do przewozu acetonocyjanohydryny, punkt 11 a), w wagonach-cysternach i aniliny, punkt 11 b), w wagonach-cysternach i w małych pojemnikach cieczy, patrz lm. 438 i 439 (4).

409

(1) Materiały wymienione w punkcie 12 a) i b) winny być zapakowane:

a) w ilości nie przekraczającej 5 l na butelkę, w butelki szklane, umieszczone pojedynczo z materiałem chłonnym w mocnym naczyniu z białej blachy; dla epichlorohydryny jest dopuszczalne używanie blachy czarnej zamiast blachy białej. Naczynia powinny być umieszczone w drewnianej skrzyni wysyłkowej i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w ilości nie przekraczającej 5 l na naczynie, w szczelnie zamknięte naczynia z mocnej białej blachy; dla epichlorohydryny jest dopuszczalne używanie blachy czarnej zamiast blachy białej. Naczynia winny być umieszczone w drewnianej skrzyni wysyłkowej i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym lub wełną drzewną. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

c) w spawane beczki stalowe, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany, wyposażone w obręcze do przetaczania. Dla etylenochlorohydryny jest dopuszczalne również używanie spawanych konwi z obustronnie ocynkowanej blachy stalowej o grubości 1 mm, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany, wyposażone w uchwyty, o pojemności najwyżej do 60 l.

d) Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności.

(2) Materiały wymienione w punkcie 12 c) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 litrów. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w zatopione szklane ampułki o zawartości najwyżej do 100 g, ułożone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Ampułki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

c) w hermetycznie zamknięte konwie z odpowiedniego metalu, spawane lub twardo lutowane, wyposażone w uchwyty, o pojemności najwyżej do 60 litrów. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności; albo

d) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

(3) Materiały wymienione w punkcie 12 d) i e) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 litrów. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w zatopione szklane ampułki o zawartości najwyżej do 100 g, ułożone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Ampułki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

c) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

d) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania.

(4) Materiały wymienione w punkcie 12 e) mogą być również zapakowane w hermetycznie zamknięte konwie z odpowiedniego metalu, spawane lub twardo lutowane, o pojemności najwyżej do 60 l, wyposażone w uchwyty. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności.

(5) Materiały wymienione w punkcie 12 f) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte konwie z odpowiedniego metalu, spawane lub twardo lutowane, wyposażone w uchwyty, o pojemności najwyżej do 60 l. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania.

(6) Odnośnie do przewozu epichlorohydryny i etylenochlorohydryny [punkt 12 a) i b)] w wagonach-cysternach patrz lm. 438.

410

(1) Materiały wymienione w punkcie 13 a) i b) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zatopione szklane ampułki lub w hermetycznie zamknięte szklane butelki; w tym celu mogą być użyte parafinowane korki lub szklane korki szlifowane. Ampułki i butelki nie mogą być napełnione więcej niż do 93% ich pojemności ani ważyć wraz z ich zawartością więcej niż 3 kg. Winny one być owinięte w falistą tekturę i ułożone z wystarczającą ilością obojętnych chłonnych materiałów wypełniających (ziemie okrzemkowe lub podobne materiały) w puszkach z białej blachy miękko lutowanej lub w skrzyniach drewnianych z wykładziną z miękko lutowanej białej blachy. Ciężar sztuki przesyłki przy użyciu puszek z białej blachy nie może przekraczać 15 kg, a przy użyciu drewnianych skrzyń - 75 kg; albo

b) w blaszane naczynia lutowane lub bez szwu, albo w naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Naczynia te winny być hermetycznie zamknięte; mogą one być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności i nie mogą ważyć wraz z zawartością więcej niż 50 kg; naczynia z cienkiej blachy, np. z blachy białej, nie mogą jednak ważyć wraz z zawartością więcej niż 6 kg. Naczynia z blachy lub z tworzywa sztucznego winny być umieszczone z wystarczającą ilością obojętnych chłonnych materiałów wypełniających (np. ziemie okrzemkowe lub podobne materiały) w ochronnych pojemnikach zaopatrzonych w uchwyty. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, spawane lub bez szwu, wyposażone w obręcze czołowe i obręcze do przetaczania; beczki mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności.

(2) Materiały wymienione w punkcie 13 c) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, z których każde nie może zawierać więcej niż 5 kg. Naczynia z tworzywa sztucznego nadawane w przesyłkach wagonowych mogą zawierać do 10 kg materiałów. Naczynia te winny być umieszczone w skrzyni drewnianej lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, zawierające nie więcej niż 15 kg materiału każde. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Jedna sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli beczki ważą wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

d) w hermetycznie zamknięte beczki drewniane o wystarczającej wytrzymałości, z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg; albo

e) w szczelnie zamknięte worki z tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(3) Odnośnie do przewozu alkoholu allilowego, siarczanu metylu i fenolu [punkt 13 a), b) i c)] w wagonach-cysternach patrz lm. 438.

411

(1) Materiały wymienione w punkcie 14 winny być zapakowane:

a) w spawane beczki stalowe z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany, wyposażone w obręcze do przetaczania. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia z mocnej czarnej blachy lub z blachy białej. Naczynie z blachy białej wraz z zawartością nie może ważyć więcej niż 6 kg. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni wysyłkowej i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(2) Odnośnie do przewozu w wagonach-cysternach patrz lm. 438.

412

(1) Materiały wymienione w punkcie 21 a) b), c), d) i substancje ciekłe wymienione w punkcie 21 e) i f) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l. Naczynia te winny być umieszczone w skrzyni drewnianej lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg, winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w szklane zatopione ampułki o zawartości najwyżej do 100 g, ułożone w skrzyni drewnianej lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Ampułki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

c) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 l. Naczynia te winny być umieszczone w skrzyni drewnianej lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

d) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania.

(2) Materiały wymienione w punkcie 21 b), c), d) i substancje ciekłe wymienione w punkcie 21 e) i f) mogą być również zapakowane w hermetycznie zamknięte konwie z odpowiedniego metalu, spawane lub twardo lutowane, o pojemności najwyżej do 60 l, wyposażone w uchwyty. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności.

(3) Materiały stałe wymienione w punkcie 21 e) i f) oraz materiały wymienione w punkcie 21 g), h), i) i k) mogą być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, zawierające nie więcej niż 5 kg materiału każde. Naczynia z tworzywa sztucznego, nadawane jako przesyłki wagonowe, mogą zawierać do 10 kg substancji. Naczynia te winny być umieszczone w skrzyni drewnianej lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, zawierające najwyżej 15 kg materiału każde. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania.

(4) Materiały stałe wymienione w punkcie 21 e) i f) oraz w punkcie 21 g) i h) mogą być również zapakowane:

a) w szczelnie zamknięte worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym, o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte beczki drewniane o wystarczającej wytrzymałości, z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg.

(5) Materiały wymienione w punkcie 21 g) mogą być również zapakowane w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub z innego materiału o wystarczającej wytrzymałości.

(6) Materiały wymienione w punkcie 21 l), m, n), o) i p) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w zatopione ampułki szklane o zawartości najwyżej do 100 g, ułożone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Ampułki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

c) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

d) w hermetycznie zamknięte konwie metalowe, spawane lub twardo lutowane, o pojemności najwyżej do 60 l i wyposażone w uchwyty. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności;

e) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

(7) Paranitrotoluen [punkt 21 l)] może być również zapakowany:

a) w szczelnie zamknięte worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte wystarczająco wytrzymałe beczki drewniane z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg; albo

c) w czterokrotne worki z wytrzymałego papieru z szczelnie zamkniętym workiem wewnętrznym z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 55 kg.

(8) Materiały wymienione w punkcie 21 o), w płatkach, mogą być również zapakowane w czterokrotne worki z wytrzymałego papieru z szczelnie zamkniętym workiem wewnętrznym z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 55 kg.

413

(1) Materiały wymienione w punkcie 22 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, zawierające nie więcej niż 5 kg materiału każde. Naczynia z tworzywa sztucznego nadawane jako przesyłki wagonowe mogą zawierać do 10 kg materiałów. Naczynia te winny być umieszczone w skrzyni drewnianej lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte metalowe naczynia, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, zawierające nie więcej niż 15 kg materiału każde. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli beczki wraz z zawartością ważą więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

d) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 litrów. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub z innego wystarczająco wytrzymałego materiału; albo

e) w szczelnie zamknięte worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

f) w hermetycznie zamknięte beczki drewniane o wystarczającej wytrzymałości, z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg.

(2) Odnośnie do przewozu krezoli i ksylenoli wymienionych w punkcie 22 a) i b) w wagonach-cysternach patrz lm. 438.

414

(1) Materiały ciekłe wymienione w punkcie 23 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 litrów. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w zatopione szklane ampułki o zawartości najwyżej do 100 g, ułożone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Ampułki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

c) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 litrów. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

d) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania.

(2) Materiały stałe wymienione w punkcie 23 winny być zapakowane tak jak materiały wymienione w punkcie 22.

415

(1) Materiały wymienione w punkcie 31 a) i preparaty stałe wymienione w punkcie 31 c) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, zawierające nie więcej niż 5 kg materiału każde. Naczynia z tworzywa sztucznego nadawane jako przesyłki wagonowe mogą zawierać do 10 kg materiałów. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte metalowe naczynia, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, zawierające nie więcej niż 15 kg każde. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

d) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub z innego wystarczająco wytrzymałego materiału; albo

e) w hermetycznie zamknięte beczki drewniane o wystarczającej wytrzymałości, z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg.

(2) Materiały wymienione w punkcie 31 b) i preparaty ciekłe wymienione w punkcie 31 c) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w zatopione szklane ampułki o zawartości najwyżej do 100 g, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Ampułki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

c) w hermetycznie zamknięte metalowe naczynia, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

d) w hermetycznie zamknięte konwie z odpowiedniego metalu, spawane lub twardo lutowane, o pojemności najwyżej do 60 l, wyposażone w uchwyty. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności; albo

e) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania.

(3) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 31 b) w wagonach-cysternach patrz lm. 438.

416

(1) Azydek sodu [punkt 32 a)] winien być zapakowany w naczynia z blachy czarnej lub z blachy białej.

(2) Materiały wymienione w punkcie 32 b) winny być zapakowane w naczynia ze szkła lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Jedno naczynie może zawierać najwyżej 10 kg azydku baru lub najwyżej 20 kg roztworu azydku baru. Naczynia winny być umieszczone pojedynczo, z chłonnym materiałem wypełniającym, w skrzyni lub w pełnościennym żelaznym koszu; objętość materiału wypełniającego winna być co najmniej równa zawartości naczynia. Jeżeli materiały wypełniające są łatwo zapalne, muszą być one - w przypadku użycia koszy - tak nasycone substancjami ognioodpornymi, aby nie zapalały się przy zetknięciu z płomieniem.

417

Fosforek cynku (punkt 33) winien być zapakowany w metalowe naczynia umieszczone w drewnianych skrzyniach. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

418

(1) Materiały wymienione w punkcie 41 winny się znajdować w drewnianym lub metalowym opakowaniu, wyposażonym w urządzenie pozwalające na ulatnianie się gazu. Drobnoziarnisty materiał może być również zapakowany w worki.

(2) Materiały wymienione w punkcie 41 mogą być również nadawane luzem, stosownie do przepisów lm. 437 (1) i 439 (3).

419

Materiały wymienione w punkcie 51 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o zawartości najwyżej 5 kg każde. Naczynia z tworzywa sztucznego nadawane jako przesyłki wagonowe mogą zawierać do 10 kg materiałów. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o zawartości najwyżej 15 kg każde. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli beczki ważą wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

d) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub z innego wystarczająco wytrzymałego materiału; albo

e) w szczelnie zamknięte worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

f) w hermetycznie zamknięte drewniane beczki o wystarczającej wytrzymałości, z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg.

420

(1) Materiały wymienione w punkcie 52 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, zawierające nie więcej niż 5 kg materiału każde; naczynia z tworzywa sztucznego nadawane jako przesyłki wagonowe mogą zawierać do 10 kg materiałów. Naczynia winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o zawartości nie więcej niż 15 kg każde. Naczynia te winny być umieszczone w skrzyni drewnianej lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte metalowe beczki, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli beczki ważą wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być zaopatrzone w obręcze do przetaczania; albo

d) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub innego materiału o wystarczającej wytrzymałości; albo

e) w szczelnie zamknięte worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu ochronnym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

f) w drewniane naczynia lub bębny z fibry z włożonym do nich hermetycznie zamkniętym gazoszczelnym workiem z tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

g) w hermetycznie zamknięte metalowe naczynia. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(2) Materiały nadawane jako przesyłki wagonowe mogą być również zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte beczki drewniane o wystarczającej wytrzymałości, z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg; albo

b) w czterokrotne worki z wytrzymałego papieru z szczelnie zamkniętym workiem wewnętrznym z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 55 kg.

421

(1) Materiały stałe wymienione w punkcie 53 winny być zapakowane:

a) w ilości do 10 kg w dwukrotne worki papierowe; albo

b) w worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego; albo

c) w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego; albo

d) w stalowe naczynia lub w mocne drewniane beczki albo w otaśmowane skrzynie drewniane.

Do a), b) i c): Naczynia i worki winny być umieszczone w drewnianych opakowaniach wysyłkowych i przełożone materiałem wypełniającym.

(2) Materiały ciekłe i roztwory wymienione w punkcie 53 winny być zapakowane:

a) w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów. Naczynia te winny być umieszczone w opakowaniach ochronnych, wyposażonych - z wyjątkiem skrzyń - w uchwyty i przełożone materiałem wypełniającym; albo

b) w metalowe naczynia.

(3) Sztuka przesyłki zawierająca tłukące się naczynia lub worki z tworzywa sztucznego nie może ważyć więcej niż 75 kg.

422

Związki talu (punkt 54) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, zawierające nie więcej niż 5 kg materiału każde. Naczynia z tworzywa sztucznego nadawane jako przesyłki wagonowe mogą zawierać do 10 kg materiałów. Naczynia te winny być umieszczone w skrzyni drewnianej lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w naczynia z białej blachy; albo

c) w otaśmowane skrzynie drewniane; albo

d) w beczki drewniane z żelaznymi obręczami lub z mocnymi obręczami drewnianymi.

423

(1) Materiały wymienione w punktach 61 i 62, z wyjątkiem wymienionych w punkcie 61 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. jeżeli sztuki przesyłki ważą więcej niż 30 kg, winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w zatopione szklane ampułki o zawartości najwyżej do 100 g, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Ampułki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

c) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 litrów. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

d) w hermetycznie zamknięte konwie z odpowiedniego metalu, spawane lub twardo lutowane, o pojemności najwyżej do 60 l, wyposażone w uchwyty. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności; albo

e) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

f) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Pojedyncze naczynia winny być ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub z innego wystarczająco wytrzymałego materiału. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności.

(2) Materiały wymienione w punkcie 61 l) winny być zapakowane:

a) w całkowicie spawane beczki stalowe o grubości ścianki co najmniej 1,25 mm, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden winien być gwintowany, wyposażone w żebra usztywniające i obręcze do przetaczania; albo

b) w konwie z blachy stalowej, o grubości ścianki co najmniej 1 mm, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany, o pojemności nie przekraczającej 60 l. Konwie z blachy stalowej muszą mieć spawane szwy podłużne, dwa żebra usztywniające w ściankach i pierścień ochronny poniżej miejsca wprawienia dna. Konwie o pojemności od 40 do 60 l winny posiadać dna przyspawane i być wyposażone w boczne uchwyty; albo

c) w butelki aluminiowe o pojemności najwyżej do 2 l, umieszczone z ziemią okrzemkową jako materiałem wypełniającym, w blaszanych naczyniach, których pokrywy winny być silnie przymocowane odpowiednimi taśmami klejącymi. Naczynia blaszane winny być umieszczone w drewnianych skrzyniach i przełożone materiałem wypełniającym. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

d) w nowe beczki metalowe przeznaczone do jednorazowego użytku; beczki te, o grubości ścianek co najmniej 1,2 mm, muszą posiadać w jednym z den gwintowany czop z uszczelką, ochraniany przez obrzeże beczki. Na końcach beczek mogą znajdować się pierścienie zaciskowe, których złącza winny być zabezpieczone zatyczkami. Beczki, które nie są wyposażone w obręcze do przetaczania, winny posiadać żebra usztywniające. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 200 kg. Beczki przeznaczone do jednorazowego użytku mogą być przewożone tylko jako przesyłki wagonowe, w wagonach niekrytych; albo

e) w nowe beczki stalowe przeznaczone do jednorazowego użytku, z żebrami usztywniającymi, o grubości płaszcza 1,24 mm i dna 1,5 mm; ciężar własny beczki winien wynosić 22,5 kg. Podłużny szew płaszcza musi być spawany, a złącza den z płaszczem uszczelnione przekładką polietylenową. Na jednym z den winny znajdować się dwa gwintowane czopy, jeden o średnicy 50,8 mm (2"), a drugi o średnicy 19,05 mm (³/₄)", zamocowane klamrami z przekładką z syntetycznego kauczuku. Na czopy należy nałożyć cienkie stalowe kapturki.

(3) Naczynia wymienione pod (2) a) do e) mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności.

424

Materiały wymienione w punkcie 71 winny być zapakowane:

a) w opakowania żelazne lub drewniane; albo

b) w co najmniej dwukrotne worki z mocnego papieru lub w worki jutowe, z szczelnie zamkniętym workiem wewnętrznym z odpowiedniego tworzywa sztucznego.

425

(1) Materiały wymienione w punktach 72 i 73 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, zawierające najwyżej 5 kg materiału każde. Naczynia z tworzywa sztucznego nadawane jako przesyłki wagonowe mogą zawierać do 10 kg materiałów. Naczynia winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w opakowania stalowe lub drewniane; albo

c) w co najmniej dwukrotne worki z mocnego papieru. Jednakże octan ołowiu może być zapakowany tylko w następujące worki:

1. bądź w worki konopne powleczone wewnątrz odpowiednim tworzywem sztucznym lub z wkładką z wytrzymałego marszczonego papieru przyklejonego bitumem; taki worek wraz z zawartością nie może ważyć więcej niż 30 kg;

2. bądź w co najmniej dwukrotne worki z mocnego papieru z wkładką z odpowiedniego tworzywa sztucznego; taki worek wraz z zawartością nie może ważyć więcej niż 30 kg;

3. bądź w co najmniej pięciokrotne worki z mocnego papieru, z wkładką z odpowiedniego tworzywa sztucznego; taki worek wraz z zawartością nie może ważyć więcej niż 55 kg;

4. bądź w co najmniej trzykrotne worki z mocnego papieru, włożone do worków jutowych; taki worek wraz z zawartością nie może ważyć więcej niż 55 kg; albo

d) w szczelnie zamknięte worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(2) Materiały wymienione w punkcie 72 mogą być również zapakowane w naczynia z blachy białej lub z blachy stalowej.

(3) Materiały wymienione w punkcie 73 mogą być również przewożone luzem, stosownie do przepisów lm. 437 (2) i 439 (3).

426

Materiały wymienione w punktach 74 i 75 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o zawartości najwyżej do 5 kg każde. Naczynia z tworzywa sztucznego nadawane jako przesyłki wagonowe mogą zawierać do 10 kg materiałów. Naczynia winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w opakowania stalowe lub drewniane; albo

c) w co najmniej dwukrotne worki z mocnego papieru lub w worki jutowe; albo

d) w naczynia z blachy białej lub stalowej.

427

(1) Pestycydy wymienione w punkcie 81 winny być zapakowane:

a) stałe i pasty:

1. w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, zawierające najwyżej 5 kg materiału każde. Naczynia z tworzywa sztucznego nadawane jako przesyłki wagonowe mogą zawierać do 10 kg materiałów. Naczynia te winny być umieszczono w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

2. w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, zawierające nie więcej niż 15 kg materiału każde. Naczynia te winny być umieszczone w skrzyni drewnianej lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

3. w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli beczki wraz z zawartością ważą więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

4. w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub z innego materiału o wystarczającej wytrzymałości; albo

5. w szczelnie zamknięte worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

6. w drewniane naczynia lub bębny z fibry, z włożonym do nich hermetycznie zamkniętym gazoszczelnym workiem z tworzywa sztucznego. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

7. w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg;

8. związki arsenu nadawane jako przesyłki wagonowe mogą być również zapakowane w hermetycznie zamknięte beczki drewniane o wystarczającej wytrzymałości, z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg;

9. preparaty mogą być również wysyłane w opakowaniach użytkowych, ściśle ułożonych w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg;

b) ciekłe:

1. w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

2. w zatopione szklane ampułki o zawartości najwyżej do 50 g, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Ampułki mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

3. w naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 l, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

4. w konwie z odpowiedniego metalu, spawane lub twardo lutowane, o grubości ścianki co najmniej 0,5 mm, o pojemności najwyżej do 60 l, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany, wyposażone w uchwyty. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności; albo

5. w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli beczki wraz z zawartością ważą więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności; albo

6. w naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub z innego materiału o wystarczającej wytrzymałości. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności.

(2) Odnośnie do przewozu materiałów ciekłych wymienionych w punkcie 81 w wagonach-cysternach patrz lm. 438.

428

(1) Pestycydy wymienione w punkcie 82 winny być zapakowane:

a) stałe:

1. jak materiały stałe wymienione w punkcie 81;

2. nadawane jako przesyłki wagonowe - również w czterokrotne worki z wytrzymałego papieru, z szczelnie zamkniętym workiem wewnętrznym z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 55 kg;

b) ciekłe:

jak materiały ciekłe wymienione w punkcie 81.

(2) Odnośnie do przewozu materiałów ciekłych wymienionych w punkcie 82 w wagonach-cysternach patrz lm. 438.

429

(1) Pestycydy wymienione w punkcie 83 winny być zapakowane:

a) stałe:

1. jak materiały stałe wymienione w punkcie 81;

2. w wodoszczelne worki jutowe z wkładką z odpowiedniego materiału przyklejoną bitumem lub w worki jutowe z szczelnie zamkniętym wewnętrznym workiem z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 55 kg;

3. przy przewozie w przesyłkach wagonowych, a preparaty także w przesyłkach drobnych, mogą być one również zapakowane w czterokrotne worki z wytrzymałego papieru z hermetycznie zamkniętym workiem wewnętrznym z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 55 kg;

4. związki arsenu w postaci stałej mogą być również zapakowane:

i. w beczki drewniane o podwójnych ściankach, wyłożone wewnątrz wytrzymałym papierem; albo

ii. w pudełka tekturowe, umieszczone w drewnianej skrzyni; albo

iii. w ilościach najwyżej do 12,5 kg, w dwukrotne torby z wytrzymałego papieru lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni wyłożonej wytrzymałym papierem albo ciasno ułożone w mocnym pudle z obustronnie falistej tektury o równorzędnej wytrzymałości, wyłożonym wytrzymałym papierem. Wszystkie szczeliny i krawędzie styku winny być oklejone taśmą. Przy stosowaniu pudeł tekturowych sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 30 kg.

5. Przy przewozie związków arsenu w przesyłkach wagonowych mogą być również używane:

i. zwykłe opakowania drewniane wyłożone wewnątrz wytrzymałym papierem albo

ii. dla ilości najwyżej do 25 kg na worek dwukrotne worki papierowe lub worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, włożone pojedynczo do worków z juty lub podobnej tkaniny, z wkładką z marszczonego papieru; albo

iii. co najmniej trzykrotne worki papierowe lub dwukrotne worki papierowe z wkładką z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 20 kg; albo

iv. dwukrotne worki papierowe lub worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, włożone do czterokrotnych worków papierowych. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 60 kg.

W przypadkach wymienionych pod iii. oraz iv. należy dołączać do każdej przesyłki próżne worki w ilości 1 próżny worek na 20 worków zawierających materiały arsenowe; próżne worki są przeznaczone do zapakowania produktu, który może się wysypać z worków uszkodzonych podczas przewozu.

b) ciekłe:

1. jak materiały ciekłe wymienione w punkcie 81;

2. preparaty mogą być również zapakowane:

i. w hermetycznie zamknięte cylindryczne naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów, o pojemności najwyżej do 25 litrów. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

ii. w hermetycznie zamknięte balony szklane o pojemności najwyżej do 25 l, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym albo mocno osadzone w żelaznych lub wiklinowych koszach. Balony mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

iii. w naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego o grubości ścianki co najmniej 4 mm i pojemności najwyżej do 60 l, z otworami zamkniętymi przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany, bez opakowania ochronnego, jeżeli zezwala na to właściwa władza kraju nadania. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(2) Odnośnie do przewozu materiałów ciekłych wymienionych w punkcie 83 w wagonach-cysternach patrz lm. 438.

430

Materiały wymienione w punkcie 84 winny być zapakowane:

a) jak materiały stałe wymienione w punkcie 81;

b) materiały wymienione w punkcie 84 a), jeżeli są one zabarwione w sposób wyraźnie widoczny, również w co najmniej dwukrotne worki papierowe lub w worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, włożone do worków z tkaniny;

c) materiały wymienione w punkcie 84 b) również w gęsto tkane worki jutowe.

3. Pakowanie razem.

431

(1) Materiały wymienione w jednym i tym samym punkcie mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki. Opakowania wewnętrzne winny odpowiadać warunkom przewidzianym dla poszczególnych materiałów, a opakowania wysyłkowe - warunkom przepisanym dla materiałów określonych w danym punkcie.

(2) O ile w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie są przewidziane mniejsze ilości, materiały niniejszej klasy, w ilościach nie przekraczających 6 kg dla materiałów stałych lub 3 l dla cieczy, dla wszystkich materiałów wymienionych w jednym punkcie lub pod jedną literą, mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki bądź z materiałami wymienionymi w innym punkcie lub pod inną literą tej samej klasy, bądź z materiałami lub przedmiotami należącymi do innych klas - o ile pakowanie razem jest dla nich również dozwolone - bądź z innymi towarami, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w poniższych warunkach szczególnych.

Opakowania wewnętrzne winny odpowiadać ogólnym i szczegółowym warunkom opakowań. Ponadto winny być przestrzegane ogólne przepisy lm. 4(6) i 8.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 150 kg ani więcej niż 75 kg, jeżeli zawiera tłukące się naczynia.

Warunki szczególne:

	Określenie materiału	Największa ilość
Punkt		na naczynie	na sztukę przesyłki	Przepisy szczególne
1a)	Cyjanowodór	Pakowanie razem nie jest dozwolone
1b)	Roztwory cyjanowodoru z zawartością najwyżej do 4% czystego kwasu (roztwory o zawartości wyższej niż 4% nie są dopuszczone)	1 litr	1 litr	Nie mogą być pakowane razem z żadnym innym kwasem
2	Akrylonitryl, acetonitryl, nitryl kwasu izomasłowego	1 litr	1 litr	Nie mogą być pakowane razem z materiałami klas IIIc i V. Naczynia szklane winny być umieszczone w naczyniach ochronnych i przełożone materiałem wypełniającym
5a)	Karbonylek niklu	Pakowanie razem jest niedopuszczalne
11a)	Acetonocyjanohydryna	1 litr	1 litr	Nie może być pakowana razem z materiałami klas IIIc i V. Naczynia szklane winny być umieszczone w naczyniach ochronnych i przełożone materiałem wypełniającym
13b)	Siarczan metylu	1 litr	3 litry
31a)	Cyjanki stałe
	- w naczyniach tłukących się	500 g	500 g	Nie mogą być pakowane razem z materiałami o
	- w innych naczyniach	5 kg	5 kg	charakterze kwaśnym
31b)	Roztwory cyjanków nieorganicznych	1 litr	3 litry
41b)	Stopy żelazokrzemu z aluminium	2,5 kg	2,5 kg

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX).

432

(1) Każda sztuka przesyłki zawierająca materiały wymienione w punktach 1 do 5, 11 do 14, 21 do 23, 31 do 33, 41, 51 do 54, 81 i 82 winna być zaopatrzona w nalepkę według wzoru nr 4; każda sztuka przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 2, 4 a), 5 i 11 a) winna ponadto posiadać nalepkę według wzoru nr 2. Każda sztuka przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 61, 62, 71 do 75, 83 i 84 musi być zaopatrzona w nalepkę według wzoru nr 4 A.

(2) Sztuki przesyłki zawierające tłukące się naczynia niewidoczne od zewnątrz winny być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 9. Jeżeli tłukące się naczynia zawierają ciecze, sztuki przesyłki winny być ponadto zaopatrzone - z wyjątkiem przypadków, gdy chodzi o zatopione ampułki - w nalepki według wzoru nr 8; nalepki te należy umieszczać u góry na dwóch przeciwległych bokach skrzyni, a w razie użycia innych opakowań - w podobny sposób.

(3) Przy przesyłkach wagonowych umieszczanie na sztukach przesyłki nalepek według wzorów nr 2, nr 4 lub nr 4 A nie jest konieczne (patrz również lm. 440).

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

433

(1) Etylenoiminę (punkt 3) można przewozić jako przesyłki pośpieszne tylko w ładunkach wagonowych.

(2) Pestycydy w postaci stałej lub pasty (punkty 81 i 84) w opakowaniach użytkowych [patrz lm. 427 (1) a) 9.] mogą być nadawane jako przesyłki ekspresowe. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 15 kg.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

434

(1) Dla materiałów, których nazwy figurują w wyszczególnieniu materiałów (lm. 401), określenie towaru w liście przewozowym winno odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą. Określenie towaru należy podkreślić czerwono, a następnie podać klasę, punkt, a w razie potrzeby literę i skrót "RID" (np. IV a, punkt 1 a), RID).

Dla materiałów, których nazwy nie figurują w wyszczególnieniu materiałów (lm. 401), należy podać nazwę handlową lub chemiczną. Określenie to należy podkreślić czerwono, a następnie wymienić klasę, punkt, a w razie potrzeby literę materiału, który przedstawia równorzędne niebezpieczeństwo, i skrót "RID" [np. IV a, punkt 21 m), RID).

(2) Dla cyjanowodoru [punkt 1 a)] nadawca winien oświadczyć w liście przewozowym: "Właściwości towaru i opakowanie odpowiadają przepisom RID".

(3) Dla materiałów wymienionych w punkcie 41 nadawca winien oświadczyć w liście przewozowym: "Składowano co najmniej w ciągu 3 dni sucho na powietrzu".

(4) Przy wysyłce materiałów łatwo polimeryzujących nadawca winien oświadczyć w liście przewozowym: "Zastosowano niezbędne środki zapobiegające polimeryzacji podczas przewozu".

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

435

(1) Wagony niekryte z przesyłkami cyjanowodoru [punkt 1 a)] winny być w okresie od kwietnia do października przykrywane oponami, jeżeli naczynia nie są zapakowane do skrzyń drewnianych.

(2) Materiały wymienione w punkcie 54, pestycydy (punkt 83) opakowane według lm. 429 (1) a) 5. iii. oraz iv. i materiały wymienione w punkcie 84 zapakowane w worki należy ładować do wagonów krytych. Wagony, w których przewożono materiały zawierające arsen, winny być po wyładowaniu dokładnie oczyszczone.

(3) Materiały wymienione w punktach 3, 4 i 12 a) i b) należy ładować do wagonów niekrytych. Skrzynie zawierające materiały wymienione w punktach 4, 12 a) i b) można również ładować do wagonów krytych.

436

Materiały wymienione w niniejszej klasie należy umieszczać w wagonach oddzielnie od artykułów spożywczych i innych towarów konsumpcyjnych.

b. Dla przewozu luzem.

437

(1) Materiały wymienione w punkcie 41, przewożone luzem, należy ładować do wagonów niekrytych zaopatrzonych w opony lub do wagonów krytych.

(2) Materiały wymienione w punkcie 73, przewożone luzem, należy ładować do niekrytych wagonów zaopatrzonych w opony lub do wagonów z ruchomymi pokrywami.

(3) Wagony, w których przewożono luzem materiały wymienione w punktach 41 i 73, winny być po wyładowaniu wymyte bieżącą wodą.

c. Dla wagonów zbiornikowych.

438

(1) Ciecze wymienione w punktach 1 b), 14, 31 b), 81 do 83, akrylonitryl [punkt 2 a)], acetonitryl [punkt 2 b)], chlorek allilu [punkt 4 a)], acetonocyjanohydryna [punkt 11 a)], anilina [punkt 11 b)], epichlorohydryna [punkt 12 a)], etylenochlorohydryna [punkt 12 b)], alkohol allilowy [punkt 13 a)], siarczan metylu [punkt 13 b)], fenol [punkt 13 c)], krezole [punkt 22 a)] i ksylenole [punkt 22 b)] mogą być przewożone w przeznaczonych do tego celu wagonach-cysternach. Zbiorniki i ich zamknięcia powinny odpowiadać ogólnym warunkom lm. 402 dotyczącym opakowań. Zbiorniki zdejmowalne *) winny być umocowane na podwoziach wagonów w sposób uniemożliwiający ich przesuwanie się.

(2) W zbiornikach przeznaczonych do przewozu materiałów wymienionych w punktach 1 b), 31 b), 81 do 83, akrylonitrylu [punkt 2 a)], acetonitrylu [punkt 2 b)], chlorku allilu [punkt 4 a)], acetonocyjanohydryny [punkt 11 a)], epichlorohydryny [punkt 12 a)], etylenochlorohydryny [punkt 12 b)], alkoholu allilowego [punkt 13 a)] i siarczanu metylu [punkt 13 b)], wszystkie otwory muszą znajdować się ponad poziomem cieczy. Poniżej poziomu cieczy przez ściany zbiornika nie mogą przechodzić na zewnątrz żadne rury lub króćce. Jeżeli zbiorniki nie posiadają podwójnych ścian, nie mogą mieć żadnych szwów nitowanych. Otwory muszą być hermetycznie zamknięte, a zamknięcia zabezpieczone dobrze umocowanym metalowym kapturem. Zbiorniki dla materiałów wymienionych wyżej w punktach 2 a) i b), 4 a), 11 a), 12 a) i b), 13 a) i b) oraz 81 do 83 mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności.

(3) Zbiorniki przeznaczone do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 14 winny być wykonane z drobnoziarnistej stali i spawane; spawy muszą być całkowicie pewne. Zbiorniki winny ponadto odpowiadać następującym warunkom:

a) dla zbiorników trwale umocowanych:

1. muszą być one wykonane z blachy stalowej o takiej grubości, aby iloczyn grubości ścianki (w mm) i najniższej wytrzymałości na rozerwanie (w kg/mm²) użytej stali był co najmniej równy 520;

2. zbiorniki o pojemności nie przekraczającej 10.000 l mogą jednak być wykonane z blachy stalowej o grubości co najmniej 10 mm, zaś zbiorniki, których pojemność nie przekracza 12.500 l - z blachy stalowej o grubości co najmniej 12,5 mm;

3. zbiorniki muszą być tak skonstruowane, by wytrzymywały próbę wodną pod ciśnieniem 7 kg/cm²; próbę taką należy powtarzać przy końcu terminu dwukrotnie dłuższego niż termin przewidziany dla okresowej rewizji wagonu noszącego zbiornik. Wszystkie otwory zbiornika muszą znajdować się ponad poziomem, cieczy; poniżej poziomu cieczy przez ściany zbiornika nie mogą przechodzić na zewnątrz żadne rury lub króćce. Zbiorniki winny posiadać otulinę ochronną o grubości co najmniej 75 mm, w koszulce z blachy stalowej o grubości co najmniej 3 mm lub ze stopu aluminium o równorzędnej wytrzymałości. Otwory muszą być hermetycznie zamknięte, a zamknięcia zabezpieczone dobrze umocowanym metalowym kapturem.

b) dla zbiorników zdejmowalnych *):

1. zbiorniki o pojemności nie przekraczającej 6.000 l i o średnicy nie większej niż 1.500 mm mogą być wykonane z blachy stalowej o grubości co najmniej 8 mm. Zbiorniki muszą być obliczone w ten sposób, aby wytrzymywały próbę wodną pod ciśnieniem 7 kg/cm²;

2. przed oddaniem do użytku zbiorniki należy poddać próbie szczelności pod ciśnieniem 2 kg/cm². Wnętrze każdego zbiornika winno być sprawdzane co dwa lata. Próbę szczelności i badanie stanu wnętrza należy przeprowadzać pod kontrolą uznanego urzędowo rzeczoznawcy;

3. wszystkie otwory w zbiornikach muszą znajdować się ponad poziomem cieczy; poniżej poziomu cieczy przez ściany zbiornika nie mogą przechodzić na zewnątrz żadne rury lub króćce. Zawory nie mogą wystawać ponad powierzchnię zbiornika i muszą zabezpieczać jego hermetyczne zamknięcie. Zamknięcie winno być zabezpieczone dobrze umocowanym metalowym kapturem;

c) zbiorniki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności.

(4) Wagony-cysterny nadawane do przewozu nie mogą być zanieczyszczone zewnątrz materiałami trującymi.

d. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

______

*) Jako zbiorniki zdejmowalne określane są zbiorniki przystosowane do specjalnej konstrukcji wagonu, z którego mogą być zdjęte dopiero po zdemontowaniu urządzeń umocowujących.

439

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały zaliczone do niniejszej klasy można przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach), z wyjątkiem tłukących się sztuk przesyłek w rozumieniu lm. 4 (5).

(2) Zakazy ładowania razem przewidziane pod lm. 441 odnoszą się również do zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

(3) Materiały wymienione w punktach 41 i 73 można również ładować bez opakowania wewnętrznego do małych, zamykanych, pełnościennych pojemników (kontenerów), które należy po opróżnieniu wymyć bieżącą wodą.

(4) Anilinę [punkt 11 b)] można również przewozić w małych pojemnikach cieczy.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

440

(1) Wagony z ładunkiem materiałów wymienionych w punktach 1 do 5, 11 do 14, 21 do 23, 31 do 33, 41, 51 do 54, 81 i 82 winny być zaopatrzone po obu stronach w nalepki według wzoru nr 4, a wagony załadowane materiałami wymienionymi w punktach 2, 4 a), 5 i 11 a) również w nalepki według wzoru nr 2. Na wagonach załadowanych materiałami wymienionymi w punktach 61, 62, 71 do 75, 83 i 84 należy umieszczać po obu stronach nalepki według wzoru nr 4 A.

(2) Małe pojemniki (małe kontenery), do których załadowano sztuki przesyłki materiałów wymienionych w punktach 1 do 5, 11 do 14, 21 do 23, 31 do 33, 41, 51 do 54, 81 i 82 lub materiały wymienione w punkcie 41 luzem, należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 4. Na małych pojemnikach (małych kontenerach) załadowanych sztukami przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 61, 62, 71 do 75, 83 i 84 lub materiałami wymienionymi w punkcie 73 luzem należy umieszczać nalepki według wzoru nr 4 A.

Na małych pojemnikach (małych kontenerach), które zawierają sztuki przesyłki zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 9, należy umieszczać również taką samą nalepkę.

E. Zakazy ładowania razem.

441

(1) Materiałów klasy IV a nie wolno ładować do jednego wagonu razem z materiałami i przedmiotami klasy Ia (lm. 21).

(2) Materiałów wymienionych w punkcie 5 nie wolno ładować do jednego wagonu razem:

a) z przedmiotami klasy I b (lm. 61);

b) z przedmiotami klasy I c (lm. 101);

c) z materiałami klasy III a (lm. 301);

d) z materiałami klasy III b (lm. 331).

(3) Aniliny [punkt 11 b)] - jeżeli nie jest zapakowana zgodnie z przepisami lm. 408 (2) a) - nie wolno ładować do jednego wagonu razem z materiałami wymienionymi w punktach 4 i 5 klasy III c (lm. 371).

(4) Materiałów wymienionych w punkcie 12 a) i d) nie wolno ładować do jednego wagonu razem z materiałami klasy V (lm. 501), z wyjątkiem materiałów stałych, wymienionych w punktach 13, 15 a) i 21.

(5) Materiałów wymienionych w punktach 32 i 33 nie wolno ładować do jednego wagonu razem z materiałami wymienionymi w punkcie 3 klasy III c (lm. 371) ani z materiałami i przedmiotami wymienionymi w punktach 1 do 7, 9, kwasem chlorosulfonowym [punkt 11 a)] i materiałami wymienionymi w punkcie 21 klasy V (lm. 501).

442

Dla przesyłek, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, należy sporządzać odrębne listy przewozowe [CIM art. 6 § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

443

(1) Worki (punkty 91 i 92) należy pakować do skrzyń lub do wodoszczelnych worków, zabezpieczających przed jakimkolwiek przedostawaniem się zawartości na zewnątrz.

(2) Inne opakowania wymienione w punktach 91 i 92 włącznie z naczyniami wagonów zbiornikowych i małymi pojemnikami cieczy muszą być zamknięte w taki sam sposób i być tak samo szczelne jak w stanie napełnionym.

(3) Opakowania wymienione w punkcie 91 nadawane jako przesyłki drobne, wagony-cysterny i małe pojemniki cieczy, jak również opakowane worki (punkt 91) muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 4; opakowane worki (punkt 92) należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 4 A (patrz Dodatek IX).

(4) Próżne opakowania wymienione w punktach 91 i 92 należy w wagonach i magazynach umieszczać oddzielnie od artykułów żywnościowych i innych towarów konsumpcyjnych.

(5) Określenie towaru w liście przewozowym winno brzmieć: "Opakowanie próżne, IV a, punkt 91 (albo 92), RID". Tekst ten należy podkreślić czerwono.

G. Inne przepisy.

444

Materiały niniejszej klasy należy magazynować oddzielnie od artykułów spożywczych i innych towarów konsumpcyjnych.

445-449

KLASA IVb.

MATERIAŁY PROMIENIOTWÓRCZE

Uwagi wstępne.

1. Materiały promieniotwórcze, których aktywność właściwa nie przekracza 0,002 mikrocurie na gram, nie podlegają przepisom klasy IV b.

2. Izotopy promieniotwórcze dzieli się na 8 grup określonych pod lm. 1600 w Dodatku VI.

3. Wszystkie znane izotopy promieniotwórcze, które nie są wymienione pod lm. 1600, winny być zaliczone do grup w zależności od swej liczby atomowej oraz okresu półrozpadu zgodnie z lm. 1601 Dodatku VI.

Nieznane izotopy promieniotwórcze winny być zaliczane do Grupy I.

4. a) Mieszaniny produktów rozszczepienia powstające w wyniku rozszczepienia winny być zaliczane do Grupy II; aktywność tych mieszanin wyraża się przez aktywność sumaryczną wszystkich występujących w niej izotopów promieniotwórczych.

b) Mieszaniny pochodzące z pojedynczego szeregu rozpadów promieniotwórczych, w których izotopy promieniotwórcze występują w proporcjach naturalnych, winny być traktowane jako pojedynczy izotop promieniotwórczy. Grupę oraz aktywność określa pierwszy człon szeregu, z wyjątkiem przypadków, kiedy jeden z izotopów promieniotwórczych X w dowolnej chwili podczas przewozu ma aktywność większą niż jakikolwiek inny człon szeregu lub okres półrozpadu tego izotopu jest większy niż okres półrozpadu pierwszego członu; w tym przypadku grupą, do której należy zaliczyć mieszaninę, jest grupa izotopu promieniotwórczego X, zaś aktywność grupy określa maksymalna aktywność tego izotopu podczas przewozu.

c) W przypadku mieszanin pochodzących z pojedynczego szeregu rozpadów promieniotwórczych, w których zawartość niektórych izotopów promieniotwórczych przewyższa proporcje naturalne w rezultacie sztucznego wzbogacenia fizycznego lub chemicznego, jeden lub kilka członów szeregu występujących w proporcjach wyższych od proporcji naturalnych winny być traktowane jak oddzielne izotopy promieniotwórcze; reszta szeregu winna być traktowana jak wyżej pod b).

5. Aktywność naturalnego uranu oraz naturalnego toru określa się na podstawie zależności między aktywnością a masą, podanej pod lm. 1602 w Dodatku VI.

6. Jeżeli w mieszaninie znany jest rodzaj izotopów promieniotwórczych oraz odpowiadająca im aktywność, wówczas aktywność każdego izotopu promieniotwórczego musi być ograniczona w ten sposób, aby suma: F₁ + F₂ ... + F₈ nie była większa od 1; w sumie tej F₁, F₂ i F₈ oznaczają:

	aktywność sumaryczna izotopów promieniotwórczych Grupy I
F1 =	granica dopuszczalnej aktywności w sztuce przesyłki dla izotopów promieniotwórczych Grupy I
	aktywność sumaryczna izotopów promieniotwórczych Grupy II
F2 =	granica dopuszczalnej aktywności w sztuce przesyłki dla izotopów promieniotwórczych Grupy II
i tak dalej do
F8 =	aktywność sumaryczna izotopów promieniotwórczych Grupy VIII
	granica dopuszczalnej aktywności w sztuce przesyłki dla izotopów promieniotwórczych Grupy VIII

Uwaga: Mieszaniny wymienione powyżej w punkcie 4 b) winny być traktowane jako oddzielne izotopy promieniotwórcze.

7. W celu stosowania podanego wyżej wzoru w przypadkach, kiedy znane są rodzaje wszystkich izotopów promieniotwórczych, lecz nie jest znana aktywność jednego lub kilku z nich, izotopy promieniotwórcze o nieznanej aktywności winny być zaliczone do grupy najbardziej ograniczającej wśród grup, do których izotopy te należą (z konieczności musi być znana ich aktywność sumaryczna, którą można oznaczyć albo bezpośrednio, albo przez odjęcie aktywności sumarycznej izotopów o znanej aktywności od ogólnej aktywności zawartości sztuk przesyłki).

Jeżeli nie są znane rodzaje wszystkich lub kilku izotopów promieniotwórczych, izotopy te winny być zaliczone do Grupy I, zgodnie z punktem 3 powyżej.

1.

Wyszczególnienie materiałów.

450

Spośród materiałów i przedmiotów objętych tytułem klasy IV b dopuszcza się do przewozu tylko te, które są wymienione pod lm. 451 i tylko na warunkach przewidzianych pod lm. 451 do 470. Te materiały i przedmioty dopuszczone do przewozu na określonych warunkach uważa się za materiały i przedmioty RID.

Uwaga: 1. Materiały promieniotwórcze, które mogą wybuchać w zetknięciu z ogniem albo które są bardziej wrażliwe od dwunitrobenzenu zarówno na uderzenie, jak i na tarcie, są wyłączone od przewozu.

2. Materiały promieniotwórcze, których temperatura krytyczna jest niższa od 50°C lub których prężność pary w tej temperaturze przekracza 3 kg/cm², winny znajdować się w naczyniach, które odpowiadają warunkom podanym pod lm. 132 i 141 do 148.

3. Materiały promieniotwórcze samozapalne powinny znajdować się w opakowaniach, których wzór winien być zatwierdzony przez kompetentny organ, określony pod lm. 452 (7) a). Organ ten ustali świadectwo stwierdzające, że wzór jest zatwierdzony, oraz określające w sposób szczegółowy materiał, dla którego opakowanie może być użyte.

4. Do materiałów promieniotwórczych w specjalnej postaci zalicza się:

a) materiały promieniotwórcze w postaci litego ciała stałego:

i) których żaden z wymiarów nie jest mniejszy od 0,5 mm lub przynajmniej jeden z wymiarów nie jest mniejszy od 5 mm;

ii) które nie topią się, nie sublimują i nie zapalają się w temperaturze poniżej 538°C;

iii) które się nie łamią i nie pękają przy próbie na przebicie przewidzianej dla próbnej kapsułki pod lm. 1662 (2) Dodatku VI;

iv) które nie rozpuszczają się i nie tworzą produktów reakcji przechodzących do roztworu w ilościach przekraczających 50 mikrogramów na gram materiału podczas zanurzenia w wodzie w ciągu tygodnia, w temperaturze 20°C, przy pH 6 do 8 oraz przewodności wody nie przekraczającej 10 mikromho/cm;

v) które nie tworzą produktów reakcji ulegających rozproszeniu w ilościach przekraczających 50 mikrogramów na gram materiału podczas przebywania w powietrzu w ciągu jednego tygodnia w temperaturze 30°C;

b) inne materiały promieniotwórcze zawarte w kapsułce:

i) której żaden z wymiarów nie jest mniejszy od 0,5 mm lub przynajmniej jeden z wymiarów nie jest mniejszy od 5 mm;

ii) która jest wykonana z materiału odpowiadającego warunkom podanym powyżej pod a) i) do v), z tym że temperatura przewidziana pod a) ii) winna wynosić 800°C;

iii) której wzór odpowiada warunkom podanym pod lm. 1662 Dodatku VI.

5. Materiały promieniotwórcze uważa się za duże źródła promieniowania, jeżeli ich aktywność w jednej sztuce przesyłki przekracza następujące wartości:

b) 5.000 Ci dla materiałów w specjalnej postaci odpowiadających:

- albo definicji pod a) w uwadze 4 powyżej,

- albo definicji pod b) w uwadze 4 powyżej, jeżeli kapsułka nie jest użyta jako naczynie szczelne w rozumieniu lm. 452 (3) a);

b) dla innych materiałów

Grupa	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII
Aktywność	20 Ci	20 Ci	200 Ci	200 Ci	5.000 Ci	50.000 Ci	50.000 Ci	50.000 Ci

6. W rozumieniu RID materiałami rozszczepialnymi są: pluton-239, pluton-241, uran-233, uran-235 oraz wszelkie materiały zawierające którykolwiek z tych izotopów. Wszystkie inne materiały promieniotwórcze uważane są za nierozszczepialne.

451

1. a) Materiały promieniotwórcze nierozszczepialne, inne niż wymienione w punktach 1 b), 2 i 5;

b) materiały promieniotwórcze nierozszczepialne w specjalnej postaci (patrz uwaga 4 pod lm. 450), inne niż wymienione w punktach 2 i 5.

Dla a) i b) patrz również lm. 451 a.

2. Materiały promieniotwórcze nierozszczepialne będące dużymi źródłami promieniowania (patrz uwaga 5 pod lm. 450).

3. Materiały promieniotwórcze rozszczepialne, nie wymienione w punktach 4 i 5. Patrz również lm. 451 a.

4. Materiały promieniotwórcze rozszczepialne będące dużymi źródłami promieniowania.

5. Materiały promieniotwórcze o niskiej aktywności właściwej [patrz lm. 457 (1)]. Patrz również lm. 451 a.

6. Próżne opakowania po materiałach promieniotwórczych. Patrz również lm. 451 a pod 2. C.

451a

Przepisów rozdziału 2 "Przepisy przewozowe" z wyjątkiem przepisów podanych pod lm. 470 (4) i (5) nie stosuje się do materiałów i przedmiotów wymienionych w punktach 2 A, 2 B, 2 C lub 2 D przewożonych z zachowaniem warunków podanych niżej w punkcie 1.

1. a) Moc dawki w jakimkolwiek punkcie powierzchni sztuki przesyłki nie przekracza 0,5 mR/h lub równoważnika [patrz uwaga pod lm. 453 (2)];

b) niezwiązane skażenia promieniotwórcze na całej powierzchni zewnętrznej sztuki przesyłki nie przekraczają poziomów podanych pod lm. 1604 w Dodatku VI;

c) sztuka przesyłki nie zawiera jakichkolwiek innych towarów oprócz przedmiotów, przyrządów lub aparatów związanych z wykorzystaniem przewożonych materiałów;

d) sztuka przesyłki nie zawiera w sumie więcej niż 15 g uranu-233, lub 15 g uranu 235, lub 15 g plutonu-239, lub 15 g plutonu-241, lub 15 g jakiejkolwiek mieszaniny tych izotopów z wyjątkiem przedmiotów wymienionych pod 2. D.

2. A. Materiały promieniotwórcze, których aktywność nie przekracza:

i) w sztuce przesyłki:

0,01 mCi izotopów promieniotwórczych grupy I; albo

0,1 mCi izotopów promieniotwórczych grupy II; albo

1 mCi izotopów promieniotwórczych grupy III, IV, V lub VI lub materiałów promieniotwórczych w specjalnej postaci określonych w uwadze pod 4 a) lm. 450; albo

25 Ci izotopów promieniotwórczych grupy VII lub VIII;

ii) stężenia 0,5 mCi/ml dla trytu w postaci tlenków trytu w roztworze wodnym;

pod warunkiem, że materiały są tak opakowane, że w normalnych warunkach przewozu nie może mieć miejsca ich rozproszenie.

Naczynie przeznaczone do utrzymania materiałów promieniotwórczych podczas przewozu winno być zaopatrzone w napis "RADIOACTIVE" wybity literami drukowanymi i umieszczony w ten sposób, aby był widoczny przed otwarciem naczynia.

W liście przewozowym umieszcza się wzmiankę: "Materiały klasy IVb, 451a, RID".

Uwaga: Materiały promieniotwórcze, które stwarzają inny rodzaj niebezpieczeństwa, podlegają również przepisom odpowiedniej klasy.

B. Aparaty takie, jak zegary, lampy lub przyrządy elektronowe lub inne wyroby, zawierające materiały promieniotwórcze w postaci trudno poddającej się rozproszeniu (wymagania tego nie stosuje się do materiałów grupy VII), których aktywność dla pojedynczego aparatu, przyrządu lub przedmiotu nie przekracza:

0,1 mCi dla izotopów promieniotwórczych grupy I; albo

1 mCi dla izotopów promieniotwórczych grupy II; albo

10 mCi dla izotopów promieniotwórczych grupy III; albo

50 mCi dla izotopów promieniotwórczych grupy IV lub dla materiałów promieniotwórczych w specjalnej postaci zgodnie z definicją w uwadze pod lm. 450; albo

1 Ci dla izotopów promieniotwórczych grupy V lub VI; albo

25 Ci dla izotopów promieniotwórczych grupy VII lub VIII; pod warunkiem, że:

i) te aparaty, przyrządy i wyroby są dobrze umieszczone w wytrzymałych opakowaniach;

ii) moc dawki w odległości 10 cm od aparatu, przyrządu lub wyrobu przed jego opakowaniem nie przekracza 10 mR/h lub równoważnika;

iii) całkowita aktywność w sztuce przesyłki nie przekracza:

1 mCi dla izotopów promieniotwórczych grupy I; albo

50 mCi dla izotopów promieniotwórczych grupy II; albo

3 Ci dla izotopów promieniotwórczych grupy III lub IV; albo

20 Ci dla materiałów promieniotwórczych w specjalnej postaci zgodnie z definicją w uwadze pod 4 a) lm. 450; albo

1 Ci dla izotopów promieniotwórczych grupy V lub VI; albo

200 Ci dla izotopów promieniotwórczych grupy VII lub VIII.

W liście przewozowym umieszcza się wzmiankę "Materiały klasy IVb, 451a, RID".

C. Próżne opakowania po materiałach promieniotwórczych (punkt 6) pod warunkiem, że będą w dobrym stanie, oczyszczone wewnątrz i zamknięte w taki sam sposób jak w stanie napełnionym. Na opakowaniu należy umieścić napis: "Próżne opakowanie po materiałach promieniotwórczych". Napisy przewidziane pod lm. 452 (5) d) i (6) c) oraz nalepki przewidziane pod lm. 459 (1) i (3) winny być niewidoczne.

W liście przewozowym umieszcza się wzmiankę: "Próżne opakowanie, IVb, 451a, RID".

D. Wyroby przemysłowe z wyjątkiem elementów paliwowych, które zawierają jako jedyny materiał promieniotwórczy uran naturalny lub zubożony (na przykład opakowanie do materiałów promieniotwórczych z osłoną wykonaną z uranu), pod warunkiem, że:

i) powierzchnia uranu jest pokryta powłoką z metalu nieaktywnego;

ii) aktywność pojedynczego wyrobu nie przekracza 3 Ci.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych opakowań podano pod F.).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

452

(1) Dla materiałów wymienionych w punktach 1 do 5 należy stosować opakowania typu A lub B, określone niżej pod (2) do (6). Odnośnie materiałów wymienionych w punkcie 5 patrz jednak również lm. 457.

(2) a) Wszystkie elementy konstrukcyjne, niezbędne do zapewnienia wymogów niniejszej klasy w odniesieniu do opakowań, uważa się za części składowe opakowania.

W szczególności opakowanie może zawierać jedno lub kilka naczyń, materiał chłonny, urządzenia zapewniające niezmienność położenia przestrzennego poszczególnych części, ekran osłaniający przed promieniowaniem, urządzenia chłodzące i amortyzujące oraz izolację cieplną. Dla materiałów wymienionych w punktach 2 i 4 częścią taką lub urządzeniem może być wagon wraz z urządzeniami do mocowania, jeżeli stanowią one integralną część opakowania.

Żaden przedmiot dodany do sztuki przesyłki podczas przewozu, który nie stanowi integralnej części opakowania, nie może pogarszać bezpieczeństwa przesyłki.

b) Przy wyborze materiałów do wyrobu opakowań należy uwzględniać zmiany temperatury, którym może podlegać sztuka przesyłki podczas przewozu lub składowania. Do tego celu przyjmuje się granice temperatur od -40°C do +70°C.

c) Opakowanie winno być tak wykonane, aby wszelkie przyspieszenia, wstrząsy lub drgania rezonansowe podczas przewozu nie mogły obniżać efektywności urządzeń zamykających w poszczególnych naczyniach ani powodować uszkodzeń całości opakowania. W szczególności śruby i wkręty nie powinny odkręcać się samoczynnie, zaś inne urządzenia zamykające nie mogą być otwierane w sposób nie zamierzony.

(3) a) Opakowanie winno zawierać naczynie szczelne zaopatrzone w pewnie działające urządzenie zamykające.

Uwaga: Przez pojęcie naczynia szczelnego rozumie się naczynie zapewniające zatrzymanie materiału promieniotwórczego nawet w tym przypadku, jeżeli inne naczynia zewnętrzne ulegną pęknięciu lub staną się nieszczelne. Przez pojęcie urządzenia zamykającego rozumie się urządzenie, które nie może się otwierać samoczynnie, może być otwarte tylko w sposób zamierzony i jest wytrzymałe na ewentualny wzrost ciśnienia w szczelnym naczyniu.

Konstrukcja naczynia szczelnego winna uwzględniać oddziaływanie rozkładu radiolitycznego cieczy i innych wrażliwych materiałów.

b) Naczynie szczelne oraz jego urządzenia zamykające winny być wykonane z materiałów odpornych na korodujące działanie zawartości.

c) Naczynie szczelne winno być na tyle wytrzymałe, aby zachowało szczelność przy obniżeniu się absolutnego ciśnienia otaczającego do 0,5 at.

d) Jeżeli naczynie szczelne nie tworzy całości z resztą opakowania, winno być wyposażone w pewnie działające urządzenia zamykające zupełnie niezależne od innych części opakowania.

e) Opakowanie winno być tak skonstruowane, ażeby naczynie szczelne było wytrzymałe na każdy wzrost ciśnienia wewnętrznego. Naczynie szczelne przeznaczone dla cieczy lub gazów winno być wykonane z metalu.

f) W razie potrzeby we wnętrzu lub na zewnątrz naczynia szczelnego umieszcza się osłonę chroniącą przed promieniowaniem. Naczynie szczelne może być tak skonstruowane, że samo może tworzyć osłonę.

g) Jeżeli naczynie szczelne otoczone jest osłoną chroniącą przed promieniowaniem, musi być ona tak skonstruowana, aby naczynie nie mogło się od niej oddzielić. Jeżeli osłona i naczynie szczelne tworzą jedną całość nie związaną z resztą opakowania, osłona musi być zaopatrzona w pewnie działające urządzenie zamykające zupełnie niezależne od reszty opakowania.

h) Jeżeli osłabienie promieniowania uzyskuje się całkowicie lub częściowo przez utrzymanie odległości między naczyniem szczelnym a zewnętrzną częścią opakowania, część ta musi być tak skonstruowana, aby odległość ta była zachowana.

i) Opakowanie zawierające izolację cieplną, zapewniającą jego zgodność z przepisami dla opakowań typu B [lm. 452 (6) a)], winno być skonstruowane w ten sposób, ażeby izolacja cieplna lub elementy konstrukcyjne opakowania pełniące funkcje tej izolacji zachowały skuteczność w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1642 do 1646 oraz 1643 w Dodatku VI.

(4) a) Najmniejszy zewnętrzny wymiar sztuki przesyłki nie może być mniejszy niż 10 cm.

b) Sztuka przesyłki winna być tak skonstruowana, ażeby podczas przewozu można było nią łatwo manipulować i odpowiednio ją zamocować.

c) Sztuki przesyłki o ciężarze od 10 do 50 kg winny być wyposażone w uchwyty umożliwiające przenoszenie ręczne.

d) Sztuki przesyłki o ciężarze przekraczającym 50 kg winny być tak skonstruowane, ażeby było możliwe ich bezpieczne przenoszenie za pomocą środków mechanicznych.

e) Uchwyty przewidziane do przenoszenie sztuki przesyłki winny odpowiadać przyjętym normom bezpieczeństwa w tej dziedzinie. Należy przewidzieć zapas bezpieczeństwa na wypadek szarpnięć.

f) Inne uchwyty niż wymienione wyżej pod e) oraz wszelkie inne części na zewnętrznej powierzchni opakowania, które mogą służyć do podnoszenia sztuki przesyłki, winny podczas przewozu być całkowicie zakryte lub zdjęte albo też muszą być tak skonstruowane, ażeby wytrzymały cały ciężar sztuki przesyłki z uwzględnieniem zapasu bezpieczeństwa na szarpnięcia podczas podnoszenia.

g) W miarę możliwości na zewnętrznej części opakowania nie powinno być żadnych części wystających. Urządzenia takie, jak zawory bezpieczeństwa oraz kurki, winny znajdować się w zagłębieniach lub być przykryte stalowymi osłonami. Ponadto powierzchnie zewnętrzne winny być w miarę praktycznych możliwości tak skonstruowane i wykonane, ażeby łatwo można było je dekontaminować.

h) Każda sztuka przesyłki winna być wyposażona w zewnętrzne urządzenie w rodzaju plomby, które nie powinno ulegać łatwo uszkodzeniu, i wskazywać na każdorazowe nieprawne otwarcie sztuki przesyłki.

i) Niezwiązane skażenia promieniotwórcze na wszystkich zewnętrznych powierzchniach sztuki przesyłki winny być możliwie jak najmniejsze i w żadnym przypadku nie mogą przekroczyć wartości podanych w tablicy pod lm. 1604 w Dodatku VI.

Opakowania typu A.

(5) a) Opakowanie typu A winno zabezpieczać zawarte w nim materiały promieniotwórcze przed jakąkolwiek ucieczką lub rozproszeniem i zachować własności osłonne w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1642 do 1646 w Dodatku VI.

b) Opakowanie typu A przeznaczone do przewozu cieczy winno ponadto zabezpieczać zawarte w nim materiały promieniotwórcze przed jakąkolwiek ucieczką lub rozproszeniem w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1647 w Dodatku VI, z wyjątkiem przypadku, kiedy we wnętrzu szczelnego naczynia znajduje się materiał chłonny w ilości wystarczającej do wchłonięcia dwukrotnej objętości zawartej w nim cieczy oraz spełniony jest jeden z dwóch następujących warunków:

1. materiał chłonny znajduje się wewnątrz osłony przed promieniowaniem; lub

2. materiał chłonny znajduje się na zewnątrz osłony przed promieniowaniem, lecz można udowodnić, że w przypadku wchłonięcia ciekłej zawartości przez ten materiał moc dawki na powierzchni sztuki przesyłki nie przekroczy 1.000 mR/h lub równoważnika.

c) Opakowanie typu A przeznaczone do przewozu trytu należącego do grupy VII o aktywności przekraczającej 200 Ci lub innych gazów o aktywności przekraczającej 20 Ci winno zabezpieczać zawartość przed jakąkolwiek ucieczką lub rozproszeniem zakładając, że naczynie szczelne poddano oddzielnie badaniu przewidzianemu pod lm. 1647 w Dodatku VI.

d) W opakowaniu typu A przeznaczonym do przewozu emiterów gamma o aktywności powyżej 3 Ci i zawierającym osłonę wykonaną z materiału o temperaturze topnienia poniżej 815°C materiał promieniotwórczy winien być umieszczony w zamkniętej powłoce stalowej (może to być szczelne naczynie). Żaden wymiar zewnętrzny tej powłoki nie może być mniejszy od 5 cm, zaś jej grubość winna wynosić co najmniej 2 mm.

Uwaga: W rozumieniu niniejszego przepisu emiterami gamma są tylko te substancje promieniotwórcze, w których ponad 10% rozpadów zachodzi z emisją promieniowania gamma o energii ponad 100 keV.

Na powierzchni zewnętrznej powłoki stalowej lub w przypadku, kiedy ta powłoka znajduje się wewnątrz osłony wykonanej z metalu o temperaturze topnienia powyżej 815°C, na powierzchni zewnętrznej tej powłoki powinny znajdować się umieszczone w sposób widoczny - znak promieniowania figurujący na nalepkach oraz napis "RADIOACTIVE" wybite, wytłoczone lub naniesione w inny sposób odporny na działanie ognia i wody. Napis powinien być wykonany drukowanymi literami o wysokości co najmniej 1 cm.

e) Każda sztuka przesyłki złożona z opakowania typu A winna być zaopatrzona na powierzchni zewnętrznej w napis "Typ A" umieszczony w sposób widoczny i trwały. Na opakowaniu, którego wzór podlega zatwierdzeniu [patrz lm. 456 (11)], należy ponadto w sposób widoczny i trwały umieścić znak państwowy [patrz lm. 456 (11) d)] oraz znak rozpoznawczy umożliwiający identyfikację każdego opakowania [patrz lm. 456 (11) e)].

Opakowania typu B.

(6) a) Opakowanie typu B, w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1642 do 1646 oraz 1648 do 1651 w Dodatku VI, winno:

i) zabezpieczać promieniotwórczą zawartość przed jakąkolwiek ucieczką lub rozproszeniem;

ii) zachować promienioszczelność do wartości mocy dawki promieniowania poniżej 1.000 mR/h w odległości 1 m od powierzchni opakowania zakładając, że sztuka przesyłki zawiera dostateczną ilość irydu-192, ażeby przed badaniami moc dawki w odległości 1 m od powierzchni sztuki przesyłki wynosiła 10 mR/h. Jeżeli opakowanie typu B przeznaczone jest dla określonego izotopu promieniotwórczego, izotop ten może być użyty do badań zamiast irydu-192.

b) Opakowanie typu B winno być ponadto tak zbudowane, ażeby szczelne naczynie pozostało szczelne po zanurzeniu opakowania w wodzie na głębokość 15 m.

c) Na każdym opakowaniu typu B, na zewnętrznej powierzchni najbardziej na zewnątrz umieszczonego ognio- i wodoodpornego naczynia, winien znajdować się znak promieniowania figurujący na nalepkach, wybity, wytłoczony lub wykonany w każdy inny sposób odporny na działanie ognia i wody.

d) Na zewnętrznej powierzchni każdej sztuki przesyłki złożonej z opakowania typu B winien być umieszczony w sposób widoczny i trwały napis: "Typ B", znak państwowy [patrz (7) c) ii)] uzupełniony przez znak rozpoznawczy umożliwiający identyfikację każdego opakowania [patrz (7) c) iii)] oraz, jeżeli wzór sztuki przesyłki winien podlegać zatwierdzeniu zgodnie z lm. 456 (11) - znak rozpoznawczy przewidziany pod lm. 456 (11) d).

(7) Przy zatwierdzaniu wzoru opakowania typu B stosuje się następujące przepisy:

a) wzory opakowań typu B, zaprojektowanych w państwach uczestniczących w CIM, winny być zatwierdzane przez kompetentny organ tych państw. Jeżeli państwo, w którym zaprojektowano opakowanie, nie uczestniczy w CIM, przewóz jest możliwy przy spełnieniu następujących wymagań:

i) państwo to wyda świadectwo, że opakowanie odpowiada wymaganiom technicznym RID, i świadectwo to zostanie uznane przez kompetentny organ pierwszego państwa CIM biorącego udział w przewozie;

ii) jeżeli nie ma żadnego świadectwa, wzór opakowania winien być zatwierdzony przez kompetentny organ pierwszego państwa CIM biorącego udział w przewozie;

b) wniosek o zatwierdzenie winien zawierać:

i) opis jakościowy przewidywanej zawartości ze szczegółowym podaniem jej stanu fizycznego, postaci chemicznej oraz rodzaju emitowanego promieniowania;

ii) szczegółowy opis wzoru z dołączeniem dokładnych rysunków oraz wykazu materiałów i stosowanych metod konstrukcyjnych;

iii) sprawozdanie z wykonanych badań wraz z osiągniętymi wynikami lub obliczenia świadczące, że wzór odpowiada wymaganym warunkom, lub też inne odpowiednie uzasadnienie;

iv) instrukcje dla użytkownika proponowane przez autora projektu w przypadku zatwierdzenia modelu;

c) i) kompetentny organ wydaje świadectwo dla każdego zatwierdzonego lub uznanego wzoru. W świadectwie podaje się wszystkie szczególne ograniczenia wynikające z rodzaju przewożonych materiałów oraz wszelkie instrukcje specjalne związane z użytkowaniem opakowania;

ii) w przypadku zatwierdzenia wzoru opakowania, którego projekt został opracowany w państwie uczestniczącym w CIM, kompetentny organ nadaje dla tego wzoru znak państwowy, składający się z:

symbolu państwa*), do którego należy kompetentny organ, oraz numeru kolejnego świadectwa (według kolejnych liczb naturalnych);

______

^*) Symbole te są następujące:

A	Austria	IRQ	Irak
B	Belgia	L	Luksemburg
BG	Bułgaria	MA	Maroko
CH	Szwajcaria	N	Norwegia
CS	Czechosłowacja	NL	Holandia
D	Niemcy1)	P	Portugalia
DK	Dania	PL	Polska
E	Hiszpania	R	Rumunia
F	Francja	S	Szwecja
FL	Liechtenstein	SF	Finlandia
GB	Wielka Brytania	SYR	Syria
	i Północna Irlandia	TN	Tunezja
GR	Grecja	TR	Turcja
H	Węgry	YU	Jugosławia
I	Włochy

iii) opisany powyżej znak państwowy winien być uzupełniony przez znak rozpoznawczy pozwalający na identyfikację każdego opakowania wykonanego zgodnie z zatwierdzonym wzorem. Kompetentny organ może zatwierdzić wzór jedynie pod warunkiem, że autor projektu ustali znak rozpoznawczy i zawiadomi o tym kompetentny organ;

d) producent, nadawca oraz użytkownik opakowania, którego model został zatwierdzony, winni być gotowi do dostarczenia kompetentnemu organowi wyczerpujących zaświadczeń stwierdzających, że metody oraz materiały użyte do wykonania opakowania zgodne są z wymaganiami zatwierdzonymi dla wzoru. Kompetentny organ może kontrolować opakowanie także w procesie jego produkcji.

______

¹⁾ Uwaga Urzędu Centralnego: Zgodnie z oświadczeniem właściwych władz Niemiec (DB i DR) symbol "D" uzupełnia się następująco:

.

453

(1) Sztuki przesyłki zalicza się do jednej z trzech następujących kategorii:

a) Kategoria I-BIAŁA, jeżeli w każdej chwili podczas przewozu moc dawki promieniowania emitowanego przez sztukę przesyłki nie przekracza 0,5 mR/h lub równoważnika w jakimkolwiek miejscu zewnętrznej powierzchni sztuki przesyłki [patrz również pod b)];

b) Kategoria II - ŻÓŁTA, jeżeli wartość graniczna podana pod a) została przekroczona lub jeżeli sztuka przesyłki należy do klasy II bezpieczeństwa jądrowego [patrz lm. 456 (5)] niezależnie od przekroczenia granicy podanej pod a) oraz jeżeli:

1. moc dawki promieniowania emitowanego przez sztukę przesyłki w każdej chwili podczas przewozu nie przekracza:

i) 10 mR/h lub równoważnika, w jakimkolwiek miejscu zewnętrznej powierzchni sztuki przesyłki,

ii) 0,5 mR/h lub równoważnika, w odległości 1 m od środka sztuki przesyłki; **)

2. wskaźnik transportowy [patrz (4) i (5)] nie może przekraczać 0,5 w każdej chwili podczas przewozu;

c) Kategoria III - ŻÓŁTA, jeżeli co najmniej jedna z wartości granicznych wymienionych powyżej pod b) została przekroczona oraz jeżeli:

1. moc dawki promieniowania emitowanego przez sztukę przesyłki w każdej chwili podczas przewozu nie przekracza:

i) 200 mR/h lub równoważnika, w jakimkolwiek miejscu zewnętrznej powierzchni sztuki przesyłki;

ii) 10 mR/h lub równoważnika, w odległości 1 m od środka sztuki przesyłki **) [patrz jednak poniżej pod (2)];

2. wskaźnik transportowy [patrz (4) i (5)] nie może przekraczać 10 w każdej chwili podczas przewozu.

(2) Wartości graniczne podane powyżej pod c) 1. ii) oraz 2. mogą być przekroczone pod warunkiem, że sztuka przesyłki będzie przewożona jako przesyłka wagonowa. W tym przypadku moc dawki nie może przekraczać:

i) 200 mR/h lub równoważnika, w jakimkolwiek miejscu dostępnym bezpośrednio na powierzchni wagonu;

ii) 10 mR/h lub równoważnika, w odległości 2 m od jakiejkolwiek powierzchni zewnętrznej wagonu.

Uwaga: Jednostkę miary mocy dawki stanowi milirentgen na godzinę lub równoważnik.

Liczba "milirentgenów na godzinę (mR/h) lub równoważnika" stanowi sumę następujących wartości:

a) dla promieniowania gamma i/lub X: liczba milirentgenów na godzinę;

b) dla promieniowania beta: liczba miliradów na godzinę w odniesieniu do powietrza;

c) dla neutronów: liczba "milirentgenów na godzinę lub równoważnik" obliczona według lm. 1603 Dodatku VI lub liczba miliremów na godzinę.

______

^**) Jeżeli jakikolwiek z wymiarów zewnętrznych całości sztuki przesyłki przekracza 2 m, podana wartość mocy dawki nie może być przekroczona zarówno na powierzchni zewnętrznej, przez którą przechodzi większa oś sztuki przesyłki, jak i w odległości 1 m od tej osi.

(3) Pomiary mocy dawki należy wykonywać odpowiednim przyrządem. Otrzymaną wartość uważa się za rzeczywistą moc dawki. Strumień neutronów można określać drogą pomiarów lub drogą obliczeń.

(4) Jeżeli sztuki przesyłki nie należą do klasy II bezpieczeństwa jądrowego, zagrożenie od promieniowania emitowanego przez sztuki przesyłki kategorii II - ŻÓŁTEJ i III - ŻÓŁTEJ wyraża się za pomocą wskaźnika transportowego. Wskaźnikiem transportowym jest:

a) liczba wyrażająca największą moc dawki w mR/h lub równoważnik w odległości 1 m od środka sztuki przesyłki, lub

b) jeżeli jakikolwiek z wymiarów zewnętrznych całości sztuki przesyłki przekracza 2 m, większa z dwóch liczb wyrażających następujące wartości:

i) największą moc dawki w mR/h lub równoważnik na powierzchni zewnętrznej, przez którą przechodzi większa oś sztuki przesyłki;

ii) największa moc dawki w mR/h lub równoważnik w odległości 1 m od większej osi;

(5) Dla sztuki przesyłki należącej do klasy II bezpieczeństwa jądrowego wskaźnik transportowy wyraża się przez większą z dwóch podanych poniżej wartości:

a) liczba wyrażająca największą moc dawki według (4) a) lub b);

b) iloraz otrzymany z podzielenia liczby 50 przez "dozwoloną liczbę" dla tych sztuk przesyłki [patrz lm. 456 (10 b)].

(6) Liczbę wyrażającą wskaźnik transportowy zaokrągla się do jednej dziesiętnej w górę.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

454

(1) Materiały wymienione w punkcie 1 a) należy przewozić w opakowaniach typu A lub B. Największa aktywność w jednej sztuce przesyłki nie może przekraczać niżej podanych wartości:

a) dla opakowań typu A:

Grupa	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII
Aktywność	1 mCi	50 mCi	3 Ci	20 Ci	20 Ci	1.000 Ci	1.000 Ci	1.000 Ci

b) dla opakowań typu B:

Grupa	I	II	III	IV	V	VI	VII	VIII
Aktywność	20 Ci	20 Ci	200 Ci	200 Ci	5.000 Ci	5.000 Ci	50.000 Ci	50.000 Ci

(2) Materiały wymienione w punkcie 1 b) należy przewozić w opakowaniach typu A lub B. Największa aktywność w sztuce przesyłki nie może przekraczać:

a) dla opakowań typu A: 20 Ci,

b) dla opakowań typu B: 5.000 Ci,

pod warunkiem, że w przypadku materiałów nie odpowiadających definicji w uwadze 4 a) pod lm. 450, lecz odpowiadających definicji w uwadze 4 b), kapsułka nie może być użyta jako szczelne naczynie. Jeżeli kapsułka ta jest użyta jako szczelne naczynie, największą aktywność w sztuce przesyłki należy ograniczyć do wartości podanych powyżej pod a) i b) (1).

(3) Każdy wzór kapsułki winien być zatwierdzony przez kompetentny organ państwa, w którym opracowano projekt. Zatwierdzenie to połączone jest z wydaniem świadectwa stwierdzającego, że wzór odpowiada przepisom niniejszej klasy, oraz wymieniającego rodzaj materiału promieniotwórczego, który można umieszczać w kapsułkach odpowiadających wzorowi.

Producent, nadawca oraz użytkownik materiału promieniotwórczego, umieszczonego w kapsułce, odpowiadającej zatwierdzonemu wzorowi, winni być gotowi do dostarczenia kompetentnemu organowi wyczerpujących zaświadczeń stwierdzających, że metody oraz materiały użyte do budowy kapsułki zgodne są z wymaganiami zatwierdzonymi dla wzoru.

455

(1) Materiały wymienione w punkcie 2 należy przewozić w opakowaniach typu B, które ponadto winny odpowiadać następującym warunkom:

a) materiały użyte do wyrobu opakowania, jego części składowych lub naczyń wewnętrznych winny pod względem fizycznym i chemicznym być odpowiednio dobrane między sobą oraz dobrane do materiału zawartego w sztuce przesyłki;

b) każda sztuka przesyłki, w której na szczelne naczynie w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1642 do 1646 oraz 1648 do 1651 w Dodatku VI może być wywierane ciśnienie, powodujące w materiale konstrukcyjnym naczynia naprężenia większe od granicy elastyczności w temperaturze, która może powstać podczas badań, winna być wyposażona w urządzenia odprowadzające gazy;

c) wszelkie zawory, z wyjątkiem zaworów urządzeń rozprężających, przez które mogłyby przenikać materiały promieniotwórcze lub pierwotny nośnik ciepła i powodować skażenia zewnętrzne, winny być zabezpieczone przed wszelkimi niedozwolonymi manipulacjami i zaopatrzone dodatkowo w szczelne osłony, zapobiegające rozprzestrzenianiu się substancji wydzielających się z zaworów;

Uwaga: Pierwotny nośnik ciepła jest to gaz, ciecz lub ciało stałe, z wyjątkiem źródła promieniowania, znajdujące się wewnątrz szczelnego naczynia.

d) opakowanie winno być tak wykonane, ażeby żadne urządzenia podnośnikowe znajdujące się na sztuce przesyłki nie powodowały podczas ich normalnego użycia naprężeń większych od jednej trzeciej granicy elastyczności w jakimkolwiek materiale opakowania;

e) wszelkie urządzenia do mocowania znajdujące się na sztuce przesyłki winny być tak wykonane, ażeby siły działające podczas przewozu nie powodowały niezgodności sztuki przesyłki z przepisami niniejszej klasy.

(2) Sztuka przesyłki winna być wykonana tak, ażeby:

a) ciepło wydzielane we wnętrzu sztuki przesyłki przez zawarte w niej materiały promieniotwórcze nie zmniejszało skuteczności opakowania w żadnej chwili podczas przewozu. W szczególności należy zwrócić uwagę na efekty cieplne, które mogą powodować:

i) zmianę położenia, formy geometrycznej lub stanu fizycznego zawartych materiałów lub, jeżeli materiał mieści się w powłoce lub naczyniu metalowym, topnienie powłoki, naczynia lub samych materiałów;

ii) pogorszenie jakości opakowania przez pęknięcia wskutek naprężeń cieplnych lub stopienia osłony przed promieniowaniem;

iii) przyspieszenie korozji wskutek obecności wilgoci;

b) temperatura na dostępnych powierzchniach sztuki przesyłki nie przekraczała 50°C. Jeżeli sztukę przesyłki przewozi się jako przesyłkę wagonową, temperatura ta może jednak dochodzić do 82°C.

(3) Przepisy pod (1) i (2) stosuje się zakładając, że sztuka przesyłki, której temperatura równa jest temperaturze otoczenia, jest zasłonięta od wiatru i wystawiona na bezpośrednie działanie słońca z uwzględnieniem zmian nasłonecznienia w ciągu dnia. Przepisy pod (2) b) stosuje się zakładając, że sztuka przesyłki znajduje się w cieniu.

Skuteczność wszelkich urządzeń przeznaczonych do osłony przed nasłonecznieniem i tworzących całość ze sztuką przesyłki winna być stwierdzona w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1642 do 1646 w Dodatku VI lub zapewniona przez stosowanie podczas przewozu dodatkowych wymagań, wymienionych w zezwoleniu na przewóz [patrz pod (9) c)].

Zatwierdzanie wzorów sztuk przesyłki.

(4) Wzór, który odpowiada wszystkim podanym poniżej wymaganiom, winien być zatwierdzony przez kompetentny organ wymieniony pod lm. 452 (7) a):

a) w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1642 do 1646 oraz 1648 do 1651 w Dodatku VI sztuka przesyłki winna odpowiadać przepisom lm. 452 (6) a) i);

b) wzór sztuki przesyłki winien spełniać wymagania pod a) bez stosowania filtrów;

c) w sztuce przesyłki zawierającej pierwotny nośnik ciepła nie wolno stosować układu umożliwiającego ciągłe usuwanie gazów podczas przewozu;

d) sztuka przesyłki nie może mieć żadnego urządzenia do usuwania gazów z naczynia szczelnego umożliwiającego przenikanie materiałów promieniotwórczych do otoczenia w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1642 do 1646 oraz 1648 do 1651 w Dodatku VI;

e) jeżeli suma normalnego największego ciśnienia użytkowego wewnątrz naczynia szczelnego i podciśnienia (w porównaniu z ciśnieniem atmosferycznym na poziomie morza), które może działać na naczynie, przekracza 0,35 kg/cm², naczynie szczelne musi być wytrzymałe na działanie ciśnienia co najmniej 1,5 raza większego od sumy ciśnień. Naprężenia przy takim ciśnieniu w przewidywanej najwyższej temperaturze użytkowej nie powinny przekraczać 75% granicy plastyczności ani 40% granicy wytrzymałości na złamanie dla materiału, z którego jest zbudowane szczelne naczynie.

Uwaga: Normalne największe ciśnienie użytkowe jest to największe ciśnienie powyżej ciśnienia atmosferycznego na średnim poziomie morza, które może powstać wewnątrz naczynia szczelnego w warunkach temperatury i nasłonecznienia przewidzianych podczas przewozu trwającego 1 rok.

f) jeżeli sztuka przesyłki, w której panuje największe normalne ciśnienie użytkowe, jest poddawana badaniu na ogrzewanie przewidzianemu pod lm. 1650 w Dodatku VI, ciśnienie wewnątrz naczynia szczelnego nie może przekroczyć wartości odpowiadającej granicy elastyczności dla materiału konstrukcyjnego naczynia w najwyższej temperaturze, którą może osiągnąć naczynie podczas badania;

g) w sztukach przesyłki, dla których wymagany jest pierwotny nośnik ciepła lub zawierających źródła w stanie gazowym lub ciekłym, największe normalne ciśnienie użytkowe nie może przekraczać 7 kg/cm²;

h) w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1648 do 1651 w Dodatku VI sztuka przesyłki zawierająca pierwotny nośnik ciepła nie może stracić w ciągu tygodnia więcej niż mniejsza z podanych poniżej ilości nośnika:

- 0,1% objętości lub 5 l w temperaturze 0°C pod ciśnieniem 760 mm rtęci, jeżeli nośnik jest w stanie gazu lub pary;

- 0,1% objętości lub 0,5 l, jeżeli nośnik jest w stanie ciekłym,

i) zapobieganie ucieczki źródła w normalnych warunkach przewozu nie może być uzależnione od mechanicznego układu chłodzenia;

k) zapewnienie wymagań wymienionych pod c) nie może być uzależnione od dodatkowych urządzeń do chłodzenia zewnętrznego;

l) w sztuce przesyłki zawierającej pierwotny nośnik ciepła lub materiał promieniotwórczy w stanie ciekłym szczelne naczynie winno pozostać nie uszkodzone pod działaniem temperatury -40°C.

Uwaga: 1. Wymagania wymienione pod (2) i (3) oraz podane powyżej przepisy dotyczące ciśnienia stosuje się zakładając następujące warunki otoczenia:

i) temperatura: 38°C,

ii) nasłonecznienie:

- dla sztuki przesyłki o powierzchniach płaskich:

przewożonej w pozycji leżącej:

podstawa: nie nasłoneczniona,

inne powierzchnie: 800 cal/cm² przez 12 godzin w ciągu dnia;

przewożonej w pozycji nie leżącej:

200 cal/cm² przez 12 godzin w ciągu dnia;

- dla sztuki przesyłki o powierzchniach krzywych:

400 cal/cm² przez 12 godzin w ciągu dnia.

2. Dla sztuk przesyłki, przewożonych wyłącznie w określonych państwach, można przewidzieć inne wymagania niż wymienione pod 1. w niniejszej uwadze, jeżeli na to zezwolą kompetentne organy każdego z tych państw. W tych przypadkach można na podstawie wspólnych uzgodnień przyjąć inną temperaturę niż podana powyżej pod lit. l).

(5) a) Wniosek o zatwierdzenie wzorów sztuk przesyłki zgodnie z przepisami pod (4) winien zawierać ponadto dane wymagane pod lm. 452 (7) b), dokładny opis przewidywanej zawartości oraz zaświadczenie stwierdzające, że proponowany wzór sztuki przesyłki odpowiada przepisom niniejszej lm. Jeżeli przewiduje się, że największe normalne ciśnienie użytkowe w sztuce przesyłki przekroczy 1,05 kg/cm², we wniosku należy ponadto wymienić materiały stosowane do wyrobu naczynia szczelnego, ich własności, sposób pobierania próbek oraz sposób wykonania niezbędnych badań.

(6) a) Świadectwo wydawane przez kompetentny organ, poza danymi wymienionymi pod lm. 452 (7) c), winno zawierać dokładny opis zawartości dopuszczonej do przewozu oraz niezbędne dane o przewidywanych otaczających warunkach (temperatura, nasłonecznienie), których dotyczy zatwierdzenie. Patrz uwaga 2 pod (4).

a) Jeżeli wzór sztuki przesyłki nie odpowiada wszystkim przepisom podanym pod (4), wzór ten winien być zatwierdzony przez kompetentny organ wymieniony pod lm. 452 (7) a) oraz kompetentne organy każdego z państw, przez których terytorium przewiduje się przewóz sztuki przesyłki.

b) Uważa się, że wzór odpowiada przepisom lm. 452 (6) a) i), jeżeli w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1642 do 1646 oraz 1648 do 1651 w Dodatku VI aktywność pochodząca od pierwotnego nośnika ciepła lub z przestrzeni zajmowanej uprzednio przez ten nośnik, która ma wydzielić się w ciągu tygodnia w postaci skażonego gazu, pary lub cieczy, nie może przekroczyć następujących wartości *):

Grupa	Aktywność	Grupa	Aktywność	Grupa	Aktywność
I	1 mCi	III	3 Ci	V	20 Ci
II	50 mCi	IV	20 Ci	VI	1.000 Ci

c) Jeżeli w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1642 do 1646 w Dodatku VI oraz uwzględniając przewidywane warunki otaczające w czasie przewozu (temperatura, nasłonecznienie) konstrukcja wzoru sztuki przesyłki dopuszcza ciągłe usuwanie skażonych gazów i par, pochodzących od gazowego lub ciekłego pierwotnego nośnika ciepła, wydzielana aktywność nie może przekraczać następujących wartości *):

Grupa	Największa wartość	Grupa	Największa wartość	Grupa	Największa wartość
I	0,05 µCi/h	III	0,15 mCi/h	V	1 mCi/h
II	2,5 µCi/h	IV	1 mCi/h	VI	0,05 Ci/h

Taką sztukę przesyłki można przewozić wyłącznie jako przesyłkę wagonową.

(7) Przy zatwierdzaniu sztuk przesyłki odpowiadających wymaganiom przepisów pod (6) oprócz przepisów pod (5) stosuje się przepisy następujące:

a) we wniosku o zatwierdzenie należy wyraźnie podać najmniejsze i największe wartości dla warunków otaczających (temperatura, nasłonecznienie) przewidywanych podczas przewozu, które uwzględniono przy projektowaniu sztuki przesyłki; we wniosku należy również wyszczególnić przepisy dodatkowe wymagane podczas przewozu **);

b) w świadectwie wydanym przez kompetentny organ należy wymienić przepisy dodatkowe, wymagane podczas przewozu **). Zatwierdzanie przez kompetentne organy wszystkich państw uczestniczących w przewozie sztuki przesyłki może nastąpić w drodze uznania świadectwa wydanego przez kompetentny organ, wymieniony pod lm. 452 (7) a). Każdy kompetentny organ dokonujący zatwierdzenia w tej formie winien wymienić wszelkie przepisy dodatkowe, które jego zdaniem są niezbędne podczas przewozu **).

Zezwolenie na przewóz oraz uprzednie zawiadamianie.

(8) Przewóz sztuk przesyłki, których wzór odpowiada wymaganiom podanym pod (4), podlega zatwierdzeniu według niżej podanych przepisów:

a) przewóz winien być zatwierdzony przez kompetentny organ państwa, z którego przesyłka pochodzi. Jeżeli państwo to nie jest uczestnikiem CIM, za państwo, z którego pochodzi przesyłka, uważane jest pierwsze państwo CIM uczestniczące w przewozie;

b) wniosek o zatwierdzenie winien zawierać:

- albo szczegółowe zaświadczenia producenta, nadawcy lub użytkownika stwierdzające, że metody i materiały użyte do produkcji opakowania zgodne są z zatwierdzonym wzorem, albo dokument wydany przez kompetentny organ kraju, w którym wykonano opakowanie, stwierdzający, że organ ten otrzymał takie szczegółowe zaświadczenie od producenta, nadawcy lub użytkownika;

- wszelkie niezbędne informacje świadczące, że przewóz odpowiada wymaganym przepisom; informacje te winny obejmować w razie potrzeby wszelkie wskazówki szczególne dotyczące załadunku, wyładunku i manipulowania;

c) kompetentny organ zatwierdzający przewóz wydaje świadectwo:

i) wymieniając czynności, które winien wykonać nadawca przed nadaniem;

ii) stwierdzające, że żadne dodatkowe przepisy nie są wymagane podczas przewozu *);

d) należy uprzednio przekazać odpowiednie wskazówki wszystkim kolejom uczestniczącym w przewozie, ażeby mogły we właściwym czasie zastosować środki niezbędne podczas przewozu; koleje winny być poinformowane o szczególnych środkach, które należy stosować w razie wypadku;

e) kompetentny organ każdego z państw uczestniczących w przewozie przesyłki winien otrzymać uprzednio zawiadomienie o nadaniu przesyłki. W zawiadomieniu podaje się wskazówki niezbędne do identyfikacji przesyłki przez kompetentny organ.

______

*) Gazy szlachetne należy zaliczyć do grup, w których figurują w stanie niesprężonym. Tryt i jego związki zalicza się do grupy IV.

^**) Są to czynności, które nie są przewidziane w niniejszej lm., lecz mogą być niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa przewozu, takie jak: pomiary temperatury i ciśnienia oraz okresowe usuwanie gazów, wykonywane przez personel. Należy również podać czynności niezbędne w przypadku nieprzewidzianych opóźnień w przewozie.

(9) W celu zatwierdzenia przewozu sztuk przesyłki wymienionych pod (6), oprócz przepisów wymienionych pod (8), z wyjątkiem podanych pod (8) c) ii), stosuje się przepisy następujące:

a) przewóz winien być zatwierdzony przez wszystkie kompetentne organy, które przy wydaniu świadectwa zatwierdzającego wzór sztuki przesyłki lub uznaniu świadectwa zgodnie z przepisami pod (7) b) postulują stosowanie dodatkowych przepisów podczas przewozu *) z wyjątkiem tego organu, który zrzekł się prawa zatwierdzania przewozu przy zatwierdzaniu wzoru sztuki przesyłki;

b) we wniosku o zatwierdzenie przewozu należy podać rodzaj przewozu, środek transportowy, przewidzianą trasę oraz wszelkie przepisy dodatkowe wymagane podczas przewozu, wymienione pod (7) b);

c) świadectwo o zatwierdzeniu przewozu, wydane przez kompetentny organ, winno wymieniać przepisy dodatkowe dotyczące przewozu, zgodnie z przepisami pod (7) b). Zatwierdzenie przez kompetentny organ może nastąpić drogą uznania świadectwa wydanego przez inny kompetentny organ.

(10) Jeżeli w przewozie uczestniczą państwa o różnych językach, dodatkowe przepisy wymagane podczas przewozu, wymienione pod (9) c), winny być podane w języku urzędowym państwa, z którego pochodzi przesyłka [patrz (8) a)], oraz w językach wszystkich państw, których kompetentny organ postulował takie przepisy.

______

*) Są to czynności, które nie są przewidziane w niniejszej lm., lecz mogą być niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa przewozu, takie jak: pomiary temperatury i ciśnienia oraz okresowe usuwanie gazów wykonywane przez personel. Należy również podać czynności niezbędne w przypadkach nieprzewidzianych opóźnień w przewozie.

Przepisy, które powinny być przestrzegane przed nadaniem do przewozu.

(11) Przed pierwszym użyciem opakowania nadawca drogą badań winien upewnić się, że:

a) charakterystyka opakowania co do osłony przed promieniowaniem oraz przenoszenia ciepła zgodna jest z wymaganiami dla zatwierdzonego wzoru;

b) szczelne naczynie każdego opakowania, jeżeli naczynie to winno wytrzymywać największe normalne ciśnienie użytkowe przewyższające 0,35 kg/cm², wykonane jest zgodnie z zatwierdzonym wzorem i odpowiada wymaganym przepisom.

(12) Przed każdym nadaniem do przewozu nadawca winien:

a) składować sztukę przesyłki tak długo, aż temperatura układu osiągnie stan równowagi, jeżeli kompetentny organ nie jest przekonany, że warunki równowagi odpowiadają przepisom niniejszej lm.

b) w odniesieniu do sztuk przesyłki innych niż wymienione pod (6) c) upewnić się, że zamknięcie sztuki przesyłki jest wystarczająco szczelne, ażeby jakiekolwiek wydzielenie gazu lub par pochodzących od pierwotnego nośnika ciepła nie przekraczało podanych niżej wartości **):

Grupa	Najwyższa wartość	Grupa	Najwyższa wartość	Grupa	Najwyższa wartość
I	0,001 µCi/h	III	3 µCi/h	V	0,02 mCi/h
II	0,05 µCi/h	IV	0,02 mCi/h	VI	1 mCi/h

456

(1) Materiały wymienione w punktach 3 i 4, z wyjątkiem przypadków podanych poniżej pod (2), winny być opakowane zgodnie z wymaganiami podanymi poniżej pod (3) do (13); ponadto:

a) materiały wymienione w punkcie 3 winny być opakowane zgodnie z wymaganiami lm. 454 (1), a jeżeli są to materiały promieniotwórcze w specjalnej postaci według określenia w uwadze 4 lm. 450, zgodnie z wymaganiami lm. 454 (2);

b) materiały wymienione w punkcie 4 winny być opakowane zgodnie z wymaganiami lm 455 (1) do (7) oraz (11) i (12).

Uwaga do b). 1. W szczególnych przypadkach przewozu naświetlonego paliwa:

- stosując lm. 455 (1) a), należy przy wykonaniu szczelnego naczynia uwzględnić wydzielanie gazów w wyniku radiolizy i reakcji chemicznych między elementami paliwowymi i ciekłym pierwotnym nośnikiem ciepła;

- stosując lm. 455 (5) a) nadawca winien przedstawić świadectwo wydane przez kompetentny organ państwa, w którym naświetlone było paliwo, zatwierdzające na podstawie posiadanych wiadomości o naświetlonym paliwie wszystkie założenia wynikające z analizy warunków bezpieczeństwa dla danego paliwa.

2. Stosując lm. 455 (11) a) w zakresie przestrzegania przepisów przed nadaniem przesyłki, jeżeli niezbędne są pochłaniacze neutronów w celu uniknięcia stanu krytycznego, nadawca winien wykonać próby stwierdzające, że pochłanianie neutronów jest wystarczające.

(2) Nie stosuje się przepisów podanych poniżej pod (3) do (13) w następujących przypadkach:

a) do sztuk przesyłki zawierających ogółem nie więcej niż 15 g uranu-233 lub 15 g uranu-235, lub 15 g plutonu 239, lub 15 g plutonu-241, lub 15 g jakiejkolwiek mieszaniny tych izotopów;

b) do sztuk przesyłki zawierających każdą ilość naturalnego lub zubożonego uranu, naświetlonego lub nienaświetlonego;

c) do sztuk przesyłki zawierających jednolite roztwory lub mieszaniny z wodorem, w których jedynym, składnikiem rozszczepialnym jest jeden z następujących pierwiastków:

i) U-233 lub U-235, jeżeli stosunek liczby atomów H : U-233 lub H : U-235 przewyższa 5.200, co w przypadku zwykłych roztworów wodnych odpowiada stężeniu U-233 lub U-235 poniżej 5 g/l;

ii) pluton, jeżeli stosunek liczby atomów H : Pu przewyższa 7.600, co w przypadku zwykłych roztworów wodnych odpowiada stężeniu plutonu poniżej 3,5 g/l,

pod warunkiem, że największe ilości materiałów rozszczepialnych w sztuce przesyłki nie przekraczają:

800 g dla U-235, 500 g dla U-233, 500 g dla Pu.

Jeżeli sztuka przesyłki zawiera kilka materiałów rozszczepialnych, stosunek liczby atomów wodoru do liczby atomów materiałów rozszczepialnych winien przewyższać 7.600, największa zaś ilość materiału rozszczepialnego w sztuce przesyłki nie może przekraczać 500 g;

d) do sztuk przesyłki zawierających materiały, w których jedynym składnikiem rozszczepialnym jest uran wzbogacony o zawartości uranu-235 nie przekraczającej 1% całkowitego ciężaru uranu i jest on równomiernie rozmieszczony w tym materiale pod warunkiem jednak, że materiał ten nie znajduje się we wnętrzu sztuki przesyłki w postaci siatki.

______

**) Gazy szlachetne należy zaliczać do grup, w których figurują w stanie niesprężonym. Tryt i jego związki zalicza się do grupy IV.

Przepisy ogólne dotyczące bezpieczeństwa jądrowego.

(3) Wszystkie materiały rozszczepialne winny być tak opakowane i nadane, ażeby w żadnych przewidywanych okolicznościach podczas przewozu nie wytworzył się stan krytyczny. W szczególności należy uwzględnić następujące ewentualności:

a) przenikanie wody do wnętrza sztuki przesyłki;

b) utrata skuteczności pochłaniaczy i spowalniaczy neutronów;

c) wzrost reaktywności w wyniku zmian układu zawartości we wnętrzu opakowania lub wydostania się na zewnątrz opakowania;

d) zmniejszenie odległości między sztukami przesyłki lub ich zawartością;

e) pogrążenie sztuk przesyłki w wodzie lub zasypanie śniegiem;

f) przemieszanie sztuk przesyłki.

(4) W przypadku wypalonego paliwa jądrowego lub niezidentyfikowanych materiałów rozszczepialnych należy przyjąć następujące założenia:

a) Wypalone paliwo jądrowe. Paliwo jądrowe, którego stopień naświetlania nie jest znany i którego reaktywność maleje w miarę wypalania, należy uważać za nienaświetlone dla celów kontroli niebezpieczeństwa stanu krytycznego. Jeżeli reaktywność wzrasta w miarę wypalania, należy uważać, że paliwo to znajduje się w warunkach największej reaktywności. Jeżeli znany jest stopień naświetlenia, określa się odpowiadającą mu reaktywność paliwa.

b) Materiały rozszczepialne niezidentyfikowane (jak np. szlamy lub odpady). W przypadku materiałów rozszczepialnych, których stopień wzbogacenia, masa, stężenie, współczynnik spowalniania lub gęstość nie są znane lub nie mogą być określone, należy każdemu nieznanemu parametrowi nadawać taka wartość, która w przewidywanych warunkach będzie powodowała największą reaktywność.

(5) Sztuki przesyłki, zawierające materiały rozszczepialne inne niż wymienione powyżej pod (2), należy zaliczyć do jednej z następujących klas:

a) Klasa I bezpieczeństwa jądrowego: sztuki przesyłki nie stwarzające żadnego niebezpieczeństwa jądrowego, bez względu na ich liczbę i ułożenie we wszystkich przewidywanych okolicznościach podczas przewozu;

b) Klasa II bezpieczeństwa jądrowego: sztuki przesyłki nie stwarzające żadnego niebezpieczeństwa jądrowego, jeżeli są w ilości ograniczonej, bez względu na ich ułożenie we wszystkich przewidywanych okolicznościach podczas przewozu;

c) Klasa III bezpieczeństwa jądrowego: sztuki przesyłki nie stwarzające żadnego niebezpieczeństwa jądrowego, których nie można zaliczyć do klasy I lub II bezpieczeństwa jądrowego.

Przepisy szczegółowe dotyczące sztuk przesyłki klasy I bezpieczeństwa jądrowego.

(6) Każda sztuka przesyłki klasy I bezpieczeństwa jądrowego winna być tak wykonana, aby w warunkach badań wymienionych pod lm. 1642 do 1646 w Dodatku VI, nie uwzględniając wyjątków przewidzianych pod lm. 1643 (1):

a) woda nie mogła przeniknąć do szczelnego naczynia;

b) układ zawartości oraz forma geometryczna szczelnego naczynia nie mogły ulec większym zmianom.

(7) W celu zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego dla sztuk przesyłki klasy I bezpieczeństwa jądrowego przyjmuje się następujące kryteria:

a) dla pojedynczej sztuki przesyłki:

1. przyjmuje się następujące założenia:

i) sztuka przesyłki ulega największym uszkodzeniom, które mogą powstać w wyniku badań wymienionych pod lm. 1642 do 1646 oraz 1648 do 1651 w Dodatku VI, nie uwzględniając wyjątków przewidzianych pod lm. 1643 (1);

ii) woda może przeniknąć do wszystkich pusty przestrzeni; jeżeli jednak wzór opakowania przewidywał urządzenia zapobiegające przenikaniu wody do pewnych pustych przestrzeni, nawet w rezultacie ludzkich błędów, można przyjąć, że w przestrzeniach tych nie ma wody, jeżeli założenie to zostanie wyraźnie zaakceptowane przez kompetentny organ państwa, w którym projektowano opakowanie, oraz przez kompetentne organy wszystkich państw uczestniczących w przewozie;

2. Zawartość szczelnego naczynia nie może przekraczać 80% masy*) układu podobnego do zawartości, złożonego z materiałów rozszczepialnych i nierozszczepialnych o tym samym kształcie i rozmieszczeniu, który w warunkach wymienionych wyżej pod 1. mógłby osiągnąć stan krytyczny, biorąc pod uwagę jego cechy chemiczne i fizyczne oraz zmiany tych cech, które mogą powstać w warunkach określonych powyżej pod 1. oraz w podanych poniżej warunkach spowolnienia i odbicia:

i) jeżeli materiał pozostaje we wnętrzu szczelnego naczynia:

- ułożenie i spowolnienie najbardziej reaktywne dla warunków wymienionych pod 1.;

- całkowite odbicie przez wodę otaczającą szczelne naczynie lub największe odbicie wokół naczynia szczelnego spowodowane materiałem samego opakowania;

a ponadto:

ii) jeżeli jakakolwiek część materiału może wydostać się ze szczelnego naczynia w warunkach określonych powyżej pod 1.:

- ułożenie i spowolnienie najbardziej reaktywne;

- całkowite odbicie przez wodę otaczającą materiał.

b) Dla kilku sztuk przesyłki przyjmuje się ponadto:

1. dowolna liczba nieuszkodzonych sztuk przesyłki w dowolnym ułożeniu, zmieszana z dowolną liczbą innych nieuszkodzonych sztuk przesyłki klasy I bezpieczeństwa jądrowego, dowolnie ułożonych, powinna pozostać w stanie podkrytycznym; "nieuszkodzona" oznacza w tym przypadku sztukę przesyłki w stanie, w jakim została dostarczona do przewozu;

2. 250 uszkodzonych sztuk przesyłki powinno pozostać w stanie podkrytycznym, jeżeli znajdą się w dowolnym ułożeniu i będą bezpośrednio otoczone z trzech stron reflektorem równoważnym wodzie; w tym przypadku "uszkodzona" oznacza sztukę przesyłki w stanie, jaki można założyć lub stwierdzić po wykonaniu z każdą sztuką przesyłki badań wymienionych pod lm. 1642 do 1646 oraz 1648 do 1651 w Dodatku VI, bez uwzględnienia wyjątków przewidzianych pod lm. 1643 (1). Należy przy tym założyć, że między sztukami przesyłki zachodzi spowolnienie, wywołane jednorodną substancją zawierającą wodór, oraz że w wyniku badań do sztuki przesyłki przeniknęła woda w ilości powodującej największą reaktywność.

______

*) W przypadku elementów paliwowych masę można wyrazić przez liczbę elementów.

(8) Zapewnienie kryteriów bezpieczeństwa jądrowego wymienionych w punkcie (7) musi być sprawdzone jedną z następujących metod:

a) metodą obliczeniową podaną pod lm. 1671 w Dodatku VI;

b) drogą porównania z danymi modelu fizycznego podanego pod lm. 1622 w Dodatku VI.

Przepisy szczegółowe dotyczące sztuk przesyłki klasy II bezpieczeństwa jądrowego.

(9) Każda sztuka przesyłki klasy II bezpieczeństwa jądrowego winna być wykonana tak, aby w warunkach badań przewidzianych pod lm. 1642 do 1646 w Dodatku VI, bez uwzględnienia wyjątków przewidzianych pod lm. 1643 (1):

a) objętość oraz wszystkie odległości, na podstawie których obliczono bezpieczeństwo jądrowe całości takiej sztuki przesyłki, nie mogły się zmniejszyć więcej niż o 5%;

b) woda nie mogła przeniknąć do szczelnego naczynia;

c) układ zawartości oraz forma geometryczna szczelnego naczynia nie mogły ulec większym zmianom.

(10) W celu zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego sztuk przesyłki klasy II bezpieczeństwa jądrowego przyjmuje się następujące kryteria:

a) Dla pojedynczej sztuki przesyłki, przyjmuje się te same kryteria, które były podane pod (7) a).

b) Dla każdego wzoru sztuki przesyłki klasy II bezpieczeństwa jądrowego oblicza się ponadto "dozwoloną liczbę", która winna spełniać następujące wymagania:

1. grupa nieuszkodzonych sztuk przesyłki w ilości 5 razy większej od "dozwolonej liczby" winna pozostać w stanie podkrytycznym, jeżeli dowolnie ułożone sztuki przesyłki będą się stykać bezpośrednio ze sobą zakładając, że są otoczone ze wszystkich stron reflektorem z materiału równoważnego wodzie; "nieuszkodzona" oznacza w tym przypadku sztukę przesyłki w stanie, w jakim została dostarczona do przewozu;

2. grupa uszkodzonych sztuk przesyłki w ilości 2 razy większej od "dozwolonej liczby" winna pozostać w stanie podkrytycznym, jeżeli dowolnie ułożone sztuki przesyłki będą się stykać między sobą zakładając, że są otoczone bezpośrednio ze wszystkich stron reflektorem z materiału równoważnego wodzie; w tym przypadku "uszkodzona" oznacza sztukę przesyłki w stanie, jaki można założyć lub stwierdzić po wykonaniu z każdą sztuką przesyłki badań wymienionych pod lm. 1642 do 1646 oraz 1648 do 1651 w Dodatku VI, bez uwzględnienia wyjątków przewidzianych pod lm. 1643 (1). Należy przy tym założyć, że między sztukami przesyłki zachodzi spowolnianie wywołane jednorodną substancją zawierającą wodór oraz że w wyniku badań do sztuki przesyłki przeniknęła woda w ilości powodującej największą reaktywność.

Zatwierdzanie wzorów sztuk przesyłki klasy I, II i III bezpieczeństwa jądrowego.

(11) W celu zatwierdzenia wzorów sztuk przesyłki klasy I, II i III bezpieczeństwa jądrowego stosuje się przepisy następujące:

a) Wzory sztuk przesyłki, które zostały zaprojektowane w państwie uczestniczącym w CIM, winny być zatwierdzone przez kompetentny organ tego państwa; jeżeli państwo, w którym został opracowany projekt, nie jest państwem uczestniczącym w CIM, przewóz jest możliwy przy spełnieniu następujących warunków:

i) państwo to winno wydać zaświadczenie stwierdzające, że wzór odpowiada przepisom technicznym RID i zaświadczenie to winno być uznane przez pierwsze państwo CIM uczestniczące w przewozie;

ii) jeżeli zaświadczenie nie zostało wydane, wzór sztuki przesyłki winien być zatwierdzony przez kompetentny organ pierwszego państwa CIM uczestniczącego w przewozie.

b) Wniosek o zatwierdzenie winien zawierać wszystkie dane niezbędne do zapewnienia kompetentnego organu, że wzór odpowiada przepisom niniejszej lm.

c) Kompetentny organ wydaje świadectwo dla każdego zatwierdzonego lub uznanego wzoru. Świadectwo to winno zawierać:

i) dla sztuk przesyłki klasy I bezpieczeństwa jądrowego:

dokładny opis dozwolonej zawartości;

ii) dla sztuk przesyłki klasy II bezpieczeństwa jądrowego:

dokładny opis dozwolonej zawartości oraz "dozwolone liczby" zgodnie z przepisami pod (10) b);

iii) dla sztuk przesyłki klasy III bezpieczeństwa jądrowego:

dokładny opis każdej przesyłki oraz w razie potrzeby specjalne środki ostrożności, których należy przestrzegać podczas przewozu,

oraz we wszystkich przypadkach wszelkie instrukcje niezbędne do właściwego używania opakowania.

d) W przypadku zatwierdzenia wzoru sztuki przesyłki, której projekt został opracowany w państwie uczestniczącym w CIM, kompetentny organ winien nadać temu wzorowi znak państwowy składający się z symbolu państwa*) kompetentnego organu oraz numer świadectwa (według wzrastających liczb naturalnych).

e) Znak państwowy winien być uzupełniony przez znak rozpoznawczy, pozwalający na identyfikację, każdego opakowania odpowiadającego zatwierdzonemu wzorowi; kompetentny organ może zatwierdzić wzór tylko wtedy, jeżeli autor projektu opracuje wspomniany znak rozpoznawczy i zawiadomi o tym kompetentny organ.

f) Z wyjątkiem sztuk przesyłki klasy I bezpieczeństwa jądrowego odpowiadającym przepisom lm. 1622 w Dodatku VI oraz przypadków, kiedy wartości dotyczące dozwolonej zawartości zgodne są z danymi tabel I-X dołączonych do niniejszych przepisów, każdy wzór sztuki przesyłki winien być ponadto zatwierdzony przez kompetentne organy wszystkich państw uczestniczących w przewozie sztuki przesyłki; zatwierdzenie to może nastąpić w drodze uznania świadectwa wydanego przez kompetentny organ wymieniony powyżej pod a). W przypadku sztuk przesyłki klasy III bezpieczeństwa jądrowego, każdy zatwierdzający kompetentny organ winien wymienić wszelkie specjalne środki ostrożności podczas przewozu, które uważa za niezbędne.

g) Producent, nadawca lub użytkownik winni być gotowi do dostarczenia kompetentnemu organowi wyczerpujących zaświadczeń stwierdzających, że metody i materiały użyte do produkcji opakowania zgodne są z normami zatwierdzonymi dla wzoru; kompetentny organ może sprawdzać opakowania także w procesie produkcji.

Zezwolenie na przewóz oraz uprzednie zawiadomienie.

(12) Przewóz sztuk przesyłki klasy I i II bezpieczeństwa jądrowego zawierających materiały wymienione w punkcie 4 oraz sztuk przesyłki klasy III bezpieczeństwa jądrowego podlega zatwierdzeniu według niżej podanych przepisów:

______

*) Symbole podano w odsyłaczu do lm. 452 (7) c) ii).

a) Przesyłki składające się ze sztuk przesyłki klasy I i II bezpieczeństwa jądrowego, zawierające materiały wymienione w punkcie 4, których wzór odpowiada wymaganiom lm. 455 (4):

1. przewóz winien być zatwierdzony przez kompetentny organ państwa, z którego przesyłka pochodzi. Jeżeli państwo to nie jest uczestnikiem CIM, za państwo, z którego pochodzi przesyłka, uważane jest pierwsze państwo CIM uczestniczące w przewozie;

2. wniosek o zatwierdzenie winien zawierać:

- albo szczegółowe zaświadczenia producenta, nadawcy lub użytkownika stwierdzające, że metody i materiały użyte do wyrobu opakowania zgodne są z zatwierdzonym wzorem, albo dokument wydany przez kompetentny organ kraju, w którym wykonano opakowanie, stwierdzający, że organ ten otrzymał takie szczegółowe zaświadczenia od producenta, nadawcy lub użytkownika;

- wszelkie niezbędne informacje świadczące, że przesyłka odpowiada wymaganym przepisom; informacje te winny obejmować w razie potrzeby wszelkie wskazówki szczególne dotyczące załadunku, wyładunku i manipulacji;

3. kompetentny organ zatwierdzający przesyłkę wydaje świadectwo:

i) wymieniające czynności, które winien wykonać nadawca przed nadaniem do przewozu;

ii) stwierdzające, że żadne dodatkowe przepisy nie muszą być przestrzegane podczas przewozu **);

4. należy uprzednio przekazać odpowiednie wskazówki wszystkim kolejom uczestniczącym w przewozie, ażeby mogły we właściwym czasie zastosować środki niezbędne podczas przewozu. Koleje winny być poinformowane o szczególnych środkach, które należy stosować w razie wypadku;

5. kompetentny organ każdego z państw uczestniczących w przewozie przesyłki winien otrzymać uprzednie zawiadomienie o nadaniu przesyłki. W zawiadomieniu podaje się wskazówki niezbędne do identyfikacji przesyłki przez kompetentny organ.

b) Dla przesyłek składających się ze sztuk przesyłki klasy III bezpieczeństwa jądrowego, jak również sztuk przesyłki klasy I i II bezpieczeństwa jądrowego, zawierających materiały wymienione w punkcie 4, których wzór został zatwierdzony w trybie przewidzianym pod lm. 455 (b), oprócz przepisów podanych pod a), z wyjątkiem podanych pod a) 3. ii), stosuje się przepisy następujące:

1. przewóz winien być zatwierdzony przez wszystkie kompetentne organy, które przy wydaniu świadectwa zatwierdzającego wzór przesyłki lub uznaniu świadectwa zgodnie z lm. 456 (11) c) iii) lub 455 (7) b) postulują specjalne środki ostrożności lub przestrzeganie dodatkowych przepisów podczas przewozu, z wyjątkiem tego organu, który zrzekł się prawa zatwierdzania przewozu przy zatwierdzaniu wzoru sztuki przesyłki;

2. we wniosku o zatwierdzenie przewozu należy podać rodzaj przewozu, środek transportowy, przewidzianą trasę oraz wszelkie specjalne środki ostrożności lub dodatkowe przepisy, które powinny być przestrzegane podczas przewozu, wymienione pod lm. 456 (11) c) iii) lub 455 (7) b);

3. świadectwo o zatwierdzeniu przewozu wydane przez uprawniony organ winno wymieniać specjalne środki ostrożności lub dodatkowe przepisy, które powinny być przestrzegane podczas przewozu, postulowane przez ten organ zgodnie z lm. 456 (11) c) iii) lub 455 (7) b); jeżeli ładowanie innych przesyłek razem ze sztukami przesyłki klasy III bezpieczeństwa jądrowego jest zabronione, zakaz ten winien być wyraźnie podany w zezwoleniu. Zatwierdzenie przez kompetentny organ może nastąpić droga uznania świadectwa wydanego przez inny kompetentny organ.

______

**) Są to czynności, które nie są przewidziane w niniejszej lm., lecz mogą być niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa przewozu, takie jak: pomiary temperatury i ciśnienia oraz okresowe usuwanie gazów, wykonywane przez personel. Należy również podać czynności niezbędne w przypadku nieprzewidzianych opóźnień w przewozie.

(13) Jeżeli w przewozie uczestniczą państwa o różnych językach, specjalne środki ostrożności lub przepisy dodatkowe, które muszą być przestrzegane podczas przewozu, wymienione pod (12) b) 3., winny być podane w języku urzędowym kraju pochodzenia przesyłki [patrz (12) a) 1.] oraz w językach wszystkich krajów, których kompetentny organ postulował te środki ostrożności i przepisy.

457

(1) Do materiałów wymienionych w punkcie 5 zalicza się:

a) rudy uranu i toru oraz ich koncentraty fizyczne i chemiczne;

b) nienapromieniowany uran naturalny lub zubożony oraz nienapromieniowany tor naturalny;

c) tryt w postaci tlenków trytu w roztworze wodnym o stężeniu nie przekraczającym 5,0 mCi/ml;

d) materiały o równomiernie rozłożonej aktywności, której oszacowane ilości przypadające na gram materiału nie przekraczają następujących wartości:

i) 0,1 mikrocurie dla izotopów promieniotwórczych grupy I, lub

ii) 5 mikrocurie dla izotopów promieniotwórczych grupy II, lub

iii) 300 mikrocurie dla izotopów promieniotwórczych grup III i IV.

Jeżeli są to materiały rozszczepialne, należy uwzględniać granice podane pod lm. 456 (2) a), c) lub d). Jeżeli granice te są przekroczone, materiały te należy kwalifikować według lm. 451 punkt 3, nie stosując przy tym przepisów wymienionych pod lm. 456 (1) a);

e) przedmioty wykonane z materiałów niepromieniotwórczych, lecz skażone na powierzchni materiałami promieniotwórczymi, pod warunkiem że:

i) materiał promieniotwórczy nie ulega łatwo rozproszeniu oraz skażenia powierzchniowe przypadające średnio na 1 m² nie przekraczają:

0,1 mikrocurie/cm² dla emiterów alfa grupy I;

lub

0,1 mikrocurie/cm² dla innych izotopów promieniotwórczych;

ii) przedmioty są odpowiednio zawinięte lub zamknięte.

(2) Materiały o niskiej aktywności właściwej określone pod (1) a) oraz b), których aktywność na sztukę przesyłki nie przekracza wartości podanych pod lm. 454 (1) a) i które nie są w stanie ciekłym lub gazowym, można nadawać w opakowaniach typu handlowego odpowiadających tylko wymaganiom lm. 452 (2) oraz (4) i odpowiednio wytrzymałych, aby mogły zapobiec ubytkowi zawartości w normalnych warunkach przewozu. W odniesieniu do materiałów w specjalnej postaci stosuje się granice podane pod lm. 454 (2) a).

Materiały określone pod (1) b), jeżeli występują w postaci litego ciała stałego, winny być opakowane w sposób zapobiegający wszelkim ruchom powodującym ich ścieranie; jeżeli występują w innej postaci stałej, winny być umieszczone w opakowaniu z metalu obojętnego względem zawartości lub w powłoce z innych odpornych materiałów, osłaniającej ich powierzchnię.

(3) Materiały o niskiej aktywności właściwej, przewożone jako przesyłki wagonowe, można nadawać w opakowaniach typu handlowego odpowiednio wytrzymałych, aby mogły zapobiec ubytkowi zawartości w normalnych warunkach przewozu, przy czym sztuki przesyłki nie muszą odpowiadać przepisom lm. 452 i 453.

Materiały określone pod (1) b), jeżeli występują w postaci litego ciała stałego, winny być opakowane w sposób zapobiegający wszelkim ruchom powodującym ich ścieranie; jeżeli występują w innej postaci stałej, winny być umieszczone w naczyniu z metalu obojętnego lub w osłonie z innego odpornego materiału, osłaniającej ich powierzchnię.

(4) Przy przewozie materiałów wymienionych w punkcie 5 w przesyłkach wagonowych szacunkowa ogólna aktywność całej zawartości wagonu nie powinna przekraczać następujących wartości:

a) 0,1 Ci dla izotopów promieniotwórczych grupy I; albo

b) 5 Ci dla izotopów promieniotwórczych grupy II; albo

c) 250 Ci dla izotopów promieniotwórczych grupy III i IV.

Jeżeli materiały zawierają izotopy promieniotwórcze należące do kilku grup, wówczas suma podanych poniżej wartości nie może przekraczać 1:

(liczba curie izotopów promieniotwórczych grupy I) X 10

(liczba curie izotopów promieniotwórczych grupy II) X ¹/₅

(liczba curie izotopów promieniotwórczych grupy III) X ¹/₂₅₀

(liczba curie izotopów promieniotwórczych grupy IV) X ¹/₂₅₀.

(5) Przy przewozie materiałów wymienionych w punkcie 5 w przesyłkach wagonowych moc dawki nie powinna przekraczać:

a) 200 mR/h lub równoważnika w jakimkolwiek bezpośrednio dostępnym punkcie na powierzchni wagonu;

b) 10 mR/h lub równoważnika w odległości 2 m od jakiejkolwiek zewnętrznej powierzchni wagonu.

(6) Odnośnie przewozu materiałów wymienionych w punkcie 5 luzem, w wagonach zbiornikowych oraz w małych pojemnikach (małych kontenerach) patrz lm. 463, 464 i 465.

3. Pakowanie razem.

458

Sztuka przesyłki z materiałami promieniotwórczymi nie może zawierać dodatkowo niczego oprócz przedmiotów i instrukcji niezbędnych do użytkowania tych materiałów; obecność tych przedmiotów nie może jednak stwarzać dodatkowego zagrożenia, wynikającego z możliwości ich reagowania z zawartością promieniotwórczą.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX).

459

(1) Z wyjątkiem sztuk przesyłki zawierających materiały wymienione w punkcie 5, przewożonych jako przesyłki wagonowe, każda sztuka przesyłki z materiałami i przedmiotami klasy IVb winna być zaopatrzona na dwóch przeciwległych bocznych ścianach:

w nalepki według wzoru nr 6A, jeżeli sztuka przesyłki należy do kategorii I - BIAŁEJ,

w nalepki według wzoru nr 6B, jeżeli sztuka przesyłki należy do kategorii II - ŻÓŁTEJ,

w nalepki według wzoru nr 6C, jeżeli sztuka przesyłki należy do kategorii III - ŻÓŁTEJ. [patrz lm. 453 (1)].

(2) Nalepki winny być wypełnione pismem czytelnym i niezmywalnym w sposób następujący:

a) jako "Zawartość" wpisuje się nazwę izotopu promieniotwórczego lub materiału, którego obecność stwarza główne niebezpieczeństwo w przypadku uszkodzenia sztuki przesyłki (na przykład: stront-90; uran napromieniowany);

b) jako "Aktywność" wpisuje się całkowitą aktywność zawartości wyrażoną w curie;

Uwaga: Aktywność całkowitą można również wyrażać w mikro-, mili- lub kilocurie, pod warunkiem, że przedrostki mikro, mili i kilo będą napisane bez skrótów.

c) na nalepkach według wzoru nr 6B i 6C wpisuje się ponadto możliwie największymi cyframi wskaźnik transportowy w miejscu do tego celu przeznaczonym.

(3) Sztuki przesyłki zawierające tłukące się naczynia niewidoczne od zewnątrz winny być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 9. Jeżeli te tłukące się naczynia zawierają ciecze, sztuki przesyłki winny być zaopatrzone ponadto w nalepki według wzoru nr 8, z wyjątkiem sztuk przesyłki zawierających zatopione ampułki. W przypadku użycia skrzyń nalepki te umieszcza się u góry na dwóch przeciwległych bokach, a na innych opakowaniach w podobny sposób.

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

460

(1) Niżej wymienione przesyłki dopuszcza się do przewozu tylko jako przesyłki wagonowe:

a) przesyłki ze sztukami, które nadawane są do przewozu zgodnie z lm. 453 (2);

b) przesyłki ze sztukami zawierającymi materiały wymienione w punktach 2 i 4 nadawane do przewozu zgodnie z lm. 455 (2) b) ostatnie zdanie oraz lm. 455 (6) c);

c) przesyłki zawierające materiały wymienione w punkcie 5 nadawane do przewozu zgodnie z lm. 457 (3) do (5) lub 463.

(2) a) Przy przesyłkach drobnych liczba sztuk przesyłki kategorii II - ŻÓŁTEJ oraz kategorii III - ŻÓŁTEJ w jednej przesyłce winna być ograniczona w ten sposób, aby suma wskaźników transportowych podanych na nalepkach nie przekraczała 50. Ograniczenie to można opierać również na liczbie czerwonych pasków znajdujących się na nalepkach zakładając, że każda sztuka przesyłki kategorii II - ŻÓŁTEJ odpowiada wskaźnikowi transportowemu równemu 0,5, zaś sztuka przesyłki kategorii III - ŻÓŁTEJ - wskaźnikowi transportowemu równemu 10.

b) Ograniczenia co do sumy wskaźników transportowych można przekroczyć w przypadku przesyłek wagonowych; jednakże liczba sztuk przesyłki klasy II bezpieczeństwa jądrowego nie może przekroczyć "liczby dozwolonej" *).

(3) Materiały promieniotwórcze można również przewozić jako przesyłki ekspresowe. W tych przypadkach suma wskaźników transportowych podanych na nalepkach nie może jednak przekraczać 10. Jedna sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 50 kg.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

461

(1) Określenie towaru w liście przewozowym winno brzmieć: "Materiały promieniotwórcze"; należy je podkreślić czerwono, a następnie podać klasę, punkt, a w razie potrzeby literę oraz skrót "RID" [np. IV b, 1 a), RID]. Za określeniem podaje się wzmiankę: "Rodzaj towaru oraz opakowanie odpowiadają przepisom RID".

(2) List przewozowy powinien ponadto dla każdej sztuki przesyłki zawierać następujące dane:

a) grupa (grupy) izotopów promieniotwórczych zawartych w nadawanych materiałach promieniotwórczych;

b) nazwa materiałów promieniotwórczych wraz z podaniem ich stanu fizycznego i postaci chemicznej, a w przypadku materiału promieniotwórczego w specjalnej postaci - wskazówka określająca, czy materiał ten jest w postaci podanej pod a) lub pod b) uwagi 4 do lm. 450;

c) aktywność w curie (lub w mikro-, mili- lub kilocurie pod warunkiem, że przedrostki mikro, mili i kilo będą napisane bez skrótów);

d) kategoria sztuki przesyłki (I-BIAŁA, II-ŻÓŁTA, III-ŻÓŁTA);

e) wskaźnik transportowy (dla kategorii II-ŻÓŁTEJ i III-ŻÓŁTEJ);

f) typ opakowania (handlowy, A lub B);

g) dla przesyłek z materiałami rozszczepialnymi:

i) dla wyjątków przewidzianych pod lm. 456 (2) a), c) lub d): w zależności od przypadku, ilość w gramach, stężenie lub stopień wzbogacenia w uran-235;

ii) we wszystkich innych przypadkach: klasa bezpieczeństwa jądrowego, do której należy sztuka przesyłki, zgodnie z lm. 456 (5).

(3) Do listu przewozowego dołącza się w zależności od przypadku:

a) 1. Kopię świadectwa o zatwierdzeniu wzoru opakowania dla materiałów wymienionych w uwadze 3 pod lm. 450;

2. kopię świadectwa o zatwierdzeniu lub uznaniu wzoru opakowania typu B [patrz lm. 452 (7) c) i)]; albo wyciąg z tego świadectwa zawierający znak rozpoznawczy zatwierdzonego wzoru;

3. kopię świadectwa o zatwierdzeniu wzoru kapsułki [patrz lm. 454 (3)];

4. kopię świadectwa o zatwierdzeniu wzoru sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 2 oraz 4 [patrz lm. 455 (5)], z dołączeniem w razie potrzeby kopii świadectw o zatwierdzeniu lub uznaniu przez inne kompetentne organy poza tym, który wydał świadectwo oryginalne [patrz lm. 455 (7) b)];

5. kopię świadectwa o zatwierdzeniu wzoru sztuki przesyłki z materiałami rozszczepialnymi wymienionymi w punktach 3 i 4 [patrz lm. 456 (11) c)], z dołączeniem w razie potrzeby kopii świadectw o zatwierdzeniu lub uznaniu przez inne kompetentne organy poza tym, który wydał świadectwo oryginalne [patrz lm. 456 (11) f)].

b) 1. Kopię zezwolenia na przewóz materiałów wymienionych w punkcie 2 [patrz lm. 455 (8) c)] z dołączeniem w razie potrzeby kopii świadectw o zatwierdzeniu lub uznaniu przez inne kompetentne organy poza tym, który wydał świadectwo oryginalne [patrz lm. 455 (9) c)];

2. kopię zezwolenia na przewóz sztuk przesyłki klasy I i II bezpieczeństwa jądrowego z materiałami wymienionymi w punkcie 4 oraz sztuk przesyłki klasy III bezpieczeństwa jądrowego [patrz lm. 456 (12)], z dołączeniem - w przypadku sztuk przesyłki klasy III bezpieczeństwa jądrowego lub sztuk przesyłki klasy I i II bezpieczeństwa jądrowego, zawierających materiały wymienione w punkcie 4 i których zatwierdzenie wzoru przewiduje się w lm. 455 (6) - kopii świadectw o zatwierdzeniu lub uznaniu przez inne kompetentne organy poza tym, który wydał świadectwo oryginalne [patrz lm. 456 (12) b) 3.];

3. odpowiednią instrukcję dla sztuk przesyłki klasy III bezpieczeństwa jądrowego, których nie wolno ładować razem z innymi przesyłkami [patrz lm. 456 (12) b) 3.].

______

*) Jeżeli przesyłka zawiera sztuki przesyłki o różnych "liczbach dozwolonych", maksymalna liczba sztuk dopuszczonych do przewozu winna być taka, aby suma

n₁, n₂, n₃ ... itd. oznaczają ilość sztuk przesyłki o "liczbach dozwolonych" wynoszących odpowiednio N₁, N₂, N₃ ... itd.

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

462

(1) Sztuki przesyłki z materiałami promieniotwórczymi załadowane do wagonu winny być starannie ułożone.

(2) a) Przy przesyłkach drobnych liczbę sztuk przesyłki ładowanych do jednego wagonu należy ograniczyć w ten sposób, ażeby suma wskaźników transportowych podanych na nalepkach nie przekraczała 50. Jeżeli ograniczenie to opiera się na liczbie czerwonych pasków znajdujących się na nalepkach, przyjmuje się, że każda sztuka przesyłki kategorii II - ŻÓŁTEJ odpowiada wskaźnikowi transportowemu równemu 0,5, zaś sztuka przesyłki kategorii III - wskaźnikowi transportowemu równemu 10.

b) Powyższą granicę można przekroczyć w przypadku przesyłek wagonowych. Jednakże liczba sztuk przesyłki klasy II bezpieczeństwa jądrowego ładowanych do jednego wagonu nie może przekroczyć "liczby dozwolonej" *) [patrz lm. 456 (10) b)].

c) W przypadku przesyłek ekspresowych liczba sztuk przesyłki ładowanych do jednego wagonu bagażowego winna być taka, aby suma wskaźników transportowych podanych na nalepkach nie przekraczała 10. Jeżeli ograniczenie to opiera się na liczbie czerwonych pasków na nalepkach - patrz pod a).

(3) Sztuki przesyłki kategorii II - ŻÓŁTEJ i III - ŻÓŁTEJ winny być oddzielone od sztuk przesyłki z nalepkami "FOTO" z zachowaniem bezpiecznych odległości podanych w tablicy pod lm. 1605 w Dodatku VI.

(4) Wagony, w których były przewożone materiały wymienione w punkcie 5 według przepisów lm. 457 (3), jeżeli nie są przeznaczone do przewozu tych samych materiałów, po wyładowaniu winny być poddane przez odbiorcę dekontaminacji, tak aby:

a) ich całkowite skażenie promieniotwórcze (związane i nie związane) nie przekraczało poziomów podanych w tablicy pod lm. 1604 w Dodatku VI, albo

b) ich skażenie nie związane było niższe od poziomów podanych w tablicy pod lm. 1604 w Dodatku VI; osoba wykwalifikowana winna stwierdzić, że wagon nie jest niebezpieczny.

b. Dla przewozu luzem.

463

(1) Materiały o niskiej aktywności właściwej wymienione do lm. 457 (1) można ładować luzem pod warunkiem, że w normalnych warunkach przewozu materiały te nie mogą przedostać się na zewnątrz wagonu.

Materiały określone pod b) w lm. 457 (1) i występujące w postaci litego ciała stałego winny być tak ułożone, aby zapobiec wszelkim ruchom mogącym spowodować ścieranie materiału; jeżeli występują w innej postaci stałej, winny być umieszczone w opakowaniu z obojętnego względem zawartości materiału lub w powłoce z innych odpornych materiałów osłaniającej powierzchnię materiału.

Jeżeli materiały wymienione pod lm. 457 (1) d) zawierają materiały rozszczepialne, granice określone pod lm. 456 (2) a), c) oraz d) winny być zachowane dla każdego wagonu.

(2) Przesyłki winny być nadawane w taki sposób i w takich ilościach, ażeby szacunkowa aktywność całkowita oraz moc dawki dla każdego wagonu nie przekraczały granic podanych pod lm. 457 (4) oraz (5).

(3) Po załadowaniu, zewnętrzne ściany wagonu przeznaczonego do przewozu winny być dokładnie oczyszczone przez nadawcę.

(4) Wagony, w których były przewożone materiały promieniotwórcze luzem, jeżeli nie są przeznaczone do dalszego przewozu takich samych materiałów, po rozładowaniu winny być w razie potrzeby poddane przez odbiorcę dekontaminacji do takiego stopnia, ażeby odpowiadały przepisom podanym pod lm. 462 (4).

______

*) Jeżeli przesyłka zawiera sztuki przesyłki o różnych "liczbach dozwolonych", maksymalna liczba sztuk dopuszczonych do przewozu winna być taka, aby suma

n₁, n₂, n₃ ... itd. oznaczają ilość sztuk przesyłki o "liczbach dozwolonych" wynoszących odpowiednio N₁, N₂, N₃ ... itd.

c. Dla wagonów zbiornikowych.

464

(1) Materiały o niskiej aktywności właściwej, określone pod lm. 457 (1) c), jak również inne materiały określone pod lm. 457 (1) a), b) oraz d), jeżeli są one w stanie ciekłym, rozpuszczonym lub w postaci zawiesiny w cieczach, albo też równocześnie w stanie rozpuszczonym i w zawiesinie, można przewozić w wagonach zbiornikowych.

(2) Materiały o niskiej aktywności właściwej, których temperatura krytyczna leży poniżej 50°C lub ich prężność pary w tej temperaturze jest wyższa od 3 kg/cm² albo samozapalne, nie są dopuszczone do przewozu w wagonach zbiornikowych.

(3) Materiały, z których wykonane są zbiorniki oraz ich zamknięcia, nie mogą reagować z zawartością ani tworzyć z nią żadnych szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(4) Zbiorniki winny być zamykane hermetycznie i nie mogą posiadać w dolnej części żadnych otworów (krany, wentyle itp.).

(5) Zbiorniki winny być wykonane z metalu i elektrycznie uziemione.

(6) Zbiorniki dla materiałów wymienionych pod (1), których prężność pary przekracza 1,1 kg/cm² w temperaturze 50°C, winny odpowiadać przepisom podanym pod lm. 311 (3) c) oraz winny być poddane wewnętrznej próbie wodnej, wykonanej pod nadzorem rzeczoznawcy uprawnionego przez organ kompetentny dla gazów sprężonych. Ciśnienie wewnętrzne powinno wynosić:

a) 3 kg/cm², jeżeli zbiorniki przeznaczone są do przewozu cieczy, których prężność pary nie przekracza 1,75 kg/cm² w temperaturze 50°C;

b) 4 kg/cm², jeżeli zbiorniki przeznaczone są do przewozu cieczy, których prężność pary jest wyższa od 1,75 kg/cm² w temperaturze 50°C.

Próbę wodną należy powtarzać co najmniej co 4 lata w połączeniu z badaniem wnętrza.

(7) Zbiorniki można napełniać najwyżej do 93% ich objętości.

(8) Należy stosować przepisy podane pod lm. 463 (1) ustęp trzeci, (2) oraz (3). Jeżeli granice podane pod lm. 463 (1) ustęp trzeci zostaną przekroczone, należy stosować przepisy podane pod lm. 456 (3) do (13), traktując wagon zbiornikowy jako sztukę przesyłki.

(9) Wagony zbiornikowe, w których były przewożone materiały promieniotwórcze, jeżeli nie są one przeznaczone do dalszego przewozu takich samych materiałów, po rozładowaniu winny być w razie potrzeby poddane przez odbiorcę dekontaminacji do tego stopnia, ażeby odpowiadały przepisom podanym pod lm. 462 (4).

d. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

465

(1) Sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 1 i 3 lub 5 w opakowaniach przewidzianych dla sztuk przesyłki drobnej, można przewozić w zamkniętych, pełnościennych małych pojemnikach (małych kontenerach), jeżeli będą spełnione następujące warunki:

a) jeżeli mały pojemnik (mały kontener) zawiera wyłącznie sztuki przesyłki kategorii I - BIAŁEJ, zalicza się go jako całość do tej kategorii; jeżeli zawiera on sztuki przesyłki kategorii II - ŻÓŁTEJ lub III - ŻÓŁTEJ wraz ze sztukami przesyłki kategorii I - BIAŁEJ lub bez nich, zalicza się go jako całość do kategorii II - ŻÓŁTEJ lub III - ŻÓŁTEJ, w zależności od tego, czy suma wskaźników transportowych zawartych w nim sztuk przesyłki przewyższa lub nie przewyższa 0,5, zaś moc dawki promieniowania emitowanego przez mały pojemnik (mały kontener) nie może przekroczyć w każdej chwili podczas przewozu 200 mR/h lub równoważnika w żadnym punkcie powierzchni zewnętrznej;

b) mały pojemnik (mały kontener) winien być traktowany jako sztuka przesyłki tej kategorii, do której powinien być zaliczony na podstawie kryteriów podanych wyżej pod a);

c) suma aktywności zawartości sztuk przesyłki w opakowaniach typu A nie może przekraczać granic podanych pod lm. 457 (4); ponadto, jeżeli mały pojemnik (mały kontener) zawiera sztuki przesyłki z materiałami rozszczepialnymi nie należące do klasy I, II lub III bezpieczeństwa jądrowego, każdy mały pojemnik (mały kontener) winien spełniać warunki wymienione pod lm. 456 (2) a), c) lub d);

d) zakazy ładowania razem przewidziane pod lm. 467 obowiązują także w odniesieniu do zawartości małych pojemników (małych kontenerów), jak również do wagonów, w których są one przewożone.

(2) Materiały wymienione w punkcie 5 można przewozić jako przesyłki wagonowe w małych pojemnikach (małych kontenerach) następujących typów:

a) materiały opakowane zgodnie z lm. 457 (3): w pojemnikach zamkniętych o pełnych ściankach;

b) materiały przewożone luzem: w pojemnikach zamkniętych o pełnych ściankach metalowych lub w małych pojemnikach (małych kontenerach) specjalnych, wykonanych w ten sposób, aby nic z ich zawartości w normalnych warunkach przewozu nie mogło przedostać się na zewnątrz.

(3) Winny być spełnione następujące warunki:

a) szacunkowa aktywność całkowita oraz moc dawki dla każdego wagonu nie mogą przekraczać granic podanych pod lm. 457 (4) oraz (5);

b) dla materiałów wymienionych pod lm. 457 (1) b) należy stosować w razie potrzeby przepisy podane pod lm. 463 (1) ustęp drugi;

c) dla materiałów wymienionych pod lm. 457 (1) d) zawierających materiały rozszczepialne, granice wymienione pod lm. 456 (2) a), c) lub d) winny być zachowane w odniesieniu do każdego małego pojemnika (małego kontenera);

d) po załadowaniu - zewnętrzne ściany małych pojemników (małych kontenerów) winny być dokładnie oczyszczone przez nadawcę;

e) małe pojemniki (małe kontenery), jeżeli nie są przeznaczone do dalszego przewozu takich samych materiałów, po rozładowaniu winny być w razie potrzeby poddane przez odbiorcę dekontaminacji do takiego stopnia, ażeby odpowiadały przepisom podanym pod lm. 462 (4).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

466

(1) Na wagonach, do których załadowano materiały promieniotwórcze, należy z dwóch stron umieszczać nalepki według wzoru nr 6 D.

(2) Na małych pojemnikach (małych kontenerach), do których załadowano sztuki przesyłki z materiałami lub przedmiotami promieniotwórczymi z zachowaniem warunków podanych pod lm. 465 (1), należy umieścić nalepki według wzorów nr 6A, 6B lub 6C w zależności od kategorii, do której został zaliczony mały pojemnik (mały kontener) w oparciu o przepisy określone pod lm. 465 (1) ; należy napisać:

a) pod "Zawartość":

i) jeżeli wszystkie sztuki przesyłki posiadają taką samą zawartość, określa się ją w taki sam sposób jak na nalepkach poszczególnych sztuk przesyłki;

ii) w przeciwnym przypadku pisze się: "Różne materiały promieniotwórcze grup ...";

b) pod "Aktywność" i jako wskaźnik transportowy: odpowiednio sumę aktywności i sumę wskaźników transportowych sztuk przesyłki załadowanych do małych pojemników (małych kontenerów).

E. Zakazy ładowania razem.

467

Materiałów promieniotwórczych nie wolno ładować do tego samego wagonu razem z:

a) materiałami i przedmiotami klasy Ia (lm. 21);

b) przedmiotami klasy Ib (lm. 61);

c) materiałami i przedmiotami klasy Ic (lm. 101);

d) materiałami klasy II (lm. 201);

e) materiałami wymienionymi w punktach 1, 2 i 5 klasy IIIa (lm. 301);

i) materiałami klasy IIIc (lm. 371);

g) materiałami wymienionymi w punktach 2 a) i 3 a)

klasy V (lm. 501);

h) materiałami klasy VII (lm. 701).

Zakazów powyższych nie stosuje się do sztuk przesyłki złożonych z opakowań typu A, nadawanych jako przesyłki ekspresowe.

468

Dla przesyłek, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, należy sporządzać oddzielne listy przewozowe [CIM, art. 6 § 10, d)].

F. Próżne opakowania.

469

(1) Próżne opakowania, które nie odpowiadają przepisom lm. 451 a 1. oraz 2. C., podlegają tym samym przepisom, co sztuki przesyłki zawierające materiały niniejszej klasy.

(2) Próżne zbiorniki wagonów zbiornikowych winny być zamknięte tak samo jak w stanie napełnionym.

G. Inne przepisy.

470

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały promieniotwórcze nie mogą być składowane w jednym pomieszczeniu z towarami niebezpiecznymi, z którymi nie mogą być ładowane razem, zgodnie z lm. 467.

(2) Liczba sztuk przesyłki kategorii II - ŻÓŁTEJ lub III - ŻÓŁTEJ, składowanych równocześnie w jednym pomieszczeniu, jak np. w składzie towarowym lub magazynie, winna być ograniczona w ten sposób, aby suma wskaźników transportowych podanych na nalepkach nie przekraczała 50. Jeżeli sztuki przesyłki ułożone są w grupach, ograniczenie sumy wskaźników transportowych do 50 odnosi się do każdej grupy pod warunkiem, że grupy te oddalone są od siebie co najmniej o 6 m i że odległość ta będzie stale zachowana podczas składowania i manipulacji. Jeżeli ograniczenie opiera się na liczbie czerwonych pasków figurujących na nalepkach - przyjmuje się, że sztuka przesyłki kategorii II - ŻÓŁTEJ odpowiada wskaźnikowi transportowemu równemu 0,5, zaś sztuka przesyłki kategorii III - ŻÓŁTEJ - wskaźnikowi transportowemu 10.

(3) Sztuki przesyłki kategorii II - ŻÓŁTEJ i III - ŻÓŁTEJ w składach towarowych, na dworcach i peronach winny być odsunięte od sztuk przesyłki z nalepką z napisem "FOTO" na bezpieczne odległości podane w tablicy pod lm. 1605 w Dodatku VI. Ponadto nie wolno ich przewozić razem na jednym wózku.

(4) Jeżeli sztuka przesyłki z materiałami promieniotwórczymi została rozbita, stała się nieszczelna lub uległa awarii podczas przewozu, wówczas wagon lub strefę zagrożoną należy odizolować i, jeżeli jest to możliwe, odpowiednio oznaczyć i odgrodzić w celu niedopuszczenia ludzi do zetknięcia się z materiałami promieniotwórczymi. W strefie izolowanej nikt nie może przebywać do czasu przybycia osób posiadających kwalifikacje do kierowania manipulacją i pracami ratowniczymi. Należy natychmiast zawiadomić o wypadku nadawcę oraz właściwe organy. Mimo tych postanowień obecność materiałów promieniotwórczych nie może stanowić przeszkody w akcji ratowania ludzi lub w walce z pożarem.

(5) Jeżeli materiały promieniotwórcze przedostały się na zewnątrz, zostały rozlane lub w jakikolwiek sposób rozproszone w wagonie, pomieszczeniu, terenie lub na towarach czy też sprzęcie używanym do przewozu i składowania, należy jak najszybciej wezwać osoby wykwalifikowane, które będą kierować akcją dekontaminacyjną. Skażony wagon, pomieszczenie, teren lub sprzęt mogą być oddane do użytku tylko wtedy, kiedy osoby wykwalifikowane orzekną, że ich użytkowanie nie stwarza niebezpieczeństwa.

(6) Opakowania typu B przeznaczone dla materiałów wymienionych w punkcie 1, wykonane przed 1 kwietnia 1967 roku i zatwierdzone zgodnie z lm. 452 (4) RID, wydanie z 1 czerwca 1962 r., zwolnione są do dnia 1 kwietnia 1971 roku od zatwierdzania przewidzianego pod lm. 452 (7) niniejszego wydania, pod warunkiem że będą używane w granicach ilościowych przewidzianych pod lm. 454 (1) oraz (2) RID, wydanie z 1 czerwca 1962 r.; jednakże dla materiałów promieniotwórczych w specjalnej postaci, określonych w uwadze 4 pod lm. 450, granicę tę zwiększa się do 5.000 Ci.

Oryginalne świadectwo o zatwierdzeniu wzoru opakowania winno być uznane w oparciu o próbę na spadek z wysokości co najmniej 4,5 m oraz próbę ogniową w ciągu co najmniej ¹/₂ godziny w temperaturze 800° C, wykonane zgodnie z postanowieniami lm. 452 (7) niniejszego wydania RID, z wyjątkiem sztuk przesyłek nadawanych jako przesyłki wagonowe.

471-499

KLASA V.

MATERIAŁY ŻRĄCE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

500

Spośród materiałów i przedmiotów określonych w tytule klasy V materiały i przedmioty wymienione pod lm. 501 lub podpadające pod zbiorcze określenie tej liczby marginesowej podlegają przepisom lm. 501 do 536 i są uważane za materiały i przedmioty RID.

501

A. Materiały o charakterze kwaśnym.

a) Kwasy nieorganiczne.

1. Kwas siarkowy:

a) kwas siarkowy z zawartością powyżej 85% czystego kwasu (H₂SO₄) i oleum (kwas siarkowy dymiący);

b) kwas siarkowy z zawartością powyżej 75%, lecz najwyżej 85% czystego kwasu (H₂SO₄);

c) kwas siarkowy z zawartością najwyżej 75% czystego kwasu (H₂SO₄);

d) kwas siarkowy odpadkowy, całkowicie zdenitrowany;

Uwaga: Niecałkowicie zdenitrowany odpadkowy kwas siarkowy nie jest dopuszczony do przewozu.

e) szlamy ołowiu zawierające kwas siarkowy;

Uwaga: Szlamy ołowiu zawierające mniej niż 3% wolnego kwasu należą do materiałów klasy IVa (patrz lm. 401 punkt 73);

f) akumulatory elektryczne napełnione kwasem siarkowym.

Odnośnie a) do d) patrz również lm. 501 a pod a).

2 Kwas azotowy:

a) kwas azotowy z zawartością powyżej 70% czystego kwasu (HNO₃);

b) kwas azotowy z zawartością powyżej 55%, lecz najwyżej 70% czystego kwasu (HNO₃);

c) kwas azotowy z zawartością najwyżej 55% czystego kwasu (HNO₃).

Odnośnie a) do c) patrz również lm. 501 a pod a) i b).

3 Mieszaniny nitrozowe kwasu siarkowego:

a) mieszaniny nitrozowe kwasu siarkowego zawierające powyżej 30% czystego kwasu azotowego (HNO₃);

b) mieszaniny nitrozowe kwasu siarkowego zawierające najwyżej 30% czystego kwasu azotowego (HNO₃);

Uwaga: Odnośnie do mieszanin nitrozowych odpadkowych patrz 1 d).

Odnośnie do a) i b) patrz również lm. 501 a pod a) i b).

4. Kwas nadchlorowy w roztworach wodnych, zawierający najwyżej 50% czystego kwasu (HClO₄). Patrz również lm. 501 a pod a).

Uwaga: Roztwory wodne kwasu nadchlorowego zawierające więcej niż 50%, lecz najwyżej 72,5% czystego kwasu (HClO₄), są materiałami klasy IIIc (patrz lm. 371 punkt 3). Roztwory zawierające więcej niż 72,5% czystego kwasu, jak również mieszaniny kwasu nadchlorowego z cieczami innymi niż woda, nie są dopuszczone do przewozu.

5. Roztwory chlorowodoru (kwas solny), roztwory bromowodoru, roztwory jodowodoru i mieszaniny kwasu siarkowego z kwasem solnym. Patrz również lm. 501 a pod a).

Uwaga: 1. Mieszaniny kwasu azotowego z kwasem solnym nie są dopuszczone do przewozu.

2. Skroplony bromowodór i skroplony chlorowodór są materiałami klasy Id (patrz lm. 131 punkty 5 i 10).

6. Kwas fluorowodorowy (roztwory wodne):

a) z zawartością powyżej 60%, lecz najwyżej 85% czystego kwasu (HF);

b) z zawartością najwyżej 60% czystego kwasu (HF).

Uwaga: 1. Roztwory wodne zawierające więcej niż 85% czystego kwasu (HF) nie są dopuszczone do przewozu.

2. Skroplony fluorowodór jest materiałem klasy Id (patrz lm. 131 punkt 5).

Odnośnie do a) i b) patrz również lm. 501 a pod a).

7. Kwas fluoroborowy [roztwory wodne zawierające najwyżej 78% czystego kwasu (HBF₄)]. Patrz również lm. 501 a pod a).

Uwaga: Roztwory kwasu fluoroborowego zawierające więcej niż 78% czystego kwasu (HBF₄) nie są dopuszczone do przewozu.

8. Kwas krzemofluorowodorowy (H₂SiF₆). Patrz również lm. 501 a pod a).

9. Bezwodnik kwasu siarkowego stabilizowany. Patrz również lm. 501 a pod a) i c).

Uwaga: Niestabilizowany bezwodnik kwasu siarkowego nie jest dopuszczony do przewozu.

b) Nieorganiczne halogenki, sole kwaśne i podobne materiały zawierające chlorowce.

11. Ciekłe halogenki i podobne materiały zawierające chlorowce, które przy zetknięciu z wilgotnym powietrzem lub z wodą wydzielają kwaśne pary - z wyjątkiem związków fluoru - jak:

a) pięciochlorek antymonu (SbCl₅), kwas chlorosulfonowy [SO₂(OH)Cl], dwuchlorek dwusiarki (stabilizowany) (S₂Cl₂), chlorek chromylu (CrO₂Cl₂), tlenochlorek fosforu (POCl₃), trójchlorek fosforu (PCl₃), czterochlorek krzemu (SiCl₄), chlorek sulfurylu (SO₂Cl₂), chlorek tionylu (SOCl₂), czterochlorek tytanu (TiCl₄) i chlorek cynowy (SnCl₄);

Uwaga: Niestabilizowany dwuchlorek dwusiarki nie jest dopuszczony do przewozu.

b) Trójbromek fosforu (PBr₃), chlorek pyrosulfurylu S₂O₅Cl₂ i chlorek tiofosforylu (PSCl₃).

Odnośnie do a) i b) patrz również lm. 501 a pod a).

12. Stałe halogenki i podobne materiały zawierające chlorowce, które przy zetknięciu z wilgotnym powietrzem lub wodą wydzielają kwaśne pary - z wyjątkiem związków fluoru - jak: chlorek glinowy (bezwodny) (AlCl₃), trójchlorek antymonu (techniczny) (SbCl₃), pięciochlorek fosforu (PCl₅) i chlorek cynku (ZnCl₂). Patrz również lm. 501 a pod a) i d).

Uwaga: Chlorek glinowy niebezwodny, nie jest dopuszczony do przewozu.

13. Kwaśne siarczany. Patrz również lm. 501 a pod a).

Uwaga: Kwaśne siarczany nie podlegają przepisom RID, jeżeli nadawca oświadczy w liście przewozowym, że produkty nie zawierają wolnego kwasu siarkowego i są suche.

14. Brom. Patrz również lm. 501 a pod a).

15. Następujące związki fluoru:

a) kwaśne fluorki;

b) fluorek amonowy, fluorek chromowy, pięciofluorek antymonu;

c) fluorek boru i kwas octowy, zespolone, fluorek boru i kwas propionowy, zespolone;

d) trójfluorek bromu (BrF₃), pięciofluorek bromu (BrF₅).

Odnośnie a) do d) patrz również lm. 501 a pod a).

c. Materiały organiczne.

21. Następujące kwasy:

a) kwasy chlorooctowe:

1. kwasy jedno- i trójchlorooctowe (stałe);

2. kwas dwuchlorooctowy (ciekły) i mieszaniny kwasów chlorooctowych;

b) kwas mrówkowy z zawartością co najmniej 70% czystego kwasu;

c) kwas octowy lodowaty i jego roztwory wodne zawierające powyżej 80% czystego kwasu;

d) kwas propionowy zawierający powyżej 80% czystego kwasu;

e) bezwodnik kwasu octowego.

Odnośnie a) do e) patrz również lm. 501 a pod a).

22. Ciekłe halogenki kwaśne, jak:

chlorek acetylu i chlorek benzoilu. Patrz również lm. 501 a pod a).

23. Alkilo- i arylochlorosilany:

a) Alkilochlorosilany i arylochlorosilany o punkcie zapłonu niższym niż 21°C;

b) Alkilochlorosilany i arylochlorosilany o punkcie zapłonu 21°C lub wyższym.

Uwaga: Materiały wymienione w tym punkcie, które przy zetknięciu z wodą wydzielają zapalne gazy, nie są dopuszczone do przewozu.

Odnośnie do a) i b) patrz również lm. 501 a pod a).

B. Materiały o charakterze zasadowym.

31. a) Wodorotlenek sodowy i wodorotlenek potasowy (soda kaustyczna, potas kaustyczny) w kawałkach, w płatkach lub w proszku. Patrz również lm. 501 a pod a).

b) wodorotlenek sodowy lany.

32. Wodorotlenek sodowy i wodorotlenek potasowy w roztworach (ług sodowy, ług potasowy), również w mieszaninach (ługi żrące), alkaliczne roztwory fenolu, krezoli i ksylenoli, alkaliczne odpadki po rafinacji olejów. Patrz również lm. 501 a pod a).

33. Akumulatory elektryczne napełnione alkalicznymi roztworami. Patrz również lm. 501 a pod e).

34. Hydrazyna w roztworze wodnym zawierającym najwyżej 72% hydrazyny (N₂H₄). Patrz również lm. 501 a pod a).

Uwaga: Roztwory wodne zawierające więcej niż 72% hydrazyny (N₂H₄) nie są dopuszczone do przewozu.

35. Alkilo- i aryloaminy i poliaminy, jak: etylenodwuamina, sześciometylenodwuamina, trójetylenoczteroamina. Patrz również lm. 501 a pod a).

36. Siarczek sodowy zawierający najwyżej 70% Na₂S.

Uwaga: Siarczek sodowy z zawartością powyżej 70% Na₂S nie jest dopuszczony do przewozu.

37. Roztwory podchlorynów:

a) roztwory podchlorynów zawierające więcej niż 50 g aktywnego chloru na litr;

b) roztwory podchlorynów zawierające najwyżej 50 g aktywnego chloru na litr.

Odnośnie do a) i b) patrz również lm. 501 a pod a).

C. Inne materiały żrące.

41. Roztwory nadtlenku wodoru (woda utleniona):

a) wodne roztwory nadtlenku wodoru (woda utleniona) zawierające więcej niż 40%, lecz najwyżej 60% nadtlenku wodoru;

b) roztwory wodne nadtlenku wodoru (woda utleniona) zawierające ponad 6%, lecz najwyżej 40% nadtlenku wodoru.

Odnośnie do a) i b) patrz również lm. 501 a pod a).

Uwaga: Nadtlenek wodoru i jego roztwory wodne zawierające więcej niż 60% nadtlenku wodoru są materiałami klasy IIIc (patrz lm. 371 punkt 1).

D. Próżne opakowania.

51. Nie oczyszczone próżne opakowania włącznie ze zbiornikami wagonów-cystern i małymi pojemnikami cieczy, które zawierały materiały klasy V, z wyjątkiem materiałów wymienionych w punktach 13 i 36.

501a

Materiały nadawane do przewozu zgodnie z poniższymi postanowieniami nie podlegają przepisom rozdziału 2. "Przepisy przewozowe":

a) materiały wymienione w punktach 1 a) do d), 2 b) i c), 3 b), 4 do 9, 11 do 15, 21 do 23, 31 a), 32, 34, 35, 37 i 41 w ilości do 1 kg dla każdego materiału, jeżeli są one zapakowane w szczelnie zamknięte naczynia odporne na działanie zawartości i ułożone starannie w mocnych szczelnych opakowaniach drewnianych ze szczelnym zamknięciem;

b) materiały wymienione w punktach 2 a) i 3 a) w ilości najwyżej do 200 g dla każdego materiału, jeżeli są one zapakowane w szczelnie zamknięte naczynia odporne na działanie zawartości i jeżeli najwyżej 10 takich naczyń jest umieszczonych w drewnianej skrzyni i przełożonych obojętnym chłonnym materiałem wypełniającym;

c) bezwodnik kwasu siarkowego (punkt 9), również z nieznaczną domieszką kwasu fosforowego, jeżeli jest zapakowany w hermetycznie zamknięte, mocne i zaopatrzone w uchwyt puszki blaszane, ważące nie więcej niż 15 kg;

d) pięciochlorek fosforu (punkt 12) prasowany, w blokach o jednakowym ciężarze najwyżej do 10 kg, jeżeli bloki te są zapakowane w gazoszczelne spawane puszki blaszane, umieszczone pojedynczo lub w większej ilości w obitce, skrzyni lub w małym pojemniku (małym kontenerze);

e) akumulatory elektryczne napełnione roztworem alkalicznym (punkt 33), z komorami metalowymi, jeżeli komory te są zamknięte w sposób zapobiegający wyciekaniu roztworu i są zabezpieczone od zwarcia.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych opakowań podane są pod F.).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

502

(1) Opakowania powinny być tak zamknięte i tak wykonane, aby nic z ich zawartości nie mogło wydostać się na zewnątrz. Odnośnie do przepisów specjalnych dotyczących akumulatorów elektrycznych [1 f) i 33] patrz lm. 504 i 516; odnośnie do roztworów podchlorynów (punkt 37) i roztworów nadtlenku wodoru (punkt 41) patrz odpowiednio lm. 520 i 521.

(2) Materiały, z których wykonane są opakowania i ich zamknięcia, nie mogą ulegać działaniu zawartości ani też tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(3) Opakowania i ich zamknięcia muszą być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się podczas przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym wymaganiom przewozu. W szczególności, jeśli chodzi o materiały ciekłe lub roztwory - jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień - naczynia i ich zamknięcia muszą być odporne na ciśnienie wewnętrzne, jakie może się wytworzyć wewnątrz nich, uwzględniając również obecność zawartego w nich powietrza, w normalnych warunkach przewozu. W tym celu należy pozostawić nie wypełnioną przestrzeń, biorąc pod uwagę różnicę pomiędzy temperaturą materiałów w chwili napełniania a średnią najwyższą temperaturą, jaką materiał może osiągnąć w czasie przewozu. Opakowania wewnętrzne winny być starannie ułożone w opakowaniach zewnętrznych. Opakowania wysyłkowe mogą zawierać jedno lub więcej opakowań wewnętrznych, jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień.

(4) Butelki i inne naczynia szklane muszą być wolne od wad, które mogłyby osłabić ich wytrzymałość; w szczególności ich naprężenia wewnętrzne muszą być odpowiednio złagodzone. Grubość ścianek naczyń, które wraz z zawartością ważą ponad 35 kg, winna wynosić co najmniej 3 mm, a innych naczyń - co najmniej 2 mm. Zamknięcie winno być zabezpieczone dodatkowym środkiem, jak np. kołpak, kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp., które zapobiega jakiemukolwiek rozluźnieniu zamknięcia w czasie przewozu.

(5) Jeżeli nakazane lub dozwolone jest użycie naczyń ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, winny one być - o ile nie ma innych postanowień - zaopatrzone w opakowania ochronne. Naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów winny być starannie ułożone w opakowaniu ochronnym i przełożone materiałem wypełniającym dostosowanym do właściwości zawartości.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

503

(1) Materiały wymienione w punktach 1 a) do e) i 2 do 5 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l. Naczynia te winny być ułożone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w hermetycznie zamknięte cylindryczne naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte balony szklane umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym albo mocno osadzone w żelaznych lub wiklinowych koszach. Balony mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(2) Materiały wymienione w punktach 1 a) do e), 2 i 3 mogą być również zapakowane w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające dla materiałów wymienionych w punktach 1 b), c), d) i e) odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Dla materiałów wymienionych w punktach 2 i 3 beczki winny posiadać odpowiednią wykładzinę wewnętrzną tylko w razie potrzeby. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, muszą być zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

(3) Materiały wymienione w punktach 1 a) do e), 2 i 5 mogą być również zapakowane w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub z innego tworzywa o wystarczającej wytrzymałości. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

(4) Materiały wymienione w punkcie 5 mogą być również zapakowane w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l i o wystarczającej grubości ścianki, która jednak dla naczyń o pojemności 50 l lub większych winna wynosić co najmniej 4 mm. Otwory naczyń winny być zamknięte przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Naczynia mogą nie posiadać opakowania ochronnego, jeżeli zezwala na to właściwa władza kraju nadania. Mogą one być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

(5) Dla materiałów wymienionych w punktach 2 a), 3 a) i 4 muszą być używane jako materiały wypełniające niepalne materiały chłonne; dla materiałów wymienionych w punkcie 2 b) - materiały chłonne ognioodporne.

(6) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punktach 1 a) do d) i 2 do 5 w wagonach-cysternach i w małych pojemnikach cieczy patrz lm. 529 i 530 (3).

504

Ogniwa akumulatorów elektrycznych napełnione kwasem siarkowym [punkt 1 f)] winny być osadzone w skrzyniach baterii. Akumulatory należy zabezpieczyć przed zwarciem i ułożyć w drewnianej skrzyni wysyłkowej, przekładając je chłonnym materiałem wypełniającym. Skrzynie wysyłkowe winny być zaopatrzone w uchwyty.

Jeżeli ogniwa są wykonane z materiału wytrzymałego na wstrząsy i uderzenia, a górna część ich jest zabezpieczona w sposób zapobiegający wytryskiwaniu kwasu na zewnątrz w ilościach niebezpiecznych, opakowanie akumulatorów nie jest konieczne. Muszą jednak one być zabezpieczone przed zwarciem, obsunięciem się, przewróceniem i uszkodzeniem i winny być zaopatrzone w uchwyty. Sztuki przesyłki nie mogą mieć na zewnątrz niebezpiecznych śladów kwasu.

Również ogniwa i baterie stanowiące wyposażenie pojazdów nie wymagają specjalnego opakowania, jeżeli pojazdy te są starannie umocowane w wagonach.

505

(1) Materiały wymienione w punktach 6, 7 i 8 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte metalowe naczynia, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym wystarczająco wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 90% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 90% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

c) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub z innego materiału o wystarczającej wytrzymałości. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 90% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

(2) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punktach 6 i 7 w wagonach-cysternach i w małych pojemnikach cieczy patrz lm. 529 i 530 (3).

506

(1) Bezwodnik kwasu siarkowego (punkt 9) winien być zapakowany:

a) w hermetycznie zamknięte lutowane naczynia z blachy czarnej lub białej lub w butelki z blachy czarnej, białej lub miedzi albo

b) w zatopione naczynia szklane albo w hermetycznie zamknięte naczynia z porcelany, kamionki lub podobnych materiałów; albo

c) w beczki stalowe wypróbowane pod ciśnieniem 1,5 kg/cm².

(2) Naczynia wymienione wyżej pod a) i b) winny być umieszczone w opakowaniu z drewna, blachy czarnej lub białej i przełożone chłonnym, niepalnym materiałem wypełniającym.

(3) Odnośnie do przewozu w wagonach-cysternach patrz lm. 529.

507

(1) Materiały wymienione w punkcie 11 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być zaopatrzone w obręcze do przetaczania; albo

c) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym ochronnym opakowaniu z fibry lub innego materiału o wystarczającej wytrzymałości. Mogą one być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

d) w hermetycznie zamknięte balony szklane umieszczone w skrzyni drewnianej lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Balony mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(2) Odnośnie do przewozu materiałów, których nazwy są wymienione w punkcie 11 a), w wagonach-cysternach i w małych pojemnikach cieczy patrz lm. 529 i 530 (3).

508

(1) Materiały wymienione w punkcie 12 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o zawartości najwyżej 5 kg każde. Naczynia te winny być umieszczone w skrzyni drewnianej lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o zawartości nie więcej niż 15 kg każde. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być zaopatrzone w obręcze do przetaczania; albo

d) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub z innego materiału o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

e) w hermetycznie zamknięte beczki drewniane o wystarczającej wytrzymałości z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg;

f) chlorek cynku może być również zapakowany w hermetycznie zamknięte worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(2) Odnośnie do przewozu trójchlorku antymonu w wagonach-cysternach i w małych pojemnikach cieczy patrz lm. 529 i 530 (3).

509

(1) Materiały wymienione w punktach 13 i 15 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o zawartości nie więcej niż 5 kg każde; fluorki (punkt 15) nie mogą być jednak zapakowane w szklane naczynia. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby wewnętrzną wykładzinę ołowianą, zawierające nie więcej niż 15 kg każde. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu o odpowiedniej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby wewnętrzną wykładzinę ołowianą. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

d) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub innego materiału o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

e) w hermetycznie zamknięte worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

f) w hermetycznie zamknięte beczki drewniane o wystarczającej wytrzymałości, z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg; albo

g) w hermetycznie zamknięte czterokrotne worki z wytrzymałego papieru, z wkładką z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 55 kg.

(2) Odnośnie do przewozu kwaśnych siarczanów (punkt 13) luzem patrz lm. 528 i 530 (4); odnośnie do przewozu pięciofluorku antymonu [punkt 15 b)] w wagonach-cysternach i małych pojemnikach cieczy patrz lm. 529 i 530 (3).

510

(1) Brom (punkt 14) winien być zapakowany w odpowiednie naczynia o pojemności nie przekraczającej 7,5 kg.

(2) Brom z zawartością wody niższą niż 0,005% lub od 0,005 do 0,2% - jeżeli dla tego ostatniego zostały zastosowane środki zapobiegające korozji wykładziny naczynia - może być również przewożony w naczyniach odpowiadających następującym warunkom:

a) naczynia muszą być wykonane ze stali, szczelnie wyłożone ołowiem lub innym materiałem zapewniającym takie samo zabezpieczenie i zaopatrzone w hermetyczne zamknięcie; dopuszczone są również naczynia ze stopów Monela, niklu lub z wykładziną z niklu;

b) ich pojemność nie może przekraczać 1.250 l;

c) naczynia mogą być napełnione najwyżej do 92% ich pojemności lub w stosunku 2,86 kg/l pojemności;

d) naczynia winny być spawane i obliczone na ciśnienie co najmniej 21 kg/cm².

Tworzywo i wykonanie winny odpowiadać w ogólności wymaganiom lm. 141 (1) i (2) ustęp 2. Dla pierwszej próby stalowych naczyń bez wykładziny obowiązują postanowienia lm. 145 (1) i 146 (1) A i B;

e) urządzenia zamykające winny możliwie nieznacznie wystawać ponad powierzchnię naczynia i muszą być zaopatrzone w kaptur ochronny. Urządzenia zamykające i kaptur ochronny winny być zaopatrzone w uszczelki z materiału odpornego na korozyjne działanie bromu. Zamknięcia winny znajdować się w górnej części naczynia, tak aby w żadnym wypadku nie stykały się stale z cieczą;

f) wykładzina ołowiana winna być szczelna i posiadać grubość co najmniej 3 mm. Jeżeli został użyty inny materiał, musi on zapewniać taką samą ochronę jak wykładzina ołowiana;

g) naczynia muszą być zaopatrzone w urządzenia, które zapewnią, że będą one bezpiecznie stały na swoich podstawach, oraz w górnej ich części w urządzenia do podnoszenia (pierścienie, kryzy itp.), wypróbowane na obciążenie dwukrotnie większe niż ich obciążenie użytkowe.

(3) Naczynia wymienione pod (2) należy przed ich użyciem poddać próbie szczelności pod ciśnieniem 2 kg/cm². Próba taka winna być powtarzana co dwa lata i być połączona ze zbadaniem wnętrza naczynia i sprawdzeniem jego ciężaru własnego. Próbę i badanie należy przeprowadzać pod kontrolą urzędowo uznanego rzeczoznawcy.

(4) Na naczyniach muszą być czytelnie i trwale oznaczone:

a) nazwa lub znak fabryczny producenta i numer naczynia;

b) określenie "Brom";

c) ciężar własny naczynia i największy ciężar naczynia napełnionego;

d) data (miesiąc, rok) ostatniej próby;

e) stempel rzeczoznawcy, który przeprowadzał próbę i badanie naczynia.

(5) Odnośnie do przewozu bromu w wagonach-cysternach patrz lm. 529.

511

(1) Materiały wymienione w punkcie 21 a) 1. winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, zawierające nie więcej niż 5 kg każde. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o zawartości nie większej niż 15 kg każde. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

d) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub innego materiału o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

e) w hermetycznie zamknięte worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

f) w hermetycznie zamknięte beczki drewniane o wystarczającej wytrzymałości, z odpowiednią wykładziną wewnętrzną. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg; albo

g) w hermetycznie zamknięte czterokrotne worki z wytrzymałego papieru z wkładką z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 55 kg; albo

h) w wodoszczelne worki jutowe powlekane od wewnątrz odpowiednim materiałem przylepionym bitumem lub w worki jutowe z wewnętrznym hermetycznie zamkniętym workiem z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 55 kg.

(2) Materiały wymienione w punkcie 21 a) 2., b), c), d) i e) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Jeżeli sztuki przesyłki ważą więcej niż 30 kg, muszą być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w hermetycznie zamknięte balony szklane, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Balony mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

d) w hermetycznie zamknięte spawane lub twardo lutowane konwie metalowe, o pojemności najwyżej do 60 l, wyposażone w uchwyty. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

e) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

f) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu z fibry lub innego materiału o wystarczającej wytrzymałości. Mogą one być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

g) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l i wystarczającej grubości ścianki, jednak co najmniej 4 mm dla naczyń 50 l lub większych; otwory winny być zamknięte przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Naczynia te mogą nie posiadać opakowania ochronnego, jeżeli zezwala na to właściwa władza kraju nadania. Mogą być one napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

(3) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 21 b) w wagonach-cysternach i małych pojemnikach cieczy, jak również materiałów wymienionych w punkcie 21 c) i e) w wagonach-cysternach - patrz lm. 529 i 530 (3).

512

(1) Materiały wymienione w punkcie 22 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być zaopatrzone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

c) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub innego materiału o wystarczającej wytrzymałości. Mogą one być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

d) w hermetycznie zamknięte balony szklane, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Balony mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(2) Odnośnie do przewozu chlorku acetylu i chlorku benzoilu w wagonach-cysternach i małych pojemnikach cieczy patrz lm. 529 i 530 (3).

513

(1) Materiały wymienione w punkcie 23 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki przeznaczone dla materiałów wymienionych w punkcie 23 a) winny odpowiadać warunkom Dodatku V. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania.

(2) Materiały wymienione w punkcie 23 b) mogą być również zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte konwie z odpowiedniego metalu, spawane lub twardo lutowane i zaopatrzone w uchwyty, o pojemności najwyżej do 60 l. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l i wystarczającej grubości ścianki, jednak co najmniej 4 mm w naczyniach 50 l lub większych; otwory muszą być zamknięte przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Naczynia te mogą nie posiadać opakowania ochronnego, jeżeli zezwala na to właściwa władza kraju nadania. Mogą być one napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

(3) Odnośnie do przewozu w wagonach-cysternach patrz lm. 529.

514

(1) Materiały wymienione w punkcie 31 a) winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności nie przekraczającej 5 kg każde. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną i zawierające nie więcej niż 15 kg każde. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu o wystarczającej wytrzymałości i przełożone materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Jeżeli beczki wraz z zawartością ważą więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

d) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub innego materiału o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

e) w hermetycznie zamknięte worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

f) w wodoszczelne worki jutowe powlekane od wewnątrz odpowiednim materiałem przylepionym bitumem lub w worki jutowe z wewnętrznym hermetycznie zamkniętym workiem z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 55 kg.

(2) Materiały wymienione w punkcie 31 a) w postaci płatków lub proszku mogą być również zapakowane w hermetycznie zamknięte czterokrotne worki z wytrzymałego papieru z wkładką z odpowiedniego tworzywa sztucznego. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 55 kg.

(3) Wodorotlenek sodowy lany [punkt 31 b)] winien być zapakowany w stalowe beczki o grubości co najmniej 0,5 mm. Beczki te wraz z zawartością nie mogą ważyć więcej niż 450 kg.

515

(1) Materiały wymienione w punkcie 32 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 5 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny być wyposażone w uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte konwie metalowe, spawane lub twardo lutowane, o pojemności najwyżej do 60 l, wyposażone w uchwyty. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

d) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

e) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzone w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub innego materiału o wystarczającej wytrzymałości. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

f) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l i wystarczającej grubości ścianki, jednak co najmniej 4 mm dla naczyń 50 l lub większych; otwory muszą być zamknięte przez dwa nakładające się czopy, z których jeden winien być gwintowany. Naczynia te mogą nie posiadać opakowania ochronnego, jeżeli zezwala na to właściwa władza kraju nadania. Mogą być one napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

g) w hermetycznie zamknięte cylindryczne naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów, o pojemności najwyżej do 20 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

h) w hermetycznie zamknięte balony szklane, umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym albo mocno osadzone w koszach z żelaza lub wikliny. Balony mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(2) Odnośnie do przewozu w wagonach-cysternach i małych pojemnikach cieczy patrz lm. 529 i 530 (3).

516

Ogniwa akumulatorów elektrycznych napełnione roztworami alkalicznymi (punkt 33) winny być wykonane z metalu i urządzone w swojej górnej części w sposób zapobiegający wytryskiwaniu niebezpiecznych ilości ługu na zewnątrz. Akumulatory winny być zabezpieczone przed zwarciem i zapakowane w drewnianą skrzynię wysyłkową.

517

(1) Hydrazyna (punkt 34) winna być zapakowana:

a) w hermetycznie zamknięte szklane naczynia o pojemności najwyżej do 5 l, umieszczone w puszkach ułożonych w drewnianej skrzyni i przełożonych odpowiednim materiałem wypełniającym; albo

b) w naczynia z aluminium o czystości co najmniej 99,5% Al lub z nierdzewnej stali albo z żelaza z wykładziną ołowianą; albo

c) w naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego z gwintowanym zamknięciem, o pojemności najwyżej do 65 l, umieszczone pojedynczo w odpowiednim opakowaniu ochronnym lub - w większej ilości - również w odpowiednim opakowaniu ochronnym, ale przełożone odpowiednim materiałem wypełniającym. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg lub nie więcej niż 50 kg, jeżeli opakowanie ochronne stanowi pudło kartonowe; albo

d) w beczki z odpowiedniego tworzywa sztucznego o pojemności najwyżej do 220 l i grubości ścianki co najmniej 1,5 mm, umieszczone pojedynczo w beczkach wyposażonych w obręcze do przetaczania.

(2) Wszystkie naczynia mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności. Naczynia wymienione pod b), c) i d) winny być wypróbowane na ciśnienie 1 kg/cm².

(3) Odnośnie do przewozu w wagonach-cysternach i w małych pojemnikach cieczy patrz lm. 529 i 530 (3).

518

(1) Materiały wymienione w punkcie 35 winny być zapakowane:

a) w hermetycznie zamknięte naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego o pojemności do 5 l. Naczynia te winny być umieszczone w drewnianej skrzyni lub w innym opakowaniu wysyłkowym o wystarczającej wytrzymałości i przełożone chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg winny posiadać uchwyty, z wyjątkiem tych, które są nadawane jako przesyłki wagonowe; albo

b) w hermetycznie zamknięte naczynia metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną, o pojemności najwyżej do 15 l. Naczynia te umieszcza się w drewnianej skrzyni lub w innym odpowiednio wytrzymałym opakowaniu wysyłkowym i przekłada chłonnym materiałem wypełniającym. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w hermetycznie zamknięte konwie z odpowiedniego metalu, spawane lub twardo lutowane, wyposażone w uchwyty, o pojemności najwyżej do 60 l. Konwie mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; albo

d) w hermetycznie zamknięte beczki metalowe, posiadające w razie potrzeby odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Beczki mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Jeżeli ważą one wraz z zawartością więcej niż 275 kg, winny być wyposażone w obręcze do przetaczania; albo

e) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 60 l. Naczynia te winny być pojedynczo ściśle osadzane w pełnościennym opakowaniu ochronnym z fibry lub innego materiału o wystarczającej wytrzymałości. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

f) w hermetycznie zamknięte naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego o pojemności najwyżej do 60 l i wystarczającej grubości ścianki, która winna jednak wynosić co najmniej 4 mm dla naczyń o pojemności 50 l lub większych. Otwory winny być zamknięte przez dwa nakładające się czopy, z których jeden musi być gwintowany. Naczynia te mogą nie posiadać opakowania ochronnego, jeżeli zezwala na to właściwa władza kraju nadania. Naczynia mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności. Taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

(2) Odnośnie do przewozu w wagonach-cysternach i małych pojemnikach cieczy patrz lm. 529 i 530 (3).

519

(1) Siarczek sodowy (punkt 36) winien być zapakowany:

a) w szczelne naczynia żelazne albo

b) w ilościach nie przekraczających 5 kg również w naczynia ze szkła lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w mocnych drewnianych pojemnikach. Naczynia szklane winny być przełożone materiałem wypełniającym.

(2) Siarczek sodowy w postaci stałej może być również zapakowany w inne szczelne naczynia. Przy przewozie w przesyłkach wagonowych może on również być zapakowany:

a) w szczelnie zamknięte pięciokrotne worki z wytrzymałego papieru, z wkładką z odpowiedniego tworzywa sztucznego, albo

b) w worki z odpowiedniego tworzywa sztucznego o wytrzymałości równej workom papierowym.

Sztuki przesyłki składające się z worków nie mogą ważyć więcej niż 55 kg.

520

(1) Roztwory podchlorynu (punkt 37) winny być zapakowane:

a) w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczone w opakowaniu ochronnym; naczynia tłukące się winny być przełożone materiałem wypełniającym; albo

b) w beczki metalowe z odpowiednią wykładziną wewnętrzną.

(2) Naczynia i beczki zawierające roztwory podchlorynu, wymienione w punkcie 37 a), winny być wyposażone w urządzenia pozwalające na ulatnianie się gazu lub w zawory ciśnieniowe.

(3) Odnośnie do przewozu w wagonach-cysternach patrz lm. 529.

521

(1) Roztwory wodne nadtlenku wodoru o zawartości więcej niż 40%, lecz najwyżej 60% nadtlenku wodoru [punkt 41 a)] winny być zapakowane:

a) w naczynia z aluminium o czystości co najmniej 99,5% Al lub ze stali specjalnej nie powodującej rozkładu nadtlenku wodoru. Naczynia te muszą spoczywać pewnie na swoich podstawach. Pojemność tych naczyń nie może przekroczyć 200 l; albo

b) w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub odpowiedniego tworzywa sztucznego, o pojemności najwyżej do 20 l. Każde naczynie winno być umieszczone w pełnościennym opakowaniu z blachy stalowej, z wykładziną z odpowiednich materiałów i przełożone chłonnym, niepalnym i obojętnym materiałem wypełniającym; opakowania te należy z kolei umieścić w drewnianej skrzyni, zaopatrzonej w ochronną przykrywę w kształcie daszka.

Odnośnie do zamknięcia i stopnia napełniania patrz pod (3).

(2) Wodne roztwory nadtlenku wodoru, zawierające więcej niż 6%, lecz najwyżej do 40% nadtlenku wodoru [punkt 41 b)], winny być zapakowane w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki, aluminium o czystości co najmniej 99,5% Al, ze stali specjalnej nie powodującej rozkładu nadtlenku wodoru lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego.

Naczynia o pojemności najwyżej 3 l winny być umieszczone w drewnianej skrzyni i przełożone materiałem wypełniającym. Jeżeli naczynia zawierają nadtlenek wodoru o zawartości powyżej 35% nadtlenku wodoru, materiał wypełniający musi być odpowiednio ognioodporny. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 35 kg.

Naczynia o pojemności powyżej 3 l winny odpowiadać następującym warunkom:

a) naczynia aluminiowe i ze stali specjalnej muszą pewnie spoczywać na swoich podstawach w pozycji pionowej. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 250 kg;

b) naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub odpowiedniego tworzywa sztucznego winny być umieszczone w odpowiednich i mocnych opakowaniach ochronnych zaopatrzonych w uchwyty, w których naczynia pewnie spoczywają w pozycji pionowej. Z wyjątkiem naczyń z tworzywa sztucznego wewnętrzne naczynia należy umieszczać w opakowaniu zewnętrznym i przekładać materiałem wypełniającym. Dla naczyń z wodnymi roztworami nadtlenku wodoru, zawierającymi więcej niż 35%, lecz najwyżej 40% nadtlenku wodoru, materiał wypełniający musi być odpowiednio ognioodporny. Sztuka przesyłki tego rodzaju nie może ważyć więcej niż 90 kg; ciężar jej może jednak wynosić do 110 kg, jeżeli opakowanie ochronne jest prócz tego jeszcze zapakowane w skrzynię lub obitkę;

c) wodne roztwory nadtlenku wodoru zawierające więcej niż 6%, lecz najwyżej 40% nadtlenku wodoru, mogą być również zapakowane w naczyniach z odpowiedniego tworzywa sztucznego, bez opakowania ochronnego, jeżeli grubość ścianek we wszystkich miejscach, nawet w zagłębieniach służących do umieszczania etykiet, wynosi co najmniej 4 mm, ścianki są usztywnione mocnym użebrowaniem, a dna są wzmocnione. Naczynia muszą być zaopatrzone w uchwyty. Pojemność nie może przekroczyć 60 l.

Odnośnie do zamknięcia i stopnia napełnienia patrz pod (3).

(3) Naczynia o pojemności najwyżej 3 l mogą mieć zamknięcia hermetyczne. W takim przypadku naczynia napełnia się taką ilością roztworu w gramach, która odpowiada najwyżej ²/₃ pojemności naczynia wyrażonej w cm³.

Naczynia o pojemności powyżej 3 l winny być wyposażone w specjalne zamknięcie przeciwdziałające powstawaniu nadciśnienia w naczyniu, wyciekaniu płynu i przenikaniu obcych materiałów do wnętrza naczynia. Przy naczyniach zapakowanych pojedynczo naczynie zewnętrzne musi być zaopatrzone w kaptur ochraniający zamknięcie i jednocześnie pozwalający na sprawdzenie, czy urządzenie zamykające jest skierowane do góry. Naczynia te mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności.

(4) Odnośnie do przewozu w wagonach-cysternach i wagonach z garami patrz lm. 529.

3. Pakowanie razem.

522

(1) Materiały wyszczególnione w tym samym punkcie można łączyć ze sobą w jedną sztukę przesyłki. Opakowania wewnętrzne winny odpowiadać wymaganiom przewidzianym dla poszczególnych materiałów, a opakowania wysyłkowe - warunkom przewidzianym dla materiałów określonych w danym punkcie.

(2) O ile w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie są przewidziane mniejsze ilości, materiały niniejszej klasy w ilościach nie przekraczających 6 kg dla materiałów stałych lub 3 l dla cieczy dla ogółu materiałów wymienionych w jednym punkcie lub pod jedną literą mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki bądź z materiałami wymienionymi w innym punkcie lub pod inną literą tej samej klasy, bądź z materiałami lub przedmiotami należącymi do innej klasy - o ile pakowanie razem jest dla nich również dopuszczalne - bądź z innymi towarami, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w poniższych warunkach szczególnych.

Opakowania wewnętrzne winny odpowiadać ogólnym i szczegółowym warunkom o opakowaniu. Ponadto muszą być przestrzegane ogólne przepisy lm. 4 (6) i 8.

Pakowanie razem materiałów o charakterze kwaśnym i materiałów o charakterze zasadowym w jedną sztukę przesyłki jest niedopuszczalne w przypadku, gdy materiały te są zapakowane w tłukące się naczynia.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 150 kg ani więcej niż 75 kg, jeżeli zawiera tłukące się naczynia.

Warunki szczególne:

Punkt	Określenie materiału	Największa ilość		Przepisy szczególne
		na naczynie	na sztukę przesyłki
1a)	Oleum	3 litry	12 litrów	Nie wolno pakować razem z chloranami, nadmanganianami, roztworami nadtlenku
1a), b), c)	Kwas siarkowy z wyjątkiem oleum	3 litry	18 litrów	wodoru, nadchloranami, nadtlenkami i hydrazyną. Kwas siarkowy, kwas azotowy, mieszaniny nitrozowe kwasu siarkowego i kwas solny nie mogą przekraczać ogółem ilości 18 litrów. Jeżeli sztuka przesyłki zawiera kwas z ograniczeniem do ilości 12 litrów, to ilość ta jest miarodajna.
2a)	Kwas azotowy zawierający więcej niż 70% czystego kwasu	3 litry	12 litrów	Nie mogą być pakowane razem z kwasem mrówkowym, trójetanoloaminą,
2b) i c)	Kwas azotowy zawierający najwyżej 70% czystego kwasu	3 litry	18 litrów	aniliną, ksylidyną, toluidyną, chloranami, nadmanganianami, zapalnymi cieczami o punkcie zapłonu poniżej
3	Mieszaniny nitrozowe kwasu siarkowego	3 litry	18 litrów	21°C, roztworami nadtlenku wodoru, nadchloranami, nadtlenkami, hydrazyną, gliceryną, glikolami. Mogą być używane jedynie obojętne materiały wypełniające.
4	Kwas nadchlorowy	Pakowanie razem jest niedopuszczalne
5	Kwas solny	5 litrów 18 litrów		Nie może być pakowany razem z chloranami, nadmanganianami, nadchloranami, nadtlenkami (innymi niż roztwory nadtlenku wodoru).
6	Roztwory kwasu fluorowodorowego	1 litr	10 litrów
11a)	Dwuchlorek dwusiarki	500 g	500 g	Nie mogą być pakowane razem z materiałami wymienionymi w punkcie 36 klasy V ani z materiałami klasy IIIc; winny być zabezpieczone przed wilgocią.
11a)	Pięciochlorek antymonu Kwas chlorosulfonowy Chlorek sulfurulu Chlorek tionylu Czterochlorek tytanu Chlorek cynowy	2,5 kg	5 kg
12	Trójchlorek antymonu
14	Brom
	- w tłukących się naczyniach	500 g	500 g
	- w innych naczyniach	1 kg	3 kg
15a)	Dwufluorki	5 kg	15 kg	Nie mogą być pakowane razem z materiałami klas Ie, II i IIIc ani z kwasem azotowym i mieszaninami nitrozowymi kwasu siarkowego.
21b)	Kwas mrówkowy	5 litrów	15 litrów	Nie może być pakowany razem z chloranami, nadmanganianami, roztworami nadtlenku wodoru, kwasem azotowym, mieszaninami nitrozowymi kwasu siarkowego.
21c)	Kwas octowy	5 litrów	15 litrów	Nie może być pakowany razem z chloranami, nadmanganianami.
34	Hydrazyna	5,5 kg	5,5 kg	Nie może być pakowana razem z kwasem siarkowym, kwasem chlorosulfonowym, kwasem azotowym, mieszaninami nitrozowymi kwasu siarkowego, chloranami, nadmanganianami, siarką, roztworami nadtlenku wodoru, nadchloranami i nadtlenkami. Winna być oddzielona od żrących materiałów zasadowych i silnych środków utleniających.
36	Siarczek sodowy zawierający najwyżej 70% Na2S	2,5 kg	15 kg	Nie może być pakowany razem z materiałami o charakterze kwaśnym.
41a)	Roztwory nadtlenku wodoru zawierające więcej niż 35% nadtlenku wodoru	Pakowanie razem jest niedopuszczalne
41b)	Roztwory nadtlenku wodoru zawierające więcej niż 15%, lecz najwyżej 35% nadtlenku wodoru			Nie mogą być pakowane razem z kwasem siarkowym, kwasem chlorosulfonowym, kwasem mrówkowym, kwasem azotowym, mieszaninami
	- w tłukących się naczyniach	1 litr	3 litry	nitrozowymi kwasu siarkowego, trójetanoloaminą,
	- w innych naczyniach	3 litry	12 litrów	aniliną, ksylidyną,
	Roztwory nadtlenku wodoru zawierające więcej niż 6%, lecz najwyżej 15% nadtlenku wodoru	3 litry	12 litrów	toluidyną, nadmanganianami, zapalnymi cieczami o punkcie zapłonu niższym niż 21ºC, nadtlenkami metali, hydrazyną. Mogą być używane tylko nieorganiczne materiały wypełniające.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek IX)

523

Skrzynie z akumulatorami elektrycznymi [punkty 1 f) i 33] muszą posiadać wyraźny i nie zacierający się napis: "Akumulatory elektryczne". Napis winien być wykonany w języku urzędowym kraju nadania, a prócz tego w języku francuskim, niemieckim lub włoskim, o ile taryfy międzynarodowe lub umowy zawarte pomiędzy zarządami kolejowymi nie postanawiają inaczej.

524

(1) Każda sztuka przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 1 do 7, 9, 11, 12, 14, 15, 22, 31 do 35 i 41 a) winna być zaopatrzona w nalepkę według wzoru nr 5.

(2) Sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się, niewidocznymi od zewnątrz, należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 9. Jeżeli tłukące się naczynia zawierają ciecze, sztuki przesyłki należy zaopatrzyć ponadto - z wyjątkiem przypadków, gdy chodzi o zatopione ampułki - w nalepki według wzoru nr 8; nalepki te winny być umieszczone u góry na dwóch przeciwległych bokach skrzyń, a w razie użycia innego opakowania - w podobny sposób.

(3) Każda skrzynia z akumulatorami elektrycznymi [punkty 1 f) i 33], jak również sztuki przesyłki nie ważące więcej niż 75 kg i zawierające materiały wymienione w punktach 1 do 7, 9, 11, 21, 31 do 35 i 37, które zgodnie z lm. 527 (2) mogą być ładowane do krytych wagonów, winny być zaopatrzone na dwu przeciwległych bokach w nalepki według wzoru nr 8.

(4) Przy przesyłkach wagonowych umieszczanie na sztukach przesyłki nalepek według wzoru nr 5, przewidzianych pod (1), nie jest konieczne (patrz również lm. 532).

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

525

(1) Materiały wymienione w punktach 1 do 7, 9, 11, 14, 21, 31 do 35, 37 i 41 a) mogą być przewożone jako przesyłki pośpieszne tylko w przesyłkach wagonowych, z wyjątkiem tych przesyłek, które zgodnie z lm. 527 (2) mogą być ładowane do wagonów krytych.

(2) Akumulatory elektryczne wymienione w punktach 1 f) i 33 mogą być również nadawane jako przesyłki ekspresowe; w takim przypadku sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 40 kg.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

526

(1) Określenie towaru w liście przewozowym musi być zgodne z jedną z nazw wydrukowanych kursywą pod lm. 501. Jeżeli w punktach 11, 12, 13, 15, 22 i 35 nie wymieniono nazwy materiału, należy podać nazwę handlową. Określenie towaru należy podkreślić czerwono i podać następnie klasę, punkt, a w razie potrzeby literę i skrót "RID" [np. V, punkt 1 a), RID].

(2) Dla bromu zawierającego od 0,005% do 0,2% wody, przewożonego w naczyniach zgodnie z lm. 510 (2), nadawca winien oświadczyć w liście przewozowym: "Zastosowano środki zapobiegające korozji wykładziny naczynia".

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

527

(1) Sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 1 do 9, 11, 13 do 15, 21, 31 do 35, 37 i 41 a) należy ładować do wagonów niekrytych. Jednak materiały wymienione w punktach 13, 15, 21 a) 1. i 31 w workach oraz materiały wymienione w punkcie 36 należy ładować do wagonów krytych lub niekrytych pod oponami.

(2) Do wagonów krytych lub do wagonów niekrytych pod oponami można jednak ładować bez względu na ilość sztuk przesyłki:

a) sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi pod (1), stanowiące mocne beczki metalowe, pod warunkiem, że będą one tak umocowane, aby nie mogły się przetaczać ani przewracać.

Beczki metalowe z kwasem fluorowodorowym (punkt 6) lub z roztworami podchlorynów (punkt 37), nadawane jako przesyłki drobne, nie mogą jednak ważyć więcej niż 75 kg;

b) sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się, pod warunkiem, że naczynia są umieszczone w drewnianym opakowaniu ochronnym i przełożone materiałem wypełniającym, który winien odpowiadać przepisom o opakowaniu, przewidzianym dla każdego materiału pod poszczególnymi lm. Dotyczy to również materiałów wymienionych w punktach 1 do 5 i 32 umieszczonych w koszach żelaznych. Jednak naczynia tłukące się zawierające kwas azotowy [punkt 2 a)] lub mieszaniny nitrozowe kwasu azotowego [punkt 3 a)] winny być umieszczone w pełnościennych skrzyniach drewnianych i przełożone materiałem wypełniającym;

c) akumulatory elektryczne [punkty 1 f) i 33];

d) wodorotlenek sodowy (soda kaustyczna) i wodorotlenek potasowy (potaż kaustyczny) w kawałkach, w płatkach lub w proszku (punkt 31).

(3) Naczynia tłukące się należące do tej samej przesyłki winny być ułożone w sposób uniemożliwiający ich przesuwanie się lub wyciekanie zawartości.

Sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 2 a) i 3 a) winny spoczywać na twardej podłodze; użycie słomy lub innych łatwo zapalnych materiałów do unieruchomienia sztuk przesyłki jest zabronione. Wagony przeznaczone do przewozu tych materiałów winny być przed załadunkiem dokładnie oczyszczone, a w szczególności winny być usunięte z nich wszelkie palne pozostałości (słoma, siano, papier itp.).

(4) Jeżeli ta sama przesyłka obejmuje balony szklane i butle kamionkowe, różne rodzaje naczyń należy umieszczać oddzielnie.

(5) Odnośnie do używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi do przewozu materiałów wymienionych w punktach 2 a) i 3 a) patrz Dodatek IV.

b. Dla przewozu luzem.

528

Kwaśne siarczany (punkt 13) luzem należy ładować do wagonów wyłożonych wewnątrz ołowiem lub dostatecznie grubą warstwą smołowanej lub parafinowanej tektury. Wagony niekryte należy nakrywać oponami w taki sposób, aby opony nie mogły stykać się z ładunkiem.

c. Dla wagonów zbiornikowych.

529

(1) Materiały wymienione w punktach 1 a) do d), 2 do 7, 9, 14, 21 b), c) i e), 23, 32, 34, 35, 37 i 41, materiały, których nazwy są wymienione w punktach 11 a) i 22, trójchlorek antymonu (punkt 12) i pięciofluorek antymonu [punkt 15 b)] mogą być przewożone w wagonach zbiornikowych. Zbiorniki i ich zamknięcia powinny odpowiadać ogólnym warunkom opakowania w rozumieniu postanowień lm. 502.

(2) Zbiorniki cystern zawierające kwas siarkowy [punkt 1 c)] winny być wykonane z metalu odpornego na korozję lub posiadać odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Mogą one być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności.

(3) Zbiorniki cystern zawierające ciecze wymienione w punktach 2 a) i 3 a) winny odpowiadać warunkom przepisanym dla naczyń metalowych.

(4) Dla kwasu fluorowodorowego (punkt 6) zbiorniki winny być wykonane z wyołowionej blachy stalowej; jednak dla kwasu fluorowodorowego [punkt 6 a)] mogą być również używane zbiorniki nie wyołowione. Wszystkie otwory zbiorników muszą znajdować się ponad poziomem cieczy; poniżej poziomu cieczy przez ściany zbiornika nie mogą przechodzić na zewnątrz żadne rury lub króćce.

(5) Zbiorniki cystern dla przewozu bezwodnika kwasu siarkowego (punkt 9) muszą odpowiadać następującym warunkom:

a) grubość ścian części cylindrycznej winna wynosić co najmniej 10 mm, a grubość den co najmniej 12 mm. Zbiorniki muszą posiadać izolację cieplną i być wyposażone w zewnętrzne urządzenie grzejne. Zbiorniki z dolnym spustem winny być wyposażone w szybko zamykający zawór denny, który nie może wystawać ponad zewnętrzną powierzchnię płaszcza i winien zabezpieczać szczelne zamknięcie nawet w przypadku uszkodzenia rury spustowej;

b) zbiorniki cystern mogą być napełnione najwyżej do 88% ich pojemności;

c) zbiorniki cystern winny być przed oddaniem do użytku poddane próbie wodnej pod ciśnieniem 4 kg/cm² i sprawdzone przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę. Próba wodna ma być powtarzana co 3 lata i winna być połączona ze zbadaniem stanu wnętrza zbiornika.

(6) Zbiorniki cystern przeznaczonych do przewozu bromu (punkt 14) winny odpowiadać następującym warunkom:

a) muszą one być wykonane z drobnoziarnistej blachy stalowej o dobrych właściwościach spawalniczych, której spawy są całkowicie pewne. Blacha winna posiadać taką grubość, aby iloczyn tej grubości (w mm) i najniższej wytrzymałości na rozerwanie (w kg/mm²) użytej stali był co najmniej równy 520. Jednak dla zbiorników o pojemności nie przekraczającej 5.000 litrów wystarcza grubość ścianki 10 mm;

b) zbiorniki muszą posiadać szczelną wewnętrzną wykładzinę ołowianą grubości co najmniej 6 mm lub wykładzinę z innego materiału, dającą równorzędne zabezpieczenie;

c) wszystkie otwory zbiorników muszą znajdować się ponad poziomem cieczy; poniżej poziomu cieczy przez ściany zbiornika nie mogą przechodzić na zewnątrz żadne rury lub króćce;

d) otwory winny być hermetycznie zamknięte, a zamknięcie zabezpieczone dobrze umocowanym metalowym kapturem;

e) zbiorniki mogą być napełnione najwyżej do 92% ich pojemności lub w stosunku 2,86 kg materiału na 1 litr pojemności; zbiorniki muszą być jednak napełnione co najmniej do 90% ich pojemności;

f) przed oddaniem do użytku każdy zbiornik musi być poddany próbie szczelności pod ciśnieniem 2 kg/cm², przeprowadzonej przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę. Stan wykładziny winien być sprawdzany co roku przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę, przeprowadzającego badanie wnętrza zbiornika;

g) na tablicy trwale umocowanej na zbiorniku muszą być podane:

nazwa lub znak fabryczny producenta i numer zbiornika;

nazwa dysponenta;

oznaczenie "Brom";

wysokość ciśnienia próbnego;

data (miesiąc i rok) próby ciśnieniowej i ostatniego badania wnętrza;

pojemność w litrach i najwyższa dopuszczalna ładowność w kg;

stempel rzeczoznawcy przeprowadzającego próbę i badanie.

(7) Zbiorniki cystern przeznaczonych do przewozu chlorosilanów (punkt 23) muszą odpowiadać przepisom lm. 311, przy czym próba zbiornika winna być przeprowadzona odpowiednio do ciśnienia pary chlorosilanów, a stopień napełnienia winien być określony według współczynnika rozszerzalności objętościowej.

(8) Otwory cystern z hydrazyną (punkt 34) winny być hermetycznie zamknięte, a zamknięcie chronione dobrze umocowanym kapturem metalowym.

(9) Zbiorniki cystern dla przewozu roztworów podchlorynów (punkt 37) winny posiadać odpowiednią wykładzinę wewnętrzną. Cysterny dla roztworów podchlorynów [punkt 37 a)] muszą być ponadto tak skonstruowane, aby w zbiorniku nie mogło powstawać nadciśnienie, a ciecz nie mogła wytryskiwać na zewnątrz.

(10) Roztwory wodne nadtlenku wodoru (punkt 41) mogą być przewożone w wagonach z garami albo w cysternach ze spawanymi zbiornikami z aluminium o czystości co najmniej 99,5% Al bądź ze specjalnej stali nie powodującej rozkładu nadtlenku wodoru. Wszystkie otwory zbiorników muszą znajdować się ponad poziomem cieczy; poniżej poziomu cieczy przez ściany zbiornika nie mogą przechodzić na zewnątrz żadne rury lub króćce. Jednak cysterny posiadające otwory w swej dolnej części mogą być używane pod warunkiem, że otwory te są w czasie przewozu dobrze zamknięte i zablokowane.

Tak zbiorniki, jak i gary muszą posiadać zamknięcia, które zapobiegają zarówno powstawaniu nadciśnienia w zbiornikach, jak też wyciekaniu cieczy i przenikaniu obcych materiałów do wnętrza zbiornika.

d. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

530

(1) Sztuki przesyłki z materiałami niniejszej klasy można przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach), z wyjątkiem tłukących się sztuk przesyłek w rozumieniu lm. 4 (5) i takich, które zawierają materiały wymienione w punktach 1 do 7, 9, 14, 33 i 41.

(2) Zakazy ładowania razem przewidziane pod lm. 533 obowiązują również dla zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

(3) Materiały wymienione w punktach 1 a) do d), 2 do 7, 21 b), 32, 34, 35 oraz materiały, których nazwy są wymienione w punktach 11 a) i 22, trójchlorek antymonu (punkt 12) i pięciofluorek antymonu [punkt 15 b)] można przewozić również w małych pojemnikach cieczy.

(4) Kwaśne siarczany (punkt 13) mogą być załadowane bez opakowania wewnętrznego w pełnościenne, zamknięte, małe pojemniki (małe kontenery), odpowiadające przepisom lm. 528.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

531

Cysterny przeznaczone dla przewozu bromu (punkt 14) winny posiadać umocowaną na wagonie tablicę z następującymi danymi: napis "Brom", ciężar własny wagonu wraz z wyposażeniem i największą dopuszczalną ładowność w kilogramach.

532

(1) Wagony z ładunkiem materiałów wymienionych w punktach 1 do 7, 9, 11, 12, 14, 15, 22, 31 do 35 i 41 a) należy zaopatrzyć po obu stronach w nalepki według wzoru nr 5.

(2) Małe pojemniki (małe kontenery) i małe pojemniki cieczy, do których załadowano materiały wymienione w punktach 1 do 7, 11, 12, 15, 22 i 31 do 35, należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 5.

Małe pojemniki (małe kontenery) z sztukami przesyłki posiadającymi nalepki według wzoru nr 9 należy zaopatrzyć również w takie same nalepki.

E. Zakazy ładowania razem.

533

(1) Materiały klasy V nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu:

a) z materiałami i przedmiotami klasy I a) (lm. 21);

b) z materiałami klasy VII (lm. 701).

(2) Materiały klasy V, z wyjątkiem materiałów stałych, wymienionych w punktach 13, 15 a) i 21, nie mogą być ładowane do jednego wagonu razem z materiałami wymienionymi w punkcie 12 a) i d) klasy IV a (lm. 401).

(3) Materiały wymienione w punktach 1 i 3 oraz mieszaniny zawierające kwas siarkowy (punkt 5), jak również bezwodnik kwasu siarkowego (punkt 9) i kwas chlorosulfonowy [punkt 11 a)], nie mogą być ładowane do jednego wagonu razem z materiałami klasy III c (lm. 371) punkt 4 a), c) i d).

(4) Materiały wymienione w punktach 1 do 7, 9, kwas chlorosulfonowy [punkt 11 a)] i materiały wymienione w punkcie 21 nie mogą być ładowane do jednego wagonu razem z materiałami klasy IV a (lm. 401), punkty 32 i 33.

(5) Materiałów wymienionych w punktach 2 a) i 3 a) nie wolno ładować do jednego wagonu razem:

a) z przedmiotami klasy I b (lm. 61);

b) z tlenochlorkiem węgla i chlorocyjanem, punkt 8a) klasy I d (lm. 131);

c) z materiałami wymienionymi w punktach 3, 4 i 11 lm. 201, jak również z wszystkimi innymi materiałami klasy II (lm. 201), jeżeli ich opakowania zewnętrznego nie stanowią naczynia metalowe;

d) z materiałami klasy III a (lm. 301);

e) z materiałami klasy III b (lm. 331);

f) z materiałami klasy IV b (lm. 451).

(6) Siarczek sodowy (punkt 36) nie może być załadowany do jednego wagonu razem z materiałami i przedmiotami wymienionymi w punktach 1 do 7, 9, 11, 12, 15, 21, 22 i 37.

534

Dla przesyłek, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, należy sporządzać oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6, § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

535

(1) Naczynia (punkt 51) nadawane jako przesyłki drobne muszą być zamknięte w taki sam sposób i być tak samo szczelne jak w stanie napełnionym.

Próżne zbiorniki cystern, które zawierały brom (punkt 14), muszą być hermetycznie zamknięte.

(2) Określenie towaru w liście przewozowym winno brzmieć: "Próżne naczynie, V, punkt 51, RID". Tekst ten należy podkreślić czerwono.

(3) Nie oczyszczone naczynia, które zawierały kwas fluorowodorowy (punkt 6) lub brom (punkt 14), nadawane jako przesyłki drobne, należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 5 (Dodatek IX). Nie mogą one mieć na zewnątrz śladów kwasu lub bromu.

G. Inne przepisy.

536

Nie ma przepisów.

537-599

KLASA VI.

MATERIAŁY BUDZĄCE ODRAZĘ LUB ZARAŹLIWE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

600

Spośród materiałów i przedmiotów określonych w tytule klasy VI dopuszcza się do przewozu tylko te, które są wymienione pod lm. 601, i tylko na warunkach przewidzianych pod lm. 601 do 626. Materiały te i przedmioty dopuszczone do przewozu pod pewnymi warunkami uważa się za materiały i przedmioty RID.

601

1. a) Ścięgna świeże, odzierki skórne świeże nie wapnowane i nie solone; odpadki ścięgien świeżych lub świeżych odzierek skórnych;

Uwaga: Wilgotne i świeże odzierki skórne nawapnowane lub solone nie podlegają przepisom RID.

b) Świeże rogi i racice lub kopyta nie oczyszczone z kości i przylegających miękkich części, świeże kości nie oczyszczone z mięsa i innych przylegających miękkich części;

c) szczecina świńska surowa i sierść świńska surowa.

2. Skóry świeże nie solone lub solone, ociekające uciążliwie krwią lub słoną posoką.

Uwaga: Dobrze nasolone skóry o nieznacznej tylko ilości wilgoci nie podlegają przepisom RID.

3. Kości oczyszczone albo suche, jak również rogi i racice lub kopyta oczyszczone albo suche.

Uwaga: Kości odtłuszczone suche, nie wydzielające zapachu gnilnego, nie podlegają przepisom RID.

4. Żołądki cielęce świeże, oczyszczone z wszelkich resztek pokarmu.

Uwaga: Żołądki cielęce suszone, nie wydzielające żadnego przykrego zapachu, nie podlegają przepisom RID.

5. Pozostałości po produkcji kleju skórnego, prasowane (wapno klejowe, ser klejowy lub nawóz klejowy).

6. Pozostałości po produkcji kleju skórnego, nie prasowane.

7. Mocz nie zakażony, zabezpieczony przed gniciem.

8. Preparaty anatomiczne, wnętrzności i gruczoły:

a) nie zakażone,

b) zakażone.

9. Obornik.

10. Fekalia.

11. Inne, nie wymienione wyżej w punktach 1 do 10 materiały budzące odrazę lub zaraźliwe pochodzenia zwierzęcego.

12. Próżne opakowania i próżne worki po materiałach wymienionych w punktach 1 do 8, 10 i 11, jak również opony wagonowe, które były użyte do przykrycia materiałów klasy VI.

Uwaga: Opakowania, worki i opony wagonowe w stanie nie oczyszczonym nie są dopuszczone do przewozu.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych opakowań i opon wagonowych są ujęte pod F.).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

602

(1) Opakowanie musi być tak zamknięte i tak szczelne, ażeby nic z jego zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz. Odnośnie do przepisów specjalnych, dotyczących naczyń metalowych z materiałami wymienionymi w punktach 1, 8 i 11, patrz lm. 617 (2) a).

(2) Opakowania i ich zamknięcia muszą być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, ażeby nie rozluźniały się podczas przewozu i odpowiadały niezawodnie normalnym warunkom przewozu. W szczególności, jeśli chodzi o materiały w stanie ciekłym lub łatwo fermentujące - jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień, naczynia i ich zamknięcia muszą wytrzymywać ciśnienie mogące powstać we wnętrzu naczyń w normalnych warunkach przewozu przy uwzględnieniu również zawartego w nich powietrza. W tym celu należy pozostawić wolną przestrzeń, biorąc pod uwagę różnicę między temperaturą materiałów w chwili napełniania a najwyższą przeciętną temperaturą, jaką mogą one osiągnąć podczas przewozu.

(3) Na sztukach przesyłki nie powinno być żadnych śladów zawartości.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

603

(1) Materiały wyszczególnione w punkcie 1 muszą być zapakowane:

a) jako przesyłki drobne:

1. w naczynia metalowe z zamknięciem bezpieczeństwa ustępującym na skutek ciśnienia wewnętrznego lub w beczki drewniane, kubły albo skrzynie;

2. materiały wyszczególnione w punkcie 1 c) w stanie suchym można także pakować do worków, jeżeli przykry zapach daje się usunąć przez dezynfekcję. Materiały nie będące w stanie suchym można pakować do worków tylko w okresie od 1 listopada do 15 kwietnia;

b) jako przesyłki wagonowe:

1. w opakowania określone pod a) 1. lub

2. w worki nasycone odpowiednimi środkami odkażającymi - jeżeli przykry zapach daje się usunąć przez dezynfekcję.

(2) Odnośnie do przewozu luzem patrz lm. 618.

604

(1) Materiały wyszczególnione w punkcie 2 muszą być zapakowane:

a) jako przesyłki drobne:

1. w beczki drewniane, kubły lub skrzynie;

2. w miesiącach od 1istopada do lutego można je pakować także do worków nasyconych odpowiednimi środkami odkażającymi, jeżeli przykry zapach daje się usunąć przez dezynfekcję;

b) jako przesyłki wagonowe:

1. w opakowania określone pod a) 1. lub

2. w worki nasycone odpowiednimi środkami odkażającymi - jeżeli przykry zapach daje się usunąć przez dezynfekcję.

(2) Odnośnie do przewozu luzem patrz lm. 618.

605

(1) Materiały wyszczególnione w punkcie 3 muszą być zapakowane w beczki drewniane, kubły, skrzynie, naczynia metalowe albo worki.

(2) Odnośnie do przewozu luzem patrz lm. 618.

606

Materiały wyszczególnione w punkcie 4 muszą być zapakowane:

a) jako przesyłki drobne: w beczki drewniane, kubły, skrzynie, naczynia metalowe albo worki;

b) jako przesyłki wagonowe: w jakiekolwiek odpowiednie opakowania.

607

(1) Materiały wyszczególnione w punktach 5 i 6 muszą być zapakowane w beczki, kubły, skrzynie albo naczynia metalowe.

(2) Odnośnie do przewozu luzem materiałów wyszczególnionych w punkcie 5 patrz lm. 618.

608

Materiały wyszczególnione w punkcie 7 muszą być zapakowane w hermetycznie zamknięte naczynia z ocynkowanej blachy stalowej.

609

(1) Materiały wyszczególnione w punkcie 8 - jako towarowe przesyłki drobne lub wagonowe, muszą być zapakowane w naczynia metalowe z zamknięciem bezpieczeństwa, ustępującym na skutek ciśnienia wewnętrznego, albo w beczki lub kubły; materiały wyszczególnione w punkcie 8 a) mogą być zapakowane także w skrzynie.

(2) Jako przesyłki drobne pośpieszne muszą być zapakowane:

a) materiały wyszczególnione w punkcie 8 a) - w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub odpowiedniego tworzywa sztucznego. Naczynia te muszą być pojedynczo lub po kilka umieszczone w mocnej drewnianej skrzyni, a jeżeli naczynia te są tłukące się, należy przełożyć je chłonnym materiałem wypełniającym. Jeżeli materiały są zanurzone w cieczy konserwującej, wówczas musi być użyta taka ilość materiału chłonnego, ażeby wystarczała do wchłonięcia całej ilości cieczy. Ciecz konserwująca nie może być zapalna. Sztuki przesyłki ważące więcej niż 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty;

b) materiały wyszczególnione w punkcie 8 b) - w odpowiednie naczynia, które następnie muszą być ułożone w mocnej skrzyni drewnianej z metalową wykładziną zalutowaną lub uszczelnioną w inny sposób. Sztuki przesyłki o ciężarze większym niż 30 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty.

610

Materiały wyszczególnione w punkcie 9 przewozi się tylko luzem.

611

Materiały wyszczególnione w punkcie 10 muszą być zapakowane w naczynia blaszane.

612

Materiały wyszczególnione w punkcie 11 muszą być zapakowane w naczynia metalowe z zamknięciem bezpieczeństwa ustępującym na skutek ciśnienia wewnętrznego albo w beczki, kubły lub skrzynie.

3. Pakowanie razem.

613

Materiały wyszczególnione w jednym z punktów lm. 601 mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki tylko z innymi materiałami tego samego punktu i tylko w opakowaniach przewidzianych w rozdziałach A. 1. i 2.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłek (patrz Dodatek IX).

614

Sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się, które nie są widoczne od zewnątrz, muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 9. Jeżeli tłukące się naczynia - wyłączając zatopione ampułki szklane - zawierają materiały ciekłe, sztuki przesyłki należy zaopatrzyć ponadto w nalepki według wzoru nr 8; jeżeli użyto skrzynie, nalepki te powinny być umieszczone u góry na dwóch przeciwległych bokach oraz w podobny sposób na innych opakowaniach.

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

615

(1) Materiały wyszczególnione w punktach 1 do 6 można przewozić przesyłkami pośpiesznymi wyłącznie jako przesyłki wagonowe.

(2) Materiały wyszczególnione w punktach 9 i 10 mogą być przewożone tylko jako przesyłki wagonowe.

(3) Materiały wyszczególnione w punkcie 7 oraz opakowane zgodnie z postanowieniami lm. 609 (2), materiały wyszczególnione w punkcie 8 - mogą być przewożone jako przesyłki ekspresowe, o ile sztuka przesyłki z materiałami punktu 7 nie przekracza 30 kg, a sztuka przesyłki z materiałami punktu 8 nie przekracza 40 kg.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

616

Określenie towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod lm. 601. Jeżeli pod tą lm. nie podano nazwy materiału, musi być zamieszczona jego zwykła nazwa handlowa. Nazwę towaru należy podkreślić czerwono, a następnie podać klasę, punkt, a w razie potrzeby literę, oraz skrót "RID" [np.VI, punkt 1 a), RID].

D. Środki przewozowe i pomocnicze środki techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

617

(1) Sztuki przesyłki z materiałami klasy VI muszą być załadowane do wagonów niekrytych.

(2) Do wagonów krytych mogą być ładowane:

a) materiały wyszczególnione w punktach 1, 8 i 11, jeżeli są one zapakowane w naczynia metalowe zaopatrzone w zamknięcia bezpieczeństwa, zwalniane na skutek ciśnienia wewnętrznego;

b) materiały wyszczególnione w punktach 3, 4 i 7.

b. Dla przewozu luzem.

618

(1) Do wagonów niekrytych luzem mogą być ładowane:

a) materiały wyszczególnione w punktach 1 a) i c) oraz 2, jednakże tylko w miesiącach od listopada do lutego; materiały wyszczególnione w punkcie 1 b) w ciągu całego roku, jeżeli są one skropione odpowiednimi środkami odkażającymi. Jeżeli przykrego zapachu nie da się usunąć przy pomocy dezynfekcji - wówczas materiały te muszą być zapakowane w beczki lub kubły;

b) materiały wyszczególnione w punkcie 3;

c) materiały wyszczególnione w punkcie 5, jeżeli są one tak skropione mlekiem wapiennym, że zapach zgnilizny nie jest wyczuwalny. Jeżeli przykry zapach nie daje się usunąć, materiały te muszą być zapakowane w beczki, kubły lub skrzynie;

d) materiały wyszczególnione w punkcie 9.

(2) Muszą być przykryte:

a) materiały wyszczególnione w punkcie 1a) i c) oraz 2: oponą nasyconą odpowiednimi środkami odkażającymi, którą ponadto przykrywa się drugą oponą;

b) świeże rogi, racice, kopyta lub kości [punkt 1 b)], skropione odpowiednimi środkami odkażającymi: oponą wagonową lub tekturą nasyconą smołą lub bitumem;

c) materiały wyszczególnione w punkcie 3: oponą wagonową, o ile materiały te zostały tak skropione odpowiednimi środkami odkażającymi, że przykry zapach nie jest wyczuwalny;

d) materiały wyszczególnione w punkcie 9: oponą wagonową.

(3) Materiały wyszczególnione w punktach 1 a) i c) oraz 2 można także ładować do specjalnie urządzonych wagonów krytych zaopatrzonych w urządzenia wentylacyjne.

(4) Wagony, w których były przewożone materiały klasy VI, muszą być po wyładunku wymyte przy użyciu bieżącej wody i zdezynfekowane odpowiednimi środkami.

c. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

619

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały zaliczone do niniejszej klasy mogą być przewożone w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem przewidziane pod lm. 621 obowiązują również dla zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

(3) Materiały, których przewóz luzem jest dozwolony - z wyjątkiem materiałów wyszczególnionych w punkcie 9 - mogą być również przewożone w pełnościennych małych pojemnikach (małych kontenerach); pojemniki te muszą być po wyładunku wymyte przy użyciu bieżącej wody i zdezynfekowane odpowiednimi środkami.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

620

Małe pojemniki (małe kontenery) zawierające sztuki przesyłki oznaczone nalepką według wzoru nr 9 - muszą być również oznaczone taką samą nalepką.

E. Zakazy ładowania razem.

621

Z wyjątkiem materiałów wyszczególnionych w punkcie 7, przewożonych jako przesyłki ekspresowe, oraz materiałów wyszczególnionych w punkcie 8 przewożonych jako przesyłki ekspresowe i zapakowanych zgodnie z lm. 609 (2) a) lub b) - materiałów klasy VI nie wolno ładować do jednego wagonu razem z artykułami żywnościowymi i towarami konsumpcyjnymi.

622

Dla przesyłek, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, muszą być sporządzone oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6, § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

623

(1) Przedmioty wyszczególnione w punkcie 12 muszą być oczyszczone i zdezynfekowane odpowiednimi środkami.

(2) Przedmioty wyszczególnione w punkcie 12 mogą być przewożone tylko jako przesyłki zwyczajne i muszą być załadowane do wagonów niekrytych; nie wolno ich ładować razem do jednego wagonu z artykułami żywnościowymi i towarami konsumpcyjnymi.

(3) Określenie w liście przewozowym musi brzmieć: "Próżne opakowanie (lub próżny worek lub opona wagonowa), VI, punkt 12, RID". Tekst ten należy podkreślić czerwono.

624

Dla przesyłek, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, muszą być sporządzone oddzielne listy przewozowe [CIM, art. 6, § 10 d)].

G. Inne przepisy.

625

(1) Kolej może ograniczyć przewóz materiałów i przedmiotów klasy VI do pewnych pociągów oraz wydawać specjalne zarządzenia co do czasu i okresu trwania załadunku i wyładunku, jak również dowozu i odwozu.

(2) W razie stwierdzenia przykrego zapachu, kolej może w każdym czasie poddać materiały działaniu odpowiednich środków odkażających w celu usunięcia zapachu.

626

Z wyjątkiem materiałów wyszczególnionych w punkcie 7 oraz preparatów anatomicznych, wnętrzności i gruczołów wyszczególnionych w punkcie 8, zapakowanych zgodnie z lm. 609 (2) - materiały klasy VI muszą być składowane w magazynach towarowych oddzielnie od artykułów żywnościowych i towarów konsumpcyjnych.

627-699

KLASA VII.

NADTLENKI ORGANICZNE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

700

Spośród materiałów i przedmiotów określonych w tytule klasy VII dopuszcza się do przewozu tylko te, które są wymienione pod lm. 701, i tylko na warunkach przewidzianych pod lm. 701 do 721. Materiały te i przedmioty dopuszczone do przewozu na określonych warunkach uważa się za materiały i przedmioty RID.

Uwaga: Nadtlenki organiczne, które w zetknięciu z płomieniem mogą być doprowadzone do wybuchu, albo zarówno na uderzenie, jak i na tarcie są bardziej wrażliwe od dwunitrobenzenu są wyłączone od przewozu - chyba że są wyraźnie wyszczególnione w klasie I a (patrz lm. 21, punkt 10 oraz Dodatek I, lm. 1112).

Grupa A.

701

1. Nadtlenek dwubutylowy trzeciorzędowy.

2. Wodoronadtlenek butylowy trzeciorzędowy z zawartością co najmniej 20% nadtlenku dwubutylowego trzeciorzędowego i co najmniej 20% flegmatyzatora.

Uwaga: Wodoronadtlenek butylowy trzeciorzędowy z co najmniej 20% nadtlenku dwubutylowego, ale bez flegmatyzatora jest wymieniony w punkcie 31.

3. Nadoctan butylowy trzeciorzędowy z zawartością co najmniej 30% flegmatyzatora.

4. Nadbenzoesan butylowy trzeciorzędowy.

5. Nadmaleinian butylowy trzeciorzędowy z zawartością co najmniej 50% flegmatyzatora.

6. Nadftalan dwubutylowy trzeciorzędowy z zawartością co najmniej 50% flegmatyzatora.

7. 2,2-dwu (butylo III-rz. peroksy) butan z zawartością co najmniej 50% flegmatyzatora.

8. Nadtlenek benzoilu:

a) z zawartością co najmniej 10% wody;

b) z zawartością co najmniej 30% flegmatyzatora.

Uwaga: 1. Nadtlenek benzoilu suchy lub z zawartością wody poniżej 10%, lub z zawartością flegmatyzatora poniżej 30% jest materiałem klasy I a [patrz lm. 21, punkt 10 a)].

2. Nadtlenek benzoilu z zawartością co najmniej 70% stałych, suchych substancji obojętnych nie podlega przepisom RID.

9. Nadtlenki cykloheksanonu [nadtlenek 1-hydroksy-1'-wodoroperoksy-dwucykloheksylu, nadtlenek bis-(1-hydroksycykloheksylu) i mieszaniny tych dwóch związków]:

a) z zawartością wody co najmniej 5%;

b) z zawartością co najmniej 30% flegmatyzatora.

Uwaga: 1. Nadtlenki cykloheksanonu i ich mieszaniny, suche lub z zawartością wody poniżej 5%, albo z zawartością poniżej 30% flegmatyzatora są materiałami klasy Ia [patrz lm. 21, punkt 10 b)].

2. Nadtlenki cykloheksanonu i ich mieszaniny z zawartością co najmniej 70% stałych, suchych substancji obojętnych nie podlegają przepisom RID.

10. Wodoronadtlenek kumenu z zawartością nadtlenku najwyżej 95%.

11. Nadtlenek dwulaurynowy.

12. Wodoronadtlenek tetraliny.

13. Nadtlenek dwu-(2,4-dwuchloro)benzoilu:

a) z zawartością wody co najmniej 10%;

b) z zawartością co najmniej 30% flegmatyzatora.

14. Wodoronadtlenek p-mentanu z zawartością nadtlenku najwyżej 95% (reszta alkohole i ketony).

15. Wodoronadtlenek pinanu z zawartością nadtlenku najwyżej 95% (reszta alkohole i ketony).

16. Nadtlenek dwukumylu z zawartością czystego nadtlenku najwyżej 95%.

Uwaga: Nadtlenek dwukumylu z zawartością 60% lub więcej stałych, suchych substancji obojętnych nie podlega przepisom RID.

17. Nadtlenek p,p'-dwuchlorobenzoilu:

a) z zawartością wody co najmniej 10%;

b) z zawartością co najmniej 30% flegmatyzatora.

Uwaga: 1. Nadtlenek p,p'-dwuchlorobenzoilu suchy lub z zawartością wody mniej niż 10% albo z zawartością flegmatyzatora mniejszą niż 30% jest materiałem klasy I a [patrz lm. 21, punkt 10 c)].

2. Nadtlenek p,p'-dwuchlorobenzoilu z zawartością 70% albo więcej stałych, suchych substancji obojętnych nie podlega przepisom RID.

18. Wodoronadtlenek izopropylobenzenu z zawartością 45% mieszaniny alkoholi i ketonów.

19. Nadtlenek ketonu metyloizobutylowego z zawartością co najmniej 40% flegmatyzatora.

20. Nadtlenek kumylobutylowy trzeciorzędowy z zawartością nadtlenku najwyżej 95%.

21. Nadtlenek dwuacetylu z zawartością co najmniej 75% flegmatyzatora.

22. Nadtlenek acetylobenzoilowy z zawartością co najmniej 60% flegmatyzatora.

Uwaga do punktów 1 do 22. Za flegmatyzator uważa się taki związek, który jest obojętny w stosunku do nadtlenków organicznych i który posiada punkt zapłonu nie niżej 100°C, a punkt wrzenia nie niżej 150°C. Materiały grupy A mogą być poza tym rozcieńczone rozpuszczalnikami obojętnymi w stosunku do tych materiałów.

Grupa B.

30. Nadtlenek ketonu metyloetylowego:

a) z zawartością co najmniej 50% flegmatyzatora;

b) w roztworach zawierających najwyżej 12% tego nadtlenku, w rozpuszczalnikach obojętnych w stosunku do nadtlenku.

31. Wodoronadtlenek butylowy trzeciorzędowy:

a) z zawartością co najmniej 20% nadtlenku dwubutylowego, bez flegmatyzatora;

b) w roztworach zawierających najwyżej 12% tego nadtlenku w rozpuszczalnikach w stosunku do niego obojętnych.

Uwaga do punktów 30 i 31: Za flegmatyzator uważa się taki związek, który jest obojętny w stosunku do nadtlenków organicznych i który posiada punkt zapłonu nie niżej 100°C, a punkt wrzenia nie niżej 150°C.

Grupa C.

35. Kwas nadoctowy z zawartością najwyżej 40% kwasu nadoctowego i co najmniej 45% kwasu octowego, zawierający ponadto co najmniej 10% wody.

Uwaga do grup A, B i C. Mieszaniny produktów zaszeregowanych do grup A, B lub C są dopuszczone do przewozu na warunkach określonych dla grupy C, jeżeli zawierają one kwas nadoctowy, w innych przypadkach - na warunkach określonych dla grupy B.

Grupa D.

40. Nie wymienione w grupach A, B lub C flegmatyzowane nadtlenki organiczne i ich roztwory, przyjmowane do przewozu jako próbki o ciężarze do 1 kg w jednej sztuce przesyłki, gdy zagwarantowane są co najmniej takie same warunki jak dla materiałów grupy A i B.

Grupa E.

50. Nie oczyszczone próżne opakowania, również naczynia wagonów zbiornikowych, które zawierały materiały klasy VII.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych opakowań są ujęte pod F.).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

702

(1) Materiały, z których jest wykonane opakowanie i jego zamknięcia, nie mogą ulegać działaniu zawartości ani tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(2) Opakowania i ich zamknięcia muszą być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się w czasie przewozu i odpowiadały normalnym warunkom przewozu. Opakowania wewnętrzne muszą być dobrze ułożone w opakowaniach zewnętrznych. O ile w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma odmiennych postanowień - opakowania wewnętrzne mogą być pojedynczo lub po kilka umieszczane w opakowaniach wysyłkowych.

(3) Materiały wypełniające powinny być trudno zapalne; powinny one być dostosowane do charakteru zawartości i nie powodować rozkładu nadtlenków.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

a. Opakowanie materiałów grupy A.

703

Naczynia muszą być tak zamknięte i szczelne, aby nic z ich zawartości nie mogło wydostać się na zewnątrz.

704

(1) Materiały wymienione w punktach 1 do 7, 8 b), 9 b), 10 do 12, 13 b), 14 do 16, 17 b) i 18 do 22, także w roztworach, należy pakować:

a) do naczyń ocynowanych na gorąco lub do naczyń z aluminium o czystości co najmniej 99,5% Al; albo

b) do naczyń z odpowiedniego tworzywa sztucznego, umieszczonych w opakowaniu ochronnym; albo

c) w ilościach najwyżej do 2 l - do szczelnie zamkniętych butelek szklanych, które należy układać w naczyniu ochronnym zabezpieczającym od stłuczenia, przekładając materiałem wypełniającym.

(2) Materiały wymienione w punktach 1 do 3, 5 do 7, 8 b), 9 b), 10 do 12, 13 b), 16, 18 i 20 można także pakować do naczyń ocynkowanych na gorąco.

(3) Materiały wymienione w punktach 8 a), 9 a), 13 a) i 17 a) należy pakować w ilościach najwyżej do 5 kg do opakowań wodoszczelnych, które muszą być umieszczone w skrzyni drewnianej.

(4) Nadtlenki w postaci past i stałe mogą być także pakowane do woreczków z odpowiedniego tworzywa sztucznego, które pojedynczo lub po kilka muszą być umieszczone w odpowiednim opakowaniu ochronnym. Grubość folii musi być tak dobrana, aby wydostanie się nadtlenków z woreczków w normalnych warunkach przewozu było wykluczone. Nadtlenki stałe w ilości najwyżej 1 kg, jednakże nadtlenki cykloheksanonu wymienione w punkcie 9 a) w ilości najwyżej 500 g - można pakować do pudełek z parafinowanej tektury, które należy umieszczać w drewnianej skrzyni.

(5) Materiały wymienione w punktach 10 i 14 do 18 można także pakować do naczyń z blachy stalowej.

(6) Z wyjątkiem woreczków z odpowiedniego tworzywa sztucznego, naczynia zawierające nadtlenki organiczne ciekłe lub w postaci past - mogą być napełnione tylko do 93% ich pojemności.

(7) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 50 kg; sztuki przesyłki o ciężarze większym niż 15 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty.

(8) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punktach 10, 14 i 15 w wagonach zbiornikowych patrz lm. 715.

b. Opakowanie materiałów grupy B.

705

(1) Naczynia napełnione materiałami wymienionymi w punktach 30 a) i 31 a) muszą być zaopatrzone w urządzenia odpowietrzające, które umożliwiają wyrównywanie różnicy pomiędzy ciśnieniem wewnętrznym a ciśnieniem atmosferycznym i które w każdym wypadku, również przy rozszerzaniu się cieczy wskutek ogrzania, uniemożliwiają wytryskiwanie cieczy na zewnątrz oraz przenikanie zanieczyszczeń do wnętrza naczyń. Dla materiałów wymienionych w punktach 30 b) i 31 b) dopuszcza się naczynia tylko tak zamknięte i tak szczelne, aby nic z ich zawartości nie mogło wydostać się na zewnątrz.

(2) Sztuki przesyłki należy zaopatrzyć w stabilną podstawę, aby nie mogły się przewracać.

706

(1) Materiały wymienione w punktach 30 a) i 31 a) powinny być zapakowane:

a) w naczynia na gorąco ocynowane lub ocynkowane albo w naczynia z aluminium o czystości co najmniej 99,5% Al; albo

b) w naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego, które należy umieszczać w opakowaniu ochronnym. Wytrzymałość naczyń z tworzywa sztucznego powinna wykluczać możliwość wydostawania się nadtlenków z naczynia w normalnych warunkach przewozu; albo

c) w ilościach najwyżej do 2 litrów - w szczelne butelki szklane, które należy układać w opakowaniu ochronnym zabezpieczającym przed stłuczeniem, przekładając materiałem wypełniającym.

(2) Naczynia zawierające nadtlenki organiczne ciekłe lub w postaci past mogą być napełnione najwyżej do 90% ich pojemności.

(3) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 40 kg. Sztuki przesyłki o ciężarze większym niż 15 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty.

(4) Materiały wymienione w punktach 30 b) i 31 b) w ilościach do 5 kg można pakować do naczyń wymienionych pod (1), jednakże bez urządzeń odpowietrzających (w jednej butelce szklanej - najwyżej 1,5 litra). Naczynia można napełniać najwyżej do 75% ich pojemności.

c. Opakowanie materiałów grupy C.

707

(1) Materiały wymienione w punkcie 35 i mieszaniny zawierające kwas nadoctowy muszą być pakowane w ilościach najwyżej do 25 kg do naczyń szklanych o mocnych ściankach lub do naczyń z odpowiedniego tworzywa sztucznego, zaopatrzonych w specjalne zamknięcia nadające się do plombowania, wykonane z odpowiedniego tworzywa sztucznego i posiadające u góry otwór umożliwiający wyrównywanie różnicy pomiędzy ciśnieniem wewnętrznym i ciśnieniem atmosferycznym, musi ono w każdym wypadku - również przy rozszerzaniu się cieczy wskutek ogrzania - zapobiegać wytryskiwaniu cieczy na zewnątrz oraz przedostawaniu się zanieczyszczeń do wnętrza naczynia.

(2) Naczynia szklane należy układać starannie, przekładając watą szklaną lub sproszkowaną miką, w dobrze zamykanych opakowaniach ochronnych z blachy stalowej lub aluminiowej, które muszą być zaopatrzone w uchwyty i mieć stabilną podstawę; naczynia należy układać przekładając materiałem wypełniającym także wtedy, gdy użyte opakowania ochronne nie mają pełnych ścian. Naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego należy starannie umieszczać w zamykanych opakowaniach ochronnych z blachy stalowej.

d. Opakowanie materiałów grupy D.

708

Materiały grupy D, w ilości do 1 kg w sztuce przesyłki, należy pakować do naczyń ocynowanych na gorąco lub do naczyń z aluminium o czystości co najmniej 99,5% Al lub do butelek z odpowiedniego tworzywa sztucznego wykonanych przez wtryskiwanie lub rozdmuchiwanie o dostatecznie mocnych ściankach albo do butelek szklanych, które należy umieszczać w opakowaniu ochronnym z blachy stalowej lub aluminiowej albo z drewna. Butelki szklane należy układać w opakowaniu ochronnym przekładając je sproszkowaną miką lub watą szklaną. Materiały stałe można ponadto pakować do worków z odpowiedniego tworzywa sztucznego o dostatecznej wytrzymałości, umieszczanych w opakowaniu ochronnym z blachy stalowej lub aluminiowej albo z drewna. Gdy nadtlenki wydzielają gaz w temperaturze poniżej 40°C, naczynia muszą odpowiadać wymaganiom lm. 705.

e. Opakowanie przesyłek o małym ciężarze.

709

Materiały wymienione w punktach 1 do 22, 30 i 31 przewożone w małych ilościach mogą być pakowane w sposób następujący:

a) materiały ciekłe

w ilościach do 1 kg w sztuce przesyłki, do butelek z aluminium, z odpowiedniego tworzywa sztucznego lub ze szkła z korkami z odpowiedniego tworzywa sztucznego, z zamknięciem wrzeciądzowym lub gwintowanym, przy obydwu ostatnich, z wkładką elastyczną. Butelki należy umieszczać do pudełek tekturowych lub drewnianych przekładając je czystą sproszkowaną miką albo watą szklaną. Musi być użyta taka ilość materiału wypełniającego, aby mógł on wchłonąć całkowitą ilość cieczy. Butelki należy napełniać najwyżej do 75% ich pojemności.

b) materiały w postaci past i proszków

w ilościach do 1 kg w sztuce przesyłki do pudełek aluminiowych, tekturowych lub drewnianych (dwa ostatnie z wykładziną z aluminium lub z odpowiedniego tworzywa sztucznego), z mocnym zamknięciem. W opakowaniach należy pozostawić 10% wolnej przestrzeni.

3. Pakowanie razem.

710

Materiałów klasy VII nie wolno łączyć w jedną sztukę przesyłki z żadnymi innymi materiałami i przedmiotami RID ani z innymi towarami. Materiałów grupy C nie wolno łączyć w jednej sztuce przesyłki z materiałami grupy A i B.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłek (patrz Dodatek IX).

711

(1) Każdą sztukę przesyłki z materiałami klasy VII należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 2.

(2) Sztuki przesyłki z naczyniami tłukącymi się, które nie są widoczne od zewnątrz, muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 9. Jeżeli tłukące się naczynia - wyłączając zatopione ampułki - zawierają ciecze, sztuki przesyłki należy zaopatrzyć ponadto w nalepki według wzoru nr 8; nalepki według wzoru nr 8 należy umieszczać również na sztukach z materiałami wymienionymi w punktach 30, 31, 35 i 40; nalepki te muszą być umieszczone u góry na dwu przeciwległych bokach - jeżeli użyto skrzynię, a w przypadku użycia innego opakowania - w podobny sposób.

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

712

Materiały klasy VII można przewozić tylko jako przesyłki zwyczajne.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

713

Określenie towaru w liście przewozowym musi odpowiadać jednej z nazw wydrukowanej kursywą pod lm. 701; nazwę towaru należy czerwono podkreślić i podać klasę, numer, punkt, a w razie potrzeby literę, oraz skrót "RID" [np. VII, 8 a), RID].

D. Środki przewozowe i pomocnicze urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a) Dla sztuk przesyłki.

714

(1) Materiały wymienione w punktach 1 do 22, 30 i 31 należy przewozić w wagonach krytych, materiały wymienione w punkcie 35 w wagonach niekrytych.

(2) Sztuki przesyłki zawierające ciekłe nadtlenki muszą być tak ustawione i umocowane, aby nie mogły się przewracać. Muszą one być też zabezpieczone przed uszkodzeniem przez inne sztuki przesyłki.

(3) Przed załadowaniem wagony muszą być dokładnie oczyszczone.

b) Dla wagonów zbiornikowych.

715

Materiały wymienione w punktach 10, 14 i 15 można przewozić w wagonach zbiornikowych, których zbiorniki i zamknięcia muszą odpowiadać następującym warunkom:

a) zbiorniki muszą być wykonane z aluminium (stopień czystości co najmniej 99,5% Al) i mieć pojemność od 10 do 15 m³;

b) zbiorniki muszą być zaopatrzone w urządzenia odpowietrzające, zawierające zabezpieczenie przed cofnięciem płomienia i zamknięte zaworem bezpieczeństwa otwierającym się automatycznie przy ciśnieniu wewnętrznym od 1,8 do 2,2 kg/cm². Materiały, które mogą się stykać z cieczą lub jej parą, nie powinny działać katalitycznie (sprężony zawór bezpieczeństwa z siluminu, stali V2A lub równorzędnego materiału);

c) przed dopuszczeniem do użytku zbiorniki muszą być poddane próbie przez urzędowo uznanego rzeczoznawcę; w czasie próby wodnej należy wytworzyć wewnątrz zbiornika nadciśnienie 3 kg/cm². Próby należy powtarzać nie rzadziej niż co sześć lat łącznie z przeglądem wnętrza;

d) stopień napełnienia zbiorników może wynosić najwyżej 75% ich pojemności;

e) zbiorniki muszą być zabezpieczone osłoną przeciwsłoneczną według lm. 159 (4). Osłona ta i nie osłonięte nią części pobocznicy zbiorników muszą być pomalowane na biało, przed każdorazowym przewozem oczyszczane i w przypadku zżółknięcia lub uszkodzenia odnawiane;

f) zbiorniki muszą być w czasie napełniania czyste.

c) Dla małych pojemników (małych kontenerów).

716

(1) Z wyjątkiem tłukących się sztuk przesyłki w rozumieniu lm. 4 (5) sztuki przesyłki zawierające materiały wymienione w niniejszej klasie mogą być przewożone w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem przewidziane pod lm. 718 odnoszą się także do zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach i na małych pojemnikach (małych kontenerach) (patrz Dodatek IX).

717

(1) Na obydwu ścianach wagonu, do którego załadowano sztuki przesyłki zawierające nadtlenki organiczne, należy umieszczać nalepki według wzoru nr 2.

(2) Na małych pojemnikach (małych kontenerach) zawierających materiały wymienione w niniejszej klasie należy umieszczać nalepki według wzoru nr 2.

Małe pojemniki (małe kontenery) ze sztukami przesyłki zaopatrzonymi w nalepki według wzoru nr 9 muszą być również oznaczone taką samą nalepką.

E. Zakazy ładowania razem.

718

Materiałów klasy VII nie wolno ładować razem do jednego wagonu:

a) z materiałami i przedmiotami klasy Ia (lm. 21);

b) z przedmiotami klasy Ib (lm. 61);

c) z materiałami klasy Ie (lm. 181);

d) z materiałami klasy II (lm. 201);

e) z materiałami klasy IIIa (lm. 301);

f) z materiałami klasy IIIb (lm. 331);

g) z materiałami klasy IVb (lm. 451);

h) z materiałami klasy V (lm. 501).

719

Dla przesyłek, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, muszą być sporządzone oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6, § 10 d)].

F. Próżne opakowania.

720

(1) Naczynia wymienione w punkcie 50 muszą być tak samo zamknięte i tak samo szczelne jak w stanie napełnionym.

(2) Określenie w liście przewozowym musi mieć następujące brzmienie: "Próżne naczynie, VII, 50, RID". Ten tekst należy czerwono podkreślić.

G. Inne przepisy.

721

Nie ma przepisów.

722-1099

CZĘŚĆ  III.

DODATKI

DODATEK I.

A. Warunki stałości i bezpieczeństwa dla materiałów wybuchowych, materiałów stałych zapalnych i nadtlenków organicznych.

1100

Wyszczególnione niżej warunki stanowią minimalne wymagania stałości, które materiały dopuszczone do przewozu muszą spełniać. Materiały te wolno nadawać do przewozu tylko wówczas, jeżeli odpowiadają w pełni następującym przepisom.

1101

Do lm. 21 punkt 1, lm. 101 punkt 4 i lm. 331 punkt 7 a): Nitroceluloza nagrzewana przez ¹/₂ godziny w temperaturze 132°C nie powinna wydzielać widocznych, żółtobrunatnych par tlenków azotu. Temperatura zapłonu musi być wyższa od 180°C. Nici piroksylinowe muszą odpowiadać tym samym warunkom stałości, co nitroceluloza. Patrz lm. 1150, 1151 a) i 1153.

1102

Do lm. 21 punkty 3, 4 i 5 oraz lm. 331 punkt 7 b) i c):

1. Prochy nitrocelulozowe nie zawierające nitrogliceryny; nitroceluloza plastyfikowana:

3 g prochu albo nitrocelulozy plastyfikowanej nie powinny przy jednogodzinnym nagrzewaniu w temperaturze 132°C wydzielać widocznych, żółtobrunatnych par tlenków azotu. Temperatura zapłonu musi być wyższa od 170°C.

2. Prochy nitrocelulozowe zawierające nitroglicerynę: 1 g prochu przy jednogodzinnym nagrzewaniu w temperaturze 110°C nie powinien wydzielać widocznych, żółtobrunatnych par tlenków azotu. Temperatura zapłonu musi być wyższa od 160°C. Do 1 i 2 patrz lm. 1150, 1151 b) i 1153.

1103

Do lm. 21, punkty 6, 7, 8 a) i b) oraz 9 a), b) i c):

1. Trójnitrotoluen (trotyl), mieszaniny zwane płynnym trotylem oraz trójnitroanizol (punkt 6), sześcionitrodwufenyloamina (heksyl) oraz kwas pikrynowy [punkt 7 a)], mieszaniny czteronitropentaerytrytu i trójnitrotoluenu (pentolity) oraz mieszaniny cyklotrójmetylenotrójnitroaminy i trójnitrotoluenu (heksolity) [punkt 7 b)], flegmatyzowany czteronitropentaerytryt oraz flegmatyzowana cyklotrójmetylenotrójnitroamina [punkt 7 c)], trójnitrorezorcyna [punkt 8 a)], trójnitrofenylometylonitroamina (tetryl) [punkt 8 b)], czteronitropentaerytryt (pentryt, nitropenta) oraz cyklotrójmetylenotrójnitroamina (heksogen) [punkt 9 a)], mieszaniny czteronitropentaerytrytu i trójnitrotoluenu (pentolity) oraz mieszaniny cyklotrójmetylenotrójnitroaminy i trójnitrotoluenu (heksolity) [punkt 9 b)] oraz mieszaniny czteronitropentaerytrytu lub cyklotrójmetylenotrójnitroaminy z woskiem, parafiną lub substancjami podobnymi do wosku lub parafiny [punkt 9 c)] - nie powinny podczas trzygodzinnego nagrzewania w temperaturze 90°C wydzielać widocznych żółtobrunatnych par tlenków azotu. Patrz lm. 1150 i 1152 a).

2. Nitrozwiązki organiczne punkt 8, inne niż trójnitrorezorcyna i trójnitrofenylometylonitroamina, nie powinny przy nagrzewaniu przez 48 godzin w temperaturze 75°C wydzielać widocznych, żółtobrunatnych par tlenków azotu. Patrz lm. 1150 i 1152 b).

3. Nitrozwiązki organiczne punkt 8 nie powinny być bardziej wrażliwe tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności:

od trójnitrorezorcyny, jeśli są rozpuszczalne w wodzie,

od trójnitrofenylometylonitroaminy (tetryl), jeśli są nierozpuszczalne w wodzie.

Patrz lm. 1150, 1152, 1154, 1155 i 1156.

1104

Do lm. 21, punkty 11 a) i b):

1. Proch czarny [punkt 11 a)] nie powinien być bardziej wrażliwy tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od najdrobniejszego prochu myśliwskiego o następującym składzie: 75% azotanu potasowego, 10% siarki i 15% węgla drzewnego kruszynowego. Patrz lm. 1150, 1154, 1155 i 1156.

2. Materiały wybuchowe podobne do prochu czarnego [punkt 11 b)] nie powinny być bardziej wrażliwe tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od materiału wybuchowego porównawczego o następującym składzie: 75% azotanu potasowego, 10% siarki i 15% węgla brunatnego. Patrz lm. 1150, 1154, 1155 i 1156.

1105

Do lm. 21, punkt 12:

Sypkie materiały wybuchowe amonowosaletrzane [punkt 12 a)] oraz sypkie materiały wybuchowe nie zawierające azotanów nieorganicznych [punkt 12 b)] nie powinny w czasie 48-godzinnego składowania w temperaturze 75°C wydzielać widocznych, żółtobrunatnych par tlenków azotu. Zarówno przed, jak i po tym składowaniu materiały te nie powinny być bardziej wrażliwe tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od materiału wybuchowego porównawczego o następującym składzie: 80% azotanu amonowego, 12% trójnitrotoluenu, 6% nitrogliceryny i 2% mączki drzewnej. Patrz lm. 1150, 1152 b), 1154 a) i b), 1155 i 1156.

Próbka wzorcowa powyższego porównawczego materiału wybuchowego jest postawiona do dyspozycji Państwom umawiającym się we francuskim laboratorium materiałów wybuchowych [adres: Laboratoire des substances explosives, Sevran (Seine-et-Oise), France].

1106

Do lm. 21, punkt 13:

Materiały wybuchowe chloranowe i nadchloranowe nie powinny zawierać żadnych soli amonowych. Nie powinny one być bardziej wrażliwe tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od materiału wybuchowego chloranowego porównawczego o następującym składzie: 80% chloranu potasowego, 10% dwunitrotoluenu, 5% trójnitrotoluenu, 4% oleju rycynowego i 1% mączki drzewnej. Patrz lm. 1150, 1154, 1155 i 1156.

1107

Do lm. 21, punkt 14 a) i b):

Materiały wybuchowe punkt 14 a) i b) nie powinny być bardziej wrażliwe tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od żelatyny wybuchowej, zawierającej 93% nitrogliceryny, lub od dynamitu okrzemkowego, zawierającego najwyżej 75% nitrogliceryny. Muszą one odpowiadać wymaganiom próby na wypacanie według lm. 1158. Patrz lm. 1150, 1154 b), 1155 i 1156.

Do lm. 21, punkt 14 c):

Materiały wybuchowe punkt 14 c) nie powinny w czasie 48-godzinnego składowania w temperaturze 75°C wydzielać widocznych, żółtobrunatnych par tlenków azotu. Zarówno przed, jak i po tym składowaniu materiały te nie powinny być bardziej wrażliwe tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od materiału wybuchowego porównawczego o następującym składzie: 37,7% nitroglikolu lub nitrogliceryny lub mieszaniny obu, 1,8% bawełny kolodionowej, 4,0% trójnitrotoluenu, 52,5% azotanu amonowego i 4,0% mączki drzewnej. Patrz lm. 1150, 1152 b), 1154 a), b), c) i d), 1155 i 1156.

1108

Do lm. 61, punkt 1 b):

Materiał wybuchowy nie powinien być bardziej wrażliwy tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od trójnitrofenylometylonitroaminy. Patrz lm. 1150, 1154, 1155 i 1156.

1109

Do lm. 61, punkt 1 c):

Materiał wybuchowy nie powinien być bardziej wrażliwy tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od czteronitropentaerytrytu. Patrz lm. 1150, 1154, 1155 i 1156.

1110

Do lm. 61, punkt 5 d):

Ładunek pośredni nie powinien być bardziej wrażliwy tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od trójnitrofenylometylonitroaminy. Patrz lm. 1150, 1154, 1155 i 1156.

1111

Do lm. 100 (2) d):

Ładunek wybuchowy, składowany przez cztery tygodnie w temperaturze 50°C, nie powinien wykazywać żadnych zmian, wskazujących na jego niedostateczną stałość. Patrz lm. 1150 i 1157.

1112

Do lm. 701, punkty 1 do 40:

Materiały te podlegają badaniom według lm. 1154, 1155 i 1156.

1113-1149

B. Przepisy dotyczące metod badań.

1150

(1) Podane niżej metody badań należy stosować w razie rozbieżności zdań co do możliwości przewozu materiałów koleją.

(2) Jeżeli do oznaczenia stałości materiałów według wymagań rozdziału A stosuje się inne metody badań, to muszą one prowadzić do takiej samej oceny, jaką dają metody badań niżej opisane.

(3) Przy wykonywaniu badania na stałość termiczną, o której niżej mowa, temperatura termostatu, w którym znajduje się próbka, nie powinna się wahać więcej niż o 2°C od temperatury przepisanej; przy badaniach trwających od 30 do 60 minut czas badania musi być utrzymany z odchyleniem najwyżej 2 minut, przy badaniach trwających 48 godzin - z odchyleniem najwyżej 1 godziny, a przy badaniach trwających 4 tygodnie - z odchyleniem najwyżej 24 godzin.

Termostat musi być tak urządzony, żeby po włożeniu próbki temperatura osiągnęła wymaganą wysokość w ciągu najwyżej 5 minut.

(4) Przed badaniami według lm. 1151, 1152, 1153, 1154, 1155 i 1156 należy próbki wysuszyć przez co najmniej 15 godzin w temperaturze pokojowej w eksykatorze próżniowym, napełnionym chlorkiem wapniowym, topionym i granulowanym, przy czym próbkę należy rozłożyć w cienkiej warstwie; w tym celu próbki, które nie są sproszkowane ani włókniste, należy bądź połamać, bądź rozetrzeć, bądź pokrajać na drobne kawałeczki. Ciśnienie w eksykatorze należy utrzymywać poniżej 50 mm Hg.

(5) a) Przed wysuszeniem w sposób przewidziany wyżej pod (4) materiały wymienione pod lm. 21, punkt 1 (z wyjątkiem tych, które zawierają parafinę lub podobnie działającą substancję), 2, 9 a) i b) oraz lm. 331 punkt 7 b) należy poddać wstępnemu suszeniu w dobrze wentylowanej suszarce, nastawionej na temperaturę 70°C, tak długo, aż ubytek na ciężarze w ciągu 15 minut wyniesie mniej niż 0,3% naważki.

b) Materiały wymienione pod lm. 21 punkt 1 (jeżeli zawierają parafinę lub podobnie działającą substancję), 7 c) i 9 c) należy suszyć wstępnie w sposób podany pod a) z tą różnicą, że temperaturę suszarki należy utrzymywać między 40° a 45°C.

(6) Nitrocelulozę słabo nitrowaną według lm. 331 punkt 7 a) należy najpierw poddać suszeniu wstępnemu w sposób przewidziany pod (5) a), a następnie suszyć ją przez co najmniej 15 godzin w eksykatorze napełnionym stężonym kwasem siarkowym.

Badanie stałości chemicznej przy podgrzewaniu.

1151

Do lm. 1101 i 1102:

a) Badanie materiałów wymienionych pod lm. 1101.

(1) Do każdej z dwóch probówek o wymiarach:

długość 350 mm

średnica wewnętrzna 16 mm

grubość ścianki 1,5mm

wkłada się po 1 g materiału wysuszonego nad chlorkiem wapniowym (w razie potrzeby należy materiał przed wysuszeniem rozdrobnić na kawałeczki nie większe niż 0,05 g). Obydwie probówki, szczelnie, lecz lekko przykryte, wstawia się następnie do termostatu tak, aby były widoczne przynajmniej w 4/5 swej długości, i ogrzewa w stałej temperaturze 132°C przez 30 minut. W ciągu tego czasu obserwuje się, czy nie wydzielają się żółto-brunatne pary tlenków azotu, widoczne szczególnie dobrze na białym tle.

(2) Materiał uważa się za stały, jeżeli nie wystąpiły wspomniane pary.

b) Badanie prochów wymienionych pod lm. 1102.

(1) Prochy nitrocelulozowe, nie zawierające nitrogliceryny, zżelatynowane lub nie zżelatynowane oraz nitroceluloza plastyfikowana: po 3 g prochu wkłada się do takich samych probówek, jak pod a), a następnie wstawia probówki do termostatu o stałej temperaturze 132°C.

(2) Prochy nitrocelulozowe, zawierające nitroglicerynę: 1 g prochu wkłada się do takich samych probówek jak pod a), a następnie wstawia probówki do termostatu o stałej temperaturze 110° C.

(3) Probówki z prochami wymienionymi pod (1) i (2) pozostawia się w termostacie przez 1 godzinę. W ciągu tego czasu tlenki azotu nie powinny być widoczne. Obserwacja i ocena - jak pod a).

1152

Do lm. 1103 i 1105:

a) Badanie materiałów wymienionych pod lm. 1103, punkt 1.

(1) Dwie próbki materiału wybuchowego, każda po 10 g, wkłada się do cylindrycznych naczyniek wagowych o średnicy wewnętrznej 3 cm i wysokości od denka do dolnego brzegu przykrywki 5 cm, zamyka starannie przykrywkami i ogrzewa w termostacie, w którym naczyńka są dobrze widoczne, przy stałej temperaturze 90°C przez 3 godziny.

(2) W ciągu tego czasu tlenki azotu nie powinny być widoczne. Obserwacja i ocena jak pod lm. 1151 a).

b) Badanie materiałów wymienionych pod lm. 1103, punkt 2 oraz lm. 1105.

(1) Dwie próbki materiału wybuchowego, każda po 10 g, wkłada się do cylindrycznych naczyniek wagowych o średnicy wewnętrznej 3 cm i wysokości od denka do dolnego brzegu przykrywki 5 cm, zamyka starannie przykrywkami i ogrzewa w termostacie, w którym naczyńka są dobrze widoczne, przy stałej temperaturze 75°C przez 48 godzin.

(2) W ciągu tego czasu tlenki azotu nie powinny być widoczne. Obserwacja i ocena jak pod lm. 1151 a).

1153

Temperatura zapłonu (patrz lm. 1101 i 1102).

(1) Temperaturę zapłonu oznacza się nagrzewając 0,2 g próbkę materiału w probówce, umieszczonej w łaźni ze stopem Wooda. Probówkę wkłada się do łaźni po osiągnięciu w niej temperatury 100°C. Następnie podnosi się temperaturę łaźni z prędkością 5°C na minutę.

(2) Probówki muszą mieć następujące wymiary:

długość 125 mm

średnica wewnętrzna 15 mm

grubość ścianki 0,5 mm

powinny one być zanurzone na głębokość 20 mm.

(3) Próbę należy powtórzyć trzykrotnie odczytując za każdym razem temperaturę, przy której nastąpiło zapalenie się materiału, bądź przez powolne lub szybkie zapalenie, bądź przez deflagrację lub przez wybuch.

(4) Najniższą temperaturę, stwierdzoną w trzech próbach, przyjmuje się za temperaturę zapłonu.

1154

Badanie wrażliwości przy rozgrzaniu do czerwoności i badanie na zapalność od płomienia (patrz lm. 1103 do 1110).

a) Badanie w rozgrzanej do czerwoności misie żelaznej (patrz lm. 1103 do 1106 oraz 1108 do 1110).

(1) Do półkulistej miski żelaznej o grubości ścianki 1 mm i średnicy 120 mm, rozgrzanej do czerwonego żaru, wrzuca się próbki badanego materiału wybuchowego, zwiększając stopniowo wielkość próbki od 0,5 g do 10 g.

Wyniki prób rozróżnia się, jak następuje:

1. zapalenie z powolnym spalaniem (materiały wybuchowe amonowosaletrzane),

2. zapalenie z szybkim spalaniem (materiały wybuchowe chloranowe),

3. zapalenie z gwałtownym spalaniem i deflagracją (proch czarny),

4. detonacja (pioruniany).

(2) Należy liczyć się z wpływem ilości materiału wybuchowego na przebieg zjawiska.

(3) Badany materiał wybuchowy nie powinien wykazywać żadnych zasadniczych różnic w stosunku do materiału wybuchowego porównawczego.

(4) Miski żelazne należy przed każdym badaniem dokładnie oczyścić i często je zmieniać.

b) Badanie na zapalność od płomienia (patrz lm. 1103 do 1110).

(1) Badany materiał wybuchowy wsypuje się w postaci małej kupki do płaskiej miski żelaznej, przy czym, w zależności od wyników badania opisanego pod a), wielkość próbki zwiększa się stopniowo od 0,5 g do najwyżej 100 g.

(2) Do wierzchołka kupki przytyka się zapaloną zapałkę i obserwuje, czy materiał wybuchowy zapala się i spala powoli, deflagruje lub wybucha oraz czy raz zapalony pali się dalej także po usunięciu zapałki. Jeżeli nie następuje zapalenie, należy wykonać podobne badanie, dotykając materiał wybuchowy bezbarwnym płomieniem palnika gazowego, i poczynić te same spostrzeżenia.

(3) Wyniki prób porównuje się z wynikami otrzymanymi z materiałem wybuchowym porównawczym.

c) Próba spalania pod zamknięciem w pudełku stalowym (patrz lm. 1107).

(1) Próbę spalania wykonuje się w sześciennym pudełku stalowym o długości boku 80 mm i grubości ścianki 1 mm. Pudełko należy wykonać z miękko wyżarzonej blachy stalowej i możliwie szczelnie zamknąć przez zawinięcie pokrywki (fig. 1).

(2) W przypadku materiałów wybuchowych wrażliwych na tarcie należy górną warstwę przykryć arkusikiem papieru, aby zapobiec przedostaniu się cząstek materiału wybuchowego pomiędzy brzegi pudełka i zaciśnięciu ich przy zawijaniu brzegów. Pudełko napełnia się całkowicie badanym materiałem wybuchowym, przy czym należy starać się, ażeby gęstość materiału w pudełku odpowiadała możliwie gęstości materiału w nabojach. Pudełko należy ostrożnie wsunąć do ognia; dla uniknięcia natychmiastowego zapalenia się materiału wybuchowego należy pudełko przedtem owinąć kilka razy, np. papierem opakunkowym.

Ognisko przygotowuje się ze stosu polan na wysokość ok. 0,8 m. Na ziemi rozkłada się najpierw cienką warstwę wełny drzewnej, na którą kładzie się raz wzdłuż, raz w poprzek po 3 polana o długości około 0,5 m i średnicy ok. 0,25 m. Na to nakłada się trzy warstwy drobniej rozłupanych drewien o długości ok. 0,2 m. Poszczególne warstwy drewna przedziela się wełną drzewną. Stos obstawia się jeszcze z każdej strony trzema do czterech polan o długości ok. 0,5 m, aby zapobiec rozpadaniu się stosu w czasie palenia. Stos rozpala się przez przyłożenie palącego się postronka wełny drzewnej.

(3) Należy określić, czy materiał wybuchowy deflagruje lub wybucha, jak długo trwa spalanie, jakie przy tym objawiają się zjawiska oraz jakim deformacjom uległo pudełko.

(4) Próbę należy wykonać czterokrotnie. Należy wykonać fotografię pudełek po użyciu.

d) Próba ogrzewania pod zamknięciem w łusce stalowej z dyszą płytkową (próba w łusce stalowej) (patrz lm. 1103 do 1110 i 1112).

(1) Badania pod a) do c) mogą być uzupełnione następującym doświadczeniem.

(2) Opis łuski stalowej (fig. 2):

Łuskę wykonuje się sposobem wytłaczania z głębokotłocznej blachy ¹⁾. Posiada ona następujące wymiary: średnica wewnętrzna 24 mm, grubość ścianki 0,5 mm, długość 75 mm. Otwarty koniec łuski zakończony jest kryzą. Łuskę zamyka się wytrzymałą na ściskanie okrągłą płytką z centrycznym otworem (dysza). Płytkę przyciska się do kryzy łuski za pomocą gwintowanego pierścienia i nasadzonej na pierścień nakrętki. Płytkę wykonuje się z wytrzymałej na temperaturę stali chromowej ²⁾ o grubości 6 mm. Dla odpływu gazów powstających przy rozkładzie (czadów) stosuje się dysze płytkowe z otworami centrycznymi (a) o następujących średnicach: 1,0 - 1,5 - 2,0 - 2,5 - 3 - 4 - 5 - 6 - 8 - 10 - 12 - 14 - 16 - 18 - 20 mm; do tego dochodzi średnica 24 mm, jeżeli zastosuje się dyszę bez płytki i urządzenia zamykającego. Pierścień gwintowany i nakrętkę wykonuje się ze stali chromowo-manganowej, nie zendrującej do temperatury 800°C ³⁾. Przy użyciu dysz płytkowych z otworami od 1 do 8 mm stosuje się nakrętki (b) z centrycznym otworem o średnicy 10 mm; jeżeli średnica dyszy jest większa od 8 mm, należy stosować nakrętki z otworem 20 mm. Łuski stalowe używa się tylko do jednej próby. Dysze płytkowe, pierścienie gwintowane i nakrętki można używać wielokrotnie, o ile nie uległy uszkodzeniu. Otwór w płytce należy zmierzyć po każdym użyciu.

(3) Urządzenia grzewcze i zabezpieczające (fig. 3):

Do ogrzewania stosuje się gaz miejski o dolnej wartości kalorycznej 4.000 kcal/m² przy użyciu 4 palników, które przy zapotrzebowaniu 0,6 l/sek. wytwarzają ciepło w ilości 2,4 kcal/sek.

Dla ochrony przed odłamkami w przypadku zniszczenia łuski przeprowadza się ogrzewanie w spawanym pudle osłonnym z 10 mm stali, otwartym od góry i z jednego boku. Łuskę zawiesza się w uchwycie złożonym z dwóch prętów przytrzymujących, o średnicy 4 mm, które przeprowadzone są przez otwory w dwóch przeciwległych bokach pudła, i ogrzewa czterema palnikami Teclu (średnica zewnętrzna rury 19 mm), z których dolny ogrzewa dno łuski, boczne z prawej i lewej strony ściankę łuski, a tylny zamknięcie łuski. Rury palników przeprowadza się przez otwory o średnicy 20 mm, znajdujące się w bocznych ścianach pudła, i umocowuje w nich. Palniki rozpala się jednocześnie przy pomocy płomyka zapłonowego i nastawia na duży dopływ powietrza, tak żeby wierzchołki wewnętrznych niebieskich stożków płomieni prawie dotykały łuskę.

Całe urządzenie ustawione jest na stanowisku doświadczalnym, oddzielonym mocną ścianą od pomieszczenia obserwacyjnego. W ścianie umieszczone są wzierniki w postaci płyt stalowych ze szczelinami uzbrojonymi w szkło pancerne. Pudło ustawia się otwartą stroną w kierunku pomieszczenia obserwacyjnego, przy czym należy baczyć, żeby na płomienie nie działał przeciąg powietrza. Pomieszczenie doświadczalne posiada urządzenie wyciągowe dla odciągania gazów, powstających przy rozkładzie próbki, bądź czadów powybuchowych.

Jeśli nie dysponuje się gazem miejskim, można ogrzewać propanem. W tym przypadku czerpie się propan z butli stalowej stosowanej w handlu, zaopatrzonej w zawór redukcyjny (500 mm słupa wody), przesyła przez gazomierz (zegar bębnowy o pojemności 2 l przy 500 mm słupa wody) i doprowadza przez rozdzielacz do czterech palników, posiadających dysze o średnicy 0,8 mm. Każdy palnik zużywa najwyżej 1,7 l propanu na minutę. Butla z gazem oraz gazomierz umieszczone są na zewnątrz stanowiska doświadczalnego.

(4) Wykonanie badania:

Łuskę napełnia się próbką materiału, zdolnego do wybuchu, na wysokość 60 mm, tj. 15 mm poniżej brzegu łuski. Sypkie materiały wprowadza się do łuski małymi dozami, uderzając przy tym lekko i ostrożnie łuską o płytę stołu, a ostatnią dozę przyciska lekko przy użyciu pręcika drewnianego. Materiały plastyczne wprowadza się do łuski przy użyciu szpachelki, przy czym dla uniknięcia pęcherzyków powietrza dociska się lekko każdą dozę materiału za pomocą pręcika drewnianego. Po oznaczeniu ciężaru wprowadzonego materiału przesuwa się łuskę przez gwintowany pierścień, nakłada przewidzianą dyszę płytkową i dokręca ręcznie nakrętkę. Należy baczyć, żeby cząstki materiału badanego nie dostały się między kryzę łuski a dyszę płytkową ani między gwinty. Następnie osadza się łuskę do mocno zamontowanego imadła, zabezpieczonego przed mimowolnym wybuchem, i dociąga nakrętkę za pomocą klucza nasadowego. Gotową do badania łuskę zawiesza się w uchwycie z 2 prętów przytrzymujących w pudle, zapala płomyk zapłonowy i po zamknięciu stanowiska doświadczalnego otwiera dopływ gazu na cztery palniki. Równocześnie uruchamia się sekundomierz dla pomiaru czasu t₁ - od zapalenia palników do początku spalania się substancji poprzez otwór dyszy, oraz czasu t₂ - do momentu wybuchu. Po zakończeniu badania zamyka się dopływ gazu i włącza urządzenie wyciągowe pomieszczenia doświadczalnego, do którego wolno wchodzić dopiero po upływie określonego czasu.

Dla zapewnienia niezawodnego działania urządzenia grzewczego należy przed właściwą próbą przeprowadzić próby ślepe.

______

¹⁾ np. tworzywo nr 1.0336.505 g, wg DIN 1623, arkusz 1.

²⁾ np. tworzywo nr 1.4873, wg arkusza "Stahl-Eisen-Werkstoffblatt" 490-52.

³⁾ np. tworzywo nr 1.3817, wg arkusza "Stahl-Eisen-Werkstoffblatt" 490-52.

(5) Ocena wyników próby:

Jako względną miarę wrażliwości materiału przy ogrzewaniu w łusce stalowej przyjmuje się średnicę otworu dyszy (w milimetrach), przy której w trzech próbach nastąpił przynajmniej w jednym przypadku wybuch łuski, tj. rozbicie jej przynajmniej na 3 odłamki.

Wrażliwość termiczna zwiększa się z rosnącą średnicą graniczną oraz malejącymi czasami t₁ i t₂.

Nadtlenki organiczne (z wyjątkiem nawilżonych lub rozcieńczonych cieczami lotnymi, np. wodą), dla których średnica graniczna wynosi 2,0 mm lub więcej, należy uważać za materiały wybuchowe klasy Ia (patrz również uwaga do lm. 700).

e) Próba ogrzewania w naczyniu ciśnieniowym z dyszą płytkową i membraną (próba w naczyniu ciśnieniowym) (patrz lm. 1112).

(1) Dla nadtlenków organicznych badania podane pod a), b) i d) mogą być uzupełnione następującym doświadczeniem.

(2) Opis naczynia ciśnieniowego (fig. 4 do 6):

Szczegóły zastosowanego aparatu, jak również jego wymiary oraz tworzywa części konstrukcyjnych podane są w fig. 4 do 6 z przynależnym do nich opisem.

Można zastosować 24 dysze płytkowe z następującymi średnicami otworów dysz: 1,0 - 1,2 - 1,5 - 2,0 - 2,5 - 3,0 - 3,5 - 4,0 - 4,5 - 5,0 - 5,5 - 6,0 - 7,0 - 8,0 - 9,0 - 10,0 - 11,0 - 12,0 - 14,0 - 16,0 - 18,0 - 20,0 - 22,0 i 24,0 mm. Płytki muszą mieć grubość 2,0 ± 0,2 mm.

Membranę rozrywającą wycina się z 0,05 mm grubej blachy mosiężnej, wytrzymującej w normalnej temperaturze ciśnienie rozrywające 5,4 ± 0,5 kg/cm². Mosiądz o zawartości 67% miedzi walcowanej nadaje się.

(3) Urządzenie grzewcze:

Naczynie ciśnieniowe ogrzewa się technicznym butanem z butli zaopatrzonej w zawór redukcyjny. Ilość doprowadzonego ciepła musi wynosić około 2.700 kcal/godz. Przy dolnej wartości opałowej gazu 27.000 kcal/m³ (przy 1 atm i 20°C) ilość doprowadzonego gazu wynosi ok. 100 l/godz. Stosuje się palnik Teclu na butan. Ilość gazu mierzy się rotametrem lub gazomierzem i reguluje zaworem palnika.

Zamiast butanu można też użyć gaz miejski lub propan z odpowiednim palnikiem pod warunkiem, że ilość ciepła wyniesie około 2.700 kcal/godz. (np. jeżeli dolna wartość opałowa gazu miejskiego wynosi 4.050 kcal/m³, należy doprowadzić ok. 670 l/godz.).

Butlę na gaz, rotametr lub gazomierz należy ustawić na zewnątrz pomieszczenia doświadczalnego.

(4) Wykonanie próby:

Dla normalnej próby wkłada się 10 g materiału do naczynia. Przy materiale o nieznanej wrażliwości rozpoczyna się mniejszymi ilościami: najpierw 1 g, następnie (jeśli można) 5 g, a wreszcie 10 g. Dno naczynia ma być równomiernie pokryte materiałem. Następnie nasadza się membranę, dyszę płytkową i pierścień uszczelniający. Nakrętkę skrzydełkową dokręca się ręką, a nakrętkę nasadową za pomocą klucza. Na membranę nalewa się wystarczającą ilość wody dla chłodzenia.

Naczynie ciśnieniowe ustawia się na trójnogu (o średnicy wewnętrznej górnego brzegu 67 mm) znajdującym się w cylindrze osłonnym. Pierścień na dolnym końcu naczynia ciśnieniowego spoczywa na trójnogu.

Zapala się palnik i nastawia wymagany dopływ gazu. Następnie reguluje się dopływ powietrza tak, żeby płomień był niebieski, a wewnętrzny stożek płomienia miał kolor jasnoniebieski. Trójnóg musi być tak wysoki, żeby wewnętrzny stożek płomienia prawie dotykał dna naczynia. Następnie wsuwa się palnik przez otwór w cylindrze osłonnym pod środek naczyńka ciśnieniowego.

Pomieszczenie, w którym się próbę przeprowadza, musi być dobrze wietrzone. Korzystnie jest obserwować naczynie spoza pomieszczenia doświadczalnego za pomocą lustra lub wziernika ze szkła pancernego w ścianie.

Sekundomierzem mierzy się czas od rozpoczęcia ogrzewania do początku reakcji t₁ (płomień, wydzielanie czadów, wyfuknięcie) oraz do końca reakcji t₂ (wybuch, koniec wyfuknięcia lub wydzielenia czadów lub zagaśnięcie płomienia). Następnie ochładza się naczynie wodą i czyści je.

(5) Ocena wyników próby:

Jako względną miarę wrażliwości materiału przy ogrzewaniu w naczyniu ciśnieniowym przyjmuje się średnicę otworu dyszy (w milimetrach), przy której na trzy przeprowadzone próby przynajmniej w jednym przypadku membrana została rozerwana, podczas gdy w trzech próbach z kolejnym większym otworem membrana pozostała nienaruszona.

Wrażliwość termiczna zwiększa się z rosnącą średnicą graniczną i malejącymi czasami t₁ i t₂.

Nadtlenki organiczne (z wyjątkiem nawilżonych lub rozcieńczonych cieczami lotnymi, np. wodą), dla których średnica graniczna wynosi 9 mm lub więcej, należy uważać za materiały wybuchowe klasy Ia (patrz również uwagę do lm. 700).

1155

Badanie wrażliwości na uderzenie (patrz lm. 1103 do 1110 i 1112).

a) Metoda z urządzeniem kafarowym I (fig. 7 i 8) przy użyciu materiału wybuchowego porównawczego.

(1) Materiał wybuchowy, wysuszony stosownie do wymagań lm. 1150, należy następnie doprowadzić do następującej postaci:

a) Materiały wybuchowe stałe należy tak dokładnie utrzeć, aż przejdą całkowicie przez sito o oczkach 1 mm; do badania używa się tylko frakcję pozostającą na sicie o oczkach 0,5 mm.

b) Materiały wybuchowe sypkie odsiewa się przez sito o oczkach 1 mm; do próby wrażliwości na uderzenie należy użyć cały przesiew.

c) Materiały wybuchowe plastyczne i zżelatynowane należy uformować w kuleczki o ciężarze od 25 do 35 mg.

(2) Urządzenie do przeprowadzenia prób składa się z prowadzonego w szynach ciężaru (kafaru), który można zaczepić na określoną wysokość spadu i łatwo zwolnić. Kafar nie uderza bezpośrednio na materiał wybuchowy, lecz na stempel, składający się z części górnej D i części dolnej E, obie części stempla wykonane są ze stali hartowanej i powinny lekko przesuwać się w pierścieniu wodzącym F (fig. 7). Próbkę materiału umieszcza się między górną i dolną częścią stempla. Stempel i pierścień wodzący znajdują się w walcu ochronnym C, wykonanym z hartowanej stali i spoczywającym na bloku stalowym B (kowadło), osadzonym w cokole cementowym A (fig. 8). Wymiary poszczególnych części podane są na rysunkach.

(3) Próby wykonuje się na zmianę z badanym materiałem wybuchowym i z materiałem wybuchowym porównawczym w sposób następujący:

a) Materiał wybuchowy w postaci kuleczek (jeśli jest plastyczny) lub w ilości odmierzonej za pomocą łyżeczki o pojemności 0,05 cm³ (jeśli jest sypki lub roztarty) umieszcza się starannie pomiędzy obydwie części stempla, których powierzchnie stykowe nie mogą być wilgotne. Temperatura pomieszczenia nie powinna być wyższa od 30°C ani niższa od 15°C. Każdą próbkę materiału wybuchowego poddaje się uderzeniu tylko jeden raz. Po każdej próbie należy stempel i pierścień wodzący dokładnie oczyścić, usuwając ewentualne pozostałości materiału wybuchowego.

b) Próby należy rozpocząć od takiej wysokości spadu, przy której poddany badaniom materiał wybuchowy całkowicie wybucha. Następnie obniża się stopniowo wysokość spadu, aż wybuch nie będzie całkowity lub nie następuje wcale. Przy tej wysokości przeprowadza się cztery próby, a jeśli choć w jednej z nich nastąpił wybuch, przeprowadza się dalsze cztery próby przy nieco zmniejszonej wysokości spadu itd.

c) Za granicę wrażliwości uważa się najniższą wysokość spadu, przy której w co najmniej czterech próbach nastąpił jeden pełny wybuch.

d) Próbę kafarową wykonuje się zwykle kafarem dwukilogramowym. Gdyby jednak wrażliwość na uderzenie przy tym ciężarze wymagała większej wysokości spadu niż 60 do 70 cm, należy przeprowadzić badania kafarem pięciokilogramowym.

b) Metoda z urządzeniem kafarowym II (fig. 9-13) określająca wrażliwość na uderzenie w wartościach liczbowych (energia uderzenia w kgm).

(1) Zamiast metody opisanej pod a) można także do badań zastosować następującą metodę.

(2) Opis przyrządu kafarowego:

Najważniejszymi częściami przyrządu są zestaw stemplowy [patrz pod (4)], blok odlany ze stali z podstawą i kowadłem, słup, wodzidła i kafar z urządzeniem zwalniającym (fig. 9). Do bloku stalowego (230 X 250 X 200 mm) odlanego wraz z podstawą (450 X 450 X 60 mm) przyśrubowane jest stalowe kowadło (średnica 100 mm, wysokość 70 mm). Do tylnej ściany bloku przyśrubowane jest podparcie, do którego umocowany jest słup, wykonany z rury stalowej bez szwu (średnica zewnętrzna 90 mm, wewnętrzna 75 mm). Obydwa wodzidła są za pomocą trzech poprzecznic przymocowane do słupa i noszą zębatkę do zatrzymania odbijającego się kafara, jak również przesuwny lineał miarowy do nastawiania wysokości spadu. Urządzenie przytrzymujące i zwalniające kafar można przesuwać między wodzidłami i umocować na określonej wysokości za pomocą ściągacza z nakrętką dźwigniową. Przyrząd przymocowuje się do cokołu betonowego (600 X 600 X 600 mm) za pomocą czterech śrub kotwowych, tak żeby wodzidła stały dokładnie w pionie. Aż do wysokości dolnej poprzecznicy przyrząd jest osłonięty drewnianą skrzynią, zabezpieczającą przed odpryskami; skrzynia, wyłożona od wewnątrz 2 mm grubą wykładziną z ołowiu, powinna się lekko otwierać. Do usunięcia czadów powybuchowych i pyłów materiału służy urządzenie wyciągowe.

(3) Opis kafarów:

Każdy kafar posiada dwa rowki wodzące, w których przesuwa się między wodzidłami, trzpień przytrzymujący, cylindryczną wsadkę uderzeniową oraz zapadkę zatrzymującą, wkręcone do kafara (fig. 10). Wsadka uderzeniowa z hartowanej stali (HRC 60 do 63) ma średnicę co najmniej 25 mm i takie odsadzenie, żeby nie mogła wejść do korpusu kafara przy uderzeniu.

Stosuje się kafary o trzech różnych ciężarach. Kafar 1-kilogramowy stosuje się dla bardzo wrażliwych materiałów, kafar 5-kilogramowy dla materiałów o średniej wrażliwości, a kafar 10-kilogramowy dla materiałów o małej wrażliwości. Kafary 5- i 10-kilogramowe wykonane są ze zbitej, masywnej stali*). Kafar 1-kilogramowy musi posiadać rdzeń stalowy, który nosi wsadkę uderzeniową i razem z nią stanowi główną masę kafaru.

Kafar 1 kg stosuje się dla wysokości spadu od 10 do 50 cm (energia uderzeniowa 0,1 do 0,5 kgm), kafar 5 kg dla wysokości spadu od 15 do 60 cm (energia uderzeniowa 0,75 do 3 kgm), a kafar 10 kg dla wysokości spadu od 35 do 50 cm (energia uderzeniowa 3,5 do 5 kgm).

(4) Opis zestawu stemplowego:

Badaną próbkę umieszcza się w zestawie stemplowym (fig. 11), składającym się z dwóch stalowych cylinderków (stemple), umieszczonych osiowo jeden na drugim, oraz również stalowego pierścienia wodzącego. Stemple (wałeczki stalowe dla łożysk walcowych) mają średnicę 10 mm (gatunek z średnim odchyleniem - 4 mikronów przy tolerancji - 2 mikrony, tj. o średnicy 10^-0,003_-0,005 mm), wysokość 10 mm, polerowane płaszczyzny, zaokrąglone brzegi (promień krzywizny 0,5 mm) i twardość HRC 58 do 65. Pierścień wodzący ma zewnętrzną średnicę 16 mm, szlifowany otwór 10 ^+0,005_+0,010 mm i wysokość 13 mm. Wymiary graniczne otworu można sprawdzać za pomocą kontrolnego trzpienia kalibrowego. Stemple i pierścień wodzący należy przed użyciem odtłuścić za pomocą acetonu.

Zestaw stemplowy ustawia się na pośrednim kowadełku o średnicy 26 mm i wysokości 26 mm i centruje za pomocą pierścienia centrującego, posiadającego krąg otworów dla odprowadzenia czadów powybuchowych (fig. 11 i 12).

Każda powierzchnia czołowa stempla może być tylko jeden raz użyta do próby. W przypadku wybuchu również pierścień wodzący nie może być użyty po raz wtóry.

______

*) Co najmniej ze stali St 37 - 1 wg DIN 17000.

(5) Przygotowanie próbek:

Materiały zdolne do wybuchu należy badać w stanie suchym. Materiały wymienione pod lm. 21 punkty 11 do 14 oraz 16 bada się w takim stanie, w jakim zostały dostarczone, jeżeli ich wilgotność odpowiada podanej przez dostawcę wartości wymaganej. Jeżeli zawartość wilgoci jest większa, należy mieszaniny przed badaniem wysuszyć do podanej zawartości wilgoci.

Poza tym, dla materiałów stałych, z wyjątkiem plastycznych, należy przestrzegać, co następuje:

a) materiały sypkie należy przesiać (wielkość oczka 0,5 mm); do prób stosuje się cały przesiew;

b) materiały prasowane, lane lub w inny sposób zagęszczone rozdrabnia się i przesiewa; do prób bierze się frakcję sitową od 0,5 do 1 mm.

(6) Wykonanie próby:

Przy badaniu materiałów sypkich odmierza się próbkę za pomocą cylindrycznej miarki objętościowej o pojemności 40 mm³ (otwór 3,7 Ø X 3,7 mm). Przy badaniu materiałów plastycznych stosuje się cylindryczną miarkę rurkową o takiej samej objętości, którą wciska się do masy. Po odgarnięciu nadmiaru wyciska się próbkę za pomocą pręcika drewnianego. Przy badaniu materiałów ciekłych zdolnych do wybuchu odmierza się próbkę o objętości 40 mm³ za pomocą delikatnie wyciągniętej pipety.

Próbkę umieszcza się w otwartym zestawie stemplowym, ustawionym wraz z pierścieniem centrującym na kowadełku pośrednim. W przypadku materiałów sypkich i plastycznych wciska się górny stempel lekko palcem wskazującym aż do oporu tak, żeby próbka nie została przy tym wciśnięta na płasko. W przypadku materiałów ciekłych wciska się górny stempel za pomocą głębokościomierza suwmiarki na odległość 1 mm powyżej dolnego stempla. Górny stempel zostaje w tym położeniu utrzymany przez pierścień gumowy, naciągnięty uprzednio na stempel (fig. 13).

Cały zestaw ustawia się centrycznie na kowadle, zamyka drewnianą skrzynię ochronną, zwalnia kafar, zawieszony na pożądanej wysokości, i po wybuchu uruchamia urządzenie wyciągowe. Próbę wykonuje się sześciokrotnie przy każdej wysokości spadu.

(7) Ocena wyników:

Przy ocenie wyników badania wrażliwości na uderzenie rozróżnia się "brak reakcji", "rozkład" (bez płomienia lub trzasku; do rozpoznania przez zmianę koloru lub zapachem) i "wybuch" (z słabym lub mocnym trzaskiem *). Jako miarę wrażliwości danego materiału na uderzenie przyjmuje się ciężar kafaru w kg i najniższą wysokość spadu w cm, przy której w sześciu próbach nastąpił przynajmniej jeden wybuch, jak również wynikającą z tych danych energię uderzenia w kgm. Wrażliwość na uderzenie jakiegoś materiału jest tym większa, im mniejsza jest energia uderzenia wyrażona w kgm.

1156

Badanie wrażliwości na tarcie (patrz lm. 1103 do 1110 i 1112).

a) Próba na tarcie w moździerzu porcelanowym.

(1) Próbkę wysuszonego nad chlorkiem wapniowym materiału gniecie i rozciera się w nie glazurowanym moździerzu porcelanowym za pomocą również nie glazurowanego tłuczka. Moździerz i tłuczek powinny mieć temperaturę o mniej więcej 10°C wyższą od temperatury pomieszczenia (15°C do 30°C).

(2) Wyniki prób porównuje się z wynikami otrzymanymi z materiałem wybuchowym porównawczym i rozróżnia, jak następuje:

1. bez żadnego zjawiska,

2. pojedyncze słabe trzaski,

3. częste trzaski lub pojedyncze trzaski bardzo silne.

(3) Materiały wybuchowe, dające przy próbach wynik podany pod 1., uważa się za praktycznie niewrażliwe na tarcie; jeżeli dają wynik podany pod 2., określa się je jako średnio wrażliwe; jeżeli dają wynik podany pod 3., uważa się je za bardzo wrażliwe.

b) Badanie na aparacie tarciowym (fig. 14 i 15).

(1) Zamiast metody opisanej pod a) można do badań zastosować również następującą metodę:

(2) Opis aparatu:

Aparat tarciowy składa się z staliwnej płyty podstawowej, na której zamontowane jest właściwe urządzenie tarciowe złożone z nieruchomego bolca porcelanowego i ruchomej płytki porcelanowej (fig. 14). Płytka porcelanowa umocowana jest w sankach, prowadzonych w dwóch wodzidłach. Za pośrednictwem korbowodu, tarczy mimośrodowej i przekładni sanki zostają przez silnik elektryczny po naciśnięciu przycisku tak uruchomione, że płytka porcelanowa wykonuje pod bolcem porcelanowym tylko jeden ruch tam i z powrotem o długości 10 mm. Uchwyt mocujący dla bolca porcelanowego jest dla wymiany bolca osiowo odchylny oraz przedłużony w ramię obciążające, zaopatrzone w sześć karbów dla zawieszenia określonego ciężaru. Wyważenie uchwytu dla pozycji zerowej (bez ciężaru) odbywa się za pomocą przeciwwagi. Po osadzeniu bolca porcelanowego w uchwycie stoi on pionowo na płytce. Poszczególne ciężarki zaopatrzone są w pierścienie nośne z haczykami, za pomocą których zawiesza się ciężarki w oznaczone karby ramienia obciążającego; obciążenie bolca można zmieniać w granicach od 0,5 do 36 kg.

(3) Opis płytek i bolców porcelanowych:

Płytki wykonane są z czysto białej porcelany technicznej i posiadają wymiary 25 X 25 X 5 mm. Obydwom powierzchniom tarciowym płytek nadaje się, przed wypaleniem, większą szorstkość przez potarcie ich gąbką. Narys gąbki jest wyraźnie widoczny.

Cylindryczne bolce również są wykonane z białej porcelany technicznej; mają one długość 15 mm, średnicą 10 mm i szorstkie kuliste powierzchnie czołowe o promieniu krzywizny 10 mm.

Wzorce bolców i płytek porcelanowych opisanej wyżej jakości zdeponowane są w "Bundesanstalt für Materialprüfung" Berlin-Dahlem, który również może podać adres wytwórcy.

Ponieważ naturalna nie uszkodzona szorstkość płytek i bolców stanowi zasadniczy warunek dla reakcji materiałów zdolnych do wybuchu, wolno każdy obszar powierzchni tylko jeden raz użyć do próby. Dlatego obydwie powierzchnie czołowe jednego bolca wystarczają na dwie próby, obydwie powierzchnie tarciowe jednej płytki na około trzy do sześciu prób.

______

*) Przy niektórych materiałach występuje "zapalenie bez trzasku". Taką reakcję ocenia się jako "wybuch" (z szczególnym oznaczeniem), ponieważ ogarnia ona całą próbkę i w tych samych warunkach może dojść do wybuchu.

(4) Przygotowanie próbek.

Materiały zdolne do wybuchu należy badać w stanie wysuszonym. Materiały wymienione pod lm. 21 punkty 11 do 14 i 16 bada się w takim stanie, w jakim zostały dostarczone, jeżeli ich wilgotność odpowiada podanej przez wytwórcę wartości wymaganej. Jeżeli zawartość wilgoci jest większa, należy mieszaniny przed badaniem wysuszyć do podanej zawartości wilgoci.

Poza tym dla materiałów stałych, z wyjątkiem plastycznych, należy przestrzegać, co następuje:

a) materiały sypkie należy przesiać (wielkość oczka 0,5 mm); do prób stosuje się cały przesiew;

b) materiały prasowane, lane lub w inny sposób zagęszczone rozdrabnia się i przesiewa; do prób bierze się przesiew przechodzący przez oczko 0,5 mm.

(5) Wykonanie prób:

Płytkę porcelanową umocowuje się na sankach aparatu tarciowego w taki sposób, żeby narys gąbki był prostopadły do kierunku ruchu. Próbkę w ilości około 10 mm³ pobiera się z materiałów sypkich za pomocą cylindrycznej miarki objętościowej (2,3 Ø X 2,4 mm), a z materiałów plastycznych za pomocą miarki rurkowej, przy czym po zanurzeniu do materiału plastycznego i odgarnięciu nadmiaru umieszcza się próbkę na płytce przez wyciśnięcie jej z miarki za pomocą pręcika drewnianego. Na próbkę stawia się mocno zamocowany bolec porcelanowy w sposób uwidoczniony na fig. 15, obciąża ramię obciążające przewidzianym ciężarkiem i uruchamia przycisk. Należy baczyć, żeby bolec stał na próbce, ale też, żeby przed bolcem znajdowała się jeszcze wystarczająca ilość próbki, która przy ruchu płytki dostaje się pod bolec.

(6) Ocena wyników:

Przy ocenie wyników próby rozróżnia się pomiędzy "żadna reakcja", "rozkład" (zmiana koloru, zapach), "zapalenie", "trzaski słabe" i "wybuch".

Jako miarę względną wrażliwości materiału na tarcie w aparacie tarciowym według opisu (bez uwzględnienia współczynnika tarciowego) przyjmuje się najmniejsze obciążenie bolca w kg, przy którym w sześciu próbach wystąpiły co najmniej raz zapalenie lub trzaski, lub wybuch. Przy tym zakłada się, że zapalenie lub trzaski stanowią już niebezpieczne reakcje. Wrażliwość na tarcie materiału zdolnego do wybuchu jest tym większa, im mniejsze jest obciążenie bolca (ciężarek w połączeniu z długością ramienia obciążającego).

Ciecze zdolne do wybuchu oraz materiały o konsystencji past nie są na ogół w warunkach tej próby wrażliwe na tarcie, ponieważ wytworzona podczas tarcia minimalna ilość ciepła nie wystarcza na skutek efektu smarowania do zapalenia próbki. Dla tych materiałów brak reakcji nie jest wskazówką, że materiał nie jest niebezpieczny.

1157

Stałość wyrobów wymienionych pod lm. 1111 bada się zwykłymi metodami laboratoryjnymi.

1158

Badanie dynamitów na wypacanie (patrz lm. 1107).

(1) Przyrząd do badania dynamitów na wypacanie (fig. 16 do 18) składa się z wydrążonego cylindra z brązu. Cylinder ten, zamknięty z jednej strony płytą z tego samego metalu, ma średnicę wewnętrzną 15,7 mm i głębokość 40 mm. Na jego pobocznicy znajduje się 20 otworów o Ø 0,5 mm (4 rzędy po 5 otworów). Tłoczek z brązu o długości całkowitej 52 mm, a na długości 48 mm cylindryczny, ślizga się w pionowo ustawionym cylindrze. Tłoczek ten o średnicy 15,6 mm obciąża się ciężarkiem 2.220 g tak, że nacisk wywarty na dno cylindra wynosi 1,2 kg/cm².

(2) Z 5 do 8 g dynamitu formuje się mały walec o długości 30 mm i średnicy 15 mm, który po owinięciu bardzo delikatną gazą wkłada się do cylindra; następnie nasadza się tłoczek i na niego ciężarek tak, że dynamit poddany jest ciśnieniu 1,2 kg/cm².

Mierzy się czas, jaki upływa aż do ukazania się pierwszych oleistych kropelek (nitrogliceryna) po zewnętrznej stronie otworów cylindra.

(3) Jeżeli przy tej próbie, przeprowadzonej w temperaturze od 15° do 25°C, pierwsze kropelki ukażą się po upływie czasu dłuższym od 5 minut, dynamit odpowiada warunkom.

1159-1199

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

Dodatek I.

Próba zapalania

do lm. 1154 c)

grafika

fig. 1: Pudełko stalowe, grubość ścianki 1 mm, wymiary w mm.

(1) Widok ogólny

(2) Przekrój pionowy

(3) Przekrój A - B

(4) Rozwinięcie boków

(5) Rozwinięcie dna i pokrywy

(6) Krawędzie do zawijania

Dodatek I.

Próba ogrzewania w łusce stalowej

do lm. 1154 d)

grafika

fig. 2: Łuska stalowa z wyposażeniem

grafika

fig. 3: Urządzenie grzewcze i zabezpieczające

wymiary w mm; odnośnie do tworzywa patrz lm. 1154 d) (2) i (3)

(1) Łuska

(1a) Kryza

(2) Pierścień gwintowany

(3) Dysza płytkowa

a = 1,0... 20,0Ø

(4) Nakrętka

b = 10 względnie 20Ø

(5) Powierzchnia cięta

(6) 2 powierzchnie wyfrezowane, klucz 41

(7) 2 powierzchnie wyfrezowane, klucz 36

(8) Pudło osłonne, stalowe, spawane

(9) 2 pręty przytrzymujące łuskę

(10) Łuska założona

(11) Miejsce palnika tylnego; pozostałe palniki są widoczne

(12) Rurka płomyka zapłonowego

Dodatek I.

Próba ogrzewania w naczyniu ciśnieniowym z dyszą płytkową i membraną,

do lm. 1154 e)

grafika

fig. 4: Naczynie ciśnieniowe, złożone; schematyczny rzut pionowy i poziomy

grafika

fig. 5: Naczynie ciśnieniowe; wymiary w mm

(1) Naczynie ciśnieniowe (stal nierdzewna)

(1a) Spaw

(2) Nakrętka nasadowa (stal zgrzewna uspokojona)

(3) Dysza płytkowa z centrycznym otworem (stal nierdzewna)

(4) Uszczelka, grubość 0,5

(5) Pokrywa (stal nierdzewna)

(6) Uchwyt (mosiądz)

(6a) Śruba (mosiądz M4X8, DIN 88)

(7) Membrana bezpieczeństwa [tworzywo - patrz lm. 1154 e) (2)]

(8) Nakrętka skrzydełkowa (mosiądz M6, DIN 315)

(8a) Podkładka (mosiądz 6, DIN 125)

(9) Śruba oczkowa (stal nierdzewna)

(10) Oś dla nakrętki skrzydełkowej (stal nierdzewna)

Uwaga: Stal nierdzewna o następującym składzie jest odpowiednia:

Cr 18%, Ni 9%, Mn ≤ 2%, Si ≤ 1%, C ≤ 0,12%

Dodatek I.

Próba ogrzewania w naczyniu ciśnieniowym z dyszą płytkową i membraną

do lm. 1154 e)

grafika

fig. 6: Krążek ciśnieniowy; Szczegóły w rzucie poziomym i pionowym, wymiary w mm

Dodatek I.

Badanie na aparacie kafarowym

do lm. 1155 a)

grafika

fig. 7: Zestaw stemplowy, przekrój pionowy, wymiary w mm

grafika

fig. 8: Podstawa dla zestawu stemplowego, przekrój pionowy, wymiary w mm

A - Cokół betonowy

B - Kowadło

C - Walec ochronny

D - Górna część stempla

E - Dolna część stempla

F - Pierścień wodzący

Dodatek I.

Badanie na aparacie kafarowym

do lm. 1155 b)

grafika

fig. 9: Aparat kafarowy II,

widok ogólny z przodu i z boku, wymiary w mm

grafika

fig. 10: Aparat kafarowy II, część dolna, wymiary w mm

(1) Podstawa, 450X450X60

(2) Blok stalowy, 230X250X200

(3) Kowadło, 100 Ø X 70

(4) Słup

(5) Poprzecznica środkowa

(6) 2 wodzidła

(7) Zębatka

(8) Lineał miarowy

(9) Kafar

(10) Urządzenie przytrzymujące i zwalniające

(11) Krążek centrujący

(12) Kowadełko pośrednie (wymienne) 26 Ø X 26

(13) Pierścień centrujący z otworami

(14) Zestaw stemplowy

Dodatek I.

Badanie na aparacie kafarowym II

do lm. 1155 b)

grafika

fig. 11: Kafar 5 kg

(1) Trzpień przytrzymujący

(2) Język do nastawiania wysokości

(3) Rowek wodzący

(4) Wsadka uderzeniowa, cylindryczna

(5) Zapadka przytrzymująca

Dodatek I.

Badanie na aparacie kafarowym II

do lm. 1155 b)

grafika

fig. 12: Zestaw stemplowy dla materialów proszkowych lub plastycznych, wymiary w mm

grafika

fig. 13: Zestaw stemplowy dla materiałów ciekłych, wymiary w mm

(1) Stempel stalowy*)

(2) Pierścień wodzący stalowy*)

(3) Pierścień centrujący z otworami:

a) przekrój pionowy

b) rzut poziomy

(4) Pierścień gumowy

(5) Materiał ciekły, 40 mm³

(6) Przestrzeń wolna od cieczy

______

*) Stal może posiadać następujący skład: Cr ± 1,55%, C ± 1%, Si max 0,25%, Mn ± 0,35% - HRC 58 ... 65 (stal obrobiona termicznie)

Dodatek I.

Badanie na aparacie tarciowym

do lm. 1156 b)

grafika

fig. 14: Aparat tarciowy schematyczny rzut pionowy i poziomy

grafika

fig. 15: Postawa wyjściowa bolca na próbce

(1) Stalowa płyta podstawowa

(2) Sanki ruchome

(3) Płytka porcelanowa 25 X 25 mm, umieszczona w sankach

(4) Bolec porcelanowy, nieruchomy 10 Ø X 15 mm

(5) Próbka materiału, ok. 10 mm³

(6) Uchwyt mocujący dla bolca

(7) Ramię obciążające

(8) Przeciwwaga

(9) Przycisk

(10) Koło ręczne do ustawiania sanek w pozycji wyjściowej

(11) do silnika

Dodatek I.

Badanie dynamitów na wypacanie

do lm. 1158

grafika

fig. 17: Ciężarek obciążający w postaci dzwonu; ciężar 2.220 g; do zawieszania na tłoczku brązowym.

grafika

fig. 16: Cylinder wydrążony z brązu, zamknięty z jednej strony; rzut pionowy i poziomy, wymiary w mm

grafika

fig. 18: Tłoczek cylindryczny z brązu, wymiary w mm

(1) 4 rzędy dziurek o 0,5 mm Ø

(2) Miedź

(3) Płyta ołowiana z centrycznym stożkiem wklęsłym od dołu

(4) 4 otwory, ok. 46 X 56, rozłożone równomiernie na obwodzie.

DODATEK II.

A. Wytyczne dotyczące jakości naczyń ze stopów aluminiowych dla niektórych gazów klasy Id.

I.

Jakość materiału.

1200

(1) Materiały na naczynia ze stopów aluminiowych, dopuszczone dla gazów wymienionych w lm. 133 (2) b), powinny spełniać następujące wymagania:

	Materiały na naczynia
	do	do	ponad 60 do
	30kg/cm2 ciśnienia próbnego	60kg/cm2 ciśnienia próbnego	375kg/cm2 ciśnienia próbnego
Twardość wg Brinella H w kg/mm2	55-65	75-95	105-140
Wytrzymałość na rozciąganie βz w kg/mm2	22-26	26-30	38- 55
Granica plastyczności σf w kg/mm2 (wydłużenie trwałe λ = 2‰)	10-14	17-21	23- 41
Wydłużenie przy rozerwaniu (l = 5d) w %	30-22	22-19	16- 12
Współczynnik zginania k (próba języczkowa na zginanie na pierścionkowych kształtkach)
strefa rozciągania wewnętrzna	) 40-30	30-25	24- 13
strefa rozciągania zewnętrzna	}
udarność χ w kgm/cm2	4	3	3- 2,5
Pośrednie wartości mogą być dobierane z wykresu podanego w lm. 1203.

Uwaga: 1. Podane właściwości opierają się na dotychczasowych doświadczeniach z następującymi materiałami używanymi na naczynia:

do 30 kg/cm² ciśnienia próbnego: stopy aluminium z magnezem;

do 60 kg/cm² ciśnienia próbnego: stopy aluminium z krzemem i magnezem;

do 375 kg/cm² ciśnienia próbnego: stopy aluminium z miedzią i magnezem.

2. Wydłużenie przy zerwaniu (l = 5 d) jest mierzone na próbkach o przekroju kołowym, przy czym długość pomiarowa l między nacięciami jest równa 5 średnicom próbki. W przypadku użycia próbek o przekroju prostokątnym odległość między nacięciami powinna być obliczona według wzoru l = 5,65 Ö F₀, gdzie F₀ oznacza przekrój pierwotny próbki.

3. Współczynnik zginania k jest określony, jak następuje: k = 50 s/r, gdzie s = grubość ścianki w cm i r = średni promień krzywizny w cm. Do obliczenia rzeczywistej wartości k dla strefy rozciągania zewnętrznego i strefy rozciągania wewnętrznego należy uwzględnić współczynnik zginania k₀ według stanu początkowego (promień średni r₀).

Jeżeli w przypadku zjawienia się pęknięcia w strefie rozciągania zewnętrznego (wewnętrznego) średni promień krzywizny jest r₁ (r₂) cm w tym miejscu, to współczynnik zginania k₁ (k₂) może być wyliczony ze współczynników zginania określonych następująco:

^k zewnętrzny = k₁ - k_0;

^k wewnętrzny = k₂ + k₀;

4. Dane dotyczące udarności oparte są na próbach przeprowadzonych według normy Związku Szwajcarskich Przemysłowców Metalowych VSM (Verein schweiz. Maschinenindustrieller) nr 10925 z listopada 1950 r.

(2) Dla danych o materiałach podanych pod (1) dopuszczalne są następujące tolerancje: dla wydłużenia przy rozerwaniu minus 10% od liczb podanych w powyższej tabeli, dla współczynników zginania minus 20%, dla udarności minus 30%.

(3) Grubość ścianek naczyń ze stopów aluminiowych ma wynosić w najcieńszych miejscach:

przy średnicy naczynia poniżej 50 mm co najmniej 1,5 mm,

przy średnicy naczynia od 50 do 150 mm co najmniej 2,0 mm,

przy średnicy naczynia ponad 150 mm co najmniej 3,0 mm.

(4). Dna naczyń powinny mieć przekrój półkolisty, eliptyczny lub koszykowy, muszą one odpowiadać takiemu współczynnikowi bezpieczeństwa jak korpus naczynia.

II.

Dodatkowe próby urzędowe stopów aluminiowych zawierających miedź.

1201

(1) Poza badaniami przewidzianymi pod lm. 145, 146 i 147 należy jeszcze, przy zastosowaniu stopów aluminiowych zawierających miedź, sprawdzić możliwość korozji międzykrystalicznej wewnętrznej powierzchni naczynia.

(2) Próbkę wewnętrznej powierzchni o wymiarach 1.000 mm² (33,3 X 30 mm) materiału zawierającego miedź poddaje się w temperaturze pokojowej w ciągu 72 godzin działaniu roztworu wodnego, zawierającego 3% NaCl i 0,5% HCl. Ubytek ciężaru nie powinien przekraczać 50 mg/1.000 mm².

III.

Zabezpieczenie powierzchni wewnętrznej.

1202

Powierzchnię wewnętrzną naczyń ze stopów aluminiowych należy odpowiednio pokryć dla zabezpieczenia przed korozją, jeżeli właściwe organy badawcze uznają to za konieczne.

Dodatek II.

Naczynia ze stopów aluminiowych.

grafika

Wytrzymałość na rozciąganie

Dopuszczalne odchyłki:

wydłużenie przy rozciąganiu - 10%, współczynnik zginania - 20%, udarność - 30%.

* Granica elastyczności materiału σ_f musi wynosić co najmniej ⁴/₃ naprężenia σ_r przy ciśnieniu próbnym.

pi = ciśnienie próbne w kg/cm², ri = promień wewnętrzny w cm, s = grubość ścianki w cm.

** Oznaczenia używane we Włoszech.

1204-1249

B. Przepisy i wytyczne dotyczące tworzyw i budowy naczyń wagonów zbiornikowych dla gazów skroplonych, silnie schłodzonych klasy Id.

I.

Przepisy.

1250

(1) Naczynia wagonów zbiornikowych muszą być zbudowane ze stali, aluminium, stopów aluminiowych, miedzi albo mosiądzu. Jednakże miedź lub mosiądz są dozwolone tylko dla gazów, które nie zawierają acetylenu; dla etylenu jest dozwolona zawartość acetylenu najwyżej 0,005%.

(2) Dla naczyń i ich osprzętu wolno zastosować tylko te materiały, które nadają się dla występujących najniższych temperatur roboczych.

Jako najniższą temperaturę roboczą danego gazu przyjmuje się temperaturę jego fazy ciekłej w czasie napełniania.

1251

Do budowy naczyń stosuje się:

a) blachy stalowe:

1. dla najniższej temperatury roboczej od -40°C: stal niestopową, specjalnie uspokojoną (drobnoziarnistą);

2. dla najniższej temperatury roboczej od -110°C: stal niskostopową, ulepszoną (np. stal z zawartością 3,5% Ni);

3. dla najniższej temperatury roboczej od -200°C: stal wysokostopową austenityczną (np. Cr-Ni 18/8), hartowaną bądź stabilizowaną, bądź zawierającą najwyżej 0,07% C;

4. dla najniższej temperatury roboczej od -270°C: stal wysokostopową austenityczną (np. Cr-Ni 18/12), hartowaną bądź stabilizowaną, bądź zawierającą najwyżej 0,07% C;

b) blachy aluminiowe o czystości co najmniej 99,5% Al i stopy aluminium typu Al-Mn, Al-Mg i Al-Zn-Mg;

c) blachy z miedzi wolnej od tlenków, o czystości co najmniej 99,90% Cu bądź z mosiądzu α o zawartości miedzi od 63 do 72%.

1252

(1) Naczynia ze stali, aluminium i stopów aluminiowych mogą być tylko bez szwu (ciągnione) albo spawane.

(2) Naczynia z miedzi albo mosiądzu mogą być bez szwu (ciągnione) bądź spawane, bądź lutowane na twardo.

(3) Miejsca spawane lub lutowane muszą być zbadane na wytrzymałość.

1253

Części wyposażenia mogą być połączone z naczyniami w następujący sposób:

a) dla naczyń ze stali, aluminium i stopów aluminiowych - przez spawanie,

b) dla naczyń z miedzi albo mosiądzu - przez spawanie bądź lutowanie na twardo.

1254

Naczynia należy w ten sposób umocować na podwoziu wagonu zbiornikowego, aby na pewno zapobiec takiemu ochłodzeniu, które mogłoby powodować kruchość jakiejkolwiek części podwozia pojazdu.

Służące do umocowania naczynia części muszą być tak wykonane, aby w najniższej temperaturze roboczej wagonu zbiornikowego wykazały jeszcze wystarczające własności mechaniczne.

1255

Gdy jest to konieczne, powierzchnie zewnętrzne naczyń muszą być zaopatrzone w odpowiednią ochronę przed korozją.

1256-1264

II.

Wytyczne.

1.

Tworzywa i naczynia.

a) Naczynia ze stali.

1265

Użyte do budowy naczyń blachy, jak i same naczynia powinny odpowiadać warunkom podanym w poniższej tabeli:

Stal na naczynia dla gazów skroplonych silnie schłodzonych.

Grupa		Tworzywa				Naczynia bądź odpowiednie próbki
	Temperatura	Rodzaj	Udarność1)			Udarność1)
	robocza do		stan próbki	temperatura badania	najmniejsza wartość2) kgm/cm2	Obróbka cieplna	temperatura badania	najmniejsza wartość2) kgm/cm2
1	2	3	4	5	6	7	8	9
I	-40°C	Stal niestopowa, specjalnie uspokojona (drobnoziarnista)	starzona, 10% spęczona, 250°C 30 min.	- 40°C	3	wyżarzenie odprężające w 620±20°C, co najmniej 2 godz.	-40°C	4
II	-110°C	Stal niskostopowa ulepszona, np. stal zawierająca 3,5% Ni	wyżarzona odprężająco w 600 ±20°C, co najmniej 2 godz.	-110°C	5	wy żarzenie odprężające w 600±20°C, co najmniej 2 godz.	- 110°C	5
III	-200°C	Stal wysokostopowa austenityczna (np. Cr-Ni 18/8), hartowana bądź stabilizowana, bądź zawierająca ≤ 0,07% C	w stanie dostawy	-196°C4)	9	żadna	-196°C4)	93)
IV	- 270°C	Stal wysokostopowa austenityczna (np. Cr-Ni 18/12), hartowana bądź stabilizowana, bądź zawierająca ≤ 0,07% C	w stanie dostawy	-253°C5) albo -196°C4)	7 10	żadna	-253°C5) albo -196°C4)	73) 103)

¹⁾ Patrz lm. 1275 do 1278.

²⁾ Wartości odpowiadają próbkom wg VSM 10925 (listopad 1950); próbki wg DVM (DIN 50115) i Mesnagera praktycznie dają te same wartości. Przy próbkach wg ISO R 83 (1959) należy liczyć się z niższymi o 20% wartościami.

³⁾ Patrz lm. 1279.

⁴⁾ Normalna temperatura wrzenia azotu.

⁵⁾ Normalna temperatura wrzenia wodoru.

1266

Podane dla udarności najniższe wartości obowiązują zarówno dla blachy, jak również dla szwów i dla strefy przejściowej (patrz jednak lm. 1279).

b) Naczynia z aluminium i jego stopów.

1267

Użyte do budowy naczyń blachy i ich złącza spawane powinny odpowiadać w temperaturze pokojowej następującym warunkom co do wielkości współczynnika zginania:

	Współczynnik zginania k1) dla
Grubość blachy	blachy	złącza
s w mm		grań ściskana	grań rozciągana
≤12	≥ 25	≥ 15	≥ 12
>12 do 20	≥ 20	≥ 12	≥ 10
>20	≥ 15	≥ 9	≥ 8

¹⁾ patrz lm. 1285 i 1286.

c) Naczynia z miedzi i mosiądzu.

1268

Użyte do budowy naczyń blachy, jak i same naczynia muszą wykazywać w temperaturze - 196°C udarność co najmniej 3 kgm/cm² (patrz lm. 1275).

1269

Podana dla udarności najmniejsza wartość obowiązuje zarówno dla blachy, jak również dla szwu i strefy przejściowej.

1270-1274

2.

Sposoby badań.

a) Pomiar udarności:

1275

Wartości dla udarności, podane pod lm. 1265 (tabela) i lm. 1268, odnoszą się do próbek o wymiarach 10 X 10 mm z naciętym U-karbem o promieniu 1 mm.

Uwaga: 1. Odnośnie do rodzaju próbki porównaj odnośnik 2) lm. 1265 (tabela).

2. Przy grubościach blach mniejszych niż 10 mm, ale najmniej 7 mm, stosuje się próbki o przekroju 10 mm X s mm, gdzie s = grubość blachy. Jednakże przy tego rodzaju badaniach udarności otrzymuje się ogólnie wyższe wartości, jak przy próbkach normalnych.

1276

1) Z blach pobiera się próbki wzdłuż i w poprzek kierunku walcowania.

Karby należy umieszczać prostopadle do powierzchni blachy.

(2) Próbki do badania jakości spawania należy pobierać według poniższego schematycznego szkicu, prostopadle do spawu.

Karby nacina się zgodnie z kierunkiem spawu.

grafika

1, 2, 3, 4, 5 = miejsca nacięcia karbu przy próbkach pobranych z różnych stref.

a = strefa wpływu ciepła.

s = grubość blachy w mm.

1277

(1) Do przeprowadzenia pomiaru udarności dla blach pobiera się po 3 próbki z obydwu kierunków.

(2) Dla zbadania spawów pobiera się z 5 podanych w szkicu pod lm. 1276 (2) miejsc po 3 próbki.

1278

(1) Przy blachach miarodajne są próbki pobrane z tego kierunku, dla którego otrzymano niższe wartości. Średnia wartość udarności z 3 próbek musi odpowiadać co najmniej wymaganej wartości, przy czym żadna z poszczególnych wartości nie może być niższa o więcej niż 30% od najniższej wymaganej wartości.

(2) Dla spawów średnia z 3 próbek pobranych z różnych miejsc musi odpowiadać co najmniej najniższej wymaganej wartości. Żadna z poszczególnych wartości nie może być niższa więcej niż 30% od wymaganej najmniejszej wartości.

1279

Dla stali austenitycznych grupy III i IV lm. 1265 (tabela) udarność spawów i strefy przejściowej nie może być mniejsza więcej niż 30% od najniższej wartości podanej dla tworzywa nie spawanego.

1280-1284

b) Wyznaczanie współczynnika zginania.

1285

(1) Podany pod lm. 1267 współczynnik zginania k jest określony według następującego wzoru:

gdzie: s = grubość blachy w mm,

r = średni promień krzywizny w mm badanej próbki w chwili występowania pierwszego pęknięcia w strefie rozciąganej.

(2) Współczynnik zginania k oznacza się tak dla blachy, jak i dla spawu. Szerokość próbki b wynosi 3 s.

(3) Dla blachy wyznacza się współczynnik zginania poprzecznie do kierunku walcowania (rys. 1). Badania spawu dokonuje się zarówno dla próbek zginanych w stronę grani (rys. 2), jak również w stronę lica spawu (rys. 3).

grafika

1286

Dla blachy przeprowadza się 2 badania, dla spawu cztery (dwa badania ze zginaniem w stronę grani i dwa w stronę lica), przy czym poszczególne wyniki powinny odpowiadać podanym w lm. 1267 najmniejszym wartościom.

1287-1290

C. Przepisy dotyczące badania pojemników ciśnieniowych i nabojów gazowych wymienionych w punktach 16 i 17 klasy Id.

1. Próby ciśnieniowe i niszczące na modelu naczynia.

1291

Na co najmniej 5 próżnych naczyniach każdego typu należy przeprowadzić ciśnieniowe próby wodne:

a) do osiągnięcia ciśnienia próbnego, przy czym nie powinny wystąpić ani nieszczelności, ani widoczne trwałe odkształcenia;

b) do wystąpienia nieszczelności lub pęknięć, przy czym najpierw muszą wybrzuszyć się ewentualnie zastosowane dna wklęsłe, a naczynie może być nieszczelne lub pękać dopiero przy ciśnieniu 1,2 raza większym od ciśnienia próbnego.

2. Próby szczelności dla wszystkich naczyń.

1292

(1) Przy próbie w gorącej kąpieli wodnej dla pojemników ciśnieniowych wymienionych w punkcie 16 i nabojów gazowych wymienionych w punkcie 17 temperatura kąpieli i czas trwania próby powinny być tak dobrane, aby ciśnienie wewnętrzne każdego naczynia wynosiło co najmniej 90% ciśnienia, które będzie miało naczynie w temperaturze 55°C.

Jeżeli jednak zawartość jest wrażliwa na ciepło albo naczynia są wykonane z tworzywa sztucznego, które w tej temperaturze mięknie, to badanie przeprowadza się w kąpieli wodnej o temperaturze od 20 do 30°C; poza tym jeden pojemnik ciśnieniowy na 2.000 bada się w przewidzianej w poprzednim zdaniu temperaturze.

(2) W czasie prób nie powinny wystąpić ani nieszczelności, ani trwałe odkształcenia. Wymaganie o trwałym odkształceniu nie obowiązuje naczyń z tworzyw sztucznych, które miękną.

1293-1299

DODATEK III.

Badanie materiałów ciekłych zapalnych klas IIIa i IVa.

1300

(1) Punkt zapłonu oznacza się przy pomocy jednego spośród następujących aparatów:

a) dla temperatur nie wyższych niż 50°C: aparat Abel, aparat Abel-Pensky, aparat Luchaire-Finances, aparat Tag;

b) dla temperatur powyżej 50°C: aparat Pensky-Martens, aparat Luchaire-Finances;

c) albo przy pomocy każdego innego aparatu z zamkniętym tyglem, którego wyniki odbiegałyby nie więcej niż o 2°C od tych, jakie dałby w takich samych warunkach jeden spośród wyżej wymienionych aparatów.

(2) Dla oznaczania punktu zapłonu materiałów lakierniczych, klejów i podobnych lepkich produktów, zawierających rozpuszczalniki, mogą być stosowane tylko takie aparaty i metody badań, które nadają się do oznaczania punktu zapłonu lepkich cieczy, jak

metoda A według normy IP 170/59 lub wydanie późniejsze,

normy niemieckie DIN 53.213 oraz TGL 14.301 karta 2.

1301

Oznaczenia dokonuje się:

a) aparatem Abel według normy 33/44 IP¹⁾; można używać też aparatu Abel-Pensky według tej samej normy;

b) aparatem Pensky-Martens według normy 34/47 IP¹⁾ lub D. 93-46 ASTM²⁾;

c) aparatem Tag według normy D. 53-46 ASTM²⁾;

d) aparatem Luchaire według instrukcji załączonej do zarządzenia francuskiego Ministerstwa Handlu i Przemysłu z 26 października 1925 r, ogłoszonego w Journal Officiel z 29 października 1925 r.

W razie użycia innego aparatu należy podczas wykonywania oznaczenia przestrzegać następujących wytycznych:

1. Oznaczenie należy wykonywać w miejscu wolnym od przeciągu.

2. Szybkość ogrzewania badanej cieczy nie powinna nigdy przekroczyć 5°C na minutę.

3. Płomyk zapalający musi posiadać długość 5 mm (± 0,5 mm).

4. Płomyk zapalający należy wprowadzać do otworu naczynia po każdym podwyższeniu się temperatury o 1°C.

1302

O ile zaszeregowanie zapalnej cieczy jest sporne, obowiązuje zaszeregowanie zaproponowane przez nadawcę, jeżeli wynik oznaczenia punktu zapłonu danej cieczy w badaniu ponownym różni się nie więcej niż o 2°C od podanych pod lm. 301 granicznych wartości 21° bądź 55° lub 100°C. Jeżeli badanie ponowne da wynik różniący się o więcej niż 2°C od tych granicznych wartości, należy wykonać oznaczenie jeszcze raz i najwyższą spośród otrzymanych wartości uważać za miarodajną.

1303

W celu określenia zawartości nadtlenku w danej cieczy należy stosować następującą metodę:

Pewną ilość badanej cieczy p (około 5 g odważoną z dokładnością do 0,01 g) wlewa się do kolby Erlenmeyera, dodaje 20 cm³ bezwodnika octowego, około 1 g stałego jodku potasowego w proszku i miesza się. Po 10 minutach podgrzewa się ciecz w ciągu 3 minut do 60°C, po czym pozostawia na 5 minut do ostygnięcia i dodaje 25 cm³ wody. Po upływie pół godziny wydzielony jod miareczkuje się jednodziesiętno normalnym roztworem tiosiarczanu sodowego, bez użycia wskaźnika. Całkowite odbarwienie wskazuje na koniec reakcji. Jeżeli ilość cm³ zużytego tiosiarczanu sodowego oznaczyć przez n, zawartość nadtlenku cieczy (w przeliczeniu na H₂O₂) oblicza się według wzoru

1304-1399

¹⁾ The Institute of Petroleum, 61 New Cavendish Street, London W. 1.

²⁾ American Society for Testing and Materials, 1916 Race Str., Philadelphia 3 (Pa).

DODATEK IV.

Przepisy dotyczące używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi.

1400

Materiały i przedmioty klasy Ia,

przedmioty klasy Ib,

przedmioty klasy Ic, wymienione w punktach 4, 21, 22, 23 i 26,

materiały klasy IIIa, wymienione w punktach 1, 2 i 3, oraz aldehyd octowy, aceton i mieszaniny acetonu (punkt 5), w sztukach przesyłek o ciężarze powyżej 50 kg,

materiały klasy IIIb, wymienione w punktach 3 do 7,

materiały klasy IIIc oraz

materiały klasy V, wymienione w punktach 2 a) i 3 a),

mogą być przewożone w wagonach z urządzeniami elektrycznymi tylko wtedy, jeżeli wagony te odpowiadają następującym warunkom:

a) Przewody elektryczne muszą być trwale umocowane i zabezpieczone przed uszkodzeniami mechanicznymi. Jeżeli nie wchodzi w rachubę kabel ołowiany lub podobne przewody w metalowym płaszczu nierdzewnym i bez szwu, przewody należy umieszczać w szczelnych rurkach stalowych. Połączenia elementów pozostających pod napięciem oraz służących do uziemiania należy zabezpieczyć przed samoczynnym rozluźnianiem się. Części metalowe wagonu nie mogą być użyte jako przewodniki prądu powrotnego.

b) Do oświetlenia mogą być użyte tylko elektryczne lampy żarowe. Lampa musi mieć uszczelnione doprowadzenie przewodów, a od strony pomieszczeń wagonu przeznaczonych na załadunek należy ją zaopatrzyć w mocne szkło ochronne ze szczelnym zamknięciem. Jeżeli lampy nie są wbudowane w ścianach lub w dachu w sposób zabezpieczający je od wszelkich uszkodzeń mechanicznych, należy osłonić je mocnym koszem ochronnym lub okratowaniem. Żarówki należy zabezpieczyć przed samoczynnym rozluźnianiem się.

c) Maszyny elektryczne, urządzenia do regulowania, przełączania i urządzenia bezpiecznikowe (np. bezpieczniki topikowe, przerywacze samoczynne), przy których działaniu mogą powstawać iskry, jak również urządzenia ogrzewcze, kuchenki i instalacje piorunochronne muszą być skonstruowane w taki sposób, aby nie mogły spowodować zapalenia się wybuchowych mieszanin gazów, par lub pyłów z powietrzem, w otaczającej przestrzeni (konstrukcja przeciwwybuchowa). Przepis ten nie dotyczy urządzeń elektrycznych, umieszczonych w oddzielnym pomieszczeniu zaopatrzonym w bezpośrednie wywietrzniki i oddzielonym od pomieszczenia załadunkowego szczelnymi ścianami bez drzwi.

1401

(1) Materiałów i przedmiotów wymienionych pod lm. 1400 nie wolno ładować do wagonów wyposażonych w transformatory.

(2) Używanie wagonów wyposażonych w transformatory chłodzone powietrzem do przewozu materiałów klas IIIa, IIIb, IIIc, jak również materiałów klasy V punkty 2 a) i 3 a) - wyszczególnionych pod lm. 1400, jest dozwolone wtedy, jeżeli wszystkie tworzywa użyte do budowy transformatorów są niepalne lub trudno zapalne. Transformatory chłodzone powietrzem muszą być umieszczone pod pudłem wagonu i oddzielone od niego warstwą izolacyjną tego rodzaju i o takich wymiarach, ażeby łuk elektryczny powstały przy zwarciu w uzwojeniach nie mógł spowodować zapalenia pudła wagonu.

(3) Wagony wyposażone w transformatory muszą być specjalnie oznaczone, jeżeli nie mogą być jako takie łatwo rozpoznane.

1402

Wagony nie odpowiadające tym przepisom mogą być mimo to użyte do przewozu wyżej wymienionych materiałów i przedmiotów, jeżeli wszystkie urządzenia elektryczne, które nie odpowiadają powyższym przepisom, są wyłączone z sieci prądu i zabezpieczone przed włączeniem w czasie przewozu.

1403-1499

DODATEK V.

Przepisy dotyczące badania konstrukcji beczek stalowych przeznaczonych do przewozu materiałów ciekłych zapalnych klasy IIIa.

I.

Próba ciśnieniowa.

1500

3 beczki każdego rodzaju konstrukcji i od każdego producenta należy poddać pod wodą próbie ciśnieniowej powietrzem o nadciśnieniu co najmniej 0,75 kg/cm². W ciągu 10 minut trwania próby ciśnienie nie powinno ulec zmianie, a beczka powinna pozostać szczelna.

II.

Próba spadowa.

1501

Beczki napełnia się woda o temperaturze 20°C do 95% pojemności i bada przez zrzucenie ich na stalową płytę nieelastyczną, zamocowaną poziomą na ziemi, lub na pozioma płytę betonową. Wysokość wolnego spadu wynosi 110 cm. Każde naczynie musi wytrzymać 3 następujące próby:

a) spad na krawędź dna beczki przy nachylonej podłużnej jej osi, przy czym punkt uderzenia musi leżeć pionowo pod środkiem ciężkości. O ile jedno dno jest zaopatrzone w szpunt, należy je najpierw wypróbować. W tym przypadku punkt uderzenia musi znajdować się tuż obok szpuntu;

b) spad jak pod a) na przeciwległy punkt krawędzi drugiego dna beczki;

c) spad na pobocznicę beczki, przy czym linia uderzenia musi leżeć na jednej płaszczyźnie z punktem uderzenia próby pod a).

Po tych próbach wszystkie beczki muszą być szczelne. Beczkę uważa się jeszcze za szczelną, jeżeli odstęp czasu pomiędzy ściekaniem dwóch kropli wynosi więcej niż 5 minut.

Jeżeli jedna spośród 3 zbadanych beczek okazała się nieszczelna, musi być przeprowadzone ponowne badanie 6 dalszych beczek tej samej konstrukcji. Wszystkie beczki muszą wytrzymać próby według I i II.

Badania pod I i II powinny być wykonywane przez urzędowo uznany ośrodek badawczy.

III.

Znakowanie.

1502

Beczki o zbadanej konstrukcji należy trwale oznakować wytłoczonym lub nadrukowanym symbolem Państwa *), w którym dokonano badań, jak również znakiem "RID, IIIa" i numerem rejestracyjnym nadanym przez ośrodek badawczy.

IV.

Świadectwo badania.

1503

Należy sporządzić świadectwo badania zawierające następujące dane:

1) producent beczki,

2) opis (np. użyte tworzywo, grubości den i pobocznicy, rodzaj szwów) i rysunek,

3) wynik badania,

4) znakowanie beczki.

Jeden egzemplarz badania należy przesłać organowi kontrolnemu, właściwemu w danym państwie.

1504-1599

______

*) Symbole są następujące:

A	Austria	NL	Holandia
B	Belgia	P	Portugalia
BG	Bułgaria	PL	Polska
CH	Szwajcaria	R	Rumunia
CS	Czechosłowacja	S	Szwecja
D	Niemcy **)	SF	Finlandia
DK	Dania	GB	Wielka Brytania
E	Hiszpania	GR	Grecja
F	Francja	H	Węgry
FL	Liechtenstein	I	Włochy
IRQ	Irak	SYR	Syria
L	Luksemburg	TN	Tunezja
MA	Maroko	TR	Turcja
N	Norwegia	YU	Jugosławia

______

**) Uwaga Urzędu Centralnego: Zgodnie z oświadczeniem właściwych władz Niemiec (DB i DR) symbol "D" uzupełnia się następująco: dla obszaru obsługiwanego przez DB: "D/DB": dla obszaru obsługiwanego przez DR: "D/DR".

DODATEK VI.

Tablice, metody stosowania kryteriów dla klasy I bezpieczeństwa jądrowego, metody badań opakowań przeznaczonych dla materiałów klasy IV b.

CZĘŚĆ  A.

TABLICE.

1600

Podział izotopów promieniotwórczych dla celów transportowych.

Do uwagi wstępnej 2 klasy IV b.

Uwaga: 1. Gwiazdka oznacza, że izotop promieniotwórczy został zaliczony do grupy na podstawie tablicy pod lm. 1601.

2. Jeżeli izotop promieniotwórczy nie figuruje w niniejszej tablicy - patrz lm. 1601.

Symbol	Izotop promieniotwórczy	Grupa
Ac	Aktyn-227	I
	Aktyn-228	I
Ag	Srebro-105	IV
	Srebro-110 m	III
	Srebro-111	IV
Am	Ameryk-241	I
	Ameryk-243	I
Ar	Argon-37	VI
	Argon-37 (nie sprężony)1)	VI
	Argon-41	II
	Argon-41 (nie sprężony)1)	V
As	Arsen-73	IV
	Arsen-74	IV
	Arsen-76	IV
	Arsen-77	IV
At	Astat-211	III
Au	Złoto-193*	III
	Złoto-194*	III
	Złoto-195*	III
	Złoto-196	IV
	Złoto-198	IV
	Złoto-199	IV
Ba	Bar-131	IV
	Bar-140	III
Be	Beryl-7	IV
Bi	Bizmut-206	IV
	Bizmut-207	III
	Bizmut-210 (Ra. E)	II
	Bizmut-212	III
Bk	Berkel-249	I
Br	Brom-82	IV
C	Węgiel-14	IV
Ca	Wapń-45	IV
	Wapń-47	IV
Cd	Kadm-109	III
	Kadm-115 m	III
	Kadm-115	IV
Ce	Cer-141	IV
	Cer-143	IV
	Cer-144	III
Cf	Kaliforn-249	I
	Kaliforn-250	I
	Kaliforn-252	I
Cl	Chlor-36	III
	Chlor-38	IV
Cm	Kiur-242	I
	Kiur-243	I
	Kiur-244	I
	Kiur-245	I
	Kiur-246	I
Co	Kobalt-56*	III
	Kobalt-57	IV
	Kobalt-58 m	IV
	Kobalt-58	IV
	Kobalt-60	III
Cr	Chrom-51	IV
Cs	Cez-131	III
	Cez-134 m	IV
	Cez-134	III
	Cez-135	IV
	Cez-136	IV
	Cez-137	IV
Cu	Miedź-64	IV
Dy	Dysproz-154*	III
	Dysproz-165	IV
	Dysproz-166	IV
Er	Erb-169	IV
	Erb-171	IV
Eu	Europ-150*	III
	Europ-152 (A)
	(9,2 godz.)	IV
	Europ-152 (B)
	(12,7 lat)	III
	Europ-154	II
	Europ-155	IV
F	Fluor-18	IV
Fe	Żelazo-55	IV
	Żelazo-59	IV
Ga	Gal-67*	III
	Gal-72	IV
Gd	Gadolin-153	IV
	Gadolin-159	IV
Ge	German-71	IV
H	Wodór-3 (patrz T-Tryt)
Hf	Hafn-181	IV
Hg	Rtęć-197 m	IV
	Rtęć-197	IV
	Rtęć-203	IV
Ho	Holm-166	IV
I	Jod-124*	III
	Jod-125*	III
	Jod-126	III
	Jod-129	III
	Jod-131	III
	Jod-132	IV
	Jod-133	III
	Jod-134	IV
	Jod-135	IV
In	Ind-113m	IV
	Ind-114m	III
	Ind-115m	IV
Ir	Iryd-190	IV
	Iryd-192	III
	Iryd-194	IV
K	Potas-42	IV
	Potas-43*	III
Kr	Krypton-85m	III
	Krypton-85m (nie sprężony)1)	V
	Krypton-85	III
	Krypton-85 (nie sprężony)1)	VI
	Krypton-87	II
	Krypton-87 (nie sprężony)1)	V
La	Lantan-140	IV
Lu	Lutec-172*	III
	Lutec-177	IV
M.p.r.	Mieszanina produktów rozszczepienia	II
Mg	Magnez-28*	III
Mn	Mangan-52	IV
	Mangan-54	IV
	Mangan-56	IV
Mo	Molibden-99	IV
Na	Sód-22	III
	Sód-24	IV
Nb	Niob-93m	IV
	Niob-95	IV
	Niob-97	IV
Nd	Neodym-147	IV
	Neodym-149	IV
Ni	Nikiel-56*	III
	Nikiel-59	IV
	Nikiel-63	IV
	Nikiel-65	IV
Np	Neptun-237	I
	Neptun-239	I
Os	Osm-185	IV
	Osm-191m	IV
	Osm-191	IV
	Osm-193	IV
P	Fosfór-32	IV
Pa	Protaktyn-230	I
	Protaktyn-231	I
	Protaktyn-233	II
Pb	Ołów-203	IV
	Ołów-210	II
	Ołów-212	II
Pd	Pallad-103	IV
	Pallad-109	IV
Pm	Promet-147	IV
	Promet-149	IV
Po	Polon-210	I
Pr	Prazeodym-142	IV
	Prazeodym-143	IV
Pt	Platyna-191	IV
	Platyna-193m	IV
	Platyna-197m	IV
	Platyna-197	IV
Pu	Pluton-238	I
	Pluton-239	I
	Pluton-240	I
	Pluton-241	I
	Pluton-242	I
Ra	Rad-223	II
	Rad-224	II
	Rad-226	I
	Rad-228	I
Rb	Rubid-86	IV
	Rubid-87	IV
	Rubid naturalny	IV
Re	Ren-183	IV
	Ren-186	IV
	Ren-187	IV
	Ren-188	IV
	Ren naturalny	IV
Rh	Rod-103m	IV
	Rod-105	IV
Rn	Radon-220	IV
	Radon-222	II
Ru	Ruten-97	IV
	Ruten-103	IV
	Ruten-105	IV
	Ruten-106	III
S	Siarka-35	IV
Sb	Antymon-122	IV
	Antymon-124	III
	Antymon-125	III
Sc	Skand-46	III
	Skand-47	IV
	Skand-48	IV
Se	Selen-75	IV
Si	Krzem-31	IV
Sm	Samar-145*	III
	Samar-147	III
	Samar-151	IV
	Samar-153	IV
Sn	Cyna-113	IV
	Cyna-117m*	III
	Cyna-121*	III
	Cyna-125	IV
Sr	Stront-85m	IV
	Stront-85	IV
	Stront-89	III
	Stront-90	II
	Stront-91	III
	Stront-92	IV
T	Tryt (w postaci innej niż podano poniżej)	IV
	Tryt (w postaci T2 lub HT)	VII
	Tryt (farby świecące trytowe lub Tryt gazowy adsorbowany na nośniku stałym)	VIII
Ta	Tantal-182	III
Tb	Terb-160	III
Tc	Technet-96m	IV
	Technet-96	IV
	Technet-97m	IV
	Technet-97	IV
	Technet-99m	IV
	Technet-99	IV
Te	Tellur-125m	IV
	Tellur-127m	IV
	Tellur-127	IV
	Tellur-129m	III
	Tellur-129	IV
	Tellur-131m	III
	Tellur-132	IV
Th	Tor-227	II
	Tor-228	I
	Tor-230	I
	Tor-231	I
	Tor-232	III
	Tor-234	II
	Tor naturalny	III
Tl	Tal-200	IV
	Tal-201	IV
	Tal-202	IV
	Tal-204	III
Tm	Tul-168*	III
	Tul-170	III
	Tul-171	IV
U	Uran-230	II
	Uran-232	I
	Uran-233	II
	Uran-234	II
	Uran-235	III
	Uran-236	II
	Uran-238	III
	Uran naturalny	III
V	Wanad-48	IV
	Wanad-49*	III
W	Wolfram-181	IV
	Wolfram-185	IV
	Wolfram-187	IV
Xe	Ksenon-125*	III
	Ksenon-125* (nie sprężony)1)	III
	Ksenon-131m	III
	Ksenon-131m (nie sprężony)1)	V
	Ksenon-133	III
	Ksenon-133 (nie sprężony)1)	VI
	Ksenon-135	II
	Ksenon-135 (nie sprężony)1)	V
Y	Itr-88*	III
	Itr-90	IV
	Itr-91m	III
	Itr-91	III
	Itr-92	IV
	Itr-93	IV
Yb	Iterb-175	IV
Zn	Cynk-65	IV
	Cynk-69m	IV
	Cunk-69	IV
Zr	Cyrkon-93	IV
	Cyrkon-95	III
	Cyrkon-97	IV

______

¹⁾ Nie sprężony oznacza, że prężność bezwzględna gazu nie przekracza 1 at w temperaturze 0°C (tzn. 1 at na poziomie morza pod 45° szerokości geograficznej).

1601

Sposób klasyfikacji dla celów transportowych izotopów promieniotwórczych nie wymienionych pod lm. 1600.

Do uwagi wstępnej 3 klasy IV b.

Izotop promieniotwórczy	Okres półrozpadu
	0 do 1.000 dni	powyżej 1.000 dni do 106 lat	powyżej 106 lat
Liczba atomowa 1 do 81	Grupa III	Grupa II	Grupa III
Liczba atomowa 82 i powyżej	Grupa I	Grupa I	Grupa III

1602

Zależności między aktywnością i masą toru naturalnego i uranu dla celów transportowych.

Do uwagi wstępnej 5 klasy IV b.

Materiał promieniotwórczy	Ci/g	g/Ci
Tor naturalny Uran (według zawartości Uranu-235 w procentach wagowych)	1,11 X 10-7	9 X 106
0,45	5,0 X 10-7	2,0 X 106
0,72 (naturalny	7,06 X 10-7	1,42 X 106
1,0	7,6 X 10-7	1,3 X 106
1,5	1,0 X 10-6	1,0 X 106
5,0	2,7 X 10-6	3,7 X 105
10,0	4,8 X 10-6	2,1 X 105
20,0	1,0 X 10-5	1,0 X 105
35,0	2,0 X 10-5	5,0 X 104
50,0	2,5 X 10-5	4,0 X 104
90,0	5,8 X 10-5	1,7 X 104
93,0	7,0 X 10-5	1,4 X 104
95,0	9,1 X 10-5	1,1 X 104

1603

Gęstość strumienia neutronów przyjęta dla celów transportowych jako równoważna mocy dawki 1 mR/h.

Do lm. 453 (2), uwaga.

Energia neutronów	Gęstość strumienia n/cm2. sek
Termiczne	268
5 keV	228
20 keV	112
100 keV	32
500 keV	12
1 MeV	7,2
5 MeV	7,2
10 MeV	6,8

Uwaga: Gęstość strumienia dla neutronów o energiach zawartych między wartościami podanymi powyżej otrzymuje się drogą interpolacji liniowej.

1604

Najwyższe dopuszczalne poziomy skażeń promieniotwórczych.

Do lm. 451 a 1. b), 452 (4) i), 462 (4), 463 (4), 464 (9) i 465 (3) e).

Emiter	Najwyższe dopuszczalne skażenie
Emitery beta i gamma	10-4µCi/cm2
Emitery alfa	10-4µCi/cm2

Uwaga: Podane powyżej poziomy są to wartości średnie dla dowolnego pola nie przekraczającego 300 cm² na badanej powierzchni.

1605

Odległości bezpieczne przy załadunku i składowaniu sztuk przesyłki z nalepką z napisem FOTO wspólnie ze sztukami przesyłki kategorii II-ŻÓŁTEJ lub III-ŻÓŁTEJ.

Do lm. 462 (3) i 470 (3).

Liczba sztukprzesyłkikategorii
III-ŻÓŁTEJ	II-ŻÓŁTEJ	Suma w	Czas trwania przewozu w godz.
		wskaźników	1	2	4	10	24	48	120	240
		transportowych	najmniejsze odległości w metrach
		0,2	0,3	0,3	0,3	0,5	1	1	2	3
	1	0,5	0,3	0,3	0,5	1	1	2	3	4
	2	1	0,3	0,5	1	1	2	3	4	5
	4	2	0,5	1	1	2	3	3	5	7
	8	4	1	1	2	2	3	5	7	10
1	20	10	1	2	2	4	5	7	11	16
2	40	20	2	2	3	5	7	10	16	22
3	60	30	2	3	4	6	9	12	19	27
4	80	40	2	3	4	7	10	14	22	31
5	100	50	3	4	5	7	11	16	25	35

1606-1620

CZĘŚĆ  B.

METODY STOSOWANIA KRYTERIÓW DLA KLASY I BEZPIECZEŃSTWA JĄDROWEGO.

Do lm. 456 (7).

1621

Metoda obliczeniowa:

a) Każda sztuka przesyłki winna odpowiadać kryteriom podanym pod lm. 456 (7);

b) każda sztuka przesyłki winna być tak skonstruowana, aby w stanie nie uszkodzonym lub uszkodzonym zapewniała ochronę zawartych w niej materiałów rozszczepialnych przed działaniem neutronów termicznych;

c) jeżeli wiązka równoległa neutronów termicznych posiadających widmo energii podane w poniższej tablicy pada na nie uszkodzoną sztukę przesyłki pod dowolnym kątem padania, współczynnik mnożenia neutronów epitermicznych na powierzchni, to jest stosunek liczby neutronów epitermicznych emitowanych przez sztukę przesyłki do liczby neutronów epitermicznych padających na sztukę przesyłki winien być mniejszy od 1 i widmo neutronów emitowanych przez tę sztukę przesyłki, przy założeniu, że stanowi ona część nieskończenie wielkiego zespołu sztuk przesyłki, nie powinno być twardsze od widma neutronów padających;

d) należy udowodnić zachowanie wymagań podanych pod lm. 456 (7) b) 2.

Widmo energii neutronów *)

Energia neutronów E	Procent neutronów posiadających energię mniejszą od E
11 MeV	100
2,4 MeV	80,2
1,1 MeV	59
0,55 MeV	46
0,26 MeV	37,3
0,13 MeV	31,9
43 keV	26,3
10 keV	21
1,6 keV	15,6
0,26 keV	11,1
42 eV	7,2
5,5 eV	3,6
0,4 eV	0

______

*) Widmo to odpowiada części epitermicznej widma w stanie równowagi, emitowanego przez sztukę przesyłki zawierającą osłonę drewnianą grubości 5 cm i tworzącą część zestawu krytycznego tych sztuk przesyłki.

1622

Model fizyczny.

(1) Opis opakowania.

a) Opakowanie winno być wykonane w ten sposób, aby materiał rozszczepialny był otoczony warstwą materiału *), która pochłania wszystkie przypadkowe neutrony termiczne, zaś ten pochłaniacz neutronów był otoczony warstwą drewna grubości co najmniej 10,2 cm o zawartości co najmniej 6,5% wodoru wagowo. Najmniejszy wymiar zewnętrzny powłoki drewnianej nie może być mniejszy od 30,5 cm.

b) Opakowanie winno być wykonane w ten sposób, aby w wyniku badań przewidzianych pod lm. 1642 do 1646 oraz 1648 do 1651 w niniejszym Dodatku zawarte w nim materiały rozszczepialne pozostały otoczone warstwą pochłaniającą neutrony, zaś pochłaniacz neutronów pozostał otoczony warstwą drewna, której grubość na skutek uszkodzeń nie była mniejsza od 9,2 cm, zaś jej najmniejszy wymiar zewnętrzny nie był mniejszy od 28,5 cm.

(2) Dopuszczalna zawartość.

Ilość materiałów rozszczepialnych zawartych w opakowaniu nie może przekroczyć dopuszczalnej masy podanej poniżej w tablicach I-X odpowiednio do:

rodzaju materiału,

największego spowolniania,

największej średnicy (lub objętości)

po wykonaniu z opakowaniem badań wymienionych powyżej pod (1) b).

Uwaga: Dokładne obliczenia, wykonane dla danego opakowania według metody podanej pod lm. 1621, mogą dać wartości mniej rygorystyczne.

______

*) Warstwę tę może tworzyć powłoka z kadmu grubości co najmniej 0,38 mm, odpowiadająca 0,325 g Cd na cm².

TABLICA I

ROZTWORY WODNE AZOTANU PLUTONU

Dopuszczalna masa azotanu plutonu w sztuce przesyłki w zależności od gęstości drewna, z którego wykonano opakowanie.

grafika

TABLICA II

ROZTWORY WODNE FLUORKU URANYLU*) LUB AZOTANU URANYLU*)

Dopuszczalna masa uranu w sztuce przesyłki w zależności od gęstości drewna, z którego wykonano opakowanie.

grafika

______

*) Uran nie zawierający izotopu U-233 o wzbogaceniu w uran- 235 nie przekraczającym 93,5% wagowo.

TABLICA III

MIESZANINY LUB ZWIĄZKI URANU*) NIE ZAWIERAJĄCE WODORU, W KTÓRYM STĘŻENIE URANU-235 NIE PRZEKRACZA 4,8 g/cm^3**)

(włącznie z uranem metalicznym, w którym wzbogacenie w uran-235 nie przekracza 25% wagowo bez spowalniacza)

Dopuszczalna masa uranu w sztuce przesyłki w zależności od gęstości drewna, z którego wykonano opakowanie.

grafika

______

*) Uran nie zawierający izotopu U-233 o wzbogaceniu w uran- 235 nie przekraczającym 93,5% wagowo.

**) Mieszaniny nie mogą zawierać berylu ani deuteru, masa węgla nie może przekraczać pięciokrotnej dopuszczalnej masy uranu.

TABLICA IV

MIESZANINY LUB ZWIĄZKI URANU*) NIE ZAWIERAJĄCE WODORU, W KTÓRYCH STĘŻENIE URANU-235 NIE PRZEKRACZA 9,6 g/cm^3**)

(włącznie z uranem metalicznym, w którym wzbogacenie w uran-235 nie przekracza 25% wagowo bez spowalniacza)

Dopuszczalna masa uranu w sztuce przesyłki w zależności od gęstości drewna, z którego wykonano opakowanie.

grafika

______

*) Uran nie zawierający izotopu U-233 o wzbogaceniu w uran- 235 nie przekraczającym 93,5% wagowo.

**) Mieszaniny nie mogą zawierać berylu ani deuteru, masa węgla nie może przekraczać pięciokrotnej dopuszczalnej masy uranu.

TABLICA V

URAN*) METALICZNY BEZ SPOWALNIACZA

Dopuszczalna masa uranu w sztuce przesyłki w zależności od gęstości drewna, z którego wykonano opakowanie.

grafika

______

^*) Uran nie zawierający izotopu U-233 o wzbogaceniu w uran- 235 nie przekraczającym 93,5% wagowo.

**) Zwiększone masy dopuszcza się w tych przypadkach, kiedy materiał rozszczepialny ma postać litych kawałków metalu o masie nie mniejszej niż 2 kg i powierzchniach nie posiadających wgłębień.

TABLICA VI

MIESZANINY LUB ZWIĄZKI URANU*), W KTÓRYCH STĘŻENIE URANU NIE PRZEKRACZA

Dopuszczalna masa uranu w sztuce przesyłki w zależności od gęstości drewna, z którego wykonano opakowanie.

grafika

______

*) Uran nie zawierający izotopu U-233 o wzbogaceniu w uran. 235 nie przekraczającym 93,5% wagowo.

TABLICA VII

MIESZANINY LUB ZWIĄZKI PLUTONU NIE ZAWIERAJĄCE WODORU, W KTÓRYCH STĘŻENIE PLUTONU-239

NIE PRZEKRACZA 10 g/cm³*)

Dopuszczalna masa plutonu w sztuce przesyłki w zależności od gęstości drewna, z którego wykonano opakowanie.

grafika

______

*) Mieszaniny nie mogą zawierać berylu ani deuteru, masa węgla nie może przekraczać ¹/₁₀ dopuszczalnej masy plutonu.

TABLICA VIII

PLUTON METALICZNY BEZ SPOWALNIACZA

Dopuszczalna masa plutonu w sztuce przesyłki w zależności od gęstości drewna, z którego wykonano opakowanie.

grafika

______

*) Zwiększone masy dopuszcza się w tych przypadkach, kiedy materiał rozszczepialny ma postać litych kawałków metalu o masie nie mniejszej niż 2 kg i powierzchniach nie posiadających wgłębień.

TABLICA IX

MIESZANINY LUB ZWIĄZKI PLUTONU, W KTÓRYCH STĘŻENIE PLUTONU NIE PRZEKRACZA

Dopuszczalna masa plutonu w sztuce przesyłki w zależności od gęstości drewna, z którego wykonano opakowanie.

grafika

TABLICA X

ROZTWORY WODNE AZOTANU URANU-233 LUB FLUORKU URANU-233

Dopuszczalna masa uranu w sztuce przesyłki w zależności od gęstości drewna, z którego wykonano opakowanie.

grafika

1623-1640

CZĘŚĆ  C.

METODY BADAŃ.

I.

Opakowanie.

Zasady ogólne.

1641

(1) Badaniom poddaje się próbki lub prototypy opakowań określonego wzoru. Zgodność wzoru z wymaganymi warunkami można również udowodnić drogą obliczeń lub w jakikolwiek inny wiarygodny sposób.

(2) Liczba próbek lub prototypów poddawanych badaniom.

Wychodząc z założeń ekonomicznych oraz wzglądów bezpieczeństwa ustala się liczbą próbek lub prototypów opakowań, które będą poddawane badaniom. Liczba ta winna zależeć od wielkości produkcji, częstotliwości użytkowania badanego typu opakowania oraz od jego ceny w przypadku opakowań bardzo kosztownych. Do wykonania badań próbek lub prototypów określonego wzoru opakowania należy przygotować program badań, określający, jakie próby winny być wykonane, ich kolejność oraz liczbę niezbędnych próbek lub prototypów. W wyniku badań może zajść konieczność zwiększenia liczby próbek, aby spełnić wymagania metod określania największego uszkodzenia.

(3) Przygotowanie próbki lub prototypu opakowania do badań.

a) Przed przystąpieniem do badań każde opakowanie winno być poddane kontroli w celu określenia i ustalenia błędów lub uszkodzeń, a w szczególności:

1. niezgodności z opisem lub planami;

2. błędów konstrukcyjnych;

3. korozji i złej jakości wykonania;

4. zniekształceń poszczególnych części.

b) Z opakowania należy usunąć brud i wilgoć.

c) Badane opakowanie winno dokładnie odpowiadać opakowaniom, które będą użyte do przewozu, i winno zawierać wszystkie urządzenia zewnętrzne. Zawartość próbnej sztuki przesyłki winna jak najlepiej odpowiadać własnościom materiału promieniotwórczego przewidzianego do przewozu. Należy oszacować efekty cieplne powstające w wyniku rozpadu promieniotwórczego i uwzględnić je przy ocenie wyników badania na swobodny spadek oraz badania wytrzymałości na działanie temperatury. We wnętrzu może znajdować się odpowiedni materiał promieniotwórczy. Ciężar próbnej przesyłki winien być równy ciężarowi rzeczywistej sztuki przesyłki (opakowanie + zawartość).

d) Szczelne naczynie winno być wyraźnie widoczne.

e) Części zewnętrzne opakowania winny być wyraźnie widoczne, ażeby można było łatwo jednoznacznie określić każdy ich punkt.

(4) Kontrola całości szczelnego naczynia i osłony.

Po poddaniu próbnej sztuki przesyłki jakiemukolwiek badaniu przewidzianemu pod lm. 1642 do 1651 należy wykazać, że szczelność oraz zdolności osłonne zostały zachowane w stopniu wymaganym dla danego typu opakowania. Jednym ze środków służących do tego celu jest sprawdzenie szczelności oraz osłonności według metod podanych pod lm. 1652.

Metody badań określone pod lm. 452 (3) i), (5) a) oraz (6) a), 455 (1) b), (3), (4) a) oraz d), (6) b) oraz c), 456 (6), (7) a) 1. oraz b) 2., (9), (10) a) oraz b) 2. oraz 1622 (1) b).

1642

Model próbnej sztuki przesyłki poddaje się każdemu z wymienionych poniżej badań, z wyjątkiem badań, z których są wyraźnie wyłączone. Próbka winna być poddana co najmniej dwom badaniom, z których model sztuki przesyłki nie jest wyraźnie wyłączony.

Badanie odporności na strumień wody i swobodny spadek.

1643

(1) Wyłączenia.

Z badania tego wyłącza się opakowania, w których zewnętrzna warstwa jest całkowicie wykonana z metalu, drewna, materiałów ceramicznych, tworzyw sztucznych lub kombinacji tych materiałów.

(2) Metoda.

a) i) Próbną sztukę przesyłki ustawioną na swej podstawie umieszcza się na poziomym podłożu i poddaje działaniu strumienia wody kolejno z czterech stron w sposób podany poniżej pod d), w ciągu 30 minut z każdej strony, przy czym zmiana kierunku winna być dokonana możliwie jak najszybciej; albo

ii) próbną sztukę przesyłki ustawioną na swej podstawie umieszcza się na poziomym podłożu i poddaje działaniu strumienia wody w ciągu co najmniej 30 minut równocześnie z czterech stron w sposób podany poniżej pod d);

b) wilgotną próbną sztukę przesyłki poddaje się badaniu na swobodny spadek z wysokości 1,20 m określoną pod lm. 1644 natychmiast po spryskaniu wodą, jeżeli stosowano metodę opisaną powyżej pod a) i), lub po upływie 1,5 do 2,5 godziny, jeżeli stosowano metodę opisaną powyżej pod a) ii);

c) woda winna wychodzić *) pod ciśnieniem 2 ± 3 kg/cm² w sposób następujący:

i) strumień wody winien mieć formę pełnego stożka o kącie wierzchołkowym 35° mierzonym na końcu dyszy;

ii) wydajność każdego strumienia winna wynosić 230 ± 23 litry na godzinę;

iii) ponad 50% kropli wody winno mieć średnicę od 3 do 5 mm;

d) strumień wody winien być skierowany z góry na próbną sztuką przesyłki z odległości 2,40 m (mierzonej od narożnika lub krawędzi) pod kątem 45° do poziomu; oś strumienia winna znajdować się w płaszczyźnie pionowej określonej w sposób następujący:

i) dla opakowań prostopadłościennych jest to płaszczyzna, na której leży przekątna łącząca narożnik polewany z narożnikiem przeciwległym;

ii) dla opakowań w kształcie walca, stojących na płaskiej podstawie, strumień winien być kierowany kolejno z czterech kierunków prostopadłych.

Woda winna odpływać w miarę wykonywania badania, aby sztuka przesyłki nie była pogrążona w wodzie.

______

*) W celu zapewnienia warunków wymaganych w tym badaniu można na przykład stosować dyszę zakończoną płaską płytką o grubości 1,6 mm z nierdzewnego metalu, w której znajduje się 36 otworów średnicy 1 mm, rozmieszczonych równomiernie na współśrodkowych okręgach w sposób następujący:

16 otworów na okręgu o promieniu 25 mm,

8 otworów na okręgu o promieniu 19 mm,

8 otworów na okręgu o promieniu 13 mm,

4 otwory na okręgu o promieniu 6 mm.

Badanie na swobodny spadek.

1644

(1) Wyłączenia.

Z badania tego wyłącza się butle przeznaczone do gazów sprężonych pod ciśnieniem przewyższającym 7 kg/cm².

(2) Metoda.

a) Próbną sztukę przesyłki zrzuca się na podłoże w taki sposób, ażeby uległa możliwie największym uszkodzeniom z punktu widzenia badanych parametrów;

b) wysokość spadku mierzona od najniższego punktu próbnej sztuki przesyłki do powierzchni podłoża winna wynosić 1,20 m;

c) w przypadku opakowań prostopadłościennych tekturowych lub drewnianych o ciężarze do 50 kg wybraną próbkę poddaje się ponadto badaniu na swobodny spad z wysokości 30 cm na każde naroże;

d) w przypadku opakowania tekturowego w kształcie walca o ciężarze do 100 kg wybraną próbkę poddaje się ponadto badaniu na swobodny spad z wysokości 30 cm na każdą ćwiartkę obrzeża;

e) w przypadku sztuk przesyłki klasy II bezpieczeństwa jądrowego próbna sztuka przesyłki przed wykonaniem badania wymienionego pod b) winna być poddana badaniu na swobodny spad z wysokości 30 cm na każde naroże lub - jeżeli próbka ma kształt walca - na każdą ćwiartkę obrzeża.

(3) Podłoże.

Podłoże, na które pada opakowanie, winno mieć powierzchnię twardą, gładką, płaską i poziomą. Może to być na przykład górna powierzchnia bloku z materiału o dostatecznie dużej masie, pochłaniającej uderzenia bez widocznego przemieszczenia. Powierzchnią podłoża można pokryć stalową płytą ochronną.

Badanie odporności na ściskanie.

Metoda.

1645

Próbną sztukę przesyłki poddaje się w ciągu 24 godzin działaniu siły ściskającej, której wielkość winna równać się większej z dwóch następujących wartości: pięciokrotny ciężar sztuki przesyłki lub iloczyn ciśnienia 1.300 kg/m² na rzut poziomy próbki wyrażony w m². Siłę ściskającą należy przyłożyć do dwóch przeciwległych stron, z których jedna powinna być podstawą, na której normalnie stoi sztuka przesyłki.

Badanie odporności na przebicie.

Metoda.

1646

(1) Próbną sztukę przesyłki należy ustawić na powierzchni twardej, płaskiej i poziomej, ulegającej nieznacznym przemieszczeniom podczas próby.

(2) Pręt o półkolistym końcu o średnicy 32 mm i ciężarze 6 kg ustawiony pionowo wzdłuż długiej osi zrzuca się na próbną sztukę przesyłki w ten sposób, aby jego koniec uderzył w środek najsłabszej części opakowania i trafił w szczelne naczynie, jeżeli przeniknął odpowiednio głęboko do wnętrza opakowania.

(3) Wysokość spadku pręta mierzona od jego dolnego końca do górnej powierzchni próbnej sztuki przesyłki winna wynosić 1 m. Pręt winien być wykonany z materiału, który ulega nieznacznym zniekształceniom podczas badania.

Metody badań przewidzianych pod lm. 452 (5) b) oraz c).

1647

(1) Wyłączenia.

Z badania tego są wyłączone:

a) opakowania typu A przeznaczone dla cieczy i spełniające przepisy podane pod lm. 452 (5) b) 1. lub 2.,

b) szczelne naczynia opakowań typu A przeznaczone dla trytu o aktywności poniżej 200 Ci lub do innych gazów o aktywności całkowitej poniżej 20 Ci.

(2) Metoda.

a) i) W przypadku opakowań typu A przeznaczonych dla cieczy zrzuca się sztukę przesyłki na podłoże w ten sposób, ażeby uległa największemu uszkodzeniu z punktu widzenia szczelności;

ii) w przypadku opakowań typu A przeznaczonych dla gazów zrzuca się szczelne naczynie na podłoże w ten sposób, ażeby uległo największemu uszkodzeniu z punktu widzenia szczelności;

b) wysokość spadku mierzona od dolnej części próbnej sztuki przesyłki w przypadku wymienionym pod a) i) lub od szczelnego naczynia w przypadku wymienionym pod a) ii) do górnej powierzchni podłoża winna wynosić 9 m.

(3) Podłoże.

Powierzchnia podłoża winna być płaska, pozioma i tak wykonana, aby wzrost sił oporu przeciwstawiających się przemieszczeniu lub odkształceniu pod wpływem uderzenia nie zwiększał w sposób widoczny uszkodzenia próbnej sztuki przesyłki lub szczelnego naczynia. Powierzchnią taką może być na przykład płyta stalowa umieszczona na bloku betonowym o masie co najmniej 10 razy większej od masy próbnej sztuki przesyłki poddawanej badaniu. Blok betonowy winien spoczywać na twardym gruncie, zaś płytę stalową grubości co najmniej 1,25 cm należy umieścić na betonie przed jego zakrzepnięciem, ażeby zapewnić dobre związanie.

Metody badań przewidzianych pod lm. 452 (3) i) oraz (6) a), 455 (1) b), (4) a), d), f) oraz h), (6) b), 456 (7) a) 1. oraz b) 2., (10) a) oraz b) 2. oraz 1622 (1) b).

1648

Próbną sztukę przesyłki poddaje się zbiorowemu oddziaływaniu efektów badania mechanicznego wymienionego pod lm. 1649, badania cieplnego wymienionego pod lm. 1650 oraz, jeżeli to nie jest wyraźnie wyłączone, badania przez zanurzenie wymienionego pod lm. 1651, w podanej poniżej kolejności.

Badanie mechaniczne.

1649

(1) Wyłączenia: nie ma.

(2) Badanie polega na wykonaniu dwóch opisanych poniżej rzutów, w tak dobranej kolejności, ażeby powstałe uszkodzenia powodowały największe efekty w następnej próbie cieplnej, której zostanie poddana sztuka przesyłki. Te dwa rzuty opisane są poniżej pod (3) i (4).

(3) a) Próbną sztukę przesyłki rzuca się na podłoże w taki sposób, ażeby spowodować największe uszkodzenie;

b) podłoże winno odpowiadać wymaganiom określonym pod lm. 1647 (3);

c) wysokość spadku mierzona od najniższego punktu próbnej sztuki przesyłki do górnej powierzchni podłoża winna wynosić 9 m.

(4) a) Próbną sztukę przesyłki rzuca się na podłoże w taki sposób, ażeby spowodować największe uszkodzenie;

b) jako podłoże służy pręt żeliwny o przekroju kołowym średnicy 15 cm ± 0,5 cm, zamocowany sztywno w kierunku pionowym na płycie opisanej pod lm. 1647 (3). Powierzchnia pręta winna być płaska i pozioma, zaś jej krawędź zaokrąglona o promieniu nie większym niż 6 mm; długość pręta - 20 cm; jeżeli pręt dłuższy będzie powodował większe uszkodzenia, stosuje się pręt wystarczająco długi, aby spowodować największe uszkodzenie;

c) wysokość spadku mierzona od najniższego punktu sztuki przesyłki do górnej powierzchni podłoża winna wynosić 1 m.

Badanie cieplne.

1650

(1) Wyłączenia nie ma.

(2) Badanie cieplne uznaje się za zadowalające, jeżeli dopływ ciepła do próbnej sztuki przesyłki jest nie mniejszy niż w przypadku umieszczenia całej sztuki przesyłki na okres 30 minut w środowisku o temperaturze 800°C przy współczynniku promieniowania 0,9 zakładając, że współczynnik absorpcji powierzchni sztuki przesyłki wynosi 0,8.

Jeżeli opakowanie zawiera izolację cieplną, która może ulec częściowemu zniszczeniu w warunkach innych niż powstałe podczas badań przewidzianych pod lm. 1643 do 1646 oraz 1649 (na przykład gwałtowne przewrócenie sztuki przesyłki), wówczas zakłada się dodatkowo, że tylko 50% powierzchni opakowania zabezpieczone jest izolacją.

(3) Metoda.

Opisaną poniżej metodę wykonania badania termicznego uznaje się za odpowiadającą wymaganiom wymienionym powyżej pod (2):

a) próbną sztukę przesyłki o temperaturze równej temperaturze otoczenia poddaje się działaniu ognia na wolnym powietrzu przy zachowaniu warunków podanych poniżej pod b). Sztuka przesyłki winna być tak ustawiona, aby jej część dolna znajdowała się o 1 m wyżej od dna naczynia z paliwem. Konstrukcja podtrzymująca sztukę przesyłki winna być tak wykonana, aby osłaniała tylko nieznaczną część powierzchni sztuki przesyłki przed bezpośrednim oddziaływaniem ognia. Sztukę przesyłki należy umieścić w taki sposób, aby była narażona na największe uszkodzenie;

b) ogień winien pochodzić od spalania na wolnym powietrzu paliwa, otrzymanego z destylacji ropy w temperaturze najwyżej 330°C, mającego temperaturę zapłonu co najmniej 46°C i wartość opałową od 11.100 do 11.700 kcal/kg. Należy wytworzyć taki ogień, ażeby wszystkie strony sztuki przesyłki były objęte płomieniem świecącym o grubości od 0,7 do 3 m. Zbiornik winien być wystarczająco głęboki, ażeby paliwo dosięgało praktycznie do krawędzi;

c) próbną sztukę przesyłki wystawia się na działanie płomienia w ciągu 30 minut w warunkach określonych powyżej. Próbki nie wolno sztucznie chłodzić przed upływem 3 godzin, z wyjątkiem przypadków, kiedy udowodniono za pomocą termopary lub inną metodą, że temperatura wewnętrzna zaczęła spadać.

Badanie przez zanurzenie.

1651

(1) Wyłączenia: z badania tego są wyłączone wszystkie sztuki przesyłki inne niż sztuki przesyłki klasy I i II bezpieczeństwa jądrowego.

(2) Metoda.

a) Wszystkie połączenia przewidziane do zbadania *) pogrąża się w wodzie na głębokość co najmniej 90 cm w ciągu co najmniej 8 godzin;

b) w chwili pogrążenia temperatura próbnej sztuki przesyłki winna być wyższa o 5 do 15°C od temperatury wody.

Sprawdzanie szczelności i promienioszczelności.

1652

(1) Szczelność.

W celu ustalenia, czy są zachowane warunki określone pod lm. 1641 (4), można stosować każdą ogólnie uznaną metodę.

(2) Promienioszczelność.

a) Dla opakowań typu A i B jako uzupełnienie badań opisanych pod lm. 1642 do 1646.

1. Na całej powierzchni próbnej sztuki przesyłki zawierającej odpowiednie źródło promieniowania sprawdza się przy użyciu filmu radiograficznego lub odpowiedniego przyrządu, czy skuteczność osłony przed promieniowaniem nie uległa widocznemu osłabieniu.

2. Wyrażenie "czy skuteczność osłony przed promieniowaniem nie uległa widocznemu osłabieniu" oznacza, że moc dawki promieniowania w jakimkolwiek punkcie powierzchni próbnej sztuki przesyłki nie wzrosła w sposób widoczny, po wykonaniu badań, gdyby sztuka przesyłki zawierała źródło z irydu-192. Jeżeli opakowanie przeznaczone jest dla określonego izotopu, może być on użyty jako źródło zamiast irydu-192.

b) Dla opakowań typu B jako uzupełnienie badań opisanych pod lm. 1648 do 1651.

1. Na całej powierzchni próbnej sztuki przesyłki zawierającej odpowiednie źródło promieniowania sprawdza się przy użyciu odpowiedniego przyrządu, czy skuteczność osłony przed promieniowaniem nie uległa osłabieniu.

2. Jeżeli stwierdzi się, że osłona przed promieniowaniem straciła swoją skuteczność w jakimkolwiek punkcie powierzchni próbnej sztuki przesyłki, wówczas drogą pomiarów lub obliczeń należy ustalić, że promieniowanie emitowane przez sztukę przesyłki spełnia warunki przewidziane pod lm. 452 (6) a) ii).

1653-1660

______

*) Przez pojęcie "połączenia przewidziane do zbadania" rozumie się zespół połączeń znajdujących się na jednym naczyniu opakowania; rozpoczyna się od naczynia zewnętrznego i kontynuuje badania aż do naczynia szczelnego.

II.

Kapsułki.

[do lm. 450, uwaga 4 b)].

Zasady ogólne.

1661

(1) Konstrukcja próbnej kapsułki przeznaczonej do badań winna być taka sama jak kapsułki przewidzianej do przewozu, zaś jej zawartość winna być jak najbardziej podobna do materiału promieniotwórczego, który będzie umieszczony w badanej kapsułce, szczególnie w odniesieniu do rodzaju promieniowania oraz aktywności właściwej.

(2) Do każdego z badań wymienionych pod lm. 1662 można używać innej próbnej kapsułki.

(3) Po każdej próbie należy wykonać sprawdzenie szczelności metodą, która nie może być mniej czuła niż metoda opisana pod lm. 1663.

Metody badań.

1662

(1) Badanie odporności na uderzenie.

Próbną kapsułkę rzuca się na podłoże z wysokości 9 m. Podłoże winno mieć powierzchnię płaską, poziomą i tak wykonaną, aby wzrost sił oporu przeciwstawiających się przemieszczeniu lub odkształceniu pod wpływem uderzenia nie zwiększał w sposób widoczny uszkodzeń kapsułki.

(2) Badanie odporności na przebicie.

Próbną kapsułkę umieszcza się na płytce ołowianej spoczywającej na twardej, gładkiej powierzchni i uderza płaską powierzchnią stalowego młota w ten sposób, aby uderzenie było równoważne efektowi swobodnego spadku ciężaru 1,4 kg z wysokości 1 m. Płaska powierzchnia młota winna mieć średnicę 2,5 cm i krawędź zaokrągloną o promieniu co najmniej 3 mm. Stopień twardości ołowiu winien wynosić 3,5 do 4,5 według skali Vickersa, jego grubość nie powinna przekraczać 25 mm, zaś wymiary płytki winny być większe od wymiarów kapsułki. Przy powtarzających się próbach należy za każdym razem umieszczać kapsułkę na nie używanej części płytki.

(3) Badanie cieplne.

Próbną kapsułkę ogrzewa się w powietrzu do temperatury 800°C, utrzymuje w tej temperaturze w ciągu 10 minut, a następnie pozostawia do ostygnięcia.

(4) Badanie przez zanurzenie.

Próbną kapsułkę pogrąża się w temperaturze otoczenia na 24 godziny w wodzie, której pH winno wynosić 6 do 8, zaś największe przewodnictwo 10 mikromho na cm.

Metoda oceny szczelności.

1663

(1) Próba 1.

Próbną kapsułkę pogrąża się w roztworze, który nie reaguje z materiałem konstrukcyjnym kapsułki, lecz w warunkach wykonania niniejszej próby wykazuje zdolność rozpuszczania zawartego w niej izotopu promieniotwórczego. Roztwór ogrzewa się do 50°C ± 5°C i utrzymuje w tej temperaturze w ciągu 8 godzin.

(2) Próba 2.

Po upływie co najmniej 7 dni powtarza się próbę i z tą samą próbną kapsułką.

Kapsułkę uznaje się za szczelną, jeżeli aktywność całkowita roztworu po każdej próbie nie przekracza 0,05 mikrocurie.

1664-1669

DODATEK VII.

(zarezerwowane)

1700-1799

DODATEK VIII.

(zarezerwowane)

1800-1899

DODATEK IX.

1.

Przepisy dotyczące nalepek ostrzegawczych.

1900

Z wyjątkiem nalepek nr 6A, 6B, 6C i 10 przepisowe nalepki ostrzegawcze są formatu znormalizowanego A5 (148 X 210 mm). Nalepki ostrzegawcze zamieszczane na sztukach przesyłek mogą być zmniejszone do formatu A7 (74 X 105 mm). Nalepki nr 6A, 6B i 6C muszą mieć boki o długości 10 cm.

1901

(1) Nalepki ostrzegawcze powinny być nalepione na sztukach przesyłek, na wagonach i na małych pojemnikach bądź umocowane w inny odpowiedni sposób. Tylko wtedy, gdy zewnętrzne właściwości sztuki przesyłki na to nie pozwalają, nalepki mogą być naklejane na tekturze lub na tabliczkach, te jednak muszą być silnie przymocowane do sztuki przesyłki. Zamiast nalepek nadawcy mogą umieszczać na opakowaniach wysyłkowych, na wagonach prywatnych i prywatnych małych pojemnikach - również trwałe znaki ostrzegawcze odpowiadające ściśle przepisanym wzorom.

(2) Obowiązkiem nadawcy jest zamieszczanie przepisowych nalepek ostrzegawczych:

a) na sztukach nadawanych do przewozu zarówno jako przesyłki drobne oraz jako przesyłki wagonowe,

b) na wszystkich pojemnikach (kontenerach),

c) na wagonach nadawanych jako przesyłki wagonowe,

d) na wagonach zawierających przesyłki drobne, które załadował nadawca.

(3) We wszystkich innych przypadkach umieszczanie nalepek ostrzegawczych na wagonach jest obowiązkiem kolei.

2.

Objaśnienie wzorów nalepek.

1902

Ustalone przepisami nalepki ostrzegawcze dla materiałów i przedmiotów klas I do VII (patrz tablica na końcu) oznaczają:

nr 1	(Bomba czarna na tle pomarańczowym): przewidziana pod lm. 37 (1), 43 (1) i (2), 75, 80 (1) i (2);	Grozi wybuchem; odnośnie do zakazu ładowania razem patrz lm. 42, 44, 79, 81;
nr 2	(Płomień czarny na tle pomarańczowym): przewidziana pod lm. 154 (3), 164 (2) i (3), 188 (2), 213 (1), 220 (1) i (2), 307 (1), 313 (1) i (3), 344 (1), 351 (1) i (2), 432 (1), 440 (1), 711 (1), 717 (1) i (2);	Niebezpieczeństwo ognia; odnośnie do zakazu ładowania razem patrz lm. 219, 221, 312, 314, 350, 352, 716, 718;
nr 3	(Płomień nad okręgiem, czarny na tle pomarańczowym): przewidziana pod lm. 381 (1), 388 (1), (2) i (3);	Utleniające, podtrzymujące palenie; odnośnie do zakazu ładowania razem patrz lm. 387, 389;
nr 4	(Trupia czaszka, czarna na tle pomarańczowym): przewidziana pod lm. 307 (2), 313 (2) i (3), 316 (3), 432 (1), 440 (1) i (2), 443 (3);	Materiał trujący; W wagonach i magazynach towarowych składować oddzielnie od artykułów żywnościowych i towarów konsumpcyjnych; odnośnie do zakazu ładowania razem patrz lm. 439, 441;
nr 4A	(Krzyż Andrzeja, czarny na tle pomarańczowym): przewidziana pod lm. 432 (1), 440 (1) i (2), 443 (3);	Szkodliwe dla zdrowia;
nr 5	(Probówki, z których krople spadają - z jednej na płytkę, z drugiej na rękę; czarne na tle pomarańczowym): przewidziana pod lm. 381 (1), 388 (2), 524 (1), 532 (1) i (2), 535 (3);	Materiał żrący; odnośnie do zakazu ładowania razem patrz lm. 530, 533;
Uwaga: Zamiast nalepki ostrzegawczej nr 5 może być używana w okresie przejściowym do końca 1968 r. stara nalepka z butlą koloru czarnego na tle pomarańczowym.
nr 6A	(Nalepka w formie kwadratu stojącego na narożu, symbol promieniowania; napis: RADIOACTIVE; w dolnej części czerwony pionowy pasek oraz następujący tekst *): Zawartość ......................... Aktywność ......................... Symbol i napisy czarne na białym tle, pionowy pasek czerwony): przewidziana pod lm. 459 (1), 466 (2);	Materiał promieniotwórczy w sztukach przesyłki kategorii I - BIAŁEJ; przy uszkodzeniu sztuki przesyłki - niebezpieczeństwo dla zdrowia w razie wdychania, wprowadzenia do organizmu lub zetknięcia się z uwolnionym materiałem; odnośnie do zakazu ładowania razem patrz lm. 467;
nr 6B	(Taka sama jak nalepka 6A, lecz w dolnej części dwa czerwone pionowe paski oraz następujący tekst *): Zawartość .......................... Aktywność .......................... Wskaźnik transportowy .............. Symbol i napisy czarne; Tło: górna połowa żółta, dolna połowa biała, pionowe paski czerwone); przewidziana pod lm. 459 (1), 466 (2);	Materiał promieniotwórczy w sztukach przesyłki kategorii II - ŻÓŁTEJ; trzymać z daleka od sztuk przesyłki z napisem "FOTO" (patrz lm. 1605); przy uszkodzeniu sztuki przesyłki - niebezpieczeństwo dla zdrowia w razie wdychania, wprowadzenia do organizmu lub zetknięcia się
		z uwolnionym materiałem, jak również niebezpieczeństwo napromieniowania zewnętrznego z odległości; odnośnie do zakazu ładowania razem patrz lm. 467;
nr 6C	(Taka sama jak nalepka 6B, lecz w dolnej części trzy pionowe paski), przewidziana pod lm. 459 (1), 466 (2);	Materiał promieniotwórczy w sztukach przesyłki kategorii III - ŻÓŁTEJ; trzymać z daleka od sztuk przesyłki z napisem "FOTO" (patrz lm. 1605) i nie przebywać w pobliżu bez potrzeby; przy uszkodzeniu sztuki przesyłki - niebezpieczeństwo dla zdrowia w razie wdychania, wprowadzenia do organizmu lub zetknięcia się z uwolnionym materiałem, jak również niebezpieczeństwo napromieniowania zewnętrznego z odległości; odnośnie do zakazu ładowania razem patrz lm. 467;
nr 6D	(Symbol promieniowania, poniżej napis: RADIOACTIVE oraz następujący tekst *): Nie zbliżać się bez potrzeby. Symbol i napisy czarne na pomarańczowym tle; przewidziana pod lm. 466 (1);	Materiał promieniotwórczy stwarzający niebezpieczeństwo podane pod 6A, 6B i 6C; odnośnie do zakazu ładowania razem patrz lm. 467;
nr 7	(Parasol otwarty, czarny na białym tle); przewidziana pod lm. 188 (1), 195 (2);	Chronić przed wilgocią; odnośnie do zakazu ładowania razem patrz lm. 194, 196;
nr 8	(Dwie strzałki czarne na białym tle): przewidziana pod lm. 37 (2), 154 (2), 188 (3), 213 (2) i (3), 307 (3), 344 (2), 381 (2), 432 (2), 459 (3), 524 (2) i (3), 614, 711 (2);	Do góry; nalepkę ze strzałami skierowanymi ostrzami do góry należy umieszczać na dwóch przeciwległych bokach sztuki przesyłki;
nr 9	(Kielich czerwony na białym tle): przewidziana pod lm. 37 (2), 43 (2), 112, 117, 154 (1), (2) i (3). 164 (4), 188 (3), 195 (2), 213 (3), 220 (2), 307 (3), 313 (3), 344 (2), 351 (2), 381 (2), 388 (4), 432 (2), 440 (2), 459 (3), 524 (2), 532 (2), 614, 620, 711 (2), 717 (2);	Obchodzić się ostrożnie lub: nie rzucać;
nr 10	(Trójkąt czerwony z czarnym wykrzyknikiem); przewidziana pod lm. 164 (1), 220 (3), 313 (1).	Przetaczać ostrożnie.

______

*) Tekst powinien być wydrukowany w oficjalnym języku kraju nadania przesyłki, a ponadto w języku francuskim, niemieckim lub włoskim, jeżeli taryfy międzynarodowe lub porozumienia między kolejami nie przewidują inaczej.

1903-1999

NALEPKI OSTRZEGAWCZE

Oznaczenie: Pata Dodatek IX (lm. 1902)

Odbitki zmniejszone: ¹/₂₄ formatu normalnego A5 (148 X 210 mm)

grafika

Uwaga Urzędu Centralnego co do zakresu stosowania.

CIM z 25 lutego 1961 r. i jej załącznik I, RIO, stosuje się w następujących państwach: Austria, Belgia, Bułgaria, Czechosłowacja, Dania, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irak, Jugosławia, Liechtenstein, Luksemburg, Maroko, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Szwajcaria, Syria, Szwecja, Tunezja, Turcja, Węgry, Włochy i Zjednoczone Królestwo.

Odnośnie do komunikacji pomiędzy Kontynentem a Zjednoczonym Królestwem zwraca się uwagę, ze stosownie do Protokołu dodatkowego z 25 października 1952 r. konferencja rewizyjna Konwencji CIM z października 1952 r. uchwaliła, że należy opracować specjalny dodatek do RID zawierający odchylenia od przepisów w odniesieniu do przewozu materiałów niebezpiecznych w komunikacji kolejowo-morskiej pomiędzy Kontynentem a Zjednoczonym Królestwem.

Protokół dodatkowy z 25 lutego 1961 r. przewiduje, że do czasu zawarcia i wejścia w życie tego dodatku materiały niebezpieczne, które będą przewożone według CIM do lub ze Zjednoczonego Królestwa, powinny czynić zadość przepisom RID, a także przepisom Zjednoczonego Królestwa o przewozie towarów niebezpiecznych kolejami i morzem.

1 Załącznik:

- zmieniony przez oświadczenie rządowe z dnia 19 marca 1976 r. (Dz.U.76.14.82) zmieniające nin. oświadczenie z dniem 1 stycznia 1974 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.

- zmieniony przez oświadczenie rządowe z dnia 31 maja 1974 r. (Dz.U.74.25.145) zmieniające nin. oświadczenie z dniem 10 lipca 1974 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.

- zmieniony przez oświadczenie rządowe z dnia 16 grudnia 1978 r. (Dz.U.79.1.1) zmieniające nin. oświadczenie z dniem 1 lipca 1977 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.

- zmieniony przez oświadczenie rządowe z dnia 11 grudnia 1979 r. (Dz.U.79.29.168) zmieniające nin. oświadczenie z dniem 1 października 1978 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.

- zmieniony przez oświadczenie rządowe z dnia 4 marca 1980 r. (Dz.U.80.11.33) zmieniające nin. oświadczenie z dniem 1 marca 1980 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.

- zmieniony przez oświadczenie rządowe z dnia 17 lutego 1984 r. (Dz.U.84.11.50) zmieniające nin. oświadczenie z dniem 1 marca 1980 r. Zmiany nie zostały naniesione na tekst.

• Identyfikator: Dz.U.1968.21.137
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Wejście w życie Załącznika I do Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM), podpisanej w Bernie dnia 25 lutego 1961 r., zawierającego Regulamin międzynarodowy dla przewozu koleją towarów niebezpiecznych (RID).
• Data aktu: 16/12/1967
• Data ogłoszenia: 29/06/1968
• Data wejścia w życie: 01/04/1967