Konwencje międzynarodowe o przewozie towarów kolejami (CIM) oraz o przewozie osób i bagażu kolejami (CIV), wraz z protokołami dodatkowymi. Berno.1952.10.25.

KONWENCJE MIĘDZYNARODOWE

o przewozie towarów kolejami (CIM) oraz o przewozie osób i bagażu kolejami (CIV), podpisane w Bernie dnia 25 października 1952 r., wraz z protokołami dodatkowymi

.................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Zmiany nin. konwencji wprowadzone przez oświadczenie rządowe z dnia 8 września 1960 r. w sprawie wejścia w życie załącznika I do Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM), podpisanej w Bernie dnia 25 października 1952 r., zawierającego przepisy dotyczące materiałów i przedmiotów wyłączonych od przewozu lub przyjmowanych do przewozu warunkowo (RID) (Dz.U.61.31.154) nie zostały naniesione na tekst.

Zmiany nin. konwencji wprowadzone przez oświadczenie rządowe z dnia 25 czerwca 1960 r. w sprawie wejścia w życie zmian do Konwencji Międzynarodowych o przewozie towarów kolejami (CIM) oraz o przewozie osób i bagażu kolejami (CIV), podpisanych w Bernie dnia 25 października 1952 r.(Dz.U.61.23.112) nie zostały naniesione na tekst.

Zmiany nin. konwencji wprowadzone przez oświadczenie rządowe z dnia 16 lutego 1962 r. w sprawie wejścia w życie zmian załącznika VII do Konwencji Międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM), podpisanej w Bernie dnia 25 października 1952 r. (Dz.U.62.13.60) nie zostały naniesione na tekst.

Zmiany nin. konwencji wprowadzone przez oświadczenie rządowe z dnia 14 stycznia 1964 r. w sprawie wejścia w życie załącznika I do Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM), podpisanej w Bernie dnia 25 października 1952 r., zawierającego Przepisy dotyczące materiałów i przedmiotów wyłączonych od przewozu lub przyjmowanych do przewozu warunkowo (RID) (Dz.U.64.14.84) nie zostały naniesione na tekst.

.................................................

Przekład

W Imieniu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

RADA PAŃSTWA

Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej

podaje do powszechnej wiadomości:

Konwencja międzynarodowa o przewozie towarów kolejami (CIM) z dnia 25 października 1952 r.;

Konwencja międzynarodowa o przewozie osób i bagażu kolejami (CIV) z dnia 25 października 1952 r.;

Protokół dodatkowy do Konwencyj międzynarodowych o przewozie towarów kolejami (CIM) oraz o przewozie osób i bagażu kolejami (CIV) z dnia 25 października 1956 r. i

Protokół dodatkowy do Konwencyj międzynarodowych o przewozie towarów kolejami (CIM) oraz o przewozie osób i bagażu kolejami (CIV) z dnia 11 kwietnia 1953 r.

zostały podpisane w Bernie.

Po zaznajomieniu się z powyższym układami Rada Państwa uznała je i uznaje za słuszne zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nich zawartych; oświadcza, że wymienione układy są przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone oraz przyrzeka, że będą niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydany został Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej.

Dano w Warszawie, dnia 20 maja 1955 roku.

ZAŁĄCZNIK 

KONWENCJA MIĘDZYNARODOWA

o

przewozie towarów kolejami

(CIM)

z dnia 25 października 1952 r.

Niżej podpisani pełnomocnicy,

uznając potrzebę rewizji Konwencji Międzynarodowej o przewozie towarów kolejami żelaznymi, podpisanej w Rzymie dnia 23 listopada 1933 r., postanowili, zgodnie z artykułem 60 wspomnianej Konwencji, zawrzeć w tym celu nową Konwencję i zgodzili się na artykuły następujące:

TYTUŁ I

PRZEDMIOT I ZAKRES KONWENCJI

Artykuł  1.

Koleje i przewozy, do których stosuje się Konwencję.

§ 1. - Konwencję niniejszą stosuje się, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w następnych paragrafach, do wszystkich przesyłek towarowych, nadanych do przewozu za bezpośrednim listem przewozowym drogami, które przechodzą przez obszar co najmniej dwu umawiających się Państw i obejmują wyłącznie linie wpisane do listy sporządzonej zgodnie z artykułem 58.

§ 2. - Do przesyłek, których stacja¹⁾ nadania i stacja przeznaczenia znajdują się na obszarze tego samego Państwa które przechodzą przez obszar innego Państwa tylko tranzytem, stosuje się prawo Państwa nadania:

a) jeżeli linie tranzytowe eksploatuje wyłącznie jedna z kolei Państwa nadania;

b) nawet jeżeli linii tranzytowych nie eksploatuje wyłącznie jedna z kolei Państwa nadania, lecz zainteresowane koleje zawarły specjalne umowy, na mocy których przewozów tych nie uważa się za przewozy międzynarodowe.

§ 3. - Do przesyłek pomiędzy stacjami Państw sąsiednich, jeżeli linie, którymi przewóz się odbywa, są eksploatowane wyłącznie przez koleje jednego z tych Państw, stosuje się prawo tego Państwa, jeżeli nadawca przez wybór formularza listu przewozowego żąda stosowania przepisów wewnętrznych obowiązujących na tej kolei oraz że prawo i przepisy żadnego z zainteresowanych Państw temu się nie sprzeciwiają.

Artykuł  2.

Postanowienia o przewozach mieszanych.

§ 1. - Do listy, przewidzianej w artykule 1, mogą być, oprócz kolei, włączone regularne linie samochodowe lub żeglugi wodnej, które uzupełniają przewóz koleją i dokonują przewozów międzynarodowych pod odpowiedzialnością jednego z umawiających się Państw lub jednej z kolei wpisanych do listy.

§ 2. - Przedsiębiorstwa eksploatujące takie linie podlegają wszelkim obowiązkom i posiadają wszelkie prawa przyznane kolejom niniejszą Konwencją z zastrzeżeniem odchyleń wynikających z odmiennego sposobu przewozu. Jednakże postanowienia o odpowiedzialności, ustalone niniejszą Konwencją, nie mogą być przedmiotem odchyleń.

§ 3. - Każde Państwo, które pragnie uzyskać włączenie do listy jednej z linii określonych w § 1, musi postarać się o to. by odchylenia przewidziane w § 2 były ogłoszone w ten sam sposób jak taryfy.

§ 4. - Dla przewozów międzynarodowych, których dokonywać mają oprócz kolei także przedsiębiorstwa przewozowe inne, niż określone w § 1, mogą koleje w celu uwzględnienia odrębnych właściwości każdego rodzaju przewozu ustalić wspólnie z zainteresowanymi przedsiębiorstwami przewozowymi postanowienia taryfowe, poddające takie przewozy reglamentacji prawnej odmiennej niż przewidziana w niniejszej Konwencji. Mogą one w tym przypadku' przepisać użycie innego dokumentu przewozowego aniżeli ten, który przewiduje niniejsza Konwencja.

Artykuł  3.

Przedmioty wyłączone od przewozu.

Wyłącza się od przewozu, z zastrzeżeniem odchyleń przewidzianych w artykule 4 § 2:

a) przedmioty, których przewóz zastrzeżony jest dla poczty, choćby tylko na jednym z obszarów, przez które przesyłka ma być przewieziona;

b) przedmioty, które z powodu swych rozmiarów, swego ciężaru lub swych właściwości nie nadają się do żądanego przewozu ze względu na urządzenia lub środki przewozowe, choćby tylko na jednej z kolei mających wziąć udział w przewozie;

c) przedmioty, których przewóz jest zabroniony, choćby tylko na jednym z obszarów, przez które przesyłka ma być przewieziona;

d) materiały i przedmioty, wyłączone od przewozu na mocy postanowień Załącznika I do niniejszej Konwencji.

Artykuł  4.

Przedmioty dopuszczone do przewozu warunkowo.

§ 1. - Następujące przedmioty przyjmuje się do przewozu na niżej wymienionych warunkach:

a) materiały i przedmioty, wymienione w Załączniku I do niniejszej Konwencji, przyjmuje się do przewozu na warunkach tam wskazanych;

b) przesyłki zwłok przyjmuje się na następujących warunkach:

1° przewozi się je jako przesyłkę pospieszną pod dozorem towarzyszącej im osoby, chyba że przewóz ich jako przesyłki zwyczajnej albo bez dozoru jest dopuszczony wszystkich kolejach uczestniczących w przewozie;

2° koszty przewozu muszą być opłacone przy nadaniu;

3° przewóz podlega ustawom i przepisom policyjnym obowiązującym w każdym Państwie, chyba że jest normowany specjalnymi umowami miedzy szeregiem Państw;

c) tabor kolejowy toczący się na własnych kołach przyjmuje się do przewozu pod warunkiem, że zdolność jego do biegu będzie stwierdzona przez jedną z kolei i poświadczona napisem na taborze lub w osobnym zaświadczeniu; lokomotywom, tendrom i wagonom motorowym powinien nadto towarzyszyć przydzielony przez nadawcę fachowy pracownik, który w szczególności ma obowiązek smarowania;

d) zwierzęta żywe przejmuje się na warunkach następujących:

1° przesyłkom zwierząt żywych powinien towarzyszyć przydzielony przez nadawcę konwojent, chyba że chodzi o małe zwierzęta nadane do przewozu w dobrze zamkniętych klatkach, skrzyniach, koszach itp.; jednak nie wymaga się konwojowania, jeśli co do tego są przewidziane wyjątki w taryfach międzynarodowych albo w umowach zawartych między kolejami;

2° nadawca powinien przestrzegać przepisów policyjno-weterynaryjnych Państw nadania, przeznaczenia i tranzytu;

e) przedmioty, których przewóz sprawiałby, według oceny kolei, szczególne trudności ze względu na urządzenia lub środki przewozowe choćby tylko jednej z kolei uczestniczących w przewozie, przyjmuje się do przewozu na specjalnych warunkach technicznych i eksploatacyjnych ustalonych przez kolej w każdym poszczególnym przypadku. Dla takich przewozów może kolej przy zawieraniu umowy przewozu ustalić specjalne terminy dostawy.

§ 2. - Dwa lub więcej umawiających się Państw może, w drodze odrębnych umów, zgodzić się na to, by pewne przedmioty, wyłączone od przewozu przez niniejszą Konwencję, były przyjmowane do przewozu międzynarodowego pomiędzy tymi Państwami pod pewnymi warunkami, albo też by materiały i przedmioty, wymienione w Załączniku I, były dopuszczone do przewozu na warunkach lżejszych od warunków, przewidzianych w Załączniku I.

Jeżeli takimi umowami dopuszcza się do przewozu materiały i przedmioty, które są wyłączone od przewozu na mocy postanowień Załącznika I, to umowy te muszą być podane do wiadomości Urzędowi Centralnemu Przewozów Międzynarodowych Kolejami. Urząd ten zgłasza na porządek dzienny obrad najbliższego posiedzenia Komisji Rzeczoznawców te postanowienia odrębnej umowy, które dotyczą dopuszczenia do przewozu, chyba że postanowienia te były już przez Komisję zbadane i odrzucone.

Koleje mogą również w drodze postanowień włączonych do swych taryf bądź dopuścić do przewozu pewne przedmioty wyłączone od przewozu przez niniejszą Konwencję, bądź ustalić lżejsze warunki od warunków przewidzianych w Załączniku I dla materiałów i przedmiotów dopuszczonych do przewozu warunkowo na mocy postanowień Załącznika I.

Artykuł  5.

Obowiązek przewozu kolei.

§ 1. - Kolej jest obowiązana przewozić wszystkie towary stosownie do postanowień niniejszej Konwencji, jeśli:

a) nadawca zastosuje się do postanowień niniejszej Konwencji;

b) przewóz jest możliwy przy użyciu zwykłych środków przewozowych odpowiadających normalnym wymaganiom przewozu;

c) przewozowi nie stoją na przeszkodzie okoliczności, których kolej nie mogła uniknąć i którym nie mogła zapobiec.

§ 2. - Kolej zobowiązana jest przyjmować do przewozu przedmioty, których załadowanie, przeładowanie lub wyładowanie wymaga użycia specjalnych urządzeń, tylko wówczas, jeżeli stacje, na których te czynności mają być dokonane, posiadają takie urządzenia.

§ 3. - Kolej obowiązana jest przyjmować do przewozu tylko takie przesyłki, których przewóz może być dokonany niezwłocznie; przepisy obowiązujące na stacji nadania określają przypadki, w których stacja ta jest obowiązana przyjąć do tymczasowego przechowania przesyłki nie odpowiadające temu warunkowi.

§ 4. - Przesyłki mają być wysyłane z zachowaniem kolejności, w jakiej przyjęto je do przewozu, wyjąwszy przypadek przewidziany w § 5.

§ 5. - Jeżeli interes publiczny lub konieczności eksploatacyjne tego wymagają, właściwa władza może zarządzić, aby:

a) ruch zawieszono całkowicie lub częściowo;

b) pewne przesyłki wyłączono czasowo od przewozu lub przyjmowano je do przewozu warunkowo,

c) pewne przesyłki korzystały czasowo z pierwszeństwa przewozu.

Zarządzenie takie należy bezzwłocznie podać do wiadomości publiczności i kolejom; koleje mają zawiadomić koleje innych Państw o takich zarządzeniach celem opublikowania.

Jeśli przypuszczalnie zarządzenia takie będą obowiązywały dłużej niż przez jeden miesiąc, to należy je podać do wiadomości Urzędowi Centralnemu Przewozów Międzynarodowych Kolejami, który zawiadomi o nich inne Państwa.

§ 6. - Każde przekroczenie przez kolej postanowień niniejszego artykułu może służyć za podstawę do roszczenia o wynagrodzenie spowodowanej szkody.

TYTUŁ  II

UMOWA PRZEWOZU

Rozdział  I.

FORMA I WARUNKI UMOWY PRZEWOZU

Artykuł  6.

Treść i forma listu przewozowego.

§ 1. - Na każdą przesyłkę międzynarodową podlegającą niniejszej Konwencji nadawca powinien złożyć list przewozowy według wzoru stanowiącego Załącznik II do niniejszej Konwencji.

Rozmiary formularza listu przewozowego mogą być jednak zmniejszone na podstawie postanowień taryfowych dla niektórych komunikacji pomiędzy państwami sąsiedzkimi.

Listy przewozowe mają być drukowane na białym, trwałym papierze do pisania, listy przewozowe na przesyłki pośpieszne noszą szlak czerwony o szerokości co najmniej jednego centymetra na górnym i dolnym brzegu obydwu stron. Na wtórniki listu przewozowego można używać także papieru jasnoniebieskiego.

§ 2. - Taryfy międzynarodowe lub umowy pomiędzy kolejami określają, w jakim języku mają być drukowane formularze listów przewozowych.

Jeśli taryfy lub umowy nic o tym nie postanawiają, to formularze listów przewozowych mają być drukowane w jednym z języków urzędowych Państwa nadania, ponadto muszą one zawierać tekst francuski albo niemiecki, albo włoski i mogą zawierać uznane za potrzebne tłumaczenia na inne języki.

Część, którą ma wypełnić nadawca, musi być zawsze sporządzona w jednym z języków urzędowych kraju nadania. Taryfy międzynarodowe lub umowy pomiędzy kolejami mogą postanawiać, czy i jakie tłumaczenia muszą być dodane. Jeśli nie ma takich postanowień, nadawca powinien dodać tłumaczenie na język francuski lub niemiecki, lub włoski, gdy dane nie są sporządzone w jednym z tych trzech języków.

Kolej może żądać, ażeby wskazania i oświadczenia, które nadawca ma zamieścić w liście przewozowym i załącznikach do listu przewozowego, zostały wpisane literami łacińskimi.

§ 3. - Część listu przewozowego, obwiedzioną grubymi liniami, powinna wypełniać kolej, a pozostałe nadawca. Nadawca winien podkreślić rubryki, które pozostawia nie wypełnione.

§ 4. - Wybór formularza listu przewozowego białego lub formularza z czerwonymi szlakami wskazuje, czy towar należy przewieźć jako przesyłkę zwyczajną, czy jako pośpieszną. Żądanie przewiezienia towaru na pewnej części drogi przewozu jako przesyłki pośpiesznej, a na innej części jako przesyłki zwyczajnej nie jest dopuszczalne, chyba że wszystkie zainteresowane koleje zawarły co do tego specjalną umowę.

§ 5. - Dane zamieszczone w liście przewozowym powinny być wpisane nie dającym się wytrzeć pismem i drukiem; nie przyjmuje się listów przewozowych podstawianych, podskrobanych lub pozaklejanych. Przekreślenia są dopuszczalne pod warunkiem, że nadawca stwierdził je swym podpisem, a gdy chodzi o ilość lub wagę pod warunkiem, że sprostowanie liczby wpisze słowami.

§ 6. - List przewozowy musi w każdym przypadku zawierać następujące dane:

a) miejsce i datę wystawienia listu przewozowego;

b) nazwę kolei nadania;

c) nazwą kolei przeznaczenia i stacji przeznaczenia ze wszystkimi wskazaniami, potrzebnymi dla uniknięcia jakichkolwiek pomyłek z powodu istnienia różnych stacji obsługujących bądź tą samą miejscowość, bądź miejscowości o tej samej nazwie lub o nazwach podobnych;

d) nazwisko i adres odbiorcy. Jako odbiorca może być wskazana tylko jedna osoba fizyczna lub inny podmiot prawa. Wskazanie jako odbiorcy stacji przeznaczenia lub jej pracownika jest dopuszczalne tylko wtedy, gdy na to wyraźnie zezwala taryfa, która ma być zastosowana. Adresy nie zawierające nazwiska odbiorcy, jak np. "na zlecenie" albo "na okaziciela wtórnika listu przewozowego", nie są dozwolone;

e) oznaczenie towaru, wskazanie wagi lub zamiast niej innych podobnych danych, odpowiednio do przepisów kolei nadania. Jeśli ustawy lub przepisy kraju nadania pozwalają nadawać przesyłki bez wskazania wagi lub bez podania innych danych zastępujących wskazanie wagi, wówczas wagę lub te dane wpisuje kolej nadania.

Towary należy oznaczać w sposób następujący: towary wymienione w Załączniku I - według nazwy użytej w tymże załączniku, inne towary, jeśli nadawca żąda zastosowania pewnej określonej taryfy, według nazwy użytej w tej taryfie, we wszystkich innych przypadkach według nazwy odpowiadającej właściwościom towarów, przyjętej w handlu w kraju nadania.

Jeśli miejsce przeznaczone w liście przewozowym na wyszczególnienie towarów nie wystarcza, to należy towary wyszczególnić na arkuszach o takich samych rozmiarach jak list przewozowy, starannie z nim złączonych i podpisanych przez nadawcą. W liście przewozowym należy zamieścić wzmiankę o istnieniu tych arkuszy. Jeśli podano ogólną wagę przesyłki, to należy ją wpisać do samego listu przewozowego;

f) przy przesyłkach drobnych: ilość sztuk, ich cechy i numery lub - zamiast nich - wzmianką, że na sztukach przesyłki znajduje się adres odbiorcy, rodzaj opakowania. W komunikacji kolejowo-morskiej należy zamieścić te same dane w liście przewozowym na przesyłkę wagonową, niezależnie od tego, czy przesyłka składa się z jednej lub kilku sztuk, jeżeli przesyłka ma być przeładowywana.

Na towary, których załadowanie stanowi obowiązek nadawcy: rodzaj (wagon kryty, niekryty, specjalny lub prywatny), numer, cechę własności wagonu i co do wagonów prywatnych wagę własną;

g) dokładne wyszczególnienie dokumentów wymaganych przez władze celne i inne władze administracyjne, załączonych do listu przewozowego lub też złożonych, według oświadczenia w liście przewozowym, do dyspozycji kolei na pewnej oznaczonej stacji, w urzędzie celnym lub w jakimkolwiek innym urzędzie;

h) podpis nadawcy wraz z jego nazwiskiem i adresem, uzupełnionym - według jego uznania - adresem telegraficznym lub telefonicznym. Podpis nadawcy może być wydrukowany lub zastąpiony odbiciem pieczątki nadawcy, jeżeli na to zezwalają ustawy i przepisy obowiązujące na stacji nadania. Jako nadawca może być wymieniona w liście przewozowym tylko jedna osoba fizyczna lub inny podmiot prawa.

§ 7. - List przewozowy powinien ponadto, w razie potrzeby, zawierać wszelkie inne wskazania, przewidziane w niniejszej Konwencji, w szczególności:

a) żądanie "zostawić na stacji" lub "dostarczyć do mieszkania" pod warunkiem, że takie sposoby dostawy są dopuszczalne na stacji przeznaczenia;

b) żądanie zastosowania określonych taryf, w szczególności taryf specjalnych lub wyjątkowych, przewidzianych w artykule II § 4 pod literą c) i w artykule 35;

c) kwotę deklarowanej wartości dostawy stosownie do artykułu 20, podaną w cyfrach i słowach;

d) oznaczenie kosztów, jakie nadawca bierze na swój rachunek stosownie do artykułu 17;

e) kwotę zaliczenia oraz zaliczki w gotowiźnie stosownie do artykułu 1-9, podaną w cyfrach i słowach;

f) drogę przewozu żądaną według artykułu 10 § 1 oraz wskazanie stacji, na których powinny być załatwione formalności władz celnych i innych władz administracyjnych;

g) wskazówki, dotyczące formalności wymaganych przez władze celne i inne władze administracyjne, stosownie do artykułu 15;

h) wskazówkę, że odbiorca ma prawo zmiany umowy przewozu; wskazówka taka powinna być zamieszczona w rubryce "Oświadczenie do załatwienia......" i powinna brzmieć następująco: "Odbiorca jest upoważniony do udzielania dodatkowych zleceń".

§ 8. - Inne oświadczenia można zamieszczać w liście przewozowym tylko wówczas, gdy są one przepisane lub dozwolone przez ustawy i przepisy jednego z Państw albo przez taryfy i nie są sprzeczne z niniejszą Konwencją.

Zabrania się zastępować list przewozowy innymi dokumentami albo dołączać do niego inne dokumenty niż te, które są przepisane lub dozwolone przez niniejszą Konwencję lub taryfy. Jeżeli jednak wymagają tego ustawy lub przepisy obowiązujące na stacji nadania, nadawca winien sporządzić, oprócz lista przewozowego, dokument przeznaczony do przechowania przez kolej, a mający służyć kolei za dowód zawarcia umowy przewozu.

§ 9. - Dla każdej przesyłki winien być sporządzony oddzielny list przewozowy. Jednakże za jednym i tym samym listem przewozowym nie wolno nadawać do przewozu;

a) towarów, które ze względu na swe własności nie mogą być bez trudności ładowane razem;

b) towarów, których załadowanie należy częściowo do obowiązku kolei, a częściowo do obowiązków nadawcy;

c) towarów, których ładowanie razem może się sprzeciwiać przepisom celnym lub przepisom innych władz administracyjnych;

d) towarów dopuszczonych do przewozu warunkowo jeżeli chodzi o materiały i przedmioty, których ładowanie razem ze sobą lub razem z innymi towarami jest zabronione przez postanowienia Załącznika I do niniejszej Konwencji.

§ 10. - Jeden i ten sam list przewozowy może obejmować tylko ładunek jednego wagonu. Jednakowoż można nadawać do przewozu za jednym i tym samym listem przewozowym:

a) przedmioty niepodzielne i przedmioty niezwykłej objętości, wymagające więcej niż jednego wagonu;

b) przesyłki załadowane do kilku wagonów, jeżeli specjalne przepisy dla danej komunikacji lub taryfy międzynarodowe pozwalają na to na całej drodze przewozu.

§ 11. - Nadawca może zamieścić u dołu na odwrotnej stronie listu przewozowego wzmianki dotyczące przesyłki, służące jednak wyłącznie do informacji odbiorcy, z których nie wynikają dla kolei żadne zobowiązania ani odpowiedzialność, np.

"Z przesyłki od N........."

"Z polecenia N........."

"Do rozporządzenia N........."

"Do przeekspediowania do N....."

"Ubezpieczono w N........."

"Na linię okrętową N....." lub "Na statek N......."

"Z linii okrętowej N....." lub "Ze statku N......."

"Na linię samochodową N......"

"Z linii samochodowej N......"

"Na linię lotniczą N......"

"Z linii lotniczej N......"

"Do wywozu do N........."

Artykuł  7.

Odpowiedzialność za oświadczenia w liście przewozowym. Dopłaty. Postępowanie w razie przeciążenia.

§ 1. - Nadawca jest odpowiedzialny za ścisłość swych wskazań i oświadczeń, zamieszczonych w liście przewozowym; ponosi on wszelkie konsekwencje wynikłe z tego, że te wskazania lub oświadczenia są niezgodne z rzeczywistością, nieścisłe, niedostateczne lub że zostały one wpisane w miejscu innym niż przeznaczone dla każdego z nich; jeżeli miejsce to nie jest wystarczające, to nadawca powinien na nim zamieścić wzmiankę wskazującą miejsce w liście przewozowym, gdzie znajduje się uzupełnienie wpisu.

§ 2. - Kolej ma prawo sprawdzić w każdym czasie, czy przesyłka odpowiada oświadczeniom zamieszczonym w liście przewozowym oraz czy zachowano środki ostrożności przewidziane w Załączniku I.

Jeżeli sprawdza się zawartość przesyłki, to zależnie od tego, czy sprawdzenie odbywa się na stacji nadania, czy na stacji przeznaczenia, należy wezwać nadawcę albo odbiorcę, by był obecny przy tej czynności. Jeśli zainteresowany się nie zjawi lub jeśli sprawdzenie odbywa się w drodze, to należy go dokonać w obecności dwu świadków, nie będących pracownikami kolejowymi, chyba że ustawy lub przepisy obowiązujące w Państwie, gdzie odbywa się sprawdzanie, postanawiają inaczej. W drodze kolej może sprawdzać zawartość przesyłki tylko wtedy, gdy wymagają tego konieczności eksploatacyjne albo przepisy władz celnych lub innych władz administracyjnych.

Jeśli wynik sprawdzenia różni się od oświadczeń zamieszczonych w liście przewozowym, to należy go wpisać do tego listu przewozowego. Jeżeli sprawdzenia dokonano na stacji nadania, to wynik należy wpisać również do wtórnika listu przewozowego, jeżeli wtórnik znajduje się w rękach kolei. Jeżeli przesyłka nie odpowiada oświadczeniom zamieszczonym w liście przewozowym, to koszty spowodowane sprawdzeniem obciążają towar, chyba że zostały zapłacone na miejscu.

§ 3. - Ustawy i przepisy każdego Państwa określają warunki, pod jakimi kolej ma prawo lub obowiązek ustalić lub sprawdzić wagę towaru lub ilość sztuk oraz rzeczywistą wagę własną wagonu.

Kolej jest obowiązana wskazać w liście przewozowym wynik ustalenia wagi, ilości sztuk i rzeczywistej wagi własnej wagonu.

§ 4. - Jeżeli przesyłki waży się na wadze wagonowej, wagę ustala się w ten sposób, że od ogólnej wagi naładowania wagonu odejmuje się wagę własną wagonu na nim oznaczoną, chyba że osobne zważenie próżnego wagonu wykaże inną wagę własną.

§ 5. - Jeżeli zważenie, dokonane przez kolej po zawarciu umowy przewozu, wykaże różnicę wagi, wówczas waga stwierdzona przez stację nadania lub, jeśli ta stacja tej wagi nie ustaliła, to waga podana przez nadawcę jest miarodajna do obliczenia kosztów przewozu w następujących przypadkach:

a) jeśli widać że różnica powstała wskutek właściwości towaru albo wskutek wpływów atmosferycznych;

b) jeśli zważenia dokonała kolej na wadze wagonowej po zawarciu umowy przewozu i wynik jego nie różni się o więcej niż 2% od wagi stwierdzonej przez stację nadania lub jeżeli ta stacja tej wagi nie ustaliła - od podanej przez nadawcę.

§ 6. - W niżej podanych przypadkach kolej jest uprawniona pobrać dopłatę, niezależnie od dodatkowego uiszczenia różnic przewoźnego oraz odszkodowania za ewentualną szkodę, w następującej wysokości:

a) w razie niezgodnego z rzeczywistością, nieścisłego niedostatecznego oznaczenia materiałów i przedmiotów wyłączonych od przewozu na podstawie Załącznika I - trzy franki od kilograma wagi brutto całej sztuki;

b) w razie niezgodnego z rzeczywistością, nieścisłego lub niedostatecznego oznaczenia materiałów i przedmiotów, dopuszczonych do przewozu warunkowo na podstawie Załącznika I lub w razie niezachowania środków ostrożności, przepisanych w tymże Załączniku - dwa franki od kilograma wagi brutto całej sztuki;

c) w razie niezgodnego z rzeczywistością, nieścisłego lub niedostatecznego oznaczenia przesyłki, zawierającej inne towary niż wymienione pod literami a) i b) niniejszego paragrafu, albo w ogóle w razie zamieszczenia jakiegokolwiek oświadczenia, które mogłoby w jakikolwiek spowodować zastosowanie taryfy niższej aniżeli ta, która powinna być w rzeczywistości stosowana do danej przesyłki - w wysokości podwójnej różnicy pomiędzy przewoźnym, jakie należałoby prawidłowo pobrać przy oznaczeniu niezgodnym z rzeczywistością, nieścisłym lub niedostatecznym za odległość od stacji nadania do stacji przeznaczenia, a przewoźnym, jakie należałoby pobrać, gdyby oznaczenie było zgodne z rzeczywistością, ściśle i dostateczne.

Jeżeli przesyłka składa się z towarów, do których stosuje się różne stawki taryfowe, a wagę każdego z tych towarów można ustalić bez trudności, to dopłatę oblicza się według stawek stosowanych dla każdego towaru, gdy taki sposób daje niższą opłatę;

d) w razie podania wagi niższej niż rzeczywista - w wysokości podwójnej różnicy pomiędzy przewoźnym za wagę podaną a przewoźnym za wagę stwierdzoną za odległość stacji nadania do stacji przeznaczenia;

e) w razie przeciążenia wagonu załadowanego przez nadawcę dopłata wynosi sześciokrotne przewoźne za nadwyżkę wagi ponad nośność za odległość od stacji nadania do stacji przeznaczenia. Przeciążenie ma miejsce, gdy ciężar ładunku przekracza nośność określoną w następujący sposób:

Jeżeli wagon ma tylko jeden napis określający dopuszczalne obciążenie, uważa się, że napis ten wskazuje ładowność; nośność odpowiada wówczas tej ładowności powiększonej o 5%.

Jeżeli wagon ma dwa napisy, wówczas napis wskazujący niższe obciążenie oznacza ładowność, napis zaś wskazujący wyższe obciążenie - nośność;

f) jeżeli przy tym samym wagonie zachodzi wskazanie wagi niższej od rzeczywistej oraz przeciążenie, to za każde z tych dwu przekroczeń pobiera się osobne dopłaty.

§ 7. - Dopłata, którą należy pobrać w myśl § 6, obciąża towar bez względu na to, gdzie stwierdzono fakty uzasadniające jej pobranie.

§ 8. - Wysokość dopłat i motywy ich pobrania należy wymienić w liście przewozowym.

§ 9. - Dopłaty nie pobiera się:

a) w razie niezgodnego z rzeczywistością wskazania wagi przesyłek, które kolej obowiązana jest zważyć stosownie do przepisów obowiązujących na stacji nadania;

b) w razie niezgodnego z rzeczywistością wskazania wagi lub w razie przeciążenia, jeżeli nadawca w liście przewozowym zażądał zważenia przez kolej żelazną;

c) w razie przeciążenia, które nastąpiło w czasie przewozu wskutek wpływów atmosferycznych, jeżeli udowodniono, że wagon załadowano zgodnie z przepisami obowiązującymi na stacji nadania;

d) w razie zwiększenia się wagi w czasie przewozu, bez przeciążenia wagonu, jeżeli udowodniono, że zwiększenie się wagi nastąpiło wskutek wpływów atmosferycznych;

e) w razie niezgodnego z rzeczywistością wskazania wagi, bez przeciążenia wagonu, jeżeli różnica pomiędzy wagą wskazaną w liście przewozowym a wagą stwierdzoną nie przewyższa 2% wagi wskazanej.

§ 10. - W razie stwierdzenia przeciążenia przez stację nadania albo przez stację pośrednią nadwyżka ładunku może być usunięta z wagonu nawet wtedy, gdy nie należy się dopłata. Nadawcę należy w danym przypadku niezwłocznie wezwać do rozporządzenia nadwyżką.

Jednakże odbiorcę, który na podstawie artykułu 22 zmienił umowę przewozu, należy zawiadomić i wezwać do dania wskazówek co do nadwyżki ładunku.

Przewoźne za odległość przebytą przez nadwyżkę ładunku oblicza się według tych stawek, które zastosowano do przesyłki głównej, doliczając odpowiednią dopłatę przewidzianą w § 6; koszty odładowania pobiera się według taryfy opłat dodatkowych kolei, która czynność tę wykonała.

Jeżeli uprawniony zarządzi, aby nadwyżkę wysłano do stacji przeznaczenia ładunku głównego, do innej stacji przeznaczenia lub zwrócono na stację nadania, postępuje się z nią jak z osobną przesyłką.

Artykuł  8.

Zawarcie umowy przewozu. Wtórnik listu przewozowego.

§ 1. - Umowa przewozu jest zawarta z chwilą, gdy kolej nadania przyjęła do przewozu towar wraz z listem przewozowym. Przyjęcie stwierdza się przez odciśnięcie na liście przewozowym stempla stacji nadania z datą przyjęcia.

§ 2. - Ostemplowania należy dokonać natychmiast po dostarczeniu całej przesyłki, wymienionej w liście przewozowym, i po opłaceniu kosztów, które nadawca bierze na swój rachunek. Ostemplowania należy dokonać w obecności nadawcy jeżeli on tego zażąda.

§ 3. - Po ostemplowaniu list przewozowy stanowi dowód umowy przewozu.

§ 4. - Gdy jednak chodzi o towary, których załadowanie należy do nadawcy w myśl postanowień taryfowych na podstawie zawartych z nim umów, jeżeli takie umowy są dozwolone na stacji nadania, wówczas dane listu przewozowego, dotyczące wagi lub ilości sztuk, stanowią dowód przeciwko kolei tylko wówczas, gdy kolej sprawdziła tę wagę lub ilość sztuk i stwierdziła to w liści przewozowym.

§ 5. - Nadawca powinien przedłożyć kolei jednocześnie z listem przewozowym wtórnik listu przewozowego według wzoru stanowiącego Załącznik II do niniejszej Konwencji.

Kolej jest obowiązana poświadczyć otrzymanie towaru i datę przyjęcia do przewozu przez odciśnięcie stempla z datą na wtórniku listu przewozowego.

Wtórnik ten nie ma znaczenia ani listu przewozowego towarzyszącego przesyłce, ani konosamentu.

Artykuł  9.

Taryfy. Zakaz umów odrębnych.

§ 1. - Przewoźne i opłaty dodatkowe oblicza się według taryf prawnie obowiązujących i należycie ogłoszonych w każdym Państwie, ważnych w chwili zawarcia umowy przewozu, również wtedy, gdy koszty przesyłki oblicza się oddzielnie na różne odcinki przewozu.

Jednakże taryfy międzynarodowe muszą być oglądane tylko w tych Państwach, których koleje uczestniczą w tych taryfach jako koleje nadania i przeznaczenia.

Podwyższenia taryf międzynarodowych oraz inne zarządzenia, które powodowałyby utrudnienie warunków przewozu, przewidzianych przez te taryfy, wchodzą w życie najwcześniej w 15 dni po ich ogłoszeniu. Jednakże:

a) jeżeli taryfa międzynarodowa przewiduje rozszerzenie taryfy wewnętrznej na cały przebieg, wówczas stosuje się terminy ogłoszenia, jakie obowiązują dla tej taryfy wewnętrznej;

b) podwyższenia przewoźnego w taryfie międzynarodowej wynikające z ogólnej podwyżki taryf wewnętrznych jednej z kolei uczestniczących wchodzą w życie dnia następującego po dniu ogłoszenia, jeżeli o dostosowaniu przewoźnego taryfy międzynarodowej do tej podwyżki zawiadomiono co najmniej 15 dni przedtem. Zawiadomienie to nie może nastąpić jednak wcześniej niż ogłoszenie o podwyższeniu stawek odnośnej taryfy wewnętrznej.

Taryfy muszą zawierać wszystkie dane niezbędne do obliczenia przewoźnego i opłat dodatkowych oraz - w razie potrzeby - postanowienia o kursach przerachowania.

§ 2. - Taryfy powinny podawać wszystkie specjalne warunki dla różnych przewozów, a w szczególności podawać czy mają zastosowanie do przesyłek pośpiesznych czy zwyczajnych. Jeżeli pewna kolej posiada co do wszystkich towarów albo co do niektórych towarów bądź też co do pewnych odcinków tylko jedną taryfę dla tych rodzajów przewozu, wówczas taryfę tę można stosować do przewozów dokonywanych tak za listem przewozowym białym, jak i za listem przewozowym ze szlakiem czerwonym. przy czym obowiązują takie terminy dostawy, jakie według postanowień artykułu 6 § 4 i artykułu 11 wynikają dla każdego z tych listów przewozowych.

Postanowienia taryf obowiązują o tyle, o ile nie są sprzeczne z Konwencją niniejszą; w przeciwnym razie uważa się je za nieważne.

Stosowanie taryfy międzynarodowej można uzależniać od żądania wyrażonego w liście przewozowym.

§ 3. - Taryfy muszą być stosowane jednakowo względem wszystkich.

Każda odrębna umowa, mocą której przyznano by obniżkę opłat ustalonych w taryfie, jest formalnie zakazana i nieważna.

Natomiast są dozwolone zniżki opłat należycie ogłoszone i dostępne w równej mierze dla wszystkich pod tymi samymi warunkami, jako też zniżki opłat przyznane na potrzeby kolei, administracji publicznej albo dla celów dobroczynnych.

§ 4. - Oprócz przewoźnego i opłat dodatkowych przewidzianych w taryfach można pobrać na rzecz kolei jedynie poniesione wydatki, jak należności celne, podatkowe, policyjne, nie przewidziane w taryfie koszty przewiezienia z jednego dworca na inny, koszty poprawienia zewnętrznego lub wewnętrznego opakowania towaru, niezbędnego dla zabezpieczenia go, oraz inne podobne wydatki. Wydatki te powinny być należycie stwierdzone i wpisane oddzielnie do listu przewozowego, do którego należy dołączyć właściwe dowody. Jeżeli opłacanie tych wydatków należy do nadawcy, dowodów nie wydaje się wraz z listem przewozowym odbiorcy, lecz doręcza się je nadawcy z rachunkiem kosztów stosownie do artykułu 17.

Artykuł  10.

Drogi przewozu i taryfy, jakie należy stosować.

§ 1. - Nadawca może wskazać w liście przewozowym drogę przewozu. Może ją oznaczyć tylko przez podanie punktów granicznych i, w danym razie, stacyj przejścia pomiędzy kolejami.

§ 2. - Za równoznaczne ze wskazaniem drogi przewozu uważa się:

a) wskazanie stacyj, na których mają być załatwione formalności wymagane przez władze celne i inne władze administracyjne, jak również wskazanie stacji, na których mają być dokonane czynności przy przesyłce (pielęgnowanie zwierząt, zaopatrzenie w lód itp.);

b) wskazanie taryf, jakie mają być stosowane, jeżeli wystarczy to do ustalenia stacyj, pomiędzy którymi żądane taryfy można zastosować;

c) oświadczenie, że nadawca opłaci z góry całe przewoźne lub przewoźne do X (X - imienne określenie taryfowego punktu stycznego dwu sąsiadujących krajów).

§ 3. - Poza przypadkami wymienionymi w artykule 5 § 5 i w artykule 24 § 1 kolej może dokonać przewozu drogą inną, niż wskazał nadawca w liście przewozowym, tylko pod dwoma warunkami:

a) że formalności wymagane przez władze celne lub inne władze administracyjne, jak również specjalne czynności przy przesyłce (pielęgnowanie zwierząt, zaopatrywanie w lód itp.) zostaną dokonane na stacjach, które wskazał nadawca;

b) koszty i termin dostawy nie będą większe niż przewoźne i termin dostawy na drodze wskazanej przez nadawcę.

§ 4. - Z zastrzeżeniem postanowień zawartych w § 3 koszty i terminy dostawy oblicza się za drogę wskazaną przez nadawcę; a jeśli nadawca nie wskazał drogi - za drogę obraną przez kolej.

§ 5. - Nadawca może wskazać w liście przewozowym taryfy, które mają być stosowane.

§ 6. - Jeżeli wskazania nadawcy nie są wystarczające do ustalenia drogi przewozu lub taryf, które mają być stosowane, albo jeżeli te wskazania są ze sobą sprzeczne, kolej powinna wybrać tę drogę przewozu lub tę taryfę, które uważa za najkorzystniejsze dla nadawcy.

Kolej odpowiada za szkodę, jaka wynikła z tego wyboru tylko w przypadku złego zamiaru lub rażącego niedbalstwa.

§ 7. - Jeżeli pomiędzy stacją nadania a stacją przeznaczenia istnieje taryfa międzynarodowa i jeżeli, wskutek braku wystarczających wskazówek nadawcy, kolej zastosowała tę taryfę, wówczas powinna na żądanie osoby uprawnionej zwrócić jej ewentualną różnicę pomiędzy pobranym kosztem przewozu a kosztem, który powstałby na tym samym przebiegu przez dodanie opłat innych taryf, gdy różnica ta przewyższa kwotę dziesięć franków przy jednym liście przewozowym.

Artykuł  11.

Terminy dostawy.

§ 1. - Przepisy obowiązujące pomiędzy kolejami uczestniczącymi w przewozie albo taryfy międzynarodowe mające zastosowanie od stacji nadania do stacji przeznaczenia ustalają terminy dostawy. W ten sposób ustalone terminy dostawy nie mogą być wyższe od tych, jakie wynikają z postanowień następujących paragrafów.

§ 2. - Jeśli w przepisach lub taryfach międzynarodowych nie podano terminów dostawy, jak to przewidziano w § 1, i z zastrzeżeniem postanowień poniższych paragrafów terminy dostawy są następujące:

a) dla przesyłek pośpiesznych:

1° termin odprawy 12 godzin

2° termin przewozu za każde choćby tylko rozpoczęte 300 km odległości taryfowej 24 godziny

b) dla przesyłek zwyczajnych:

1° termin odprawy 24 godziny

2° termin przewozu za każde choćby tylko rozpoczęte 200 km odległości taryfowej 24 godziny

§ 3. - Termin przewozu oblicza się za łączną odległość pomiędzy stacją nadania i stacją przeznaczenia; termin odprawy liczy się tylko raz, bez względu na liczbę kolei uczestniczących w przewozie.

§ 4. - Ustawy i przepisy każdego Państwa określają w jakiej mierze koleje mogą ustalać dodatkowe terminy dostawy w następujących przypadkach:

a) dla przesyłek nadanych do przewozu poza stacjami lub dla przesyłek, które mają być odebrane poza stacjami;

b) dla przesyłek przewożonych:

morzem albo śródlądowymi drogami wodnymi za pomocą promu lub statku,

drogą lądową bez użycia kolei,

łącznicami, które łączą dwie linie tej samej kolei lub różnych kolei,

linią kolejową podrzędnego znaczenia,

linią o odmiennej niż normalna szerokość toru;

c) dla przewozów, przy których przewoźne pobiera się według taryf specjalnych lub wyjątkowych o opłatach obniżonych;

d) w razie nadzwyczajnych okoliczności, które powodują:

niezwykły wzrost przewozów lub

niezwykłe trudności eksploatacyjne.

§ 5. - Terminy dodatkowe przewidziane w § 4 pod literami a), b) i c) muszą być zamieszczone w taryfach.

Terminy dodatkowe przewidziane w § 4 pod literą d) muszą być ogłoszone i nie mogą wejść w życie przed ich ogłoszeniem.

§ 6. - Termin dostawy rozpoczyna się o północy, następującej po przyjęciu towaru do przewozu (artykuł 8 § 1). Jednakże dla przesyłek pośpiesznych termin dostawy rozpoczyna się o 24 godziny później, jeśli dzień następujący po przyjęciu do przewozu jest niedzielą lub ustawowym dniem wolnym od pracy i jeżeli stacja nadania nie jest otwarta dla przesyłek pośpiesznych tej niedzieli lub tego dnia wolnego od pracy.

§ 7. - Bieg terminu dostawy zawiesza się:

a) dla wszystkich przesyłek, jeżeli kolej nie ponosi winy, na czas zatrzymania spowodowanego:

1° sprawdzeniem, stosownie do artykułu 7 §§ 2 i 3, jeśli wynik sprawdzenia różni się od oświadczeń w liście przewozowym;

2° załatwieniem formalności wymaganych przez władze celne i inne władze administracyjne;

3° zmianą umowy przewozu zarządzoną na podstawie artykułu 21 lub artykułu 22;

4° dokonywaniem przy przesyłce specjalnych czynności (pielęgnowanie zwierząt, zaopatrzenie w lód itp.);

5° wszelką przerwą w komunikacji, powodującą na pewien czas przeszkodę w rozpoczęciu lub w dalszym wykonywaniu przewozu;

b) dla przesyłek zwyczajnych na niedziele i ustawowe dni świąteczne;

c) dla przesyłek pośpiesznych na niedziele i pewne ustawowe dni wolne od pracy, jeżeli przepisy i ustawy pewnego Państwa przewidują całkowite lub częściowe wstrzymanie przewozu przesyłek pośpiesznych w niedziele i w te ustawowe dni wolne od pracy.

§ 8. - Jeżeli termin dostawy ma się skończyć po zakończeniu godzin pracy stacji przeznaczenia, wówczas termin ten upływa na 2 godziny po najbliższym rozpoczęciu pracy przez tę stację.

Poza tym przy przesyłkach pośpiesznych. jeżeli ostatni dzień terminu dostawy przypada na niedzielę lub ustawowy dzień wolny od pracy i jeśli stacja przeznaczenia nie jest otwarta tej niedzieli lub tego dnia wolnego od pracy dla przesyłek pośpiesznych, termin dostawy upływa dopiero dnia następującego po tej niedzieli lub tym ustawowym dniu wolnym od pracy.

§ 9. - Termin dostawy jest zachowany, jeśli przed jego upływem:

a) zawiadomiono odbiorcę o nadejściu towaru i towar jest przygotowany do rozporządzenia odbiorcy, jeśli chodzi o przesyłki, które mają być odebrane na stacji i o których nadejściu odbiorca ma być zawiadomiony:

b) towar jest przygotowany do rozporządzenia odbiorcy, jeśli chodzi o przesyłki, które mają być odebrane na stacji i o których nadejściu odbiorca nie ma być zawiadomiony;

c) towar jest postawiony do dyspozycji odbiorcy, jeśli chodzi o przesyłki, które mają być odebrane poza stacjami.

Artykuł  12.

Stan towaru. Opakowanie.

§ 1. - Kolej, przyjmując do przewozu towar z wyraźnymi śladami uszkodzenia, może żądać, aby w liście przewozowym zamieszczono specjalne oświadczenie o stanie towaru.

§ 2. - Towar, którego właściwości wymagają opakowania, nadawca musi opakować w sposób zabezpieczający przed całkowitym lub częściowym zaginięciem i uszkodzeniem podczas przewozu oraz zapobiegający wyrządzeniu szkody osobom, środkom przewozowym oraz innym towarom.

Poza tym opakowanie powinno odpowiadać postanowieniom taryf i przepisom kolei nadania.

§ 3. - Jeżeli nadawca nie zastosował się do przepisów § 2, kolej może odmówić przyjęcia przesyłki albo żądać, by nadawca uznał w liście przewozowym brak lub wadliwy stan opakowania, opisując dokładnie ten stan.

§ 4. - Nadawca ponosi odpowiedzialność za wszelkie następstwa braku lub wadliwego opakowania. W szczególności jest on obowiązany naprawić szkodę, jaką kolej poniosła z tego powodu. Jeżeli braku lub wadliwego stanu opakowania nie zaznaczono w liście przewozowym, wówczas na kolei ciąży dowód, że wadliwości te istniały.

§ 5. - Nadawca, który stale wysyła z tej samej stacji towary tego samego rodzaju wymagające opakowania i nadaje je bez opakowania lub w jednakowo wadliwym opakowaniu, może zwolnić się od obowiązku zachowania przy każdej przesyłce przepisu § 3, składając na tej stacji ogólne oświadczenie według wzoru stanowiącego Załącznik III do niniejszej Konwencji. W tym przypadku list przewozowy powinien zawierać wzmiankę o złożeniu ogólnego oświadczenia na stacji nadania.

§ 6. - Jeżeli taryfy nie przewidują wyjątków, nadawca jest obowiązany wypisać na każdej sztuce przesyłek drobnych wyraźnie, w sposób nie dający się wytrzeć i wyłączający wszelką zamianę oraz tak, by się dokładnie zgadzały z danymi zawartymi w liście przewozowym, następujące dane:

a) cechy i numery albo w ich braku adres odbiorcy;

b) nazwę stacji przeznaczenia.

Jeżeli przepisy kolei nadania tego wymagają, należy nazwisko i adres odbiorcy wypisać bądź na zewnątrz, bądź wewnątrz złożonej kartki, którą wolno otworzyć tylko w razie braku listu przewozowego.

Dane, o których mowa pod literami a) i b), muszą również być wypisane na każdej sztuce przesyłki wagonowej, która przy przewozie kolejowo-morskim ma być przeładowana.

Poprzednie napisy i kartki musi nadawca przekreślić lub usunąć.

§ 7. - Jeżeli taryfy nie przewidują wyraźnie wyjątków, przedmioty kruche (jak wyroby szklane, porcelana, wyroby garncarskie), przedmioty łatwo rozsypujące się w wagonach (jak orzechy, owoce, pasza, kamienie) oraz towary, które mogą zanieczyścić lub uszkodzić inne przesyłki (jak węgiel, wapno, popiół, ziemie zwyczajne, ziemie farbiarskie), można przewozić tylko jako przesyłki wagonowe, chyba że towary te będą opakowane lub połączone w sposób uniemożliwiający ich stłuczenie lub ich zagubienie albo zanieczyszczenie lub uszkodzenie innych przesyłek.

Artykuł  13.

Dokumenty potrzebne do załatwienia formalności wymaganych przez władze celne i inne władze administracyjne. Zamknięcie celne.

§ 1. - Nadawca jest obowiązany dołączyć do listu przewozowego dokumenty niezbędne do załatwienia przed wydaniem odbiorcy przesyłki formalności wymaganych przez władze celne i inne władze administracyjne. Dokumenty te powinny dotyczyć wyłącznie towarów objętych tym samym listem przewozowym, chyba że przepisy administracyjne lub taryfy zawierają o tym inne postanowienia.

Jeżeli dokumentów tych nie można dołączyć do listu przewozowego, nadawca powinien je dostarczyć w odpowiednim czasie na stację, do urzędu celnego lub do jakiegokolwiek innego urzędu, gdzie formalności mają być dokonane; list przewozowy powinien zawierać wskazówkę, gdzie te dokumenty będą złożone do dyspozycji kolei.

§ 2. - Kolej nie ma obowiązku sprawdzać, czy dostarczone dokumenty są dostateczne i prawidłowe.

Nadawca odpowiada wobec kolei za wszelkie szkody, jakie mogłyby wyniknąć wskutek braku, niedostateczności lub nieprawidłowości tych dokumentów, chyba że zachodzi wina ze strony kolei.

Kolej odpowiada jak komisant za skutki zagubienia, nieużycia lub nieprawidłowego użycia dokumentów wymienionych w liście przewozowym i do niego dołączonych albo na kolei złożonych; jednakowoż odszkodowanie, jakie miałaby zapłacić, nie może być w żadnym razie wyższe od odszkodowania za zaginięcie towaru.

§ 3. - Nadawca obowiązany jest zastosować się do przepisów celnych co do opakowania towarów i przykrycia towarów oponami. Kolej może odmówić przyjęcia przesyłek z uszkodzonym lub wadliwym zamknięciem celnym.

Jeżeli nadawca nie opakował towarów lub nie przykrył ich oponami zgodnie z przepisami celnymi, wówczas może to uczynić kolej. Koszty obciążają towar.

Rozdział  II.

WYKONANIE UMOWY PRZEWOZU

Artykuł  14.

Nadawanie do przewozu i załadowanie towarów.

§ 1. - Nadawanie towarów do przewozu określają ustawy i przepisy obowiązujące na stacji nadania.

§ 2. - Załadowanie towarów należy bądź do kolei, bądź do nadawcy stosownie do przepisów obowiązujących na stacji nadania, jeżeli Konwencja niniejsza nie zawiera innych postanowień lub jeżeli w liście przewozowym nie ma wzmianki o specjalnej umowie, zawartej między nadawcą a koleją.

§ 3. - Towary należy przewozić w wagonach krytych, nie krytych, w wagonach specjalnie urządzonych albo też w wagonach nie krytych pod oponami stosownie do postanowień taryf międzynarodowych, jeżeli Konwencja niniejsza nie zawiera w tym względzie innych przepisów. Jeżeli nie ma taryf międzynarodowych lub jeżeli one nie zawierają postanowień w tym względzie, wówczas dla całej odległości przewozu miarodajne są przepisy obowiązujące na stacji nadania.

Artykuł  15.

Formalności wymagane przez władze celne i inne władze administracyjne.

§ 1. - Dopóki przesyłka znajduje się w drodze, formalności wymagane przez władze celne i inne władze administracyjne załatwia kolej. Czynności te kolej może na własną odpowiedzialność zlecić pełnomocnikowi lub sama się ich podjąć. W obu przypadkach kolej ma obowiązki komisanta.

Nadawca może jednak żądać przez wskazanie w liście przewozowym, a odbiorca na podstawie zlecenia stosownie do artykułu 22 § 1 lit. d), aby osobiście lub też przez wskazanego pełnomocnika mógł być obecnym przy czynnościach przewidzianych w ustępie powyższym celem udzielenia wszelkich wyjaśnień i czynienia wszelkich potrzebnych uwag, jak również, jeżeli na to pozwalają ustawy i przepisy, zapłacenia należności celnych i innych kosztów. Ani nadawca, ani odbiorca, ani ich pełnomocnik nie ma prawa objęcia towaru w posiadanie lub załatwienia samemu wspomnianych czynności.

Jeżeli nadawca do załatwienia formalności wymaganych przez władze celne lub inne władze administracyjne wyznaczył stację, na której obowiązujące przepisy nie pozwalają załatwiać tych formalności, lub jeżeli przepisał dla tych czynności jakikolwiek inny sposób postępowania, który jest niewykonalny, kolej postępuje w taki sposób, jaki uzna za najkorzystniejszy dla osoby uprawnionej, i zawiadamia nadawcę o wydanych zarządzeniach.

Przepisanie przez nadawcę w liście przewozowym "franco cło" uprawnia kolej do załatwienia formalności celnych stosownie do swego uznania albo w drodze, albo na stacji przeznaczenia.

§ 2. - Z zastrzeżeniem wyjątku przewidzianego w ustępie ostatnim § 1 odbiorca ma prawo dokonać formalności celnych na stacji przeznaczenia, na której znajduje się urząd celny, jeżeli list przewozowy zawiera żądanie oclenia na stacji przeznaczenia albo jeżeli nie ma takiego żądania, a towar nadejdzie na stację przeznaczenia nie oclony. Jeżeli odbiorca skorzysta z tego prawa, musi wpierw zapłacić koszty obciążające przesyłkę.

Jeżeli odbiorca nie wykupił listu przewozowego w terminie przewidzianym w przepisach obowiązujących na stacji przeznaczenia, kolej może postąpić według § 1.

Artykuł  16.

Wydanie.

§ 1. - Kolej jest obowiązana wydać odbiorcy na stacji przeznaczenia list przewozowy i towar za pokwitowaniem.

Przez przyjęcie listu przewozowego odbiorca jest zobowiązany do zapłacenia kolei przekazanych na niego należności.

§ 2. - Obowiązujące na stacji przeznaczenia ustawy i przepisy określają, czy kolej jest uprawniona lub obowiązana dostarczyć towar odbiorcy do domu. Postępowanie przy wydawaniu odbywa się według tych samych ustaw i przepisów. Jeżeli kolej dostarcza towar do domu lub załatwia dostawę do domu, towar uważa się za dostarczony dopiero z chwilą dokonania takiej dostawy.

§ 3. - Po przybyciu towaru na stację przeznaczenia odbiorca ma prawo żądać od kolei wydania mu listu przewozowego i towaru. Jeżeli stwierdzono zaginięcie towaru lub jeżeli towar nie przybył w terminie przewidzianym w artykule 30 § 1, odbiorca może w imieniu własnym dochodzić wobec kolei praw wynikających z umowy przewozu, pod warunkiem uprzedniego dopełnienia zobowiązań, które ta umowa na niego nakłada.

§ 4. - Uprawniony może także po przyjęciu listu przewozowego tak długo odmawiać przyjęcia towaru i zapłacenia kosztów, jak długo nie uwzględni się jego żądania ustalenia przypuszczalnej szkody.

Ewentualne zastrzeżenia po przyjęciu towaru są bezskuteczne, jeżeli nie są one uznane przez kolej.

Artykuł  17.

Opłacanie kosztów.

§ 1. - Koszty (przewoźne, opłaty dodatkowe, cła i inne koszty powstałe od przyjęcia do przewozu aż do wydania towaru) powinny być opłacane przez nadawcę lub przez odbiorcę stosownie do niżej podanych postanowień:

Przy stosowaniu tych postanowień kwoty, które według stosowanych taryf powinny być przy obliczaniu przewoźnego dodawane do stawek zwyczajnych lub wyjątkowych, uważa się za przewoźne.

§ 2. - Biorąc na swój rachunek koszty całkowite lub częściowe, nadawca powinien wskazać to w odpowiednim miejscu listu przewozowego w sposób następujący:

a) "franco wszystkie koszty", jeżeli bierze na swój rachunek wszystkie koszty (przewoźne, opłaty dodatkowe, cła i inne koszty);

b) "franco", jeżeli bierze na swój rachunek całe przewoźne, jak również wszelkie opłaty dodatkowe, które mogą być wstawione do rachunku na podstawie przepisów i taryf wewnętrznych kraju nadania lub w danym przypadku według międzynarodowej taryfy stosowanej przez stację nadania w czasie nadania do przewozu;

c) "franco oraz ...", jeżeli oprócz kosztów wymienionych pod lit. b) bierze na swój rachunek jeszcze dalsze koszty; powinien on dokładnie określić te koszty;

d) "franco przewoźne", jeżeli bierze na swój rachunek tylko przewoźne;

e) "franco cło", jeżeli bierze na swój rachunek wszelkie należności, które władze celne pobierają od kolei, jak również opłaty dodatkowe i inne koszty, pobierane przez kolej za załatwienie oclenia;

f) jedno z poprzednich określeń, uzupełnione słowami "... do X" (X - imienne oznaczenie stycznego punktu taryfowego sąsiednich krajów), jeżeli bierze na swój rachunek wszystkie lub tylko niektóre koszty, jakie narosły dla X, ale z włączeniem wszystkich kosztów odnoszących się do kraju następnego lub do następnej kolei;

g) "franco ....", jeżeli bierze na swój rachunek pewną określoną kwotę. Kwota ta musi być podana słownie; jeżeli taryfy inaczej nie postanawiają, musi być ona wyrażona w walucie Państwa nadania.

Nadawca może do listu przewozowego wpisywać kilka wyżej podanych oświadczeń, jeżeli tylko te oświadczenia są wzajemnie zgodne.

§ 3. - Inne oświadczenia aniżeli wymienione w § 2 nie są dopuszczalne.

§ 4. - Międzynarodowe taryfy mogą ustalić specjalne warunki opłacania kosztów.

§ 5. - Koszty, których nadawca nie wziął na swój rachunek, uważa się za przekazane na odbiorcę.

§ 6. - Opłaty dodatkowe, jak postojowe, składowe i opłaty za ważenie, których pobranie nastąpiło na skutek okoliczności spowodowanych przez odbiorcę lub które opierają się na żądaniu odbiorcy, powinien opłacić zawsze odbiorca.

§ 7. - Kolej nadania może żądać zapłacenia z góry kosztów przy towarach, które według jej oceny narażone są na szybkie zepsucie lub które z powodu małej wartości albo pewnych właściwości nie zabezpieczają dostatecznie kosztów.

§ 8. - Jeżeli kwoty kosztów, które nadawca bierze na swój rachunek, nie można przy nadaniu dokładnie ustalić kolej może żądać tytułem zabezpieczenia złożenia za pokwitowaniem pewnej sumy, odpowiadającej w przybliżeniu tym kosztom. Koszty te wpisuje się do rachunku przedpłaty, na podstawie którego należy rozrachować się z nadawcą najpóźniej w ciągu trzydziestu dni po upływie terminu dostawy. Nadawcy wydaje się za zwrotem pokwitowania rachunek kosztów, sporządzony według danych rachunku przedpłaty.

§ 9. - Z wyjątkiem przypadku podanego w § 8 stacja nadania musi wykazać szczegółowo koszty opłacone z góry tak we wtórniku listu przewozowego, jak i w liście przewozowym.

Artykuł  18.

Wyrównanie różnic przy pobraniu przewoźnego.

§ 1. - Jeżeli taryfę zastosowano niewłaściwie albo jeżeli zaszły błędy w obliczaniu lub pobieraniu kosztów, to nadpłatę zwraca kolej, a niedobór należy zwrócić kolei.

§ 2. - Jeżeli kolej stwierdzi nadpłatę, przewyższającą jednego franka na jednym liście przewozowym, powinna zawiadomić o tym z urzędu osobę zainteresowaną i zwrócić jej należność możliwie najrychlej.

§ 3. - Jeżeli nie wykupiono listu przewozowego, nadawca obowiązany jest do zapłacenia kolei niedoborów. Jeżeli odbiorca wykupił list przewozowy albo jeżeli umowa przewozu stosownie do postanowień artykułu 22 została zmieniona, nadawca obowiązany jest do pokrycia niedoboru tylko co do tych kosztów, które wziął na swój rachunek stosownie do oświadczenia, wpisanego przez niego do listu przewozowego; pozostałą różnicę obowiązany jest pokryć odbiorca.

§ 4. - Kwoty należne na podstawie artykułu niniejszego podlegają oprocentowaniu w stosunku rocznym pięciu od sta, jeżeli przewyższają z jednego listu przewozowego dziesięć franków.

Odsetki te liczą się od dnia wezwania do zapłaty albo od dnia reklamacji, przewidzianej w artykule 41, jeżeli zaś nie było ani wezwania do zapłaty, ani reklamacji - od dnia wytoczenia powództwa sądowego.

Artykuł  19.

Zaliczenie i zaliczki w gotowiźnie.

§ 1. - Nadawca może obciążyć przesyłką zaliczeniem do wysokości wartości towaru. Kwota zaliczenia powinna być wyrażona w walucie Państwa nadania; taryfy mogą dopuszczać wyjątki.

§ 2. - Kolej obowiązana jest wypłacić zaliczenie dopiero wówczas, gdy kwotę zaliczenia wpłaci odbiorca. Kwotę tę należy oddać do rozporządzenia w ciągu terminu sześciu tygodni po jej wpłaceniu; w razie opóźnienia należą się odsetki w stosunku rocznym pięciu od sta, licząc od upływu tego terminu.

§ 3. - Jeżeli wydano odbiorcy towar, nie pobrawszy od niego uprzednio zaliczenia, wówczas kolej obowiązana jest naprawić nadawcy szkodę aż do wysokości kwoty zaliczenia, zachowując roszczenia zwrotne do odbiorcy.

§ 4. - Za obciążenie przesyłki zaliczeniem pobiera się opłatę określoną w taryfach; opłatę te należy zapłacić także wówczas, gdy zaliczenie zostanie zniesione lub zmniejszone dodatkowym zleceniem (artykuł 21 § 1).

§ 5. - Zaliczki w gotowiźnie są dopuszczalne tylko na podstawie przepisów obowiązujących na stacji nadania.

Artykuł  20.

Deklaracja wartości dostawy.

§ 1. - Przy każdej przesyłce można podać deklarację wartości dostawy przez wpisanie jej do listu przewozowego stosownie do artykułu 6 § 7 lit. c).

Kwota deklarowanej wartości dostawy powinna być podana w walucie Państwa nadania, we frankach złotych lub też w innej walucie określonej w taryfach.

§ 2. - Za każde zaczęte 10 kilometrów pobiera się opłatę w stosunku jednej dziesięciotysięcznej deklarowanej kwoty. Najmniejsza opłata za jedną przesyłkę wynosi jeden frank za każde 100 kilogramów i dziesięć franków, jeżeli waga przesyłki przekracza 1.000 kilogramów.

Taryfy mogą zniżyć tę opłatę i to minimum.

Rozdział  III.

ZMIANA UMOWY PRZEWOZU

Artykuł  21.

Prawo nadawcy do zmiany umowy przewozu.

§ 1. - Nadawca ma prawo zmienić umowę przewozu, żądając:

a) oddania towaru z powrotem na stacji nadania;

b) zatrzymania towaru w drodze;

c) wstrzymania wydania towaru;

d) wydania towaru osobie innej niż odbiorca wymieniony w liście przewozowym;

e) wydania towaru na stacji innej niż stacja przeznaczenia wskazana w liście przewozowym albo odesłania towaru z powrotem na stację nadania; w tym przypadku nadawca może zlecić, aby przesyłkę zwyczajną przewieziono dalej jako pośpieszną lub pośpieszną jako zwyczajną, jeżeli stacja, gdzie przesyłkę zatrzymano, jest otwarta dla obydwu tych rodzajów odprawy przesyłek; może on również wskazać taryfy, które mają być stosowane i drogą przewozu.

Jeżeli nie sprzeciwiają się temu postanowienia taryf kolei nadania, przyjmuje się również żądania zmiany umowy przewozu, dotyczące:

f) obciążenia przesyłki zaliczeniem;

g) zwiększenia, zmniejszenia lub zniesienia zaliczenia;

h) opłacenia z góry przewoźnego i innych kosztów stosownie do artykułu 17 § 2 lit. a) do e) i g).

Inne zlecenia oprócz tych, które wymieniono wyżej, są dopuszczalne. Jednakże taryfy międzynarodowe mogą upoważnić nadawcę do wydawania także zleceń innych niż wymienione wyżej.

Zlecenia nadawcy nie mogą nigdy powodować podziału przesyłki.

§ 2. - Dodatkowe zlecenia, wyżej wymienione, należy wprowadzać w drodze pisemnego oświadczenia, sporządzonego zgodnie z wzorem stanowiącym Załącznik IVa do niniejszej Konwencji.

Oświadczenie to należy powtórzyć i podpisać na wtórniku listu przewozowego, który musi być równocześnie przedłożony kolei. Stacja nadania poświadcza złożenie dodatkowego zlecenia, odciskując swój stempel z datą na wtórniku pod oświadczeniem nadawcy. Wtórnik zwraca następnie nadawcy. Kolej, która zastosuje się do zaleceń nadawcy, nie żądając przedłożenia wtórnika, odpowiada za szkodę wyrządzoną przez to odbiorcy, któremu nadawca oddał ten wtórnik.

Jeżeli nadawca zażąda zwiększenia, zmniejszenia lub zniesienia zaliczenia, powinien okazać wydane mu pierwotne zaświadczenie. W razie zwiększenia lub zmniejszenia zaliczenia zaświadczenie zwraca się nadawcy po poprawieniu; w razie zniesienia zaliczenia zaświadczenie odbiera się od niego.

Każde zlecenie dodatkowe złożone przez nadawcę w formie innej niż przepisana jest nieważne.

§ 3. - Kolej uwzględnia dodatkowe zlecenia, złożone przez nadawcę, tylko wtedy, gdy je otrzyma za pośrednictwem stacji nadania.

Na żądanie nadawcy stacja nadania zawiadamia na jego koszt stację przeznaczenia lub stację zatrzymania telegraficznie lub telefonicznie; zawiadomienie takie powinno być potwierdzone pisemnym oświadczeniem. Jeżeli taryfa międzynarodowa albo inne umowy pomiędzy zainteresowanymi kolejami nie postanawiają inaczej, stacja przeznaczenia lub stacja zatrzymania musi wykonać dodatkowe zlecenie, gdy telegram lub zawiadomienie telefoniczne pochodzi od stacji nadania, co w razie wątpliwości powinno być stwierdzone.

§ 4. - Prawo zmiany umowy przewozu wygasa, nawet gdy nadawca posiada wtórnik listu przewozowego:

a) jeżeli list przewozowy wydano odbiorcy lub

b) jeżeli tenże skorzystał z prawa wynikającego z umowy przewozu stosownie do artykułu 16 § 3 lub

c) jeżeli odbiorca jest upoważniony, stosownie do artykułu 22, do udzielania dodatkowych zleceń, odkąd przesyłka weszła na obszar celny kraju przeznaczenia.

Od tej chwili kolej powinna się stosować do zleceń odbiorcy; w przeciwnym razie za następstwa niewykonania tych zleceń kolej odpowiada wobec odbiorcy według warunków ustalonych w tytule III.

Artykuł  22.

Prawo odbiorcy do zmiany umowy przewozu.

§ 1. - Odbiorca ma prawo zmienić umowę przewozu, jeżeli nadawca nie wziął na swój rachunek kosztów przewozu w kraju przeznaczenia i jeśli nadawca zamieścił w liście przewozowym wzmiankę przewidzianą w artykule 6 § 7 lit. h).

Zlecenia, które może wydawać odbiorca, nie można wykonać wcześniej niż wtedy, gdy przesyłka weszła na terytorium celne kraju przeznaczenia.

Odbiorca może zażądać:

a) zatrzymania towaru w drodze;

b) wstrzymania wydania towaru;

c) wydania towaru w kraju przeznaczenia osobie innej niż odbiorca wymieniony w liście przewozowym;

d) dokonania formalności, wymaganych przez władze celne i inne władze administracyjne, przy jego udziale lub przy udziale jego pełnomocnika według warunków ustalonych w artykule 15 § 1.

Jeśli nie sprzeciwiają się temu postanowienia taryf międzynarodowych, odbiorca może zażądać również:

e) wydania towaru, w kraju przeznaczenia, na stacji innej niż stacja przeznaczenia, wskazana w liście przewozowym. W tym przypadku odbiorca może zlecić, by przesyłkę zwyczajną przewieziono dalej jako przesyłkę pośpieszną lub pośpieszną jako zwyczajną, jeżeli stacja, gdzie przesyłkę zatrzymano, jest otwarta dla obydwu tych rodzajów odprawy przesyłek; może on również wskazać taryfy, które mają być stosowane, i drogę przewozu.

Inne zlecenia oprócz tych, które wymieniono wyżej, nie są dopuszczalne. Jednakże taryfy międzynarodowe mogą upoważnić odbiorcę do wydawania także zleceń innych niż wymienione wyżej.

Zlecenia nie mogą nigdy powodować podziału przesyłki.

§ 2. - Zlecenie wyżej wymienione należy wprowadzać w drodze pisemnego oświadczenia, sporządzonego zgodnie z wzorem stanowiącym Załącznik IVb do niniejszej Konwencji, za pośrednictwem stacji przeznaczenia lub stacji wejścia do kraju przeznaczenia.

Każde zlecenie dodatkowe złożone przez odbiorcę w formie innej niż przepisana jest nieważne.

Przy wykonywaniu swego prawa zmiany umowy przewozu odbiorca nie ma obowiązku przedkładania wtórnika listu przewozowego.

§ 3. - Jeśli odbiorca zlecił wydanie towaru innej osobie, osoba ta nie ma prawa zmiany umowy przewozu.

Artykuł  23.

Wykonanie dodatkowych zleceń.

§ 1. - Kolej nie może odmówić wykonania zleceń udzielonych jej w myśl artykułów 21 lub 22, ani zwlekać z ich wykonaniem, z wyjątkiem następujących przypadków:

a) jeśli wykonanie nie jest już możliwe w chwili, gdy zlecenia doszły do stacji, która ma je wykonać;

b) jeśli wykonanie mogłoby zakłócić prawidłowość służby eksploatacyjnej;

c) jeśli wykonaniu, gdy chodzi o zmianę stacji przeznaczenia, sprzeciwiają się ustawy i przepisy obowiązujące na jednym z obszarów przebiegu, w szczególności ze względu na przepisy celne i przepisy innych władz administracyjnych;

d) jeśli wartość towaru, gdy chodzi o zmianę stacji przeznaczenia, według wszelkiego prawdopodobieństwa nie pokrywa wszystkich kosztów przewozu aż do nowej stacji przeznaczenia, chyba że koszty te będą zaraz zapłacone lub zabezpieczone.

W przypadkach wyżej wskazanych należy możliwie najrychlej zawiadomić osobę, która udzieliła dodatkowych zleceń, o przeszkodach nie pozwalających na wykonanie tych zleceń.

Jeśli kolej nie mogła przewidzieć tych przeszkód, wówczas osoba, która udzieliła zleceń dodatkowych, ponosi wszelkie konsekwencje tego, że kolej rozpoczęła wykonywać jej zlecenia.

§ 2. - Jeśli dodatkowe zlecenie poleca wydanie towaru na stacji pośredniej, przewoźne oblicza się od stacji nadania do tej stacji pośredniej. Jeżeli jednak towar przewieziono już dalej poza stację pośrednią, przewoźne oblicza się od stacji nadania do stacji zatrzymania i od tej stacji do stacji pośredniej.

Jeśli dodatkowe zlecenie poleca przewiezienie towaru do innej stacji przeznaczenia lub odesłanie towaru z powrotem na stację nadania, przewoźne oblicza się od stacji nadania do stacji zatrzymania i od tej stacji do nowej stacji przeznaczenia lub do stacji nadania.

Stosuje się taryfy obowiązujące na każdym z tych przebiegów w dniu zawarcia umowy przewozu.

§ 3. - Nadawca lub odbiorca, który udzielił dodatkowego zlecenia, jest obowiązany zapłacić kolei wszystkie koszty, wynikłe z wykonania tego zlecenia, z wyjątkiem kosztów spowodowanych winą kolei.

Artykuł  24.

Przeszkody w przewozie.

§ 1. - Jeżeli przewóz napotkał przeszkody, kolej rozstrzyga, czy należy w interesie nadawcy zażądać od niego wskazówek, czy też jest bardziej celowe przewiezienie towaru z urzędu, zmieniając drogę przewozu. Jeśli nie zachodzi z jej strony wina, kolej ma prawo żądać przewoźnego na rzeczywistej drodze przewozu i rozporządza terminami dostawy odpowiadającymi tej drodze przewozu, chociażby były one dłuższe niż na drodze pierwotnej.

§ 2. - Jeżeli nie ma innej drogi przewozu lub jeżeli z innych przyczyn dalszy przewóz nie jest możliwy, kolej żąda wskazówek od nadawcy; jednakowoż kolej nie ma obowiązku żądania takich wskazówek w razie tymczasowej przeszkody, wynikłej z okoliczności wskazanych w artykule 5 § 5.

§ 3. - Nadawca może udzielić w liście przewozowym wskazówek na wypadek, gdyby przewóz mógł napotkać przeszkodę.

Jeżeli wskazówki te, według uznania kolei, nie mogą być wykonane, kolej żąda od nadawcy nowych wskazówek.

§ 4. - Nadawca, zawiadomiony o przeszkodzie, może odstąpić od umowy, powinien jednak wówczas zapłacić kolei, jeśli ta nie ponosi winy, stosownie do okoliczności albo przewoźne za drogę już przebytą, albo koszty przygotowania do przewozu, jak również wszelkie inne koszty przewidziane w taryfach.

§ 5. - Nadawca powinien udzielić swych wskazówek bądź stacji nadania, bądź stacji, gdzie towar się znajduje. Jeżeli zmienia on oznaczenie odbiorcy lub stacji przeznaczenia lub jeśli udziela wskazówek stacji innej niż stacja nadania, obowiązany jest zamieścić swe wskazówki we wtórniku listu przewozowego i wtórnik ten przedłożyć.

Jeżeli kolej zastosuje się do wskazówek nadawcy nie zażądawszy przedłożenia wtórnika listu przewozowego i jeżeli wtórnik ten został oddany odbiorcy, kolej odpowiada wobec odbiorcy za powstałą stąd szkodę.

§ 6. - Jeżeli nadawca, zawiadomiony o przeszkodzie w przewozie, nie udzieli w odpowiednim terminie wykonalnych wskazówek, postępuje się według przepisów o przeszkodach w wydaniu obowiązujących na kolei, na której towar zatrzymano.

Jeżeli towar sprzedano, kwotę uzyskaną ze sprzedaży należy, po potrąceniu należności obciążających towar, oddać do rozporządzenia nadawcy. Jeśli kwota uzyskana ze sprzedaży jest niższa od należności obciążających towar, nadawca winien zapłacić różnicę.

§ 7. - Jeżeli przeszkoda w przewozie ustała przed nadejściem wskazówek nadawcy, towar należy skierować do stacji przeznaczenia nie czekając na te wskazówki i możliwie rychło o tym zawiadomić nadawcę.

§ 8. - Jeżeli przeszkoda w przewozie powstała już po zmianie umowy przewozu przez odbiorcę w myśl artykułu 22, kolej jest obowiązana zawiadomić tego odbiorcę; postanowienia §§ 1, 2, 4, 6 i 7 mają analogiczne zastosowanie w odniesieniu do tego odbiorcy. Nie jest on obowiązany do przedkładania wtórnika listu przewozowego.

§ 9. - Postanowienia artykułu 23 stosuje się do przewozów dokonywanych na podstawie niniejszego artykułu.

Artykuł  25.

Przeszkody w wydaniu.

§ 1. - Jeżeli zachodzą przeszkody w wydaniu towaru, stacja przeznaczenia powinna niezwłocznie zawiadomić o tym nadawcę za pośrednictwem stacji nadania i zażądać od niego wskazówek. Zawiadomienie to powinno być wysłane telegraficznie, jeżeli zażądano tego w liście przewozowym. Ponadto nadawcę należy zawiadomić pisemnie lub telegraficznie bez pośrednictwa stacji nadania, jeśli zażądał on tego w liście przewozowym. Koszty tych zawiadomień obciążają towar.

Jeżeli odbiorca odmawia przyjęcia towaru, nadawca ma prawo rozporządzać towarem, nawet gdy nie może okazać wtórnika listu przewozowego.

Jeżeli odbiorca, który odmówił przyjęcia towaru, zgłasza się później po jego odbiór, należy mu go wydać, jeśli stacja przeznaczenia nie otrzymała w międzyczasie od nadawcy odmiennych wskazówek. O tym wydaniu należy nadawcę niezwłocznie zawiadomić listem poleconym, którego koszty obciążają towar.

Nadawca może także zażądać w liście przewozowym, aby w razie przeszkody w wydaniu odesłano mu towar z urzędu z powrotem. Poza tym nie można towaru odesłać z powrotem nadawcy bez wyraźnej jego zgody.

Jeżeli taryfy nie zawierają odmiennych postanowień, nadawa powinien udzielać wskazówek za pośrednictwem stacji nadania.

§ 2. - W braku odpowiednich postanowień w § 1 i z zastrzeżeniem postanowień artykułu 44 stosuje się do postępowania, w razie przeszkód w wydaniu, ustawy i przepisy obowiązujące na kolei mającej dokonać wydania.

Jeżeli towar sprzedano, kwotę uzyskaną ze sprzedaży należy, po potrąceniu należności obciążających towar, oddać do rozporządzenia nadawcy. Jeśli kwota uzyskana ze sprzedaży jest niższa od należności obciążających towar, nadawca winien zapłacić różnicę.

§ 3. - Jeżeli przeszkoda w wydaniu powstała już po zmianie umowy przewozu przez odbiorcę w myśl artykułu 22, kolej jest obowiązana zawiadomić tego odbiorcę. Postanowienia § 2 ustęp drugi mają analogiczne zastosowanie w odniesieniu do tego odbiorcy.

§ 4. - Postanowienia artykułu 23 stosuje się do przewozów dokonywanych na podstawie niniejszego artykułu.

TYTUŁ  III

ODPOWIEDZIALNOŚĆ. ROSZCZENIA Z TYTUŁU UMOWY PRZEWOZU

Rozdział  I.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

Artykuł  26.

Współodpowiedzialność kolei.

§ 1. - Kolej, która przyjęła do przewozu towar wraz z listem przewozowym, odpowiada za wykonanie przewozu na całej drodze aż do wydania.

§ 2. - Każda następna kolej, przez samo przyjęcie towaru wraz z listem przewozowym sporządzonym przy nadaniu, uczestniczy w umowie przewozu stosownie do brzmienia listu przewozowego i przyjmuje obowiązki stąd wynikające; nie narusza to jednak postanowień artykułu 43 § 3, dotyczących kolei przeznaczenia.

Artykuł  27.

Rozmiar odpowiedzialności.

§ 1. - Kolej odpowiada za przekroczenie terminu dostawy za szkodę powstałą wskutek całkowitego lub częściowego zaginięcia przesyłki, jak również wskutek jej uszkodzenia w czasie od przyjęcia jej do przewozu aż do wydania.

§ 2. - Kolej jest zwolniona od odpowiedzialności, jeżeli przekroczenie terminu dostawy, zaginięcie lub uszkodzenie zostało spowodowane z winy osoby uprawnionej, z powodu zlecenia tej osoby nie wywołanego winą kolei, z powodu wady własnej towaru (wewnętrzne zepsucie, ubytek itd.) albo wskutek okoliczności, których kolej nie mogła uniknąć i którym nie mogła zapobiec.

§ 3. - Uwzględniając art. 28 § 2, kolej jest zwolniona od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie powstało z niebezpieczeństwa wynikającego z jednej lub kilku połączonych następujących przyczyn:

a) przewóz w wagonie niekrytym na podstawie odnośnych postanowień lub na podstawie umów zawartych z nadawcą i wymienionych w liście przewozowym;

b) brak lub wadliwe opakowanie, jeżeli towary, ze względu na swe naturalne właściwości, w razie braku lub wadliwego opakowania narażone są na zaginięcie lub uszkodzenie;

c) załadowanie towarów przez nadawcę lub wyładowanie przez odbiorcę według odnośnych postanowień lub na podstawie umów zawartych z nadawcą i wymienionych w liście przewozowym albo też na podstawie umów zawartych z odbiorcą; wadliwe załadowanie, jeżeli według odnośnych postanowień lub na podstawie umów zawartych z nadawcą i wymienionych w liście przewozowym załadowania dokonał nadawca;

d) naturalne właściwości pewnych towarów, mogące powodować całkowite lub częściowe ich zaginięcie albo uszkodzenie, w szczególności przez połamanie, rdzę, wewnętrzne i samorzutne zepsucie, wyschnięcie, ubytek;

e) nadanie przedmiotów wyłączonych od przewozu pod nazwą niezgodną z rzeczywistością, nieścisłą lub niedostateczną, nadanie pod nazwą niezgodną z rzeczywistością przedmiotów dopuszczonych do przewozu warunkowo lub niezachowania przez nadawcę przepisanych środków ostrożności przy przedmiotach dopuszczonych do przewozu warunkowo;

f) przewóz żywych zwierząt;

g) przewóz przesyłek, które na podstawie niniejszej Konwencji, odnośnych postanowień albo stosownie do umów zawartych z nadawcą i wyrażonych w liście przewozowym powinny być dozorowane (konwojowane), jeżeli dozorowanie zmierza do zapobiegnięcia niebezpieczeństwu.

Artykuł  28.

Obowiązek udowodnienia.

§ 1. - Udowodnienie, że przekroczenie terminu dostawy, zaginięcie lub uszkodzenie spowodowane zostało okolicznościami przewidzianymi w artykule 27 § 2, ciąży na kolei.

§ 2. - Jeżeli kolej wykaże, iż z okoliczności danego przypadku wynika, że zaginięcie lub uszkodzenie mogło powstać z jednej lub kilku przyczyn wymienionych w artykule 27 § 3, istnieje domniemanie, że szkoda powstała z tych właśnie przyczyn. Osoba uprawniona ma jednak prawo udowodnić, że szkoda nie powstała z tych lub wyłącznie z jednej z tych przyczyn.

Domniemania tego nie stosuje się w przypadku przewidzianym w artykule 27 § 3 litera a) w razie nadmiernego ubytku lub w razie zaginięcia małych sztuk.

Artykuł  29.

Domniemanie przy ponownym nadaniu.

§ 1. - Jeżeli przesyłkę, przewożoną na warunkach niniejszej Konwencji, ponownie nadano na warunkach tejże Konwencji i po ponownym nadaniu stwierdzono częściowe zaginięcie lub uszkodzenie, to istnieje domniemanie, że częściowe zaginięcie lub uszkodzenie nastąpiło podczas ostatniej umowy przewozu, jeżeli zachodzą następujące warunki:

a) przesyłka ciągle pozostawała pod dozorem kolei;

b) przesyłkę ponownie nadano w takim nie zmienionym stanie, w jakim nadeszła do stacji ponownego nadania.

§ 2. - Takie samo domniemanie ma zastosowanie także wówczas, jeżeli ponowne nadanie poprzedzone zostało umową przewozu nie opartą na niniejszej Konwencji i jeżeli przy bezpośrednim nadaniu od pierwotnej stacji nadania do ostatniej stacji przeznaczenia należało zastosować niniejszą Konwencję.

Artykuł  30.

Domniemanie zaginięcia towaru.

Odnalezienie towaru.

§ 1. - Osoba uprawniona może bez dalszych dowodów uważać towar za zaginiony, jeżeli nie wydano go odbiorcy lub nie oddano mu go do rozporządzenia w ciągu 80 dni po upływie terminu dostawy.

§ 2. - Osoba uprawniona, otrzymując odszkodowanie za zaginiony towar, może pisemnie zażądać, aby w razie odnalezienia towaru w ciągu roku po wypłaceniu odszkodowania zawiadomiono ją o tym niezwłocznie. O złożeniu takiego żądania należy jej wydać poświadczenie na piśmie.

§ 3. - W ciągu trzydziestu dni po otrzymaniu zawiadomienia osoba uprawniona może żądać, aby towar wydano jej na jednej ze stacji drogi przewozu; w tym przypadku powinna ona zapłacić koszty przewozu towaru od stacji nadania do stacji, na której nastąpiło wydanie, jak również zwrócić otrzymane odszkodowanie z wyjątkiem kosztów ewentualnie zawartych w tym odszkodowaniu; osoba uprawniona nie traci prawa do odszkodowania za przekroczenie terminu dostawy przewidzianego w artykule 34, a w danym razie w artykule 36.

§ 4. - Jeżeli nie wysunięto żądania przewidzianego w § 2 lub jeżeli nie zostały udzielone żadne wskazówki w określonym w § 3 terminie trzydziestu dni albo jeżeli towar odnaleziono później niż w rok po wypłaceniu odszkodowania, to kolej rozporządza towarem na podstawie ustaw i przepisów swojego Państwa.

Artykuł  31.

Wysokość odszkodowania za zaginięcie towaru.

§ 1. - Jeżeli na podstawie postanowień niniejszej Konwencji kolej obowiązana jest zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie towaru, odszkodowanie to oblicza się:

według ceny giełdowej,

w braku ceny giełdowej - według cen rynkowych,

w braku jednych i drugich - według wartości zwyczajnej,

jaką towary tego samego rodzaju i gatunku miały w miejscu i czasie przyjęcia towaru do przewozu.

Wysokość odszkodowania nie może jednak przewyższać 100 franków za każdy brakujący kilogram wagi brutto, z zastrzeżeniem ograniczeń przewidzianych w artykule 35.

Nadto należy zwrócić przewoźne, cło i inne kwoty, zapłacone w związku z przewozem zaginionego towaru, jednak bez jakiegokolwiek dalszego odszkodowania.

§ 2. - Jeżeli kwoty służące za podstawę do obliczania odszkodowania nie są wyrażone w walucie Państwa, w którym zażądano zapłaty, należy je przerachować według kursu dnia i miejsca zapłaty odszkodowania.

Artykuł  32.

Ograniczenie odpowiedzialności na ubytek wagi z powodu przewozu.

§ 1. - Przy towarach, które z powodu swych naturalnych właściwości tracą z reguły na wadze z powodu przewozu, kolej odpowiada bez względu na przebytą odległość tylko za tę część ubytku na wadze, która przewyższa następujące dopuszczalne normy ubytku:

a) dwa od sta wagi przy towarach płynnych lub nadanych w stanie wilgotnym oraz przy następujących towarach:

chmiel,

drzewo farbiarskie tarte lub mielone,

futra w błamach,

grzyby świeże,

jarzyny świeże,

kit świeży,

kory,

korzenie,

korzeń lukrecjowy,

kości całe lub mielone,

liście tytoniowe świeże,

mydła i oleje twarde,

odpadki skór,

owoce świeże, suszone lub smażone,

rogi i kopyta,

ryby suszone,

skóry,

sól,

szczecina,

ścięgna zwierzęce,

tłuszcze,

torf,

tytoń krajany,

wełna,

węgiel i koks,

włosie końskie;

b) jeden od sta wagi przy wszystkich innych towarach suchych, które są również narażone na ubytek wagi przy przewozie.

§ 2. - Kolej nie może się powoływać na ograniczenie odpowiedzialności przewidziane w § 1, jeżeli na podstawie okoliczności danego przypadku udowodniono, że ubytek nie wynika z przyczyn uzasadniających stosowanie norm dopuszczalnego ubytku wagi.

§ 3. - W razie przewozu kilku sztuk towaru za jednym listem przewozowym ubytek wagi oblicza się dla każdej sztuki, jeżeli wagę jej podano oddzielnie w liście przewozowym przy nadaniu lub jeżeli można ją ustalić w inny sposób.

§ 4. - W razie całkowitego zaginięcia towaru przy obliczaniu odszkodowania nie stosuje się żadnego potrącenia na ubytek wagi.

§ 5. - Postanowienia niniejszego artykułu nie naruszają w niczym postanowień artykułów 27 i 28.

Artykuł  33.

Wysokość odszkodowania w razie uszkodzenia towaru.

W razie uszkodzenia kolej ma zapłacić, bez dalszego odszkodowania, kwotę, o którą obniżyła się wartość towaru. Kwotę tę ustala się biorąc za podstawę odszkodowanie należne stosownie do artykułu 31 w razie zaginięcia - jednakże bez ograniczenia do 100 franków za każdy brakujący kilogram wagi brutto oraz stosując współczynnik obniżenia. Współczynnik ten równa się stosunkowi pomiędzy wartością, jaką ma uszkodzony towar w miejscu przeznaczenia, a wartością, jaką miałby towar w tym samym miejscu, gdyby nie został uszkodzony podczas wykonywania umowy przewozu.

Odszkodowanie nie może jednak przewyższać:

a) jeżeli cała przesyłka doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie - kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia całej przesyłki;

b) jeżeli tylko część przesyłki doznała obniżenia wartości przez uszkodzenie - kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia części, która doznała obniżenia wartości.

Artykuł  34.

Wysokość odszkodowania za przekroczenie terminu dostawy.

§ 1. - Jeżeli termin dostawy jest przekroczony i osoba uprawniona nie udowodni, że wskutek tego powstała szkoda, kolej obowiązana jest zapłacić jedną dziesiątą część przewoźnego za każdą jedną dziesiątą część przekroczenia terminu dostawy; rozpoczętą dziesiątą część terminu dostawy liczy się za pełną. Odszkodowanie może wynosić najwyżej połowę przewoźnego.

§ 2. - Jeżeli udowodniono, że wskutek przekroczenia wynikła szkoda, należy zapłacić za nią odszkodowanie, które nie może przewyższać kwoty przewoźnego.

§ 3. - Odszkodowania przewidziane w §§ 1 i 2 niniejszego artykułu nie będą przyznawane obok odszkodowań, które mają być wypłacone za całkowite zaginięcie towaru.

W razie częściowego zaginięcia należy odszkodowania te zapłacić w danym razie tylko za nie zaginioną część przesyłki.

W razie uszkodzenia przyznaje się w danym razie te odszkodowania obok odszkodowania przewidzianego w artykule 33.

Odszkodowania przewidziane w §§ 1 i 2 łącznie z odszkodowaniami przewidzianymi w artykułach 31 i 33 nie mogą w żadnym razie wynosić więcej niż odszkodowanie za całkowite zaginięcie towaru.

Artykuł  35.

Ograniczenie odszkodowania na podstawie pewnych taryf.

Jeżeli kolej ustala szczególne warunki przewozu (taryfy specjalne lub wyjątkowe), które przewidują zniżkę w porównaniu z przewoźnem obliczonym na podstawie ogólnych warunków (taryfy ogólne), może ona ograniczyć do pewnej kwoty maksymalnej wysokość odszkodowania należnego osobie uprawnionej za przekroczenie terminu dostawy, zaginięcie lub uszkodzenie.

Jeżeli takie ograniczenie przewiduje taryfa, którą zastosowano tylko na części drogi przewozu, ograniczenie może być zastosowane tylko wówczas, gdy fakt uzasadniający odszkodowanie zaszedł na tej właśnie części drogi przewozu.

Artykuł  36.

Wysokość odszkodowania w razie deklarowania wartości dostawy.

W razie deklarowania wartości dostawy można żądać, oprócz odszkodowań przewidzianych w artykułach 31, 33, 34, a w danym razie w artykule 35, wynagrodzenia za udowodnioną dalszą szkodę do wysokości podanej kwoty wartości dostawy.

Artykuł  37.

Wysokość odszkodowania w razie złego zamiaru lub rażącego niedbalstwa ze strony kolei.

We wszystkich przypadkach przekroczenia terminu dostawy, całkowitego lub częściowego zaginięcia albo uszkodzenia towaru wynikłego wskutek złego zamiaru lub rażącego niedbalstwa kolei należy wypłacić osobie uprawnionej pełne odszkodowanie za udowodnioną szkodę do podwójnej wysokości maksymalnych kwot przewidzianych, zależnie od okoliczności, w artykułach 31, 33, 34, 35 i 36.

Artykuł  38.

Oprocentowanie odszkodowania.

Osoba uprawniona może żądać odsetek. Odsetki te, w wysokości 5% w stosunku rocznym od przyznanego odszkodowania, należą się, jeżeli odszkodowanie przekracza dziesięć franków z jednego listu przewozowego; liczą się one od dnia reklamacji przewidzianej w art. 41 lub - jeżeli reklamacji nie wniesiono - od dnia wytoczenia powództwa sądowego.

Artykuł  39.

Zwrot odszkodowań.

Niesłusznie otrzymane odszkodowanie należy zwrócić.

W razie oszustwa kolej ma nadto prawo żądać zapłacenia kwoty równej tej, którą niesłusznie wypłaciła.

Artykuł  40.

Odpowiedzialność kolei za swoich pracowników.

Kolej odpowiada za swoich pracowników oraz za inne osoby, którymi posługuje się przy wykonywaniu przejętego na siebie przewozu.

Jeżeli jednak pracownicy kolei, na żądanie osoby zainteresowanej, sporządzają listy przewozowe, dokonują tłumaczeń lub spełniają inne czynności, do których kolej nie jest obowiązana, uważa się ich za działających na rachunek osoby, której oddają te usługi.

Rozdział  II.

REKLAMACJE ADMINISTRACYJNE. POWÓDZTWA. POSTĘPOWANIE I PRZEDAWNIENIE W RAZIE SPORÓW WYNIKŁYCH Z UMOWY PRZEWOZU

Artykuł  41.

Reklamacje administracyjne.

§ 1. - Reklamacje administracyjne, wynikłe z umowy przewozu, należy wnosić na piśmie do kolei wskazanej w artykule 43.

§ 2. - Prawo do wnoszenia reklamacji służy tym osobom, które mają prawo wytoczenia powództwa sądowego, przeciwko kolei na podstawie artykułu 42.

§ 3. - Wnosząc reklamację nadawca powinien przedstawić wtórnik listu przewozowego, odbiorca zaś - list przewozowy, jeżeli mu go wydano.

§ 4. - List przewozowy, wtórnik listu przewozowego i inne dokumenty, które osoba uprawniona chce dołączyć do swej reklamacji, należy przedstawić w oryginałach lub odpisach, które na żądanie kolei muszą być należycie uwierzytelnione.

Załatwiając reklamację ostatecznie kolej może żądać przedstawienia oryginalnego listu przewozowego, wtórnika listu przewozowego lub zaświadczenia o zaliczeniu, ażeby zamieścić na nich stwierdzenie ostatecznego załatwienia.

Artykuł  42.

Osoby uprawnione do wytoczenia powództwa sądowego przeciwko kolei.

§ 1. - Prawo wytoczenia powództwa sądowego o zwrot kwoty zapłaconej z tytułu umowy przewozu służy tylko temu, kto dokonał zapłaty.

§ 2. - Prawo wytoczenia powództwa z tytułu zaliczeń (artykuł 19) służy tylko nadawcy.

§ 3. - Prawo wytoczenia powództwa przeciwko kolei z tytułu innych roszczeń wynikających z umowy przewozu służy:

a) nadawcy do chwili przyjęcia przez odbiorcę listu przewozowego bądź gdy skorzystał z prawa przysługującego mu na mocy artykułu 16 § 3 lub artykułu 22;

b) odbiorcy od chwili przyjęcia przez niego listu przewozowego lub gdy skorzystał z prawa przysługującego mu na mocy artykułu 16 § 3;

c) odbiorcy wskazanemu przez nadawcę w liście przewozowym jako uprawnionemu zleceniodawcy od chwili, gdy skorzystał z prawa przysługującego mu na mocy artykułu 22. Prawo wytoczenia powództwa wygasa jednak, gdy na podstawie zlecenia stosownie do artykułu 22 § 1 lit. c) wskazanemu odbiorcy został wydany list przewozowy lub gdy odbiorca skorzystał z prawa przysługującego mu na mocy artykułu 16 § 3.

Wytaczając powództwo, nadawca powinien przedstawić wtórnik listu przewozowego. Nadawca nie posiadający wtórnika listu przewozowego może wytoczyć powództwo przeciwko kolei jedynie za zgodą odbiorcy lub jeżeli udowodni, że odbiorca odmówił przyjęcia towaru.

Artykuł  43.

Koleje, przeciwko którym można wytoczyć powództwo. Właściwość.

§ 1. - Powództwo o zwrot kwoty zapłaconej z tytułu umowy przewozu można wytoczyć przeciwko kolei, która pobrała te kwoty, albo przeciwko kolei, na rzecz której pobrano za wysoką kwotę.

§ 2. - Powództwo z tytułu zaliczeń przewidzianych w artykule 19 można wytoczyć tylko przeciwko kolei nadania.

§ 3. - Inne powództwa z umowy przewozu można wytaczać tylko przeciwko kolei nadania, kolei przeznaczenia lub przeciwko tej kolei, na której zaszło zdarzenie uzasadniające roszczenie.

Powództwo można wytoczyć przeciwko kolei przeznaczenia także wówczas, gdy kolej ta nie otrzymała ani towaru, ani listu przewozowego.

§ 4. - Jeżeli powód ma prawo wyboru spośród kilku kolei, to jego prawo wyboru wygasa z chwilą wniesienia pozwu przeciwko jednej z tych kolei.

§ 5. - Jeżeli umowy między Państwami lub dokumenty koncesyjne nie zawierają odmiennych postanowień, powództwo można wytoczyć tylko przed właściwym sądem tego Państwa, do którego przynależy pozwana kolej.

Jeżeli pewne przedsiębiorstwo eksploatuje w różnych Państwach samodzielne sieci kolejowe, to każdą z tych sieci w rozumieniu niniejszego paragrafu uważa się za oddzielną kolej.

§ 6. - Przeciwko kolei innej niż wskazana w §§ 1, 2 i 3 można wnieść roszczenia w drodze powództwa wzajemnego lub zarzutu do sądu właściwego dla powództwa głównego wynikającego z tej samej umowy przewozu.

§ 7. - Postanowienia niniejszego artykułu nie dotyczą wzajemnych roszczeń zwrotnych kolei unormowanych w rozdziale III niniejszego tytułu.

Artykuł  44.

Stwierdzenie częściowego zaginięcia lub uszkodzenia towaru.

§ 1. - Jeżeli kolej spostrzeże lub przypuszcza albo też osoba uprawniona twierdzi, że towar częściowo zaginął bądź został uszkodzony, kolej obowiązana jest, w zależności od rodzaju szkody, niezwłocznie, w miarę możności w obecności osoby uprawnionej, stwierdzić protokolarnie stan towaru, jego wagę oraz - jeżeli to jest możliwe - wysokość i przyczynę szkody, jak również czas jej powstania.

Odpis tego protokołu powinien być wydany osobie uprawnionej bezpłatnie na jej żądanie.

§ 2. - Jeżeli uprawniony nie uznaje tego, co stwierdzono w protokole, może on żądać ustalenia w drodze sądowej stanu i wagi towaru, jak również przyczyny i wysokości szkody zgodnie z ustawami i przepisami Państwa, w którym odbywa się ustalenie sądowe.

Artykuł  45.

Wygaśnięcie roszczenia przeciwko kolei z tytułu umowy przewozu.

§ 1. - Z chwilą odebrania towaru przez osoby uprawnione wygasają wszelkie roszczenia przeciwko kolei z tytułu umowy przewozu za przekroczenie terminu dostawy, częściowe zaginięcie lub uszkodzenie.

§ 2. - Nie wygasają jednak:

a) roszczenia o odszkodowanie, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że szkoda wynikła wskutek złego zamiaru lub rażącego niedbalstwa kolei;

b) roszczenia z tytułu przekroczenia terminu dostawy, jeżeli zgłoszono je jednej z kolei wymienionych w artykule 43 § 3, w ciągu 30 dni, nie wliczając dnia odbioru towaru przez osobę uprawnioną;

c) roszczenia o odszkodowanie z tytułu częściowego zaginięcia lub uszkodzenia:

1° jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie zostało stwierdzone zgodnie z artykułem 44 przed odbiorem towaru przez osobę uprawnioną;

2° jeżeli tylko z winy kolei zaniedbano stwierdzenia szkody, którego należało dokonać stosownie do artykułu 44;

d) roszczenia o naprawienie szkód nie dających się z zewnątrz zauważyć, które stwierdzone zostały przez osobę uprawnioną dopiero po odebraniu towaru, jeżeli zostały spełnione następujące warunki:

1° stwierdzenia szkody, zgodnie z artykułem 44, musi osoba uprawniona zażądać niezwłocznie po wykryciu, najpóźniej jednak w ciągu siedmiu dni po odebraniu towaru;

2° uprawniony musi udowodnić, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem towaru do przewozu a jego wydaniem.

§ 3. - Jeżeli na podstawie postanowień przewidzianych w artykule 29 § 1 towar został na nowo nadany, to wygasają roszczenia o odszkodowanie z powodu częściowego zaginięcia lub uszkodzenia na podstawie poprzedzającej nowe nadanie umowy przewozu, tak jakby tu chodziło o jedną umowę przewozu.

Artykuł  46.

Przedawnienie roszczenia z tytułu umowy przewozu.

§ 1. - Roszczenie z tytułu umowy przewozu przedawnia się z upływem jednego roku.

Termin przedawnienia wynosi natomiast trzy lata, jeżeli chodzi:

a) o roszczenie o wypłatę zaliczenia, które kolej pobrała od odbiorcy;

b) o roszczenie o wypłatę nadwyżki uzyskanej przy sprzedaży, dokonanej przez kolej;

c) o roszczenie z tytułu szkody spowodowanej złym zamiarem;

d) o roszczenie z tytułu oszustwa, o którym mowa w artykule 39;

e) o roszczenie na podstawie poprzedzającej nowe nadanie umowy przewozu w przypadku przewidzianym w artykule 29 § 1.

§ 2. - Przedawnienie biegnie:

a) dla roszczeń o odszkodowanie z powodu przekroczenia terminu dostawy, częściowego zaginięcia lub uszkodzenia - od dnia wydania;

b) dla roszczeń o odszkodowanie w razie całkowitego zaginięcia - od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy;

c) dla roszczeń o zapłatę lub zwrot przewoźnego, opłat dodatkowych lub dopłat albo o sprostowanie - w razie niewłaściwego zastosowania taryfy lub błędu w obliczeniu:

1° jeżeli nastąpiła zapłata - z dniem zapłaty;

2° jeżeli zapłaty nie było - od dnia przyjęcia towaru do przewozu, jeżeli zapłaty powinien dokonać nadawca, lub od dnia, w którym odbiorca przyjął list przewozowy, jeżeli zapłaty powinien on dokonać;

3° jeżeli kwoty stanowiły przedmiot rachunku przedpłaty - od dnia, w którym kolej wręczyła nadawcy rachunek kosztów przewidziany w artykule 17 § 8; jeżeli tego rachunku nie wręczono, to termin dla roszczeń kolei biegnie od trzydziestego dnia po upływie terminu dostawy;

d) dla roszczeń kolei o zwrot kwot, które opłacił odbiorca zamiast nadawcy lub nadawca zamiast odbiorcy, a które kolej musi zwrócić osobie uprawnionej - od dnia zwrotu tej kwoty;

e) dla roszczeń z tytułu zaliczeń przewidzianych w artykule 19 - od 42 dnia po upływie terminu dostawy;

f) dla roszczeń o wypłatę nadwyżki uzyskanej przy sprzedaży - od dnia sprzedaży;

g) dla roszczeń o uiszczenie dopłaty, żądanej przez władzę celną - od dnia, w którym władza celna wystąpiła z takim żądaniem;

h) we wszelkich innych wypadkach - od dnia, od którego przysługuje prawo dochodzenia roszczeń.

Dnia, wskazanego jako początek przedawnienia, nie wlicza się w żadnym razie do terminu przedawnienia.

§ 3. - Jeżeli uprawniony wniesie do kolei reklamację, stosownie do artykułu 41 bieg przedawnienia zawiesza się do dnia, w którym kolej udzieliła na piśmie odmownej odpowiedzi i zwróciła załączone do reklamacji dokumenty. Jeżeli reklamacja została tylko częściowo uwzględniona, to przedawnienie zaczyna biec w dalszym ciągu tylko dla spornej jeszcze części reklamacji. Obowiązek udowodnienia, że reklamację wniesiono lub że udzielono na nią odpowiedzi i zwrócono dokumenty, ciąży na tym, kto się na te fakty powołuje.

Dalsze reklamacje, których przedmiotem jest to samo roszczenie, nie zawieszają biegu przedawnienia.

§ 4. - Roszczeń przedawnionych nie można dochodzić w drodze powództwa wzajemnego ani podnosić w drodze zarzutu.

§ 5. - Z zastrzeżeniem powyższych postanowień zawieszenie i przerwanie przedawnienia normują ustawy i przepisy Państwa, w którym wytoczono powództwo.

Rozdział  III.

ROZRACHUNEK. WZAJEMNE ROSZCZENIE ZWROTNE MIĘDZY KOLEJAMI

Artykuł  47.

Rozrachunek między kolejami.

§ 1. - Każda kolej, która przy nadaniu lub wydaniu towaru pobrała koszty lub inne należności wynikające z umowy przewozu, obowiązana jest zapłacić kolejom uczestniczącym w przewozie przypadający im udział.

Rodzaj i sposób zapłaty regulują umowy pomiędzy kolejami.

§ 2. - Kolej nadania odpowiada z zachowaniem swoich praw w stosunku do nadawcy za przewoźne i inne koszty, których nie pobrała, jakkolwiek według listu przewozowego nadawca wziął je na swój rachunek.

§ 3. - Jeżeli kolej przeznaczenia wyda towar bez pobrania przewoźnego i innych należności wynikających z umowy przewozu, to odpowiada ona wobec poprzedzających kolei oraz wobec innych zainteresowanych.

§ 4. - Jeżeli Urząd Centralny Przewozów Międzynarodowych Kolejami, na żądanie jednej z kolei-wierzycielki, stwierdzi, że jedna z kolei nie płaci, to wszystkie pozostałe koleje uczestniczące w przewozie ponoszą niedobór w stosunku do swych udziałów z przewoźnego.

Zastrzega się roszczenie zwrotne do kolei zalegającej z zapłatą.

Artykuł  48.

Roszczenia zwrotne w razie odszkodowania za zaginięcie lub uszkodzenie.

§ 1. - Kolei, która na mocy postanowień niniejszej Konwencji wypłaciła odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie lub uszkodzenie, przysługuje roszczenie zwrotne do kolei uczestniczących w przewozie według następujących postanowień:

a) kolej, która spowodowała szkodę, ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność;

b) jeżeli szkodę spowodowało kilka kolei, każda z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez siebie spowodowaną. Jeżeli okoliczności nie pozwalają na takie ustalenie, sumę odszkodowania dzieli się między te koleje według zasad podawanych pod literą c);

c) jeżeli nie można udowodnić, że szkodę spowodowała jedna lub kilka kolei, to należne odszkodowanie dzieli się między wszystkie koleje, które uczestniczyły w przewozie, z wyjątkiem tych, które udowodnią, że szkoda nie powstała na ich liniach. Podziału dokonywa się w stosunku do ilości kilometrów taryfowych.

§ 2. - W razie niewypłacalności jednej z kolei udział na nią przypadający i przez nią nie zapłacony dzieli się pomiędzy wszystkie inne koleje, które uczestniczyły w przewozie, w stosunku do ilości kilometrów taryfowych.

Artykuł  49.

Roszczenia zwrotne w razie odszkodowania za przekroczenie terminu dostawy.

§ 1. - W razie wypłaty odszkodowania za przekroczenie terminu dostawy stosuje się przepisy artykułu 48. Jeżeli przekroczenie wynikło wskutek nieprawidłowości, stwierdzonych na kilku kolejach, odszkodowanie dzieli się pomiędzy te koleje w stosunku do czasu trwania opóźnienia na ich liniach.

§ 2. - Terminy dostawy, ustalone w artykule 11, dzieli się między koleje uczestniczące w przewozie w sposób następujący:

a) w razie przewozu dwiema kolejami sąsiednimi:

1° termin odprawy dzieli się na równe części;

2° termin przewozu dzieli się w stosunku do ilości kilometrów taryfowych, przypadających na każdą z tych dwu kolei;

b) w razie przewozu trzema lub więcej kolejami:

1° termin odprawy dzieli się w równych częściach pomiędzy kolej nadania a kolej przeznaczenia;

2° jedną trzecią terminu przewozu dzieli się w równych częściach pomiędzy wszystkie uczestniczące koleje;

3° pozostałe dwie trzecie terminu przewozu dzieli się w stosunku do ilości kilometrów taryfowych, przypadających na każdą z tych kolei.

§ 3. - Terminy dodatkowe, do których ma prawo jedna z kolei, dolicza się na rzecz tejże kolei.

§ 4. - Czas od chwili nadania towaru do chwili rozpoczęcia biegu terminu odprawy przyznaje się wyłącznie kolei nadania.

§ 5. - Wyżej wskazany podział stosuje się tylko wówczas, gdy nie zachowano całkowitego terminu dostawy.

Artykuł  50.

Postępowanie przy roszczeniach zwrotnych.

§ 1. - Kolej, przeciwko której wystąpiono z roszczeniem zwrotnym w myśl artykułów 48 i 49, nie ma prawa kwestionować prawidłowości zapłaty, dokonanej przez kolej występującą z roszczeniem zwrotnym, jeżeli sprawa odszkodowania została rozstrzygnięta w drodze sądowej i jeśli przyzwano ją przedtem w należyty sposób i dano jej możność przystąpienia do sporu w charakterze interwenienta. Sąd orzekający w sprawie głównej ustala, zależnie od okoliczności, terminy dla przypozwania i dla interwencji.

§ 2. - Kolej występująca z roszczeniem zwrotnym powinna pozwać jednym i tym samym pozwem wszystkie interesowane koleje, z którymi nie zawarła ugody, pod rygorem utraty roszczenia zwrotnego w stosunku do tych kolei, których nie pozwała.

§ 3. - Sąd powinien rozstrzygnąć jednym i tym samym wyrokiem o wszystkich roszczeniach zwrotnych, z którymi wystąpiono.

§ 4. - Pozwanym kolejom nie przysługują żadne dalsze roszczenia zwrotne.

§ 5. - Postępowania z tytułu roszczeń zwrotnych nie wolno włączać do postępowania o odszkodowanie.

Artykuł  51.

Właściwość przy roszczeniach zwrotnych.

§ 1. - Sąd siedziby kolei, przeciwko której wystąpiono z roszczeniem zwrotnym, jest wyłącznie właściwy dla wszystkich powództw o roszczenia zwrotne.

§ 2. - Jeżeli powództwo ma być wytoczone przeciwko kilku kolejom, to kolej występująca jako powód ma prawo wyboru pomiędzy sądami właściwymi w myśl § 1 niniejszego artykułu.

Artykuł  52.

Umowy co do roszczeń zwrotnych.

Koleje mogą zawierać umowy, które odbiegają od przepisów rozdziału III o wzajemnych roszczeniach zwrotnych.

TYTUŁ  IV

RÓŻNE PRZEPISY

Artykuł  53.

Stosowanie prawa wewnętrznego.

W braku postanowień w niniejszej Konwencji stosuje się wewnętrzne ustawy i przepisy dotyczące przewozu w każdym Państwie.

Artykuł  54.

Ogólne przepisy postępowania.

We wszystkich sporach sądowych, które wynikają z przewozów dokonywanych na podstawie niniejszej Konwencji, stosuje się postępowanie obowiązujące sąd właściwy, jeżeli niniejsza Konwencja nie postanawia inaczej.

Artykuł  55.

Wykonalność wyroków. Zajęcia i zabezpieczenia.

§ 1. - Wyroki wydane na zasadzie niniejszej Konwencji przez sąd właściwy w postępowaniu spornym lub zaocznym, które stały się wykonalne na podstawie ustaw obowiązujących ten sąd, podlegają wykonaniu w każdym innym umawiającym się Państwie, skoro tylko zostaną dopełnione formalności przepisane w tym Państwie. Ponowne badanie sprawy pod względem rzeczowym nie jest dozwolone.

Postanowienie to nie dotyczy wyroków o wykonalności tylko tymczasowej, jak również tych postanowień wyroków, które poza kosztami procesu zasądzają od powoda wskutek oddalenia jego powództwa dalsze odszkodowanie.

§ 2. - Wynikające z przewozu międzynarodowego wierzytelności jednej kolei w stosunku do drugiej kolei, która nie należy do tego samego Państwa co pierwsza, mogą być zajęte tylko na podstawie orzeczenia sądu tego Państwa, do którego należy kolej uprawniona do żądania tych wierzytelności.

§ 3. - Tabor kolejowy wraz z przedmiotami służącymi do przewozu i należącymi do kolei, jak pojemniki, sprzęt ładunkowy, opony itp., można zająć na innym obszarze aniżeli obszar Państwa, do którego należy kolej będąca właścicielem jedynie na podstawie orzeczenia sądu Państwa, do którego należy kolej będąca właścicielem.

Załącznik VII ustala warunki, na jakich wagony prywatne nie mogą być zajmowane.

§ 4. - Przy powództwach sądowych, opartych na międzynarodowej umowie przewozu, nie można żądać zabezpieczenia kosztów przewodu.

Artykuł  56.

Jednostka monetarna. Kursy przerachowania lub przyjmowania obcych walut.

§ 1. - Kwoty wskazane we frankach w niniejszej Konwencji lub w załącznikach do niej uważa się za wyrażone we frankach złotych o wadze 10/31 grama i próbie 0,900.

§ 2. - Kolej jest obowiązana ogłaszać kursy, według których przerachowuje koszty przewozu, inne koszty i zaliczenia, wyrażone w obcych walutach, a opłacane w walucie krajowej (kursy przerachowania).

§ 3. - Kolej, która przyjmuje zapłatę w obcej walucie, jest obowiązana ogłaszać kursy, według których przyjmuje tę obcą walutę (kursy przyjmowania).

Artykuł  57.

Urząd Centralny Przewozów Międzynarodowych Kolejami

§ 1. - Dla ułatwienia i zapewnienia wykonania Konwencji niniejszej ustanawia się Urząd Centralny Przewozów Międzynarodowych Kolejami, który ma za zadanie:

a) przyjmowanie zawiadomień każdego z umawiających się Państw i każdej z kolei oraz podawanie ich do wiadomości innym Państwom i kolejom;

b) zbieranie, zestawianie i ogłaszanie wszelkiego rodzaju wiadomości mających znaczenie dla przewozów międzynarodowych;

c) ułatwienie stosunków finansowych pomiędzy kolejami, wynikających z przewozów międzynarodowych, jak również ułatwienie ściągania zaległych należności oraz ułatwienie pod tym względem pewności we wzajemnych stosunkach pomiędzy kolejami;

d) na żądanie jednego z umawiających się Państw lub przedsiębiorstw, których linie są wpisane do listy przewidzianej w artykule 58, próbować, przez zaofiarowanie swych dobrych usług lub swego pośrednictwa lub też innym sposobem, pojednania w celu zlikwidowania sporów pomiędzy danymi Państwami lub przedsiębiorstwami co do wykładni lub stosowania Konwencji;

e) wydawanie na żądanie zainteresowanych stron - Państw, przedsiębiorstw przewozowych lub użytkowników - opinii przy sporach co do wykładni lub stosowania Konwencji;

f) współpracowanie w uregulowaniu arbitrażowym sporów, których przedmiotem jest wykładnia lub stosowanie Konwencji;

g) zajmowanie się pod względem administracyjnym wnioskami co do zmiany niniejszej Konwencji oraz stawianie, w razie potrzeby, wniosków o zwołanie konferencji stosownie do artykułu 67.

§ 2. - Specjalny regulamin, stanowiący załącznik V do niniejszej Konwencji, określa siedzibę, skład i organizację tego Urzędu oraz środki potrzebne do wykonywania jego działalności. Regulamin ten określa ponadto warunki działania i nadzorowania. Regulamin ten oraz zmiany, poczynione w nim przez porozumienie się wszystkich umawiających się Państw, mają taką samą moc obowiązującą i taki sam czas trwania, jak i sama Konwencja.

Artykuł  58.

Lista linij podległych Konwencji.

§ 1. - Urząd Centralny, przewidziany w artykule 57, obowiązany jest ułożyć i prowadzić bieżąco listę linij podległych niniejszej Konwencji. Otrzymuje on w tym celu od umawiających się Państw zawiadomienia o wpisaniu na tę listę lub o wykreśleniu z niej linij pewnych kolei lub przedsiębiorstw, wymienionych w artykule 2.

§ 2. - Nowa linia uczestniczy w przewozach międzynarodowych dopiero po upływie jednego miesiąca od daty pisma Urzędu Centralnego zawiadamiającego inne Państwa o jej wpisaniu na listę.

§ 3. - Urząd Centralny skreśla daną linię, skoro tylko umawiające się Państwo, na którego żądanie wpisano tę linię na listę, zawiadomi go, że linia ta nie jest już w stanie czynić zadość zobowiązaniom nałożonym przez Konwencję.

§ 4. - Otrzymanie zawiadomienia z Urzędu Centralnego o dokonanym wykreśleniu uprawnia niezwłocznie każdą kolej do przerwania z daną linią wszelkich stosunków wynikających z międzynarodowego przewozu. Przewozy już rozpoczęte należy jednak dokończyć.

Artykuł  59.

Postanowienia specjalne dotyczące niektórych przewozów. Postanowienia dodatkowe.

§ 1. - Co do przewozu wagonów prywatnych obowiązują postanowienia Załącznika VII.

§ 2. - Co do przewozu pojemników obowiązują postanowienia Załącznika VIII.

§ 3. - Dla przewozu przesyłek ekspresowych koleje mogą w drodze stosownych przepisów, zamieszczonych w ich taryfach, wprowadzić pewne specjalne postanowienia zgodne z Załącznikiem IX.

§ 4. - Co do następujących przesyłek:

a) przesyłki przewożone za dokumentami przewozowymi przenośnymi,

b) przesyłki wydane tylko za zwrotem wtórnika listu przewozowego,

c) przesyłki czasopism,

d) przesyłki towarów przeznaczonych na targi i wystawy,

e) przesyłki przyborów ładunkowych oraz środków ochronnych od ciepła i zimna dla przewożonych towarów mogą dwa lub więcej z umawiających się Państw w drodze specjalnych umów, a koleje przez zamieszczenie specjalnych przepisów w swych taryfach, wprowadzić pewne warunki przewozu, zawierające odchylenie od niniejszej Konwencji; w szczególności można przewidzieć używanie innego dokumentu przewozowego aniżeli ten, jaki ustalono w Załączniku II do niniejszej Konwencji.

§ 5. - Postanowienia dodatkowe, które w celu wykonania Konwencji wprowadzają pewne Państwa lub pewne koleje, należy podać do wiadomości Urzędowi Centralnemu.

Umowy zawarte w przedmiocie stosowania tych postanowień mogą wejść w życie na kolejach, które przejęły te postanowienia, w formie określonej przez ustawy i przepisy każdego Państwa; postanowienia te nie mogą wprowadzać odchyleń od Konwencji Międzynarodowej.

O wprowadzeniu ich w życie należy zawiadomić Urząd Centralny.

Artykuł  60.

Arbitrażowe załatwianie sporów.

§ 1. - Spory, których przedmiotem jest wykładnia lub stosowanie Konwencji jako prawa krajowego lub prawa umownego oraz postanowień dodatkowych, wydawanych przez poszczególne umawiające się Państwa, jak również umów specjalnych, przewidzianych w artykule 59 § 4, mogą być, na żądanie stron, poddane sądom arbitrażowym, których skład i postępowanie stanowią przedmiot Załącznika X do niniejszej Konwencji.

§ 2. - Jednakże w razie sporu pomiędzy Państwami postanowienia Załącznika X nie wiążą stron, które mogą swobodnie określić skład sądu arbitrażowego i postępowanie arbitrażowe.

§ 3. - Na żądanie stron postępowanie arbitrażowe może być wdrożone:

a) z zastrzeżeniem uregulowania sporów według innych postanowień prawnych:

1° przy sporach pomiędzy umawiającymi się Państwami,

2° przy sporach pomiędzy umawiającymi się Państwami z jednej strony a Państwami nie umawiającymi się z drugiej strony,

3° przy sporach pomiędzy Państwami nie umawiającymi się, o ile w ostatnich dwu przypadkach Konwencję stosuje się jako prawo krajowe lub prawo umowne;

b) przy sporach pomiędzy przedsiębiorstwami przewozowymi;

c) przy sporach pomiędzy przedsiębiorstwami przewozowymi i użytkownikami;

d) przy sporach pomiędzy użytkownikami.

§ 4. - Prawo krajowe sądu zwykłego, do którego skargę należało wnieść, określa warunki zawieszenia i przerwania przedawnienia roszczeń z umowy przewozu międzynarodowego, stanowiącego przedmiot wdrożenia postępowania arbitrażowego na podstawie niniejszego artykułu.

§ 5. - Orzeczenia wydane przez sądy arbitrażowe w stosunku do przedsiębiorstw przewozowych lub użytkowników są wykonalne w każdym z umawiających się Państw natychmiast po wypełnieniu formalności przepisanych w Państwie, w którym wykonanie powinno nastąpić.

TYTUŁ  V

POSTANOWIENIA WYJĄTKOWE

Artykuł  61.

Odchylenia tymczasowe.

§ 1. - Jeżeli położenie gospodarcze i finansowe jednego z Państw może spowodować poważne trudności w stosowaniu postanowień tytułu III rozdziału III Konwencji, każde Państwo będzie mogło bądź w drodze postanowień zamieszczonych w taryfach, bądź w drodze zarządzeń władzy państwowej takich, jak upoważnienie ogólne lub szczegółowe udzielone zarządom kolei, odstępować od postanowień artykułów 17, 19 i 21 Konwencji, postanawiając dla pewnych komunikacji:

a) że koszty przewozu przesyłek wysyłanych z tego Państwa muszą być opłacone przez nadawcę:

1° bądź do granic tego Państwa,

2° bądź co najmniej do granic tego Państwa;

b) że koszty przewozu przesyłek przeznaczonych do tego Państwa muszą być opłacone przez nadawcę:

1° bądź co najmniej do granic tego Państwa, chyba że Państwo, z którego przesyłki się wysyła, było zmuszone zarządzić ograniczenia podane wyżej jak pod a) 1°,

2° bądź tylko do granic tego Państwa;

c) że przesyłki wysyłane z tego Państwa lub do niego przeznaczone nie mogą być obciążone żadnym zaliczeniem i że zaliczki w gotowiźnie nie są dopuszczalne, albo że zaliczenia i zaliczki w gotowiźnie są ograniczone do pewnej wysokości;

d) że nadawca nie będzie mógł zmienić umowy o przewóz, jeśli chodzi o kraj przeznaczenia, frankaturę i zaliczenie.

§ 2. - Pod tymi samymi warunkami mogą Państwa w drodze upoważnień ogólnych lub szczegółowych, udzielanych zarządom kolejowym, odstępować od postanowień artykułów 17, 19, 21 i 22 Konwencji w odniesieniu do komunikacji między sobą, ustalając, że:

a) przepisy o opłacaniu kosztów będą specjalnie ustalone w porozumieniu zawartym między kolejami zainteresowanymi w tych przepisach.

Wspomniane przepisy nie mogą zawierać sposobów nieprzewidzianych w artykule 17;

b) niektóre zmiany umowy przewozu nie są dopuszczalne.

§ 3. - Zarządzenia wydane na podstawie §§ 1 i 2 należy podać do wiadomości Urzędu Centralnego.

Zarządzenia wymienione w § 1 wejdą w życie najwcześniej po upływie ośmiu dni, licząc od dnia, w którym Urząd Centralny zawiadomi o nich inne Państwa.

Zarządzenia wymienione w § 2 wejdą w życie najwcześniej po upływie dwu dni, licząc od dnia ogłoszenia w Państwach zainteresowanych.

§ 4. - Do przesyłek znajdujących się w drodze nie mają zastosowania wspomniane zarządzenia.

Artykuł  62.

Odpowiedzialność w komunikacji kolejowo-morskiej.

§ 1. - Przy przewozach kolejowo-morskich liniami wymienionymi w artykule 2 § 1 każde Państwo może żądając zamieszczenia odpowiedniej wzmianki w liście linii podległych Konwencji uzupełnić przyczyny zwolnień od odpowiedzialności z artykułu 27 na podstawie całokształtu poniższych przyczyn.

Przewoźnik może się jednak na nie powołać tylko w tym przypadku, gdy udowodni, że zaginięcie, uszkodzenie lub przekroczenie terminu dostawy powstało podczas przewozu morskiego od chwili załadowania towaru na statek do chwili wyładowania towaru ze statku.

Te powody zwolnienia od odpowiedzialności są następujące:

a) działanie, niedbalstwo lub zaniedbanie kapitana, załogi, pilota albo zwierzchników przewoźnika podczas prowadzenia lub zarządzania statkiem;

b) niezdatność statku do żeglugi, jeżeli przewoźnik udowodni, że niezdatność ta nie wypływa z braku należytej troski z jego strony o zdolność statku do żeglugi, i zapewnienie odpowiedniej załogi, odpowiednich urządzeń i odpowiedniego zaopatrzenia lub też że nie zaniedbał doprowadzenia do dobrego stanu wszystkich części statku przeznaczonych do załadowania, tak żeby były zdatne do przyjęcia towaru, przewozu i utrzymania towaru w dobrym stanie;

c) pożar, o ile przewoźnik udowodni, że powstał nie wskutek jego działalności lub winy kapitana, załogi, pilota lub ich zwierzchników;

d) niebezpieczeństwa bądź wypadku na morzu lub innych wodach żeglugowych;

e) ratowanie bądź usiłowanie ratowania życia lub mienia na morzu;

f) załadowanie towaru na pokładzie statku, pod warunkiem że towar umieszczono na pokładzie za zgodą nadawcy, wyrażoną w liście przewozowym i że towaru nie przewozi się w wagonie kolejowym.

Powyższe przyczyny zwolnienia od odpowiedzialności nie uchylają, ani nie zmniejszają w niczym ogólnych zobowiązań przewoźnika, w szczególności jego obowiązku należytego troszczenia się o zdatność statku do żeglugi lub zapewnienia odpowiedniej załogi, odpowiednich urządzeń i odpowiedniego zaopatrzenia lub też doprowadzenia do dobrego stanu wszystkich części statku przeznaczonych do załadowania, tak by były zdatne do przyjęcia towaru, przewozu i utrzymania towaru w dobrym stanie.

Przewoźnik, który powołuje się na powyższe zwolnienia od odpowiedzialności, jest odpowiedzialny, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że przekroczenie terminu dostawy, zaginięcie lub uszkodzenie towaru powstały z winy przewoźnika, kapitana, załogi, pilota lub ich zwierzchników, spowodowanej innymi zaniedbaniami niż przewidzianymi pod lit. a).

§ 2. -W razie obsługiwania jednej linii morskiej przez kilka przedsiębiorstw, wpisanych na listę wymienioną w artykule 1, obowiązuje co do wszystkich tych przedsiębiorstw ta sama zasada odpowiedzialności.

Ponadto, skoro te przedsiębiorstwa wpisano na listę na żądanie kilku Państw, przyjęcie tej zasady powinno stanowić przedmiot uprzedniego porozumienia pomiędzy tymi Państwami.

§ 3. - O powziętych zgodnie z niniejszym artykułem zarządzeniach należy zawiadomić Urząd Centralny. Wejdą one w życie najwcześniej po upływie trzydziestu dni od daty pisma, w którym Urząd Centralny powiadomił o tych zarządzeniach inne Państwa.

Wspomniane zarządzenia nie dotyczą przesyłek znajdujących się w drodze.

TYTUŁ  VI

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł  63.

Podpisanie.

Konwencja niniejsza, wraz z załącznikami stanowiącymi jej część integralną, pozostaje otwarta do 1 marca 1953 r. do podpisania przez Państwa zaproszone do udziału w zwyczajnej konferencji rewizyjnej.

Artykuł  64.

Ratyfikacja. Wejście w życie.

Konwencja niniejsza będzie ratyfikowana, a dokumenty ratyfikacyjne zostaną złożone możliwie najszybciej Rządowi Szwajcarskiemu.

Gdy Konwencja zostanie ratyfikowana przez piętnaście Państw, Rząd Szwajcarski porozumie się z zainteresowanymi Rządami celem zbadania wraz z nimi możliwości wejścia Konwencji w życie.

Artykuł  65.

Przystąpienie do Konwencji.

§ 1. - Każde Państwo, które nie podpisało niniejszej Konwencji, a zamierza do niej przystąpić, powinno przesłać odpowiedni wniosek do Rządu Szwajcarskiego, który zawiadomi o tym wszystkie umawiające się Państwa, dołączając uwagi Urzędu Centralnego o stanie, z punktu widzenia przewozów międzynarodowych, kolei Państwa, które wystąpiło z wnioskiem.

§ 2. - Jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od daty wysłania tego zawiadomienia przynajmniej dwa Państwa nie zgłoszą Rządowi Szwajcarskiemu swego sprzeciwu, wniosek uważa się za prawomocnie przyjęty, a Rząd Szwajcarski zawiadamia o tym Państwo, które wystąpiło z wnioskiem, oraz wszystkie umawiające się Państwa.

W przeciwnym razie Rząd Szwajcarski zawiadamia wszystkie umawiające się Państwa oraz Państwo, które wystąpiło z wnioskiem, że rozpatrzenie wniosku zostało odroczone.

§ 3. - Każde przystąpienie nabiera mocy po upływie miesiąca od daty zawiadomienia wysłanego przez Rząd Szwajcarski lub - jeżeli po upływie tego okresu Konwencja jeszcze nie obowiązuje - w dniu wejścia w życie Konwencji.

Artykuł  66.

Czas trwania zobowiązań podjętych przez umawiające się Państwa.

§ 1. - Czas trwania Konwencji niniejszej jest nieograniczony. Jednak każde umawiające się Państwo może z niej wystąpić pod następującymi warunkami:

Konwencja obowiązuje każde umawiające się Państwo do dnia 31 grudnia piątego roku po wejściu jej w życie. Państwo, które by chciało z niej wystąpić z upływem tego okresu, powinno co najmniej na rok przedtem zawiadomić o swym zamiarze Rząd Szwajcarski, który zawiadamia o tym wszystkie umawiające się Państwa.

W razie braku zawiadomienia w tym terminie zobowiązanie przedłuża się z mocy samego prawa na okres trzyletni i dalej co trzy lata na dalsze trzy lata, chyba że nastąpi wypowiedzenie przynajmniej na rok przed dniem 31 grudnia roku kończącego jeden z trzechletnich okresów.

§ 2. - Państwa przyjęte do Konwencji w ciągu pięcioletniego lub jednego z trzechletnich okresów Konwencja obowiązuje do końca tego okresu i następnie do końca każdego następującego okresu, jeżeli Państwa te nie wypowiedzą jej przynajmniej na rok przed upływem jednego z tych okresów.

Artykuł  67.

Rewizja Konwencji.

§ 1. - Delegaci umawiających się Państw zbierają się na zaproszenie Rządu Szwajcarskiego w celu rewizji Konwencji najpóźniej w pięć lat po wejściu w życie niniejszej Konwencji.

Konferencję zwołuje się przed tym terminem, jeżeli zażąda tego przynajmniej trzecia część umawiających Państw.

Za zgodą większości umawiających się Państw Rząd Szwajcarski zaprasza także Państwa nie będące kontrahentami niniejszej Konwencji.

Za zgodą większości umawiających się Państw Urząd Centralny zaprasza do udziału w konferencji przedstawicieli:

a) międzynarodowych organizacji rządowych kompetentnych w przedmiocie transportu;

b) międzynarodowych organizacji pozarządowych zajmujących się transportem.

Udział w obradach delegacji Państw nie będących kontrahentami niniejszej Konwencji oraz organizacji wymienionych wyżej w ustępie czwartym będzie uregulowany dla każdej konferencji w regulaminie obrad.

Za zgodą większości Rządów umawiających się Państw Urząd Centralny może, przed konferencjami rewizyjnymi zwykłymi i nadzwyczajnymi, zwołać komisje dla wstępnego zbadania wniosków rewizyjnych. Postanowienia Załącznika VI mają przez analogię zastosowanie do tych komisyj.

§ 2. - Wejście w życie nowej Konwencji, będącej wynikiem konferencji rewizyjnej, powoduje uchylenie poprzedniej Konwencji nawet w stosunku do tych umawiających się Państw, które nie ratyfikowały nowej Konwencji.

§ 3. - W okresie pomiędzy dwiema konferencjami rewizyjnymi może Komisja rewizyjna utrzymywać na bieżąco artykuły 3, 4, 6, 13, 17, 19, 21, 22, 23, 24, 25, 47, 48, 49, 52 oraz Załączniki II, III, IVa, IVb, IX i X. Organizacja i działalność tej Komisji są przedmiotem Załącznika VI do niniejszej Konwencji.

Uchwały Komisji rewizyjnej podaje się niezwłocznie do wiadomości Rządom umawiających się Państw za pośrednictwem Urzędu Centralnego. Uważa się je za przyjęte, jeżeli w ciągu trzech miesięcy od dnia zawiadomienia co najmniej pięć Rządów nie zgłosi zastrzeżeń. Uchwały wchodzą w życie pierwszego dnia szóstego miesiąca po miesiącu, w którym Urząd Centralny podał je do wiadomości Rządów umawiających się Państw. Urząd Centralny wskazuje ten dzień w zawiadomieniu o uchwałach.

§ 4. - Dla przystosowania:

a) przepisów dotyczących materiałów i przedmiotów wyłączonych od przewozu lub przyjmowanych do przewozu warunkowo (Załącznik I),

b) regulaminu międzynarodowego dla przewozu wagonów prywatnych (Załącznik VII) i

c) regulaminu międzynarodowego dla przewozu pojemników (Załącznik VIII)

do potrzeb ustanowione są Komisje rzeczoznawców, których organizacja i działalność są przedmiotem statutu stanowiącego Załącznik VI do niniejszej Konwencji.

Uchwały Komisyj rzeczoznawców podaje się niezwłocznie do wiadomości Rządom umawiających się Państw za pośrednictwem Urzędu Centralnego. Uważa się je za przyjęte, jeśli w ciągu trzech miesięcy, licząc od dnia zawiadomienia, co najmniej pięć umawiających się Państw nie zgłosi zastrzeżeń. Uchwały te wchodzą w życie pierwszego dnia trzeciego miesiąca następującego po miesiącu, w którym Urząd Centralny zawiadomił o ich przyjęciu Rządy umawiających się Państw. Urząd Centralny wskazuje ten dzień w zawiadomieniu o uchwałach.

Artykuł  68.

Teksty Konwencji. Tłumaczenia urzędowe.

Konwencję niniejszą zawarto i podpisano w języku francuskim stosownie do ustalonego zwyczaju dyplomatycznego.

Do tekstu francuskiego dołączono tekst w języku niemieckim, tekst w języku angielskim i tekst w języku włoskim, które mają znaczenie tłumaczeń urzędowych.

W razie rozbieżności rozstrzyga tekst francuski.

Na dowód czego niżej wymienieni Pełnomocnicy, zaopatrzeni w pełnomocnictwa, które uznano za dobre i sporządzone w należytej formie, podpisali niniejszą Konwencję.

Sporządzono w Bernie dnia dwudziestego piątego października tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego drugiego roku w jednym egzemplarzu, który zostanie złożony w archiwach Konfederacji Szwajcarskiej, a którego uwierzytelniony odpis zostanie przesłany każdej ze Stron.

______

¹⁾ Przez "stację" rozumie się również porty żeglugi wodnej oraz wszystkie otwarte do użytku publicznego urządzenia komunikacji samochodowej, które służą do wykonywania umowy przewozu.

ZAŁĄCZNIK  I

(Artykuły 3 i 4)

PRZEPISY DOTYCZĄCE MATERIAŁÓW I PRZEDMIOTÓW WYŁĄCZONYCH OD PRZEWOZU LUB PRZYJMOWANYCH DO PRZEWOZU WARUNKOWO

(RID)

SPIS TREŚCI

Część I - Przepisy ogólne

Przepisy ogólne

Część II - Przepisy szczegółowe dla różnych klas

Klasa I a. Materiały i przedmioty wybuchowe

Klasa I b. Przedmioty wypełnione materiałami wybuchowymi

Klasa I c. Materiały zapalające, ognie sztuczne i podobne towary

Klasa I d. Gazy sprężone, skroplona lub rozpuszczone pod ciśnieniem

Klasa Ie. Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne

Klasa II. Materiały samozapalne

Klasa III a. Materiały płynne łatwo zapalne

Klasa III b. Materiały stałe łatwo zapalne

Klasa IIIc. Materiały podtrzymujące palenie

Klasa IV a. Materiały trujące

Klasa IV b. Materiały radioaktywne

Klasa V. Materiały żrące

Klasa VI. Materiały budzące odrazę lub zaraźliwe

Klasa VII. Materiały różne

Część III - Dodatki

Dodatek I. A. Warunki stałości i bezpieczeństwa dla materiałów wybuchowych i dla materiałów stałych łatwo zapalnych

B. Przepisy dotyczące prób

Dodatek II. Wytyczna dotyczące jakości naczyń ze stopów aluminiowych dla niektórych gazów klasy Id

Dodatek III. Próby materiałów płynnych łatwo zapalnych klasy IIIa

Dodatek IV. Przepisy dotyczące używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi

Dodatek V. 1. Przepisy dotyczące nalepek ostrzegawczych

2. Objaśnienie wzorów nalepek

Nalepki ostrzegawcze

Uwaga Urzędu Centralnego dotycząca zakresu stosowania

CZĘŚĆ  I

PRZEPISY OGÓLNE

(1) Załącznik I zawiera przepisy wykonawcze do art. 3 d) i art. 4 § 1 a) Konwencji Międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM). Oznacza się go w skróceniu "RID" (Réglement international concernant le transport des marchandises dangereuses = Regulamin międzynarodowy dotyczący przewozu towarów niebezpiecznych).

(2) Materiały i przedmioty zamieszczone w RID podzielone są na następujące klasy:

Klasa I a. Materiały i przedmioty wybuchowe.

Klasa I b. Przedmioty wypełnione materiałami wybuchowymi.

Klasa I c. Materiały zapałowe, ognie sztuczne i podobne towary.

Klasa I d. Gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem.

Klasa I e. Materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy zapalne.

Klasa II. Materiały samozapalne.

Klasa III a. Materiały płynne łatwo zapalne.

Klasa III b. Materiały stałe łatwo zapalne.

Klasa III c. Materiały podtrzymujące palenie.

Klasa IV a. Materiały trujące.

Klasa IV b. Materiały radioaktywne.

Klasa V. Materiały żrące.

Klasa VI. Materiały budzące odrazę lub zaraźliwe.

Klasa VII. Materiały różne.

(3) Materiały i przedmioty określone w tytułach klas I a, I b, I c, I d, I e, II i VI (klasy limitatywne) są, z zastrzeżeniem wyjątków poniżej przewidzianych, wyłączone od przewozu; materiały i przedmioty wymienione pod cyframi marginesowymi (c. m.) 21, 61, 101, 131, 181, 201 i 601 dopuszcza się do przewozu, jeżeli warunki przewidziane w różnych klasach będą zachowane.

(4) Materiały i przedmioty wymienione w c. m. 301, 331, 371, 401, 451 i 501 klas III a, III b, III c, IV a, IV b i V (klasy wolne) dopuszcza się do przewozu tylko pod warunkami wymienionymi w odnośnych klasach. Inne materiały i przedmioty określone w tytułach klas III a, III b, III c, IV a, IV b i V dopuszcza się do przewozu bez konieczności zachowania specjalnych warunków.

(5) Materiały i przedmioty wymienione w c. m. 701 dopuszcza się do przewozu, jeżeli warunki przewidziane w klasie VII (Materiały różne) będą zachowane.

(6) Materiałów i przedmiotów, które według uwag w poszczególnych klasach są wykluczone od przewozu, nie przyjmuje się do przewozu.

(7) Jeżeli RID nie zawiera odmiennych postanowień, to do materiałów i przedmiotów RID przyjmowanych do przewozu warunkowo mają zastosowanie ogólne przepisy przewozowe.

Uwaga. Postanowienia art. 4 § 2 CIM mają brzmienie następujące:

"§ 2. Dwa lub więcej umawiających się Państw może w drodze odrębnych umów zgodzić się na to, by pewne przedmioty wyłączone od przewozu przez niniejszą Konwencję były przyjmowane do przewozu międzynarodowego pomiędzy tymi Państwami pod pewnymi warunkami albo też by materiały i przedmioty wymienione w Załączniku I były dopuszczone do przewozu na warunkach lżejszych od warunków przewidzianych w Załączniku I.

Jeżeli takimi umowami dopuszcza się do przewozu materiały i przedmioty, które są wyłączone od przewozu na mocy postanowień załącznika I, to umowy te muszą być podane do wiadomości Urzędu Centralnego Przewozów Międzynarodowych Kolejami. Urząd ten zgłasza na porządek dzienny obrad najbliższego posiedzenia Komisji Rzeczoznawców te postanowienia oddzielnej umowy, które dotyczą dopuszczenia do przewozu, chyba że postanowienia te były już przez Komisję zbadane i odrzucone.

Koleje mogą również w drodze postanowień włączonych do swych taryf bądź dopuścić do przewozu pewne przedmioty wyłączone od przewozu przez niniejszą Konwencję, bądź ustalić lżejsze warunki od warunków przewidzianych w Załączniku I dla materiałów i przedmiotów dopuszczonych do przewozu warunkowo na mocy postanowień Załącznika I".

2

(1) Przepisy przewozowe każdej klasy są podzielone na następujące rozdziały:

A. Sztuki przesyłki:

1. Ogólne przepisy o opakowaniu:

2. Opakowanie poszczególnych materiałów lub przedmiotów tego samego rodzaju;

3. Pakowanie razem;

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłek.

B. Sposób nadawania. Ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne:

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania;

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach.

E. Zakazy ładowania razem.

F. Próżne opakowania. Inne przepisy.

Pięć dodatków zawiera:

Dodatek I: warunki stałości pewnych materiałów i przedmiotów zagrażających wybuchem lub łatwo zapalnych klas I a, I b, I c i III b oraz przepisy dotyczące prób celem ustalenia, czy warunki te są zachowane;

Dodatek II: wskazówki dotyczące jakości naczyń ze stopów aluminiowych dla niektórych gazów klasy I d;

Dodatek III: przepisy dotyczące prób materiałów płynnych łatwo zapalnych klasy III a;

Dodatek IV: przepisy dotyczące używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi dla materiałów i przedmiotów klas I a, I b, III c oraz dla niektórych materiałów klas I c, III a, IIIb i V;

Dodatek V: przepisy dotyczące nalepek ostrzegawczych oraz objaśnienia ich wzorów.

(2) Oprócz tego należy stosować się do przepisów władz celnych i innych władz administracyjnych (zobacz CIM art. 13 § 1).

W szczególności poza przepisanymi w niniejszym Załączniku wzmiankami i zaświadczeniami należy zamieścić w liście przewozowym również zaświadczenia wymagane przez władze administracyjne oraz dołączyć do niego dokumenty wymagane przez te władze.

(3) Stosownie do § 2 RIEx (Załącznik IX do CIM) dopuszcza się do przewozu materiały i przedmioty zamieszczone w RID jako przesyłki ekspresowe tylko wtedy, gdy sposób przewozu jest wyraźnie przewidziany w rozdziale B poszczególnych klas.

(4) Stosownie do art. 18 Konwencji Międzynarodowej o przewozie osób i bagażu kolejami (CIV) materiały i przedmioty RID, dopuszczone do przewozu jako przesyłki ekspresowe, nie są wyłączone od przewozu jako bagaż. Przy nadaniu do przewozu bagażu, który zawiera towary niebezpieczne RID dopuszczone do tego rodzaju przewozu, podróżny musi na odwrocie kwitu bagażowego wymienić towar, zamieszczając nazwę towaru określoną przez RID, potwierdzić tamże, że warunki wymagane przez RID zostały zachowane oraz podać tamże swoje nazwisko i adres.

3

(1) Znak "%" oznacza w odniesieniu do mieszanin materiałów stałych lub ciekłych, do roztworów lub do materiałów nasycanych cieczą procent wagowy w stosunku do 100 części mieszaniny, roztworu lub nasyconego materiału. Przy materiałach w stanie gazowym znak "%" oznacza procent objętościowy w stosunku do 100 części objętościowych mieszaniny gazowej.

Jeżeli znak "%" ma znaczenie odmienne od wyżej opisanego, to w odpowiedniej pozycji RID jest to wyraźnie podane.

(2) Jeżeli RID przewiduje ograniczenia wagi dla poszczególnych sztuk przesyłki, wówczas - jeżeli nie ma innych postanowień - chodzi o wagę brutto.

(3) Ciśnienie próbne pojemników jest zawsze wyrażone w kg/cm² ciśnienia manometrycznego (zwyżka ponad ciśnienie atmosferyczne); prężność pary substancji jest zawsze wyrażona w jednostkach absolutnych kg/cm².

(4) Przez kruche sztuki przesyłki należy rozumieć sztuki przesyłki w naczyniach ze szkła, porcelany, kamionki itp., które nie są ułożone w opakowaniu o pełnych ścianach chroniących je skutecznie od uderzeń.

4

Nie wolno przewozić materiału RID:

a) luzem, jeżeli chodzi o materiały stałe,

b) w wagonach pojemnikach, jeżeli chodzi o materiały ciekłe lub gazowe,

c) w małych pojemnikach (małych kontenerach),

chyba że taki sposób przewozu dla tego towaru wyraźnie dopuszcza odpowiednia klasa.

5

(1) Wszystkie postanowienia RID, dotyczące przewozu w wagonach, mają również odpowiednie zastosowanie w odniesieniu do przewozu w wielkich pojemnikach.

(2) W odniesieniu do małych pojemników, przeznaczonych do przewozu towarów nie opakowanych (ciecze, gazy i materiały stałe luzem), mają zastosowanie przepisy dotyczące wielkich pojemników, z zastrzeżeniem przepisów dla małych pojemników w rozdziale D poszczególnych klas.

(3) Małych pojemników wolno używać do przewozu opakowanych towarów RID tylko wówczas, gdy w rozdziałach A lub D poszczególnych klas jest to dozwolone.

(4) Jako pojemniki w rozumieniu postanowień niniejszego załącznika należy rozumieć tylko takie pojemniki, które czynią zadość przepisom RICo (Załącznika VIII do CIM).

6

Dla przewozów mieszanych w rozumieniu art. 2 §§ 1 do 3 CIM należy przestrzegać, obok postanowień RID, również postanowienia regulaminów wewnętrznych lub międzynarodowych, dotyczących przewozu towarów niebezpiecznych drogą kołową lub wodną, jeżeli one nie sprzeciwiają się postanowieniom RID.

7-19

CZĘŚĆ  II

PRZEPISY SZCZEGÓŁOWE DLA RÓŻNYCH KLAS

KLASA Ia.

MATERIAŁY I PRZEDMIOTY WYBUCHOWE

Uwaga. Materiały, które przez działanie ognia nie mogą być doprowadzone do wybuchu i zarówno na uderzenie, jak i na tarcie nie są wrażliwsze od dwunitrobenzenu, nie podlegają przepisom klasy Ia.

1.

Wyszczególnienie materiałów i przedmiotów.

20

(1) Spośród materiałów i przedmiotów określonych w tytule klasy I a dopuszcza się do przewozu tylko wymienione pod c. m. 21 i to tylko na warunkach przewidzianych pod c. m. 20 (2) do 46 i tym samym uważa się je za materiały RID.

Uwaga. Próżne opakowania po materiałach klasy Ia nie podlegają przepisom RID

(2) W dopuszczonych do przewozu materiałach wybuchowych nitrogliceryna może być całkowicie lub częściowo zastąpiona przez:

a) nitroglikol albo

b) dwunitrodwuetylenoglikol albo

c) nitrowany cukier (sacharoza nitrowana) albo

d) mieszaninę wymienionych materiałów.

21

1. Nitroceluloza wysoko nitrowana (jak bawełna strzelnicza), tj. z zawartością azotu powyżej 12,6%, dobrze stabilizowana i zawierająca poza tym:

najmniej 25% wody lub alkoholu (metylowego, etylowego, n-propylowego lub izopropylowego, butylowego, anylowego lub ich mieszanin), również skażonego albo mieszanin wody i alkoholu, jeśli jest nie prasowana,

najmniej 15% wody lub najmniej 12% parafiny lub innych podobnie działających materiałów, jeśli jest prasowana.

Zobacz również Dodatek I, c. m. 1101.

Uwaga 1. Nitroceluloza z zawartością azotu najwyżej 12,6% jest materiałem klasy IIIb, jeżeli zawiera dodatki, których rodzaj i ilość podane są pod c. m. 331 pkt 8a), b) i c).

2. Nitroceluloza w postaci odpadków filmów nitrocelulozowych, odżelatynowana w postaci taśm, listków lub ścinków jest materiałem klasy II [zobacz c. m. 201 pkt 9 b)].

2. Prochowa masa, nie zżelatynowana, do wyrobu prochów bezdymnych, zawierająca najwyżej 70% bezwodnych substancji i co najmniej 30% wody. Substancja bezwodna nie może zawierać więcej niż 50% nitrogliceryny lub podobnych płynnych materiałów wybuchowych.

3. Prochy nitrocelulozowe zżelatynowane i prochy nitrocelulozowe nie zżelatynowane zawierające nitroglicerynę (prochy nitroglicerynowe):

a) nieporowate i niesproszkowane;

b) porowate albo sproszkowane.

Zobacz również Dodatek I, c. m. 1102.

4. Nitroceluloza plastyfikowana zawierająca co najmniej 12%, lecz poniżej 18% plastyfikatora (jak ftalan butylu lub inny plastyfikator przynajmniej równorzędny ftalanowi butylu) oraz pod postacią płatków z zawartością azotu w nitrocelulozie najwyżej 12,6%.

Uwaga. Nitroceluloza plastyfikowana, zawierająca co najmniej 18% ftalanu butylu lub innego plastyfikatora przynajmniej równorzędnego ftalanowi butylu, jest materiałem klasy IIIb [Zobacz c. m. 331, pkt 8b) i c)].

Zobacz również Dodatek I, c. m. 1102 pkt 1.

5. Prochy nitrocelulozowe niezżelatynowane (prochy mieszane). Zobacz również Dodatek I, c. m. 1102.

6. Trójnitrotoluen (trotyl), w tym także sprasowany lub lany, jak również zmieszany z aluminium; mieszaniny noszące nazwy płynny trójnitrotoluen i trójnitroanizol.

Zobacz również Dodatek I, c. m. 1103.

7. a) Heksyl (sześcionitrodwufenyloamina)

i kwas pikrynowy;

b) Pentolity (mieszaniny czteronitropantaerytrytu i trójnitrotoluenu) i heksolity (mieszaniny trójmetylenotrójnitroaminy i trójnitrotoluenu) o takiej zawartości trójnitrotoluenu, że mieszaniny te nie są wrażliwsze na uderzenie niż tetryl;

c) pentryt (czteronitropentaerytryt, nitropenta) i heksogen (trójmetylenotrójnitroamina) zmiękczone przez dodanie wosku, parafiny lub innych podobnych materiałów w takiej ilości, że mieszaniny te nie są wrażliwsze na uderzenie niż tetryl.

Co do a), b) i c) zobacz również Dodatek I, c. m. 1103.

Uwaga. Materiały w pkt 7b) mogą zawierać również aluminium.

8. Wybuchowe nitrozwiązki organiczne:

a) rozpuszczalne w wodzie, jak trójnitrorezorcyna;

b) nierozpuszczalne w wodzie, jak tetryl (trójnitrofenylometylenonitroamina);

c) detonatory tetrylowe bez osłony metalowej.

Co do a) i b) zobacz również Dodatek I, c. m. 1103.

Uwaga. Wybuchowe nitrozwiązki organiczne w stanie płynnym z wyjątkiem płynnego trójnitrotoluenu (pkt 6) są wyłączone od przewozu.

9. a) Pentryt (czteronitropentaerytryt, nitropenta) i heksogen (trójmetylenotrójnitro-amina) równomiernie zwilżone, pierwszy co najmniej 20% wody, drugi co najmniej 15% wody;

b) wilgotne mieszaniny czteronitropentaerytrytu i trójnitrotoluenu (pentolit) i wilgotne mieszaniny trójmetylenotrójnitro-aminy i trójnitrotoluenu (heksolit), które w stanie suchym są wrażliwsze na uderzenie niż tetryl, równomiernie zwilżone co najmniej w 15% wodą;

c) wilgotne mieszaniny czteronitropentaerytrytu lub trójmetylenotrójnitroaminy, z woskiem, parafiną albo z materiałami podobnymi do wosku lub parafiny, które w stanie suchym są wrażliwsze na uderzenie niż tetryl, równomiernie zwilżone co najmniej w 15% wodą;

d) detonatory z pentrytu bez osłony metalowej.

Odnośnie do a), b) i c) zobacz również Dodatek I, c. m. 1103.

10. Nadtlenek benzoilu w stanie suchym lub z zawartością wody poniżej 10%.

Uwaga. Nadtlenek benzoilu o zawartości wody co najmniej 10%, lecz mniej niż 25% jest materiałem klasy IIIb (zobacz c. m. 331, pkt 7); przy zawartości wody 25% lub więcej nie podlega przepisom RID, jeżeli opakowanie jest wodoszczelne.

11. a) Proch czarny (z saletry potasowej) ziarnisty lub mielony;

b) prochy górnicze podobne do prochu czarnego (mieszaniny saletry sodowej, siarki i węgla drzewnego, kamiennego lub brunatnego albo mieszaniny saletry potasowej z lub bez saletry sodowej, siarki i węgla kamiennego lub brunatnego);

c) sprasowane naboje prochu czarnego lub materiałów wybuchowych podobnych do prochu czarnego.

Uwaga. Gęstość sprasowanych związków nie może być niższa od 1,50.

Odnośnie do a) i b) zobacz również Dodatek I, c. m. 1104.

12. Materiały wybuchowe bazowane na azotanie amonu zżelatynowane i niezżelatynowane.

Zobacz również Dodatek I, c. m. 1105.

13. Materiały wybuchowe chloranowe i nadchloranowe, tj. mieszaniny chloranów lub nadchloranów metali alkalicznych albo metali ziem alkalicznych ze związkami bogatymi w węgiel. Zobacz również Dodatek I, c. m. 1106.

14. a) Dynamity z obojętnym absorbentem i materiały wybuchowe podobne do dynamitów z obojętnym absorbentem;

b) żelatyna wybuchowa składająca się z bawełny nitrowanej i najwyżej 93% nitrogliceryny, dynamity zżelatynowane z najwyżej 85% nitrogliceryny.

Odnośnie do a) i b) zobacz również Dodatek I. c. m. 1107.

2.

Przepisy przewozowe.

A. Sztuki przesyłki.

22

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

(1) Opakowanie powinno być tak zamknięte i tak szczelne, aby nic z jego zawartości nie mogło się przedostać na zewnątrz. Zabezpieczenie zamknięć opakowań metalowymi taśmami lub metalowym drutem jest dozwolone tylko w wyraźnie wskazanych przypadkach.

(2) Materiały, z których zrobione są opakowania i ich zamknięcia, nie powinny ulegać działaniu zawartości, ani też tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(3) Opakowania wraz z zamknięciami powinny być we wszystkich częściach tak mocne i trwałe, aby się nie rozluźniały podczas przewozu i niezawodnie odpowiadały normalnym wymaganiom przewozu. Ciała stałe powinny być w opakowaniu starannie ułożone, to samo dotyczy opakowania wewnętrznego w opakowaniu zewnętrznym.

(4) Materiały wypełniające, służące do okładania, powinny być dostosowane do zawartości; powinny one zwłaszcza posiadać właściwości chłonne, jeżeli zawartość jest płynna lub może wydzielać płynne wypocenia.

23

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

(1) Materiały wymienione w punktach 1 i 2 powinny być zapakowane:

a) w naczynia drewniane lub wodoszczelne beczki tekturowe; poza tym naczynia te i beczki powinny być wyłożone odpowiednim do zawartości materiałem nieprzemakalnym; zamknięcie powinno być szczelne; albo

b) w hermetyczne worki (np. z gumy lub odpowiedniego trudnopalnego tworzywa), ułożone w skrzyni drewnianej; albo

c) w beczki żelazne wewnątrz ocynkowane lub wyołowione; albo

d) w naczynia z blachy białej, cynkowej lub aluminiowej, układane pojedynczo lub po kilka w skrzyniach drewnianych.

(2) Naczynia metalowe muszą być zaopatrzone w zamknięcia lub urządzenia zabezpieczające, ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm², jednakże bez zmniejszenia wytrzymałości naczynia lub jego zamknięcia.

(3) Nitroceluloza (pkt 1), która z wyłączeniem wszelkich innych płynów zwilżona jest tylko wodą, może być pakowana do beczek tekturowych; tektura musi być poddana specjalnym działaniom dla uzyskania całkowitej wodoszczelności. Zamknięcie beczek nie powinno przepuszczać pary wodnej.

(4) Sztuka zawierająca materiały wymienione w pkt 1 nie powinna ważyć więcej niż 120 kg, a jeśli chodzi o sztuki, które mogą być przetaczane, 300 kg; w razie użycia beczki tekturowej sztuka nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuka zawierająca materiały wymienione w pkt 2 nie powinna ważyć więcej niż 75 kg.

24

(1) Materiały wymienione w punkcie 3 a) i 4 powinny być zapakowane:

a) w przesyłkach wagonowych:

1. w wodoszczelne beczki tekturowe, albo

2. w naczynia drewniane lub metalowe z wyjątkiem blachy czarnej;

b) w przesyłkach drobnych:

1. w puszki z tektury, blachy białej, cynkowej lub aluminiowej albo trudnopalnego tworzywa, albo w torby z gęstej tkaniny lub mocnego papieru co najmniej dwuwarstwowego lub mocnego papieru z wkładką aluminiową lub odpowiedniego tworzywa. Opakowania te należy umieszczać pojedynczo lub po kilka w skrzyniach drewnianych, albo

2. bez uprzedniego pakowania w puszki lub torby:

a) w wodoszczelne beczki drewniane lub tekturowe, albo

b) w naczynia drewniane wyłożone blachą cynkową lub aluminiową; albo

c) w naczynia metalowe z wyjątkiem blachy czarnej.

(2) Proch w kształcie rurek, lasek, nici, pasków lub płytek może być pakowany w skrzynie drewniane również bez uprzedniego pakowania w puszki lub torby.

(3) Naczynia metalowe muszą być zaopatrzone w zamknięcia lub urządzenia zabezpieczające, ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm², jednakże bez zmniejszenia wytrzymałości naczynia lub jego zamknięcia.

(4) Zamknięcie skrzyń drewnianych może być zabezpieczone obciągniętymi i napiętymi taśmami lub drutem z odpowiedniego metalu. Jeśli są one z żelaza, muszą być ocynkowane lub galwanizowane.

(5) Sztuka przesyłki nie powinna ważyć więcej niż 120 kg, a przy użyciu beczek tekturowych - 75 kg.

25

(1) Materiały wymienione w punktach 3 b) i 5 należy pakować:

a) w przesyłkach wagonowych:

1. w wodoszczelne beczki tekturowe; albo

2. w naczynia drewniane lub metalowe z wyjątkiem blachy czarnej;

b) w przesyłkach drobnych:

1. w puszki z tektury, blachy białej lub aluminiowej. Jedna puszka nie może zawierać więcej niż 1 kg prochu i powinna być owinięta w papier. Opakowania te należy umieszczać pojedynczo lub po kilka w naczyniach drewnianych; albo

2. w worki z gęstej tkaniny lub mocnego papieru co najmniej dwuwarstwowego lub mocnego papieru z wkładką aluminiową lub odpowiedniego tworzywa sztucznego, które należy umieszczać pojedynczo lub po kilka w beczkach tekturowych lub drewnianych lub innych drewnianych opakowaniach wyłożonych blachą cynkową lub aluminiową, lub w naczyniach z blachy cynkowej lub aluminiowej. Wnętrze naczyń z blachy cynkowej lub aluminiowej powinno być w całości wyłożone drzewem lub tekturą.

(2) Naczynia metalowe powinny być zaopatrzone w zamknięcia lub urządzenia zabezpieczające ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm², jednakże bez zmniejszenia wytrzymałości naczynia lub jego zamknięcia.

(3) Zamknięcie skrzyń drewnianych może być zabezpieczone obciągniętymi i napiętymi taśmami lub drutem z odpowiedniego metalu. Jeśli są one z żelaza, muszą być ocynkowane lub galwanizowane.

(4) Sztuka przesyłki wymieniona w punkcie (1) a) nie powinna ważyć więcej niż 100 kg, a przy beczkach tekturowych nie więcej niż 75 kg. Sztuka przesyłki wymieniona w punkcie (1) b) nie powinna ważyć więcej niż 75 kg. Nie może zawierać ona więcej niż 30 kg prochu nitrocelulozowego.

26

(1) Materiały wymienione w punkcie 6 muszą być pakowane w naczynia drewniane. Dla trójnitrotoluenu w stanie stałym i trójnitroanizolu dopuszcza się również wodoszczelne beczki tekturowe, a dla trójnitrotoluenu w stanie płynnym także naczynia żelazne.

(2) Naczynia metalowe powinny być zaopatrzone w zamknięcia lub urządzenia zabezpieczające, ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm², jednakże bez zmniejszenia wytrzymałości naczynia lub jego zamknięcia.

(3) Sztuka przesyłki nie powinna ważyć więcej niż 120 kg, a jeśli chodzi o sztuki, które mogą być przetaczane, 300 kg; w razie użycia beczek tekturowych waga nie może przekroczyć 75 kg.

27

(1) Materiały wymienione w punkcie 7 należy pakować:

a) punkt 7 a): do naczyń drewnianych lub wodoszczelnych beczek tekturowych. Do opakowania kwasu pikrynowego nie wolno używać ołowiu ani materiałów zawierających ołów (stopów, mieszanin lub związków);

b) punkty 7 b) i c): w ilościach najwyżej 30 kg do worków płóciennych lub mocnych worków papierowych; worki te należy umieścić w szczelnych drewnianych skrzyniach albo beczkach. Pokrywa skrzyni powinna być przyśrubowana.

(2) Sztuka przesyłki zawierająca materiały wymienione w punkcie 7a) nie powinna ważyć więcej niż 120 kg przy użyciu naczynia drewnianego, a 75 kg przy użyciu beczki kartonowej. Sztuka przesyłki zawierająca materiały wymienione w punkcie 7 b) i c) nie powinna ważyć więcej niż 60 kg, a jeżeli waży więcej niż 35 kg powinna być zaopatrzona w uchwyty.

28

(1) Materiały i przedmioty wymienione w punkcie 8 należy pakować:

a) w przesyłkach wagonowych:

1. punkt 8 a): do naczyń ze stali nierdzewnej lub z innego odpowiedniego materiału. Nitrozwiązki powinny być równomiernie zwilżone taką ilością wody, aby przez cały czas przewozu zawartość wody nie spadła poniżej 25%. Naczynia metalowe powinny być zaopatrzone w zamknięcia i urządzenia zabezpieczające, ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm², jednak nie ograniczające wytrzymałości naczynia lub zamknięcia. Naczynia te, z wyjątkiem naczyń ze stali nierdzewnej, należy układać w naczynia drewniane;

2. punkt 8b): w ilościach najwyżej 15 kg - do worków z tkaniny, układanych w naczyniach drewnianych;

3. punkt 8 c): pojedyncze w mocny papier i następnie układać najwyżej po 100 sztuk w pudełkach blaszanych;

b) w przesyłkach drobnych (jedna przesyłka materiałów wymienionych w punkcie 8 a) i b) nie może ważyć więcej niż 300 kg)

1. punkt 8 a) i b): w ilościach najwyżej 500 g do naczyń ze szkła, porcelany, kamionki itp. umieszczonych w skrzyniach drewnianych z odpowiednim zabezpieczeniem (np. tekturą falistą).

Sztuka przesyłki może zawierać najwyżej 5 kg nitrozwiązku.

Naczynia powinny być zamknięte czopem korkowym lub kauczukowym, który należy zaopatrzyć w dodatkowe zabezpieczenie (jak nałożenie kaptura, kapsla, zalakowanie, owiązanie itp.), przeciwdziałające wszelkiemu rozluźnieniu w drodze. Naczynia szklane muszą być wolne od wad, które mogłyby zmniejszyć wytrzymałość naczynia. W szczególności musi być obniżone ciśnienie wewnętrzne. Grubość ścian nie może być w żadnym przypadku mniejsza niż 2 mm;

2. trójnitrofenylometylenonitroamina - tetryl (punkt 8 b) w ilościach najwyżej 15 kg do woreczków z tkaniny, umieszczonych następnie w naczyniach drewnianych. Sztuka przesyłki nie może zawierać więcej niż 30 kg trójnitrofenylometylenonitroaminy (tetrylu);

3. punkt 8 c): jak wyżej pod a) 3.

(2) Sztuka przesyłki wymienionej w ustępie (1) a) nie może ważyć więcej niż 75 kg i zawierać więcej niż 25 kg materiałów wymienionych w punkcie 8 a), a 50 kg materiałów wymienionych w punkcie 8 b). Sztuka przesyłki wymienionej w ustępie (1) b) 1 nie powinna ważyć więcej niż 15 kg, a wymienionej w ustępie (1) b) 2 i 3 więcej niż 40 kg.

29

(1) Materiały i przedmioty wymienione w punkcie 9 należy pakować:

a) w przesyłkach wagonowych:

1. punkty 9 a) do c):

a. najwyżej do 10 kg do woreczków z tkaniny, ułożonych w pudełka z wodoszczelnej tektury albo w puszki z blachy białej, aluminiowej lub cynkowej; albo

b. najwyżej 10 kg do naczyń z dostatecznie mocnej tektury, nasyconej parafiną lub uodpornionej na wodę w inny sposób.

Puszki z blachy białej, aluminiowej lub cynkowej oraz pudełka lub innego rodzaju naczynia należy pakować do skrzyń drewnianych wyłożonych tekturą falistą; puszki metalowe powinny być przedzielone tekturą falistą. Jedna skrzynia nie może zawierać więcej niż 4 puszki, pudełka lub innego rodzaju naczynia. Pokrywa skrzyni powinna być przyśrubowana;

2. czteronitropentaerytryt (pkt 9 a): w ilości najwyżej 5 kg również do naczyń ze szkła, porcelany, kamionki itp., zamykanych czopem korkowym lub kauczukowym; każde naczynie musi być umieszczone w hermetycznie spawanych lub zalutowanych naczyniach metalowych, z całkowitym wypełnieniem wszystkich luk materiałem elastycznym. Najwyżej 4 naczynia metalowe należy włożyć do skrzyni drewnianej wyłożonej tekturą falistą, przedzielając je kilkoma warstwami tektury falistej itp.;

3. punkt 9 d): poszczególne sztuki owinięte w mocny papier umieszcza się w pudełkach tekturowych zawierających najwyżej 3 kg. Najwyżej 3 pudełka należy ułożyć w skrzyni drewnianej zamykanej na śruby z pozostawieniem pomiędzy pudełkami a skrzynią odstępów najmniej 3 cm, które muszą być wypchane materiałem wypełniającym;

b) w przesyłkach drobnych [jedna przesyłka z materiałami wymienionymi w punktach 9 a) do c) nie może ważyć więcej niż 300 kg]

1. punkty 9 a) do c):

a. najwyżej po 10 kg do woreczków z materiału, jak wyżej pod a) 1.a; albo

b. najwyżej po 10 kg do naczyń, jak wyżej pod a) 1.b;

c. czteronitropentaerytryt (pkt 9 a), jak wyżej pod a) 2.;

d. czteronitropentaerytryt i trójmetylenotrójnitroamina (punkt 9 a): w ilościach najwyżej 500 g wagi w stanie suchym również do naczyń ze szkła, porcelany, kamionki itp., zamykanych czopem korkowym lub kauczukowym. Naczynia te należy umieścić w skrzyni drewnianej, oddzielając je pomiędzy sobą tekturą falistą, a od ścian bocznych skrzyni wolną przestrzenią najmniej 3 cm, która powinna być wypchana materiałem wypełniającym;

2. punkt 9 d): jak wyżej pod a) 3. Sztuka przesyłki nie może zawierać więcej niż 25 kg materiału wybuchowego.

(2) Sztuka przesyłki wymieniona w ustępie (1) a) nie może ważyć więcej niż 75 kg, w ustępie (1) b) 1 lit. a i b więcej niż 60 kg, pod lit. d więcej niż 10 kg, pod lit. c i w ustępie (1) b) 2 więcej niż 35 kg. Sztuki przesyłki wymienione w ustępie (1) b) muszą być zaopatrzone w uchwyty, jeżeli ważą więcej niż 35 kg.

30

(1) Nadtlenek benzoilu (punkt 10) należy pakować w ilości najwyżej 500 g do dobrze osznurowanych woreczków z polietylenu lub innego odpowiedniego miękkiego materiału. Każdy woreczek wkładać należy w puszkę metalową, tekturową lub fibrową; najwyżej 30 takich puszek umieszcza się w pełnościennej skrzyni drewnianej o grubości ścian najmniej 12 mm.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 25 kg.

31

(1) Materiały i przedmioty wymienione w punkcie 11 należy pakować:

a) punkt 11 a) i b):

1. najwyżej 2,5 kg do woreczków, które układa się w puszki z tektury, blachy białej lub aluminiowej. Puszki umieszcza się w naczyniach drewnianych; albo

2. do worków z gęstej tkaniny, układanych w drewnianych beczkach lub skrzyniach;

b) punkt 11 c): owinięte w trwały papier; każda rolka nie może ważyć więcej niż 300 kg. Rolki należy wkładać do skrzyń drewnianych wyłożonych wewnątrz trwałym papierem.

(2) Pokrywa skrzyni powinna być umocowana przy pomocy śrub. Śruby żelazne muszą być galwanizowane.

(3) Sztuka przesyłki wagonowej nie może ważyć więcej niż 75 kg, a przy przesyłkach drobnych 35 kg.

(4) Sztuki przesyłki zawierające próbki nie powinny ważyć więcej niż 10 kg, a waga całej przesyłki nie może przekroczyć 100 kg.

32

(1) Materiały wymienione w punkcie 12 powinny być w postaci nabojów z odpowiedniego sztucznego tworzywa lub papieru. Hermetyczne zamknięcie tych nabojów można uzyskać przez zatopienie ich w parafinie, cerezynie lub żywicy. Materiały wybuchowe zawierające więcej niż 6% płynnych estrów kwasu azotowego powinny być w postaci nabojów z parafinowego lub cerezynowego papieru albo z nieprzemakalnego tworzywa sztucznego jak polietylenu. Naboje te pojedyńczo lub po kilka umieszczać należy w naczyniach drewnianych.

(2) Naboje nie parafinowane lub nie cerezynowane albo z łuskami niewodoszczelnymi powinny być łączone w paczki najwyżej 2,5 kg. Paczki te owinięte przynajmniej w mocny papier należy zatopić w parafinie, cerezynie lub żywicy, celem uzyskania hermetycznego ich zamknięcia. Paczki powinny być pojedynczo lub po kilka układane w naczyniach drewnianych.

(3) Zamknięcie naczyń drewnianych może być zabezpieczone przez owiązanie napiętymi taśmami lub drutem metalowym.

(4) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Nie może ona zawierać więcej niż 50 kg materiału wybuchowego.

33

(1) Materiały wymienione w punkcie 13 powinny być w postaci nabojów papierowych. Naboje nie parafinowane lub nie cerezynowane muszą być owinięte w papier wodoszczelny i następnie łączone w paczki papierowe, których waga nie może przekraczać 2,5 kg; paczki należy ułożyć w naczyniach drewnianych, których zamknięcie może być zabezpieczone przez owiązanie napiętymi taśmami lub drutem metalowym.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 35 kg, a przy próbkach 10 kg.

(3) Materiały wymienione w punkcie 13 mogą być przewożone tylko w przesyłkach wagonowych. Przesyłki próbek nie przekraczające wagi 100 kg mogą być przewożone jako drobne lub wagonowe.

34

(1) Materiały wymienione w punkcie 14 należy pakować:

a) punkt 14 a): w postaci nabojów z nieprzemakalnego papieru. Naboje należy łączyć w paczki papierowe, albo bez owijania w papier układać w pudełka tekturowe. Paczki lub pudełka pojedyncze lub po kilka umieszczać należy w naczyniach drewnianych z zastosowaniem obojętnego materiału wypełniającego; zamknięcie może być zabezpieczone przez owiązanie napiętymi taśmami lub drutem metalowym;

b) punkt 14 b): w postaci nabojów z nieprzemakalnego papieru. Naboje należy umieścić w pudełkach kartonowych. Pudełka kartonowe owinięte w papier nieprzemakalny należy układać w naczyniach drewnianych bez pozostawiania wolnych przestrzeni. Zamknięcie może być zabezpieczone przez owiązanie napiętymi taśmami lub drutem metalowym.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 35 kg, a przy próbkach 10 kg.

(3) Materiały wymienione w punkcie 14 mogą być przewożone tylko w przesyłkach wagonowych. Przesyłki próbek nie przekraczające wagi 100 kg mogą być przewożone jako drobne lub wagonowe.

35

3. Pakowanie razem.

Materiały wymienione w jednym punkcie c. m. 21 nie mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki ani z materiałami wymienionymi w tym samym punkcie, ani z materiałami wymienionymi w innych punktach tej c. m., ani z materiałami i przedmiotami pozostałych klas, ani z innymi towarami.

Uwaga. Sztuka przesyłki wymieniona w cm 28 (1) b) 1 może zawierać nitrozwiązki organiczne różnego rodzaju i różnej nazwy.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (patrz Dodatek V).

36

Na sztukach przesyłki zawierającej kwas pikrynowy (punkt 7 a) należy umieścić wyraźny i nie dający się wytrzeć napis czerwonego koloru, oznaczający nazwę materiału. Napis ten powinien być sporządzony w języku urzędowym kraju nadania, a oprócz tego w języku francuskim, niemieckim lub włoskim, jeżeli taryfy międzynarodowe lub umowy, zawarte pomiędzy zarządami kolejowymi, nie stanowią inaczej.

37

Sztuki przesyłki z materiałami wybuchowymi wymienionymi w punktach 1 do 14 należy zaopatrywać w nalepki według wzoru 1.

38

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

Materiały wymienione w punktach 8 a) i b) [ponad 300 kg], 9 a), b) i c) [ponad 300 kg], 13 i 14 (z wyjątkiem próbek materiałów wymienionych w punktach 13 i 14) mogą być przewożone tylko jako przesyłki wagonowe.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

39

(1) Nazwa towaru w liście przewozowym powinna odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 21. Jeżeli w punktach 8 a) i b) nie jest wymieniona nazwa materiału, należy podać nazwę używaną w handlu. Nazwę towaru należy podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić przez podanie klasy, punktu, a w razie potrzeby litery, w których materiał wymieniono z dodaniem skrótu "RID" [np. I a punkt 3 a), RID].

(2) Przy materiałach klasy I a nadawca powinien zaświadczyć w liście przewozowym "Właściwości towaru i opakowanie odpowiadają przepisom RID".

(3) Przy materiałach dopuszczonych do przewozu tylko w przesyłkach wagonowych należy wskazać w liście przewozowym oprócz cech i numerów, ilości i rodzaju naczyń, również wagę każdej poszczególnej sztuki przesyłki.

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

40

(1) Materiały klasy I a należy ładować do wagonów krytych.

(2) Do przewozu materiałów dopuszczonych tylko w przesyłkach wagonowych mogą być używane tylko wagony ze sprężynowymi zderzakami i sprzęgłami, mocnym i trwałym dachem, bez szpar, z dobrze zamykającymi się drzwiami i oknami (przewietrznikami) oraz możliwie bez urządzeń hamulcowych. W razie użycia wagonu z urządzeniami hamulcowymi należy dołożyć starań, ażeby nie mogły być uruchomione. Wewnątrz wagonu nie powinno być wystających przedmiotów z żelaza, nie stanowiących elementów konstrukcyjnych wagonu. Drzwi i okna (przewietrzniki) powinny być zamknięte.

(3) Do przewozu kwasu pikrynowego (punkt 7 a) nie wolno używać wagonów wyłożonych ołowiem zaopatrzonych w armaturę lub okucie z ołowiu albo krytych ołowiem.

W wagonie należy kwas pikrynowy trzymać z dala od ołowiu i naczyń z ołowiu.

(4) Co do używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi zobacz Dodatek IV.

41

(1) Przesyłki drobne materiałów wymienionych w punktach 8 a) i b) oraz 9 a), b) i c) mogą być ładowane do jednego wagonu, jeżeli ich waga ogólna nie przekracza 300 kg, a przesyłki próbek materiałów wymienionych w punktach 11, 13 i 14, jeżeli ich waga ogólna nie przekracza 100 kg. Kolej może odpowiednio ograniczyć przyjęcie do przewozu.

(2) Sztuki przesyłki należy ładować do wagonu w taki sposób, by były zabezpieczone od tarcia, wstrząsów, uderzeń, przewrócenia i spadnięcia. Beczki, beczułki i podobne naczynia należy ustawiać ich podłużnymi osiami równolegle do bocznych ścian wagonu i zabezpieczać przed przetaczaniem podkładami z drewna. Specjalne przyrządy do ładowania powinny być dostarczone przez nadawcę i wydane odbiorcy wraz z towarem.

b. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

42

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały wymienione w tej klasie mogą być przewożone w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem przewidziane pod c. m. 44 obowiązują w stosunku do zawartości małych pojemników (małych kontenerów), jak również do wagonów, w których małe pojemniki są przewożone.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach (zobacz Dodatek V).

43

Po obu stronach wagonu, do którego załadowano sztuki przesyłki zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 1, należy umieścić nalepki tego samego wzoru.

E. Zakazy ładowania razem.

44

(1) Materiałów klasy I a nie wolno ładować do tego samego wagonu razem z:

a) lontami detonującymi momentalnymi z punktu 1 d), petardami kolejowymi z punktu 3, zapałami o znacznej sile wybuchowej z punktu 5, przedmiotami punktów 10 i 11 klasy I b (c. m. 61);

b) zapałkami z punktu 1 b) i korkami strzelającymi z punktu 16 klasy I c (c. m. 101);

c) materiałami samozapalnymi z punktów 3 i 9 b) c. m. 201, jak również wszystkimi innymi materiałami klasy II (c. m. 201), których opakowanie zewnętrzne nie jest metalowe;

d) materiałami płynnymi łatwozapalnymi z punktów 1 i 2, jak również nitrometanem (punkt 3), aldehydem octowym, acetonem i mieszaninami acetonu (punkt 5) klasy III a (c. m. 301);

e) materiałami podtrzymującymi palenie klasy III c (c. m. 371);

f) materiałami radioaktywnymi klasy IV b (c. m. 451);

g) kwasem azotowym i mieszaninami kwasu siarkowego z kwasem azotowym z punktu 1 e) 2 i 1 f) 2 klasy V (c. m. 501).

(2) Kwasu pikrynowego [punkt 7 a)] nie wolno ładować razem do tego samego wagonu z materiałami trującymi z punktu 4 i związkami ołowiu z punktu 14 a) i b) klasy IV a) (c. m. 401), jak również akumulatorami elektrycznymi i szlamem ołowianym z punktu 1 b) klasy V (c. m. 501).

(3) Materiały wybuchowe chloranowe i nadchloranowe z punktu 13 nie mogą być ładowane do tego samego wagonu razem z siarką z punktu 2 i fosforem czerwonym z punktu 9 klasy III b (c. m. 331), kwasem siarkowym i mieszaninami zawierającymi kwas siarkowy [punkt 1 a) do d) f) i g)], bezwodnikiem kwasu siarkowego (punkt 7) i kwasem chlorosulfonowym (punkt 8) klasy V (c. m. 501).

45

Na przesyłki, które nie mogą być ładowane razem do tego samego wagonu, powinny być sporządzone oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6 § 9d)].

F. Próżne opakowania. Inne przepisy.

46

Kwas pikrynowy [punkt 7 a)] należy przechowywać w magazynach z dala od ołowiu i naczyń ołowianych.

47-59

KLASA I b.

PRZEDMIOTY WYPEŁNIONE MATERIAŁAMI WYBUCHOWYMI

1.

Wyszczególnienie przedmiotów.

60

(1) Spośród przedmiotów wyszczególnionych w tytule klasy I b dopuszcza się do przewozu tylko przedmioty wymienione pod c. m. 61 i tylko na warunkach przewidzianych pod c. m. 60 (2) do 83 i tym samym uważa się je za przedmioty RID.

Uwaga. Próżne opakowania po przedmiotach klasy Ib nie podlegają przepisom RID.

(2) Jeżeli przedmioty wymienione w punktach 7, 10 lub 11 składają się z materiałów wybuchowych wymienionych pod c. m. 21, albo są nimi ładowane, wówczas te materiały wybuchowe muszą odpowiadać warunkom stałości i bezpieczeństwa ustalonym w Dodatku 1.

61

1. Lonty bez spłonek:

a) lonty szybkopalne (lonty w grubej pochewce i o rdzeniu z prochu czarnego lub nici bawełnianych impregnowanych prochem czarnym albo nitrowanych nici bawełnianych);

b) lonty detonujące w postaci cienkościennych rurek metalowych małego przekroju i o rdzeniu z materiału wybuchowego; zobacz również Dodatek I, c. m. 1108;

c) lonty detonujące giętkie, owinięte materiałami tekstylnymi lub plastycznymi o małym przekroju i o rdzeniu z materiału wybuchowego; zobacz również Dodatek I, c. m. 1109;

d) lonty detonujące momentalne (sznury tkane małego przekroju o rdzeniu z materiału wybuchowego bardziej niebezpiecznego od cztero-azotanu penterytrytu).

Odnośnie do pozostałych lontów zobacz klasa I c, punkt 3 (c. m. 101).

2. Zapały o nieznacznej sile wybuchowej (zapały, które nie działają krusząco ani za pomocą spłonek detonujących, ani innych urządzeń):

a) spłonki zapalające;

b) próżne łuski ze spłonkami zapalającymi, jak również próżne łuski bocznego ognia z zapalnikami;

c) zapłonniki rurkowe, zapłonniki śrubowe i inne podobne zapały o nieznacznym ładunku (prochu czarnego lub innego środka zapalającego), działającego wskutek tarcia, uderzenia lub pod wpływem elektryczności;

d) zapalniki bez urządzeń detonujących (jak spłonki detonujące) i bez ładunków wzmacniających.

3. Petardy kolejowe.

4. Naboje do ręcznej broni palnej [z wyjątkiem zawierających ładunek wybuchowy (zobacz punkt 11)]:

a) naboje myśliwskie,

b) naboje do flowerów,

c) naboje smugowo-świetlne,

d) naboje z ładunkiem zapalającym,

e) inne naboje centralnego ognia.

Uwaga. Z wyjątkiem naboi myśliwskich ze śrutem ołowianym uważa się za przedmioty punktu 4 tylko naboje, których kaliber nie przekracza 13,2 mm.

5. Zapały o znacznej sile wybuchowej:

a) spłonki detonujące z opóźniaczami lub bez; łączniki z opóźniaczami dla lontów detonujących;

b) elektryczne spłonki detonujące z zapalnikami z opóźniaczami lub bez;

c) spłonki detonujące bezpośrednio złączone z lontami zawierającymi proch czarny;

d) detonatory, tj. spłonki detonujące w połączeniu z ładunkami wzmacniającymi ze sprasowanego materiału wybuchowego; zobacz również Dodatek I, c. m. 1110;

e) zapalniki ze spłonkami detonującymi i ze wzmacniaczami lub bez;

f) spłonki detonujące z zapalnikami, z opóźniaczami lub bez, z mechanicznymi zapłonnikami lub bez i bez wzmacniaczy.

6. Spłonki do sondowania, zwane również bombami do sondowania, tj. spłonki detonujące z zapalnikami lub bez, umieszczone w pudełeczkach.

7. Przedmioty z ładunkami miotającymi, nie wymienionymi w punkcie 8, przedmioty z ładunkiem detonującym przedmioty z ładunkiem miotającym i detonującym, jeżeli zawierają tylko materiały wybuchowe klasy I a, wszelkie urządzenia, które nie działają krusząco (jak spłonki detonujące); ładunek może zawierać środki świetlne (zobacz również punkty 8 i 11).

Uwaga. Przedmioty te mogą zawierać zapały o nieznacznej sile wybuchowej (pkt 2).

8. Przedmioty zawierające środki świetlne i sygnałowe, z ładunkiem miotającym lub bez, z ładunkiem wyrzucanym lub bez oraz bez ładunku detonującego, przy czym ładunki miotające i świetlne powinny posiadać takie zagęszczenie, aby mogły spalać się bez wybuchu.

9. Przedmioty dymotwórcze, zawierające chlorany albo zdolny do wybuchu ładunek lub zapłonnik.

Odnośnie do materiałów dymotwórczych używanych w rolnictwie i leśnictwie zobacz klasa I c, c. m. 101, punkt 27.

10. Torpedy wiertnicze z ładunkiem dynamitu lub materiałem wybuchowym podobnym do dynamitu, bez zapalników i bez urządzeń detonujących (jak spłonki detonujące); sprzęt z ładunkiem kruszącym dla celów gospodarczych, zawierającym najwyżej 1 kg materiału wybuchowego umieszczonego w osłonie bez spłonek detonujących.

11. Przedmioty z ładunkiem detonującym, przedmioty z ładunkiem miotającym i detonującym wszystkie z urządzeniami detonującymi (spłonki detonujące), dobrze zabezpieczone. Waga poszczególnych przedmiotów nie może przekraczać 25 kg.

2.

Przepisy przewozowe.

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

(1) Opakowanie powinno być tak zamknięte i tak szczelne, aby nic z jego zawartości nie mogło się przedostać na zewnątrz. Zabezpieczenie zamknięć opakowań przez owiązanie taśmami lub drutem metalowym jest dozwolone; jest ono konieczne, jeśli pokrywy skrzyń posiadające zawiasy pozbawione są dostatecznego urządzenia zabezpieczającego przed rozluźnieniem zamknięcia.

(2) Materiał, z którego zrobione jest opakowanie i jego zamknięcie, nie powinien ulegać działaniu zawartości, ani też tworzyć z nią szkodliwych związków.

(3) Opakowanie oraz jego zamknięcia powinny być we wszystkich swych częściach tak mocne i trwałe, aby się nie rozluźniły podczas przewozu i odpowiadały niezawodnie normalnym warunkom przewozu. Przedmioty powinny być w opakowaniu starannie ułożone. To samo dotyczy opakowania wewnętrznego w opakowaniu zewnętrznym.

(4) Materiały wypełniające, służące do układania w nich przedmiotów, powinny być dostosowane do właściwości zawartości.

2. Opakowanie poszczególnych rodzajów przedmiotów.

Przedmioty wymienione w punkcie 1 należy pakować:

a) wymienione w punkcie 1 a) i b): w naczynia drewniane lub wodoszczelne beczki tekturowe. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 120 kg, a przy użyciu beczek tekturowych 75 kg;

b) wymienione w punkcie 1 c): nawijane w odcinkach do 250 m na szpule drewniane lub tekturowe. Szpule powinny być zapakowane do skrzyń drewnianych w ten sposób, aby nie mogły się stykać ani ze sobą, ani ze ściankami skrzyń. Jedna skrzynia nie powinna zawierać więcej niż 1000 m lontu;

c) wymienione w punkcie 1 d): nawijane w odcinkach do 125 m na szpule drewniane lub tekturowe, które powinny być zapakowane do skrzyń drewnianych o grubości ścian najmniej 18 mm, zamykanych na śruby, przy czym szpule nie mogą się stykać ani ze sobą, ani ze ściankami skrzyni. Jedna skrzynia nie powinna zawierać więcej niż 1000 m lontu momentalnego.

64

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 2 należy pakować:

a) wymienione w punkcie 2 a): spłonki zapalające z odkrytą powierzchnią masy zapalającej najwyżej po 500 sztuk, a spłonki zapalające z przykrytą powierzchnią masy zapalającej najwyżej po 5000 sztuk: w pudełka blaszane, pudełka tekturowe lub skrzyneczki drewniane. Opakowania te umieszcza się następnie w drewnianych lub blaszanych skrzyniach zewnętrznych;

b) wymienione w punkcie 2 b): próżne łuski z zapalnikami wszelkich kalibrów: w opakowania drewniane lub tekturowe albo w worki tekstylne. Próżne łuski bocznego ognia dla flowerów i tym podobnej broni małokalibrowej w ilościach najwyżej 25.000 sztuk można pakować również do worka umieszczonego w skrzyni wyłożonej tekturą falistą;

c) wymienione w punktach 2 c) i d): w pudełka tekturowe, drewniane lub blaszane, które umieszcza się następnie w opakowaniu drewnianym albo metalowym.

(2) Sztuka przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punktach 2 a), c) i d) nie może ważyć więcej niż 100 kg.

65

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 3 należy pakować do skrzyń z desek grubości co najmniej 18 mm fugowanych, spojonych wkrętami drewnianymi. Petardy należy układać w skrzyniach, przekładając je materiałem wypełniającym w ten sposób, aby nie mogły się stykać ani ze sobą, ani ze ściankami skrzyń.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 50 kg.

66

(1) Przedmioty wymienione w punktach 4 a), b) i e) należy pakować do dokładnie zamykanych pudełek blaszanych, drewnianych lub tekturowych bez pozostawiania wolnych przestrzeni.

(2) Przedmioty wymienione w punktach 4 c) i d) należy pakować najwyżej po 400 sztuk do dokładnie zamykanych pudełek blaszanych, drewnianych lub tekturowych; pudełka te należy umieszczać w zewnętrznych skrzyniach drewnianych lub metalowych.

(3) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

67

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 5 należy pakować:

a) wymienione w punkcie 5 a): najwyżej 100 spłonek detonujących lub 50 łączników zabezpieczonych od zapłonu, ułożonych w naczynia z blachy lub wodoszczelnej tektury, przekładając materiałem wypełniającym. Naczynia blaszane powinny być wyłożone materiałem elastycznym. Pokrywy powinny być przytwierdzone przez sklejenie naokoło taśmą.

Najwyżej 5 takich naczyń ze spłonkami detonującymi lub 10 z łącznikami należy łączyć w paczki lub umieścić w pudełku tekturowym. Paczki lub pudełka należy pakować bądź do zamykanej na śruby skrzyni drewnianej o ścianach grubości co najmniej 18 mm, bądź do naczyń blaszanych, a następnie ułożyć do skrzyni zewnętrznej o ścianach grubości co najmniej 18 mm, przekładając materiałem wypełniającym w ten sposób, aby pomiędzy skrzynią drewnianą lub naczyniem blaszanym a skrzynią zewnętrzną pozostawało zawsze co najmniej 3 cm wolnej przestrzeni, którą należy wypełnić materiałem pakunkowym;

b) wymienione w punkcie 5 b): najwyżej 100 sztuk łączone w paczki, przy czym zapłonniki powinny być umieszczone na przemian w jednym i drugim końcu paczki. Najwyżej 10 paczek łączy się w paczkę zbiorową. Najwyżej 5 paczek zbiorowych należy ułożyć w zewnętrzne skrzynie drewniane o ścianach grubości najmniej 18 mm lub w naczynia blaszane, przekładając materiałem wypełniającym, w ten sposób, aby pomiędzy paczkami zbiorowymi a skrzynią zewnętrzną lub naczyniem blaszanym pozostawało zawsze co najmniej 3 cm wolnej przestrzeni, którą należy wypełnić materiałem pakunkowym;

c) wymienione w punkcie 5 c): lonty zaopatrzone w spłonki detonujące należy zwinąć w krążek; najwyżej 10 krążków należy połączyć w jeden rulon, który pakuje się w papier. Najwyżej 10 rulonów układa się w zamykanej za pomocą śrub skrzyni drewnianej o ściankach grubości najmniej 12 mm i najwyżej 10 skrzynek należy ułożyć w skrzyni zewnętrznej o ścianach grubości co najmniej 18 mm, przekładając materiałem wypełniającym w ten sposób, aby pomiędzy skrzynkami a skrzynią zewnętrzną pozostawało zawsze co najmniej 3 cm wolnej przestrzeni, którą należy wypełnić materiałem pakunkowym;

d) wymienione w punkcie 5 d): najwyżej 100 detonatorów do skrzyni drewnianej o ściankach grubości co najmniej 18 mm tak, aby były oddzielone od siebie i od ścianek skrzyni przestrzenią nie mniejszą niż 1 cm. Ścianki skrzyni powinny być złączone na wpust, a dno i pokrywa zamykane na śruby. Jeśli skrzynia jest wyłożona blachą cynkową lub aluminiową, to wystarczy grubość ścianek 16 mm. Skrzynie takie należy ułożyć w skrzyni zewnętrznej o ścianach grubości co najmniej 18 mm przekładając materiałem wypełniającym w ten sposób, aby pomiędzy skrzynią wewnętrzną i zewnętrzną pozostawała zawsze wolna przestrzeń co najmniej 3 cm, którą należy wypełnić materiałem pakunkowym.

Dozwolone jest również pakowanie najwyżej po 5 detonatorów do puszek blaszanych z ułożeniem ich wewnątrz w przegrodach drewnianych. Pokrywa powinna być przyklejona taśmą. Najwyżej 20 puszek blaszanych wkłada się do skrzyni zewnętrznej o ścianach grubości co najmniej 18 mm;

e) wymienione w punkcie 5 e): najwyżej 25 sztuk w skrzynki drewniane o ściankach grubości co najmniej 18 mm. Przedmioty powinny być unieruchomione za pomocą wkładek drewnianych tak, aby były oddalone od siebie i od ścianek skrzynki co najmniej o 2 cm; ścianki skrzynek powinny być złączone na wpust, a dno i pokrywa umocowane śrubami. Najwyżej 5 skrzynek należy ułożyć w skrzyni zewnętrznej o ścianach grubości co najmniej 18 mm przekładając materiałem wypełniającym w ten sposób, aby pomiędzy skrzynkami a skrzynią zewnętrzną pozostawała zawsze wolna przestrzeń co najmniej 3 cm, którą należy wypełnić materiałem pakunkowym;

f) wymienione w punkcie 5 f): najwyżej 50 sztuk w skrzyniach drewnianych lub metalowych; w tych skrzyniach każdy zapalnik powinien być unieruchomiony za pomocą wkładek drewnianych tak, aby detonatory były oddalone od siebie i od ścianek skrzyni co najmniej o 2 cm. Zamknięcie pokrywy skrzyni powinno zapewniać unieruchomienie zawartości. Najwyżej 3 takie skrzynie należy umieścić, bez pozostawienia wolnej przestrzeni, w skrzyni drewnianej zewnętrznej o ścianach grubości co najmniej 18 mm; albo

w pudełkach drewnianych lub metalowych; w pudełkach tych należy unieruchomić zapalniki przy pomocy krat tak, aby pomiędzy poszczególnymi zapalnikami, jak również między zapalnikami a drewnianymi lub metalowymi ściankami pudełka był odstęp co najmniej 2 cm i zawartość pudełka nie mogła się poruszyć. Pudełka należy włożyć do skrzyni zewnętrznej o ścianach grubości co najmniej 18 mm w ten sposób, aby pomiędzy pudełkami, jak również między pudełkami a skrzynią pozostawała wolna przestrzeń co najmniej 3 cm, którą należy wypełnić materiałem pakunkowym. Sztuka przesyłki nie może zawierać więcej niż 150 zapalników.

(2) Pokrywa skrzyni powinna być zamykana na śruby lub na zawiasy i skobel.

(3) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg; jeśli waży ona więcej niż 25 kg, musi być zaopatrzona w uchwyty lub listwy.

(4) Każdą sztukę przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punkcie 5 należy zaopatrzyć w zamknięcia bądź za pomocą plomb lub pieczęci (odcisk lub znak), umieszczonych na dwóch główkach śrub na końcach głównej osi pokrywy lub przy skoblu, bądź za pomocą taśmy ze znakiem fabrycznym, naklejonej na pokrywę i dwie przeciwległe ściany skrzyni.

68

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 6 powinny być owinięte każdy z osobna papierem i umieszczone w opakowaniu z tektury falistej. Pakuje się je najwyżej po 25 sztuk do pudełek tekturowych lub blaszanych. Pokrywy pudełek powinny być zabezpieczone naklejoną dookoła taśmą. Najwyżej 20 pudełek należy umieścić w drewnianej skrzyni zewnętrznej. Skrzynie o wadze większej niż 25 kg powinny posiadać uchwyty lub listwy.

(2) Sztuka przesyłki nie powinna ważyć więcej niż 50 kg.

69

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 7 należy pakować do zamykanych na śruby lub na zawiasy i skobel skrzyń drewnianych o ścianach grubości co najmniej 16 mm albo do niemniej wytrzymałych naczyń z metalu lub odpowiedniego tworzywa sztucznego. Przedmioty o wadze większej niż 20 kg można przewozić także w obitkach drewnianych lub bez opakowania.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg, jeśli zawiera przedmioty, których poszczególna waga nie przekracza 1 kg. Skrzynie o wadze ponad 25 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty lub listwy.

70

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 8 należy pakować do skrzyń drewnianych lub wodoszczelnych beczek tekturowych lub do odpowiednich naczyń ze stali, metalu lub innego niemniej wytrzymałego tworzywa sztucznego. Główka zapłonu powinna być tak zabezpieczona, aby ładunek nie mógł się wysypywać.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg, a przy użyciu beczki tekturowej 75 kg. Skrzynie o wadze ponad 25 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty lub listwy.

71

Przedmioty wymienione w punkcie 9 należy pakować do naczyń drewnianych, które powinny być zaopatrzone w uchwyty lub listwy, jeśli ważą więcej niż 25 kg. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

72

Przedmioty wymienione w punkcie 10 należy pakować do skrzyń drewnianych, które powinny być zaopatrzone w uchwyty lub listwy, jeśli ważą więcej niż 25 kg.

73

Przedmioty wymienione w punkcie 11 należy pakować:

a) przedmioty o średnicy mniej niż 13,2 mm: po 25 sztuk, bez luzu, w dobrze zamknięte pudełka tekturowe lub naczynia z odpowiedniego tworzywa sztucznego o równorzędnej wytrzymałości; pudełka te lub naczynia należy układać, bez pozostawiania wolnej przestrzeni, w skrzynki drewniane o ścianach grubości najmniej 18 mm, wewnątrz wyłożonych blachą cynkową, białą lub aluminiową, albo odpowiednim sztucznym tworzywem o równorzędnej wytrzymałości.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 60 kg. Sztuki, które ważą ponad 25 kg, muszą być zaopatrzone w uchwyty lub listwy;

b) przedmioty o przekroju od 13,2 do 57 mm:

1. pojedynczo w mocną dobrze dopasowaną i na obu końcach dobrze zamykaną powłokę z tektury lub odpowiedniego tworzywa sztucznego; albo pojedynczo w mocną dobrze dopasowaną i na jednym końcu zamkniętą, a na drugim otwartą powłokę z tektury lub odpowiedniego tworzywa sztucznego; albo pojedynczo w mocną dobrze dopasowaną, na obu końcach otwartą powłokę z tektury lub odpowiedniego tworzywa sztucznego, która posiada wewnątrz występ do unieruchomienia przedmiotu.

W powyższy sposób opakowane przedmioty należy układać warstwami najwyżej po 300 sztuk przy przekroju od 13,2 do 21 mm, 60 sztuk przy przekroju ponad 21 do 37 mm i 25 sztuk przy przekroju ponad 37 do 57 mm do drewnianej skrzyni o ścianach grubości co najmniej 18 mm, wyłożonej blachą cynkową, białą lub aluminiową.

Jeżeli przedmioty są zapakowane w powłoki papierowe otwarte na obu końcach lub na jednym końcu, wówczas ściany skrzyni zewnętrznej od strony otwarcia powłoki powinny być wyłożone warstwą filcu o grubości co najmniej 7 mm lub dwustronną tekturą falistą, lub podobnym materiałem.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg. Sztuki przesyłki o wadze ponad 25 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty lub listwy;

2. przedmioty o przekroju 20 mm można pakować również w ilości po 10 sztuk do dokładnie dopasowanego, mocnego parafinowanego pudełka tekturowego z dziurkowaną wkładką na dnie i przedziałką ścianek z parafinowanej tektury. Pudełka powinny być zamykane pokrywami zabezpieczonymi przez sklejenie.

Najwyżej 30 pudełek należy bez pozostawiania wolnej przestrzeni układać w skrzyni drewnianej, o ścianach grubości najmniej 18 mm, wewnątrz wykładanej blachą cynkową, białą lub aluminiową.

Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg. Sztuki ponad 25 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty lub listwy;

c) inne przedmioty wymienione w punkcie 11: według postanowień podanych w c. m. 69 (1). Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg. Sztuki ponad 25 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty lub listwy;

Uwaga. Przy przedmiotach zawierających ładunek miotający jak również detonujący określenie "średnica" dotyczy cylindrycznej części przedmiotu zawierającego materiał kruszący.

3. Pakowanie razem.

74

Przedmioty wymienione w jednym i tym samym punkcie c. m. 61 nie mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki ani z innego rodzaju przedmiotami wymienionymi w tym samym punkcie, ani z przedmiotami wymienionymi w innym punkcie tejże c. m., ani z materiałami lub przedmiotami innych klas, ani z innymi towarami, z wyjątkiem:

a) przedmiotów wymienionych w punkcie 1 razem ze sobą, a mianowicie: wymienionych w punktach 1 a) i b) razem ze sobą według c. m. 63.

Jeżeli przedmioty wymienione w punkcie 1 c pakuje się razem z przedmiotami wymienionymi w punktach 1 a) lub b) albo z jednymi i drugimi, wówczas przedmioty wymienione w punkcie 1 c) powinny być zapakowane według przepisów dla nich przewidzianych, a opakowanie zewnętrzne powinno odpowiadać przepisom o opakowaniu przedmiotów wymienionych w punktach 1 a) lub b). Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 120 kg;

b) przedmioty wymienione w punkcie 2 a) z przedmiotami wymienionymi w punkcie 2 b), jeśli jedne i drugie są zapakowane do pudełek ułożonych w skrzyni drewnianej; sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg;

c) przedmioty wymienione w punkcie 4, tylko razem ze sobą w drewnianym opakowaniu zewnętrznym przy zachowaniu przepisów o opakowaniu wewnętrznym. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg;

d) przedmioty wymienione w punkcie 7 z przedmiotami podpadającymi pod punkt 5 a), d), e) i f), jeśli opakowanie tych ostatnich utrudni przeniesienie wszelkich możliwych wybuchów na przedmioty wymienione w punkcie 7. W każdej sztuce przesyłki ilość przedmiotów wymienionych w punktach 5 a), d), e) i f) musi być zgodna z ilością przedmiotów wymienionych w punkcie 7. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (zobacz Dodatek V).

75

Sztuki przesyłki z przedmiotami wymienionymi w klasie I b należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 1.

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

76

(1) Przedmioty wymienione w punktach 3, 5 i 7 można nadawać jako przesyłki pośpieszne tylko w przesyłkach wagonowych; przedmioty wymienione w punktach 10 i 11 nie mogą być nadawane jako przesyłki pośpieszne, lecz tylko jako zwyczajne przesyłki wagonowe.

(2) Przedmioty wymienione w punktach 4 a) i b) mogą być nadawane jako przesyłki ekspresowe; w tym przypadku przesyłka nie może ważyć więcej niż 40 kg.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

77

(1) Nazwa towaru w liście przewozowym powinna odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 61; należy ją podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić przez podanie klasy, punktu, a w razie potrzeby litery, w których materiał wymieniono, z dodaniem skrótu "RID" (np. 1 b, punkt 2 a) RID).

(2) Nadawca powinien zaświadczyć w liście przewozowym: "Właściwości towaru i opakowania odpowiadają przepisom RID".

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłek.

78

(1) Przedmioty klasy 1 b) należy ładować do wagonów krytych.

(2) Nie opakowane przedmioty wymienione w punkcie 7 należy układać w wagonie w taki sposób, aby nie mogły się przesuwać.

(3) Do przewozu przedmiotów wymienionych w punktach 10 i 11 należy używać tylko wagonów krytych ze sprężynowymi zderzakami i sprzęgłami, mocnym i trwałym dachem, bez szpar, dobrze zamykającymi się drzwiami i okiennicami (otworami powietrznymi) i możliwie bez urządzeń hamulcowych. W razie użycia wagonów z urządzeniami hamulcowymi należy dołożyć starań, ażeby nie mogły być uruchomione. Wewnątrz wagonu nie powinno być żadnych wystających przedmiotów żelaznych, nie stanowiących części konstrukcyjnych wagonu. Drzwi i okiennice (otwory powietrzne) wagonu muszą być zawsze zamknięte.

(4) Co do używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi zobacz Dodatek IV.

(5) Sztuki przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punktach 10 i 11 należy układać w wagonie w sposób zabezpieczający je od tarcia, podrzucania, uderzania, przewracania i upadku.

b. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

79

(1) Sztuki przesyłki z przedmiotami zaliczonymi do niniejszej klasy mogą być przewożone w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem podane pod c. m. 81 obowiązują również dla zawartości małych pojemników (małych kontenerów), jak również dla wagonów, którymi przewożone są małe pojemniki.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach (zobacz Dodatek V).

80

Po obydwu stronach wagonu, do którego załadowano sztuki przesyłki klasy I b, powinny być umieszczone nalepki wzoru nr 1.

E. Zakazy ładowania razem.

81

(1) Momentalne lonty detonujące (punkt 1 d), petardy kolejowe (punk 3), spłonki detonujące (punkt 5) i przedmioty wymienione w punktach 10 i 11 nie powinny być ładowane do jednego wagonu:

a) z materiałami wybuchowymi klasy I a

(c. m. 21);

b) z przedmiotami klasy I b punkt 6 (c. m. 61);

c) z płynnymi materiałami łatwo zapalnymi klasy III a (c. m. 301).

(2) Nie powinny być również ładowane do jednego wagonu:

a) momentalne lonty detonujące (punkt 1 d), petardy kolejowe (punkt 3) i spłonki detonujące (punkt 5) z przedmiotami klasy I b, punkty 7, 8 i 11 (c. m. 61);

b) przedmioty wymienione w punkcie 10 z przedmiotami wymienionymi w punktach 3, 5, 7, 8 i 11 klasy I b (c. m. 61);

c) przedmioty wymienione w punkcie 11 z przedmiotami wymienionymi w punktach 3, 5, 7, 8 i 10 klasy I b (c. m. 61).

(3) Przedmioty klasy I b nie mogą być ładowane do jednego wagonu:

a) z materiałami samozapalnymi wymienionymi w punktach 3 i 9 b) c. m. 201, jak również z innymi materiałami klasy II, jeżeli nie są zapakowane do naczyń metalowych;

b) z materiałami podtrzymującymi palenie klasy III c (c. m. 371);

c) z materiałami radioaktywnymi klasy IV b (c. m. 451);

d) z kwasem azotowym i mieszaninami kwasu siarkowego z kwasem azotowym z punktów 1 e), 2 i 1 f) 2 klasy V (c. m. 501).

82

Na przesyłki, które nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu, należy sporządzić oddzielne listy przewozowe (CIM art. 6 § 9 d).

F. Próżne opakowania. Inne przepisy.

83

Nie ma przepisów.

84-99

KLASA 1 c.

MATERIAŁY ZAPALAJĄCE, OGNIE SZTUCZNE I PODOBNE MATERIAŁY

1.

Wyszczególnienie towarów.

100

(1) Spośród materiałów i przedmiotów wyszczególnionych w tytule klasy Ic dopuszcza się do przewozu tylko wymienione pod c. m. 101 i tylko na warunkach przewidzianych w c. m. 100 (2) do 120 i tym samym uważa się je za przedmioty RID.

Uwaga. Próżne opakowania po przedmiotach klasy Ic nie podlegają przepisom RID.

(2) Co do swego składu przedmioty dopuszczone do przewozu powinny odpowiadać warunkom następującym:

a) ładunek wybuchowy powinien być tak sporządzony, rozmieszczony i rozłożony, aby tarcie, wstrząs, uderzenie lub zapalenie się zapakowanych przedmiotów nie mogło spowodować wybuchu całej zawartości sztuk przesyłki;

b) biały lub żółty fosfór może być stosowany tylko w przedmiotach wymienionych w punktach 2 i 20 (c. m. 101);

c) materiał wybuchowy w ogniach sztucznych (c. m. 101 punkty 21 do 24) i materiał dymotwórczy w przedmiotach służących do walki ze szkodnikami (c. m. 101 pkt 27) nie powinny zawierać chloranów;

d) materiał wybuchowy musi odpowiadać warunkom stałości c. m. 1111, Dodatek I.

101

A. Środki zapalające:

1. a) Zapałki bezpieczne (na bazie chloranu potasu i siarki);

b) zapałki na bazie chloranu potasu i trójsiarczku fosforu, jak również przedmioty do zapalania przez potarcie.

2. Taśmy zapalne do lamp bezpieczeństwa i taśmy zapalne parafinowane do lamp bezpieczeństwa. 1000 zapalników może zawierać najwyżej 7,5 kg masy wybuchowej.

Co do innych taśm zapalnych zobacz punkt 15.

3. Lonty z prochem czarnym wolnopalne (lonty o cienkiej, gęstej pochewce i z rdzeniem o małej średnicy z czarnego prochu).

Co do innych lontów zobacz klasa Ib, punkt 1 (c. m. 61).

4. Nici piroksylinowe (nitrowane nici bawełniane), zobacz również Dodatek I, c. m. 1101.

5. Zapalniki do lontów (rurki papierowe lub tekturowe z niedużym ładunkiem masy zapalającej, składającej się ze związków bogatych w tlen i ze związków organicznych, również z dodaniem nitrozwiązków aromatycznych) i kapsle termitowe z pigułkami zapalającymi.

6. Zapalniki do lontów bezpieczne (spłonka papierowa zawierająca zapalnik z przewleczoną nicią przeznaczoną do wywołania tarcia lub rozrywu albo o podobnej konstrukcji).

7. a) Zapalniki elektryczne bez spłonek detonujących;

b) główki do zapalników elektrycznych.

8. Elektryczne blaszki zapalne (jak do fotograficznych proszków błyskowych) ładunek zapalający poszczególnej blaszki nie powinien przekraczać 30 kg, ani zawierać więcej niż 10% piorunianu rtęci.

Uwaga. Urządzenia do wytwarzania światła błyskowego w rodzaju lamp żarowych, które zawierają ładunek zapalający podobny do ładunku elektrycznych blaszek zapalnych, nie podlegają przepisom RID.

B. Przedmioty i zabawki pirotechniczne; zapalniki i wstążki zapalne; pukawki:

9. Przedmioty pirotechniczne (jak cylindry Bosko, bomby z konfetti, owoce kotylionowe). Każdy przedmiot z bawełną nitrowaną (bawełną kolodionową) może zawierać najwyżej 1 g tej bawełny.

10. Cukierki strzelające, karty kwiatowe, karty papieru nitrowanego (kolodionowego).

11. a) Groch strzelający, granaty strzelające i tym podobne zabawki pirotechniczne, zawierające piorunian srebra;

b) zapałki strzelające;

c) wkładki strzelające.

Do a), b) i c): 1000 sztuk może zawierać najwyżej 2,5 g piorunianu srebra.

12. Kamienia strzelające, zawierające każdy na powierzchni najwyżej 3 g masy wybuchowej. Pioruniany nie mogą stanowić masy wybuchowej.

13. Zapałki pirotechniczne (jak zapałki bengalskie, zapałki z deszczem złocistym, zapałki z deszczem kwiatowym).

14. Świece cudowne bez główki zapalającej.

15. Listki zapalne, taśmy zapalne i pierścienie zapalne: 1000 tych przedmiotów może zawierać najwyżej 7,5 g masy wybuchowej, w której nie powinno być piorunianu.

Co do taśm zapalnych do lamp bezpieczeństwa zobacz punkt 2.

16. Korki strzelające z masą wybuchową z fosforu i chloranu albo też z zaprasowanym w rurki tekturowe ładunkiem piorunianu lub masy o podobnym składzie. 1000 korków może zawierać najwyżej 60 g chloranowej masy wybuchowej albo najwyżej 10 g piorunianu.

17. Krążki strzelające z masą wybuchową z fosforu i chloranu. 1000 krążków może zawierać najwyżej 45 g masy wybuchowej.

18. Kapiszoniki tekturowe (amunicja lilipucia) z masą wybuchową z fosforu i chloranu albo z ładunkiem piorunianu lub z masy o podobnym składzie. 1000 kapiszoników może zawierać najwyżej 25 g masy wybuchowej.

19. Kapiszoniki tekturowe (wybuchające pod nogą) z osłoniętą masą wybuchową z fosforu i chloranu. 1000 kapiszoników może zawierać najwyżej 30 g masy wybuchowej.

20. a) Płytki strzelające;

b) martynika (tzw. hiszpańskie ognie sztuczne),

jedne i drugie zawierające mieszaniny fosforu białego (żółtego) i czerwonego z chloranem potasu oraz co najmniej 50% domieszek biernych, nie biorących udziału w reakcji mieszaniny fosforu i chloranu. Płytka nie może ważyć więcej niż 2,5 g, a martynika więcej niż 0,1 g.

C. Ognie sztuczne:

21. Rakiety z gradem bez spłonek detonujących, bomby i garnki ogniste. Waga ładunku łącznie z ładunkiem miotającym nie powinna przekraczać 14 kg na sztukę; całkowita waga bomby lub garnka ognistego nie może przekraczać 18 kg.

22. Bomby ogniste, rakiety, świece rzymskie, fontanny, młynki ogniste i tym podobne ognie sztuczne z ładunkami, które w poszczególnej sztuce nie mogą ważyć więcej niż 1200 g.

23. Huki armatnie lub papierowe moździerze zawierające w jednej sztuce najwyżej 600 g ziarnistego prochu czarnego lub 220 g materiału wybuchowego, nie więcej niebezpiecznego, niż pył aluminiowy z nadchloranem potasu oraz huki karabinowe (petardy), zawierające w jednej sztuce najwyżej 20 g ziarnistego prochu czarnego, wszystko z lontami przykrytymi na końcach i tym podobne przedmioty wywołujące silny huk.

Co do petard kolejowych zobacz klasa Ib, punkt 3 (c. m. 61).

24. Drobne ognie sztuczne (jak żabki, szermele, deszcz złocisty, deszcz srebrzysty), zawierające w 144 sztukach najwyżej 1000 g ziarnistego prochu czarnego; wulkany i komety ręczne zawierające w jednej sztuce najwyżej 30 g ziarnistego prochu czarnego.

25. Bengalskie środki świetlne bez główki zapalającej (jak pochodnie, ognie, płomienie).

26. Proszki błyskowe gotowe do użytku w jednostkowym opakowaniu, zawierające nie więcej niż 5 g masy świetlnej, w której skład nie powinien wchodzić chloran.

D. Przedmioty do walki ze szkodnikami.

27. Materiały dymotwórcze używane w rolnictwie i leśnictwie oraz naboje dymne do walki ze szkodnikami.

Co do środków dymotwórczych zawierających chlorany lub zdolny do wybuchu ładunek albo zapalnik zobacz klasa I b, punkt 9 (c. m. 61).

2.

Przepisy przewozowe.

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

102

(1) Opakowanie musi być tak zamknięte i szczelne, aby nic z jego zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz.

(2) Opakowanie oraz jego zamknięcia powinny być we wszystkich swych częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się podczas przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym warunkom przewozu. Przedmioty powinny być w opakowaniu dobrze umocowane, tak samo opakowanie wewnętrzne w opakowaniu zewnętrznym.

(3) Materiały wypełniające, służące do układania w nich przedmiotów, powinny być dostosowane do właściwości zawartości.

2. Opakowanie poszczególnych rodzajów przedmiotów.

103

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 1a) powinny być pakowane w pudełka lub torebki, połączone w jedną paczkę pakowaną w mocny papier z zaklejeniem wszystkich fałd. Torebki można pakować również do pudełek z cienkiej tektury lub trudno zapalnego materiału (np. acetylulozy). Pudełka tekturowe lub paczki należy układać w mocne skrzynie z drewna, metalu, sprasowanych płyt pilśniowych albo w pudła z mocnej gładkiej tektury lub podwójnej tektury falistej.

Wszystkie spojenia pudeł metalowych powinny być zalutowane lub spawane.

Zamknięcia pudeł tekturowych powinny stanowić szczelnie przylegające pokrywy. Zewnętrzne brzegi pokrywy, jak również pozostałe spojenia muszą być zaklejone lub uszczelnione w odpowiedni sposób.

W przypadku ułożenia pudełek tekturowych lub paczek w pudłach z tektury waga sztuki przesyłki nie może przekraczać 20 kg.

(2) Przedmioty wymienione w punkcie 1b) należy pakować w pudełka w ten sposób, by nie mogły się wewnątrz poruszać. Najwyżej 12 takich pudełek należy owinąć w paczkę z zaklejeniem fałd.

12 takich paczek należy połączyć w paczkę zbiorową przez owinięcie mocnym papierem z zaklejeniem wszystkich fałd. Zbiorowe paczki należy układać w mocne skrzynie z drewna lub prasowanych płyt pilśniowych albo w pudła z blachy, mocnej i gładkiej tektury lub podwójnej tektury falistej.

Wszelkie spojenia skrzyń metalowych powinny być zalutowane lub spawane.

Pudła tekturowe muszą być zaopatrzone w szczelnie zamykane pokrywy. Zewnętrzne brzegi pokrywy, jak również wszelkie pozostałe spojenia muszą być zaklejone lub w inny odpowiedni sposób uszczelnione.

W przypadku ułożenia pudełek tekturowych lub paczek w pudłach z tektury waga sztuki przesyłki nie może przekraczać 20 kg.

104

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 2 należy pakować do pudełek blaszanych lub tekturowych. Najwyżej 30 pudełek blaszanych lub 144 tekturowych należy łączyć w paczki, które mogą zawierać najwyżej 90 g masy wybuchowej. Paczki te umieszcza się pojedynczo lub po kilka w skrzyni zewnętrznej o ściśle spojonych ścianach grubości co najmniej 18 mm, wyłożonej mocnym papierem albo cienką blachą cynkową lub aluminiową. Skrzynie, które ważą nie więcej niż 35 kg, mogą mieć ściany grubości 11 mm, jeśli będą opasane taśmą żelazną.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg.

105

Przedmioty wymienione w punkcie 3 należy pakować do skrzyń drewnianych, wyłożonych mocnym papierem albo cienką blachą cynkową lub aluminiową, albo do wodoszczelnych beczek tekturowych, których waga nie powinna przekraczać 75 kg. Przesyłki małe o wadze najwyżej 20 kg można owinąć w tekturę falistą i następnie złączyć w jedną dobrze zasznurowaną paczkę z podwójnego mocnego papieru pakowego.

106

(1) Nici piroksylinowe (punkt 4) nawija się w odcinkach najwyżej 30 m na rurki z tektury i każdy zwitek owija się papierem. Najwyżej 10 takich zwitków łączy się papierem pakowym w paczki, które układa się w skrzyni drewnianej. Skrzynki te umieszcza się w drewnianej skrzyni zewnętrznej.

(2) Sztuka przesyłki powinna zawierać najwyżej 6000 m nici piroksylinowych.

107

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 5 należy pakować najwyżej po 25 sztuk do pudełek z białej blachy lub tektury, jednak kapsle termitowe można pakować do pudełek tekturowych w ilości najwyżej 100 sztuk. Najwyżej 40 takich pudełek należy ułożyć w skrzyni drewnianej tak, aby pudełka nie mogły stykać się ze sobą ani ze ściankami skrzyni.

(2) Sztuka przesyłki nie powinna ważyć więcej niż 100 kg.

108

Przedmioty wymienione w punktach 6 do 8 należy pakować:

a) wymienione w punkcie 6: w skrzynie drewniane;

b) wymienione w punkcie 7a): w skrzynie lub beczki drewniane albo w wodoszczelne beczki; wodoszczelna beczka nie może ważyć więcej niż 75 kg;

wymienione w punkcie 7b: najwyżej 1000 sztuk obłożonych trocinami w pudełka tekturowe, które powinny być wewnątrz przedzielone na trzy równe części przy pomocy wkładek tekturowych. Pokrywy pudełek muszą być oklejone naokoło paskiem. Najwyżej 100 pudełek tekturowych należy włożyć do naczynia z dziurkowanej blachy żelaznej. Naczynie powinno być umieszczone w zamykanej na śruby skrzyni zewnętrznej ze ściankami grubości co najmniej 18 mm w ten sposób, aby między naczyniami a skrzynią pozostawała wszędzie wolna przestrzeń co najmniej 3 cm, którą zapełnia się materiałem pakunkowym. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 50 kg; sztuki cięższe niż 25 kg powinny być zaopatrzone w uchwyty lub listwy;

c) wymienione w punkcie 8: w pudełka tekturowe. Pudełka należy łączyć w paczki zawierające najwyżej po 1000 blaszek zapalnych. Paczki umieszcza się pojedynczo lub po kilka w drewnianej skrzyni zewnętrznej.

109

(1) Przedmioty wymienione w punktach 9 do 26 należy pakować (opakowania wewnętrzne):

a) wymienione w punktach 9 i 10: w osłony papierowe lub pudełka;

b) wymienione w punkcie 11a): przekładane trzcinami w pudełka tekturowe, które owija się pojedynczo lub po kilka w papier, albo w skrzynki drewniane; poszczególne pudełko lub skrzynka może zawierać najwyżej 500 sztuk;

wymienione w punkcie 11b): najwyżej po 10 sztuk w torebki. Najwyżej 100 torebek należy zapakować w pudełka tekturowe lub owinąć w mocny papier;

wymienione w punkcie 11c): najwyżej po 10 sztuk w torby papierowe. Najwyżej 100 toreb należy pakować do pudełka tekturowego;

c) wymienione w punkcie 12: najwyżej po 25 sztuk w pudełka tekturowe;

d) wymienione w punkcie 13: w pudełka. Najwyżej 12 pudełek łączy się w paczkę pakowaną w papier;

e) wymienione w punkcie 14: w pudełka lub worki papierowe. Opakowania te należy łączyć w paczkę papierową, zawierającą najwyżej 144 świece;

f) wymienione w punkcie 15: w pudełka tekturowe, z których każde powinno zawierać najwyżej 100 zapalników z najwyżej 5 mg masą wybuchową albo najwyżej 50 zapalników z najwyżej 7,5 mg masą wybuchową. Najwyżej 12 pudełek łączy się w rulon papierowy, a najwyżej 12 rulonów w paczkę papierową.

Wstążki z 50 zapalnikami zawierającymi najwyżej po 5 mg masy wybuchowej można pakować w sposób następujący; po 5 wstążek w pudełka tekturowe, które łączy się po 6 sztuk w jedną paczkę z papieru tak mocnego, jak papier Krafta, najmniej 40g/m²; 12 takich paczek łączy się w dużą paczkę opakowaną w taki sam papier;

g) wymienione w punkcie 16: najwyżej po 50 sztuk w pudełka tekturowe. Korki te powinny być przyklejone do dna pudełka lub unieruchomione w inny nie mniej pewny sposób. Każde pudełko należy owinąć w papier i najwyżej 10 takich pudełek należy łączyć w paczkę papierową;

h) wymienione w punkcie 17: najwyżej po 5 sztuk w pudełka tekturowe. Najwyżej 200 pudełek ułożonych w rulony łączy się w zbiorowe pudełka tekturowe;

i) wymienione w punkcie 18: najwyżej po 10 sztuk w pudełka tekturowe. Najwyżej 100 pudełek ułożonych w rulony łączy się w paczkę papierową;

k) wymienione w punkcie 19: najwyżej po 15 sztuk w pudełka tekturowe. Najwyżej 144 pudełka ułożone w rulony łączy się w paczkę papierową;

l) wymienione w punkcie 20a): najwyżej po 144 sztuki w pudełka tekturowe;

m) wymienione w punkcie 20b): najwyżej po 75 sztuk w pudełka tekturowe; najwyżej 72 pudełka należy łączyć w paczkę papierową;

n) wymienione w punkcie 21: w pudełka tekturowe lub mocny papier. Jeżeli miejsca zapłonu nie są przykryte osłoną ochronną, należy każdy przedmiot owinąć uprzednio w papier. Ładunek miotający przy bombach ważących więcej niż 5 kg powinien być osłonięty łuską papierową zakrywającą dolną część bomby;

o) wymienione w punkcie 22: w pudełka tekturowe lub mocny papier. Ognie sztuczne większych wymiarów nie wymagają opakowania wewnętrznego, jeżeli miejsce zapłonu będzie przykryte osłoną ochronną;

p) wymienione w punkcie 23: w pudełka z drzewa lub tektury. Miejsca zapłonu powinny być przykryte osłoną ochronną;

q) wymienione w punkcie 24: w pudełka tekturowe lub w mocny papier;

r) wymienione w punkcie 25: w pudełka tekturowe lub w mocny papier. Ognie sztuczne większych wymiarów nie wymagają opakowania wewnętrznego, jeśli miejsce zapłonu będzie przykryte osłoną ochronną;

s) wymienione w punkcie 26: w torby papierowe lub w rurki szklane ułożone w pudełkach tekturowych. Pudełko tekturowe może zawierać najwyżej 3 rurki szklane.

(2) Opakowanie wewnętrzne opisane w ust. (1) należy umieszczać pojedynczo lub po kilka w skrzyniach zewnętrznych:

a) opakowania z przedmiotami wymienionymi w punktach 10, 13 i 14 w drewnianych skrzyniach zewnętrznych;

b) opakowania z przedmiotami wymienionymi w punktach 9, 11, 12 i 15 do 26 w skrzyniach zewnętrznych ze ścian szczelnie spojonych grubości najmniej 18 mm, wyłożonych mocnym papierem lub cienką blachą cynkową albo aluminiową. Dla sztuk przesyłek, których waga nie przekracza 35 kg, wystarcza grubość desek 11 mm, jeżeli skrzynie będą opasane dookoła taśmą żelazną.

Skrzynia może jednakże zawierać najwyżej:

50 zbiorowych pudełek tekturowych z przedmiotami wymienionymi w punkcie 17,

25 paczek z przedmiotami wymienionymi w punkcie 18,

50 paczek tekturowych z przedmiotami wymienionymi w punkcie 20a),

50 paczek po 72 pudełka kartonowe, zawierające przedmioty wymienione w punkcie 20b), taką ilość rakiet z gradem bez spłonek detonujących, bomb lub garnków ognistych (punkt 21), że łączna waga ładunku nie przekroczy 56 kg;

c) proszki do światła błyskowego (punkt 26) również w zwyczajnych skrzyniach drewnianych, albo, jeżeli są zapakowane w torebki papierowe, również w mocnych pudełkach tekturowych; w obu przypadkach te opakowania zewnętrzne nie powinny ważyć więcej niż 5 kg.

(3) Skrzynie drewniane, do których zapakowano przedmioty zawierające masę wybuchową fosforowo-chloranową, muszą być zamykane na śruby.

(4) Sztuka przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punktach 9, 11, 12, 15 do 22 i 24 do 26 nie powinna ważyć więcej niż 100 kg, a z przedmiotami wymienionymi w punkcie 23 nie więcej niż 50 kg; nie może ona ważyć więcej niż 35 kg, jeśli grubość ścianek skrzyni wynosi tylko 11 mm i skrzynia opasana jest dookoła taśmą żelazną.

110

(1) Przedmioty wymienione w punkcie 27 należy pakować w skrzynie drewniane wyłożone papierem pakowym, papierem przeoliwionym lub tekturą falistą. Wyłożenie to nie jest konieczne, jeśli przedmioty mają osłonę papierową lub tekturową.

(2) Sztuka przesyłki nie powinna ważyć więcej niż 100 kg.

(3) Naboje dymne do walki ze szkodnikami owinięte w papier lub tekturę można również pakować:

a) w pudełka z tektury falistej lub z mocnej tektury; sztuka przesyłki nie powinna ważyć więcej niż 20 kg;

b) w zwykłe pudełka tekturowe; sztuka przesyłki nie powinna ważyć więcej niż 5 kg.

3. Pakowanie razem.

111

Spośród przedmiotów wymienionych pod c. m. 101 mogą być łączone w jedną sztukę z przedmiotami innego rodzaju tejże c. m. z materiałami lub przedmiotami innych klas albo z innymi towarami tylko następujące przedmioty i to tylko pod następującymi warunkami:

a) razem ze sobą:

1. przedmioty wymienione w tym samym punkcie, pod warunkiem zachowania przepisów o opakowaniu wewnętrznym, w opakowaniu zewnętrznym, jakie jest przewidziane dla przedmiotów tego punktu. Jednemu pudłu tekturowemu z przedmiotami wymienionymi w punkcie 20a) odpowiada jedna paczka z przedmiotami wymienionymi w punkcie 20b). Oprócz tego należy przestrzegać przepisów dla sztuk przesyłek pod c. m. 109 (3);

2. przedmioty wymienione w punktach 9-25, pod warunkiem zachowania przepisów o opakowaniu wewnętrznym w skrzyni zbiorowej, która powinna odpowiadać przepisom o skrzyni zewnętrznej dla tego rodzaju zawartych w niej przedmiotów, dla którego c. m. 109 (2) i (3) przewiduje najsurowsze przepisy. Jednej paczce z przedmiotami wymienionymi w punkcie 18 odpowiadają dwa pudełka zbiorowe z przedmiotami wymienionymi w punkcie 17, albo dwa pudła tekturowe z przedmiotami wymienionymi w punkcie 20a), albo też dwie paczki z przedmiotami wymienionymi w punkcie 20b). Sztuka przesyłki nie może w żadnym przypadku ważyć więcej niż 100 kg, a jeśli zawiera przedmioty wymienione w punkcie 23 - więcej niż 50 kg;

b) razem z materiałami innych klas - o ile pakowanie razem jest również dla nich dozwolone - i z innymi towarami:

1. przedmioty wymienione w punkcie 1 w ogólnej ilości do 5 kg, przy czym nie wolno ich pakować razem z materiałami klas II, IIIa i IIIb. Przedmioty należy łączyć razem z innymi towarami w drewnianym opakowaniu zbiorowym z zachowaniem przepisów o opakowaniu wewnętrznym;

2. przedmioty wymienione w punkcie 4 w ogólnej ilości 5 skrzynek. Przedmioty należy łączyć z innymi towarami w drewnianym opakowaniu zbiorowym z zachowaniem przepisów o opakowaniu wewnętrznym;

c) z towarami galanteryjnymi lub zwykłymi zabawkami: przedmioty wymienione w punktach 9 do 20. Należy je jednak odgrodzić od towarów galanteryjnych i zwykłych zabawek. Każdy rodzaj należy, przy zachowaniu przepisów o opakowaniu wewnętrznym, łączyć z towarami galanteryjnymi lub zabawkami w skrzyni zbiorowej, odpowiadającej przepisom o skrzyni zewnętrznej dla tego rodzaju zawartych w niej przedmiotów, dla którego c. m. 109 (2) i (3) przewiduje najsurowsze przepisy. Jednej paczce z przedmiotami wymienionymi w punkcie 18 odpowiadają dwa pudełka zbiorowe z przedmiotami wymienionymi w punkcie 17 albo dwie skrzynki tekturowe z przedmiotami wymienionymi w punkcie 20a), albo też dwie paczki z przedmiotami wymienionymi w punkcie 20b. Sztuka przesyłki nie może w żadnym przypadku ważyć więcej niż 100 kg.

4. Napisy i nalepki na sztukach przesyłek.

112

Nie ma przepisów.

B. Sposób nadawania, ograniczania w przyjmowaniu do przewozu.

113

Dla przesyłek pośpiesznych i zwyczajnych nie ma ograniczeń.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

114

(1) Nazwa towaru w liście przewozowym powinna odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 101; należy ją podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić przez podanie klasy, punktu, a w razie potrzeby litery, w której materiał wymieniono z dodaniem skrótu «RID» [np. Ic, punkt 1a) RID]. Dopuszcza się również określenie w liście przewozowym "Ognie sztuczne RID, Ic, punkt ..." z dodaniem punktów, w których wymieniono przeznaczone do przewozu przedmioty.

(2) Przy przedmiotach wymienionych w punktach 2, 4, 5, 8, 9, 11, 12 i 15 do 27 nadawca powinien oświadczyć w liście przewozowym "Właściwości towaru i opakowania odpowiadają przepisom RID".

(3) W liście przewozowym sporządzonym na przesyłkę, w której przedmiot wymieniony pod c. m. 101 został zapakowany razem w jednej sztuce z innymi materiałami lub przedmiotami RID lub z innymi towarami, należy wzmianki przewidziane dla każdego z tych materiałów lub przedmiotów umieścić osobno.

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a) Dla sztuk przesyłki.

115

(1) Przedmioty klasy Ic należy ładować do wagonów krytych.

(2) Co do używania dla przedmiotów wymienionych w punktach 4, 21, 22, 23 i 26 wagonów z urządzeniami elektrycznymi zobacz Dodatek IV.

b) Dla małych pojemników (małych kontenerów).

116

(1) Sztuki przesyłki zawierające przedmioty niniejszej klasy można łączyć w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem, podane pod c. m. 118, obowiązują również dla zawartości małych pojemników jak również dla wagonów, którymi przewożone są małe pojemniki.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach.

117

Nie ma przepisów.

E. Zakazy ładowania razem.

118

(1) Przedmiotów wymienionych w punktach 1b) i 16 nie wolno ładować razem do jednego wagonu z materiałami wybuchowymi klasy Ia (c. m. 21).

(2) Przedmiotów wymienionych w punktach 21, 22 i 23 nie wolno ładować razem do jednego wagonu z materiałami płynnymi łatwo zapalnymi z punktów 1 i 2 oraz aldehydem octowym, acetonem i mieszaninami acetonu (punkt 5) klasy IIIa (c. m. 301).

(3) Przedmiotów klasy Ic nie wolno ładować razem do jednego wagonu:

a) z materiałami samozapalnymi z punktu 9b) klasy II (c. m. 201);

b) z materiałami radioaktywnymi klasy IVb (c. m. 451).

119

Na przesyłki, które nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu, należy sporządzić osobne listy przewozowe (CIM art. 6 § 9d).

F. Próżne opakowanie. Inne przepisy.

120

Nie ma przepisów.

121-129

KLASA Id.

GAZY SPRĘŻONE, SKROPLONE LUB ROZPUSZCZONE POD CIŚNIENIEM

1.

Wyszczególnienie materiałów.

130

(1) Spośród materiałów wyszczególnionych w tytule klasy Id dopuszcza się do przewozu tylko materiały wymienione pod c. m. 131 i to tylko na warunkach przewidzianych pod c. m. 131 do 164 i tym samym uważa się je za materiały RID.

(2) Ciśnienie par materiałów wymienionych w niniejszej klasie przy 50°C leży powyżej 3 kg/cm².

Uwaga. Jakkolwiek fluorowodór przy 50°C wykazuje ciśnienie par tylko od 2,7 do 2,8 kg/cm² zalicza się go do klasy Id.

131

A. Gazy sprężone.

W zrozumieniu RID za sprężone uważane są gazy, których temperatura krytyczna leży poniżej -10°C.

1. a) Tlenek węgla, wodór zawierający najwyżej 2% tlenu, metan (gaz kopalniany i gaz ziemny);

b) gaz wodny, gazy syntetyczne (np. według Fischer-Tropsch), gaz miejski (gaz świetlny, gaz węglowy) i inne mieszaniny gazów wymienionych w punkcie 1a) c. m. 131, jak np. mieszanina tlenku węgla z wodorem.

2. Gaz olejowy sprężony (gaz tłusty).

3. Tlen zawierający najwyżej 3% wodoru, mieszaniny tlenu z bezwodnikiem kwasu węglowego zawierające najwyżej 20% bezwodnika kwasu węglowego, azot, powietrze sprężone, nitrox (mieszanina 20% azotu z 80% tlenu), trójfluorek boru, hel, neon, argon, krypton i mieszaniny gazów szlachetnych między sobą, mieszaniny gazów szlachetnych z tlenem i mieszaniny gazów szlachetnych z azotem.

Odnośnie do ksenonu zobacz punkt 9; odnośnie do tlenu zobacz również c. m. 131a, pod a).

B. Gazy skroplone [zobacz również c. m. 131 a pod b) i c)]:

W zrozumieniu RID za skroplone uważane są gazy, których temperatura krytyczna jest równa lub wyższa od -10ºC.

a) Gazy skroplone o krytycznej temperaturze równej lub wyższej od 70°C.

4. Gaz olejowy skroplony, którego ciśnienie par przy 70°C nie przekracza 41 kg/cm² (gaz Z).

5. Bromowodór, fluorowodór, siarkowodór, amoniak, chlor, dwutlenek siarki (kwas siarkawy), czterotlenek azotu, gaz T (mieszanina tlenku etylenu z najwyżej 10% wagi bezwodnika kwasu węglowego, której ciśnienie par przy 70°C nie przekracza 29 kg/cm²).

6. Propan, cyklopropan, propylen, butan, izobutan, butadien, butylen i izobutylen.

Uwaga. Dla technicznych, nie czystych gazów skroplonych zobacz punkt 7.

7. Mieszaniny węglowodorów uzyskane z gazu ziemnego lub przy przeróbce produktów z olejów mineralnych, węgla itp., jak również mieszaniny gazów wymienionych w punkcie 6, które jako

mieszanina A przy 70°C ma prężność pary nie przewyższającą 11 kg/cm², a gęstość przy 50°C nie przekracza wartości 0,48,

mieszanina AO przy 70°C ma prężność pary nie przewyższającą 16 kg/cm², a gęstość przy 50°C nie przekracza wartości 0,49,

mieszanina A1 przy 70°C ma prężność pary nie przewyższającą 21 kg/cm², a gęstość przy 50°C nie przekracza wartości 0,46,

mieszanina B przy 70°C ma prężność pary nie przewyższającą 26 kg/cm², a gęstość przy 50°C nie przekracza wartości 0,45,

mieszanina C przy 70°C ma prężność pary nie przewyższającą 31 kg/cm², a gęstość przy 50°C nie przekracza wartości 0,44.

Uwaga. Dla oznaczania powyższych mieszanin są dopuszczalne również następujące nazwy handlowe:

Oznaczenie w punkcie 7 Nazwy handlowe

Mieszanina A i mieszanina AO Butan

Mieszanina C Propan

Co do butanu zobacz również c. m. 131a pod d.

8. a) Tlenek metylu (eter metylowy), tlenek metylowinylowy (eter metylowinylowy), chlorek metylu (monochlorometan), bromek metylu (monobromometan), chlorek etylu (monochloroetan), ostatni również perfumowany (perfumy Lance), tlenochlorek węgla (fosgen), chlorek winylu, bromek winylu, metyloamina (monometyloamina), dwumetyloamina, trójmetyloamina, etyloamina (monoetyloamina), tlenek etylenu.

Uwaga. 1. Tlenek metylowinylowy, chlorek winylu i bromek winylu dopuszczone są do przewozu tylko wtedy, gdy są w odpowiedni sposób stabilizowane. Tlenek etylenu dopuszcza się do przewozu tylko wtedy, gdy nie zawiera żadnych zanieczyszczeń (jak kwasy, zasady, chlorki itd.), ułatwiających polimeryzację i gdy znajduje się w naczyniach pozbawionych w zupełności materiałów ułatwiających polimeryzację (jak woda, tlenki żelaza i chlorki żelaza).

2. Co do gazów skłonnych do samopolimeryzacji z punktu 8a) zobacz także c. m. 153 (3).

3. Mieszanina bromku metylu i bromku etylenu, zawierająca najwyżej 50% wagi bromku metylu nie jest gazem skroplonym i dlatego nie podlega przepisom RID.

b) dwuchlorodwufluorometan, dwuchloromonofluorometan, monochlorodwufluorometan, dwuchloroczterofluoroetan (CF₂Cl-CF₂Cl), monochlorotrójfluoroetan (CH₂Cl-CF₃).

Uwaga. Dla oznaczenia powyższych gazów dopuszcza się również następujące nazwy handlowe:

	Nazwy handlowe
Oznaczenia w punkcie 8b)	Freon	Arcton	Isceon	Frigen	Algofren
	nr	nr	nr	nr	nr
dwuchlorodwufluorometan	12	6	122	12	2
dwuchloromonofluorometan	21	7	121	21	5
monochlorodwufluorometan	22	4	112	22	6
dwuchloroczterofluoroetan
(CF2Cl - CF2Cl)	114	33	224	114	80
monochlorotrójfluoroetan
(CH2Cl - CF3)	-	-	-	-	67

c) mieszaniny wymienione w punkcie 8b), które jako mieszanina F1 przy 70°C wykazuje prężność pary nie przewyższającą 13 kg/cm², a przy 50°C nie przekracza gęstości dwuchloromonofluorometanu (1,30), mieszanina F2 przy 70°C wykazuje prężność pary nie przewyższającą 19 kg/cm², a przy 50°C nie przekracza gęstości dwuchlorodwufluorometanu (1,21),

mieszania F3 przy 70°C wykazuje prężność pary nie przewyższającą 30 kg/cm², a przy 50°C nie przekracza gęstości monochlorodwufluorometanu (1,09).

Uwaga. Trójchloromonofluorometan (Freon 11, Arcton 9, Isceon 131, Frigen 11, Algofren 1), trójchlorotrójfluoroetan (CFCl₂ - CF₂Cl) (Freon 113, Isceon 233, Frigen 113, Algofren 60) i monochlorotrójfluoroetan (CHFCl - CHF₂) (Freon 133, Isceon 213, Frigen 133, Algofren 65) nie są gazami skroplonymi i dlatego nie podlegają przepisom RID; mogą one jednak wchodzić w skład mieszanin F1 do F3.

b) Gazy skroplone o temperaturze krytycznej równej lub wyższej od -10°C, lecz poniżej 70°C:

9. Ksenon, bezwodnik kwasu węglowego (kwas węglowy), również mieszaniny bezwodnika kwasu węglowego najwyżej z 17% wagi tlenku etylenu, jak również rurki napełnione bezwodnikiem kwasu węglowego, służące do rozsadzania węgla (jak naboje "Cardex"), podtlenek azotu (gaz rozweselający), etan, etylen. Odnośnie do bezwodnika kwasu węglowego zobacz również c. m. 131a, pod e).

Uwaga. Rurki do rozsadzania węgla są to grubościenne rurki stalowe, zaopatrzone w płytki zabezpieczające, które zawierają bezwodnik kwasu węglowego i nabój określany ogólnie jako urządzenie rozgrzewcze zapalane tylko elektrycznie; urządzenie rozgrzewcze musi być tak urządzone, że jeżeli rurka nie jest napełniona bezwodnikiem kwasu węglowego pod ciśnieniem, spalanie odbywa się bez wybuchu. Naboje "Cardox" i inne podobne rurki nadawane do przewozu muszą odpowiadać wzorom dopuszczonym przez władze państwa do użytku w kopalniach.

10. Chlorowodór bezwodny (kwas chlorowodorowy ciekły), sześciofluorek siarki, chlorotrójfluorometan.

Uwaga. Dla oznaczania chlorotrójfluorometanu są dozwolone również następujące nazwy handlowe: Freon 13. Arcton 3. Isceon 113. Frigen 13. Algofren 3.

C. Silnie ochłodzone gazy skroplone o temperaturze krytycznej poniżej -10°C:

11. Powietrze ciekłe, tlen ciekły i azot ciekły, również zmieszane z gazami szlachetnymi, skroplone mieszaniny tlenu i azotu, również z zawartością gazów szlachetnych, oraz skroplone gazy szlachetne.

D. Gazy rozpuszczane pod ciśnieniem:

12. Amoniak rozpuszczony w wodzie zawierający:

a) ponad 35%, lecz najwyżej 40% amoniaku,

b) ponad 40%, lecz najwyżej 50% amoniaku.

Uwaga. Woda amoniakalna zawierająca nie więcej niż 35% amoniaku nie podlega przepisom RID.

13. Acetylen rozpuszczony w rozpuszczalniku (np. w acetonie), wchłoniętym przez masy porowate.

E. Próżne naczynia:

14. Próżne naczynia po gazach wymienionych w punktach 1 do 10, 12 i 13.

Uwaga. 1. Za naczynia próżne uważa się naczynia, które po opróżnieniu gazów wymienionych w punktach 1 do 10, 12 i 13 zawierają jeszcze niewielką ich pozostałość.

2. Próżne naczynia po gazach wymienionych w punkcie 11 nie podlegają przepisom RID.

131a

Następujące gazy nadawane do przewozu z zachowaniem niżej podanych warunków nie podlegają postanowieniom Załącznika I:

a) tlen (punkt 3) sprężony do 0,3 kg/cm², w workach z gumy, z tkaniny impregnowanej lub z podobnych materiałów;

b) gazy skroplone w ilościach najwyżej 20 l w aparatach chłodniczych (lodówki, maszyny do wyrobu lodu itp.) potrzebne do pracy tych aparatów;

c) gazy skroplone, które nie są ani trujące, ani żrące, ani łatwo zapalne (np. chlorofluorowęglowodory itp.), a stanowią środek rozpylający dla niektórych materiałów (ciecze czyszczące, dezynfekcyjne itp.) i znajdują się w gotowych do użytku odpowiednich naczyniach pojemności najwyżej 350 cm³;

d) butan (punkt 7) w ilości najwyżej 100 g w kieszonkowych lub stołowych zapalniczkach, jak również w przeznaczonych do tego celu zapasowych ampułkach lub zbiornikach; sztuka przesyłki nie powinna ważyć więcej niż 10 kg;

e) skroplony bezwodnik kwasu węglowego (punkt 9):

1. w naczyniach bez szwów ze stali nawęglonej lub ze stopów aluminiowych o pojemności najwyżej 220 cm³, zawierających najwyżej 0,75 g bezwodnika kwasu węglowego na 1 cm³ pojemności;

2. w kapslach metalowych (sodorach, sparkletach), jeżeli bezwodnik kwasu węglowego zawiera nie więcej niż 0,5% powietrza, najwyżej po 25 g bezwodnika kwasu węglowego w każdej kapsli i najwyżej po 0,75 g na 1 cm³ jej pojemności.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych naczyń podane są pod F.)

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o pakowaniu.

132

(1) Materiały, z których zrobione są naczynia i ich zamknięcia, nie powinny ulegać działaniu zawartości ani też tworzyć z nią szkodliwych związków^*).

(2) Opakowanie oraz jego zamknięcia powinny być we wszystkich swych częściach tak mocne i trwałe, aby się nie rozluźniły podczas przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym wymaganiom przewozu. Jeśli przewidziane jest opakowanie zewnętrzne, naczynia powinny być w nim ułożone starannie.

(3) Naczynia metalowe dla gazów wymienionych w punktach 1 do 10, 12 i 13 (z wyjątkiem butli i rurek metalowych wymienionych pod c. m. 135 (3) i 136) mogą być napełnione tylko gazami, dla których były badane i których nazwa uwidoczniona jest na naczyniu [zobacz c. m. 145 (1) a)].

Dopuszcza się jednakże wyjątek:

1. dla naczyń badanych dla propanu (punkt 6). Naczynia te mogą być napełnione również butanem (punkt 6), z zastosowaniem próbnego ciśnienia przewidzianego dla propanu i najwyższego dopuszczalnego napełnienia przewidzianego dla propanu względnie butanu. Na naczyniu muszą być uwidocznione nazwy obydwóch gazów, ciśnienie próbne przewidziane dla propanu oraz najwyższe ciężary napełnienia dopuszczalne dla propanu i butanu;

2. dla naczyń metalowych zbadanych dla mieszanin wymienionych w punkcie 7:

a) naczynia zbadane dla mieszaniny AO mogą być napełniane również mieszaniną A. Stopień napełnienia musi odpowiadać mieszaninie AO;

b) naczynia zbadane dla mieszaniny A1 mogą być napełnione również mieszaninami A lub AO. Stopień napełnienia musi odpowiadać mieszaninie A1;

c) naczynia zbadane dla mieszaniny B mogą być również napełnione mieszaninami A, AO lub A1. Stopień napełnienia musi odpowiadać mieszaninie B;

d) naczynia zbadane dla mieszaniny C mogą być również napełniane mieszaninami A, AO, A1 lub B. Stopień napełnienia musi odpowiadać mieszaninie C.

Uwaga. Odnośnie do wagonów-zbiorników zobacz c. m. 157 ust. (1) m).

3. dla naczyń metalowych zbadanych dla dwuchloromonofluorometanu (punkt 8b). Naczynia mogą być napełnione również mieszaniną F1 (punkt 8c). Na naczyniach musi być uwidocznione następujące oznaczenie gazu: "Dwuchloromonofluorometan" (względnie jedna z dopuszczonych nazw handlowych) i "Mieszanina F1";

4. dla naczyń metalowych zbadanych dla dwuchlorodwufluorometanu (punkt 8b). Naczynia te muszą być napełnione również mieszaninami F1 lub F2 (punkt 8c). Na naczyniach musi być uwidocznione następujące oznaczenie gazu: "Dwuchlorodwufluorometan" (względnie jedna z dopuszczonych nazw handlowych) i "Mieszanina F1 lub F2", jak również najwyższy ciężar napełnienia dopuszczalny dla mieszaniny F1;

5. dla naczyń metalowych zbadanych dla monochlorodwufluorometanu (punkt 8b). Naczynia te mogą być napełnione również mieszaninami F2 lub F3 (punkt 8c). Na naczyniach musi być uwidocznione następujące oznaczenie gazu: "Monochlorodwufluorometan" (względnie jedna z dopuszczonych nazw handlowych) i "Mieszanina F2 lub F3", jak również najwyższy ciężar napełnienia dopuszczalny dla mieszaniny F2;

6. dla naczyń metalowych zbadanych dla mieszanin wymienionych w punkcie 8c):

a) naczynia zbadane dla mieszaniny F2 mogą być napełnione również mieszaniną F1. Najwyższe dopuszczalne napełnienie musi odpowiadać mieszaninie F2;

b) naczynia zbadane dla mieszaniny F3 mogą być napełnione również mieszaninami F1 lub F2. Najwyższe dopuszczalne ciśnienie musi odpowiadać mieszaninie F3.

Uwaga. Co do wagonów-zbiorników zobacz c. m. 157, ust. (1) n).

Co do punktów 1 do 6 zobacz również c. m. 142, 145 (1) a) i 147.

______

^*) Należy zwrócić uwagę, ażeby przy napełnianiu naczyń nie przedostała się do środka wilgoć i ażeby po hydraulicznych próbach ciśnienia (zobacz c. m. 143) dokonywanych wodą lub roztworami wodnymi naczynia dokładnie wysuszono.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

a. Rodzaje naczyń.

133

(1) Naczynia dla gazów wymienionych w punktach 1 do 10, 12 i 13 powinny być tak zamknięte i szczelne, by ulatnianie się gazu było niemożliwe.

(2) Naczynia muszą być sporządzone ze stali nawęglonej albo ze stopów stalowych (stal specjalna).

Jednakże wolno używać:

1. naczyń z miedzi do przewozu:

a) gazów sprężonych (punkty 1 do 3) - z wyjątkiem fluorku boru (punkt 3) - których ciśnienie napełnienia przy temperaturze 15°C nie przewyższa 20 kg/cm²;

b) następujących gazów skroplonych: dwutlenku siarki i gazu T (punkt 5), wszystkich gazów wymienionych w punkcie 8, z wyjątkiem tlenochlorku węgla, metyloaminy, dwumetyloaminy, trójmetyloaminy i etyloaminy;

2. naczyń ze stopów aluminiowych (zobacz Dodatek II) do przewozu:

a) gazów sprężonych (punkty 1 do 3), z wyjątkiem fluorku boru (punkt 3);

b) następujących gazów skroplonych: gazu olejowego skroplonego (punkt 4), dwutlenku siarki i gazu T (punkt 5), gazów wymienionych w punktach 6 i 7, wolnych od zanieczyszczeń alkalicznych, tlenku metylu i tlenku etylenu (punkt 8a), gazów wymienionych w punktach 8b) i c) oraz 9, jak również fluorku siarki i chlorotrójfluorometanu (punkt 10). Dwutlenek siarki i gazy wymienione w punktach 8b) i c), jak również chlorotrójfluorometan muszą być w stanie suchym; dwutlenek siarki musi być zupełnie czysty;

c) rozpuszczonego acetylenu (punkt 13).

134

(1) Naczynia dla rozpuszczonego acetylenu (punkt 13) powinny być zawsze całkowicie wypełnione drobnoporowatą, równomiernie rozłożoną, ustaloną przez kompetentną instytucję masą, która

a) nie działa na naczynia i nie tworzy szkodliwych związków ani z acetylenem, ani z rozpuszczalnikiem;

b) nie osiada nawet po dłuższym używaniu i wstrząsach oraz przy temperaturze do 60°C;

c) jest w stanie zapobiec rozszerzaniu się procesu rozkładu acetylenu w masie.

2) Rozpuszczalnik nie może działać na naczynie.

135

(1) Następujące gazy skroplone można przewozić w małych ilościach w mocnych rurkach szklanych, które jednak mogą być napełnione najwyżej:

a) do 3 g bezwodnikiem kwasu węglowego, podtlenkiem azotu, etanem lub etylenem (punkt 9) i to tylko do połowy pojemności,

b) do 20 g amoniakiem, chlorem, nadtlenkiem azotu (punkt 5), cyklopropanem (punkt 6), bromkiem metylu lub chlorkiem etylu (punkt 8a) i to tylko do dwóch trzecich pojemności,

c) do 100 g dwutlenkiem siarki (punkt 5) lub tlenochlorkiem węgla (punkt 8a) i to tylko do trzech czwartych pojemności.

(2) Rurki szklane powinny być zatopione i układane pojedynczo, z przełożeniem ziemią okrzemkową, w zalutowanych puszkach blaszanych, które należy pojedynczo lub po kilka umieścić w skrzyni drewnianej (zobacz również c. m. 149).

(3) Dla dwutlenku siarki (punkt 5) można używać również butelek ze stopów aluminiowych bez szwów, które powinny zawierać najwyżej 100 g bezwodnika kwasu węglowego i mogą być napełnione tylko do trzech czwartych pojemności. Butelki powinny być szczelnie zamknięte, np. przez wciśnięcie do szyjki butelki zatyczki ze stopów aluminiowych. Butelki należy oddzielając jedną od drugiej umieścić w skrzyni drewnianej.

136

(1) Gaz T (punkt 5) oraz gazy wymienione w punktach 6 do 8, z wyjątkiem tlenochlorku węgla (punkt 8a), mogą być w ilościach najwyżej 150 g pakowane również w mocne rurki szklane lub metalowe z zachowaniem przepisów dotyczących napełniania (c. m. 147). Rurki metalowe powinny być sporządzone z metalu przewidzianego pod c. m. 133 (2). Rurki układa się w skrzynkach drewnianych lub tekturowych, które mogą zawierać najwyżej 600 g cieczy. Takie skrzynki układa się następnie w skrzyniach drewnianych, które, jeśli zawierają ponad 5 kg cieczy, powinny być wyłożone blachą.

Rurki szklane i metalowe muszą być wolne od wad, które mogłyby zmniejszyć ich wytrzymałość. W szczególności prężność wewnętrzna powinna być odpowiednio osłabiona, a grubość ścian nie może być w żadnym przypadku mniejsza niż 2 mm.

Zamknięcie musi być zabezpieczone dodatkowym urządzeniem (jak czop, kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp.), które zapobiegałoby wszelkiemu rozluźnieniu podczas przewozu.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

137

(1) Gazy wymienione w punkcie 11 należy pakować:

a) do naczyń szklanych o podwójnych ścianach, z próżnią pomiędzy ściankami, otoczonych chłonnym materiałem izolacyjnym, który przy naczyniach dla ciekłego powietrza i ciekłego tlenu powinien być niepalny. Naczynia szklane powinny być zabezpieczone koszami drucianymi i ułożone w skrzyniach metalowych lub drewnianych;

b) do naczyń z innego materiału, który zabezpieczy przed przenikaniem ciepła tak, że naczynie nie pokryje się rosą ani szronem. Dalsze opakowanie tych naczyń nie jest konieczne.

(2) Naczynia powinny być zamknięte zatyczkami przepuszczającymi gaz, które nie pozwalają na rozpryskiwanie się cieczy i zabezpieczone są od wypadnięcia.

b. Przepisy dotyczące naczyń metalowych.

(Nie mają zastosowania do naczyń dla gazów wymienionych w punkcie 11, ani do butelek ze stopów aluminiowych wymienionych pod c. m. 135 (3), ani do rurek metalowych wymienionych pod c. m. 136; odnośnie do naczyń wagonów-zbiorników zobacz również c. m. 157 i 158).

1. Budowa i sprzęt [zobacz również c. m. 164 (2)].

138

(1) Wytrzymałość metalu w najbardziej narażonym miejscu naczynia nie powinna pod próbnym ciśnieniem (c. m. 142, 146 i 147) przewyższać ³/₄ stwierdzonej granicy rozciągliwości. Przez granicę rozciągliwości należy rozumieć ciśnienie, przy którym osiągnięto rozciągliwość 2% (tj. 0,2%) w stosunku do podziałki na próbnej sztabie.

(2) Naczynia mogą być bez szwów, spawane, nitowane lub lutowane. Spawanie, nitowanie i lutowanie jest jednak dozwolone tylko pod warunkiem, że wytwórca gwarantuje dobre wykonanie, a właściwe władze kraju pochodzenia naczynia wyrażą na to zgodę. Na naczynie spawane powinno się używać tylko stali (stali nawęglonej lub stopów stalowych), której spawalność jest niewątpliwa.

Naczynia stalowe, podlegające ciśnieniu próbnemu ponad 60 kg/cm², muszą być bez szwów. Naczynia stalowe dla gazów sprężonych wymienionych w punktach 1 i 3 z wyjątkiem tlenku węgla, metanu (punkt 1a), gazów wymienionych w punkcie 1b) i trójfluorku boru (punkt 3), podlegające ciśnieniu próbnemu ponad 60 kg/cm² i o pojemności nie większej niż 10 l, mogą być jednak również spawane.

(3) Naczynia ze stopów aluminiowych muszą być bez szwów.

139

(1) Naczynia cylindryczne, z wyjątkiem skrzyń zawierających amoniak rozpuszczony w wodzie (punkt 12), nie umieszczone w skrzyniach i nie dające się ustawiać pionowo, powinny być, jeśli wymagają tego przepisy kraju nadania, zaopatrzone w urządzenie uniemożliwiające toczenie; urządzenia te nie powinny się łączyć z przykrywami ochronnymi (c. m. 140 (2).

(2) Do gazów wymienionych w punktach 5 do 8, 10 i 12 zezwala się jednak na używanie naczyń zaopatrzonych w obręcze do toczenia, a mających pojemność najmniej 100 l i najwyżej 800 l. Naczynia zaopatrzone w obręcze do toczenia nie wymagają urządzeń uniemożliwiających toczenie.

140

(1) Otwory do napełniania i opróżniania naczyń muszą być zaopatrzone w zawory płaskie lub stożkowe. Dopuszczalne są jednakże zawory innego typu, jeśli są narówni bezpieczne pod względem technicznym i dozwolone w kraju ich pochodzenia. Sposób umocowania każdego rodzaju zaworu powinien zapewniać ich odporność i ułatwiać sprawdzenie jego stanu przed każdym załadunkiem.

Duże naczynia mogą posiadać, oprócz ewentualnego włazu, zaopatrzonego w dobrze zamykaną pokrywę, oraz otworu do usuwania resztek osadu, najwyżej po jednym otworze do napełniania bądź opróżniania. Naczynia do rozpuszczonego amoniaku (punkt 13) o pojemności najmniej 100 litrów mogą posiadać więcej aniżeli dwa otwory dla napełniania i opróżniania.

Również duże naczynia o pojemności najmniej 100 litrów do przewozu materiałów wymienionych w punktach 6 i 7 mogą posiadać inne otwory, które w szczególności służą do sprawdzania stanu płynu i ciśnienia manometrycznego.

(2) Zawory powinny być przykryte dziurkowanymi zasłonami ochronnymi z żelaza. Naczynia z miedzi lub ze stopów aluminiowych mogą mieć osłony ochronne również z materiału, z którego sporządzono naczynie. Zawory umieszczone w szyjce naczyń i chronione zatyczką metalową, jak również naczynia przewożone w skrzyniach ochronnych mogą być bez osłony.

141

(1) Przy naczyniach do fluorka boru (punkt 3), do skroplonego lub rozpuszczonego w wodzie amoniaku (punkty 5 i 12), jak również do metyloaminy i etyloaminy (punkt 8a) nie są dozwolone zawory miedziane lub z innego metalu ulegającego szkodliwemu działaniu gazów.

(2) Materiałów zawierających tłuszcze lub oliwę nie wolno używać do uszczelniania lub smarowania części i urządzeń naczyń do tlenu, sprężonego powietrza, nitronu, mieszanin gazów szlachetnych z tlenem (punkt 3), podtlenku azotu (punkt 5) oraz nadtlenków azotu (punkt 9).

(3) Naczynia do rozpuszczonego acetylenu (punkt 13) mogą mieć również zawory zamykające z kryzą do połączeń. Części metalowe przyrządów zamykających stykające się z zawartością nie mogą zawierać więcej niż 70% miedzi.

(4) Naczynia zawierające sprężony tlen (punkt 3) umocowane w zbiornikach do przewozu ryb mogą być zaopatrzone w urządzenia do powolnego wypuszczania tlenu.

2. Urzędowe badanie naczyń (zobacz również Dodatek II).

142

(1) Naczynia metalowe powinny być przed użyciem i okresowo w toku użycia poddawane ustawowej próbie przez rzeczoznawcę upoważnionego przez właściwą władzę.

(2) Naczynia do rozpuszczonego acetylenu (punkt 13) należy oprócz tego zbadać pod względem właściwości masy porowatej i dozwolonego napełnienia rozpuszczalnikiem [zobacz c. m. 134 i 148 (2)].

143

(1) Pierwsza próba naczyń nowych, jeszcze nie używanych obejmuje:

A. przy odpowiedniej ilości nowych naczyń:

a) badanie materiału, z którego sporządzono naczynie, przy czym musi być ustalona przynajmniej granica rozciągliwości, wytrzymałości i ciśnienia aż do rozerwania naczynia, a ustalone dane powinny odpowiadać przepisom państwowym;

b) wymierzenie grubości najcieńszej ściany i ustalenie wyliczonego ciśnienia;

c) ustalenie równomierności materiału spośród jednej serii fabrycznej, jak również zbadanie zewnętrznego i wewnętrznego stanu naczynia;

B. przy wszystkich naczyniach:

d) próbę ciśnienia hydraulicznego zgodnie z postanowieniami c. m. 146 do 148;

e) badanie znakowania naczyń (zobacz c. m. 145);

C. przy naczyniach do rozpuszczonego acetylenu (punkt 13):

f) badanie stosownie do przepisów państwowych.

(2) Naczynia muszą wytrzymać próbne ciśnienie, nie doznając trwałych zniekształceń i bez wykazywania pęknięć.

(3) Naczynia odpowiadające przepisom o badaniu naczyń należy zaopatrzyć w pieczęć rzeczoznawcy [zobacz także c. m. 145 (1) c) i (2), jak również c. m. 157 (1) k].

(4) Przy badaniach okresowych należy powtórzyć:

próbę ciśnienia hydraulicznego, ustalenie zewnętrznego i wewnętrznego stanu naczyń (np. przez przeważenie, prześwietlenie, pomiary grubości ścian), sprawdzenie osprzętu i znakowania, a w razie potrzeby ustalenie przy pomocy odpowiednich środków badawczych właściwości materiału, z którego sporządzone jest naczynie.

Badania takie należy podejmować:

a) co 2 lata przy naczyniach do gazu miejskiego (punkt 1 b), trójfluorku boru (punkt 3), bromowodoru fluorowodoru, siarkowodoru, chloru, dwutlenku siarki, nadtlenku azotu (punkt 5), tlenochlorku węgla (punkt 8 a) i chlorowodoru (punkt 10) [zobacz także c. m. 157 (1) i)];

b) co 5 lat przy naczyniach do pozostałych gazów sprężonych i skroplonych (z wyjątkiem naczyń o pojemności najwyżej 150 litrów do gazów wymienionych w punktach 6 i 7), jak również przy naczyniach do amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem (punkt 12);

c) co 10 lat przy naczyniach do gazów wymienionych w punktach 6 i 7, jeśli pojemność naczyń nie jest większa niż 150 litrów, a przepisy kraju pochodzenia naczynia nie przewidują krótszego terminu;

d) co 2 lata przy naczyniach ze stopów aluminiowych.

144

Naczynia do rozpuszczonego acetylenu (punkt 13) muszą być badane co 10 lat co do stanu zewnętrznego (korozja, zniekształcenia), jak również stanu masy porowatej (rozluźnienie, opadnięcie). W miarę potrzeby należy przeprowadzać dorywcze badania i to w ten sposób, że po rozcięciu pewnej ilości naczyń bada się wnętrze co do korozji, co do zmian w materiale i w masie porowatej.

3. Znakowanie naczyń.

145

(1) Naczynia metalowe zawierające gazy wymienione w punktach 1 do 10, 12 i 13 powinny posiadać widoczne, trwałe napisy:

a) pełną nazwę gazu, nazwisko wytwórcy lub jego markę fabryczną oraz numer naczynia;

b) wagę własną naczynia łącznie z osprzętem, jak zaworami, zatyczkami metalowymi itp., lecz bez osłony ochronnej;

c) wysokość ciśnienia próbnego, (zobacz c. m. 146 do 148), datę ostatniej próby (zobacz c. m. 143 i 144) oraz pieczęć rzeczoznawcy, który dokonał próby [zobacz c. m. 143 (3)];

d) dla gazów sprężonych (punkt 1 do 3): najwyższe ciśnienie napełnienia dozwolone dla odnośnego naczynia (zobacz c. m. 146);

e) dla gazów skroplonych (punkty 4 do 10) i dla amoniaku rozpuszczonego w wodzie (punkt 12): najwyższy dozwolony ciężar napełnienia i pojemność;

f) dla acetylenu rozpuszczonego (punkt 13): wysokość dozwolonego ciśnienia napełnienia [zobacz c. m. 148 (2)], ciężar próżnego naczynia wraz z osprzętem, masą porowatą oraz rozpuszczalnikiem.

(2) Napisy muszą być wyryte na najmocniejszej części naczynia albo na pierścieniu umocowanym nieruchomo na naczyniu. Nazwa gazu może być ponadto również namalowana białą dobrze przylegającą farbą i wyraźnie widoczna na naczyniu [zobacz też c. m. 157 (1) k)].

(3) Znaki kontrolne na naczyniach zapakowanych w skrzynie powinny być łatwe do odnalezienia.

c. Ciśnienie próbne oraz napełnianie naczyń [zobacz także c. m. 164 (2)].

146

(1) Ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) stosowane przy próbie ciśnienia hydraulicznego naczyń dla gazów sprężonych wymienionych w punktach 1 do 3 musi wynosić najmniej 1,5-krotność podanego na naczyniu ciśnienia napełnienia przy 15°C, nie mniej jednak niż 10 kg/cm².

(2) Ciśnienie napełnienia dla naczyń z gazami sprężonymi (punkty 1 do 3) obliczone przy 15°C nie może przekroczyć 200 kg/cm² z następującymi wyjątkami. Dla wodoru (punkt 1 a), tlenu, mieszaniny tlenu z dwutlenkiem węgla, azotu, sprężonego powietrza, nitronu, helu, neonu, argonu, kryptonu, mieszaniny gazów szlachetnych, mieszaniny gazów szlachetnych z tlenem i mieszaniny gazów szlachetnych z azotem (punkt 3) i ciśnienie napełnienia przy 15°C może jednakże przekraczać 250 kg/cm².

(3) Nadawca gazów sprężonych z wyjątkiem gazu świetlnego (punkt 2) w bojach morskich lub podobnych naczyniach obowiązany jest na żądanie wykazać istniejące ciśnienie za pomocą manometru.

147

(1) Ciśnienie wewnętrzne (ciśnienie próbne) stosowane przy próbie ciśnienia hydraulicznego naczyń dla gazów skroplonych wymienionych w punktach 4 do 10 oraz dla gazów rozpuszczonych pod ciśnieniem (punkty 12 i 13) musi wynosić najmniej 10 kg/cm².

(2) Dla gazów skroplonych wymienionych w punktach 4 do 8 co do ciśnienia wewnętrznego (ciśnienia próbnego) stosowanego przy próbie ciśnienia hydraulicznego naczyń oraz co do ich najwyższego dopuszczalnego napełnienia obowiązują następujące normy*):

		Punkt	Najmniejsze ciśnienie próbne kg/cm2	Najwyżej kg cieczy na 1 litr pojemności
skroplony gaz świetlny		4	40	0,37
bromowodór		5	60	1,20
fluorowodór		5	10	0,84
siarkowodór		5	53	0,67
amoniak		5	33	0,53
chlor		5	22	1,24
dwutlenek siarki		5	14	1,23
czterotlenek azotu		5	10	1,30
gaz T		5	28	0,73
propan		6	26	0,42
cyklopropan		6	25	0,53
propylen		6	30	0,43
butan		6	10	0,51
izobutan		6	10	0,49
butadien		6	10	0,55
butylen		6	10	0,52
izobutylen		6	10	0,52
mieszanina A		7	10	0,46
mieszanina AO		7	15	0,47
mieszanina A1 mieszanina B		7	20	0,44
		7	25	0,43
mieszanina C		7	30	0,42
eter dwumetylowy		8a)	18	0,58
eter winylometylowy		8a)	10	0,67
chlorek metylu		8a)	17	0,81
bromek metylu		8a)	10	1,51
chlorek etylu		8a)	10	0,80
tlenochlorek węgla		8a)	20	1,23
chlorek winylu		8a)	11	0,81
bromek winylu		8a)	10	1,37
metyloamina		8a)	13	0,58
dwumetyloamina		8a)	10	0,59
trójmetyloamina		8a)	10	0,56
etyloamina		8a)	10	0,61
tlenek etylenu		8a)	10	0,78
dwuchlorodwufluorometart		8b)	18	1,15
dwuchloromonofluorometart		8b)	12	1,23
monochlorodwufluorometan		8b)	29	1,03
dwuchloroczterofluoroetart		8b)	10	1,30
monochlorotrójfluoroetart		8b)	10	1,20
mieszanina F1		8c)	12	1,23
mieszanina F2		8c)	18	1,15
mieszanina F3		8c)	29	1,03

(3) Dla gazów skroplonych wymienionych w punktach 9 i 10 ciśnienie wewnętrzne przy 65°C nie może przekraczać ciśnienia próbnego naczynia. Najwyższe dopuszczalne napełnienie ustala się według ciśnienia próbnego. Miarodajne normy są [porównaj także ust. (4) i (5)]:

	Punkt	Najmniejsze ciśnienie próbne kg/cm2	Najwyżej kg cieczy na 1 litr pojemności
ksenon	9	130	1,24
dwutlenek węgla, również w mieszaninach z tlenkiem etylenu	9	250	0,75
podtlenek azotu	9	250	0,75
etan	9	120	0,29
etylen	9	225	0,34
chlorowodór	10	120	0,48
fluorek siarki	10	70	1,06
chlorotrójfluorometan	10	100	0,90

(4) Jeśli do przewozu materiałów wymienionych w punktach 9 i 10 będą użyte naczynia o ciśnieniu próbnym niższym od podanego w ust. (3), to przy najwyższym dopuszczalnym napełnieniu muszą być zachowane warunki podane w ust. (3), według których ciśnienie odpowiedniego materiału, oddziaływające wewnątrz naczynia przy 65°C nie może przekraczać ciśnienia próbnego oznaczonego na naczyniu.

(5) Napełnienie rurek do rozsadzania węgla dwutlenkiem węgla (punkt 9) musi odpowiadać przepisom ustalonym przez władze, które dopuszczają je do użytku.

______

*) 1. Poniżej ustanowione minimalne normy ciśnienia próbnego są prawie równe ciśnieniu par cieczy przy temperaturze 70°C, pomniejszone o 1 kg/cm², przy czym wymagane jest najmniejsze ciśnienie próbne 10 kg/cm².

2. Dla tlenochlorku węgla (punkt 8a) ustalono najmniejsze ciśnienie próbne 20 kg/cm² ze względu na silne właściwości trujące gazu. Dla dwuchloromonofluorometanu (punkt 8b) ustalono najmniejsze ciśnienie próbne 12 kg/cm² ze względu na wykorzystanie naczyń dla mieszaniny F1.

3. Poniżaj ustanowione najwyższe normy napełniania w kg/litrach obliczone zostały w następującym stosunku: najwyższe dopuszczalne napełnienie = 0,95 razy gęstość fazy ciekłej przy 50°C, przy czym faza gazowa nie powinna zanikać poniżej 60°C.

148

(1) Dla gazów rozpuszczonych pod ciśnieniem wymienionych w punktach 12 i 13 odnośnie do ciśnienia wewnętrznego (ciśnienia próbnego), stosowanego przy próbie ciśnienia hydraulicznego, oraz co do najwyższego dopuszczalnego napełnienia obowiązują następujące wartości:

	Punkt	Najmniejsze ciśnienie próbne kg/cm2	Najwyżej kg cieczy na 1 litr pojemności
Amoniak rozpuszczony pod ciśnieniem od ponad 35 do najwyżej 40% amoniaku	12a)	10	0,80
od ponad 40 do najwyżej 50% amoniaku	12b)	12	0,77
acetylen rozpuszczony	13	60	zobacz ust. (2).

(2) Najwyższe dopuszczalne ciśnienie dla acetylenu rozpuszczonego (punkt 13) nie może przekraczać 15 kg/cm² po osiągnięciu równowagi przy 15°C. Ilość rozpuszczalnika przy temperaturze 15°C musi być tak wyliczona, by powiększenie wewnątrz masy porowatej, wywołane wchłonięciem acetylenu do granic ciśnienia napełnienia, pozostawiło wolną przestrzeń odpowiadającą co najmniej 12% objętości wody, która mogła pomieścić się w naczyniu.

3. Pakowanie razem.

Spośród naczyń z materiałami wymienionymi pod c. m. 131 mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki razem ze sobą, z materiałami lub przedmiotami innych klas, albo też z innymi towarami tylko naczynia z niżej podanymi materiałami i to tylko pod następującymi warunkami:

a) razem ze sobą:

1. amoniak, chlor, dwutlenek siarki, czterotlenek azotu (punkt 5), tlenochlorek węgla [punkt 8 a)], dwutlenek węgla, podtlenek azotu, etan i etylen (punkt 9), jednak chlor nie może być pakowany razem z amoniakiem lub dwutlenkiem siarki (punkt 5). Gazy powinny być opakowane według c. m. 135;

2. gazy wymienione w punkcie 8 (z wyjątkiem tlenochlorku węgla) opakowane według c. m. 136;

b) z materiałami i przedmiotami innych klas - jeżeli pakowanie razem jest również dla nich dozwolone - albo z innymi towarami:

1. gazy wymienione w punktach 4, 5 (z wyjątkiem chloru i czterotlenku azotu) i 6 do 10, umieszczone w naczyniach metalowych, które należy łączyć razem z innymi towarami w drewnianej skrzyni zbiorowej lub w małym pojemniku (małym kontenerze);

2. amoniak, dwutlenek siarki, czterotlenek azotu (punkt 5), tlenochlorek węgla [punkt 8 a)], dwutlenek węgla, podtlenek azotu, etan i etylen (punkt 9), w małych ilościach. Gazy powinny być pakowane według c. m. 135 w rurki i puszki blaszane, które należy łączyć z innymi towarami w drewnianej skrzyni zewnętrznej lub w małym pojemniku (małym kontenerze);

3. gaz świetlny skroplony (punkt 4), siarkowodór i gaz T (punkt 5), gazy wymienione w punktach 6 do 8, z wyjątkiem tlenochlorku węgla [punkt 8 a)], jak również chlorowodór (punkt 10), w łącznej ilości do 5 kg. Gazy powinny być opakowane według c. m. 136 w rurki i skrzynki, które należy łączyć z innymi towarami w drewnianej skrzyni zbiorowej lub w małym pojemniku (małym kontenerze).

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (zobacz Dodatek V).

150

(1) Na sztukach przesyłki zawierających naczynia z gazami wymienionymi w punktach 1 do 13, nawet jeśli gazy te są pakowane razem z innymi towarami według c. m. 149, należy wyraźnie i w sposób trwały wskazać zawartość - dla gazów przez dodanie słów "klasa Id" - w jednym z języków urzędowych kraju nadania, a oprócz tego w języku francuskim, niemieckim lub włoskim, jeżeli taryfy międzynarodowe lub umowy zawarte pomiędzy zarządami kolejowymi nie postanawiają inaczej.

(2) Dane wymienione w ust. (1) są zbędne przy przesyłkach wagonowych, jeśli na obydwóch ścianach bocznych wagonu są już zamieszczone te dane.

151

(1) Sztuki przesyłki zawierające rurki szklane z gazami skroplonymi, wymienionymi pod c. m. 135 i 136, powinny być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 8.

(2) Każda sztuka przesyłki z gazami wymienionymi w punkcie 11 powinna być zaopatrzona na obydwu przeciwległych stronach w nalepki według wzoru nr 7, a jeśli materiały te są zapakowane do naczyń szklanych [c. m. 137 (1) a)] oprócz tego w nalepkę według wzoru nr 8.

B. Sposób nadania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

152

Tlen sprężony i mieszaniny tlenu z dwutlenkiem węgla (pkt 3), cyklopropan (punkt 6), chlorek etylu [punkt 8 a)] i podtlenek azotu (punkt 9) mogą być nadawane również jako przesyłki ekspresowe; w tym przypadku sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 40 kg.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

153

(1) Nazwa towaru w liście przewozowym powinna odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 131; należy ją podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić przez podanie klasy, punktu, a w razie potrzeby litery, w których materiał wymieniono z dodaniem skrótu "RID" (np. Id, punkt 1 a), RID).

(2) Przy przesyłkach rurek do rozsadzania węgla (punkt 9) nadawca powinien dodać w liście przewozowym przy nazwie towaru "Rurka dopuszczana dnia ... (data) przez ... (nazwa władzy i państwa)".

(3) Przy przesyłkach gazów skłonnych do samopolimeryzacji, jak eter metylowinylowy, chlorek winylu, bromek winylu, tlenek etylenu [(punkt 8 a)], powinien nadawca zamieścić w liście przewozowym oświadczenie: "Zastosowano niezbędne środki zapobiegające polimeryzacji materiału podczas przewozu".

(4) W liście przewozowym sporządzonym na przesyłkę, w której materiał pod c. m. 131 został zapakowany razem z innymi materiałami lub przedmiotami RID albo razem z innymi towarami, należy wzmianki przewidziane dla każdego z tych materiałów i przedmiotów umieścić osobno.

D. Środki przewodowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a) Dla sztuk przesyłki.

154

Należy ładować: sztuki przesyłki z gazami:

a) wymienionymi w punktach 1 do 10 i 13: do wagonów krytych lub do wagonów nie krytych, które w miesiącach od kwietnia do października muszą być przykryte oponami, jeśli naczynia nie są umieszczone w skrzyniach drewnianych;

b) wymienionymi w punkcie 11: do wagonów krytych.

155

(1) Sztuk przesyłki nie wolno rzucać ani narażać na uderzenia, ani też wystawiać na działanie promieni słonecznych lub innych źródeł ciepła.

(2) Naczynia należy układać w wagonie w ten sposób, by nie mogły przewrócić się lub spaść. Sztuki przesyłki, które nadają się do toczenia, powinny być układane podłużną osią równolegle do bocznych ścian wagonu i zabezpieczone przed przetaczaniem się na bok. Naczynia z gazami wymienionymi w punkcie 11 powinny być ustawione stojąco i zabezpieczone przed uszkodzeniem przez inne sztuki.

b. Dla wagonów-zbiorników i dla naczyń umocowanych na wagonach.

156

Z wyjątkiem fluorowodoru (punkt 5), gazów wymienionych w punkcie 11 rozpuszczonego acetylenu (punkt 13) można gazy klasy Id przewozić w wagonach-zbiornikach.

157

(1) Przepisy dotyczące naczyń wysyłanych w sztukach przesyłki mają również zastosowanie do wagonów-zbiorników z następującymi odchyleniami i uzupełnieniami:

a) Naczynia nie mogą być lutowane ani sporządzane ze stopów aluminiowych. Powinny być zaopatrzone w zawory bezpieczeństwa z otworami o dostatecznym przekroju. W tym przypadku dopuszcza się na każdym naczyniu najwyżej dwa zawory bezpieczeństwa o łącznym przekroju odpowiadającym stosunkowi 1 zawór 51 mm (= 2 cale angielskie) na 30 m³ pojemności. Te zawory bezpieczeństwa powinny otwierać się automatycznie, jeśli naczynie znajdzie się pod ciśnieniem 1,1 do 1,2-krotnie wyższym od ciśnienia próbnego.

Jeżeli wagony posiadają więcej naczyń trwale połączonych z wagonem, a pomiędzy sobą wspólną rurą [zobacz poniżej pod b), c), d), e) i f)], wówczas naczynia na jednym wagonie mogą zawierać tylko jeden i ten sam gaz sprężony lub skroplony. Istniejące zawory bezpieczeństwa w każdym naczyniu muszą posiadać wystarczający przekrój.

b) Jeśli w wagonie jest kilka umocowanych w nim na stałe naczyń, nie jest konieczne zaopatrywanie każdego naczynia w urządzenia do napełniania i opróżniania; w urządzenie to może być zaopatrzona wspólna rura, która łączy naczynia. Naczynia ruchome nie mogą być łączone wspólną rurą. (Za naczynia ruchome uważa się naczynia tak zbudowane, aby pasując do specjalnych urządzeń wagonu mogły być wyjęte dopiero po rozebraniu przyborów, które służą do ich umocowania w wagonie).

c) Jeżeli kilka naczyń umocowanych w wagonie na stałe, przeznaczonych do przewozu gazów sprężonych nie niebezpiecznych dla organów oddechowych, jest połączonych między sobą wspólnymi rurami, to nie każde naczynie musi być zamykane zaworem. (Za gazy sprężone nie niebezpieczne dla organów oddechowych uważa się: wodór, metan, mieszaniny wodoru i metanu, tlen, mieszaniny tlenu z dwutlenkiem węgla, azot, powietrze sprężone, nitrox, hel, neon, argon, krypton, mieszaniny gazów szlachetnych, mieszaniny gazów szlachetnych z tlenem, mieszaniny gazów szlachetnych z azotem).

d) Jeżeli kilka naczyń umocowanych w wagonie na stałe, przeznaczonych do przewozu gazów sprężonych niebezpiecznych dla organów oddechowych, jest połączonych między sobą wspólnymi rurami, to każde naczynie musi być zamykane osobnym zaworem. (Za gazy sprężone niebezpieczne dla organów oddechowych uważa się: tlenek węgla, gaz wodny, gaz syntetyczny, gaz miejski, sprężony gaz świetlny, fluorek boru, jak również mieszaniny tlenku węgla, gazu wodnego, gazów syntetycznych i gazu miejskiego).

e) Jeżeli kilka naczyń umocowanych w wagonie na stałe, przeznaczonych do przewozu gazów skroplonych nie niebezpiecznych dla organów oddechowych, jest połączonych między sobą wspólnymi rurami, to nie każde naczynie musi być zamykane zaworem. (Za gazy skroplone nie niebezpieczne dla organów oddechowych uważa się: skroplony gaz świetlny, propan, cyklopropan, propylen, butan, izobutan, butadion, butylen, izobutylen, mieszaniny A, AO, A1, B i C, eter dwumetylowy, chlorek etylu, chlorek winylu, dwuchlorodwufluorometan, dwuchloromonofluorometan, monochlorodwufluorometan, dwuchloroczterofluoroetan, monochlorotrójfluoroetan, mieszaniny F1, F2 i F3, ksenon, dwutlenek węgla, podtlenek azotu, etan, etylen, sześciofluorek siarki i chlorotrójfluorometan).

f) Jeżeli kilka naczyń umocowanych w wagonie na stałe, przeznaczonych do przewozu gazów skroplonych niebezpiecznych dla organów oddechowych, jest połączonych między sobą wspólnymi rurami, to każde z naczyń musi być zamykane zaworem; naczynia powinny być napełnione każde z osobna, a ich zawory w czasie przewozu zamknięte i zaplombowane. (Za gazy skroplone niebezpieczne dla organów oddechowych uważa się: bromowodór, siarkowodór, amoniak, chlor, dwutlenek siarki, czterotlenek azotu, gaz T, eter winylometylowy, trójmetyloamina, etyloamina, tlenek etylenu, mieszanina dwutlenku węgla z tlenkiem etylenu i chlorowodorem). Przepisy te stosuje się również do amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem.

g) Zawory naczyń ruchomych nadających się do toczenia powinny być zaopatrzone w osłony ochronne.

h) Urządzenia zamykające powinny być takie, by nie mogły być otwierane przez osoby niepowołane.

i) Wewnętrzne badanie naczyń musi być powtarzane w tych samych terminach, jakie są przewidziane dla próby ciśnienia. Przy naczyniach do chloru i dwutlenku siarki (punkt 5) prób ciśnienia i wewnętrznych badań należy dokonywać co trzy lata.

k) Waga własna wagonu wraz z osprzętem powinna być wskazana na tablicy umocowanej na samym naczyniu za pomocą spawania albo trwale przymocowanej do wagonu [zobacz c. m. 145 (1) b) i 145 (2)]. Pieczęcie i napisy na wagonie nie powinny powodować zmniejszenia wytrzymałości naczyń. Napisy mogą być umieszczone na tablicy przyspawanej do naczynia.

l) Naczynia cylindryczne do przewozu gazów skroplonych powinny posiadać blachy prądowe (przebite ściany działowe) dzielące je na przedziały nie dłuższe niż 3,50 m.

m) Naczynia dopuszczone w myśl c. m. 132 (3) 2 do przewozu mieszanin wymienionych w punkcie 7 muszą mieć na tablicy następujące dane: oznaczenie gazów dopuszczonych do przewozu w odpowiednim naczyniu, ciśnienie próbne przewidziane dla mieszaniny o najwyższej prężności par i najwyższe dopuszczalne ciężary napełnienia dla wszystkich gazów.

n) Naczynia dopuszczone w myśl c. m. 132 (3) 3 do 6 do przewozu różnych gazów wymienionych w punkcie 8 b) lub mieszanin wymienionych w punkcie 8 c) muszą mieć na tablicy następujące dane: oznaczenie wszystkich gazów i mieszanin dopuszczonych do przewozu w odnośnym naczyniu, ciśnienie próbne przewidziane dla gazu lub mieszaniny o najwyższej prężności par oraz najwyższe dopuszczalne ciężary napełnienia dla wszystkich gazów i mieszanin.

(2) Jeżeli naczynia o przekroju ponad 1,5 m przeznaczone do przewozu gazów skroplonych wymienionych w punktach 4 do 10 zaopatrzone są w myśl postanowień ust. (3) w urządzenia chroniące przed ciepłem, to dla gazów wymienionych w ust. (4) i (5) obowiązuje ciśnienie próbne i stopień napełnienia podane w tych dwóch ustępach. Dla naczyń pozbawionych urządzenia chroniącego przed ciepłem oraz dla naczyń z urządzeniami chroniącymi przed ciepłem, lecz o przekroju najwyżej 1,5 m, obowiązuje ciśnienie próbne i stopień napełnienia podane pod c. m. 147 (2) i (3).

(3) Urządzenie chroniące przed ciepłem powinno:

a) być sporządzone z drzewa albo z innego odpowiedniego podobnego materiału izolującego lub z blachy metalowej grubości co najmniej 1,5 mm;

b) zakrywać co najmniej górną trzecią część powierzchni naczynia, lecz najwyżej górną połowę powierzchni naczynia;

c) być oddzielone od naczynia warstwą powietrza około 4 cm i ochraniać skutecznie wszystkie naczynia znajdujące się w wagonie;

d) być tak umieszczone, by nie przeszkadzały łatwemu skontrolowaniu urządzeń do napełniania i opróżniania oraz wspólnych rur.

Uwaga. Zwykłe pomalowanie nie jest uważane za urządzenie chroniące przed ciepłem.

(4) Ciśnienie, któremu powinny być poddane przy próbie ciśnienia hydraulicznego naczynia o przekroju ponad 1,50 m przeznaczone do przewozu gazów wymienionych w punktach 4 do 8 i zaopatrzone w urządzenia chroniące przed ciepłem stosownie do postanowień ust. (3), powinno wynosić:

	Punkt	Najmniejsze ciśnienie próbne kg/cm2	Najwyżej kg cieczy na 1 litr pojemności
gaz olejowy skroplony	4	40	0,37
bromek wodoru	5	60	1,20
siarkowodór	5	45	0,67
amoniak	5	25	0,54
chlor	5	18	1,24
dwutlenek siarki	5	14	1,23
czterotlenek azotu	5	10	1,30
gaz T	5	25	0,73
propan	6	22	0,42
cyklopropan	6	20	0,55
propylen	6	27	0,43
butan	6	10	0,51
izobutan	6	10	0,50
butadien	6	10	0,55
butylen	6	10	0,52
izobutylen	6	10	0,52
mieszanina A	7	10	0,48
mieszanina A0	7	14	0,48
mieszanina A1	7	17	0,45
mieszanina B	7	21	0,43
mieszanina C	7	25	0,43
tlenek metylu	8a)	14	0,58
tlenek metylo-winylowy	8a)	10	0,67
chlorek metylu	8a)	14	0,81
bromek metylu	8a)	10	1,51
chlorek etylu	8a)	10	0,80
tlenochlorek węgla	8a)	15	1,23
chlorek winylu	8a)	10	0,83
bromek winylu	8a)	10	1,40
metyloamina	8a)	10	0,61
dwumetyloamina	8a)	10	0,60
trójmetyloamina	8a)	10	0,58
etyloamina	8a)	10	0,61
tlenek etylenu	8a)	10	0,78
dwuchlorodwufluorometen	8b)	15	1,18
dwuchlorofluorometan	8b)	10	1,26
monochlorodwufluorometan	8b)	25	1,05
dwuchloroczterofluoroetan	8b)	10	1,33
monochlorotrójfluoroetan	8b)	10	1,20
mieszanina F 1	8c)	10	1,26
mieszanina F 2	8c)	15	1,18
mieszanina F 3	8c)	25	1,05

(5) Ciśnienie wewnętrzne, któremu powinny być poddane przy próbie ciśnienia hydraulicznego naczynia o średnicy ponad 1,50 m, przeznaczone do przewozu gazów skroplonych wymienionych w punktach 9 i 10 i zaopatrzone w myśl ust. (3) w urządzenia chroniące przed ciepłem, wynosi dla gazów:

	Punkt	Najmniejsze ciśnienie próbne kg/cm2	Na 1 litr pojemności najwyżej cieczy w kg
ksenon	9	130	1,24
bezwodnik kwasu węglowego i jego mieszaniny z tlenkiem etylenu	9	210	0,75
podtlenek azotu	9	210	0,75
etan	9	95	0,29
etylen	9	200	0,34
chlorowodór	10	120	0,48
sześciofluorek siarki	10	60	1,06
chlorotrójfluorometan	10	100	0,90

158

(1) Ruchome naczynia wagonów-zbiorników powinny być tak umieszczone na podwoziach wagonów, by nie mogły się przesuwać.

(2) Wagony-zbiorniki powinny być tak zbudowane, by naczynia były elektrycznie uziemione.

c. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

159

(1) Oprócz sztuk przesyłki zawierających tlenochlorek węgla [punkt 8 a)] oraz gazów wymienionych w punkcie 11 można sztuki przesyłki zawierające materiały niniejszej klasy przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Zakazy ładowania razem przewidziane pod c. m. 161 obowiązują również co do zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

(3) Oprócz fluorowodoru (punkt 5), tlenochlorku węgla [punkt 8 a)] i materiałów wymienionych w punkcie 11 mogą być materiały klasy Id przewożone również w małych zbiornikach (kontenerach dla płynów), które muszą odpowiadać przepisom dla naczyń w sztukach przesyłki.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach (zobacz Dodatek V).

160

Wagony-zbiorniki, zawierające gazy wymienione w punktach 1 do 10, powinny być zaopatrzone z obu stron w nalepki według wzoru nr 9.

E. Zakazy ładowania razem.

161

(1) Tlenochlorku węgla [punkt 8 a)] nie można ładować razem do jednego wagonu:

a) z materiałami podtrzymującymi palenie klasy IIIc (c. m. 371);

b) z kwasem azotowym i mieszaninami kwasu siarkowego z kwasem azotowym wymienionymi w punktach 1e/2 i 1f/2 klasy V (c. m. 501).

(2) Gazów klasy Id nie wolno ładować razem do jednego wagonu z materiałami radioaktywnymi klasy IV b (c. m. 451). W przesyłkach ekspresowych można jednakże ładować sprężony tlen, mieszaniny tlenu z dwutlenkiem węgla, cyklopropan, chlorek etylu i podtlenek azotu razem do jednego wagonu z materiałami radioaktywnymi.

162

Na przesyłki, które nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu, należy sporządzać osobne listy przewozowe [CIM art. 6 § 9 d)].

F. Próżne opakowania. Inne przepisy.

163

(1) Naczynia wymienione w punkcie 14 muszą być szczelnie zamknięte.

(2) Nazwa towaru w liście przewozowym powinna odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 131; należy ją podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić przez podanie klasy, punktu, w których materiał wymieniono, z dodaniem skrótu "RID" (Id, punkt 14, RID).

164

(1) Jeśli c. m. 131 do 163 nie wymieniają warunków, którym powinny odpowiadać naczynia do przewozu gazów sprężonych, skroplonych lub rozpuszczonych pod ciśnieniem, to stosuje się przepisy kraju pochodzenia bez względu na to, czy naczynia należą do wagonu-zbiornika, czy też nie.

(2) Do naczyń z gazami sprężonymi, skroplonymi lub rozpuszczonymi pod ciśnieniem stosuje się następujące przepisy przejściowe:

a) naczynia i wagony-zbiorniki będące w użyciu lub zamówione w wytwórniach przed dniem 1 marca 1956 są, z zastrzeżeniem niżej podanych wyjątków, dopuszczone do przewozu w komunikacji międzynarodowej w terminie określonym w przepisach państwa umawiającego się, w którym dokonano badań zgodnie z c. m. 143, z tym że będą przestrzegane terminy okresowych badań określonych pod c. m. 143 (4), 144 i 157 (1) (i).

Naczynia i wagony-zbiorniki do chlorowodoru, wymienionego w punkcie 10 c. m. 131, mogą być dopuszczone do przewozu po dniu 1 stycznia 1957 tylko wtedy, gdy będą odpowiadały przepisom RID;

b) przy naczyniach zbudowanych na poprzednich warunkach (dopuszczalna granica rozciągliwości ²/₃ zamiast ³/₄) nie może być podwyższone ani poprzednio ustalone ciśnienie próbne, ani ciśnienie napełnienia [porównaj c. m. 138 (1)];

c) duże naczynia (również przy wagonach-zbiornikach) zaopatrzone w krany, których umocowanie nie odpowiada wymaganiom c. m. 140 (1), mogą być stosowane do czasu, w którym powinny być poddane badaniu przepisanemu w c. m. 143 (4);

d) naczynia do amoniaku rozpuszczonego pod ciśnieniem w wodzie, wymienionego w punkcie 12a, c. m. 131, dopuszcza się do przewozu do dnia 1 września 1958 r., nawet wtedy, jeśli będą poddane ciśnieniu próbnemu tylko 8 kg/cm² [porównaj c. m. 148 (1)];

e) wagony-zbiorniki zaopatrzone jeszcze w dniu 1 marca 1956 r. w zawory bezpieczeństwa, które nie odpowiadają postanowieniom RID [c. m. 157 (1)a)], są nadal dozwolone, jeśli zawory będą mogły być zamykane przy pomocy odpowiedniego urządzenia wskazującego położenie zamknięte.

165-179

KLASA Ie.

MATERIAŁY WYTWARZAJĄCE W ZETKNIĘCIU Z WODĄ GAZY ZAPALNE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

180

Spośród materiałów wyszczególnionych w tytule klasy Ie dopuszcza się do przewozu tylko materiały wymienione pod c. m. 181 i to tylko na warunkach przewidzianych pod c.m. 181 do 196 i tym samym uważane są za materiały RID.

Uwaga. Próżne naczynia po materiałach klasy Ie nie podlegają przepisom RID. Próżne naczynia po materiałach wymienionych w punkcie 2 (c.m. 181) przyjmuje się do przewozu tylko wtedy, gdy nie zawierają pozostałości po materiałach. W liście przewozowym powinno być wskazane, po czym są te naczynia. Co do wagonów-zbiorników zobacz c. m. 196.

181

1. a) Metale alkaliczne i metale ziem alkalicznych, np. sód, potas, wapń oraz stopy metali alkalicznych, stopy metali ziem alkalicznych i stopy metali alkalicznych z metalami ziem alkalicznych;

b) amalgamaty metali alkalicznych i ziem alkalicznych;

c) zawiesiny metali alkalicznych.

2. a) Węglik wapnia (karbid) i węglik glinu;

b) wodorki metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych (np, wodorek litu, wodorek wapnia (hydrolit), również wodorki mieszane oraz wodorki boru i wodorki glinu metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych;

c) krzemki alkaliczne.

Uwaga. Cyjanamid wapnia (azotniak) nie podlega przepisom RID.

3. Amidki metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych, np. amidek sodu. Zobacz również c. m. 181a.

181a

Amidek sodu (punkt 3) w ilościach do 200 g nie podlega przepisom przewozowym RID, jeżeli jest zapakowany w naczynia szczelnie zamknięte i nie podlegające działaniu zawartości i jeżeli naczynia te są umieszczone starannie w mocnych, szczelnych opakowaniach drewnianych ze szczelnymi zamknięciami.

2.

Przepisy przewozowe.

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

182

(1) Opakowanie powinno być tak zamknięte i tak szczelne, aby wilgoć nie mogła przenikać do środka ani nic z zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz.

(2) Materiał, z którego zrobione są naczynia i ich zamknięcia, nie powinien ulegać działaniu zawartości ani tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków. Naczynia muszą być w każdym przypadku w stanie suchym.

(3) Opakowanie oraz jego zamknięcia powinny być we wszystkich swych częściach tak mocne i trwałe, aby się nie rozluźniały w drodze i odpowiadały z całą pewnością normalnym wymaganiom przewozu. W szczególności przy materiałach stałych zanurzonych w cieczy naczynia i ich zamknięcia powinny być odporne na wewnętrzne ciśnienie, które powstać może w normalnych warunkach przewozu z uwzględnieniem zawartego w nich powietrza, chyba że w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie postanowiono inaczej. W tym celu musi być pozostawiona wolna przestrzeń potrzebna ze względu na temperaturę napełnienia i temperaturę otoczenia, w której będzie się znajdowało naczynie w czasie przewozu. Materiały stałe powinny być ułożone w opakowaniu starannie; to samo dotyczy opakowania wewnętrznego w opakowaniu zewnętrznym.

(4) Materiały wypełniające, służące do układania w nich przedmiotów, powinny być dostosowane do właściwości zawartości.

(5) Butelki i inne naczynia szklane muszą być wolne od wad, które mogłyby osłabić ich wytrzymałość. W szczególności ciśnienie wewnętrzne musi być odpowiednio zmniejszone. Grubość ścian nie może być w żadnym przypadku mniejsza niż 2 mm.

Zamknięcie musi być zabezpieczone dodatkowym urządzeniem (jak czop, kaptur, opieczętowanie, owiązanie itp.), zapobiegającym wszelkiemu rozluźnieniu w czasie przewozu.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

183

(1) Materiały wymienione w punkcie 1 należy pakować:

a) do naczyń z blachy żelaznej, z blachy żelaznej pokrytej ołowiem lub z blachy białej. Dla materiałów wymienionych w punkcie 1b) naczynia z blachy żelaznej pokrytej ołowiem lub z blachy białej są jednakże nie dozwolone. Naczynia te z wyjątkiem beczek żelaznych powinny być umieszczone w drewnianych skrzyniach zewnętrznych lub w żelaznych koszach ochronnych; albo

b) w ilościach do 1 kg do naczyń szklanych lub kamionkowych. Najwyżej 5 takich naczyń pakuje się do drewnianych skrzyń zewnętrznych szczelnie wyłożonych zwyczajną blachą żelazną lub blachą żelazną pokrytą ołowiem lub blachą białą. Dla naczyń szklanych zawierających nie więcej niż 250 g zamiast wyłożonych skrzyń drewnianych można używać również naczyń z blachy żelaznej zwyczajnej lub pokrytej ołowiem, albo z blachy białej. Naczynia szklane należy układać w opakowaniu zewnętrznym, przekładając niepalnym materiałem wypełniającym.

(2) Jeżeli materiał nie jest zapakowany do zalutowanej puszki metalowej z szczelnie zalutowaną pokrywą, wówczas do naczynia z materiałami wymienionymi w punkcie 1 a) należy dodać tyle oleju mineralnego o punkcie zapłonu ponad 50°C, by płyn pokrył materiał w całości.

(3) Naczynia żelazne powinny posiadać ściany grubości conajmniej 1,25 mm, muszą być lutowane lub spawane, jeśli ważą więcej niż 75 kg. Jeżeli ważą one więcej niż 125 kg, powinny być ponadto zaopatrzone w obręcze wzmacniające i do toczenia lub w pierścienie do toczenia.

(4) Co do przewozu sodu (punkt 1a) luzem zobacz c. m. 191.

184

(1) Materiały wymienione w punkcie 2 należy pakować:

a) do naczyń z blachy żelaznej, blachy żelaznej pokrytej ołowiem lub blachy białej. Jedno naczynie nie powinno zawierać więcej niż 10 kg materiałów wymienionych w punkcie 2b) i c). Naczynia te z wyjątkiem beczek żelaznych należy umieścić w drewnianych skrzyniach zewnętrznych lub w żelaznych koszach ochronnych, albo

b) w ilościach do 1 kg również do naczyń szklanych lub ceramicznych. Najwyżej 5 takich naczyń powinno być umieszczone w skrzyniach drewnianych zewnętrznych, wyłożonych zwyczajną lub pokrytą ołowiem szczelnie przylutowaną blachą żelazną lub blachą białą. Zamiast wykładanych skrzyń drewnianych mogą być użyte dla naczyń szklanych o zawartości do 250 g również naczynia ze zwykłej lub wyłożonej ołowiem blachy żelaznej lub blachy białej. Opakowania zewnętrzne z naczyniami szklanymi powinny być wypełnione niepalnym materiałem pakowym.

(2) Sztuka przesyłki z materiałami wymienionymi w punkcie 2b) lub c) nie powinna ważyć więcej niż 75 kg.

(3) Co do przewozu karbidu wapnia [punkt 2a)] luzem zobacz c. m. 191.

185

Amidki (punkt 3) należy w ilościach do 10 kg pakować do hermetycznie zamkniętych puszek lub beczek metalowych, albo układanych pojedynczo lub po kilka w skrzyniach drewnianych. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

3. Pakowanie razem.

186

Materiały wymienione pod c. m. 181 mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki razem ze sobą, z materiałami lub przedmiotami innych klas, albo z innymi towarami tylko pod następującymi warunkami:

a) razem ze sobą: materiały wymienione w tym samym punkcie pod warunkiem zachowania przepisów o opakowaniu wewnętrznym i zewnętrznym, przewidzianych dla materiałów tego punktu;

b) razem ze sobą, z materiałami lub przedmiotami innych klas - jeżeli pakowanie razem jest również dla nich dozwolone, jak również z innymi towarami:

materiały wymienione pod c. m. 181 w ilościach do 5 kg każdego z tych materiałów w wewnętrznym opakowaniu metalowym, przewidzianym pod c. m. 183 (1), 184 (1) i 185, z innymi towarami w zbiorowym opakowaniu drewnianym lub w małych pojemnikach.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (zobacz Dodatek V).

187

(1) Każda sztuka przesyłki z materiałami klasy Ie powinna być zaopatrzona w nalepkę według wzoru nr 6 nawet wówczas, gdy materiały te są pakowane z innymi towarami według c. m. 186.

(2) Sztuki przesyłki z kruchymi naczyniami, zawierającymi materiały wymienione w punktach 1 i 2, powinny oprócz tego być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 7 i 8. W razie użycia skrzyni nalepka według wzoru nr 7 powinna być umieszczona na dwu przeciwległych ścianach u góry, a na innym opakowaniu w inny odpowiedni sposób.

B. Sposób nadania. Ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

188

Dla przesyłek pośpiesznych i zwyczajnych nie ma ograniczeń.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

189

(1) Nazwa towaru w liście przewozowym powinna odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 181. Jeśli w punkcie 1 nie jest wskazana nazwa materiału, należy wpisać nazwę handlową. Nazwą towaru powinna być podkreślona czerwonym kolorem ze wskazaniem klasy, punktu, a w razie potrzeby litery, w których materiał wymieniono, oraz skrótem "RID" (np. 1e, punkt 2 a) RID).

(2) W liście przewozowym sporządzonym na przesyłkę, w której materiał wymieniony pod c. m. 181 został zapakowany razem z innymi materiałami lub przedmiotami RID, albo razem z innymi towarami, należy wzmianki przewidziane dla każdego z tych materiałów i przedmiotów umieścić osobno.

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

190

(1) Sztuki przesyłki z materiałami klasy Ie należy ładować do wagonów krytych.

(2) Naczynia z węglikiem wapnia (punkt 2a)) można ładować także do wagonów niekrytych pod oponami.

b. Przewóz luzem.

191

(1) Sód (punkt 1a)) i węglik wapnia (punkt 2a)) można przewozić luzem w specjalnie urządzonych wagonach.

(2) Naczynia specjalnie urządzonych wagonów, jak również ich zamknięcia powinny odpowiadać ogólnym przepisom o opakowaniu ust. (1), (2) i (3) c. m. 182.

(3) Specjalnie urządzone wagony przeznaczone do przewozu sodu (punkt 1a)) luzem muszą być zaopatrzone przy otworach (kurki, zawory, włazy itp.) w szczelnie przylegające przykrywy, które można zamykać na rygle.

Przy nadaniu do przewozu przykrywy muszą być zaryglowane, przy czym temperatura zewnętrzna nie powinna przekroczyć 70°C.

(4) Specjalnie urządzone wagony przeznaczone do przewozu węglika wapnia (punkt 2a)) zbudowane, aby otwory przeznaczone do załadowania i wyładowania mogły być zamykane hermetycznie.

c. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

192

(1) Sztuki przesyłki z materiałami zaliczonymi do niniejszej klasy mogą być przewożone w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Materiały, które wolno przewozić luzem, mogą być przewożone w małych pojemnikach (małych kontenerach) również bez opakowania, jeśli odpowiadają postanowieniom pod c. m. 191.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach.

193

Na specjalnie urządzonych wagonach z węglikiem wapnia (punkt 2a)) należy po stronie zamknięcia zamieścić wyraźny i nie zacierający się napis "Po napełnieniu i opróżnieniu szczelnie zamknąć". Napis powinien być sporządzony w jednym z języków urzędowych kraju nadania, a oprócz tego w języku francuskim, niemieckim lub włoskim, jeżeli taryfy międzynarodowe albo umowy zawarte pomiędzy zarządami kolejowymi nie postanawiają inaczej.

E. Zakazy ładowania razem.

194

Materiałów klasy Ie nie wolno ładować razem do jednego wagonu z materiałami radioaktywnymi klasy IVb (c. m. 451).

195

Na przesyłki, które nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu, należy sporządzać osobne listy przewozowe (CIM art. 6 § 9 d)).

F. Próżne opakowanie. Inne przepisy.

196

Próżne wagony po sodzie (punkt 1a) lub węgliku wapnia (punkt 2a) powinny być zamknięte hermetycznie jak w stanie napełnionym.

197-199

KLASA II.

MATERIAŁY SAMOZAPALNE

1. Wyszczególnienie materiałów.

200

Spośród materiałów określonych w tytule klasy II dopuszcza się do przewozu tylko materiały wymienione pod c. m 201 i to tylko na warunkach przewidzianych pod c. m. 201 do 222 i tym samym uważa się je za materiały RID.

201

1. Fosfor zwyczajny (biały lub żółty).

2. Związki fosforu z metalami ziem alkalicznych, jak fosforek wapnia, fosforek strontu.

Uwaga. Związki fosforu z metalami ciężkimi, jak żelazo, miedź, cyna itp., nie podlegają przepisom RID.

3. Etylek cynku, metylek cynku, etylek magnezu, również rozpuszczone w eterze i wszelkie podobne ciecze, zapalające się same na powietrzu.

4.

a) używane szmaty i pakuły;

b) zatłuszczone lub zaoliwione: tkaniny, knoty, powrozy i przędza;

c) zatłuszczone lub zaoliwione: wełna, włosie, wełna sztuczna, wełna regenerowana, bawełna, bawełna regenerowana, włókna sztuczne, jedwab, len, konopie i juta, również jako odpadki przędzenia lub tkania.

Co do a), b) i c) zobacz również. c. m. 201a pod a).

Uwaga. 1. Włókna syntetyczne nie podlegają przepisom RID.

2. Zwilżone materiały wymienione w punktach 4b) i 4c) są wyłączone od przewozu.

5. a) Pył i proszek aluminiowy lub cynkowy, jak również mieszaniny pyłu lub proszku aluminiowego i pyłu lub proszku cynkowego, także przetłuszczone lub zaoliwione, pył i proszek cyrkonu rozgrzanego w powietrzu, pył z filtrów wielkopiecowych;

b) pył, proszek i delikatne opiłki magnezu, jak również ze stopów magnezowych z zawartością magnezu ponad 80%, wszystko bez obcych materiałów, mogących przyśpieszyć samozapalenie;

c) następujące sole kwasu podsiarkowego (H₂S₂O₄): podsiarczyn sodu, podsiarczyn potasu, podsiarczyn wapnia, podsiarczyn cynku;

d) metale samozapalne, jak cyrkon.

Co do a) zobacz c. m. 201a pod a) i b); co do b), c) i d) również c. m. 201a pod a).

6. Sadze świeżo wyżarzone. Zobacz również c. m. 201a pod a).

7. Węgiel drzewny świeżo wyżarzony, w postaci proszku, ziaren albo kawałków.

Zobacz również c. m. 201a pod a) i klasa IIIb, punkt 1 (cm. 331).

Uwaga. Przez węgiel drzewny świeżo wyżarzony rozumie się: przy węglu drzewnym w kawałkach, gdy od wyżarzenia nie upłynęły 4 dni; przy węglu w proszku lub w ziarenkach mniejszych niż 8 mm, gdy od wyżarzenia nie upłynęło 8 dni, przyjmując, że chłodzenie powietrzem dokonane zostało w cienkich warstwach lub w inny sposób, zapewniający ten sam stopień ochłodzenia.

8. Mieszaniny materiałów palnych ziarnistych lub porowatych ze składnikami ulegającymi jeszcze samoutlenianiu, jak olejem lnianym, pokostem z oleju lnianego lub pokostem z innych podobnych olejów, żywicy, oleju żywicznego, pozostałości naftowych itp. (jak masa korkowa, lupulina), jak również odpadki otrzymywane przy odbarwieniu oleju z soji. Zobacz również c. m. 201a pod a) i klasa IIIb, punkt 1 (c. m. 331).

9. a) Papier, tektura i wyroby z tych materiałów (jak rurki i pierścienie z tektury), płyty z fibry drzewnej, pasma nici, tkaniny, przędza, towary powroźnicze, odpadki przędzenia lub tkania, wszystko nasycone samoutleniającymi się olejami, tłuszczami, pokostami lub innymi substancjami impregnacyjnymi. Zobacz również c. m. 201a pod a) i klasa IIIb, punkt 1 (c. m. 331).

Uwaga. Materiały wymienione w punkcie 9a, wykazujące większą wilgotność niż hygroskopijna, są wyłączone od przewozu.

b) Odpadki filmów nitrocelulozowych, odżelatynowane, w postaci taśm, listków lub zżynków.

Uwaga. Odpadki filmów nitrocelulozowych, odżelatynowane, w postaci proszku lob zawierające część sproszkowaną, są wyłączone od przewozu.

10. Używane worki po drożdżach nieoczyszczone. Zobacz również c. m. 201a pod a).

11. Worki z tkanin opróżnione po azotanie sodu.

Uwaga. Worki z tkanin nasycone azotanem sodu oczyszczone zupełnie przez wymycie nie podlegają przepisom RID.

12. Nieoczyszczone beczki z blachy żelaznej opróżnione po fosforze zwyczajnym (pkt 1).

12. Nieoczyszczone beczki z blachy żelaznej opróżku cynku, metylku cynku, etylku magnezu lub innych samozapalnych cieczach wymienionych w punkcie 3.

Uwaga do punktów 12 i 13. Próżne opakowania po pozostałych materiałach klasy II nie podlegają przepisom RID.

201a

Materiały nadane do przewozu na warunkach niżej podanych nie podlegają przepisom przewozowym RID:

a) materiały wymienione w punktach 4 do 9a) i 10, jeżeli ich stan wyklucza niebezpieczeństwo samozapalenia, a nadawca potwierdzi to w liście przewozowym oświadczeniem: "Materiał nie jest samozapalny"; co do materiałów wymienionych w punktach 7 i 9a) zobacz jednak klasa IIIb punkt 1 (c. m. 331);

b) pył i proszek aluminiowy lub cynkowy (punkt 5a), np. zapakowany razem z lakierami do wyrobu farb, jeżeli są one starannie zapakowane w ilościach nie przewyższających 1 kg.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnego opakowania podane są pod F).

A. Sztuki przesyłki.

202

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

(1) Opakowanie powinno być tak zamknięte i tego rodzaju, aby nic z jego zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz.

(2) Materiał, z którego zrobione jest opakowanie i jego zamknięcia, nie powinien ulegać działaniu zawartości, ani też tworzyć z nią szkodliwych związków.

(3) Opakowanie oraz jego zamknięcia powinny być we wszystkich swych częściach tak mocne i trwałe, by się nie rozluźniały podczas przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym wymaganiom przewozu. W szczególności przy materiałach płynnych lub zamoczonych w cieczach albo przy roztworach naczynia i ich zamknięcia powinny być odporne na ciśnienie wewnętrzne, które może powstać w normalnych warunkach przewozu z uwzględnieniem zawartego w nich powietrza, chyba że w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie postanowiono inaczej. W tym celu musi być pozostawiona wolna przestrzeń potrzebna ze względu na temperaturę napełniania i temperaturę otoczenia, w której będzie się znajdowało naczynie w czasie przewozu. Materiały stałe powinny być ułożone w opakowaniu starannie; to samo dotyczy opakowania wewnętrznego w opakowaniu zewnętrznym.

(4) Jeśli są dozwolone lub przepisane naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowe itp., muszą one być ułożone w opakowaniu zewnętrznym, przełożone materiałem wypełniającym.

Butelki i inne naczynia szklane muszą być wolne od wad, które mogłyby osłabić ich wytrzymałość. W szczególności ciśnienie wewnętrzne musi być odpowiednio zmniejszone. Grubość ścian nie może w żadnym przypadku być mniejsza niż 2 mm; nie może być ona mniejsza niż 3 mm, jeżeli naczynie waży więcej niż 35 kg.

Zamknięcie musi być zabezpieczone (dodatkowym urządzeniem (jak czop lub kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp.), które będzie mogło zapobiec wszelkiemu rozluźnieniu w czasie przewozu.

(5) Materiały wypełniające, służące do układania w nich przedmiotów, powinny być dostosowane do właściwości zawartości; powinny one być zwłaszcza suche i chłonne, jeżeli zawartość jest płynna lub może wydzielać płyny.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

203

(1) Fosfor zwyczajny (punkt 1) należy pakować:

a) w zalutowane naczynia z blachy białej, układane w skrzyniach drewnianych; albo

b) w beczki z blachy białej, z wyjątkiem takich, których przykrywy są dociskane; beczki powinny być zamykane szczelnie i nie powinny ważyć więcej niż 500 kg. Jeżeli ważą one więcej niż 100 kg, powinny być zaopatrzone w obręcze do przetaczania i przy dnach; albo

c) w ilościach do 250 g w hermetycznie zamknięte naczynia szklane, które należy układać w zalutowanych naczyniach blaszanych umieszczonych następnie w skrzyniach drewnianych.

(2) Naczynia i beczki z fosforem zwyczajnym powinny być wypełnione wodą.

(3) Co do przewozu w wagonach-pojemnikach zobacz c. m. 216.

204

(1) Materiały wymienione w punkcie 2 należy pakować do zalutowanych naczyń z blachy białej, umieszczonych w skrzyniach drewnianych.

(2) W ilościach do 2 kg można je również pakować do naczyń szklanych, porcelanowych, kamionkowych itp. umieszczonych następnie w skrzyniach drewnianych, przekładając materiałem wypełniającym.

205

(1) Materiały wymienione w punkcie 3 należy pakować do hermetycznie zamykanych naczyń metalowych lub szklanych, porcelanowych, kamionkowych itp. Naczynia powinny być napełnione najwyżej do 90% ich pojemności.

(2) Naczynia metalowe należy pojedyńczo lub po kilka układać, przekładając materiałem ochronnym, w naczyniach ochronnych, które muszą być przykryte, jeśli się nie zamykają. W przypadku użycia łatwo zapalnych materiałów powinny być one nasycone materiałami powstrzymującymi ogień, tak by nie zapaliły się przy zetknięciu z płomieniem. Jeśli naczynia ochronne nie są zamykane, sztuka przesyłki powinna być zaopatrzona w uchwyty i nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(3) Naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowe itp. powinny być przekładane materiałem ochronnym, umieszczone w naczyniach blaszanych szczelnie zalutowanych.

206

(1) Materiały wymienione w punkcie 4a) powinny być mocno sprasowane i zapakowane do szczelnych naczyń metalowych.

(2) Materiały wymienione w punktach 4b) i 4c) powinny być mocno sprasowane i zapakowane do skrzyń drewnianych lub do pudeł tekturowych albo do paczek z papieru bądź tkaniny.

(3) Materiały wymienione w punkcie 4 można zgodnie z c. m. 215b) wysyłać również luzem.

207

(1) Materiały wymienione w punkcie 5a) należy pakować do szczelnych i dobrze zamykanych naczyń drewnianych lub metalowych. Pył i proszek cyrkonu, rozgrzany na powietrzu, może być pakowany tylko do naczyń metalowych lub szklanych; w naczyniach takich może on być przykryty alkoholem metylowym lub etylowym. Naczynia z pyłem i proszkiem cyrkonu, rozgrzanym na powietrzu, należy układać w mocnych skrzyniach drewnianych; palny materiał wypełniający powinien być nasycony środkiem powstrzymującym ogień. Pył z filtrów wielkopiecowych może być wysyłany również luzem w myśl c. m. 215b).

(2) Materiały wymienione w punkcie 5b) należy pakować do szczelnych i dobrze zamykanych beczek żelaznych albo do drewnianych skrzyń wyłożonych szczelnie blachą, lub do szczelnie zamykanych puszek z blachy białej lub cienkiej blachy aluminiowej i następnie do skrzyń drewnianych. Przy nadaniu do przewozu pojedynczych puszek z blachy białej lub cienkiej blachy aluminiowej wystarczy zamiast skrzyni drewnianej owinięcie tekturą falistą. Sztuka przesyłki takiego rodzaju nie powinna ważyć więcej niż 12 kg.

(3) Materiały wymienione w punkcie 5c) należy pakować do hermetycznie zamykanych beczek blaszanych, które nie powinny ważyć więcej niż 50 kg, albo do hermetycznie zamykanych beczek żelaznych.

(4) Materiały wymienione w punkcie 5d) należy pakować:

a) do zatopionych ampułek szklanych; albo

b) do buteleczek ze szkła lub z innego odpowiedniego tworzywa sztucznego, zamykanych zatyczką z korka, kauczuku lub innego tworzywa sztucznego oraz zabezpieczonych dodatkowym urządzeniem (jak czop lub kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp.), które będzie mogło zapobiec wszelkiemu rozluźnieniu w czasie przewozu; albo

c) do szczelnie zalutowanych puszek metalowych napełnionych obojętnym gazem.

Naczynia pod a) i b) powinny być umieszczone w pudełkach z mocnej tektury lub metalu, przy czym naczynia szklane powinny być przekładane materiałem wypełniającym; pudełka należy układać w drewnianych skrzyniach zewnętrznych.

Sztuka przesyłki z naczyniami pod a) i b) nie może ważyć więcej niż 25 kg; sztuka przesyłki z naczyniami pod c) nie może ważyć więcej niż 50 kg.

208

Materiały wymienione w punktach 6 do 8, 9a) i 10 należy pakować do dobrze zamykanych naczyń. Naczynia drewniane z materiałami wymienionymi w punktach 6 i 7 powinny być wyłożone uszczelniającymi materiałami.

209

(1) Materiały wymienione w punkcie 9b) należy pakować do worków, układanych pojedynczo lub po kilka w wodoszczelnych beczkach tekturowych, albo w naczynia z blachy cynkowej lub aluminiowej. Ścianki naczyń metalowych powinny być wyłożone tekturą. Dna i pokrywy beczek tekturowych i naczyń metalowych powinny być wyłożone drzewem.

(2) Naczynia metalowe powinny być zaopatrzone w zamknięcia lub urządzenia zabezpieczające ustępujące pod ciśnieniem wewnętrznym najwyżej 3 kg/cm², lecz bez zmniejszenia wytrzymałości naczynia lub jego zamknięcia.

(3) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

210

Worki próżne po azotanie sodu (punkt 11), dobrze owiązane i sprasowane, pakować należy do drewnianych skrzyń albo w mocny papier kilkuwarstwowy, albo w nieprzepuszczalną tkaninę.

2. Pakowanie razem.

211

Spośród materiałów wymienionych pod c. m. 201 mogą być łączone w jedną przesyłkę razem ze sobą, z materiałami i przedmiotami innych albo z innymi towarami tylko materiały niżej podane i tylko pod następującymi warunkami:

a) razem ze sobą: materiały wymienione w tym samym punkcie w przepisanym opakowaniu z wyjątkiem materiałów wymienionych w punkcie 9a) z materiałami wymienionymi w punkcie 9b);

b) z materiałami i przedmiotami innych klas - jeżeli pakowanie razem jest również dla nich dozwolone - jak również z innymi towarami:

1. fosfor zwyczajny (punkt 1) w ilości do 250 g, opakowany według c. m. 203 w naczyniach z blachy białej lub w naczyniach szklanych, ułożonych w naczyniach blaszanych, które należy razem z innymi towarami łączyć w drewnianych opakowaniach zbiorowych,

2. materiały wymienione w punkcie 2 w ogólnej ilości do 5 kg opakowane według c. m. 204 w naczyniach kruchych (do 2 kg) ułożonych w skrzyniach, albo w naczyniach blaszanych ułożonych z innymi towarami w drewnianym opakowaniu zbiorowym lub w małych pojemnikach (małych kontenerach),

3. materiały wymienione w punkcie 5 (z wyjątkiem pyłu z filtrów wielkopiecowych) w ogólnej ilości do 1 kg, jednakże nie z kwasami, ługami alkalicznymi ani z cieczami zawierającymi wodę. Materiały te zapakowane do zamkniętych naczyń szklanych lub pudełek blaszanych, a naczynia szklane ułożone ponadto w puszkach blaszanych lub tekturowych należy łączyć z innymi towarami w drewnianym opakowaniu zbiorowym lub w małym pojemniku (małym kontenerze),

4. materiały wymienione w punkcie 9a) opakowane zgodnie z przepisami z innymi towarami w drewnianym opakowaniu zbiorowym lub w małym pojemniku (małym kontenerze).

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (zobacz Dodatek V).

212

(1) Każdą sztukę przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 1 do 3 i 9b) należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 2.

(2) Beczki z przyśrubowaną pokrywą, zawierające fosfor zwyczajny (punkt 1), jeśli nie posiadają urządzeń utrzymujących je koniecznie w pozycji stojącej, muszą być zaopatrzone po dwóch przeciwległych stronach u góry w nalepki według wzoru nr 7.

(3) Sztuki przesyłki, zawierające naczynia kruche z materiałami wymienionymi w punktach 1 i 3 muszą być ponadto zaopatrzone w nalepki według wzorów nr 7 i 8. Nalepki według wzoru nr 7 należy w razie użycia skrzyni umieścić na dwu przeciwległych ścianach u góry, a przy innych opakowaniach w inny odpowiedni sposób.

(4) Nalepki przewidziane w ustępach (1), (2) i (3) powinny być umieszczone również na sztukach przesyłki, w których materiały wymienione w punktach 1 i 3 zapakowane są razem z innymi materiałami, przedmiotami lub towarami według c. m. 211.

(5) W przesyłkach wagonowych sztuki przesyłki nie muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 2 przewidziane w ustępach (1) i (4) (zobacz również c. m. 218).

B.

Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

213

Materiały wymienione w punkcie 3 dopuszcza się do przewozu w drobnych przesyłkach pośpiesznych tylko w sztukach, które nie ważą więcej niż 25 kg.

C.

Wzmianki w liście przewozowym.

214

(1) Nazwa towaru w liście przewozowym powinna odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 201. Jeżeli punkty 2, 3, 8 i 9a) nie zawierają nazwy towaru, należy wpisać nazwę handlową. Nazwę towaru należy podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić przez podanie klasy, punktu, a w razie potrzeby litery, w których materiał wymieniono, z dodaniem skrótu "RID" (np. II, punkt 4a), RID).

(2) W liście przewozowym sporządzonym na przesyłki, w których materiał wymieniony pod c. m. 201 został zapakowany z innymi materiałami lub przedmiotami RID albo z innymi towarami, należy wzmianki przewidziane dla każdego z tych materiałów lub przedmiotów umieścić osobno.

D.

Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1 Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki i przy przewozie luzem.

215

Należy ładować:

a) sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punkcie 3 do wagonów niekrytych. Sztuki wagi do 25 kg można ładować również do wagonów krytych;

b) materiały wymienione w punkcie 4 luzem oraz pył z filtrów wielkopiecowych (punkt 5a) luzem do żelaznych wagonów z ruchomymi pokrywami, pył z filtrów wielkopiecowych luzem również do wagonów niekrytych pod oponami;

c) sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punkcie 9a) do wagonów krytych lub do wagonów niekrytych pod oponami;

d) sztuki przesyłki z materiałami wymienionymi w punkcie 9b) do wagonów krytych.

b. Dla wagonów-zbiorników.

216

(1) Do przewozu w wagonach-zbiornikach jest dopuszczony tylko fosfor zwyczajny (punkt 1).

(2) Po napełnieniu cysterny fosforem należy przykryć fosfor warstwą wody co najmniej 12 cm. Wolna przestrzeń nie zajęta przez płyn musi obejmować co najmniej 2% pojemności wagonu przy temperaturze 60°C.

(3) Cysterny do przewozu fosforu zwyczajnego powinny odpowiadać następującym warunkom:

a) Urządzenie grzejne nie może być wewnątrz naczynia, lecz musi być umieszczone na zewnątrz. Inne rury muszą prowadzić do górnej części naczynia; otwory muszą znajdować się w górnej części naczynia, zamykane szczelnie zaryglowanymi przykrywami.

b) Naczynie musi być ze stali; ściany nie mogą być cieńsze niż 10 mm.

c) Naczynie przed pierwszym użyciem musi być poddane próbnemu ciśnieniu hydraulicznemu co najmniej 7 kg/cm².

d) Na naczyniu musi być zamieszczony na stałe znak wskazujący najwyższy dopuszczalny poziom wody, jak również wewnątrz naczynia urządzenie do badania poziomu fosforu.

c. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

217

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały zaliczone do niniejszej klasy można przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Materiały wymienione w punkcie 4 i pył z filtrów wielkopiecowych (punkt 5a) mogą być przewożone w pełnościennych zamkniętych małych pojemnikach (małych kontenerach) również bez opakowania wewnętrznego.

(3) Zakazy ładowania razem wymienione pod c. m. 219 dotyczą również małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach (zobacz Załącznik V).

218

(1) Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 1 do 3 i 9b) należy po obu stronach wagonu umieścić nalepki według wzoru nr 2.

Po obu stronach wagonów-pojemników z materiałami wymienionymi w punkcie 1 należy umieścić nalepki według wzoru nr 2.

(2) Nadto przy przewozie materiałów wymienionych w punkcie 3 należy po obu stronach wagonu umieścić nalepkę według wzoru nr 9.

E.

Zakazy ładowania razem.

219

(1) Fosforu zwyczajnego (punkt 1) nie można ładować razem do jednego wagonu ze środkami odchwaszczającymi, zawierającymi chlor z klasy IVa punkt 16 (c. m. 401).

(2) Materiałów wymienionych w punktach 3 i 9b) oraz materiałów wymienionych w innych punktach klasy II, jeśli ich opakowanie zewnętrzne nie stanowią naczynia metalowe, nie można ładować razem:

a) z materiałami wybuchowymi z klasy Ia (c. m. 21);

b) z przedmiotami wypełnionymi materiałami wybuchowymi z klasy Ib (c. m. 61);

c) z materiałami podtrzymującymi palenie z klasy IIIc (c. m. 371);

d) z kwasem azotowym i mieszaninami kwasu siarkowego z kwasem azotowym z punktów 1e/2 i 1f/2 z klasy V (c. m. 501).

(3) Materiałów wymienionych w punkcie 9b) nie można ładować razem do jednego wagonu również z przedmiotami klasy Ic (c. m. 101).

(4) Materiałów klasy II nie wolno ładować do jednego wagonu razem z materiałami radioaktywnymi klasy IVb (c. m. 451).

220

Na przesyłki, które nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu, powinny być sporządzone oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6 § 9d)].

F.

Próżne opakowanie. Inne przepisy.

221

(1) Naczynia wymienione w punkcie 12 muszą być dobrze zamknięte. Cysterny po fosforze zwyczajnym muszą być przy nadaniu:

albo napełnione azotem; nadawca powinien potwierdzić, że wagony posiadają zamknięcia gazoszczelne;

albo napełnione wodą najwyżej do 96% pojemności wagonu; w okresie od 1 października do 31 marca należy dodać do wody tyle środków przeciwzamarzających, ażeby przez cały czas przewozu nie uległa ona zamarznięciu; środki przeciwzamarzające nie powinny działać korodująco ani nie łączyć się z fosforem.

(2) Naczynia wymienione w punkcie 13 powinny być dobrze zamknięte i załadowane do wagonów niekrytych. Naczynia metalowe mogą być ładowane do wagonów krytych.

(3) Nazwa towaru w liście przewozowym powinna odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 201; należy ją podkreślić czerwonym kolorem, uzupełniając przez podanie klasy, punktu, w których materiał wymieniono, z dodaniem skrótu "RID" (np. II, punkt 12, RID).

222

Naczynia z materiałami wymienionymi w punkcie 3 uszkodzone podczas przewozu powinny być niezwłocznie wyładowane i jeżeli nie można ich w krótkim czasie naprawić, mogą być wraz z zawartością sprzedane bez dalszych formalności na rachunek nadawcy.

223-299

KLASA IIIa.

MATERIAŁY PŁYNNE ŁATWO ZAPALNE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

300

(1) Spośród materiałów płynnych łatwozapalnych oraz ich sztucznych mieszanin płynnych lub przy temperaturze nie wyższej niż 15°C jeszcze mazistych materiały wymienione pod c. m. 301 podlegają przepisom przewidzianym pod c. m. 300 (2) do 317 i tym samym uważa się je za materiały RID.

Uwaga. Materiały płynne łatwozapalne o ciśnieniu par powyżej 3 kg/cm² przy 50°C należą do klasy Id.

(2) Materiały płynne klasy IIIa, które łatwo utleniają się (jak eter lub niektóre ciała heterocykliczne, zawierające tlen), nie są dopuszczone do przewozu, jeśli w przeliczeniu na dwutlenek wodoru H₂O₂ zawierają najwyżej 0,3% nadtlenku.

(3) Wyżej wymieniona zawartość nadtlenków oraz poniżej podany punkt zapłonu należy ustalić na podstawie przepisów zawartych w Dodatku III.

(4) Za równoznaczne ciałom stałym rozpuszczonym w cieczach uważa się sykatywy, oleje zgęszczone (jak wygotowane lub wydmuchane) albo tym podobne materiały (z wyjątkiem nitrocelulozy) z punktem zapłonu powyżej 100°C.

301

1. a) Ciecze nie dające się zmieszać z wodą, których punkt zapłonu leży poniżej 21°C, chociażby zawierały nie więcej niż 30% ciał stałych, bądź rozpuszczonych w cieczach, bądź w zawiesinie (z wyjątkiem nitrocelulozy), lub też jednych i drugich, jak:

ropa naftowa surowa lub inne oleje surowe, jak również lotne destylaty ropy naftowej i innych olejów surowych, smoły z węgla kamiennego, z węgla brunatnego, z łupku, z drzewa i torfu, jak eter naftowy, pentany, benzyna, benzen i toluen, gaz ziemny - gazolina, octan etylowy (ester etylowy kwasu octowego, ester octowy), octan winylu, eter etylowy (eter siarczany), mrówczan metylu (ester metylowy kwasu mrówkowego) i inne etery i estry; siarczek węgla; niektóre chlorowane węglowodory (np. 1,2-dwuchloroetan);

b) mieszaniny cieczy o punkcie zapłonu poniżej 21°C, o zawartości najwyżej 55% nitrocelulozy z najwyżej 12,6% azotu (kolodium, semikolodium i inne roztwory nitrocelulozy).

Co do a) zobacz również 301a pod a) i c), a co do b) również 301a pod a).

Uwaga. Co do mieszanin cieczy o punkcie zapłonu poniżej 21°C zawierających

powyżej 55% nitrocelulozy z dowolną ilością azotu, albo najwyżej 55% nitrocelulozy z więcej niż 12,6% azotu; zobacz klasa: Ia (c. m. 21. punkt 1) i klasa IIIb (c. m. 331 punkt 8a).

2. Ciecze nie dające się zmieszać z wodą, których punkt zapłonu leży poniżej 21°C, jeżeli zawierają więcej niż 30% ciał stałych, bądź rozpuszczonych w cieczach, bądź w zawiesinie (z wyjątkiem nitrocelulozy), lub też jednych i drugich, jak niektóre farby do rotograwiury i do skór, jak również niektóre lakiery, farby lakierowe i roztwory kauczuku (gumy). Zobacz również c. m. 301a pod b).

3. Ciecze nie dające się zmieszać z wodą, których punkt zapłonu leży pomiędzy 21°C włącznie a 55°C włącznie, chociażby zawierały nie więcej niż 30% ciał stałych, bądź rozpuszczonych w cieczach, bądź w zawiesinie, lub też jednych i drugich, jak:

terpentyna, średnie frakcje ropy naftowej i innych olejów surowych, smoły z węgla kamiennego, z węgla brunatnego, z łupku, z drzewa i z torfu, jak terpentyna mineralna (white spirit, namiastka terpentyny), benzyna ciężka, nafta (do oświetlania, ogrzewania i napędu), ksylen, styren, kumen, solventnafta, alkohol butylowy (butanol) i octan butylu (ester butylowy kwasu octowego); octan amylowy (ester amylowy kwasu octowego); bezwodnik octowy; nitrometan (mononitrometan), jak również niektóre mononitroparafiny; niektóre chlorowane węglowodory (np. monochlorobenzen). Zobacz również c. m. 301a pod b) i c).

4. Ciecze nie dające się zmieszać z wodą, których punkt zapłonu leży powyżej 55°C do 100°C włącznie, chociażby zawierały nie więcej niż 30% ciał stałych, bądź rozpuszczonych w cieczach, bądź w zawiesinie, lub też jednych i drugich, jak:

niektóre smoły i ich destylaty; oleje do ogrzewania, oleje napędowe Diesla, niektóre oleje gazowe; tetralina (tetrahydronaftalen); nitrobenzen; niektóre chlorowane węglowodory (np. chlorek benzylu), kresol techniczny. Zobacz również c. m. 301a pod b) i c).

5. Ciecze dające się zmieszać z wodą w dowolnym stosunku, których punkt zapłonu leży poniżej 21 °C, chociażby zawierały nie więcej niż 30% ciał stałych, bądź rozpuszczonych w cieczach, bądź w zawiesinie, lub też jednych i drugich, jak:

alkohol metylowy (metanol, spirytus drzewny), również skażony; alkohol etylowy (etanol, spirytus zwykły), również skażony; aldehyd octowy; aceton i mieszaniny acetonu; pirydyna. Zobacz również c. m. 301a pod b).

6. Nie oczyszczone naczynia próżne po:

a) cieczach łatwozapalnych wymienionych w punktach 1 i 2 jak również aldehydzie octowym, acetonie lub mieszaninach acetonu (punkt 5);

b) cieczach łatwozapalnych wymienionych w punktach 3 do 5 (z wyjątkiem aldehydu octowego, acetonu i mieszanin acetonu)

301a

Materiały nadane do przewozu na niżej podanych warunkach nie podlegają przepisom przewozowym RID:

a) ciecze wymienione w punkcie 1: w ilościach po 200 g w naczyniu blaszanym lub szklanym, porcelanowym, kamionkowym itp.; najwyżej do 10 takich naczyń należy ułożyć w opakowaniu zbiorowym z blachy, drzewa lub kartonu i zabezpieczyć od rozbicia;

b) ciecze wymienione w punktach 2 do 5: w ilościach po 1 kg w naczyniach i 10 kg w sztuce przesyłki; materiały te powinny być opakowane jak materiały wymienione w punkcie 1;

c) materiał pędny w zbiornikach motorów albo w zamkniętych zbiornikach zapasowych, mocno przywiązanych do motorów. Kurek zaworu włączony do obiegu motoru powinien być w stanie zamkniętym; elektryczny kontakt powinien być przerwany. Motocykle i rowery z motorkiem pomocniczym, zawierające w zbiornikach materiał pędny, należy ustawiać w pozycji stojącej na kołach i zabezpieczyć przed przewróceniem.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnego opakowania podane są w rozdziale F).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

302

(1) Naczynia powinny być tak zamknięte i tak szczelne, aby nic z ich zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz, a w szczególności wyparować.

(2) Materiały, z których zrobione są naczynia i ich zamknięcia, nie powinny ulegać działaniu zawartości ani tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(3) Opakowania oraz ich zamknięcia powinny być we wszystkich swych częściach tak mocne i trwałe, aby nie rozluźniały się w drodze i odpowiadały z całą pewnością normalnym warunkom przewozowym. W szczególności naczynia i ich zamknięcia powinny być odporne na ciśnienie wewnętrzne, które może powstać w normalnych warunkach przewozowych z uwzględnieniem zawartego w nich powietrza, jeśli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie przewidziano inaczej. W tym celu musi być pozostawiona wolna przestrzeń niezbędna ze względu na temperaturę napełnienia i temperaturę zewnętrzną, w jakiej mogą znaleźć się naczynia w czasie przewozu [zobacz również c. m. 305 i 311 (3) i (4)]. Opakowania wewnętrzne powinny być starannie ułożone w opakowaniach zewnętrznych.

Butelki i inne naczynia szklane powinny być wolne od wad, które mogłyby osłabić ich wytrzymałość. W szczególności ciśnienie wewnętrzne powinno być odpowiednio zmniejszone. Grubość ścian nie może w żadnym przypadku być mniejsza niż 2 mm; nie może być ona mniejsza niż 3 mm, jeśli ciężar naczynia wraz z zawartością przekracza 35 kg.

Zaniknięcie musi być zabezpieczone dodatkowym urządzeniom (jak czop lub kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp.), które nadaje się do zapobieżenia wszelkiemu rozluźnieniu w czasie przewozu.

(4) Materiały wypełniające, służące do układania w nich przedmiotów, powinny być dostosowane do właściwości zawartości, a w szczególności powinny być chłonne. Zabezpieczanie naczyń w opakowaniach ochronnych, z użyciem bezusterkowych materiałów wypełniających, powinno być staranne i sprawdzane okresowo (ewentualnie przed każdym napełnieniem).

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

(1) Ciecze łatwozapalne wymienione w punktach 1 i 2, jak również ksylen, octan amylowy i bezwodnik octowy (punkt 3) należy pakować do naczyń metalowych lub szklanych, porcelanowych, kamionkowych itp. Roztwory kauczuku w ksylenie (tzw. roztwory gumy) wymienione w punkcie 2 można również pakować do beczek dębowych. Pozostałe ciecze łatwozapalne wymienione w punkcie 3 [dla nitrometanu zobacz ust. (3)], 4 i 5 należy pakować do naczyń metalowych albo drewnianych, albo szklanych, porcelanowych, kamionkowych itp. Pirydyna surowa i pirydyna zawierająca ponad 10% wody (punkt 5) nie powinny być pakowane do naczyń wewnątrz ocynkowanych.

(2) Naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowe itp. mogą zawierać najwyżej:

siarczek węgła (punkt 1) 1 litr

eter etylowy, eter naftowy, pentany (punkt 1) 2 litry

inne materiały z punktu 1 5 litrów

Naczynia blaszane ze ściankami

Naczynia blaszane ze ściankami grubości poniżej 0,75 mm mogą zawierać najwyżej 50 kg cieczy wymienionych w punktach 1 i 5.

(3) Nitrometan (punkt 3) należy pakować:

a) do beczek metalowych z podwójnym czopem i obręczami do toczenia, albo

b) do naczyń z blachy żelaznej, które mogą zawierać najwyżej 10 kg, albo do naczyń szklanych, które mogą zawierać najwyżej 1 kg.

(4) Naczynia z blachy białej zawierające ponad 5 kg cieczy wymienionych w punkcie 1 powinny mieć spojenia zawijane lub zalutowane albo spojenia urządzone w inny sposób o tej samej wytrzymałości i szczelności.

(5) Naczynia blaszane bez opakowania ochronnego, zawierające ponad 50 kg cieczy, muszą być spawane lub zalutowane, a grubość ich ścian powinna wynosić co najmniej 1,5 mm. Jeżeli ciężar naczyń wynosi więcej niż 100 kg, to powinny być one zaopatrzone w obręcze do toczenia i obręcze wzmacniające przy dnach.

(6) Nie muszą być spawane dna naczyń z materiałami łatwozapalnymi, których najwyższe ciśnienie par przy 50°C nie przekracza 1,1 kg/cm², jeśli naczynia te są nowe i służą do jednorazowego przewozu i ważą nie więcej niż 225 kg; naczynia jednakże muszą być szczelne, a grubość ich ścian musi wynosić co najmniej 1,25 mm. Boki i dna powinny posiadać urządzenia usztywniające jak żeberka lub obręcze do toczenia sprasowane lub też nie. Szczelność naczyń powinna być utrzymana przy ciśnieniu hydraulicznym 0,300 kg/cm²

(7) Co do przewozu w wagonach-pojemnikach zobacz c. m. 311.

304

(1) W opakowaniach ochronnych o pełnych ścianach należy układać pojedynczo lub po kilka:

a) naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowe itp.;

b) naczynia z blachy białej i inne naczynia z blachy żelaznej ze ścianami grubości poniżej 0,75 mm napełnione cieczami wymienionymi w punktach 1 i 5;

c) naczynia z blachy żelaznej napełnione nitro-metanem (punkt 3).

(2) Opakowanie ochronne, zawierające naczynia z cieczami wymienionymi w punkcie 1, powinny być stale zamknięte; opakowania ochronne, zawierające naczynia z cieczami wymienionymi w punktach 2 do 5 muszą posiadać pokrycie ochronne i jeśli składają się z materiałów łatwopalnych, powinny być nasycone takim materiałem ognioodpornym, ażeby w razie zetknięcia się z płomieniem nie zapaliły się. Sztuka takiej przesyłki nie powinna ważyć więcej niż 75 kg. Jeżeli zawiera ona naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowe itp. napełnione cieczami wymienionymi w punkcie 1, nie powinna ważyć więcej niż 20 kg.

(3) Opakowanie ochronne z wyjątkiem skrzyń powinno być zaopatrzone w uchwyty.

305

(1) Naczynia metalowe powinny być napełnione cieczami wymienionymi w punkcie 1, jak również nitrometanem (punkt 3), aldehydem octowym, acetonem lub mieszaninami acetonu (punkt 5) najwyżej do 93% ich pojemności w temperaturze 15°C. Jednakże naczynia zawierające węglowodany inne niż eter naftowy, pentany, benzen i toluen mogą być napełnione najwyżej do 95% pojemności.

(2) Co do przewozu w wagonach-pojemnikach zobacz c. m. 311.

3. Pakowanie razem.

306

Materiały wymienione pod c. m. 301 mogą być łączone w jedną sztukę przesyłki razem ze sobą, z materiałami lub przedmiotami innych klas, jeżeli pakowanie razem jest również dla nich dozwolone, jak również z innymi towarami pod warunkiem zachowania następujących przepisów:

a) w ograniczonej ilości:

1. siarczek węgla (punkt 1) w ilości do 5 kg;

2. eter etylowy i roztwory zawierające eter etylowy (no. kolodium) wymienione w punkcie 1 w łącznej ilości do 20 kg;

3. pozostałe ciecie wymienione w punkcie 1 w łącznej ilości do 100 kg.

Uwaga. Dla cieczy wymienionych w punktach 2 do 5 ograniczeń wagi nie ma.

b) wszystkie materiały (punkt 1 do 5) opakowane według przepisów dla sztuk przesyłek należy umieścić z innymi towarami w mocnym opakowaniu zbiorowym przy łączeniu materiałów wymienionych pod c. m. 301 razem ze sobą; wystarczy jako naczynie zbiorowe opakowanie ochronne podane pod c. m. 304.

4. Nalepki i napisy ostrzegawcze na sztukach (patrz Dodatek V).

307

(1) Każda sztuka przesyłki z cieczami wymienionymi w punktach 1 i 2, jak również z aldehydem octowym, acetonem i mieszaninami acetonu (punkt 5) powinna być zaopatrzona w nalepkę według wzoru nr 2.

(2) Sztuki przesyłki z alkoholem metylowym (punkt 5) muszą być zaopatrzone w nalepki według wzoru nr 3.

(3) Sztuki przesyłki zawierające naczynia kruche z materiałami wymienionymi w ustępach (1) i (2), jeśli zapakowane są do skrzyń lub innych opakowań ochronnych w sposób na zewnątrz niewidoczny, muszą być zaopatrzone ponadto w nalepki według wzorów nr 7 i 8. Nalepki według wzoru nr 7, w razie użycia skrzyń, należy umieścić na dwu przeciwległych bokach, a przy innym opakowaniu - w inny odpowiedni sposób.

(4) Nalepki ostrzegawcze przewidziane w ustępach (1), (2) i (3) należy umieszczać również na sztukach przesyłek, w których materiały wymienione w punktach 1 i 2, jak również alkohol metylowy, aldehyd octowy, aceton i mieszaniny acetonu (punkt 5) zapakowane są razem z innymi materiałami, przedmiotami lub towarami według c. m. 306.

(5) W przesyłkach wagonowych nie jest konieczne zaopatrywanie sztuk przesyłki w nalepki według wzorów nr 2 i 3, przewidziane w ustępach (1), (2) i (4) (zobacz również c. m. 313).

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

308

Ciecze wymienione w punktach 1, 2 i 3 oraz aldehyd octowy, aceton i mieszaniny acetonu (punkt 5) dopuszcza się do przewozu jako przesyłki pośpieszne tylko w przesyłkach wagonowych z wyjątkiem przesyłek, które zgodnie z c. m. 310 (2) mogą być ładowane do wagonów krytych.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

309

(1) Nazwa towaru w liście przewozowym powinna odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 301. Jeśli brak takiej nazwy, należy wpisać nazwę handlową. Nazwę towaru należy podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić ją przez podanie klasy, punktu, a w razie potrzeby litery, w których materiał wymieniono, "z dodaniem skrótu "RID" [np. IIIa, punkt 1a), RID].

(2) Przy przesyłkach pośpiesznych opakowanych według c. m. 310 (2), zawierających ciecze wymienione w punktach 1, 2 i 3 albo aldehyd octowy, aceton lub mieszaniny acetonu (punkt 5), powinien nadawca zamieścić w liście przewozowym następujące oświadczenie: "Opakowanie odpowiednie dla przesyłki pośpiesznej".

(3) W liście przewozowym na przesyłkę, w której materiał wymieniony pod c. m. 301 został zapakowany razem z innymi materiałami lub przedmiotami RID albo z innymi towarami, należy wzmianki dla każdego z tych materiałów lub przedmiotów umieścić osobno.

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

310

(1) Ciecze wymienione w punktach 1, 2 i 3, jak również aldehyd octowy, aceton i mieszaniny acetonu (punkt 5) należy ładować do wagonów niekrytych.

(2) Można jednak ładować do wagonów krytych bez względu na ilość sztuk:

a) ciecze wymienione w punkcie 1 w naczyniach szklanych, porcelanowych, kamionkowych itp. opakowanych według c. m. 303 i 304;

b) ciecze wymienione w punkcie 1, jeśli są w naczyniach metalowych: eter naftowy, pentany, gaz ziemny; gazolina; eter etylowy (eter siarczany) również zmieszany z innymi cieczami z punktu 1a); najwyższa waga sztuki

siarczek węgla [punkt 1a)] 40 kg

inne ciecze z punktów a) i b) 75 kg

c) sztuki przesyłki z cieczami wymienionymi w punktach 2 i 3, jak również z aldehydem octowym, acetonem lub mieszaninami acetonu (punkt 5), jeśli waga ich nie przekracza 100 kg. Waga bębnów nie może przewyższać 250 kg, beczek blaszanych z obręczami wzmacniającymi i do toczenia oraz waga innych naczyń o takiej samej wytrzymałości i szczelności 500 kg;

d) opakowanie zbiorowe z naczyniami, które zgodnie z a), b) i c) można ładować do wagonów krytych, jeśli sztuka przesyłki nie waży więcej niż 100 kg.

(3) Co do używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi przy przewozie cieczy wymienionych w punktach 1, 2 i 3 oraz aldehydu octowego, acetonu i mieszanin acetonu (punkt 5) w sztukach ponad 50 kg zobacz Dodatek IV.

b. Dla wagonów - zbiorników.

311

(1) Wszystkie ciecze klasy IIIa można przewozić w cysternach.

(2) Naczynia powinny być z blachy żelaznej albo z innej blachy i uziemione elektrycznie. Naczynia i ich zamknięcia powinny odpowiadać ogólnym przepisom o opakowaniu c. m. 302 [zobacz również ust. (3)]. Naczynia ruchome powinny być tak umocowane na podwoziach, aby nie mogły się przesuwać. Co do zamknięć zobacz również ust. (3) i (5). (Przez naczynia ruchome należy rozumieć takie naczynia, dostosowane do specjalnej budowy wagonu, które można zdjąć z wagonu dopiero po rozebraniu urządzeń umacniających).

(3) Naczynia należy napełniać w taki sposób, by przy rozszerzeniu się cieczy wskutek wzrostu temperatury do 50°C nie były całkiem pełne. Jeżeli naczynia są zaopatrzone w urządzenia do wypuszczania oparów, to muszą być one tak skonstruowane, by ciecz nie mogła przeciekać wskutek wstrząsów podczas przewozu i aby ogień z zewnątrz nie mógł dostać się do wnętrza naczynia.

(4) Naczynia wolno napełniać cieczami wymienionymi w punkcie 1 jak również nitrometanem (punkt 3), aldehydem octowym, acetonem i mieszaninami acetonu (punkt 5) najwyżej do 93% ich pojemności przy temperaturze 15°C. Przy innych węglowodanach z punktu 1 aniżeli eter naftowy, pentany, benzen i toluen mogą być one napełnione najwyżej do 95% pojemności.

(5) Naczynia do przewozu eteru naftowego, pentanów, eteru etylowego, mrówczanu metylu, siarczku węgla (punkt 1) i aldehydu octowego (punkt 5) muszą posiadać hermetyczne zamknięcia. Jeżeli naczynia posiadają klapy bezpieczeństwa systemu Vacuum, to klapy te powinny być w czasie przewozu zamknięte.

c. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

212

(1) Z wyjątkiem kruchych sztuk można sztuki przesyłki zawierające materiały niniejszej klasy przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Materiały klasy IIIa, z wyjątkiem siarczku węgla, wymienionego w punkcie 1, mogą być przewożone również w małych zbiornikach (kontenerach dla płynów), odpowiadających przepisom o naczyniach w sztukach przesyłki. Zbiorniki powinny wytrzymywać ciśnienie próbne 2 kg/cm²; zbiorniki do przewozu eteru naftowego, pentanów, eteru etylowego, mrówczanu metylu (punkt 1), aldehydu octowego, acetonu i mieszanin acetonu (punkt 5) powinny jednakże wytrzymywać ciśnienie próbne 4 kg/cm². Badanie ciśnienia należy powtarzać co 6 lat. Na zbiornikach powinny być wyraźne i trwałe napisy o wysokości ciśnienia próbnego, data ostatniego badania i stempel specjalisty dokonującego badania.

(3) Wymienione pod c. m. 314 zakazy ładowania razem dotyczą również zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach (zobacz Dodatek V).

313

(1) Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 1 i 2, jak również aldehydu octowego, acetonu lub mieszanin acetonu (punkt 5) należy po obu stronach wagonu umieścić nalepki według wzoru nr 2. Ponadto wagony te powinny być zaopatrzone po obydwu stronach w nalepki według wzoru nr 9. Również po obydwu stronach wagonów i zbiorników zawierających wspomniane materiały należy umieścić nalepki według wzorów nr 2 i 9.

(2) Po obydwu stronach wagonu z alkoholem metylowym (punkt 5) należy umieścić nalepki według wzoru nr 3.

E. Zakazy ładowania razem.

314

(1) Cieczy wymienionych w punktach 1 i 2, jak również aldehydu octowego, acetonu i mieszanin acetonu (punkt 5) nie można ładować razem do jednego wagonu:

a) z materiałami wybuchowymi klasy Ia (c. m. 21);

b) z przedmiotami punktów 21, 22 i 23 klasy Ic (c. m. 101).

(2) Cieczy wymienionych w punktach 1 do 4 nie można ładować do jednego wagonu ze środkami odchwaszczającymi, zawierającymi chlor, punktu 16 klasy IVa (c. m. 401).

(3) Nitrometanu (punkt 3) nie można ładować razem do jednego wagonu z materiałami wybuchowymi klasy Ia (c. m. 21).

(4) Cieczy klasy IIIa nie można ładować razem do jednego wagonu:

a) z lontami momentalnymi [punkt Id)], petardami kolejowymi (punkt 3), z zapalnikami kruszącymi (punkt 5) i przedmiotami punktów 10 i 11 klasy Ib (c. m. 61);

b) z materiałami podtrzymującymi palenie klasy IIIc (c. m. 371);

c) z materiałami radioaktywnymi klasy IVb (c. m. 451);

d) z kwasem azotowym i mieszaninami kwasu siarkowego z kwasem azotowym punktów 1e) 2 i 1f) 2 klasy V (c. m. 501).

315

Na przesyłki, które nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu, powinny być sporządzone oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6 § 9d)].

F. Próżne opakowania. Inne przepisy.

316

(1) Naczynia wymienione w punkcie 6a), jak również cysterny opróżnione z cieczy zapalnych wymienionych w punktach 1 i 2 albo z aldehydu octowego, acetonu lub mieszanin acetonu (punkt 5) powinny być dobrze zamknięte.

(2) Naczynia wymienione w punktach 6a) i b) mogą być ładowane do wagonów krytych i przewożone jako drobne przesyłki pośpieszne tylko wtedy, jeśli są to naczynia metalowe dobrze zamknięte.

(3) Nazwa towaru w liście przewozowym powinna odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 301; powinna być ona podkreślona czerwonym kolorem i uzupełniona przez podanie klasy, punktu, a w razie potrzeby litery, w których materiał wymieniono z dodaniem skrótu "RID" [np. (IIIa, punkt 6a), RID].

(4) Nie oczyszczone naczynia i cysterny po alkoholu metylowym (punkt 5) należy zaopatrzyć w nalepki według wzoru nr 3 (zobacz Dodatek V).

317

Naczynia z cieczami wymienionymi w punktach 1 i 2, jak również z aldehydem octowym, acetonem lub mieszaninami acetonu (punkt 5) uszkodzone w drodze powinny być niezwłocznie wyładowane. Gdyby nie można ich w krótkim czasie naprawić, mogą być sprzedane bez dalszych formalności wraz z zawartością na rachunek nadawcy.

318-329

KLASA I IIb.

MATERIAŁY STAŁE ŁATWO ZAPALNE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

330

Spośród materiałów określonych w tytule klasy IIIb materiały wymienione pod c. m. 331 podlegają przepisom przewidzianym w c. m. 331 do 354. Wskutek tego materiały te uważa się za materiały RID.

331

1. Materiały, które mogą się zapalić od iskier lokomotywy, np. mączka drzewna, trociny drzewne, wióry drzewne, wełna drzewna, węgiel drzewny i celuloza drzewna, stary papier i odpadki z papieru, wełna papierowa, trzcina (z wyjątkiem trzciny hiszpańskiej), sitowie, siano, słoma, również wilgotna (słoma kukurydziana, ryżowa lub lniana), materiały włókiennicze pochodzenia roślinnego i odpadki materiałów włókienniczych pochodzenia roślinnego, korek sproszkowany lub ziarnisty, napęczniały lub nie napęczniały, również z dodatkiem smoły lub innych materiałów nie skłonnych do samozapalenia się i odpadki korkowe w drobnych kawałkach (zobacz również klasę II, punkty 7, 8 i 9a) i c. m. 201a pod a).

Uwaga. 1. Siano nie sfermentowane lub siano, co do którego zachodzi obawa, że może sfermentować, jest wyłączone od przewozu, jeżeli zawiera wilgoć w takiej ilości, że może ona spowodować fermentację.

2. Osłony i płyty sporządzone przez sprasowanie korka, również z dodatkiem smoły lub innych materiałów nie skłonnych do samozapalenia się, nie podlegają przepisom RID.

3. Korek impregnowany materiałami skłonnymi do samozapalania się jest materiałem klasy II (zobacz c. m. 201, punkt 8).

2. Siarka, również kwiat siarkowy.

3. Celoidyna, materiał wytwarzany przez niezupełne odparowanie alkoholu zawartego w kolodium i zawierający głównie bawełnę koloidową.

4. Celuloid w płytach, arkuszach, prętach lub rurkach.

5. Celuloid filmowy, to jest surowiec do wyrobu filmów - bez emulsji, w zwojach i wywołane filmy z celuloidu.

Uwaga. Filmy nie naświetlone i filmy naświetlone, ale nie wywołane są przedmiotami klasy VII (zobacz c. m. 701, punkt 2).

6. Odpadki celuloidu i odpadki filmów celuloidowych.

Uwaga. Odpadki filmów nitrocelulozowych, pozbawione żelatyny, w zwojach, arkuszach lub wycinkach, są materiałem klasy II (zobacz c. m. 201, punkt 9b).

7. Nadtlenek benzoilu, zawierający co najmniej 10% wody, lecz mniej niż 25%.

Uwaga. Nadtlenek benzoilu, suchy, zawierający mniej niż 10% wody jest materiałem klasy Ia (zobacz c. m. 21, punkt 10); gdy zawiera 25% lub więcej wody, nie podlega przepisom RID, jeżeli jego opakowanie jest nieprzemakalne.

8. a) Nitroceluloza słabo nitrowana (jak bawełna koloidowa), to jest z zawartością azotu do 12,6%, dobrze stabilizowana i zawierająca co najmniej 25% wody lub alkoholu (metylowego, etylowego, propylowego, normalnego lub izopropylowego, butylowego, amylowego lub ich mieszanin), również skażona, solventnafty, benzenu, toluenu, ksylenu, mieszanin skażonego alkoholu z ksylenem, mieszanin wody z alkoholem albo alkoholu zawierającego kamforę w roztworze;

Uwaga. 1. Nitroceluloza z zawartością azotu powyżej 12,6% jest materiałom klasy Ia (zobacz c. m. 21, punkt 1).

2. Jeżeli nitroceluloza jest nawilgocona skażonym alkoholem, wówczas środek użyty do skażenia nie może wywierać szkodliwego działania na trwałość celulozy.

b) nitroceluloza plastyfikowana, nie pigmentowana, zawierająca nie mniej niż 18% odpowiedniego plastyfikatora (jak ftalen butylu albo plastyfikatora przynajmniej równej jakości jak ftalen butylu) oraz skoro zawartość azotu w nitrocelulozie wynosi najwyżej 12,6%, również pod postacią płatków (łusek);

Uwaga. Nitroceluloza plastyfikowana, nie pigmentowana, z zawartością co najmniej 12%, ale mniej niż 18% ftalenu butylu albo plastyfikatora przynajmniej równej jakości jak ftalen butylu, jest materiałem klasy Ia (zobacz c. m. 21, punkt 4).

c) nitroceluloza plastyfikowana, pigmentowana z zawartością co najmniej 18% plastyfikatora (jak ftalen butylu albo plastyfikatora przynajmniej równej jakości jak ftalen butylu) oraz skoro zawartość azotu w nitrocelulozie wynosi najwyżej 12,6% i zawierająca co najmniej 40% nitrocelulozy również pod postacią płatków (łusek).

Uwaga. Nitroceluloza plastyfikowana, pigmentowana, zawierająca mniej niż 40% nitrocelulozy, nie podlega przepisom RID.

Do a), b) i c): Słabo nitrowaną celulozę i celulozę plastyfikowaną, pigmentowaną i nie pigmentowaną dopuszcza się do przewozu tylko wówczas, gdy odpowiadają one warunkom stałości i bezpieczeństwa, zawartym w Dodatku I, oraz powyższym warunkom dla rodzaju i ilości materiałów dodatkowych.

Zobacz: do a) również Dodatek I, c. m. 1101; do b) i c) Dodatek I c. m. 1102.1.

9. Fosfor czerwony (bezpostaciowy) i półtora-siarczek fosforu.

10. Kauczuk (guma) mielony, pył kauczukowy (gumowy).

11. Miał węglowy z węgla kamiennego, z węgla brunatnego, z koksu, z węgla brunatnego i z torfu, wyrabiany sztucznie (np. przez zmielenie lub w inny sposób) jak również zobojętniony (to jest nie samozapalny) półkoks z węgla brunatnego.

Uwaga. 1. Pył naturalny, który opada przy wydobywaniu węgla, koksu, węgla brunatnego i koksu, nie podlega przepisom RID.

2. Niezupełnie zobojętniony półkoks z węgla brunatnego nie jest dopuszczony do przewozu.

12. Używana masa do oczyszczania gazu świetlnego bazowana na tlenku żelaza.

Uwaga. Jeżeli używana masa do oczyszczania gazu świetlnego była dobrze przechowywana i przewietrzana i jeżeli nadawca potwierdzi to w liście przewozowym przez zamieszczenie oświadczenia "Dobrze przechowywano i przewietrzano", wówczas nie podlega ona przepisom RID.

13. a) Naftalen surowy o punkcie topnienia poniżej 75°C;

b) naftalen oczyszczony i naftalen surowy o punkcie topnienia 75°C lub wyższym.

Zobacz do a) i b) również c. m. 331a.

331a

Naftalen w postaci kulek lub łusek (punkt 13) nie podlega przepisom RID, jeżeli zapakowany jest do dobrze zamkniętych pudełek tekturowych lub drewnianych, przy czym waga jednego pudełka nie może przekraczać 1 kg, a najwyżej 10 takich pudełek zapakowano do jednej skrzyni drewnianej.

2.

Przepisy przewozowe.

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

332

(1) Opakowanie powinno być tak zamknięte i tego rodzaju, ażeby nic z jego zawartości nie mogło się przedostać na zewnątrz.

(2) Materiały, z których jest zrobione opakowanie i jego zamknięcia, nie mogą ulegać działaniu zawartości, ani też tworzyć z nią szkodliwych związków.

(3) Opakowanie oraz jego zamknięcia powinny być we wszystkich swych częściach tak mocne i trwałe, by nie rozluźniały się w czasie przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym wymaganiom przewozu. Materiały stałe powinny być dobrze ubożone w swych opakowaniach, a opakowanie wewnętrzne powinno być dobrze umocowane w opakowaniu zewnętrznym.

(4) Materiały wypełniające, służące do układania w nich przedmiotów, powinny być dostosowane do właściwej zawartości; zwłaszcza powinny być one chłonne, jeżeli zawartość jest płynna lub może wydzielać płyny.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

333

Materiały wymienione w punktach 1 i 2, jeśli są przewożone jako drobne przesyłki pośpieszne, należy pakować do drewnianego opakowania; do przewozu mączki drzewnej, trocin drzewnych, węgla drzewnego, korka sproszkowanego lub ziarnistego, odpadków korkowych w drobnych kawałkach (punkt 1) i siarki (punkt 2) można używać do opakowania również mocnych worków papierowych lub worków z juty gęsto tkanej.

334

Celoidynę (punkt 3) należy tak opakować, by nie wysychała.

335

(1) Celuloid w płytach, arkuszach, prętach lub rurkach (punkt 4) powinien być zapakowany w opakowania drewniane lub w trwały papier pakowy. Opakowanie papierowe należy umieścić:

a) w klatkach z okładzin albo

b) w ramach z desek, których brzegi wystają poza opakowanie papierowe i które powinny być ściągnięte taśmami żelaznymi, albo

c) w opakowanie ze szczelnej tkaniny.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż:

120 kg, jeśli zawiera rurki zapakowane w skrzynie, klatki z okładzin lub ramy z desek;

75 kg, jeśli zawiera rurki w opakowaniu z tkaniny,

120 kg, jeśli zawiera pręty.

336

(1) Celuloid filmowy w zwojach i wywołane filmy z celuloidu (punkt 5) należy pakować w opakowanie drewniane lub w pudełka tekturowe.

(2) Filmy wywołane, jeśli są przewożone jako drobne przesyłki pośpieszne, należy pakować w pudełka z drewna, z blachy białej, z cienkiej blachy aluminiowej lub z twardej tektury i następnie umieszczać w skrzyniach drewnianych o pełnych ścianach.

(3) Co do wzmianki w liście przewozowym zobacz c. m. 348 (2).

337

(1) Odpadki celuloidu i odpadki filmów celuloidowych (punkt 6) należy pakować w opakowanie drewniane albo w dwa gęste i mocne worki jutowe, które są tak impregnowane, że nawet przy zetknięciu z płomieniem nie mogą się zapalić i które posiadają nieprzerywalne mocne szwy. Worki muszą być włożone jeden w drugi; po napełnieniu należy ich otwory zabezpieczyć przez zawinięcie i tak zaszyć, by nic z zawartości nie mogło się wydostać na zewnątrz. Odpadki celuloidu można jednak pakować do gęstych worków z surowego płótna lub juty, jeżeli przedtem są opakowane w trwały papier pakowy lub w odpowiednią tkaninę sztuczną i jeżeli nadawca zaświadczy, że odpadki z celuloidu nie zawierają żadnych odpadków w formie pyłu, jednak drobne przesyłki pośpieszne wolno umieszczać tylko w opakowaniu drewnianym.

(2) Sztuki przesyłki, opakowane w surowe płótno lniane lub w jutę, nie mogą ważyć więcej niż 40 kg, jeśli opakowanie jest pojedyncze, a 80 kg, jeśli opakowanie jest podwójne.

(3) Co do wzmianki w liście przewozowym zobacz c. m. 348 (3).

338

(1) Nadtlenek benzoilu (punkt 7) powinien być umieszczony, w ilościach najwyżej po 2 kg, w opakowaniu nieprzemakalnym. Opakowania i takie należy umieszczać pojedynczo lub po kilka w skrzyni drewnianej.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 35 kg.

339

(1) Materiały wymienione w punkcie 8a) należy pakować:

a) w naczynia drewniane lub nieprzemakalne beczki papierowe; te naczynia i beczki powinny być wyłożone od wewnątrz nieprzemakalnym materiałem odpowiednim do zawartych w nich cieczy; ich zamknięcie powinno być szczelne; albo

b) w worki nieprzemakalne (np. worki gumowe lub worki z odpowiedniego trudno zapalnego materiału plastycznego), które należy ułożyć w skrzyni drewnianej; albo

c) w beczki żelazne powleczone od wewnątrz warstwą cynku lub ołowiu; albo

d) w naczynia z blachy białej, cynkowej lub aluminiowej, które należy układać pojedynczo lub po kilka w skrzyniach drewnianych, przekładając materiałem wypełniającym.

(2) Nitrocelulozę wymienioną w punkcie 8a, która z wykluczeniem innych cieczy jest zwilżona tylko wodą, można pakować w beczki tekturowe; tektura musi być poddana specjalnemu zabiegowi, by stała się zupełnie nieprzemakalna; zamknięcie beczek nie może przepuszczać pary wodnej.

(3) Nitrocelulozę z dodatkiem ksylenu (punkt 8a) należy pakować tylko w naczynia metalowe.

(4) Materiały wymienione w punktach 8b) i c) należy pakować:

a) w opakowania drewniane, wyłożone mocnym papierem albo blachą cynkową lub aluminiową, albo

b) do mocnych beczek tekturowych, albo

c) do opakowań z blachy.

(5) Naczynia metalowe, przeznaczone dla materiałów wymienionych w punkcie 8, muszą być w taki sposób zbudowane i zamknięte albo zaopatrzone w urządzenie zabezpieczające, by wytrzymały ciśnienie wewnętrzne do 3 kg/cm³, bez naruszenia wytrzymałości naczynia lub zamknięcia.

(6) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg, a jeśli da się toczyć, nie więcej niż 30 kg, jednak przy użyciu beczki tekturowej nie może ważyć więcej niż 75 kg.

340

(1) Fosfor czerwony (punkt 9) należy pakować:

a) w naczynia lub bańki z blachy żelaznej lub białej, które pojedynczo lub po kilka należy układać w mocnych skrzyniach drewnianych; sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

b) w naczynia szklane lub kamionkowe o grubości ścian co najmniej 3 mm; pojedyncze naczynie nie może zawierać więcej niż 12,5 kg fosforu. Naczynia te należy układać pojedynczo lub po kilka w mocnej skrzyni drewnianej, przekładając materiałem wypełniającym; sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 100 kg; albo

c) w bębny metalowe lub mocne beczki żelazne, które - jeśli ważą więcej niż 200 kg - muszą być zaopatrzone od zewnątrz w obręcze wzmacniające i obręcze do przetaczania.

(2) Półtorasiarczek sodu (punkt 9) należy pakować do szczelnych naczyń metalowych, które należy układać, przekładając materiałem wypełniającym, w skrzyniach drewnianych ze ścianami z desek ściśle sfugowanych. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

341

Materiały wymienione w punkcie 10 do naczyń szczelnych i dobrze zamykających się.

342

(1) Materiały wymienione w punkcie 11 należy pakować do naczyń metalowych lub drewnianych albo do worków z kilku warstw papieru, albo do worków z mocnego papieru, juty lub z innych materiałów.

(2) Dla sztucznie wyrabianego miału z węgla kamiennego, węgla brunatnego lub torfu można używać skrzyń drewnianych lub worków tylko wtedy, gdy miał po wysuszeniu na gorąco jest zupełnie ostudzony.

(3) Co do wzmianki w liście przewozowym zobacz c. m. 348 (3).

343

(1) Używaną masę do oczyszczania gazu świetlnego (punkt 12) należy pakować do naczyń blaszanych.

(2) W przesyłkach wagonowych można ją również przewozić luzem według c. m. 349 (3).

344

(1) Naftalen wymieniony w punkcie 13a) należy pakować do beczek albo naczyń drewnianych lub metalowych, dobrze zamykających się.

(2) Naftalen wymieniony w punkcie 13 b) należy pakować do naczyń drewnianych lub metalowych albo do worków z mocnej tkaniny albo do mocnych pudełek kartonowych albo do mocnych worków papierowych z czterech warstw papieru.

Waga pudełek kartonowych nie może być większa niż 30 kg.

(3) W przesyłkach wagonowych można naftalen przewozić również luzem według c. m. 349 (4).

3. Pakowanie razem.

345

Spośród materiałów wymienionych pod c. m. 331 można łączyć w jedną sztukę przesyłki razem ze sobą lub z innymi towarami tylko materiały niżej wymienione i to tylko pod następującymi warunkami:

a) razem ze sobą: materiały wymienione w tym samym punkcie w przepisanym opakowaniu. Sztuka przesyłki, w której zapakowano razem przez owinięcie w tkaninę celuloid w prętach i rurkach, nie może ważyć więcej niż 75 kg;

b) materiały wymienione w punktach 3 i 5 tylko i z towarami, które nie są objęte RID. Materiały te, opakowane według przepisów dla sztuk przesyłki, należy łączyć z innymi towarami w naczyniu zbiorowym lub w małym pojemniku (małym kontenerze).

Uwaga. Ograniczenia podane pod niniejszą c. m. nie obejmują materiałów wymienionych w punkcie 1, jeżeli używa się ich jako materiałów pakowych lub wypełniających.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (zobacz Dodatek V).

346

(1) Każdą sztukę przesyłki zawierającą materiały wymienione w punktach 4 do 9 należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 2.

(2) Nalepkę, o której mowa pod (1), należy umieszczać na sztukach przesyłki, w których są zapakowane materiały wymienione w punkcie 5, razem z innymi materiałami, przedmiotami i towarami według c. m. 345.

(3) Przy przewozie w przesyłkach wagonowych zaopatrywanie sztuk przesyłki w nalepki według wzoru nr 2 nie jest konieczne (zobacz również c. m. 351).

B. Sposób nadawania. Ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

347

(1) Materiały wymienione w punktach 1, 2, 5 i 6 dopuszcza się do przewozu jako drobne przesyłki pośpieszne tylko wtedy, gdy są opakowane odpowiednio do szybkiego przewozu według przepisów c. m. 333, 336 (2) i 337 (1).

(2) Wywołane filmy z celuloidu (punkt 5) można przewozić też jako przesyłki ekspresowe, jeżeli są opakowane według c. m. 336 (2) i nadawca zaświadczył ten sposób opakowania w dokumencie przewozowym, zamieszczając wzmiankę: "Opakowanie przesyłki ekspresowej"; w takim przypadku sztuka przesyłki może ważyć najwyżej 50 kg.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

348

(1) Nazwa towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie towaru wydrukowanej kursywą pod c. m. 331. Jeżeli w punkcie 1 nie jest podana nazwa danego materiału, należy wpisać jego nazwę handlową. Nazwę towaru należy podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić podaniem klasy i numeru punktu, w którym wymieniono dany materiał, dodając skrót "RID". [Np. IIIb, (punkt 8a), RID].

(2) Przesyłki pośpieszne wywołanych filmów z celuloidu (punkt 5), opakowanych według c. m. 336 (2), nadawca powinien zaświadczyć w liście przewozowym, zamieszczając wzmiankę: "Opakowanie przesyłki pośpiesznej".

(3) Dla odpadków celuloidu (punkt 6), opakowanych w wytrzymały papier pakowy lub odpowiedni materiał plastyczny i ułożony wraz z tym opakowaniem do worków z surowego płótna lub juty, musi nadawca zamieścić w liście przewozowym oświadczenie: "Nie zawierają zanieczyszczeń w postaci pyłu".

(4) Dla wyrabianego sztucznie miału z węgla kamiennego, węgla brunatnego lub torfu (punkt 11), zapakowanego do naczyń drewnianych lub w worki [zobacz c. m. 342 (2)], musi nadawca zamieścić w liście przewozowym oświadczenie: "Materiał zupełnie ostudzony po wysuszeniu na gorąco".

(5) W liście przewozowym sporządzonym na przesyłki, w których materiały wymienione w punktach 3 i 5 zostały zapakowane razem z innymi towarami, należy umieścić wzmianki, o których mowa pod (1) i - w danym razie - pod (2).

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki i dla przewozu luzem.

349

(1) Materiały wymienione w punktach 1 i 2, przewożone luzem, należy ładować do wagonów krytych lub niekrytych pod oponami. Do przewozu sitowia bez liści i bez kiści, dobrze ułożonego, dozwala się używać w miesiącach od października do kwietnia również wagonów niekrytych bez opon. Dla trocin drzewnych wolno używać również wagonów niekrytych bez opon, jeżeli ładunek jest przykryty w całości (bez przerw) w inny sposób, np. deskami lub odpadkami drewna.

(2) Materiały wymienione w punktach 4, 5, 6, 8 i 9 należy ładować do wagonów krytych, których okna (wentylatory) muszą być zamknięte.

(3) Używaną masę do oczyszczania gazu świetlnego (punkt 12), przewożoną luzem, należy ładować do żelaznych wagonów z ruchomymi przykrywami lub do niekrytych wagonów żelaznych pod oponami niepalnymi.

(4) Naftalen wymieniony w punktach 13 a) i b), przewożony luzem, należy ładować do żelaznych wagonów z ruchomymi przykrywami lub do niekrytych wagonów żelaznych z oponami niepalnymi, lub do wagonów niekrytych, których drewniana podłoga musi być wyłożona oponą z niepalnej tkaniny i które muszą być przykryte oponami niepalnymi.

(5) Co do używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi dla przewozu materiałów wymienionych w punktach 3 do 8 zobacz Dodatek IV.

b. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

350

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały niniejszej klasy można łączyć w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Materiały wymienione w punkcie 1, siarkę (punkt 2), używaną masę do oczyszczania gazu świetlnego (punkt 12) oraz naftalen (punkt 13) można również bez opakowania wewnętrznego przewozić w zamkniętych małych pojemnikach (małych kontenerach) o pełnych ścianach. Małe pojemniki drewniane przeznaczone do przewozu naftalenu muszą być wyłożone od wewnątrz tkaniną nie przepuszczającą olejów.

(3) Zakazy ładowania razem, przewidziane pod c. m. 352, obowiązują również co do zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach (zobacz Dodatek V).

351

Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 4 do 9 należy po obydwu stronach wagonu umieścić nalepki według wzoru nr 2.

E. Zakazy ładowania razem.

352

(1) Materiałów klasy IIIb nie wolno ładować razem do jednego wagonu:

a) z materiałami podtrzymującymi palenie klasy IIIc (c. m. 371);

b) z materiałami radioaktywnymi klasy IVb (c. m. 451);

c) z kwasem azotowym oraz mieszaninami kwasu siarkowego z kwasem azotowym, wymienionymi w punktach 1e) 2 oraz 1f) 2 klasy V (c. m. 501).

(2) Siarki (punkt 2) i czerwonego fosforu (punkt 9) nie wolno ładować do jednego wagonu razem z materiałami wybuchowymi bazowanymi na chloranach i nadchloranach z pkt 13 klasy 1a (c. m. 21), jak również ze środkami odchwaszczającymi, zawierającymi chlorany pkt 16 klasy IVa (c. m. 401).

353

Na przesyłki, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, należy sporządzać osobne listy przewozowe [CIM art. 6 § 9d)].

F. Próżne opakowanie. Inne przepisy.

354

Nie ma przepisów.

355-369

KLASA IIIc.

MATERIAŁY PODTRZYMUJĄCE PALENIE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

370

Spośród materiałów określonych w tytule klasy IIIc materiały wymienione pod c. m. 371 podlegają przepisom przewidzianym pod c. m. 371 do 392. Materiały te uważa się za materiały RID.

Uwaga. Materiały podtrzymujące palenie, gdy są zmieszane z materiałami palnymi, są wyłączone od przewozu, jeżeli pod działaniem ognia mogą być doprowadzone do wybuchu i jeżeli zarówno na uderzenie, jak i na tarcie są bardziej wrażliwe od dwunitrobenzenu, chyba że są wyraźnie wymienione w klasach 1a lub Ic.

371

1. Roztwory wodne dwutlenku wodoru, zawierające więcej niż 60% dwutlenku wodoru, stabilizowane i stabilizowany dwutlenek wodoru.

Uwaga. 1. Co do roztworów wodnych, zawierających najwyżej 60% dwutlenku wodoru, zobacz c. m. 501, punkt 10.

2. Nie stabilizowane roztwory wodne nadtlenku wodoru, zawierające ponad 60% dwutlenku wodoru oraz nie stabilizowany dwutlenek wodoru nie są dopuszczone do przewozu.

2. Czteronitrometan, nie zawierający zapalnych zanieczyszczeń.

Uwaga. Czteronitrometan nie oczyszczony z zapalnych zanieczyszczeń jest wyłączony od przewozu.

3. Kwas nadchloranowy w roztworach wodnych, zawierających więcej niż 50%, ale najwyżej 72,5% czystego kwasu (HClO₄). Zobacz również c. m. 371 a pod a).

Uwaga. Kwas nadchloranowy w roztworach wodnych, zawierających najwyżej 50°/e czystego kwasu (HClO₄) jest materiałem klasy V [zobacz c. m. 501, punkt 1 i)]. Roztwory wodne kwasu nadchloranowego, zawierające powyżej 72,5% czystego kwasu, jak również mieszaniny kwasu nadchloranowego z cieczą inną niż woda nie są dopuszczone do przewozu.

4. a) Chlorany:

Uwaga. Chloran amonu nie jest dopuszczony do przewozu.

b) nadchlorany (z wyjątkiem nadchloranu amonu, zobacz punkt 5);

c) chloryn sodu i chloryn potasu;

d) mieszaniny wymienionych pod a), b) i c) chloranów, nadchloranów i chlorynów między sobą.

Do a), b), c) i d) zobacz również c. m. 371 a pod b).

Uwaga. Mieszaniny chloranu sodu, chloranu potasu, chloranu wapnia z chlorkiem hygroskopijnym (jak chlorek wapnia lub chlorek magnezu), nie zawierające więcej jak 50% chloranu, są materiałami klasy IVa (zobacz c. m. 401, punkt 16).

5. Nadchloran amonu. Zobacz również c. m. 371a pod b).

6. a) Azotan amonu, zawierający nie więcej niż 0,4% substancji palnych;

Uwaga. Azotan amonu, zawierający ponad 0,4% substancji zapalnych, nie jest dopuszczony do przewozu, chyba że jest on częścią składową materiału wybuchowego z c. m. 21 punkt 12.

b) mieszaniny azotanu amonu z siarczanem amonu lub fosforanem amonu, które zawierają ponad 40% azotanu, ale nie zawierają więcej niż 0,4% materiałów palnych;

c) mieszaniny azotanu amonu z materiałem obojętnym (np. ziemia okrzemkowa, węglan wapnia, chlorek wapnia), które zawierają ponad 65% azotanu, ale nie zawierają więcej niż 0,4% materiałów palnych.

Do a), b) i c) zobacz również c. m. 371 a pod b).

Uwaga. 1. Mieszaniny azotanu amonu z siarczanem amonu lub fosforanem amonu, nie zawierające ponad 40"/o azotanu, również mieszaniny azotanu amonu z nieorganicznym materiałem obojętnym, zawierające najwyżej 65% azotanu, nie podlegają przepisom RID.

2. Przy mieszaninach wymienionych pod c) mogą być uważane za materiały obojętne tylko nieorganiczne materiały niezapalne i nie podtrzymujące palenia.

3. Nawozy sztuczne zmieszane, w których łączna zawartość azotu w azotanach i amoniaku nie przekracza 14% lub w których zawartość azotu w azotanach nie przekracza 7% nie podlegają przepisom RID.

7. a) Azotan sodu;

b) mieszaniny azotanu amonu z azotanem sodu, azotanem wapnia, azotanem potasu lub azotanem magnezu.

Do a) i b) zobacz również c. m. 371 a pod b).

Uwaga. 1. Mieszaniny azotanu amonu z azotanem wapnia lub z azotanem magnezu lub obydwoma z nich, które zawierają nie więcej niż 10% azotanu amonu, nie podlegają przepisom RID.

2. Worki z tkanin po azotanie sodu niezupełnie oczyszczone z azotanu, którym są przepojone, są materiałem klasy II (zobacz c. m. 201, punkt 11).

8. Azotyny nieorganiczne. Zobacz również c. m. 371 a pod b).

Uwaga. Azotyn amonu i mieszaniny azotynu nieorganicznego z solą amonu nie są dopuszczone do przewozu.

9. a) Nadtlenki metali alkalicznych i mieszaniny zawierające nadtlenki metali alkalicznych, które nie są bardziej niebezpieczne niż nadtlenek sodu;

b) dwutlenki i inne nadtlenki metali ziem alkalicznych;

c) nadmanganiany sodu, potasu i wapnia.

Do a), b) i c) zobacz również c. m. 371 a pod b).

Uwaga. Nadmanganian amonu, jak również mieszaniny jakiegoś nadmanganianu z solą amonu nie są dopuszczone do przewozu.

10. Trójtlenek chromu (zwany też kwasem chromowym). Zobacz również c. m. 371 a pod b).

11. Opakowanie próżne, nie oczyszczone, po chloranach, nadchloranach, chlorynach lub nieorganicznych azotynach.

371a

Materiały nadane do przewozu na niżej podanych warunkach nie są uważane za materiały RID:

a) materiały wymienione w punkcie 3 w ilościach do 200 g, jeżeli są zapakowane do naczyń szczelnie zamkniętych, odpornych na działanie zawartości, oraz jeżeli najwyżej 10 sztuk takich naczyń ułożono do skrzyni drewnianej wyłożonej obojętnym materiałem chłonnym;

b) materiały wymienione w punktach 4 do 10 w ilościach do 10 kg, zapakowane najwyżej po 2 kg do naczyń szczelnie zamkniętych, odpornych na działanie zawartości; naczynia te należy ułożyć w mocnych opakowaniach drewnianych lub blaszanych, posiadających szczelne zamknięcie.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnych opakowań podane są pod F).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

372

(1) Opakowanie powinno być tak zamknięte i szczelne, by nic z jego zawartości nie mogło się wydostać na zewnątrz.

(2) Materiały, z których jest zrobione opakowanie i jego zamknięcia, nie mogą ulegać działaniu zawartości ani nie mogą powodować rozkładu zawartości, ani tworzyć z zawartością związków szkodliwych lub niebezpiecznych.

(3) Opakowania oraz ich zamknięcia muszą we wszystkich swych częściach być tak mocne i trwałe, by nie rozluźniały się w czasie przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym wymaganiom przewozu. W szczególności przy materiałach płynnych i jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie przewidziano inaczej, muszą naczynia i ich zamknięcia stawiać opór ciśnieniu wewnętrznemu przy uwzględnieniu powietrza zawartego w naczyniu, przy normalnych wymaganiach przewozu. W tym celu należy pozostawić wystarczającą wolną przestrzeń, uwzględniając temperaturę napełniania i temperaturę otoczenia, w jakiej naczynia mogą się znaleźć w czasie przewozu.

(4) Jeżeli naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowe itp. są przepisane lub dozwolone, to należy je układać w opakowaniu ochronnym, przekładając materiałem wypełniającym. Jako materiałów wypełniających należy używać materiałów niepalnych (jak azbest, wełna szklana, ziemia chłonna, ziemia okrzemkowa itp.), które nie mogą tworzyć z zawartością naczynia niebezpiecznych związków. Jeśli zawartość jest płynna, to materiały wypełniające mają być ponadto chłonne, a co do ilości powinny odpowiadać objętości płynów; w każdym razie grubość wewnętrznej warstwy chłonnej nie może być mniejsza niż 4 cm.

Butelki i inne naczynia szklane muszą być wolne od wad, jakie obniżyłyby ich odporność. W szczególności ciśnienie wewnętrzne musi być osłabione. Grubość ścian nie może być w żadnym przypadku mniejsza niż 2 mm; nie może być ona niniejsza niż 3 mm, jeżeli naczynie wraz z zawartością waży więcej niż 35 kg.

Zamknięcie musi być zabezpieczone przez urządzenie dodatkowe, jak pokrywa, kapsel, zalakowanie, przewiązanie itp., które zapobiegałoby jakimkolwiek rozluźnieniom podczas przewozu.

(5) Sztuki przesyłki zawierające naczynia kruche sztuki przesyłki, które są przeznaczone do przenoszenia przy przewozie jako przesyłki drobne, nie mogą ważyć więcej niż 75 kg i muszą być zaopatrzone w uchwyty. Sztuki przesyłki, które mogą być przetaczane, nie mogą ważyć więcej niż 400 kg, a jeżeli ważą więcej niż 275 kg, muszą być zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

373

(1) Roztwory wodne dwutlenku wodoru i dwutlenek wodoru, wymienione w punkcie 1, należy pakować do zaopatrzonych w uchwyty naczyń, beczek aluminiowych lub innych naczyń z aluminium, z zawartością co najmniej 99,5% aluminium, albo ze specjalnej stali, nie powodującej rozkładu dwutlenku wodoru, które mają stałą podstawę, nie dopuszczającą do przewrócenia się. Te naczynia muszą:

a) posiadać u góry urządzenie zamykające, stale zabezpieczające równowagę pomiędzy ciśnieniem wewnętrznym a ciśnieniem atmosfery; to urządzenie zamykające ma pod każdym względem zabezpieczyć od wytryskiwania cieczy na zewnątrz oraz od dostawania się obcych substancji do wnętrza i musi być chronione przykrywą osłaniającą szczelinę; albo

b) wytrzymywać wewnętrzne ciśnienie 2,5 kg/cm² i posiadać u góry urządzenie zabezpieczające, które ustępuje przy maksymalnym nadciśnieniu wewnętrznym 1,0 kg/cm².

(2) Naczynia można wypełniać najwyżej do 90% ich zawartości przy 15°C.

(3) Waga sztuki przesyłki nie może przekraczać 90 kg.

(4) Co do przewozu w wagonach-pojemnikach zobacz c. m. 386.

374

(1) Czteronitrometanem (punkt 2) należy napełniać butle szklane, porcelanowe, kamionkowe itp. albo butle z masy plastycznej, które mają korek niepalny; butle te należy układać w skrzyniach drewnianych o pełnych ścianach; naczynia kruche należy przekładać ziemią chłonną. Naczynia te wolno napełniać najwyżej do 93% ich zawartości.

(2) Co do przewozu w wagonach-pojemnikach zobacz c. m. 386.

375

(1) Kwasem nadchloronowym w, roztworach (punkt 3) należy napełniać butle szklane mające zatyczkę szklaną; butle te należy układać w skrzyniach drewnianych o pełnych ścianach, przekładając ziemią chłonną. Naczynia te wolno napełniać najwyżej do 93% ich zawartości.

(2) Co do przewozu w wagonach-pojemnikach zobacz c. m. 386.

376

(1) Materiały wymienione w punktach 4 i 5 należy pakować:

a) wymienione w punktach 4a), c), d) i 5: do beczek metalowych; dopuszcza się również beczki drewniane z dobrze sfugowanymi klepkami, wyłożone od wewnątrz mocnym papierem;

b) wymienione w punkcie 4b): do puszek metalowych albo do beczek z metalu lub twardego drewna.

(2) Co do przewozu luzem zobacz c. m. 385.

377

(1) Materiały wymienione w punktach 6, 7 i 8 należy pakować do beczek, skrzyń lub mocnych worków. Jeżeli materiał jest bardziej hygroskopijny niż azotan sodu, wówczas worki albo muszą być nieprzemakalne, albo składać się z kilku warstw, z których jedna jest nieprzepuszczalna.

(2) Co do przewozu luzem zobacz c. m. 385.

378

(1) Materiały wymienione w punkcie 9 a) należy pakować:

a) do beczek stalowych; albo

b) w naczynia blaszane, z blachy powleczonej ołowiem albo z blachy białej, które należy następnie układać w zewnętrznych skrzyniach drewnianych, szczelnie wyłożonych od wewnątrz osłoną metalową.

(2) Przy przewozie materiałów wymienionych w punkcie 9 a) w przesyłkach wagonowych można naczynia z blachy białej układać tylko w żelaznych koszach ochronnych.

(3) Materiały wymienione w punktach 9 b) i c) należy pakować:

a) w niepalne naczynia o zamknięciu hermetycznym i równocześnie niepalnym. Jeśli niepalne naczynia są kruche, to każde z nich należy owinąć tekturą falistą i włożyć do skrzyni drewnianej, wyłożonej od wewnątrz mocnym papierem;

b) w beczki z drewna twardego z dobrze sfugowanymi klepkami, wyłożone od wewnątrz mocnym papierem.

379

Trójtlenek chromu (punkt 10) należy pakować:

a) w dobrze zamykające się naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowe itp., które należy następnie układać w skrzyniach drewnianych, przekładając obojętnymi i chłonnymi materiałami wypełniającymi; albo

b) w beczki metalowe.

3. Pakowanie razem.

380

Materiałów wymienionych w jednym z punktów c. m. 371 nie wolno łączyć w jedną sztukę przesyłki ani z innymi materiałami tego samego punktu, ani z materiałami wymienianymi w innych punktach tejże c. m., ani z materiałami i przedmiotami innych klas, ani też z innymi towarami.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (zobacz Dodatek V).

381

(1) Każdą sztukę przesyłki zawierającą materiał wymieniony w punktach 1 do 3 należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 4. Jeżeli materiały te zapakowane są do naczyń kruchych, które następnie umieszczono w skrzyniach lub innych opakowaniach ochronnych w ten sposób, że nie są od zewnątrz widoczne, wówczas sztuki przesyłki należy zaopatrzyć ponadto w nalepki według wzorów nr 7 i 8. Nalepki według wzoru nr 7, przy użyciu skrzyń, należy umieścić po obu przeciwległych stronach albo w odpowiedni sposób przy innym rodzaju opakowania.

(2) Każdą sztukę przesyłki zawierającą materiały wymienione w punktach 8 i 9 b) należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 3.

(3) Przy przewozie przesyłek wagonowych sztuki przesyłki nie muszą być zaopatrzone w nalepki według wzorów nr 3 i 4, o których mowa i pod (1) i (2) (zobacz również c. m. 388).

B. Sposób nadawania. Ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu,

382

Materiały wymienione w punktach 1 do 3 dopuszcza się do przewozu jako przesyłki pośpieszne tylko w przesyłkach wagonowych.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

383

Nazwa towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 371. Nazwę towaru należy podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić podaniem klasy i numeru punktu, w którym wymieniono towar, dodając skrót "RID" [np. IIIc, (punkt 4a) RID].

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłek.

384

(1) Wagony służące do przewozu materiałów klasy IIIc należy przed załadowaniem dokładnie zbadać, a w szczególności starannie oczyścić z wszelkich pozostałości zapalnych (słoma, siano, papier itp.).

(2) Wszelkie naczynia kruche każdej przesyłki powinny spoczywać na podstawie stałej i powinny być w ten sposób umocowane, by uniknąć przesunięcia lub przechylenia się zawartości.

(3) Zabrania się używać do umocowania słomy albo innych materiałów zapalnych.

(4) Jeżeli jedna przesyłka składa się z balonów szklanych i butelek kamionkowych, to takie naczynia różnego rodzaju należy grupować oddzielnie.

(5) Naczynia metalowe, zawierające materiały wymienione w punkcie 1, należy ustawiać w ten sposób, by otwory naczyń znajdowały się u góry i aby te naczynia nie mogły się przesuwać.

(6) Jeżeli inne sztuki przesyłki, aniżeli beczki metalowe z materiałami, wymienionymi w punktach 4, 6, 7 i 8, ładuje się do wagonów niekrytych, wówczas te sztuki przesyłki należy przykryć oponą.

(7) Materiały wymienione w punktach 8 i 9b) należy umieszczać w wagonach oddzielnie od artykułów spożywczych i towarów konsumpcyjnych.

(8) Co do używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi zobacz Dodatek IV.

b. Dla przewozu luzem.

385

(1) Spośród materiałów stałych klasy IIIc tylko materiały wymienione w punktach 4 do 7 wolno przewozić luzem, mianowicie:

a) materiały wymienione w punktach 4 i 5:

1. w wagonach-kadziach metalowych, które należy przykrywać nieprzepuszczalną i niepalną oponą;

2. w szczelnych wielkich pojemnikach (kontenerach) metalowych, w których produkt nie ma styczności ani z drzewem, ani z innym materiałem palnym;

b) materiały wymienione w punktach 6 i 7:

1. w wagonach metalowych, w których produkt nie ma styczności ani z drzewem, ani z innym materiałem palnym;

2. w wagonach drewnianych, których podłoga i ściany są wyłożone w swej całości osłoną nieprzepuszczalną i niepalną albo są impregnowane szkłem wodnym lub innym podobnym materiałem.

(2) Jeżeli są używane wagony niekryte, to należy je przykryć daszkiem oraz nieprzepuszczalną i niepalną oponą.

(3) Wagony, w których przewożono materiały wymienione w punktach 4 do 7, należy po wyładowaniu wymyć bieżącą wodą.

(4) Co do używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi zobacz Dodatek IV.

c. Dla wagonów-pojemników.

386

(1) Materiały wymienione w punktach 1 do 3 można przewozić w wagonach-pojemnikach (cysterny) i ich zamknięcia muszą odpowiadać ogólnym przepisom o opakowaniu c. m. 372 (1), (2), (3). [Zobacz jednakże również ustęp (2)].

(2) Dla przewozu roztworów wodnych dwutlenku wodoru oraz dwutlenku wodoru (punkt 1) dopuszcza się tylko naczynia aluminiowe o zawartości aluminium najmniej 99,5%. Naczynia muszą być zaopatrzone u góry w urządzenie zamykające, skonstruowane w ten sposób, by wewnątrz naczynia nie mogło powstawać nadciśnienie praż by zabezpieczyło pod każdym względem od wytryskiwania płynu na zewnątrz i dostawania się do wnętrza obcych substancji. Naczynia nie, mogą mieć w swej dolnej części żadnego otworu.

Żadna część wagonu-cysterny nie może być drewniana chyba że jest otoczona odpowiednią ochronną powłoką. Wnętrze wagonu-cysterny i wszystkie jego, części metalowe, mające styczność z dwutlenkiem wodoru, muszą być utrzymywane w stanie bezwzględnej czystości. Połączenia przy przewodach do napełniania i opróżniania cysterny muszą być sporządzone z odpowiedniego materiału plastycznego.

Jako smarów do pomp, wentyli lub innych urządzeń, które mają styczność z dwutlenkiem wodoru, wolno używać tylko wazeliny, czystej płynnej parafiny, czystej stałej parafiny lub oleju silikonowego bez dodatku mydeł metalowych.

(3) Cysterny z płynami wymienionymi w punktach 1 do 3 można napełniać najwyżej do 95% ich pojemności.

d. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

387

(1) Z wyjątkiem kruchych sztuk przesyłki i sztuk przesyłki z dwutlenkiem wodoru (punkt 1) lub czteronitrometanem (punkt 2) można łączyć materiały niniejszej klasy w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Kwas nadchlorowy (punkt 3) wolno przewozić w małych pojemnikach-zbiornikach (małych kontenerach-zbiornikach), które muszą odpowiadać warunkom przewidzianym dla naczyń przewożonych jako sztuki przesyłki.

(3) Materiały wymienione w punktach 4 do 7 wolno przewozić, również bez opakowania wewnętrznego, w małych pojemnikach (małych kontenerach) metalowych o pełnych ścianach.

(4) Zakazy ładowania razem, przewidziane pod c. m. 389, obowiązują również co do zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach (zobacz Dodatek V).

388

(1) Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 1 do 3 należy po obydwu stronach wagonu umieścić nalepki według wzoru nr 4.

(2) Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 8 i 9b) należy po obydwu stronach wagonu umieścić nalepki według wzoru nr 3.

E. Zakazy ładowania razem.

389

(1) Materiałów klasy IIIc nie wolno ładować razem do jednego wagonu:

a) z materiałami wybuchowymi klasy Ia (c. m. 21);

b) z przedmiotami wypełnionymi materiałami wybuchowymi klasy Ib (c. m. 61);

c) z tlenochlorkiem węgla, wymienionym w punkcie 8a) klasy Id (c. m. 131);

d) z materiałami samozapalnymi wymienionymi w punktach 3 i 9b c. m. 201, jak również ze wszystkimi innymi materiałami klasy II (c. m. 201), jeżeli opakowanie zewnętrzne nie jest sporządzone z metalu;

e) z materiałami płynnymi łatwo zapalnymi klasy IIIa (c. m. 301) ;

t) z materiałami stałymi łatwozapalnymi klasy IIIb) (c. m. 331);

g) z materiałami radioaktywnymi klasy IVb (c. m. 451).

(2) Chloranów [punkt 4a)] chlorynów [punkt 4c)] oraz mieszanin chloranów, nadchloranów i chlorynów [punkt 4d)] nie wolno ładować do jednego wagonu razem ani z kwasem siarkowym, ani z mieszaninami zawierającymi kwas siarkowy, wymienionymi w punktach 1a) do d), f) i g), ani z bezwodnikiem kwasu siarkowego z punktu 7, ani z kwasem chlorosulfonowym, wymienionym w punkcie 8 klasy V (c. m. 501).

Poza tym nie wolno ładować do jednego wagonu materiałów wymienionych w punktach 4 i 5 razem z aniliną - z wyjątkiem ilości nie przekraczających 5 kg, opakowanych stosownie do c. m. 417 (1) b) - wymienioną w punkcie 17 klasy IVa (c. m. 401).

(3) Chloranów [punki 4a)] i azotynów (punkt 8) nie wolno ładować do jednego wagonu razem z azotanem amonu [punkt 6a)], ani z mieszaninami bazowanymi na azotanie amonu [punkt 6b) i 6c)], ani z innymi solami amonu, ani z mieszaninami na bazie soli amonu.

(4) Materiałów wymienionych w punkcie 3 nie wolno ładować do jednego wagonu razem z azotkiem baru wymienionym w punktach 11 i 12, ani z fosforkiem cynku, wymienionym w punkcie 15 klasy IVa, ani z azotkiem sodu, ani ze środkami odchwaszczającymi, zawierającymi chlor, wymienionymi w punkcie 16 klasy IVa (c. m. 401).

390

Na przesyłki, których nie wolno ładować razem z innymi do jednego wagonu, należy sporządzać osobne listy przewozowe [CIM art 6, § 9d)].

F. Próżne opakowanie. Inne przepisy.

391

(1) Nie oczyszczone próżne opakowanie po chloranach, nadchloranach, chlorynach lub nieorganicznych azotynach (punkt 11) muszą być zamknięte i tak samo szczelne, jak były w stanie napełnionym. Opakowania, które na zewnątrz są zanieczyszczone resztkami po dawnej zawartości, nie są dopuszczone do przewozu.

(2) Nazwa towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 371. Nazwę tą należy podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić podaniem klasy i numeru punktu, w którym wymieniono dany materiał, dodając skrót "RID" (np. IIIc, punkt 11, RID).

(3) Próżne worki z tkanin po azotanie sodu, jeżeli nie są zupełnie oczyszczone z azotanu sodu i przesycone nim, podlegają przepisom klasy II (zobacz c. m. 210).

Inne naczynia, nie oczyszczone z materiałów klasy IIIc, muszą odpowiadać takim samym przepisom, jakby były w stanie napełnionym.

392

Materiały wymienione w punktach 8 i 9b) należy w magazynach umieszczać z daleka od artykułów żywnościowych i towarów konsumpcyjnych.

393-399

KLASA IVa.

MATERIAŁY TRUJĄCE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

400

Spośród materiałów określonych w tytule i klasy IVa materiały wymienione pod c. m. 401 podlegają przepisom przewidzianym pod c. m. 401 i do 432. Materiały te uważa się wskutek tego za materiały RID.

401

1. Kwas cyjanowodorowy, zawierający najwyżej 3% wody, bądź zupełnie wchłonięty przez masę porowatą, bądź w stanie płynnym. Kwas cyjanowodorowy musi być ustalony przez dodanie innego materiału, a naczynia mają być napełnione tym kwasem nie wcześniej niż przed jednym rokiem.

Uwaga. Kwas cyjanowodorowy nie odpowiadający tym warunkom nie jest dopuszczony do przewozu.

2. a) Roztwory wodne kwasu cyjanowodorowego z zawartością najwyżej 20% czystego kwasu (HCN), roztwory soli kwasu cyjanowodorowego - z wyjątkiem soli zespolonych oraz cyjanki miedzi, cynku i niklu, roztwory cyjanku sodu, roztwory cyjanków metali alkalicznych i ziem alkalicznych oraz roztwory cyjanków mieszanych;

Uwaga. Roztwory kwasu cyjanowodorowego z zawartością powyżej 20% czystego kwasu (HCN) nie są dopuszczone do przewozu.

b) akrylonitryl i acetonitryl, odpowiednio stabilizowane.

Uwaga. Akrylonitryl i acetonitryl, nie stabilizowane nie są dopuszczone do przewozu.

Do a) i b) zobacz również c. m. 401a pod a) i b).

3. Preparaty arsenowe ciekłe lub w roztworach, np. kwas arsenowy, również w roztworach, arsenian sodu w roztworze. Zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

4. Czteroetylek ołowiu i mieszaniny czteroetylku ołowiu z organicznymi związkami chlorowców (ciecz etylowa). Zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

5. a) Siarczan dwumetylu;

b) trujące substancje organiczne przeznaczone do ochrony roślin lub drewna i niszczenia gryzoni, jak trujące estry kwasu fosforowego i kwasu tiofosforowego, oraz preparaty zawierające estry fosforowe, naftylomoczniki i naftylotiomoczniki, preparaty nadtylomocznikowe oraz naftylotiomocznikowe, nikotyna i preparaty zawierające nikotynę;

c) zboże nasycone trującymi estrami kwasu fosforowego lub tiofosforowego.

Do a), b) i c) zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

6. Związki arsenowe nieciekłe, jak kwas arsenowy (pył hutniczy), arszenik żółty (siarczek arsenu, aurypigment), arszenik czerwony (realgar), arszenik rodzimy (arszenikowy kobalt skorupkowy lub kamień muszy) arsenian miedzi, zieleń szwajnfurcka i arsenian miedzi, związki arsenowe stale przeznaczone do ochrony roślin (w szczególności preparaty na bazie arsenianów używane w rolnictwie). Zobacz c. m. 401 a pod a) do c).

7. Sole kwasu cyjanowodorowego w stanie stałym np. cyjanki metali alkalicznych (jak cyjanek sodu i cyjanek potasu), cyjanki metali ziem alkalicznych i cyjanki nie wymienione w punkcie 8, jak również preparaty zawierające kwas cyjano-wodorowy. Zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

8. Cyjanek miedzi, cyjanek cynku, cyjanek niklu oraz cyjanki zespolone takie, jak cyjanki srebra, cyjanki złota, cyjanki miedzi, cyjanki cynkowo-sodowe lub potasowe, również w roztworze. Zobacz również c. m. 401 a) i b).

Uwaga. Żelazocyjanki i żelazicyjanki nie podlagają przepisom RID.

9. Związki rtęciowe, jak sublimat - z wyjątkiem cynobru - związki rtęciowe przeznaczone dla ochrony roślin lub drewna. Zobacz również c. m. 401 a pod a) do c).

10. Sole talu, trujące sole fosforowe; preparaty soli talu lub trujących soli fosforowych. Zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

11. Azydek baru w sianie suchym albo zawierający mniej niż 10% wody lub alkoholów. Zobacz również c. m. 491 a pod a).

12. Azydek baru zawierający co najmniej 10% wody lub alkoholów i roztwory wodne azydku baru. Zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

13. Związki baru, jak tlenek baru, wodorotlenek baru, siarczek baru i sole baru (z wyjątkiem siarczanu baru). Zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

Uwaga. Chlorany i nadchlorany baru są materiałami klasy IIIc (zobacz c. m. 371, punkt 4).

14. a) Związki, antymonu, jak tlenki antymonu i sole antymonu, jednak z wyjątkiem trójsiarczku antymonu, związki ołowiu, jak tlenki ołowiu, sole ołowiu, również octan ołowiu (cukier ołowiany), azotan ołowiu, farby ołowiane (jak np. biel ołowiana i chromian ołowiu), lecz z wyjątkiem tytanianu ołowiu i błyszczu ołowianego, związki wanadu, jak pięciotlenek wanadu i wanadiany;

b) pozostałości i odpadki zawierające związki antymonu lub ołowiu, np. szlaka metali:

Do a) i b) zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

Uwaga. Chlorany i nadchlorany metali, które są zawarte w związkach wymienionych pod a), są materiałami klasy IIIc (zobacz c. m. 371, punkt 4).

15. Fosforek cynku. Zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

Uwaga. Fosforek cynku, samozapalny lub mogący wydzielać gazy zapalne, nie jest dopuszczony do przewozu.

16. Azydek sodu, nieorganiczne środki odchwaszczające, zawierające chlor, utworzone przez zmieszanie sodu, potasu lub wapnia z chlorkiem hygroskopijnym (takim jak chlorek magnezu lub chlorek wapnia), nie zawierającym więcej jak 50% chloranu. Zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

17. Anilina (olej anilinowy). Zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

18. Żelazokrzem i manganokrzem, otrzymane na drodze elektrolitycznej, zawierające więcej niż 30% i mniej niż 70% krzemu, i otrzymane na drodze elektrolitycznej stopy żelazokrzemu i aluminium, manganem, wapniem albo z kilkoma z tych metali, zawierające ogółem więcej niż 30%, ale mniej niż 70% (z wyjątkiem żelaza). Zobacz również c. m. 401 a pod a) i b).

Uwaga. 1. Brykiety z żelazokrzemu i manganokrzemu z dowolną zawartością krzemu nie podlegają przepisem RID.

2. Żelazokrzem nie podlega przepisom RID, jeżeli nadawca poświadczy na liście przewozowym, że materiał nie zawiera fosforu lub że materiał na skutek obróbki przeprowadzonej przed nadaniem do przewozu nie może wytworzyć w czasie przewozu pod wpływem wilgoci niebezpiecznych gazów.

19. Etylenoimina z łączną zawartością chloru co najmniej 0,003%, odpowiednio stabilizowana.

Uwaga. Etylenoimina o innych właściwościach nie jest dopuszczona do przewozu.

20. Nie oczyszczone próżne naczynia i nie oczyszczone próżne worki po materiałach trujących, wymienionych w punktach 1 do 13 i 19.

21. Nie oczyszczone próżne naczynia i nie oczyszczone próżne worki po materiałach wymienionych w punktach 15 do 13.

401a

Materiały, które nadaje się do przewozu na niżej podanych warunkach, nie podlegają przepisom RID:

a) materiały wymienione w punktach 2 do 18, jeżeli są zapakowane z zachowaniem przepisów c. m. 402 do naczyń z blachy lub szkła, porcelany, kamionki lub tym podobnych materiałów - materiały wymienione w punkcie 11 do pudełek kartonowych - i po szczelnym ich zamknięciu ułożone i przełożone materiałem wypełniającym w zalutowanych naczyniach blaszanych, a następnie umieszczone z nimi szczelnie w mocnych drewnianych skrzyniach zewnętrznych; oprócz tego co do poszczególnych materiałów należy przestrzegać przepisów c. m. 404 do 410, 412, 413 i 416, dotyczących ilości rozmaitych materiałów w użytym naczyniu oraz ograniczeń wagi sztuk przesyłki;

b) materiały wymienione w punktach 2 do 10 i 12 do 18, każdy w ilości 1 kg, jeżeli są zapakowane z zachowaniem przepisów c. m. 402 do naczyń z blachy, szkła, porcelany, kamionki lub tym podobnych materiałów, które po szczelnym ich zamknięciu są ułożone i przełożone materiałem wypełniającym w mocnych, szczelnych i dobrze zamkniętych drewnianych skrzyniach zewnętrznych; oprócz tego należy przestrzegać przepisów c. m. 404 dotyczących ilości rozmaitych materiałów w użytym naczyniu;

c) gotowe do użycia mieszaniny stałych związków trujących, przeznaczonych do ochrony roślin (lub drewna) (punkty 6 i 9): w workach papierowych, zawierających najwyżej 5 kg, umieszczonych w pudełkach tekturowych z wyraźnym i nie zacierającym się napisem "Związki trujące przeznaczone do ochrony roślin (lub drewna)". Napis powinien być sporządzony w języku kraju nadania i oprócz tego w języku francuskim, niemieckim lub włoskim, jeżeli taryfy międzynarodowe lub osobne umowy, zawarte między zarządami kolejowymi, nie postanawiają inaczej.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnego opakowania podane są pod F).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

402

(1) Opakowanie powinno być tak zamknięte i tego rodzaju, aby nic z jego zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz. Co do przepisów specjalnych dotyczących materiałów wymienionych w punkcie 18 zobacz c. m. 418.

(2) Materiały, z których jest zrobione opakowanie i jego zamknięcia, nie powinny ulegać działaniu zawartości, ani też tworzyć z nią szkodliwych związków.

(3) Opakowanie i jego zamknięcia muszą być we wszystkich swych częściach tak mocne i stałe, aby nie rozluźniały się podczas przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym wymaganiom przewozu. W szczególności przy materiałach w stanie ciekłym lub roztworach, lub przy nasyconych cieczą, jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień, muszą naczynia i ich zamknięcia stawiać opór ciśnieniu, jakie może się wytworzyć w normalnych warunkach przewozu wewnątrz naczyń, przy uwzględnieniu również obecności powietrza. W tym celu należy pozostawić wolną przestrzeń dostatecznie dużą, biorąc pod uwagę temperaturą napełniania i temperaturę otoczenia w czasie przewozu. Opakowanie wewnętrzne należy dobrze ułożyć w opakowaniu zewnętrznym.

(4) Jeżeli przepisane lub dozwolone jest użycie naczyń ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów, naczynia te należy układać, przekładając materiałem wypełniającym, w opakowaniu ochronnym. Materiały wypełniające, służące do układania w nich przedmiotów, muszą być dostosowane do właściwości zawartości, a w szczególności powinny być chłonne, jeśli zawartość jest płynna.

Butelki i inne naczynia szklane muszą być wolne od wad, które mogłyby osłabić ich wytrzymałość, w szczególności ich ciśnienie wewnętrzne powinno być odpowiednio zmniejszone. Grubość ścian nie może być w żadnym przypadku mniejsza niż 2 mm; nie może być ona mniejsza niż 3 mm, jeśli ciężar naczynia wraz z zawartością przekracza 35 kg.

Zamknięcie musi być zabezpieczone dodatkowym urządzeniem, jak czop, kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp., które uniemożliwia wszelkie rozluźnienie w czasie przewozu.

(5) Przy nadaniu do przewozu sztuki przesyłki nie mogą być zanieczyszczone na zewnątrz materiałami trującymi.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

403

(1) Kwas cyjanowodorowy (punkt 1) należy pakować:

a) jeśli jest zupełnie wchłonięty przez obojętną masę porowatą: w puszki z mocnej blachy żelaznej o pojemności najwyżej 7,5 l, wypełnione całkowicie masą porowatą, która nawet po dłuższym używaniu, ani przy wstrząsach, ani przy temperaturze do 50°C nie osiada ani nie tworzy niebezpiecznych próżni. Puszki powinny wytrzymywać nadciśnienie 6 kg/cm² i napełnione przy temperaturze 15°C pozostawać jeszcze szczelnymi przy temperaturze 50°C. Na pokrywie każdej puszki ma być wyciśnięta data napełnienia. Puszki mają być rozmieszczone w skrzyniach zewnętrznych, których ścianki powinny mieć co najmniej 18 mm grubości, w ten sposób, by nie stykały się ze sobą. Całkowita pojemność pudeł nie może przekraczać 120 l, a waga sztuki przesyłki 120 kg;

b) jeżeli jest w stanie ciekłym, lecz nie wchłonięty przez masę porowatą: do naczyń ze stali węglowej. Naczynia te powinny odpowiadać właściwym przepisom klasy I d, c. m. 133, 138, 139 (1), 140, 142 i 145 z następującymi odchyleniami i uzupełnieniami:

Ciśnienie wewnętrzne stosowane przy próbie wodnej ma wysokość 100 kg/cm².

Próba ciśnienia powinna być powtarzana co dwa lata i połączona z dokładnym zbadaniem wnętrza i stwierdzeniem jego wagi.

Oprócz napisów, przewidzianych pod c. m. 145 (1) a) do c) i e), powinna być podana data ostatniego napełnienia.

Najwyższe dozwolone napełnienie naczyń wynosi 0,55 kg płynu na 1 litr pojemności.

(2) Co do wzmianki w liście przewozowym zobacz c. m. 423 (2).

404

(1) Materiały wymienione w punkcie 2 należy pakować:

a) roztwory wodne kwasu cyjanowodorowego: w szklane ampułki, zatopione, mieszczące najwyżej 50 g, lub w butelki szklane, zamykane ściśle korkiem szklanym, mieszczące najwyżej 250 g. Ampułki i butelki należy pojedynczo lub po kilka ułożyć w zalutowanych pudełkach z blachy białej albo w skrzyniach ochronnych wyłożonych zlutowaną blachą białą, przekładając je chłonnym materiałem wypełniającym. Sztuka przesyłki, przy użyciu pudełek z blachy białej nie może ważyć ponad 15 kg i nie może zawierać więcej niż 3 kg roztworu kwasu cyjanowodorowego, przy użyciu skrzyń nie może ważyć więcej niż 75 kg;

b) roztwory cyjanku sodu i inne roztwory soli kwasu cyjanowodorowego: do naczyń żelaznych lub z odpowiedniego materiału plastycznego, które należy ułożyć w drewnianym lub metalowym opakowaniu ochronnym, przekładając materiałem wypełniającym;

c) akrylonitryl i acetonitryl: do lutowanych beczek żelaznych, które powinny być hermetycznie zamknięte czopem z podwójnym gwintem i zaopatrzone w obręcze do przetaczania i do wzmocnienia. Takie beczki można napełniać najwyżej do 93% ich pojemności.

(2) Co do przewozu w wagonach-pojemnikach zobacz c. m. 426.

405

(1) Materiały wymienione w punkcie 3 należy pakować:

a) w naczynia blaszane bez opakowania ochronnego. Jeżeli sztuki przesyłki ważą więcej niż 50 kg, naczynia muszą być zalutowane, a grubość ścian naczyń musi wynosić co najmniej 1,5 mm. Jeżeli sztuki przesyłki ważą więcej niż 100 kg, to naczynia muszą być zaopatrzone w obręcze czołowe i do przetaczania;

b) w naczynia o grubych ścianach z odpowiedniego materiału plastycznego, umieszczone w opakowaniu ochronnym. Jeżeli sztuka przesyłki waży więcej niż 50 kg, wówczas opakowania ochronne należy zaopatrzyć w uchwyty;

c) w naczynia o cienkich ścianach z blachy (np. z blachy białej) lub z odpowiedniego materiału plastycznego, lub w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów; wszystkie te naczynia należy układać w opakowaniu ochronnym o pełnych ścianach, przekładając materiałem wypełniającym. Opakowania ochronne należy zaopatrzyć w uchwyty, jeżeli waga sztuki przesyłki waży więcej niż 50 kg.

(2) Sztuka przesyłki zawierająca naczynia kruche nie może ważyć więcej niż 75 kg.

406

(1) Materiały wymienione w punkcie 4 należy pakować:

a) w zalutowane beczki żelazne, które muszą być hermetycznie zamknięte czopem, o podwójnym gwincie i zaopatrzone w obręcze do przetaczania. Beczki mogą być wypełnione najwyżej do 95% ich pojemności; albo

b) w hermetycznie zamykane naczynia z blachy czarnej lub białej. Jedno naczynie z blachy białej nie może jednak ważyć więcej niż 6 kg. Naczynia blaszane należy pojedynczo lub po kilka sztuk układać w drewnianej skrzyni zewnętrznej nie cięższej niż 75 kg, przekładając je chłonnym materiałem wypełniającym.

(2) Co do przewozu w wagonach-pojemnikach zobacz c. m. 426.

407

(1) Siarczan dwumetylu (punkt 5a) oraz materiały płynne lub w roztworze, wymienione w punkcie 5b) należy pakować:

a) w hermetycznie zamykane zalutowane beczki żelazne, lub w beczki bez szwów, zaopatrzone w obręcze czołowe i do przetaczania, albo

b) w hermetycznie zamykane zalutowane naczynia blaszane lub bez szwów, albo w naczynia z odpowiedniego materiału plastycznego. Naczynia te nie mogą ważyć więcej niż 50 kg. Blaszane naczynia o cienkich ścianach nie mogą jednak ważyć więcej niż 6 kg, albo

c) w hermetycznie zamykane butelki szklane lub ampułki szklane, jedne i drugie nie mogą ważyć więcej niż 3 kg.

(2) Naczynia zawierające siarczan dwumetylu można napełniać najwyżej do 93% ich pojemności.

(3) Naczynia blaszane ustęp (1) b) i butelki szklane ustęp (1) c) mogą być zamykane korkami naturalnymi oblanymi parafiną; butelki mogą być zamykane szlifowanymi korkami szklanymi, zabezpieczonymi od obluźnienia się kapturkami z pergaminu, wiskozy itp. Ampułki szklane muszą być zatopione.

(4) Naczynia z blachy lub materiału plastycznego ustęp (1) b) należy układać, przekładając materiałem wypełniającym, w opakowaniu ochronnym, zaopatrzonym w uchwyty, którego waga nie może przekraczać 100 kg. Butelki i ampułki szklane należy owinąć tekturą falistą i układać w zalutowanych pudełkach z białej blachy lub w skrzyniach drewnianych wyłożonych zalutowaną białą blachą. Przy układaniu naczyń blaszanych o cienkich ścianach butelek i ampułek szklanych należy używać w potrzebnej ilości obojętnych materiałów wypełniających (jak ziemia okrzemkowa lub podobny materiał). Sztuka przesyłki zawierająca naczynia kruche nie może ważyć więcej niż 15 kg przy użyciu pudełek z blachy białej, a przy użyciu skrzyń więcej niż 75 kg.

(5) Co do przewozu siarczanu dwumetylu [punkt 5a)] w wagonach-pojemnikach zobacz c. m. 426.

(6) Materiały stałe wymienione w punkcie 5b) i materiały wymienione w punkcie 5c) należy pakować:

a) w naczynia cylindryczne z żelaza lub blachy żelaznej, zaopatrzone w obręcze do przetaczania. Jedno naczynie nie może ważyć więcej niż 200 kg; albo

b) w naczynia drewniane "wyłożone od wewnątrz tkaniną nieprzemakalną (tj. smołowcowaną lub bitumizowaną). Takie jedno naczynie nie może ważyć więcej niż 75 kg, albo

c) w hermetycznie zamykane naczynia blaszane. Takie jedno naczynie nie może ważyć więcej niż 15 kg.

(7) Zboże nasycone trującymi estrami kwasu fosforowego lub tiofosforowego [punkt 5c)], widocznie barwione, można pakować również w worki papierowe z dwu warstw papieru albo w worki z odpowiedniego materiału plastycznego, włożonego do worków z tkaniny.

408

Materiały wymienione w punktach 6 i 7 należy pakować:

a) w mocne beczki żelazne z obręczami do przetaczania, albo

b) w beczki z blachy falistej lub innej blachy, wzmocnione wwalcowanymi obręczami. Jedna beczka nie może ważyć więcej niż 200 kg. Przy przewozie w przesyłkach wagonowych można używać także zwyczajnych beczek żelaznych i to bez ograniczenia wagi poszczególnych sztuk, albo

c) w naczynia drewniane, wyłożone od wewnątrz gęstą tkaniną lub w naczynia blaszane lub w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnego materiału. Wszystkie naczynia - również drewniane - należy układać pojedynczo lub po kilka, w drewnianym opakowaniu zewnętrznym, naczynia kruche należy przekładać materiałem wypełniającym.

(2) Materiały wymienione w punkcie 6 można także pakować w worki ze smołowanego płótna lub z podwójnego, mocnego i nieprzemakalnego papieru, przełożonego warstwą z materiału bitumizowanego. Worki należy układać w naczyniach drewnianych.

(3) Sztuka przesyłki zawierająca naczynia kruche nie może ważyć więcej niż 75 kg.

409

(1) Związki arsenowe stałe przeznaczone do ochrony roślin (punkt 6) należy pakować:

a) w mocne beczki drewniane o podwójnych ścianach, wyłożonych wewnątrz mocnym papierem, albo

b) w pudełka tekturowe, umieszczone w skrzyni drewnianej, albo

c) w ilościach do 12,5 kg w podwójne torby z mocnego papieru umieszczone pojedynczo lub po kilka w skrzyni drewnianej, albo bez luzu w mocnym pudle z tektury falistej lub zwartej mocnej tektury; skrzynie lub pudła muszą być wyłożone od wewnątrz mocnym papierem. Wszystkie złącza i krawędzie należy zakleić paskami papieru. Pudło tekturowe nie może ważyć więcej niż 30 kg.

(2) Przy przewozie w przesyłkach wagonowych można również używać:

a) zwyczajnych naczyń drewnianych wyłożonych mocnym papierem, albo

b) w ilościach do 25 kg podwójnych toreb z mocnego papieru, które należy pojedynczo układać do worków z juty lub podobnej tkaniny; wyłożonych wewnątrz papierem marszczonym, albo

c) worków papierowych o co najmniej trzech warstwach papieru; jeden worek nie może ważyć więcej niż 20 kg, albo

d) podwójnych worków papierowych; worki wewnętrzne muszą mieć dwie warstwy; należy je wkładać w większe worki papierowe o czterech warstwach. Jedna taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 60 kg.

W przypadkach wymienionych pod c) i d) należy dołączyć do każdej przesyłki próżne worki w ilości obliczonej 1 do 20 worków zawierających arsen; próżne worki są przeznaczone do przepakowania towaru, który mógłby się ewentualnie wysypać z worków uszkodzonych w czasie przewozu.

410

(1) Materiały stałe, wymienione w punktach 8 i 9, należy pakować:

a) w naczynia żelazne lub w mocne beczki drewniane lub w skrzynie drewniane wzmocnione obręczami, albo

b) w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów, albo

c) w ilościach do 10 kg również w podwójne torby papierowe.

Do b) i c): Naczynia i torby papierowe należy układać w zewnętrznym opakowaniu drewnianym, przekładając materiałem wypełniającym.

(2) Materiały płynne lub w roztworach, wymienione w punktach 8 i 9, należy pakować:

a) w naczynia metalowe, albo

b) w naczynia ze szkła, porcelany, kamionki lub z podobnych materiałów. Naczynia te należy układać, przekładając materiałem wypełniającym, w opakowaniu ochronnym, zaopatrzonym w uchwyty.

(3) Sztuka przesyłki zawierająca naczynia kruche nie może ważyć więcej niż 75 kg.

411

Materiały wymienione w punkcie 10 należy pakować:

a) w naczynia z blachy białej, albo

b) w skrzynie drewniane, wzmocnione obręczami, albo

c) w beczki drewniane, wzmocnione obręczami żelaznymi lub mocnymi obręczami drewnianymi.

412

Azydek baru, wymieniony w punkcie 11 należy pakować do pudełek tekturowych, które nie mogą przepuszczać płynu zawartego w azydku baru. Jedno pudełko może zawierać najwyżej 500 g. Zamknięcie pokrywą należy uszczelnić od wody, oklejając je taśmą izolacyjną. Przestrzeń próżna pomiędzy azydkiem a pokrywą musi być wypełniona materiałem elastycznym, by zapobiec kołysaniu. Pudełka należy układać pojedynczo lub po kilka w drewnianym opakowaniu zewnętrznym, przekładając materiałem wypełniającym; w opakowaniu zewnętrznym może się znajdować najwyżej 1 kg azydku baru.

413

Azydek baru wymieniony w punkcie 12 oraz roztwory wodniste azydku baru (punkt 12) należy pakować w naczynia szklane. Jedno naczynie może zawierać najwyżej 10 kg azydku baru albo najwyżej 20 l roztworu azydku baru. Naczynia należy układać pojedyńczo w skrzyniach lub koszach żelaznych z pewnymi ściankami, przekładając materiałem wypełniającym, którego objętość musi być równa co najmniej objętości zawartości naczynia. Jeżeli materiał wypełniający jest łatwo zapalny, to przy stosowaniu koszy należy go uczynić niepalnym w tym stopniu, by przy zetknięciu się z płomieniem nie zapalał się.

414

(1) Materiały wymienione w punktach 13 i 14 należy pakować:

a) w naczynia żelazne lub drewniane, albo

b) w worki jutowe lub papierowe, jednakże dla azotanu ołowiu lub octanu ołowiu można używać tylko worków konopnych, wyłożonych mocnym papierem krepowanym, bituminizowanym.

(2) Materiały wymienione w punkcie 14 można pakować również w naczynia z blachy białej lub innej blachy żelaznej.

(3) Jako przesyłki wagonowe można przewozić materiały wymienione w punkcie 14b) również luzem [zobacz c. m. 424 (3)].

415

(1) Fosforek cynku wymieniony w punkcie 15 należy pakować do naczyń metalowych, które układa się w skrzyniach drewnianych.

(2) Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg.

416

Materiały wymienione w punkcie 16 należy pakować:

a) azydek sodu do naczyń z blachy czarnej lub białej,

b) środki odchwaszczające zawierające chlor (z zawartością nie więcej niż 50% chloranu) do naczyń z blachy czarnej lub w beczki drewniane o dobrze spojonych klepkach, wyłożone wewnątrz mocnym papierem.

417

(1) Anilinę (punkt 17) należy pakować:

a) w beczki metalowe lub drewniane, albo

b) w ilościach do 5 kg do dobrze zamkniętych naczyń szklanych lub w blaszanki z blachy białej, które należy układać przekładając materiałem wypełniającym, w mocnych drewnianych skrzyniach zewnętrznych, zaopatrzonych w szczelne zamknięcia.

(2) Co do przewozu w wagonach-pojemnikach zobacz c. m. 426.

418

(1) Materiały wymienione w punkcie 18 należy pakować w stanie zupełnie suchym do opakowań metalowych lub drewnianych, które mogą być zaopatrzone w urządzenia do odprowadzania gazu. Materiały drobnoziarniste można pakować również do worków.

(2) W przesyłkach wagonowych materiały te można przewozić również luzem [zobacz c. m. 424 (4)].

419

Etylenoiminę i jej roztwory wodne- (punkt 19) należy pakować do naczyń z blachy stalowej odpowiednio mocnej, zamykanych za pomocą gwintowanego czopa lub kaptura i uszczelnionych od wydobywania się płynu lub pary za pomocą pierścieni uszczelniających lub płyt uszczelniających. Naczynia muszą wytrzymać wewnętrzne ciśnienie 3 kg/cm². Każde naczynie należy ułożyć, przekładając chłonnym materiałem uszczelniającym, w mocnym i szczelnym zewnętrznym opakowaniu metalowym. Opakowanie zewnętrzne musi być dobrze zamknięte, a jego zamknięcie dobrze zabezpieczone od niewczesnego otwarcia. Stopień napełnienia nie może przekraczać 0,67 kg na litr pojemności naczynia. Sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 75 kg. Sztuki przesyłki o wadze większej niż 20 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty.

3. Pakowanie razem.

420

Spośród materiałów wymienionych pod c. m. 401 można łączyć w jedną sztukę przesyłki razem ze sobą, z materiałami lub przedmiotami innych klas, albo z innymi towarami tylko materiały niżej podane i tylko pod następującymi warunkami:

a) razem ze sobą: materiały wymienione w tym samym punkcie. Należy je łączyć, po opakowaniu przewidzianym dla sztuki przesyłki, w drewnianym naczyniu zbiorowym, albo w małym pojemniku (małym kontenerze);

b) razem ze sobą, z materiałami i przedmiotami innych klas - jeśli i o ile pakowanie razem jest również dla nich dozwolone - lub z innymi towarami:

1. materiały wymienione w punkcie 3 w łącznej ilości do 1 kg, zapakowane do naczyń szklanych, które następnie włożono, przekładając materiałem wypełniającym, do naczynia metalowego, układać razem z innymi towarami w drewnianym opakowaniu zbiorowym lub małym pojemniku (małym kontenerze);

2. materiały wymienione w punktach 6, 7, 15 i 16 w łącznych ilościach do 5 kg; łączenie razem nie jest jednak dopuszczalne:

dla materiałów wymienionych w punktach 15 i 16 z jakimikolwiek kwasami,

dla azydku sodu (punkt 16) z jakimikolwiek solami innymi niż sole metali alkalicznych i sole metali ziem alkalicznych,

dla zawierających chlor środków odchwaszczających (punkt 16) z materiałami klasy IIIa, punktów 1 do 4 oraz klasy IVa, punktu 17 albo z fosforem zwyczajnym (punkt 1 klasy II) albo z siarką (punkt 2) lub z czerwonym fosforem z punktu 9 klasy IIIb.

Materiały opakowane w sposób przewidziany dla poszczególnych sztuk przesyłki należy łączyć z innymi towarami w jednym drewnianym opakowaniu zbiorowym lub w małym pojemniku (małym kontenerze);

3. materiały wymienione w punktach 5, 8 do 14 i 17; łączenie razem nie jest jednak dopuszczalne:

dla materiałów wymienionych w punktach 8, 11 i 12 z jakimikolwiek kwasami;

dla materiałów wymienionych w punktach 11 i 12 z jakimikolwiek solami innymi niż sole metali alkalicznych i sole metali ziem alkalicznych.

Materiały opakowane według przepisów dla sztuk przesyłki należy łączyć z innymi pakowanymi razem towarami w drewnianych naczyniach zbiorowych lub w małych pojemnikach (małych kontenerach).

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (zobacz Dodatek V).

421

(1) Każdą sztukę przesyłki, zawierającą materiały wymienione w punktach 1 do 13, 14a), 15 i 19, należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 3. Jeżeli materiały są w stanie płynnym i zawarte w kruchych naczyniach, które są umieszczone w skrzyniach lub w innym opakowaniu ochronnym w ten sposób, że są niewidoczne od zewnątrz, wówczas sztuki przesyłki należy ponadto zaopatrzyć w nalepki według wzorów nr 7 i 8. Nalepki wg wzoru nr 7 należy umieścić, w razie użycia skrzyni, u góry na obu przeciwnych stronach, a w razie użycia innego opakowania w podobny sposób.

(2) Nalepki przewidziane w ustępie (1) należy umieszczać również na sztukach przesyłki, w których zapakowano materiały wymienione w punktach 1 do 13, 14a), 15 i 19, razem z innymi materiałami, przedmiotami albo towarami stosownie do c. m. 420.

(3) Przy przewozie przesyłek wagonowych sztuki przesyłki nie muszą być zaopatrzone w nalepki wg wzoru nr 3 (zobacz również c. m. 428).

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

422

Etylenoiminę (punkt 19) jako przesyłki pośpieszne można przewozić tylko w ładunkach wagonowych.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

423

(1) Nazwa towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą w c. m. 401. Jeżeli w punktach 3, 5b), 6, 7, 9 i 14a) nie podano nazwy materiału, należy podać nazwę handlową. Nazwę towaru należy podkreślić kolorem czerwonym i uzupełnić przez podanie klasy, numeru punktu, w którym materiał wymieniono ewentualnie również litery, z dodaniem skrótu "RID" (np. IVa, punkt 2a) - RID).

(2) Dla kwasu cyjanowodorowego (punkt 1) musi nadawca zaświadczyć w liście przewozowym "Właściwości i opakowanie odpowiadają przepisom RID".

(3) W liście przewozowym sporządzonym na sztuki przesyłki, w której materiał wymieniony pod c. m. 401 został zapakowany razem z innymi materiałami lub przedmiotami RID albo z innymi towarami, należy wzmianki przewidziane dla każdego z tych materiałów i przedmiotów umieścić osobno.

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki i przy przewozie luzem.

424

(1) Wagony niekryte, zawierające kwas cyjanowodorowy (punkt 1), powinny być w miesiącach od kwietnia do października przykrywane oponami, jeżeli naczynia z kwasem są zapakowane do skrzyń drewnianych.

(2) Związki arsenowe stałe, przeznaczone do ochrony roślin (punkt 6), pakowane według postanowień c. m. 409 (2) c) i d) lub do pudeł tekturowych według postanowień c. m. 409 (1) c), należy ładować do wagonów krytych. Wagony, w których przewozi się materiały zawierające arsen, należy po wyładowaniu dokładnie oczyścić.

(3) Materiały, wymienione w punkcie 14 b), luzem, należy ładować do wagonów niekrytych pod oponami lub do wagonów z ruchomymi pokrywami.

(4) Materiały wymienione w punkcie 18:

a) opakowane, należy ładować do wagonów niekrytych pod oponami;

b) luzem w przesyłkach wagonowych: można ładować również do wagonów niekrytych bez opon.

(5) Etylenoiminę (punkt 19) należy ładować do wagonów niekrytych.

(6) Wagony, w których przewożono luzem materiały wymienione w punktach 14 b) i 13, należy po wyładowaniu wymyć bieżącą wodą.

425

Materiały wymienione w punktach 1 do 13, 15 i 19 należy w wagonach umieszczać osobno od materiałów żywnościowych i towarów konsumpcyjnych.

b. Dla wagonów - pojemników.

426

(1) Ciecze wymienione w punktach 2, 4, 5a) i 17 można przewozić w przeznaczonych dla nich cysternach. Cysterny i ich zamknięcia powinny odpowiadać ogólnym przepisom c. m. 402 dotyczącym opakowania.

(2) Cysterny do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 2 nie mogą posiadać w dolnej części żadnych otworów (kranów, zaworów itp.), a jeżeli nie mają podwójnych ścian, żadnych spojeń nitowanych. Otwory muszą być hermetycznie zamknięte, a zamknięcia ochronione pokrywą metalową dobrze zabezpieczoną. Cysterny na materiały wymienione w punkcie 2b) mogą być napełnione najwyżej do 93% ich pojemności i muszą być hermetycznie zamykane.

(3) Cysterny do przewozu materiałów wymienionych w punkcie 4 muszą być sporządzone ze stali spawanej o takiej grubości ścianek w mm, żeby odporność na rozerwanie (w kg/cm²) stali użytej była nie mniejsza niż 760. Ich budowa musi być taka, by pod ciśnieniem hydraulicznym 20 kg/cm² nie wykazały pęknięć ani zniekształceń stałych. W dolnych częściach nie mogą mieć żadnych wentylów bezpieczeństwa (kurków itp.). Otwory muszą być hermetycznie zamknięte i zamknięcie musi być chronione pokrywą metalową dobrze zabezpieczoną. Muszą być otoczone urządzeniem chroniącym od ciepła o grubości co najmniej 10 cm, zabezpieczonym pokrywą z blachy stalowej o grubości co najmniej 3 mm.

(4) Cysterny zawierające siarczan dwumetylu [punkt 5 a)] wolno napełniać tylko w temperaturze 15°C i to tylko najwyżej do 93% ich pojemności.

(5) Przy nadaniu do przewozu cysterny nie mogą być zanieczyszczone od zewnątrz materiałami trującymi.

c. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

427

(1) Z wyjątkiem kruchych sztuk przesyłki można sztuki przesyłki zawierające materiały zaliczone do niniejszej klasy przewozić w małych pojemnikach (małych kontenerach).

(2) Materiały wymienione w punktach 14 b) i 18 można układać w zamykanych małych pojemnikach (małych kontenerach) o pełnych ścianach, również bez opakowania wewnętrznego; małe pojemniki (małe kontenery) należy po wyładowaniu wymyć bieżącą wodą.

(3) Anilinę (punkt 17) można przewozić również w małych pojemnikach - cysternach (kontenerach - cysternach), które muszą odpowiadać warunkom dla naczyń nadawanych jako sztuki przesyłki i wytrzymywać ciśnienie próbne 2 kg/cm². Próbę ciśnienia należy powtarzać co sześć lat. Na pojemnikach - cysternach (kontenerach - cysternach) należy wyraźnie i w sposób trwały wypisać wysokość ciśnienia próbnego, datę ostatniej próby oraz zamieścić odcisk pieczęci rzeczoznawcy, który dokonał próby.

(4) Wymienione w c. m. 429 zakazy ładowania razem dotyczą również zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach (zobacz Dodatek V).

428

Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 1 do 13, 14 a), 15 i 19 oraz nadawanych luzem materiałów wymienionych w punkcie 14b) należy umieścić na obu stronach wagonu nalepki według wzoru nr 3.

E. Zakazy ładowania razem.

429

(1) Materiałów wymienionych w punkcie 4 i związków ołowiu wymienionych w punkcie 14 a) i b) nie wolno ładować razem do jednego wagonu z kwasem pikrynowym wymienionym w punkcie 7a) klasy Ia (c. m. 21).

(2) Materiałów wymienionych w punktach 11, 12, 15 i 16 nie wolno ładować do jednego wagonu ani z kwasami wymienionymi w punkcie 3 klasy IIIc (c. m. 371), ani z kwasami i przedmiotami wymienionymi w punktach 1, 5 i 7 i kwasem chlorosulfonowym wymienionym w punkcie 8 klasy V (c. m. 501).

(3) Środków odchwaszczających zawierających chlor (punkt 16) nie wolno ładować do jednego wagonu razem:

a) z fosforem zwyczajnym, wymienionym w punkcie 1 klasy II (c. m. 201), jeżeli jego opakowaniem zewnętrznym nie są naczynia metalowe;

b) z materiałami płynnymi łatwo zapalnymi, wymienionymi w punktach 1 do 4 klasy IIIa (c. m. 301);

c) z siarką wymienioną w punkcie 2 klasy IIIb oraz z fosforem czerwonym wymienionym w punkcie 9 klasy IIIb (c. m. 331).

(4) Aniliny (punkt 17) - z wyjątkiem ilości poniżej 5 kg, opakowanej stosownie do c. m. 417 (1) b) - nie wolno ładować do jednego wagonu z materiałami wymienionymi w punktach 4 i 5 klasy IIIc (c. m. 371).

430

Na przesyłki, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, należy sporządzać osobne listy przewozowe [CIM art. 6 § 9 d)].

F Próżne opakowania. Inne przepisy.

431

(1) Worki wymienione w punktach 20 i 21 należy pakować w skrzynie lub w worki wodoszczelne, które wykluczają wyciekanie.

(2) Inne naczynia (również naczynia do wagonów - zbiorników) wymienione w punktach 20 i 21 muszą być dobrze zamknięte i równie szczelnie, jak w stanie ładownym. Jeżeli są zanieczyszczone od zewnątrz pozostałościami po dawnej zawartości, są wyłączone od przewozu.

(3) Skrzynie i worki od opakowań, zawierające worki wymienione w punkcie 20, jak również naczynia wymienione w punkcie 20 należy zaopatrzyć w nalepki wzoru nr 3 (zobacz Dodatek V).

(4) Przedmioty wymienione w punkcie 20 należy w wagonach i w magazynach umieszczać oddzielnie od artykułów żywnościowych i towarów konsumpcyjnych.

(5) Nazwa towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 401; nazwę towaru należy podkreślić kolorem czerwonym i uzupełnić przez podanie klasy i numeru punktu, w którym towar wymieniono z dodaniem skrótu "RID" (np. IVa, punkt 20, RID").

432

Materiały wymienione w punktach 1 do 13, 15 i 19 należy w magazynach umieszczać oddzielnie od artykułów żywnościowych i towarów konsumpcyjnych.

433-449

KLASA IV b.

MATERIAŁY RADIOAKTYWNE

1.

Wyszczególnienie materiałów

450

Spośród materiałów wyszczególnionych w tytule klasy IVb te, które wymieniono pod c. m. 451, podlegają warunkom zawartym w c. m. 452 do 470. Wskutek tego uważa się je za materiały RID.

Grupa A. Materiały emitujące promienie gamma lub neutrony (materiały radioaktywne, grupa A):

451

1. Materiały radioaktywne, sproszkowane lub w kryształach.

2. Materiały radioaktywne, w stanie stałym, nie kruszące się.

3. Materiały radioaktywne, płynne.

4. Materiały radioaktywne, gazowe.

Co do punktów 1 do 4 zobacz również c. m. 451a pod a), b) i c).

Grupa B. Materiały emitujące promienie alfa lub beta, lecz nie wydzielające promieni gamma lub neutronów (materiały radioaktywne, grupa. B):

5. Materiały radioaktywne, sproszkowane lub w kryształach.

6. Materiały radioaktywne, w stanie stałym, nie kruszące się.

7. Materiały radioaktywne, płynne.

8. Materiały radioaktywne, gazowe.

Co do punktów 5 do 8 zobacz również c. m. 451a pod a), b) i c).

451a

Materiały nadane do przewozu na warunkach niżej podanych nie podlegają postanowieniom RID:

a) materiały z grup A oraz B, jeżeli ilość materiału radioaktywnego zawartego w sztuce przesyłki nie przekracza 1 milicurie; jeżeli sztuka przesyłki jest tak mocna, iż przy mocnym uszkodzeniu nic z zawartości nie może wydobyć się na zewnątrz oraz jeżeli promieniowanie na żadnej stronie powierzchni nie przekracza 10 milirentgenów w ciągu 24 godzin;

b) przedmioty pociągnięte radioaktywną farbą świecącą (np. tarcze zegarowe, aparaty wskaźnikowe przeznaczone do tablic rozdzielczych w samolotach) pod warunkiem, że przedmioty te są dobrze opakowane i że promieniowanie na żadnej stronie powierzchni nie przekracza 20 milirentgenów w ciągu 24 godzin;

c) przesyłki wagonowe - czy to luzem, czy w workach lub innym opakowaniu - kopalin, rud, żużli lub pozostałości z przeróbki, jeżeli reaktywność tych materiałów jest tak słaba, że promieniowanie na odległość 1 m nie przekracza 10 milirentgenów na godzinę.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnego opakowania są podane pod F).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

452

(1) Opakowanie musi się składać z szeregu warstw, które mają być włożone jedna w drugą w ten sposób, by się jedna w drugiej nie mogła przesuwać oraz by siła promieniowania wydobywającego się z każdej sztuki przesyłki odpowiadała następującym warunkom:

a) przy materiałach grupy A, które nie wydzielają neutronów, siła promieniowania na powierzchni nie może przekraczać 200 milirentgenów ni godzinę, a w odległości 1 m od zewnętrznej strony opakowania nie może przekraczać 10 milirentgenów na godzinę;

b) przy materiałach grupy A, które wydzielają neutrony (z promieniami gamma lub bez nich), pełna siła promieniowania nie może przekraczać 200 miliremów na godzinę przy kontakcie z jakąkolwiek powierzchnią, a w odległości 1 m od zewnętrznej strony opakowania nie może przekraczać 10 miliremów na godzinę;

Uwaga. Przyjęto, że względne biologiczne działanie najszybszych neutronów w stosunku do takiego samego działania promieni gamma wyraża się jak 10 do 1.

c) przy materiałach grupy B promienie korpuskularne nie mogą wydobywać się poza opakowanie, a siła promieniowania wtórnego na powierzchni sztuki przesyłki nie może przekraczać 10 milirentgenów w ciągu 24 godzin.

(2) Opakowania wewnętrzne muszą być tak zamknięte i urządzone, by nic z ich zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz, nawet przy ciężkim uszkodzeniu sztuk przesyłki.

Materiały, z których zrobione jest opakowanie najbardziej wewnętrzne i jego zamknięcia, nie powinny ulegać działaniom zawartości ani też tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

Opakowania zewnętrzne we wszystkich swych częściach muszą być tak mocne i trwałe, aby się nie rozluźniały w czasie przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym wymaganiom przewozu.

(3) Żadna przesyłka nie może zawierać więcej niż 2000 milicurie materiałów radioaktywnych. Sztuki przesyłki zawierające materiały wymienione w punktach 2 i 6 mogą jednak zawierać do 10.000 milicurie materiałów radioaktywnych.

(4) Wymiar minimalny opakowania zewnętrznego dla materiałów radioaktywnych nie może być mniejszy niż 10 cm w każdym kierunku.

Sztuki przesyłki o wadze większej niż 5 kg muszą być zaopatrzone w uchwyty.

(5) Sztuki przesyłki przy nadaniu do przewozu nie mogą po stronie zewnętrznej być zanieczyszczone nawet śladami po materiałach radioaktywnych.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

453

Materiały wymienione w punkcie 1 należy zapakować w szczelne naczynie, które należy włożyć do naczynia metalowego, zaopatrzonego ewentualnie w powłokę ołowianą tworzącą ekran; całość należy umieścić w mocnym opakowaniu zewnętrznym.

454

Materiały wymienione w punkcie 2 mają być zapakowane w naczynia ochronne zaopatrzona ewentualnie w powłokę ołowianą tworzącą ekran; całość należy umieścić w mocnym opakowaniu zewnętrznym.

455

Materiały wymienione w punkcie 3 muszą być umieszczone w szczelnym naczyniu, które jest otoczone futerałem z materiału wchłaniającego (jak trociny lub tkanina), w ilości zdolnej wchłonąć wszystek płyn; taką całość należy umieścić w puszce metalowej ze szczelnym zamknięciem (np. w puszce zalutowanej) ewentualnie zaopatrzonej w powłokę tworzącą ekrart. Całość należy umieścić w mocnym opakowaniu zewnętrznym.

456

Materiały wymienione w punkcie 4 należy umieszczać w dwu szczelnych naczyniach, z których jedno metalowe powinno pozostać szczelne nawet przy silnym uderzeniu lub w razie zniekształcenia. Pomiędzy te dwa naczynia kładzie się wystarczającą ilość materiału wypełniającego; te naczynia, po ewentualnym zaopatrzeniu w powłokę ołowianą tworzącą ekran, należy umieścić w mocnym opakowaniu zewnętrznym.

457

Materiały wymienione w punkcie 5 należy zapakować w szczelne naczynia, umieszczone w skrzyni metalowej; całość należy umieścić w tak mocnym opakowaniu, by nie mogła się przesuwać.

458

Materiały wymienione w punkcie 6 należy zapakować w naczynia ochronne, które należy umieścić w tak mocnym opakowaniu zewnętrznym, by nie mogły się przesuwać.

459

Materiały wymienione w punkcie 7 należy umieścić w szczelnym naczyniu, które jest otoczone futerałem z materiału wchłaniającego (jak trociny lub tkanina) w ilości zdolnej wchłonąć wszystek płyn; całość należy umieścić w szczelnej puszce metalowej (np. w puszce zalutowanej). Wszystko należy mocno opakować.

460

Materiały wymienione w punkcie 8 należy umieścić w dwu szczelnych naczyniach, z których jedno metalowe powinno pozostać szczelnym nawet przy silnym uderzeniu lub w razie zniekształcenia. Pomiędzy te dwa naczynia kładzie się wystarczającą ilość materiału wypełniającego. Całość należy mocno opakować.

3. Pakowanie razem.

461

Sztuka przesyłki materiałów radioaktywnych nie może zawierać innych towarów z wyjątkiem narzędzi lub aparatów mających zastosowanie przy używaniu tych materiałów.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (zobacz Dodatek V).

462

Każdą sztukę przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 1 do 8 należy zaopatrzyć w nalepkę według wzoru nr 5, którą należy umieścić na dwu przeciwległych stronach bocznych. Jeżeli materiał płynny mieści się w kruchym naczyniu, to sztuki przesyłki należy ponadto zaopatrzyć w nalepki wzorów nr 7 i 8. Nalepki według wzoru nr 7 należy, w razie użycia skrzyń, umieścić u góry na dwu przeciwległych stronach, a w razie użycia innego opakowania odpowiednio do tego opakowania.

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

463

(1) Jedna przesyłka materiałów radioaktywnych nie może zawierać więcej niż 4 sztuki z materiałami grupy A.

(2) Materiały wymienione w punktach 1 do 8 wolno przewozić również jako przesyłki ekspresowe; w takim przypadku jedna sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 50 kg.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

464

Nazwa towaru w liście przewozowym powinna brzmieć "Materiał radioaktywny Grupa A (lub Grupa B)"; należy ją czerwono podkreślić, uzupełniając ścisłą notatką o rodzaju elementu lub elementów promieniujących, jak również podaniem klasy, numeru punktu, w którym materiał wymieniono i skrótem "RID" (np. IV b punkt 2, RID). Nadto takie określenie należy uzupełnić wzmianką: "Opakowanie odpowiada przepisom RID".

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

465

(1) Materiały klasy IVb należy przewozić w wagonach krytych.

(2) Personel kolejowy nie może zbliżać się na odległość mniejszą niż 2 m od sztuki przesyłki, zawierającej materiały radioaktywne, chyba że wymagają tego nieodzowne czynności służbowe.

(3) Sztuki przesyłki materiałów radioaktywnych załadowane razem do jednego wagonu muszą stać obok siebie i powinny być umieszczone przede wszystkim w głębi wagonu; sztuka przesyłki materiałów radioaktywnych musi stać w odległości co najmniej 5 m, a grupa sztuk przesyłki z takimi materiałami w odległości 10 m od sztuki przesyłki z przedmiotami klasy VII punktu 2.

(4) Do jednego wagonu nie wolno załadować więcej niż 4 sztuki przesyłki materiałów radioaktywnych Grupy A.

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach (zobacz Dodatek V).

466

Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 1 do 8 należy po obu stronach wagonu umieścić nalepki według wzoru nr 5.

E. Zakazy ładowania razem.

467

Materiałów radioaktywnych grup A i B nie wolno ładować do tego samego wagonu razem:

a) z materiałami wybuchowymi klasy Ia (c. m. 21);

b) z przedmiotami naładowanymi materiałami wybuchowymi klasy Ib (c. m. 61);

c) z materiałami zapłonowymi (ogniami sztucznymi i podobnymi towarami) klasy Ic (c. m. 101);

d) z gazami sprężonymi, skroplonymi lub rozpuszczonymi pod ciśnieniom klasy Id (c. m. 131); jednak przesyłki ekspresowe materiałów radioaktywnych można ładować do jednego wagonu razem ze sprężonym tlenem, mieszaniną tlenu z dwutlenkiem węgla, podtlenkiem azotu, cyklopropanem oraz chlorkiem etylu;

e) z materiałami wytwarzającymi w zetknięciu z wodą gazy zapalne klasy Ie (c. m. 181);

f) z materiałami samozapalnymi klasy II (c. m. 201) ;

g) z materiałami płynnymi łatwo zapalnymi klasy IIIa (c. m. 301);

h) z materiałami stałymi łatwo zapalnymi klasy IIIb (c. m. 331);

i) z materiałami podtrzymującymi palenie klasy IIIc (c. m. 371);

k) z materiałami żrącymi klasy V (c. m. 501).

468

Na przesyłki, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, należy sporządzać oddzielne listy przewozowe [CIM art. 6, § 9d)].

F. Próżne opakowania. Inne przepisy.

469

Próżne opakowania po materiałach radioaktywnych nie mogą po stronie zewnętrznej być zanieczyszczone nawet śladami materiałów radioaktywnych.

470

W magazynach, na stacjach i peronach stacyjnych sztuki przesyłki materiałów radioaktywnych powinny być umieszczane w odległości co najmniej 10 m od sztuk przesyłki z przedmiotami klasy VII, punkt 2); również nie wolno ich ładować na jeden wózek razem z materiałami klasy VII punkt 2.

471-499

KLASA V.

MATERIAŁY ŻRĄCE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

500

Spośród materiałów określonych w tytule klasy V materiały wymienione pod c. m. 501 podlegają przepisom przewidzianym pod c. m. 501 do 522. Materiały te uważa się wskutek tego za materiały RID.

501

1. a) Kwas siarkowy, kwas siarkowy dymiący (kwas siarkowy zawierający bezwodnik, oleum, kwas siarkowy nordhauseński).

b) Akumulatory elektryczne napełnione kwasem siarkowym, szlam ołowiany pochodzący z akumulatorów lub komór ołowianych, zawierający kwas siarkowy.

c) Odpadki kwaśne otrzymywane przy oczyszczaniu olejów mineralnych (Säureharz).

d) Kwas siarkowy odpadkowy, otrzymywany przy wyrobie nitrogliceryny, zupełnie zdenitrowany.

Uwaga. Kwas siarkowy odpadkowy otrzymywany przy wyrobie nitreglicaryny, niezupełnie zdenitrowany, nie jest dopuszczony do przewozu.

e) Kwas azotowy:

1. zawierający najwyżej 70% czystego kwasu (HNO₃);

2. zawierający ponad 70% czystego kwasu (HNO₃).

f) Mieszaniny kwasu siarkowego z kwasem azotowym:

1. zawierające najwyżej 30% czystego kwasu azotowego (HNO₃);

2. zawierające ponad 30% czystego kwasu azotowego (HNO₃).

g) Kwas chlorowodorowy lub solny, mieszaniny kwasu siarkowego z kwasem chlorowodorowym lub solnym.

h) Kwas fluorowodorowy [roztwory wodne zawierające najwyżej 85% czystego kwasu (HF)]; kwas fluoroborowy skoncentrowany [roztwory wodne zawierające więcej niż 44%, ale najwyżej 78% czystego kwasu (HBF₄)].

Uwaga. 1. Kwas fluorowodorowy skroplony jest materiałem klasy Id (zobacz c. m. 131, punkt 5) ; roztwory wodne zawierające więcej niż 85% czystego kwasu (HF) nie są dopuszczone do przewozu.

2. Roztwory kwasu fluoroborowego zawierające więcej niż 78% czystego kwasu (HBF₄) nie są dopuszczone do przewozu.

i) Kwas nadchlorowy w roztworach wodnych zawierających najwyżej 50% czystego kwasu (HClO₄) oraz kwas fluoroborowy rozcieńczony [roztwory wodne zawierające najwyżej 44% czystego kwasu (HBF₄)].

Uwaga. Roztwory wodne kwasu nadchlorowego zawierające ponad 50%, ale najwyżej 72,5% czystego kwasu (HClO₄) są materiałami klasy IIIc (zobacz c. m. 371 punkt 3). Roztwory zawierające więcej niż 72,5% czystego kwasu, również mieszaniny kwasu nadchlorowego z każdą inną cieczą z wyjątkiem wody, nie są dopuszczone do przewozu.

Co do punktów a) do i) również c. m. 501 a pod a) i b).

2. Chlorek siarki. Zobacz również c. m. 501 a pod a).

3. a) Wodorotlenek sodu w roztworze (ług sodowy) i wodorotlenek potasu w roztworze (ług potasowy), również w mieszaninach takich, jak preparaty kaustyczne (ługi kaustyczne), odpadki z rafinerii olejów, zasady organiczne silnie żrące (np. sześciometylenodwuamina, sześciometylonoamina, hydrazyna w roztworze wodnym nie zawierającym więcej niż 72% hydrazyny (N₂H₄). Zobacz również c. m. 501 a pod a).

Uwaga. Roztwory wodne zawierające więcej niż 72% hydrazyny N₂H₄ nie są dopuszczone do przewozu.

b) Akumulatory elektryczne napełnione ługiem potasowym. Zobacz również c. m. 501 a pod c).

4. Brom, Zobacz również c. m. 501a pod a).

5. Kwas chlorooctowy, kwas mrówkowy, zawierające 70% i więcej czystego kwasu. Zobacz również c. m. 501 a pod a).

Uwaga. Przez kwas chlorooctowy należy rozumieć kwas mono-, dwu-, trójchlorooctowy i ich mieszaniny.

6. Kwaśny siarczan sodu i kwaśne fluorki. Zobacz również c. m. 501a pod a).

Uwaga. Kwaśny siarczan sodu nie podlega przepisom RID, jeżeli nadawca zaświadczy w liście przewozowym, że produkt nie zawiera wolnego kwasu siarkowego.

7. Bezwodnik kwasu siarkowego. Zobacz również c. m. 501a pod a) i d).

8. Chlorek acetylu, chlorek benzoilu, pięciochlorek antymonu, chlorek chromylu, tlenochlorek fosforu, pięciochlorek fosforu, trójchlorek fosforu, chlorek sulfurylu, chlorek tionilu, czterochlorek cyny, czterochlorek tytanu, czterochlorek krzemu oraz kwas chlorosulfonowy. Zobacz również c. m. 501a pod a) i e).

9. Płynne substancje drażniące chlorowcowane, np, metylobromaceton. Zobacz również c. m. 501a pod a).

10. a) Roztwory wodne nadtlenku wodoru (woda utleniona), zawierająca ponad 6%, ale najwyżej 40% nadtlenku wodoru.

b) Roztwory wodne nadtlenku wodoru (woda utleniona), zawierające ponad 40%, ale najwyżej 60% nadtlenku wodoru.

Co do punktów a) i b) zobacz c. m. 501 a pod a).

Uwaga. Nadtlenek wodoru i jego roztwory wodne zawierające więcej niż 60% nadtlenku wodoru są materiałami klasy IIIc (zobacz c. m. 371, punkt 1).

11. a) Roztwory podchlorynu zawierające najwyżej 50 g aktywnego chloru na litr;

b) Roztwory podchlorynu zawierające ponad 50 g aktywnego chloru na litr.

Co do punktów a) i b) zobacz c. m. 501 a pod a).

12. Nie oczyszczone próżne naczynia po materiałach żrących wymienionych w punktach 1 do 5 oraz 7 do 9.

501a

Nie są uważane za materiały RID materiały nadane do przewozu na niżej podanych warunkach:

a) materiały wymienione w punktach 1 a) do d), e) 1, f) 1, g) do i) oraz 2 do 11 w ilościach do 1 kg każdego z tych materiałów, jeśli są zapakowane do naczyń szczelnie zamkniętych, odpornych na działanie zawartości i ułożonych starannie w mocnych i szczelnie zamkniętych opakowaniach ze ścisłego drewna;

b) materiały wymienione w punktach 1 e) 2 oraz 1 f) 2, w ilościach do 200 gr każdego z tych materiałów, jeśli są zapakowane do naczyń szczelnie zamkniętych odpornych na działanie zawartości i jeżeli ułożono najwyżej 10 takich naczyń w skrzyni drewnianej, przekładając obojętnym chłonnym materiałem wypełniającym;

c) akumulatory elektryczne napełnione ługiem potasowym (punkt 3b), złożone z komór metalowych tak zamkniętych, ażeby ług potasowy nie mógł z nich wyciekać i jeżeli są zabezpieczone od zwarcia;

d) bezwodnik kwasu siarkowego (punkt 7), zmieszany lub nie zmieszany z nieznaczną ilością kwasu fosforowego, jeżeli jest zapakowany w hermetycznie zamknięte zaopatrzone w uchwyty mocne pudła blaszane, ważące najwyżej 15 kg;

e) pięciochlorek fosforu (punkt 8) sprasowany w bloki, ważące nie więcej niż 10 kg i zapakowane w hermetycznie zamknięte pudla blaszane, umieszczone następnie pojedynczo lub po kilka w pace z łat, skrzyni albo w małych pojemnikach (małych kontenerach).

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnego opakowania podane są pod F).

A. Sztuki przesyłki.

1 Ogólne przepisy o opakowaniu.

502

(1) Opakowanie musi być tak zamknięte i tego rodzaju, aby nic z jego zawartości nie mogło się przedostać na zewnątrz. Specjalne przepisy dotyczące akumulatorów elektrycznych [punkty 1 b) i 3 b)] są podane pod c. m. 504.

(2) Materiał, z którego jest zrobione opakowanie i jego zamknięcia, nie może ulegać działaniu zawartości ani tworzyć z nią szkodliwych związków.

(3) Opakowanie i jego zamknięcia muszą być we wszystkich swych częściach tak mocne i trwałe, aby się nie rozluźniały podczas przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym warunkom przewozu. W szczególności przy materiałach w stanie ciekłym lub w roztworach, jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie ma innych postanowień, muszą naczynia i ich zamknięcia stawiać opór ciśnieniu, jakie może się wytworzyć w normalnych warunkach przewozu wewnątrz naczyń, przy uwzględnieniu również obecności powietrza. W tym celu należy pozostawić wolną przestrzeń dostatecznie dużą, biorąc pod uwagę temperaturę napełnienia i temperaturę otoczenia w czasie przewozu. Opakowanie wewnętrzne powinno być dobrze ułożone w opakowaniu zewnętrznym.

(4) Jeśli jest przepisane lub dozwolone używanie naczyń szklanych, porcelanowych, kamionkowych i tym podobnych, albo z odpowiedniego materiału plastycznego, to, jeśli nie ma innego przepisu, naczynia te należy układać w naczyniach ochronnych. Naczynia szklane, porcelanowe lub kamionkowe albo z innych podobnych materiałów należy troskliwie ułożyć, przekładając materiałem wypełniającym. Materiały wypełniające powinny być dostosowane do właściwości materiałów pakowanych.

Butelki i inne naczynia szklane muszą być wolne od wad, które mogłyby osłabić ich wytrzymałość; w szczególności ciśnienie wewnętrzne musi być odpowiednio zmniejszone. Grubość ścian nie może być w żadnym przypadku mniejsza niż 2 mm, nie może być ona mniejsza niż 3 mm, jeśli ciężar naczynia przekracza 35 kg.

Zamknięcie musi być zabezpieczone dodatkowym urządzeniem jak czop, kaptur, opieczętowanie, przewiązanie itp., które nadaje się do przeszkodzenia rozluźnianiu podczas przewozu.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

503

(1) Materiały wymienione w punktach 1 do 6 (co do materiałów żrących zawartych w komorach akumulatorów elektrycznych zobacz c. m. 504) należy pakować do odpowiednich naczyń z zachowaniem następujących przepisów specjalnych:

a) odpadki kwaśne otrzymywane przy oczyszczaniu olejów mineralnych (punkt 1 c), zawierające kwas siarkowy mogący ociekać, tylko w naczynia z drewna lub żelaza;

b) kwas azotowy wymieniony w punkcie 1 e) 2 oraz mieszaniny kwasu siarkowego z kwasem azotowym wymienione w punkcie 1 f) 2:

1. w balony lub butelki szklane, zamknięte korkiem ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów; naczynia należy ustawić w pozycji stojącej w koszach żelaznych lub wiklinowych albo w mocnych skrzyniach drewnianych i umocować w nich;

2. w naczynia metalowe, które nie mogą ulegać działaniu przewożonego kwasu i ewentualnie zawartych w nich zanieczyszczeń.

Sztuki przesyłki, które mogą być przetaczane, nie powinny ważyć ponad 400 kg, a jeżeli ich waga przekracza 275 kg, muszą być zaopatrzone w obręcze do przetaczania.

Naczynia wolno napełniać najwyżej do 93% ich pojemności;

c) kwas fluorowodorowy i skoncentrowany kwas fluoroborowy (punkt 1 h) tylko do naczyń z ołowiu, z żelaza powleczonego ołowiem albo wyłożonych od wewnątrz odpowiednim materiałem plastycznym albo sporządzonych z odpowiedniego materiału plastycznego.

Naczynia z ołowiu lub z odpowiedniego materiału plastycznego należy ułożyć w drewnianych skrzyniach zewnętrznych.

Roztwory kwasu fluorowodorowego, zawierające od 60 do 85% czystego kwasu, można również pakować do naczyń żelaznych nie powleczonych ołowiem.

Naczynia żelazne z roztworem kwasu fluorowodorowego, zawierającym 41% i więcej czystego kwasu oraz naczynia żelazne ze skoncentrowanym kwasem fluoroborowym powinny być zamknięte nagwintowanymi korkami.

d) materiały wymienione w punkcie 3 a) (z wyjątkiem hydrazyny) tylko do naczyń z żelaza, ze szkła, porcelany, kamionki lub podobnych materiałów albo z odpowiedniego materiału plastycznego; hydrazynę tylko do hermetycznie zamykanych naczyń szklanych o pojemności najwyżej 5 l, odpowiednio układając w pudełkach, umieszczonych następnie w skrzyniach drewnianych, albo do naczyń aluminiowych (co najmniej 99,5% Al), ze stali nierdzewnej lub żelaza powleczonego ołowiem. Wszystkie te naczynia muszą wytrzymywać ciśnienie wewnętrzne 1 kg/cm² i mogą być napełnione tylko do 93% ich pojemności;

e) kwaśny siarczan sodu i kwaśne fluorki (punkt 6) do szczelnych naczyń ze szkła, jak beczek, albo do beczek metalowych wyłożonych od wnętrza ołowiem, albo do beczek tekturowych lub z dykty, podwójnych lub powleczonych wewnątrz parafiną lub podobnym materiałem, albo w worki z chlorku poliwinylu, dobrze przewiązane i umieszczone w drewnianych beczkach lub skrzyniach, których ściany, dna i wieka nie mogą uszkodzić worków; worki te muszą być w ten sposób trwale umieszczone, aby w czasie przewozu nie mogły się przesuwać w swym opakowaniu ochronnym.

(2) Naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowe i tym podobne należy układać w naczyniach ochronnych, wyłożonych materiałem wypełniającym. Z wyjątkiem przewozu kwasu azotowego [punkt 1 e 2)] oraz mieszanin kwasu siarkowego z kwasem azotowym [punkt 1 f) 2)] wyłożenie materiałem wypełniającym nie jest konieczne, jeżeli naczynia umieszczono sprężyście w żelaznych koszach ochronnych o pełnych ścianach. Jako materiału wypełniającego należy używać niepalnych materiałów chłonnych - z wyjątkiem popiołu z węgla - jeżeli naczynia zawierają:

a) dymiący kwas siarkowy [punkt 1 a)], zawierający co najmniej 20% wolnego bezwodnika, albo

b) kwas azotowy, zawierający ponad 70% czystego kwasu [punkt Ie) 2)], albo

c) mieszaniny kwasu siarkowego z kwasem azotowym, zawierające ponad 30% czystego kwasu azotowego [punkt 1 f) 2], albo

d) roztwory wodne kwasu nadchlorowego [punkt 1 i)], zawierające ponad 30% tego kwasu, albo

e) brom [punkt 4].

(3) Przy kwasie azotowym, zawierającym 60% i więcej, ale najwyżej 70% czystego kwasu [punkt 1 e) 1], w balonach szklanych lub podobnych kruchych naczyniach, które są włożone do otwartych naczyń ochronnych, łatwo zapalne materiały wypełniające muszą być odpowiednio impregnowane w takim stopniu, by nawet przy zetknięciu z płomieniem nie zapalały się. Przy kwasie azotowym, zawierającym ponad 70% czystego kwasu [punkt 1 e) 2)] i przy mieszaninach kwasu siarkowego z kwasem azotowym, zawierających ponad 30% czystego kwasu azotowego [punkt 1 f) 2)] chłonne materiały wypełniające nie mogą z zawartością naczyń wytwarzać niebezpiecznych związków; grubość wewnętrznej warstwy chłonnej nie może w żadnym miejscu być mniejsza niż 4 cm.

(4) Opakowanie ochronne naczyń kruchych z materiałami, wymienionymi w punktach 1 do 5, z wyjątkiem skrzyń, powinny być zaopatrzone w uchwyty. Z wyjątkiem kwasu azotowego zawierającego ponad 70% czystego kwasu oraz mieszanin kwasu siarkowego z azotowym, zawierających ponad 30% czystego kwasu azotowego, sztuka przesyłki drobnej nie może ważyć więcej niż 75 kg.

(5) W przesyłkach wagonowych wolno przewozić luzem:

a) odpadki kwaśne otrzymywane przy oczyszczaniu olejów mineralnych (punkt 1 c), zawierające tylko nieznaczne ilości kwasu siarkowego, mogące sączyć się [zobacz c. m. 516 (1)];

b) kwaśny siarczan sodu (punkt 6) [zobacz c. m. 516 (2)].

(6) Odnośnie do przewozu materiałów wymienionych w punktach 1 a) i d) do i), 2, 3 a) oraz kwasu mrówkowego wymienionego w punkcie 5, zobacz c. m. 517.

504

(1) Komory akumulatorów elektrycznych napełnione kwasem siarkowym (punkt 1 b) muszą być unieruchomione w skrzyniach do bateryj. Akumulatory należy zabezpieczyć od zwarcia i ułożyć w skrzynie zewnętrzne, przekładając chłonnym materiałem wypełniającym. Sztuki przesyłki należy zaopatrzyć w uchwyty.

Jeżeli jednak komory są zrobione z wytrzymałego na wstrząsy i uderzenia materiału i tak urządzane, że kwas nie może wytryskiwać na zewnątrz w niebezpiecznej ilości, to opakowanie akumulatorów nie jest konieczne. Komory muszą być zabezpieczone od przesuwania się, przewrócenia i uszkodzenia i zaopatrzone w uchwyty. Sztuki przesyłki nie mogą mieć na zewnątrz kwasów w ilościach zagrażających niebezpieczeństwem.

Również komory i baterie wbudowane do pojazdów nie wymagają specjalnego opakowania, jeżeli pojazdy te są dobrze umocowane w wagonie kolejowym.

(2) Komory akumulatorów elektrycznych, napełnione ługiem potasowym [punkt 3 b)] muszą być sporządzane z metalu, a ich górna część musi być tak urządzona, aby ług nie mógł wytryskiwać w niebezpiecznej ilości. Akumulatory należy zabezpieczyć od zwarcia i umieścić w drewnianej skrzyni zewnętrznej.

505

(1) Bezwodnik kwasu siarkowego (punkt 7) należy pakować:

a) w zalutowane naczynia z blachy czarnej lub białej, albo w hermetycznie zamknięte butle z blachy czarnej, białej lub miedzi, albo

b) w zatopione na końcu naczynia szklane lub w hermetycznie zamknięte naczynia porcelanowe, kamionkowe i tym podobne.

(2) Naczynia należy ułożyć, przekładając niepalnym i chłonnym materiałem wypełniającym, w opakowaniu z drewna, blachy czarnej lub białej.

506

(1) Materiały wymienione w punkcie 8 należy pakować:

a) w naczynia ze stali, ołowiu lub miedzi, albo

b) w naczynia szklane z oszlifowanymi korkami szklanymi; naczynia te należy układać, przekładając materiałem wypełniającym, w opakowaniu z drewna lub, jeżeli zawierają więcej niż 5 kg materiału, w opakowaniu metalowym.

(2) Odnośnie do przewozu kwasu chlorosulfonowego i chlorku tionylu (punkt 8) w wagonach-pojemnikach, zobacz c. m. 517.

507

Płynne chlorowcowane substancje drażniące (punkt 9) należy pakować:

a) w ilościach najwyżej 100 g w ampułki szklane, zatapiane na końcu, które należy napełniać najwyżej do 95% ich pojemności i układać pojedynczo lub po kilka w naczyniach blaszanych lub drewnianych, przekładając niepalnym i chłonnym materiałem wypełniającym;

b) w naczynia szklane z oszlifowanymi korkami szklanymi, mające najwyżej 5 1 pojemności. Naczynia te należy wypełniać najwyżej do 95% ich pojemności i układać, przekładając niepalnym chłonnym materiałem wypełniającym, bądź w skrzyni wyłożonej blachą lutowaną, która przy większej ilości naczyń ale może zawierać więcej niż 20 1 materiałów drażniących, bądź też każde oddzielnie w pudełkach z blachy lutowanej, które pojedynczo lub po kilka powinny być ułożone w skrzyniach, albo

c) w butelki metalowe z zamknięciem wkręcanym, które można napełniać tylko do 95% ich pojemności.

508

(1) Roztwory wodne nadtlenku wodoru, zawierające ponad 6%, ale najwięcej 40% nadtlenku wodoru [punkt 10a)], należy pakować do naczyń ze szkła, porcelany, kamionki, aluminium o zawartości co najmniej 99,5% aluminium, albo ze stali specjalnej, która nie może spowodować rozkładu nadtlenku wodoru, albo z odpowiedniego materiału plastycznego.

Naczynia o pojemności do 3 litrów należy układać, przekładając odpowiednim ogniotrwałym materiałem wypełniającym, w skrzyniach drewnianych. Jedna taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 35 kg.

Jednak naczynia o objętości powyżej 3 litrów muszą odpowiadać następującym warunkom:

a) naczynia z aluminium i ze stali specjalnej muszą być umieszczone w pozycji stojącej. Waga jednej sztuki przesyłki nie może przekraczać 250 kg;

b) naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowa lub z materiału plastycznego należy pakować w opakowanie ochronne zaopatrzone w uchwyty, w których muszą zachować pozycję stojącą. Z wyjątkiem naczyń z materiału plastycznego, naczynia wewnętrzne należy układać w opakowaniu zewnętrznym, przekładając odpowiednimi niepalnymi materiałami wypełniającymi. Jedna taka sztuka przesyłki nie może ważyć więcej niż 90 kg.

Co do zamknięcia i stopnia napełnienia zobacz ustąp (3).

(2) Roztwory wodne nadtlenku wodoru, zawierające ponad 40% ale najwyżej 60% nadtlenku wodoru (punkt 10 b) należy pakować:

a) w naczynia aluminiowe o zawartości co najmniej 99,5% aluminium, albo ze stali specjalnej, która nie może spowodować rozkładu tlenku wodoru. Naczynia muszą mieć możność pozostawania w pozycji stojącej, pojemność naczyń nie może przekraczać 200 litrów;

b) w naczynia szklane, porcelanowe, kamionkowe lub z odpowiedniego materiału plastycznego o pojemności najwyżej 20 litrów. Każde naczynie należy ułożyć, przekładając chłonnymi, niepalnymi, obojętnymi materiałami wypełniającymi, w opakowaniu z blachy żelaznej o pełnych ścianach, wyłożonym od wewnątrz podwójnie odpowiednimi materiałami; to opakowanie należy z kolei umieścić w skrzyni drewnianej z pokrywą w formie daszka.

Co do zamknięcia i stopnia napełnienia zobacz ustęp (3).

(3) Naczynia o pojemności do 3 litrów muszą być zaopatrzone w hermetyczne zamknięcie. W tym przypadku naczynia napełnia się taką ilością roztworów w gramach, która równa jest co najmniej 2/3 liczby cm³ wyrażającej pojemność naczynia.

Naczynia o pojemności ponad 3 litry muszą być zaopatrzone w zamknięcia specjalne, które przeciwdziałają wytwarzaniu się nadciśnienia w naczyniu oraz wyciekaniu płynu i dostawaniu się obcych substancji do wnętrza naczynia. Przy naczyniach pojedynczo zapakowanych naczynie zewnętrzne, musi być zaopatrzone w kaptur, który ochrania zamknięcie i równocześnie dozwala stwierdzić, czy urządzenie zamykające jest skierowane do góry. Naczynia te można napełniać najwyżej do 95% ich pojemności.

(4) Co do przewozu w wagonach-pojemnikach i wagonach-garnkach zobacz c. m. 517.

509

(1) Roztwory podchlorynów (punkt 11) należy pakować:

a) do naczyń ze szkła, porcelany, kamionki i tym podobnych albo do naczyń z odpowiedniego materiału plastycznego, które należy umieścić w opakowaniu ochronnym; naczynia kruche należy zabezpieczyć przekładając materiałem wypełniającym, albo,

b) do beczek metalowych, wyłożonych od wewnątrz odpowiednim materiałem.

(2) Dla roztworów podchloranów wymienionych w punkcie 11 b) naczynia lub beczki winny być zaopatrzone w urządzenia do wypuszczania oparów lub w wentyle ciśnienia (klapy bezpieczeństwa).

(3) Co do przewozu w wagonach-pojemnikach zobacz c. m. 517.

3. Pakowanie razem.

510

Spośród materiałów wymienionych pod c. m. 501 [z wyjątkiem materiałów wymienionych w punktach 1 e) 2 i 1 f) 2, których nie wolno łączyć w jedną sztukę przesyłki, ani razem ze sobą, ani z materiałami innych punktów tej c. m., ani z materiałami lub przedmiotami innych klas, ani z innymi towarami] można łączyć w jedną sztukę przesyłki razem ze sobą, albo z materiałami lub przedmiotami innych klas, albo z innymi towarami tylko niżej podane materiały i tylko pod następującymi warunkami:

a) razem ze sobą: materiały wymienione w tym samym punkcie. Po opakowaniu ich według przepisów dla sztuki przesyłki należy je łączyć w drewnianym pakowaniu zbiorowym albo w małym pojemniku (małym kontenerze);

b) razem ze sobą albo z materiałami lub przedmiotami innych klas, jeżeli i o ile pakowanie razem jest również dla nich dozwolone - albo z innymi towarami:

1. materiały wymienione w punkcie 1 [z wyjątkiem materiałów wymienionych w punktach 1 e) 2 i 1 f) 2], 2 do 5,7 i 11, w ilości najwyżej 15 kg każdego z tych materiałów,

2. materiały wymienione w punkcie 8 w ilości najwyżej 5 kg każdego z tych materiałów;

3. materiały wymienione w punktach 10 a) w naczyniach o zawartości najwyżej po 1 kg, ogółem najwyżej 10 kg.

Materiały opakowane według przepisów dla sztuk przesyłki należy łączyć razem z innymi towarami w drewnianym opakowaniu zbiorowym albo w małym pojemniku (małym kontenerze); opakowanie zbiorowe nie może ważyć więcej niż 75 kg.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki (zobacz Dodatek V).

511

Skrzynie z akumulatorami elektrycznymi [punkty 1 b) i 3 b)] muszą posiadać wyraźny i nie zacierający się napis "Akumulatory elektryczne". Napis ma być sporządzony w jednym z języków urzędowych kraju wysyłającego i oprócz tego w języku francuskim, niemieckim lub włoskim, chyba że taryfy międzynarodowe lub specjalne porozumienia, zawarte między zarządami kolejowymi, postanawiają inaczej.

512

(1) Każda sztuka przesyłki z materiałami wymienionymi w punktach 1 do 4, 7 do 9 i 10 b) musi być zaopatrzona w nalepkę według wzoru nr 4. Jeżeli materiały są w stanie płynnym i są zapakowane do naczyń kruchych, umieszczonych w skrzyniach lub w innym opakowaniu ochronnym w sposób niewidoczny od zewnątrz, każda sztuka przesyłki musi być zaopatrzona ponadto w nalepki według wzorów nr 7 i 8. Nalepki wg wzoru nr 7 należy umieścić u góry na dwu przeciwległych ścianach skrzyli, a na innych opakowaniach w odpowiedni sposób.

(2) Nalepki przepisane w ustępie (1) należy umieszczać również na sztukach przesyłki, w których materiały wymienione w punktach 1 do 4, 7 do 9 i 10 b) są zapakowane razem z innymi materiałami, przedmiotami lub towarami zgodnie z postanowieniami c. m. 510.

(3) Każda skrzynia zawierająca akumulatory elektryczne [punkty 1 b i 3 b)], jak również sztuki przesyłki, które ważą nie więcej niż 75 kg i zawierają materiały wymienione w punktach 1, 2, 3, 5, 7 i 11, a które według c. m. 515 (2) wolno ładować do wagonów krytych, muszą być zaopatrzone ponadto na dwu przeciwległych ścianach w nalepki według wzoru nr 7.

(4) W razie przewozu w przesyłkach wagonowych umieszczanie na sztukach przesyłki nalepki według wzoru nr 4, przewidziane wyżej pod (1) i (2), nie jest konieczne (zobacz również c. m. 519).

B. Sposób nadawania. Ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

513

Materiały wymienione w punktach 1 do 5, 7, 10 b) i 11 można przewozić jako przesyłki pośpieszne tylko w przesyłkach wagonowych, z wyjątkiem takich przesyłek, które według c. m. 515 (2) można ładować do wagonów krytych.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

514

(1) Nazwa towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 501. Gdy punkty 3 i 9 nie podają nazwy materiału, należy podać nazwę handlową. Nazwę towaru należy podkreślić kolorem czerwonym i uzupełnić przez podanie klasy, numeru punktu, w którym materiał wymieniono, ewentualnie również litery, z dodaniem skrótu "RID" (n. p. V, punkt 1 e) 2, RID).

(2) Nadawca musi w liście przewozowym zaświadczyć, co następuje:

a) w razie zapakowania materiałów w naczynia kruche:

dla kwasu siarkowego dymiącego [punkt 1 a)]:

zawartość wolnego bezwodnika;

dla kwasu azotowego [punkt 1 e)]:

zawartość czystego kwasu (HNO₃);

dla mieszanin kwasu siarkowego z kwasem azotowym [punkt 1 f)]:

zawartość czystego kwasu azotowego (HNO₃);

dla kwasu nadchlorowego [punkt 1 i)]:

zawartość kwasu nadchlorowego;

dla roztworów wodnych nadtlenku wodoru (punkt 10):

zawartość nadtlenku wodoru:

Bez powyższych wskazówek naczynia kruche, zawierające dymiący kwas siarkowy i kwas nadchlorowy, muszą być opakowane zgodnie z c. m. 503 (2), zawierające kwas azotowy oraz mieszaniny kwasu siarkowego z kwasem azotowym zgodnie z c. m. 503 (1) b), (2) i (3), a roztwory wodne nadtlenku wodoru zgodnie z c. m. 508 (2).

b) dla kwasu fluorowodorowego [punkt 1 h)]: zawartość fluorowodoru.

Bez takiej wskazówki uważa się kwas za kwas fluorowodorowy, zawierający 41% i więcej fluorowodoru [c. m. 503 (1) c)]; przy przewozie w wagonach-pojemnikach cysterny muszą być zrobione z blachy żelaznej pokrytej ołowiem [c. m. 517 (3)];

c) jeżeli przewóz opakowanego kwaśnego siarczanu sodu (punkt 6) odbywa się w wagonie krytym lub jeżeli materiał ten przewozi się luzem jako przesyłka wagonowa w wagonie wyłożonym tylko parafinowaną lub smołowaną tekturą [zobacz c. m. 516 (2)], należy zamieścić wzmiankę "kwaśny siarczan sodu, suchy".

(3) W listach przewozowych, sporządzanych na przesyłki, w których materiał wymieniony pod c. m. 501 zapakowano razem w jednej sztuce przesyłki z innymi materiałami RID albo razem z innymi towarami, należy wzmianki przewidziane dla każdego z tych materiałów i przedmiotów umieścić osobno.

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

515

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały wymienione w punktach 1 do 6, 7, 10 b) i 11 należy ładować do wagonów niekrytych.

(2) Do wagonów niekrytych lub krytych pod oponami można ładować bez względu na ilość sztuk przesyłki:

a) sztuki przesyłki zawierające materiały wymienione w ustępie (1), w formie mocnych beczek metalowych, pod warunkiem, że beczki te będą ustawiane otworami do góry i tak umocowane, by nie mogły się przetaczać ani przewracać.

Jednak - jako przesyłki drobne - beczki z kwasem fluorowodorowym [punkt 1 h)] i z roztworami podchlorynów (punkt 11) nie mogą ważyć więcej niż 75 kg, a beczki z materiałami wymienionymi w punkcie 3 mogą być napełnione najwyżej do 95% ich pojemności;

b) sztuki przesyłki z naczyń kruchych, jeśli każde naczynie jest umieszczone w ochronnym opakowaniu, wyłożonym materiałem wypełniającym, jaki odpowiada przepisom opakowania przewidzianym w c. m. dla każdego materiału, a jeśli chodzi o materiały wymienione w punktach 1, 3, 5, 10 a i 11, to umieszczone w koszach żelaznych; sztuki przesyłki zawierające kwas azotowy [punkt 1 e) 2)] pakowany w naczynia kruche, lub mieszaniny kwasu siarkowego z kwasem azotowym [punkt 1 f) 2)], ułożone w skrzyniach drewnianych z pełnymi ściankami z przełożeniem materiałem wypełniającym według przepisów c. m. 503 (2) i (3), nie mogą ważyć ponad 55 kg;

c) gaśnice, zawierające kwasy wymienione w punkcie 1;

d) akumulatory elektryczne [punkty 1 b) i 3 b)].

(3) Naczynia kruche, należące do jednej i tej samej przesyłki, należy tak umocować, by nie mogły się przesuwać i aby wypłynięcie zawartości nie było możliwe.

Sztuki przesyłki zawierające materiały wymienione w punktach 1 e) 2 i 1 f) 2 muszą spoczywać na stałej podstawie; zabronione jest stosowanie do klinowania siana lub innych materiałów łatwo zapalnych. Wagony przeznaczone do przewozu tych materiałów muszą być przed przewozem dokładnie oczyszczone, a w szczególności starannie oczyszczone ze wszystkich zapalnych pozostałości (siano, słoma, papier itp.).

(4) Jeżeli jedna i ta sama przesyłka obejmuje balony szklane i butle kamionkowe, to takie naczynia należy ułożyć oddzielnie.

(5) Co do używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi do przewozu materiałów wymienionych w punktach 1 e) 2 i 1 f) 2 zobacz Dodatek IV.

b. Dla przewozu luzem.

516

(1) Jeżeli odpadki kwaśne otrzymywane przy oczyszczaniu olejów mineralnych [punkt 1 c)] przewozi się luzem w przesyłkach wagonowych, wówczas podłogę wagonu należy pokryć dostateczną warstwą zmielonego lub drobno potłuczonego wapnia lub wapna gaszonego.

(2) Kwaśny siarczan sodu (punkt 6) przy przewozie luzem w przesyłkach wagonowych należy ładować do wagonów wyłożonych ołowiem albo dostatecznie grubą warstwą parafinowanej lub bitumizowanej tektury. Wagony niekryte należy nakrywać oponami w taki sposób, aby opony nie mogły dotykać ładunku.

c. Dla wagonów - pojemników.

517

(1) Materiały wymienione w punkcie 1 (z wyjątkiem akumulatorów elektrycznych, szlamu ołowianego zawierającego kwas siarkowy i odpadków kwaśnych otrzymywanych przy oczyszczaniu olejów mineralnych), w punktach 2, 3 a), kwas mrówkowy (punkt 5), kwas chlorosulfonowy i chlorek tionylu (punkt 8) oraz materiały wymienione w punktach 10 i 11 wolno przewozić w wagonach-pojemnikach; naczynia i ich zamknięcia muszą odpowiadać ogólnym przepisom c. m. 502 [zobacz jednak ustępy (5) i (6)].

(2) Cysterny zawierające płyny wymienione w punktach 1 e) 2 i 1 f) 2 muszą odpowiadać warunkom przewidzianym dla naczyń metalowych [zobacz c. m. (1) b)]. Można je napełniać najwyżej do 95% ich pojemności.

(3) Dla przewozu kwasu fluorowodorowego [punkt 1 h)] cysterny muszą być zrobione z blachy żelaznej powleczonej ołowiem; dla przewozu kwasu fluorowodorowego zawierającego 60% do 85% fluorowodoru można używać również naczyń żelaznych nie pokrytych ołowiem. Naczynia nie mogą posiadać w swych dolnych częściach rur odpływowych, lecz muszą być opróżniane górą za pomocą sprężonego powietrza.

(4) Przy wagonach-pojemnikach zawierających hydrazynę [punkt 3 a)] otwory muszą być hermetycznie zamknięte, a zamknięcie musi być chronione przez dobrze umocowany kaptur metalowy.

(5) Dla przewozu roztworów wodnych nadtlenku wodoru (punkt 10) należy używać wagonów-garnków lub cystern. Cysterny muszą być zrobione ze spawanego aluminium, zawierającego co najmniej 99,5% czystego aluminium, albo ze stali specjalnej, która nie może spowodować rozkładu nadtlenku wodoru. Naczynia nie mogą mieć w swej dolnej części żadnych otworów. Jednak, jeżeli istnieją cysterny z otworami w ich dolnej części, to otwory te należy na czas przewozu dobrze zamknąć i zablokować.

Zamknięcie pojemników i garnków musi być takie, aby w naczyniu nie mogło powstać nadmierne ciśnienie, ani ciecz nie mogła wytryskać na zewnątrz, ani do wnętrza naczynia nie dostawały się obce substancje.

(6) Cysterny przeznaczone do przewozu roztworów podchlorynu (punkt 11) muszą być wyłożone odpowiednim materiałem. Dla przewozu roztworów podchlorynu, zawierających ponad 50 g aktywnego chloru na litr, wagony-pojemniki powinny poza tym być tak skonstruowane, aby w naczyniu nie mogło powstać nadmierne ciśnienie, ani ciecz nie mogła wytryskać na zewnątrz.

d. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

518

(1) Z wyjątkiem kruchych sztuk przesyłki i sztuk przesyłki zawierających materiały wymienione w punktach 1, 3 b), 4, 7 i 10 można sztuki przesyłki zawierające materiały niniejszej klasy ładować do małych pojemników (małych kontenerów).

(2) Materiały wymienione w punktach 1 a) i d) do i), 2, 3 a, kwas mrówkowy (punkt 5), kwas chlorosulfonowy i chlorek tionylu (punkt 8) można ładować również do małych pojemników (małych kontenerów), które odpowiadają warunkom dla naczyń powożonych jako sztuki przesyłki.

(3) Kwaśny siarczan sodu (punkt 6) można również umieścić bez opakowania wewnętrznego w zamkniętych małych pojemnikach (małych kontenerach), które muszą odpowiadać przepisom c. m. 516 (2).

(4) Zakazy ładowania razem, przewidziane pod c. m. 520, obowiązują również odnośnie małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach (zobacz Dodatek V).

519

Przy przewozie materiałów wymienionych w punktach 1 do 4, 7 do 9 i 10 b) należy na obu ścianach bocznych wagonu umieścić nalepki według wzoru nr 4.

E. Zakazy ładowania razem.

520

(1) Kwasu siarkowego i mieszanin zawierających kwas siarkowy [punkty 1 a) do d), f) i g)] jak również bezwodnika kwasu siarkowego (punkt 7) oraz kwasu chlorosulfonowego (punkt 8) nie wolno ładować do jednego wagonu razem:

a) z materiałami wybuchowymi chloranowymi i nadchloranowymi, wymienionymi w punkcie 13 klasy I a (c. m. 21);

b) z chloranami, chlorynami lub mieszaninami chloranów, nadchloranów i chlorynów, wymienionymi w punktach 4a), c) i d) klasy III c (c. m. 371).

(2) Kwasu azotowego [punkt 1 e) 2] oraz mieszanin kwasu siarkowego z kwasem azotowym [punkt 1 f) 2)] nie wolno ładować do jednego wagonu razem:

a) z materiałami wybuchowymi klasy I a (c. m. 21);

b) z przedmiotami wypełnionymi materiałami wybuchowymi klasy I b (c. m. 61);

c) z tlenochlorkiem węgla, wymienionym w punkcie 8 a) klasy I d (c. m. 131);

d) z materiałami samozapalnymi, wymienionymi w punktach 3 i 9 b) c. m. 201, jak również z innymi materiałami klasy II (c. m. 201), gdy opakowanie zewnętrzne nie jest metalowe;

e) z materiałami płynnymi łatwo zapalnymi klasy III a (c. m. 301);

f) z materiałami stałymi łatwo zapalnymi klasy III b (c. m. 331).

(3) Akumulatorów elektrycznych i szlamu ołowianego (punkt 1 b) nie wolno ładować do jednego wagonu razem z kwasem pikrynowym, wymienionym w punkcie 7 klasy I a (c. m. 21).

(4) Kwasów i przedmiotów wymienionych w punktach 1, 5, 7 oraz kwasu chlorosulfonowego (punkt 8) nie wolno ładować do jednego wagonu razem ani z azydkiem baru (punkty 11 i 12 klasy IV a), ani z fosforkiem cynku (punkt 15 klasy IV a) ani z azydkiem sodu lub ze środkami odchwaszczającymi chlorowanymi (punkt 16 klasy IV a) (c. m. 401).

(5) Materiałów klasy V nie wolno ładować do jednego wagonu razem z minerałami radioaktywnymi klasy IV b) (c. m. 451).

521

Na przesyłki, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, należy sporządzać osobne listy przewozowe (CIM, art. 6, § 9 d).

F. Próżne opakowania. Inne przepisy.

522

(1) Naczynia wymienione w punkcie 12 nadawane w przesyłkach drobnych, muszą być szczelnie zamknięte.

(2) Nazwa towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 501, nazwę towaru należy podkreślić kolorem czerwonym i uzupełnić przez dodanie klasy i numeru punktu, w którym towar wymieniono z dodaniem skrótu "RID" (np. V, punkt 12, RID).

(3) Nie oczyszczone próżne naczynia po kwasie fluorowodorowym [punkt 1 h) ] należy zaopatrzyć w nalepki wg wzoru Nr 4 (zobacz. Dodatek V) i nie mogą posiadać one na zewnątrz śladów kwasu.

523-599

KLASA VI.

MATERIAŁY BUDZĄCE ODRAZĘ LUB ZARAŹLIWE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

600

Spośród materiałów określonych w tytule klasy VI dopuszcza się do przewozu tylko materiały wymienione pod c. m. 601 i to na warunkach przewidzianych pod c. m. 601 do 616. Materiały te uważa się wobec tego za materiały RID.

601

1. Świeże ścięgna, obrzynki skór świeżych nie wapniowane lub nie solone i odpadki ścięgien świeżych lub świeżych skór, świeże rogi i racice lub kopyta nie oczyszczone z kości i miękkich części przylegających do nich, świeże kości nie oczyszczone z mięsa i innych miękkich części przylegających do nich, szczecina świńska surowa i sierść świńska surowa.

Uwaga. Mokre i świeże obrzynki skór wapniowane lub solone nie podlegają przepisom RID.

2. Skóry świeże, tj. skóry nie solone i solone, które ociekają w uciążliwej ilości krwawą słoną posoką.

Uwaga. Dobrze nasolone skóry, zawierające tylko nieznaczną ilość wilgoci, nie podlegają przepisom RID.

3. Kości oczyszczone lub suszone, rogi i racice lub kopyta oczyszczone albo suche.

Uwaga. Kości odtłuszczone i suche, nie wydające zapachu gnilnego, nie podlegają przepisom RID.

4. Żołądki cielęce, świeże, oczyszczone z wszelkich resztek pokarmu.

Uwaga. Żołądki cielęce suszone, nie wydzielające żadnego zapachu niemiłego, nie podlegają przepisom RID.

5. Prasowane pozostałości od wyrobu kleju ze skór (odpadki zawierające wapno, pozostałości od wapniowania obrzynków skór lub pozostałości używane jako nawóz).

6. Nie prasowane pozostałości od wyrobu kleju ze skór.

7. Uryna zdrowa zabezpieczona od rozkładu.

8. Części anatomiczne, wnętrzności i gruczoły, zdrowe lub zakażone oraz inne budzące odrazę lub zaraźliwe materiały pochodzenia zwierzęcego, nie wymienione wyżej w punktach 1 do 7.

9. Obornik mieszany ze słomą.

10. Odchody (fekalia) pochodzące z ustępów i inne odchody (fekalia).

11. Próżne opakowania i próżne worki po materiałach wymienionych w punktach 1 do 6, 8 i 10, jak również opony, które służyły do przykrycia materiałów klasy VI.

12. Próżne opakowania po materiałach wymienionych w punkcie 7.

Uwaga do punktów 11 i 12. Opakowanie nie oczyszczone jest wyłączone od przewozu.

2.

Przepisy przewozowe.

(Przepisy dotyczące próżnego opakowania i opon podane pod F).

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

602

(1) Opakowanie powinno być tak zamknięte i tak szczelne, aby nic z jego zawartości nie mogło się przedostać na zewnątrz. Co do przepisów specjalnych, dotyczących naczyń metalowych, zawierających materiały wymienione w punktach 1 i 8 patrz c. m. 609 (4 a).

(2) Opakowanie oraz jego zamknięcia powinny być we wszystkich swych częściach tak mocne i trwałe, aby się nie rozluźniały podczas przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym warunkom przewozu. W szczególności, jeżeli chodzi o materiały ciekłe lub mogące fermentować i jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie przepisano inaczej, muszą naczynia ich zamknięcia stawiać opór wytwarzającemu się ewentualnie przy normalnych warunkach przewozu ciśnieniu wewnętrznemu, przy uwzględnieniu również obecności powietrza. W tym celu należy pozostawić wolną przestrzeń dostatecznie dużą, biorąc pod uwagę temperaturę napełnienia i temperaturę otoczenia w czasie przewozu.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

603

(1) Wysyłane w przesyłkach drobnych materiały wymienione w punktach 1 do 6 i 8 powinny być pakowane do beczek, kubłów lub skrzyń, a materiały wymienione w punkcie 7 do naczyń z ocynkowanej blachy żelaznej.

(2) Do worków można pakować również:

a) szczecinę świńską i sierść świńską, suche w stanie surowym (punkt 1); materiały te, jeśli nie są suche, można pakować do worków tylko w czasie od 1 listopada do 15 kwietnia;

b) materiały wymienione w punkcie 2, jeżeli worki są nasycone odpowiednimi środkami odkażającymi, lecz tylko w czasie od listopada do lutego;

c) materiały wymienione w punktach 3 i 4.

(3) Na zewnątrz przesyłki nie może być żadnych śladów zawartości.

604

Jako przesyłki wagonowe materiały wymienione w punktach 1 do 10 mogą być przewożone we wskazanym niżej opakowaniu, odpowiadającym minimalnym wymaganiom, albo też luzem:

a) materiały wymienione w punktach 1, 2, i 8:

1. w workach, nasyconych odpowiednimi środkami odkażającymi; jednak w miesiącach od listopada do lutego można je przewozić luzem;

2. rogi, racice, kopyta lub kości świeże (punkt 1) w ciągu wszystkich miesięcy w opakowaniu lub luzem pod warunkiem że zostały skropione odpowiednimi środkami odkażającymi; to samo dotyczy innych materiałów, lecz jedynie załadowanych do wagonów krytych, specjalnie urządzonych i zaopatrzonych w urządzenia wentylacyjne [patrz c. m. 609 (3)];

3. jeżeli jednak przykrego zapachu nie da się usunąć przez odkażenie, to materiały te należy zapakować do beczek lub kubłów;

b) materiały wymienione w punkcie 3 luzem;

c) żołądki cielęce (punkt 4) zapakowane do naczyń lub worków;

d) materiały wymienione w punkcie 5 luzem, jeżeli są tak skropione mlekiem wapiennym, że nie daje się odczuwać żaden zapach gnilny. Jeżeli przykrego zapachu nie da się usunąć, to materiały te należy zapakować do beczek, kubłów lub skrzyń;

e) materiały wymienione w punkcie 6 zapakowane do beczek, kubłów lub skrzyń;

f) materiały wymienione w punkcie 7 zapakowane do naczyń z ocynkowanej blachy żelaznej;

g) obornik mieszany ze słomą (punkt 9) luzem;

h) odchody pochodzące z ustępów i inne odchody (punkt 10) zamknięte w naczyniach blaszanych.

3. Pakowanie razem.

605

Spośród materiałów wymienionych pod c. m. 601 można łączyć w jedną sztukę przesyłki razem ze sobą w przepisanym opakowaniu tylko materiały wymienione w tym samym punkcie.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki

606

Nie ma przepisów.

B. Sposób nadawania. Ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

607

(1) Materiały klasy VI można przewozić jako przesyłki pośpieszne tylko w przesyłkach wagonowych.

(2) Materiały wymienione w punktach 9 i 10 można przewozić tylko jako zwyczajne przesyłki wagonowe.

(3) Zdrową urynę (punkt 7) oraz części anatomiczne, wnętrzności i gruczoły, zdrowe albo zakażone (punkt 8) można przewozić jako przesyłki ekspresowe; w takim przypadku sztuka przesyłki zdrowej uryny nie może przekraczać wagi 30 kg, a sztuka przesyłki materiałów wymienionych w punkcie 8 wagi 40 kg.

Części anatomiczne, wnętrzności i gruczoły zdrowe muszą być zapakowane do naczyń ze szkła, kamionki, metalu lub odpowiedniego materiału plastycznego. Naczynia należy ułożyć pojedynczo lub po kilka w mocnych skrzyniach drewnianych, a jeżeli naczynia są kruche, należy je ponadto ułożyć w materiale wchłaniającym. Jeżeli materiały, o które chodzi, są nasycone płynem konserwującym, to należy użyć takiej ilości materiałów wchłaniających, by wystarczyła do wchłonięcia całej ilości płynu. Płyn konserwujący nie może być palny.

Części anatomiczne, wnętrzności i gruczoły skażone muszą być zapakowane do odpowiednich naczyń, które z kolei należy ułożyć w materiale chłonnym w mocnej skrzyni drewnianej wyłożonej wewnątrz szczelnie metalem.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

608

Nazwa towaru w liście przewozowym musi odpowiadać narwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 601. Jeżeli cyfra ta nie zawiera nazwy materiału, należy podać jego nazwę handlową. Nazwę towaru należy podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić przez podanie klasy, numeru punktu, w którym materiał wymieniono, z dodaniem skrótu "RID" (np. VI, punkt 2, RID).

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki i dla przewozu luzem.

609

(1) Materiały klasy VI należy ładować do wagonów niekrytych.

(2) Należy przykrywać:

a) materiały wymienione w punktach 1, 2 i 8 oponą nasyconą odpowiednimi środkami odkażającymi, którą z kolei przykrywa się drugą oponą;

b) rogi, racice, kopyta i kości świeże, skropione odpowiednimi środkami odkażającymi (punkt 1), przewożone luzem: oponą albo smołowaną lub bitumizowaną tekturą;

c) materiały wymienione w punkcie 3, przewożone luzem: oponami, chyba że materiały te zostały tak skropione odpowiednimi środkami odkażniącymi, że przykry zapach nie daje się odczuwać;

d) materiały wymienione w punkcie 9, przewożone luzem - oponą.

(3) Materiały wymienione w punktach 1, 2 i 8 mogą być również ładowane do specjalnie urządzonych wagonów krytych, które posiadają urządzenia wentylacyjne.

(4) Do wagonów krytych można również ładować;

a) materiały wymienione w punktach 1 i 8, zapakowane w naczynia metalowe z zabezpieczającym zamknięciem, ustępującym pod ciśnieniem wewnętrznym;

b) materiały wymienione w punktach 3 i 4.

b. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

610

(1) Sztuki przesyłki zawierające materiały wymienione w niniejszej klasie mogą być pakowane razem do małych pojemników.

(2) Materiały, których przewóz luzem jest dozwolony, można ładować do małych pojemników.

(3) Zakazy ładowania razem przewidziane pod c. m. 612 obowiązują również co do zawartości małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach.

611

Nie ma przepisów.

E. Zakazy ładowania razem.

612

Materiałów klasy VI nie wolno ładować do jednego wagonu z artykułami żywnościowymi i towarami konsumpcyjnymi; nie dotyczy to jednak części anatomicznych, wnętrzności i gruczołów, opakowanych stosownie do c. m. 607 (3).

613

Na przesyłki, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, należy sporządzać osobne listy przewozowe [CIM art. 6, § 9d)].

F. Próżne opakowania. Inne przepisy.

614

(1) Przedmioty wymienione w punktach 11 i 12 powinny być oczyszczone i poddane działaniu odpowiednich środków odkażających.

(2) Przedmioty wymienione w punkcie 11 nie mogą być przewożone jako drobne przesyłki pośpieszne, muszą być załadowane do wagonów niekrytych i nie mogą być ładowane razem do jednego wagonu z artykułami żywnościowymi i towarami konsumpcyjnymi.

(3) Nazwa towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 601; należy ją podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić przez podanie klasy, numeru punktu, w którym materiał wymieniono, z dodaniem skrótu "RID" (np. VI, punkt 11, RID).

(4) Na przesyłki, których nie wolno ładować razem do jednego wagonu, należy sporządzać osobne listy przewozowe [CIM art. 6, § 9d)].

615

(1) Kolej może ograniczyć przewóz materiałów i przedmiotów klasy VI do pewnych pociągów oraz wydawać specjalne zarządzenia co do czasu i terminu ich ładowania i wyładowywania, jak również dowożenia i odwożenia.

(2) W razie zauważenia przykrego zapachu kolej może w każdym czasie poddać materiały działaniu odpowiednich środków odkażających; w celu jego usunięcia.

616

Materiały klasy VI należy umieszczać w magazynach oddzielnie od artykułów żywnościowych i towarów konsumpcyjnych jednakowoż nie dotyczy to części anatomicznych, wnętrzności i gruczołów, opakowanych stosownie do c. m. 607 (3).

617-699

KLASA VII.

MATERIAŁY RÓŻNE

1.

Wyszczególnienie materiałów.

700

Materiały i przedmioty wymienione pod c. m. 701 podlegają przepisom zawartym w c. m. 701 do 721; wskutek tego uważa się je za materiały RID.

701

1. Siarczek sodu. Zobacz również c. m. 701a.

2. Płyty, błony i papiery, powleczone emulsją czulą na promienie świetlne i inne promienie (jak płyty fotograficzne, filmy kinematograficzne, błony radiograficzne, papiery fotograficzne itp.), jeżeli te płyty, błony i papiery nie są wywołane ani utrwalone.

701a

Siarczek sodu (punkt 1) w ilości najwyżej 1 kg nie podlega przepisom RID, jeżeli jest zapakowany do naczyń szczelnie zamkniętych odpornych na działanie zawartości i jeżeli naczynia te są starannie ułożone pojedynczo lub po kilka w mocnym opakowaniu drewnianym.

2.

Przepisy przewozowe.

A. Sztuki przesyłki.

1. Ogólne przepisy o opakowaniu.

702

(1) Opakowanie musi być zamknięte i tego rodzaju, aby nic z jego zawartości nie mogło przedostać się na zewnątrz.

(2) Materiał, z którego zrobiono opakowanie i jego zamknięcia, nie może ulegać działaniu zawartości ani też tworzyć z nią szkodliwych lub niebezpiecznych związków.

(3) Opakowanie i jego zamknięcia mają być we wszystkich swych częściach tak mocne i trwałe, aby się nie rozluźniały podczas przewozu i odpowiadały z całą pewnością normalnym wymaganiom przewozu. W szczególności, jeżeli chodzi o materiały ciekłe lub roztwory, lub zwilżone płynem i jeżeli w rozdziale "Opakowanie poszczególnych materiałów" nie przepisano inaczej, muszą naczynia i ich zamknięcia stawiać opór wytwarzającemu się ewentualnie przy normalnych warunkach przewozu ciśnieniu wewnętrznemu, przy uwzględnieniu również obecności powietrza. W tym celu należy pozostawić wolną przestrzeń dostatecznie dużą, biorąc pod uwagę temperaturę napełnienia i temperaturę otoczenia w czasie przewozu. Opakowania wewnętrzne powinny być mocno przytwierdzone w opakowaniach zewnętrznych.

2. Opakowanie poszczególnych materiałów.

703

Siarczek sodu (punkt 1), surowy lub w roztworze, należy pakować:

a) do szczelnych naczyń żelaznych albo

b) w ilościach do 5 kg również do naczyń ze szkła lub odpowiedniego materiału plastycznego, które należy układać pojedynczo lub po kilka do mocnych naczyń drewnianych; naczynia ze szkła należy ponadto układać w materiale wypełniającym.

Siarczek sodu rafinowany lub krystaliczny (punkt 1) można pakować również do innych szczelnych naczyń.

704-712

3. Pakowanie razem.

713

Siarczek sodu (punkt 1) i przedmioty wymienione w punkcie 2 można łączyć w jedną sztukę przesyłki razem z materiałami i przedmiotami innych klas, jeżeli i o ile pakowanie takie jest również dla nich dozwolone, lub z innymi towarami. Jednak takie łączenie siarczku sodu z materiałami wymienionymi w punktach 1 i 5 do 8 klasy V (c. m. 501) nie jest dopuszczalne.

Siarczek sodu, opakowany jako sztuka przesyłki w sposób dla niego przewidziany, można łączyć w opakowaniu zbiorowym z innymi towarami przez opakowanie razem. Opakowanie zbiorowe nie może ważyć więcej niż 75 kg.

4. Napisy i nalepki ostrzegawcze na sztukach przesyłki.

714

Sztuki przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punkcie 2 muszą być zaopatrzone w napis "Film"; poszczególnne litery tego napisu mają być wielkości co najmniej 5 cm.

B. Sposób nadawania, ograniczenia w przyjmowaniu do przewozu.

715

Przedmioty wymienione w punkcie 2 wolno przewozić również jako przesyłki ekspresowe.

C. Wzmianki w liście przewozowym.

716

Nazwa towaru w liście przewozowym musi odpowiadać nazwie wydrukowanej kursywą pod c. m. 701; należy ją podkreślić czerwonym kolorem i uzupełnić przez podanie klasy, numeru punktu, w którym materiał wymieniono, z dodaniem skrótu "RID" (np. VII, punkt 2, RID).

D. Środki przewozowe i urządzenia techniczne.

1. Przepisy dotyczące wagonów i ładowania.

a. Dla sztuk przesyłki.

717

(1) Sztuki przesyłki zawierające siarczek sodu (punkt 1) należy ładować do wagonów krytych lub wagonów niekrytych pod oponami.

(2) Sztuki przesyłki zawierające przedmioty wymienione w punkcie 2 należy ładować do wagonów krytych.

(3) Sztuki przesyłki zawierające przedmioty wymienione w punkcie 2, załadowane do jednego wagonu razem ze sztukami przesyłki, zawierającymi materiały klasy IVb, należy zawsze umieszczać w odległości co najmniej 5 m od sztuki przesyłki materiałów radioaktywnych, a co najmniej w odległości 10 m od grup sztuk przesyłki materiałów radioaktywnych.

b. Dla małych pojemników (małych kontenerów).

718

Sztuki przesyłki zawierające materiały wymienione w niniejszej klasie można pakować razem do małych pojemników (małych kontenerów).

2. Napisy i nalepki ostrzegawcze na wagonach.

719

Nie ma przepisów.

E. Zakazy ładowania razem.

720

Nie ma.

F. Próżne opakowania. Inne przepisy.

721

Sztuki przesyłki z przedmiotami wymienionymi w punkcie 2 należy w magazynach, na stacjach i peronach stacyjnych umieszczać oddzielnie w odległości co najmniej 10 m od sztuk przesyłek zawierających materiały klasy IVb; również nie wolno ładować na jeden wózek razem ze sztukami przesyłek przedmiotów klasy IVb.

722-1099

CZĘŚĆ  III.

DODATKI

DODATEK I

A.

Warunki stałości i bezpieczeństwa dla materiałów wybuchowych i dla materiałów stałych łatwo zapalnych.

1100

Wyszczególnione poniżej warunki stałości stanowią najniższe normy porównawcze, określające wymaganą stałość materiałów dopuszczonych do przewozu. Materiały te można nadawać do przewozu tylko wtedy, gdy odpowiadają w zupełności następującym przepisom.

1101

Do c. m. 21 punkt 1, c. m. 101 punkt 4 i c. m. 331 punkt 8a): nitroceluloza, nagrzewana przez 1/2 godziny w temperaturze 132°C nie powinna wydzielać widocznych żółto-brunatnych dymów tlenków azotu. Temperatura zapłonu musi być wyższa od 180°C. Nić piroksylinowa powinna odpowiadać tym samym warunkom stałości, co nitroceluloza. Zobacz c. m. 1150, 1151a) oraz 1153.

1102

Do c. m. 21 punkty 3, 4 i 5 oraz c. m. 331 punkty 8b) i c):

1. Prochy nitrocelulozowe nie zawierające nitrogliceryny, nitrocelulozy plastyfikowane:

3 g prochu albo nitrocelulozy plastyfikowanej przy nagrzewaniu przez jedną godzinę w temperaturze 132°C, nie powinny wydzielać widocznych żółto-brunatnych dymów tlenków azotu. Temperatura zapłonu musi być wyższa od 170°C.

2. Prochy nitrocelulozowe zawierające nitroglicerynę:

1 g prochu przy nagrzewaniu przez jedną godzinę przy temperaturze 110°C nie powinien wydzielać widocznych żółto-brązowych dymów tlenków azotu. Temperatura zapłonu musi być wyższa od 160°C.

Do 1 i 2 zobacz c. m. 1150, 1151b) i 1153.

1103

Do c. m. 21 punkty 6, 7, 8 i 9:

1. Trójnitrotoluen (trotyl), mieszaniny zwana trójnitrotoluenem ciekłym i trójnitroanizol (punkt 6), sześcionitrodwufenyloamina (heksyl) i kwas pikrynowy [punkt 7a)], mieszaniny czteroazotanu pentaerytrytu i trójnitrotoluenu (pentolit) i mieszaniny trójmetylenotrójnitroaminy i trójnitrotoluenu (heksolit) [punkt 7b)], zmiękczony czteroazotan pentaerytrytu i zmiękczona trójmetylenotrójnitroamina [punkt 7c)], trójnitrorezorcyna [punkt 8a)], trójnitrofenylometylonitroamina (tetryl) [punkt 8b)], czteroazotan pentaerytrytu (pentryt, nitropenta) i trójmetylenotrójnitroamina (heksogen) [punkt 9a)], mieszanina czteroazotanu pentaerytrytu i trójnitrotoluenu (pentolit) i mieszanina trójmetylenotrójnitroaminy i trójnitrotoluenu (heksolit) [punkt 9b)], i mieszanina czteroazotanu pantaerytrytu lub trójmetylenotrójnitroaminy z woskiem, parafiną lub materiałami podobnymi do wosku, lub parafiny [punkt 9c)], przy nagrzewaniu przez 3 godziny do 90°C nie powinny wydzielać widocznych żółto-brunatnych dymów tlenków azotu. Zobacz c. m. 1150 i 1152a).

2. Nitrozwiązki organiczne, wymienione w punkcie 8, inne niż trójnitrorezorcyna i tetryl nie powinny przy podgrzewaniu przez 48 godzin do 75°C wydzielać widocznych żółto-brunatnych dymów tlenków azotu. Zobacz c. m. 1150 i 1152b).

3. Nitrozwiązki organiczne wymienione w punkcie 8 nie powinny być wrażliwsze tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności:

jak trójnitrorezorcyna, jeśli są rozpuszczalne w wodzie, niż tetryl, jeśli nie są rozpuszczalne w wodzie.

Zobacz c. m. 1150, 1152, 1154, 1155 i 1156.

1104

Do c. m. 21 punkt 11:

1. Proch czarny [punkt 11a)] nie powinien być wrażliwszy tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od delikatnego prochu myśliwskiego o składzie następującym: 75% saletry potasowej, 10% siarki i 15% węgla z kruszyny.

Zobacz c. m. 1150, 1154, 1155 i 1156.

2. Materiały wybuchowe podobne do prochu czarnego (punkt 11b) nie powinny być wrażliwsze na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od porównawczego materiału wybuchowego o składzie następującym: 75% saletry potasowej, 10% siarki i 15% węgla brunatnego. Zobacz c. m. 1150, 1154, 1155 i 1156.

1105

Do c. m. 21 punkt 12: Materiały wybuchowe bazowane na saletrze amonowej trzymane w ciągu 48 godzin w temperaturze 75°C nie powinny wydzielać widocznych żółto-brunatnych dymów tlenków azotu. Przedtem i potem nie powinny być one wrażliwsze tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od porównawczego materiału wybuchowego o składzie następującym: 80% saletry amonowej, 12% trójnitrotoluenu, 6% nitrogliceryny i 2% mączki drzewnej. Zobacz c. m. 1150, 1152b), 1154, 1155 i 1156.

Próbkę wyżej opisanego porównawczego materiału wybuchowego może postawić do dyspozycji Państwom umawiającym się Laboratorium materiałów wybuchowych w Sevran we Francji (Adres: Laboratoire des substances explosives, Sevran (Seine-et-Oise), France).

1106

Do c. m. 21 punkt 13: Materiały wybuchowe bazowane na chloranach i nadchloranach nie powinny zawierać żadnych soli amonowych. Nie powinny one być wrażliwsze tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od chloranowego materiału wybuchowego o składzie następującym: 80% chloranu potasu, 10% dwunitrotoluenu, 5% trinitrotoluenu, 4% oleju rycynowego i 1% mączki drzewnej. Zobacz c. m. 1150, 1154, 1155 i 1156.

1107

Do c. m. 21 punkt 14: Dynamity nie powinny być wrażliwsze tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od żelatyny wybuchowej, zawierającej 93% nitrogliceryny lub dynamitu okrzemkowego, zawierającego najwyżej 75% nitrogliceryny. Zobacz c. m. 1150, 1154b), 1155 i 1156.

1108

Do c. m. 61 punkt 1b): Materiał wybuchowy nie powinien być wrażliwszy tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od trójnitrofenylometylonitroaminy. Zobacz c. m. 1150, 1154, 1155 i 1156.

1109

Do c. m. 61 punkt 1c): Materiał wybuchowy nie powinien być wrażliwszy tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od pentrytu. Zobacz c. m. 1150, 1154, 1155 i 1156.

1110

Do c. m. 61 punkt 5d): Ładunek wzmacniający nie powinien być wrażliwszy tak na uderzenie i tarcie, jak i pod względem zapalności od trójnitrofenylometylonitroaminy. Zobacz c. m. 1150, 1154, 1155 i 1156.

1111

Do c. m. 100 (2)d): Ładunek wybuchowy, trzymany przez cztery tygodnie w temperaturze 50ºC, nie powinien wykazywać zmian wskazujących na niedostateczne warunki stałości. Zobacz c. m. 1150 i 1157.

1112-1149

B.

Przepisy dotyczące prób.

1150

(1) Podane niżej sposoby dokonywania prób należy stosować w razie rozbieżności zdań co do dopuszczalności materiałów do przewozu kolejami.

(2) Jeżeli próby mające na celu sprawdzenie, czy stałość materiałów odpowiada warunkom części A niniejszego dodatku, są dokonywane innymi sposobami, powinny one doprowadzić do takiej samej oceny, jaką można osiągnąć według sposobów niżej podanych.

(3) Przy dokonywaniu próby cieplnej, o której mowa niżej, temperatura termostatu, w którym znajduje się próbka, nie powinna się odchylać o więcej niż 2°C od temperatury przepisanej; czas trwania próby może odchylać się najwyżej 2 minuty przy próbach trwających od 30 do 60 minut, przy próbach trwających 48 godzin o najwyżej godzinę, a przy próbach trwających 4 tygodnie o najwyżej 24 godziny.

Termostat powinien być tak urządzony, by od włożenia próbki temperatura osiągnęła wymaganą wysokość w ciągu najwyżej 5 minut.

(4) Przed poddaniem próbom, przewidzianym w c. m. 1151, 1152, 1153, 1154, 1155 i 1156, należy pobrane próbki materiałów wysuszyć przez przeciąg conajmniej 15 godzin w temperaturze pokojowej w eksikatorze napełnionym chlorkiem wapnia topionym i granulowanym, przy czym próbkę materiału należy rozsypać cienką warstwą; w tym celu należy próbki, które nie są ani sproszkowane, ani włókniste, albo rozetrzeć, albo poprzekrawać na drobne kawałeczki. Ciśnienie w eksikatorze należy utrzymywać poniżej 50 mm Hg.

(5) a) Przed wysuszeniem w sposób przewidziany w ustępie powyższym (4) należy materiały c. m. 21 punktu 1 (z wyjątkiem tych, które zawierają parafinę lub inny materiał o podobnym działaniu), 2, 9a) i b) oraz c. m. 331 punktu 8b) poddać suszeniu wstępnemu w dobrze wentylowanej suszarce, której temperaturę reguluje się na 70°C, przez taki przeciąg czasu, dopóki ubytek wagi przez 15 minut będzie wynosił mniej niż 0,3%.

b) przy materiałach c. m. 21 punkt 1 (jeżeli zawierają parafinę lub inny materiał podobny), 7c) i 9c) należy dokonać suszenia wstępnego w sposób podany w ustępie poprzednim (a), z tą różnicą, że temperatura suszarki powinna wynosić 40-45°C.

(6) Nitrocelulozę słabo nitrowaną (c. m. 331, punkt 8a) należy przede wszystkim poddać wysuszeniu w sposób przewidziany w powyższym ustępie 5a); potem należy dokończyć wysuszenia, przechowując ją przez 15 godzin w eksikatorze z koncentrowanym kwasem siarkowym.

Próba stałości chemicznej przy podgrzewaniu.

1151

Do c. m. 1101 i 1102:

a) Badanie materiałów wymienionych pod c. m. 1101.

(1) Do każdej z dwu probówek szklanych o wymiarach

długość 350 mm

średnica wewnętrzna 16 mm

grubość ścianki 1,5 mm

wkłada się po 1 g materiału wybuchowego, osuszonego ponadchlorkiem wapnia (do wysuszenia należy w razie potrzeby materiał rozbić na drobne cząstki o wymiarach poniżej 0,05 g). Obydwie probówki, zupełnie nakryte w ten sposób, by ich zamknięcie nie stawiało oporu, umieszcza się następnie w termostacie tak, by były widoczne przynajmniej w ⁴/₅ swej długości, i trzyma się przez 30 minut w stałej temperaturze 132°C. Przez ten czas obserwuje się, czy nie wydzielają się tlenki azotu w postaci żółto-brunatnych dymów, szczególnie dobrze widocznych na białym tle.

(2) materiał uważa się za stały, jeśli nie ukażą się wspomniane dymy.

b) Badanie prochów wymienionych pod c. m. 1102.

(1) Prochy nitrocelulozowe, nie zawierające nitrogliceryny, zżelatynowane lub nie zżelatynowane oraz nitroceluloza plastyfikowana: 3 g prochu układa się do takich samych probówek szklanych, jak wymienione pod a), które umieszcza się następnie w termostacie utrzymującym stałą temperaturę 132°C.

(2) Prochy nitrocelulozowe, zawierające nitroglicerynę: 1 g prochu wkłada się do takich samych probówek, jak wymienione pod a), które umieszcza się następnie w termostacie, utrzymującym stałą temperaturę 110°C.

(3) Probówki z prochami, wymienionymi pod (1) i (2), pozostają w termostacie przez jedną godzinę. W tym czasie tlenki azotu nie powinny być widoczne. Stwierdzenie i ocena jak pod a).

1152

Do c. m. 1103 i 1105:

a) Badanie materiałów wymienionych pod c. m. 1103 punkt 1.

(1) Dwie próbki materiału wybuchowego, każda po 10 g, wkłada się do szklanych naczyń cylindrycznych o wewnętrznej średnicy 3 cm i o wysokości 5 cm do dolnej powierzchni przykrywki, dobrze zamyka się przykrywkami i nagrzewa przy stałej temperaturze 90°C w termostacie, w którym są dobrze widoczne, przez 3 godziny.

(2) W tym czasie tlenki azotu nie powinny być widoczne. Stwierdzenie i ocena jak pod c. m. 1151a).

b) Badanie materiałów wymienionych pod c. m. 1103 punkt 2 oraz c. m. 1105.

(1) Dwie próbki materiału wybuchowego, każda po 10 g, wkłada się do szklanych naczyń cylindrycznych o wewnętrznej średnicy 3 cm i o wysokości 5 cm do dolnej powierzchni przykrywki, dobrze zamyka się przykrywkami i nagrzewa przy stałej temperaturze 75°C w termostacie, w którym są dobrze widoczne przez 48 godzin.

(2) W tym czasie tlenek azotu nie powinien być widoczny. Stwierdzenie i ocena jak pod c. m. 1151a).

1153

Temperatura zapłonu (zobacz c. m. 1101 i 1102).

(1) Temperaturę zapłonu określa się, nagrzewając 0,2 g materiału w probówce szklanej, umieszczonej w kąpieli z metalu Wooda. Probówkę zanurza się w kąpieli po osiągnięciu przez nią temperatury 100°C. Temperaturę kąpieli podwyższa się następnie o 5°C co minutę.

(2) Probówki muszą mieć następujące wymiary:

długość 125 mm

średnica wewnętrzna 15 mm

grubość ścianki 0,5 mm

i powinny być zanurzone do głębokości 20 mm.

(3) Próbę należy powtórzyć trzy razy, notując za każdym razem temperaturę, przy której następuje zapłon, tj. spalanie się powolne lub gwałtowne, deflagracja (wyfuknięcie) lub detonacja.

(3) Najniższa temperatura stwierdzona w trzech próbach jest uważana za temperaturę zapłonu.

1154

Badanie wrażliwości na rozgrzanie do czerwoności i na zapłony (zobacz c. m. 1103 do 1110).

a) Próba w rozpalonym do czerwoności naczyniu żelaznym półkolistym (zobacz c. m. 1103 do 1106 i 1108 do 1110).

(1) Do naczynia żelaznego półkolistego o ściankach grubości 1 mm i o średnicy 120 mm wrzuca się badany materiał wybuchowy, zwiększając jego ilość począwszy od 0,5 g do 10 g.

Wyniki prób należy rozróżniać, jak następuje:

1. zapalenie z powolnym spalaniem (materiały wybuchowe amonowo-saletrzane),

2. zapalenie z szybkim spaleniem (materiały wybuchowe chloranowe),

3. zapalenie z gwałtownym spaleniem i deflagracją (prochy czarne),

4. gwałtowny wybuch (piorunian rtęci).

(2) Należy liczyć się z wpływem ilości materiału wybuchowego na przebieg zjawiska.

(3) Badany materiał wybuchowy nie powinien wykazywać żadnych zasadniczych różnic z materiałem wybuchowym porównawczym.

(4) Naczynia żelazne powinny być dokładnie oczyszczone przed każdą próbą i często zmieniane.

b) Próba zapalności (zobacz c. m. 1103 do 1110).

(1) Badany materiał wybuchowy umieszcza się w postaci małej kupki na płytce żelaznej, przy czym, odpowiednio do wyników próby opisanej pod a), ilości materiału wybuchowego zwiększa się stopniowo od 0,5 g do 100 g najwyżej.

(2) Do wierzchołka nasypanego materiału wybuchowego przytyka się następnie zapaloną zapałkę i obserwuje się, czy materiał wybuchowy zapala się i spala się powoli, deflagruje lub detonuje, tudzież czy raz zapalony płonie nadal po usunięciu zapałki. Jeśli materiał się nie zapali, należy zrobić podobną próbę, dotykając go płomieniem gazowym i poczynić te same spostrzeżenia.

(3) Wyniki próby porównuje się z wynikami otrzymanymi z materiałem wybuchowym porównawczym.

1155

Próba wrażliwości na uderzenie (zobacz c. m. 1103 do 1110).

(1) Materiał wybuchowy, wysuszony stosownie do postanowień c. m. 1150, należy następnie sprowadzić do następującej formy:

a) Stałe materiały wybuchowe należy tak dokładnie rozetrzeć, by mogły przejść przez sito o oczkach 1 mm. Do badania należy użyć pozostałości o wielkości cząstek 0,5 mm.

b) Sproszkowane materiały wybuchowe oddziela się na sicie o oczkach 1 mm; do próby na wrażliwość na uderzenie należy użyć cały przesiew.

c) Materiały wybuchowe plastyczne i żelatynowane należy formować w małe kulki o wadze 25 do 35 mg.

(2) Urządzenie służące do dokonywania prób stanowi ciężar przesuwany dwoma drążkami tak, aby mógł być utrzymany i łatwo odczepiany na wysokości, z której nie powinien spadać. Ciężar nie spada bezpośrednio na materiał wybuchowy, lecz na tłoczek, który się składa z dwu części, górnej D i dolnej E, zrobionych z bardzo twardej siali i lekko się przesuwających w pierścieniu prowadzącym F (rysunek 1). Próbkę materiału wybuchowego umieszcza się pomiędzy górną a dolną częścią tłoczka. Tłoczek i pierścień prowadzący znajduje się w walcu ochronnym C z hartowanej stali, ustalonym na stałym bloku B, wpuszczonym w cementową podstawę A (rysunek 2). Rozmiary różnych części są podane na umieszczonym dalej rysunku.

(3) Prób należy dokonywać kolejno na badanym materiale wybuchowym i na materiale porównawczym w sposób następujący:

a) Materiał wybuchowy w postaci małych kulek (jeśli jest plastyczny) lub w ilości odmierzonej za pomocą małej łyżeczki o pojemności 0,05 cm³ (jeśli jest sproszkowany albo pod postacią oskrobków) składa się ostrożnie pomiędzy obydwie części tłoczka, których stykające się powierzchnie nie mogą być wilgotne. Temperatura otoczenia nie powinna przewyższać 30°C i nie może być niższa od 15°C. Każda próbka materiału wybuchowego powinna być tylko raz uderzona. Po każdej próbie tłoczek i pierścień prowadzący należy dokładnie oczyścić, usuwając mogące się na nich znajdować pozostałości materiału wybuchowego.

b) Próby należy rozpoczynać od takiej wysokości spadku, przy której może nastąpić zupełny wybuch materiału wybuchowego, poddanego próbie. Wysokość spadku zmniejsza się stopniowo do chwili, kiedy wybuch będzie niezupełny lub wcale nie nastąpi. Przy tej ostatniej wysokości wykonywa się cztery próby uderzeniowe, a jeśli choćby jedna doprowadzi do wyraźnego wybuchu, wykonywa się cztery dalsze próby z wysokości nieco mniejszej itd.

c) Za granicę wrażliwości uważa się tę najmniejszą wysokość spadku, przy której podczas co najmniej czterech prób ciężar spadający z tej samej wysokości spowodował wyraźny wybuch.

d) Normalnie próbę uderzeniową wykonać należy ciężarem 2 kg; gdyby jednak wrażliwość na uderzenie tym ciężarem wymagała większej wysokości spadku niż 60-70 cm, to próby uderzeniowej należy dokonać ciężarem 5 kg.

..................................................

Notka Redakcji Systemu Informacji Prawnej LEX

Grafiki zostały zamieszczone wyłącznie w Internecie. Obejrzenie grafik podczas pracy z programem Lex wymaga dostępu do Internetu.

..................................................

Rys. 1 i Rys. 2

grafika

1156

Próba wrażliwości na tarcie (zobacz c. m. 1103 do 1110).

(1) Materiał wybuchowy powinien być wysuszony ponad chlorkiem wapnia. Próbkę materiału wybuchowego gniecie się i rozciera w nie polerowanym moździerzu porcelanowym tłuczkiem również nie polerowanym. Należy baczyć, by moździerz i tłuczek miały temperaturę mniej więcej o 10°C wyższą od temperatury otoczenia (15° do 30°C).

(2) Wyniki prób porównywuje się z wynikami otrzymanymi z wybuchowym materiałem porównawczym i rozróżnia się, jak następuje:

1. bez żadnych objawów,

2. słabe pojedyncze trzaski,

3. trzaski częste lub pojedyncze trzaski bardzo mocne.

(3) Materiały wybuchowe, które przy próbach dają wynik podany pod 1, są uważane za materiały praktycznie nie wrażliwe na tarcie; uważa się je za średnio wrażliwe, jeśli dadzą wynik podany pod 2; uważa się je za bardzo wrażliwe, jeśli dadzą wynik podany pod 3.

1157

Stałość materiałów wymienionych pod c. m. 1111 sprawdza się zwykłymi sposobami laboratoryjnymi.

1158

Badanie dynamitów na wypocenie (zobacz c. m. 1107).

(1) Urządzenie do dokonywania prób na wypocenie dynamitów (zobacz rysunek na str. 196) składa się z wydrążonego cylindra z brązu. Taki cylinder, zamknięty z jednej strony płytą z tego samego metalu, ma średnicę wewnętrzną 15,7 mm oraz głębokość 40 mm. Ma on w ścianie 20 otworów o średnicy 0,5 mm (4 rzędy po 5 otworów). Tłok z brązu cylindryczny długości 48 mm i wysokości całkowitej 52 mm może ślizgać się w cylindrze ustawionym pionowo; ten tłok o średnicy 15.6 mm jest obciążony ciężarem 2220 g dla wywołania ciśnienia 1,2 kg/cm².

(2) 5 do 8 gramów dynamitu formuje się w małą kiszkę długości 30 mm o średnicy 15 mm, którą się następnie po owinięciu bardzo delikatną gazą umieszcza w cylindrze; następnie kładzie się na to tłok i ciężar, aby dynamit poddać ciśnieniu 1,2 kg/cm².

Notuje się czas, jaki upływa od ukazania się pierwszej oleistej kropelki (nitrogliceryna) na zewnętrznej stronie otworów cylindra.

(3) Jeżeli przy próbie przeprowadzanej w temperaturze 15° do 25°C pierwsze sączenie ukaże się w czasie dłuższym niż 5 minut, uważa się, że dynamit odpowiada warunkom.

1159-1199

Aparat do badań wypocenia

grafika

DODATEK II.

Wytyczne dotyczące jakości naczyń ze stopów aluminiowych dla niektórych gazów klasy Id.

A.

Gatunek materiałów.

1200

(1) Materiały naczyń ze stopów aluminiowych, które są napełnione gazami wymienionymi pod c. m. 133 (2), p. 2, muszą spełniać następujące warunki:

	Materiały do naczyń poddana ciśnieniu próbnemu
	do 30 kg/cm2	do 60 kg/cm2	ponad 60 do 375 kg/cm2
Twardość wg Brinella H w kg/mm2	55-65	75-95	105-140
Wytrzymałość na rozerwanie ßz w kg/mm2	22-26	26-30	38-55
Granica elastyczności ơf w kg/mm2 (zniekształcenie stałe λ = 2%)	10-14	17-21	23-41
Wydłużenie po rozerwaniu (l = 5d) w %	30-22	22-19	16-12
Współczynnik zginania k (próba na zginanie na pierścieniowych kształtkach)
zona rozciągliwości zewnętrznej )
zona rozciągliwości wewnętrznej }	40-30	30-25	24-13
Opór na rozerwanie χ w kgm/cm2	4	3	3-2,5

Pośrednie wartości mogą być odczytane z wykresów na stronie 199.

Uwaga 1. Powyższe cechy charakterystyczne są bazowane na dotychczasowych doświadczeniach z następującymi materiałami używanymi do sporządzania naczyń:

ciśnienie próbne do 30 kg/cm²: stopy aluminium z magnezem,

ciśnienie próbne do 60 kg/cm²: stopy aluminium z krzemem i magnezem,

ciśnienie próbne ponad 60 do 375 kg/cm²: stopy aluminium z miedzią i magnezem.

2. Wydłużenie po rozerwaniu (l = 5d) jest mierzone za pomocą próbek o przekroju okrągłym, których odległość między nacięciami l jest równa 5 średnicom d; w wypadku użycia próbek o przekroju prostokątnym odległość między nacięciami powinna być obliczona według wzoru: l = 5,65 √ F₀, gdzie F₀ oznacza przekrój pierwotnej próbki.

3. Współczynnik zginania k jest określony wzorem: , gdzie s = grubość płytki w cm i r = promień średni krzywizny w cm. Dla wyliczenia wartości rzeczywistej k w zonach rozciągliwości zewnętrznej i wewnętrznej trzeba obliczyć współczynnik zginania k₀ według stanu początkowego (promień średni r₀).

Jeżeli w wypadku zjawienia się pęknięcia w zonie rozciągliwości zewnętrznej (wewnętrznej) promień średni krzywizny jest r₁ (r₂) cm dla tej strony, to współczynnik zginania k₁ (k₂) może być wyliczony ze współczynników zginania określonych następująco:

k_zewnętrzny = k₁ - k₀; k_wewnętrzny = k₂ + k₀.

4. Dane dotyczące oporu na rozerwanie oparte są na próbach przeprowadzonych według norm Związku Szwajcarskich Przemysłowców Metalowych (Verein schweiz. Maschinenindustrieller) VSM Nr 10925 z listopada 1950.

(2) Dla danych o materiałach zamieszczonych w (1) obowiązują następujące tolerancje: dla wydłużenia po rozerwaniu minus 10% liczb podanych w powyższej tabeli; dla zginania minus 20%; dla oporu na rozerwanie minus 30%.

(3) Grubość ścian naczyń ze stopów aluminiowych w częściach najbardziej słabych musi być następująca:

jeżeli średnica naczynia jest poniżej 50 mm

- najmniej 1,5 mm,

jeżeli średnica naczynia jest od 50 do 150 mm

- najmniej 2,0 mm,

jeżeli średnica naczynia jest powyżej 150 mm

- najmniej 3,0 mm.

(4) Dna naczyń powinny mieć przekrój półkolisty, eliptyczny lub pałąkowaty; muszą one gwarantować taką samą trwałość, jak i całe naczynie.

B.

Dodatkowe urzędowe próby stopów aluminiowych na zawartość miedzi.

1201

(1) Poza badaniami przewidzianymi w c. m. 142, 143 i 144 trzeba jeszcze ustalić, czy używane stopy aluminiowe zawierają miedź, sprawdzając możliwość korozji międzykrystalicznej wewnętrznej ścianki naczynia.

(2) Próbkę ze ścianki wewnętrznej o wymiarach 1000 mm³ (33,3X30 mm) materiału zawierającego miedź poddaje się działaniu roztworu wodnego zawierającego 3% NaCl i 0,5% HCl w temperaturze pokojowej w ciągu 72 godzin; strata na ciężarze nie może przekraczać 50 mg/1000 mm².

C.

Zabezpieczenie powierzchni wewnętrznej

1202

Powierzchnię wewnętrzną naczyń ze stopów aluminiowych należy pokryć warstwą materiału odpowiedniego dla zabezpieczenia od korozji, jeżeli właściwe punkty badań uznają to za konieczne.

1203-1299

Naczynia ze stopów aluminiowych

grafika

DODATEK III

Próby materiałów płynnych lub łatwo zapalnych klasy IIIa.

1300

Punkt zapłonu ustala się za pomocą następujących aparatów:

a) dla temperatur nie wyższych niż 50°C: aparat Abel'a, aparat Abel-Pensky'ego, aparat Luchaire-Finances'a, aparat Taga;

b) dla temperatur powyżej 50°C: aparat Pensky-Martens'a, aparat Luchaire-Finances'a;

c) w braku wyżej wymienionych aparatów za pomocą każdego innego aparatu, który daje wyniki różniące się nie więcej niż o 2°C od wyników, jakie dawałyby w tych samych przypadkach aparaty wymienione wyżej.

1301

Prób dokonuje się:

a) aparatem Abel'a według brytyjskiej normy nr 33/44 "Institute of Petroleum"; można używać też aparatu Abel-Pensky'ego według tej samej normy;

b) aparatem Pensky-Martens'a według normy nr 34/47 "Institute of Petroleum" lub normy D 93-46 A.S.T.M.;

c) aparatem Taga według normy D 53-46 A.S.T.M.;

d) aparatem Luchaire'a według instrukcji załączonej do zarządzenia francuskiego Ministerstwa Handlu i Przemysłu z 26 października 1925, ogłoszonego w "Journal Officiel" z 29 października 1925.

W razie użycia innych aparatów należy przy dokonywaniu prób stosować następujące środki ostrożności:

1. prób należy dokonywać w miejscu wolnym od przeciągu;

2. szybkość ogrzewania cieczy nie powinna nigdy przekraczać 5°C na minutę;

3. płomień zapalający musi posiadać długość 5 mm (± 0,5 mm);

4. po każdym podwyższeniu się temperatury o 1°C należy wprowadzić do otworu naczynia płomień zapalający.

1302

Gdy zaszeregowanie łatwo zapalnego materiału płynnego jest sporne, obowiązuje zaszeregowanie zaproponowane przez nadawcę, jeżeli próba punktu zapłonu danego płynu da wynik różniący się nie więcej niż 2°C od podanych pod c. m. 301 granic (21°, 55° i 100°C). Jeśli próba da wynik różniący się o więcej niż 2°C, należy przeprowadzić ponowną próbę i najwyższy z otrzymanych wyników należy uważać za właściwy.

1303

Celem ustalenia zawartości nadtlenków w cieczy należy postępować następująco:

Wlewa się do zlewki konicznej pewną ilość p (około 5 g odważoną z dokładnością do 0,01 g) cieczy, która ma być badana, dodaje się 20 cm³ bezwodnika kwasu octowego i około 1 g stałego sproszkowanego jodku potasu i wstrząsa się. Po 10 minutach podgrzewa się płyn w ciągu 3 minut do 60°C, po czym pozostawia się go na 5 minut do ochłodzenia i dodaje się następnie 25 cm³ wody. Zwolniony jod po upływie pół godziny miareczkuje się 1/10 normalnym roztworem tiosiarczanu sodu, bez użycia wskaźnika. Zupełne odbarwienie wskazuje zakończenie reakcji. Jeżeli potrzebną ilość tiosiarczanu oznaczamy jako n cm³, to zawartość nadtlenku (obliczoną w H₂O₂) w cieczy można obliczyć według wzoru .

1304-1399

DODATEK IV

Przepisy dotyczące używania wagonów z urządzeniami elektrycznymi.

1400

Materiały wybuchowe klasy Ia,

przedmioty wypełnione materiałami wybuchowymi klasy Ib,

przedmioty klasy Ic, punktów 4, 21, 22, 23 i 26,

materiały płynne łatwo zapalne klasy IIIa, punktów 1, 2 i 3, jak również aldehyd octowy, aceton i mieszaniny z acetonem punktu 5, w sztukach przesyłki o wadze powyżej 50 kg,

materiały stałe łatwo zapalne klasy IIIb, punktów 3 do 8,

materiały podtrzymujące palenie klasy IIIc oraz

materiały żrące klasy V, punktów 1 e) 2 i 1 f) 2

można przewozić w wagonach z urządzeniami elektrycznymi, jeżeli wagony takie odpowiadają warunkom następującym:

a) Przewody elektryczne muszą być trwale umocowane i zabezpieczone od uszkodzeń mechanicznych. Jeżeli wchodzi w rachubę kabel ołowiany lub podobne przewody w kablach chronionych nierdzewną osłoną bez szwu, to przewody te muszą być zamknięte w szczelnych rurkach stalowych. Połączenia obwodu pod napięciem oraz części służące do uziemienia należy zabezpieczyć przed samorozluźnieniem się. Części metalowe wagonu nie mogą być użytkowane jako przewód zerowy.

b) Do oświetlenia wolno używać tylko lamp elektrycznych żarowych; źródło światła musi być uszczelnione i zaopatrzone od strony wagonu, przeznaczonej na ładunek, w mocny i szczelny klosz ochronny ze szkła. Jeżeli żarówki nie są umieszczone w umocowaniach ścian lub dachu w sposób zabezpieczający od wszelkich uszkodzeń mechanicznych, należy je osłonić mocnym koszem albo plecionką ochronną. Żarówki powinny być zabezpieczone przed samorozluźnieniem się w umocowaniu.

c) Maszyny elektryczne, urządzenia do regulowania, przełączania i urządzenia bezpiecznikowe (np. bezpieczniki, wyłączniki automatyczne), przy których działaniu mogą się wytworzyć iskry, jak również oporniki, grzejniki i piorunochrony, muszą być skonstruowane w taki sposób, aby nie mogły spowodować zapalenia się mieszanin powietrza i gazu, powietrza i pary albo powietrza i kurzu, jakie mogłyby istnieć w przedziale (konstrukcja wykluczająca wybuch). Ten przepis nie obowiązuje w odniesieniu do urządzeń elektrycznych, które umieszczono w przedziale zupełnie oddzielonym od części wagonu przeznaczonej na ładunek ścianami szczelnymi bez drzwi oraz zaopatrzonym w otwory przewietrzające z ujściem na zewnątrz.

1401

(1) Materiałów i przedmiotów wymienionych pod c. m. 1400 nie można ładować do wagonów zaopatrzonych w transformatory.

(2) Używanie wagonów zaopatrzonych w transformatory chłodzone powietrzem do przewozu materiałów łatwo zapalnych i podtrzymujących palenie klasy IIIa, IIIb i IIIc oraz materiałów żrących punktów 1 e)2 i 1 f)2 klasy V jest dozwolone pod warunkiem, by transformatory były zbudowane z materiałów niepalnych lub trudno palnych. Transformatory chłodzone powietrzem muszą być umieszczone pod pudłem wagonu i oddzielone od niego warstwą izolacyjną tego rodzaju i takich rozmiarów, by łuk elektryczny, mogący powstać przy zwarciu w uzwojeniach, nie mógł spowodować pożaru pudła wagonu.

(3) Wagony zaopatrzone w transformatory chłodzone powietrzem muszą być oznaczone znakami specjalnym, jeśli nie mogą być bez tego łatwo rozpoznawane jako takie wagony.

1402

Wagony nie odpowiadające niniejszym przepisom mogą być mimo to użyte do przewozu wyżej wskazanych materiałów i przedmiotów, jeżeli wszystkie urządzenia elektryczne, które nie odpowiadają powyższym przepisom, są wyłączone z obwodu prądu elektrycznego i zabezpieczone od włączenia w czasie przewozu.

1403-1499

DODATEK V

1.

Przepisy dotyczące nalepek ostrzegawczych.

1500

Przepisowe wymiary nalepek ostrzegawczych są formatu znormalizowanego A5 (148 X X 210 mm). Wymiary nalepek umieszczanych na sztukach mogą być mniejsze od formatu A 7 (74 X 105 mm).

1501

(1) Nalepki ostrzegawcze należy nalepiać na sztukach przesyłki i na wagonach albo w inny odpowiedni sposób umocowywać na wagonach. Tylko wtedy, gdy zewnętrzne cechy sztuki przesyłki na to nie pozwalają, nalepki można nalepiać na tekturce lub tabliczkach, połączonych silnie ze sztuką przesyłki. Zamiast nalepek mogą nadawcy umieszczać na opakowaniu i na wagonach prywatnych nie zacierające się znaki ostrzegawcze, odpowiadające ściśle przepisanym wzorom.

(2) Obowiązkiem nadawcy jest umieścić przepisane nalepki ostrzegawcze:

a) na wszystkich sztukach przesyłki, nadawanych do przewozu zarówno jako przesyłki drobne jak i przesyłki wagonowe;

b) na wszystkich pojemnikach (kontenerach);

c) na wagonach nadawanych do przewozu jako przesyłki wagonowe;

d) na wagonach zawierających przesyłki drobne, które nadawca załadował.

(3) W innych przypadkach umieszczanie nalepek ostrzegawczych na wagonach jest obowiązkiem kolei.

1502

Dawniejszych nalepek nie odpowiadających wzorom nr 1, 2, 3 i 4 można używać aż do wyczerpania zapasu.

2.

Objaśnienie wzorów nalepek.

1503

Nalepki ostrzegawcze do oznaczania materiałów i przedmiotów klas Ia Ib, Id, Ie oraz II do V (zobacz tablicę na stronie 205) oznaczają:

Nr 1	(bomba pomarańczowa): przewidziana pod c. m. 37,43,75, 80;	zagraża wybuchem; co do zakazu ładowania razem (zobacz c. m. 42, 44, 79, 81;
Nr 2	(płomień pomarańczowy): przewidziana pod c. m. 212(1) i (4), 218(1), 307(1) i (4), 313(1), 346(1) i (2), 351;	niebezpieczeństwo ognia; co do zakazu ładowania razem zobacz c. m. 217, 219, 312, 314, 350, 352;
Nr 3	(trupia czaszka, pomarańczowa): przewidziana pod c. m. 307(2) i (4), 313(2), 316(4), 381(2), 388(2), 421(1) i (2), 428, 431(3);	materiał trujący; nie składać w wagonach i magazynach w pobliżu artykułów żywnościowych i towarów konsumpcyjnych; co do zakazu ładowania razem zobacz c. m. 312, 314, 387, 389, 427, 429;
Nr 4	(butla opleciona, pomarańczowa): przewidziana pod c. m. 381(1), 388(1), 391(3), 512(1) i (2), 519, 522(3);	materiał żrący albo materiał podtrzymujący palenie i żrący; co do zakazu ładowania razem zobacz c. m. 387, 389, 518, 520;
Nr 5	(sztuka przesyłki z promieniami, trupią czaszką i napisem "RADIOACTIVE" pomarańczowa): przewidziana pod c. m. 462, 466;	materiał radioaktywny (promieniowanie szkodliwe dla zdrowia); trzymać zdala od ludzi, zwierząt i nie wywołanych emulsji fotograficznych; co do zakazu ładowania razem zobacz c. m. 467;
Nr 6	otwarty parasol, czarny): przewidziana pod c. m. 187(1);	(chronić od wilgoci; co do zakazu ładowania razem zobacz c. m. 194.
Nr 7	(dwie strzały w pozycji pionowej, czarne): przewidziana pod c. m. 151(2), 187(2), 212(2), (3) i (4), 307(3) i (4), 381(1), 421(1) i (2), 462, 512(1), (2) i (3);	do góry; nalepkę należy umieścić szczytami strzał do góry na dwu przeciwległych ścianach sztuki przesyłki;
Nr 8	(kielich czerwony): przewidziana pod c. m. 151(1) i (2), 187(2), 212(3) i (4), 307(3) i (4), 381(1), 421(1) i (2), 462, 512(1) i (2);	ostrożnie lub nie przewracać;
Nr 9	(czerwona nalepka trójkątna z czarnym napisem): przewidziana pod c. m. 160, 218(2), 313(1).	przetaczać ostrożnie.

1504-1599

NALEPKI OSTRZEGAWCZE

grafika

MIĘDZYNARODOWY PRZEWÓZ KOLEJAMI

List przewozowy ¹⁾

PRZESYŁKA ZWYCZAJNA

grafika

Wtórnik listu przewozowego ¹⁾

PRZESYŁKA ZWYCZAJNA

grafika

List przewozowy ¹⁾

PRZESYŁKA POŚPIESZNA

grafika

Wtórnik listu przewozowego ¹⁾

PRZESYŁKA POŚPIESZNA

grafika

ZAŁĄCZNIK  III

(Artykuł 12)

BRAK LUB WADLIWOŚĆ OPAKOWANIA

OŚWIADCZENIE OGÓLNE

Stacja ........................... kolei ...................

przyjmuje do przewozu na moje żądanie, poczynając od dnia

dzisiejszego, niżej wyszczególnione towary, które będę

nadawał o przewozu:

jako pośpieszne^*)

jako zwyczajne^*)

jako przesyłki ekspresowe^*).

............................................................

............................................................

............................................................

Oświadczam niniejszym, że towary te, jeżeli dokument

przewozowy zawiera powołanie się na niniejsze oświadczenie,

nadane są do przewozu

bez opakowania^*)

w opakowaniu wadliwym niżej opisanym^*):

............................................................

............................................................

............................................................

............, dnia ....... 19 ....

..................................

(podpis)

______

^*) Nieodpowiednie skreślić.

ZAŁĄCZNIK  IVa.

(Artykuł 21)

ZMIANY UMOWY PRZEWOZU ZARZĄDZONE PRZEZ NADAWCĘ

grafika

ZAŁĄCZNIK  IVb.

(Artykuł 22)

Zmiany umowy przewozu zarządzone przez odbiorcę

grafika

ZAŁĄCZNIK  V

(Artykuł 57)

REGULAMIN URZĘDU CENTRALNEGO PRZEWOZÓW MIĘDZYNARODOWYCH KOLEJAMI

Artykuł  1.

§ 1. - Urząd Centralny Przewozów Międzynarodowych Kolejami ma siedzibę w Bernie, pod opieką Rządu szwajcarskiego.

Kontrola jego działalności zarówno na płaszczyźnie administracyjnej, jak i finansowej dokonywana jest w ramach ustalonych postanowieniami artykułu 57 Konwencji i powierzona jest Komitetowi Administracyjnemu.

W tym celu Komitet Administracyjny:

a) czuwa nad właściwym stosowaniem przez Urząd Centralny Konwencji oraz innych tekstów wynikłych z konferencji rewizyjnych i w razie potrzeby zaleca środki właściwe dla ułatwienia stosowania tych Konwencji i tekstów;

b) wydaje uzasadnione opinie w sprawach, które mogą dotyczyć działalności Urzędu Centralnego, a które mu przedstawiło jedno z Państw umawiających się lub dyrektor Urzędu.

§ 2. - a) Komitet Administracyjny zbiera się w Bernie. Składa się on z dziewięciu członków, wybranych spośród umawiających się Państw.

b) Konfederacja Szwajcarska posiada miejsce stałe w Komitecie i przewodniczy mu. Inne Państwa - członkowie są mianowani na pięć lat. Konferencja dyplomatyczna, której w wykonaniu artykułu 64 Konwencji powierzono wprowadzenie Konwencji w życie, wyznacza z uwzględnieniem słusznego podziału geograficznego Państwa wchodzące w skład Komitetu na pierwszy okres pięciu lat. Podejmuje ona decyzje właściwe co do wyznaczenia składu Komitetu na dalsze okresy.

c) Jeżeli wśród Państw - członków wakuje miejsce, Komitet Administracyjny wyznacza sam inne Państwo umawiające się do zajęcia wolnego miejsca.

d) Każde Państwo - członek wyznacza jako delegata do Komitetu Administracyjnego osobę wykwalifikowaną z tytułu swego doświadczenia w zagadnieniach przewozów międzynarodowych.

e) Komitet Administracyjny ustała swój regulamin wewnętrzny i sam się organizuje.

Odbywa on co najmniej raz na rok jedno posiedzenie zwyczajne; oprócz tego odbywa on posiedzenia nadzwyczajne, jeśli przynajmniej trzy Państwa - członkowie tego zażądają.

Prace sekretariatu Komitetu Administracyjnego wykonuje Urząd Centralny.

Protokoły posiedzeń Komitetu Administracyjnego wysyła się do wszystkich umawiających się Państw.

f) Funkcje delegata Państwa - członka są bezpłatne i związane z nimi koszty podróży ponosi to Państwo.

§ 3. - a) Komitet Administracyjny ustala regulamin dotyczący organizacji, działania oraz statutu dla personelu Urzędu Centralnego. Rząd szwajcarski, przedstawia mu w tym celu projekt.

b) Komitet Administracyjny mianuje dyrektora, wicedyrektora i radców Urzędu Centralnego; Rząd Szwajcarski przedkłada mu w tym celu wnioski. Przy tych nominacjach Komitet Administracyjny bierze szczególnie pod uwagę zdatność kandydatów i słuszny podział geograficzny.

c) Komitet Administracyjny zatwierdza budżet roczny Urzędu Centralnego, uwzględniając postanowienia poniższego artykułu 2 oraz roczne sprawozdanie z działalności.

Sprawdzenia rachunków Urzędu Centralnego, dotyczącego jedynie zgodności księgi dowodów rachunkowych w ramach budżetu, dokonuje Rząd Szwajcarski. Tenże Rząd przekazuje te rachunki wraz ze sprawozdaniem Komitetowi Administracyjnemu.

Komitet Administracyjny podaje do wiadomości Państw umawiających się wraz z sprawozdaniem z działalności Urzędu Centralnego i wyciągiem z jego rachunków rocznych swe decyzje, rezolucje i zalecenia.

d) Komitet Administracyjny przedkłada każdej konferencji rewizyjnej, co najmniej na dwa miesiące przed jej rozpoczęciem, sprawozdanie z całokształtu swej działalności od czasu poprzedniej konferencji.

Artykuł  2.

§ 1. - Koszty Urzędu Centralnego ponoszą umawiające się Państwa proporcjonalnie do długości linii kolejowych lub linii, do których ma zastosowanie Konwencja. Jednakże linie żeglugi wodnej uczestniczą w kosztach tylko w stosunku do połowy długości swoich linii. Udział każdego Państwa wynosi najwyżej 1,40 fr. od kilometra. Wyjątkowo udział ten może być po ugodzie między zainteresowanym Rządem a Urzędem Centralnym oraz po zatwierdzeniu przez Komitet Administracyjny zniżony najwyżej o pięćdziesiąt procent za linie eksploatowane w szczególnych warunkach. Wysokość rocznego kredytu, przypadającą na kilometr, ustala na każdy rok budżetowy Komitet Administracyjny po wysłuchaniu opinii Urzędu Centralnego. Kwotę tego kredytu pobiera się zawsze w całości. Jeżeli rzeczywiste wydatki Urzędu Centralnego nie osiągnęły kwoty kredytu obliczonego na tej zasadzie, nie wydatkowaną resztę przelewa się na fundusz rezerwowy.

§ 2. - Urząd Centralny przesyłając umawiającym się Państwom roczne sprawozdanie z działalności i rachunek rocznych kosztów wzywa je do uiszczania przypadających na nie udziałów w kosztach za ubiegły rok budżetowy. Państwo, które nie wniesie swojego udziału do dnia 1 października, wzywa się do tego powtórnie. Jeżeli to wezwanie nie odniesie skutku Urząd centralny ponawia je w początkach roku następnego przesyłając sprawozdanie ze swej działalności za ubiegły rok budżetowy. Jeżeli do dnia 1 lipca i to wezwanie będzie bezskuteczne występuje się do Państwa zalegającego z opłatą po raz czwarty o uiszczenie obu płatnych udziałów rocznych. Gdy to wezwanie pozostanie bez skutku, Urząd Centralny zawiadamia to Państwo w trzy miesiące później, że jeżeli oczekiwana wpłata nie zostanie wniesiona przed końcem roku, to niezapłacenie będzie uważane za milczące wyrażenie woli wystąpienia z Konwencji. Jeżeli przed 31 grudnia to ostatnie wystąpienie pozostanie bez skutku, Urząd Centralny przyjmując do wiadomości milcząco wyrażoną wolę wystąpienia z Konwencji przez Państwo zalegające z zapłatą przystępuje do wykreślenia linii tego Państwa z listy linii dopuszczonych do przewozów międzynarodowych.

§ 3. - Kwoty nie pobrane powinny być, w miarę możności, pokrywane z kredytów zwyczajnych, którymi rozporządza Urząd Centralny i mogą być rozłożone na cztery lata budżetowe. Część niedoboru, której nie można pokryć w ten sposób, przenosi się w specjalnym rachunku na ciężar innych umawiających się Państw proporcjonalnie nie do ilości kilometrów linii, do których Konwencja ma zastosowanie w czasie zarachowania, a każde Państwo umawiające się uczestniczy w pokryciu tej części niedoboru w takiej mierze, w jakiej w dwuletnim okresie, zakończonym wystąpieniem Państwa nie płacącego, należało razem z nim do Konwencji.

§ 4. - Państwo, którego linie wykreślono w warunkach wskazanych w powyższym § 2, może spowodować ponowne dopuszczenie ich do przewozów międzynarodowych dopiero po uprzednim uiszczeniu sum, które należą się od niego za odnośne lata, wraz z odsetkami w stosunku pięciu od sta. Odsetki te liczy się od upływu szóstego miesiąca po dniu w którym Urząd Centralny wezwał to Państwo po raz pierwszy do uiszczenia przypadającego na nie udziału w kosztach.

Artykuł  3.

§ 1. - Urząd Centralny wydaje miesięcznik zawierający wiadomości potrzebne do stosowania Konwencji, Mianowicie zawiadomienia co do listy linii kolejowych i innych przedsiębiorstw oraz co do przedmiotów wyłączonych od przewozu lub przyjmowanych warunkowo, jako też studia, których ogłoszenie uzna za pożyteczne.

§ 2. - Miesięcznik wydają się w języku francuskim i niemieckim. Jeden egzemplarz wysyła się bezpłatnie każdemu z państw umawiających się i każdemu z zaintesowanych zarządów. Za dalsze egzemplarze, których zażądano, płaci się według ceny ustalonej przez Urząd Centralny.

Artykuł  4.

§ 1. - Nie płacone wykazy i wierzytelności z przewozów międzynarodowych może przedsiębiorstwo będące wierzycielem podać do wiadomości Urzędowi Centralnemu z żądaniem, by ten ułatwił ich ściągnięcie. Urząd Centralny wzywa w tym celu przedsiębiorstwo przewozowe będące dłużnikiem do wyrównania należności kwoty lub do podania powodów odmowy zapłaty.

§ 2. - Urząd Centralny, jeżeli uważa, że odmowa jest dostatecznie uzasadniona, odsyła strony do właściwego sądu lub jeżeli strony tego zażądają do sądu arbitrażowego przewidzianego w artykule 60 Konwencji (Załącznik X).

§ 3. - Jeżeli Urząd Centralny uważa że cała suma lub jej część rzeczywiście się należy, wówczas może on orzec, po wysłuchaniu opinii rzeczoznawcy, że przedsiębiorstwo przewozowe będące dłużnikiem powinno wpłacić do Urzędu Centralnego cały dług lub też jego część; wypłacona w ten sposób suma powinna być przechowana przez Urząd Centralny aż do czasu rozstrzygnięcia przez właściwy sąd lub sąd arbitrażowy przewidziany w artykule 60 Konwencji (Załącznik X).

§ 4. - Jeżeli w ciągu dwu tygodni przedsiębiorstwo przewozowe nie uczyni zadość wezwaniu Urzędu Centralnego, wówczas otrzymuje ono ponownie wezwanie do zapłaty ze wskazaniem skutków odmowy.

§ 5. - W dziesięć dni po tym wezwaniu, jeżeli nie odniosło ono skutku, Urząd Centralny przesyła Państwu. wmawiającemu się, któremu podlega dane przedsiębiorstwo przewozowe umotywowane zawiadomienie, wzywając to Państwo, by zawiadomiło o zarządzeniach, jakie należałoby wydać, a w szczególności by zbadało, czy linie przedsiębiorstwa przewozowego będącego dłużnikiem należy pozostawić na liście.

§ 6. - Jeżeli Państwo umawiające się, któremu podlega przedsiębiorstwo przewozowe będące dłużnikiem, oświadczy, że pomimo niepłacenia nie uważa, by należało wykreślić dane przedsiębiorstwo z listy, lub jeżeli przez sześć tygodni pozostawi zawiadomienie Urzędu Centralnego bez odpowiedzi, wówczas uważa się ze skutkami prawnymi, że Państwo to przyjmuje na siebie gwarancję za wypłacalność rzeczonego przedsiębiorstwa, jeżeli chodzi o należności wynikające z przewozów międzynarodowych.

Artykuł  5.

Na pokrycie kosztów szczególnych wynikających z działalności przewidzianej w artykule 57 § 1 lit. d) do f) Konwencji pobiera się wynagrodzenie. Wysokość tego wynagrodzenia ustala Komitet Administracyjny na wniosek Urzędu Centralnego.

Artykuł  6.

Postanowienie przejściowe.

Pierwsza zwyczajna sesja Komitetu Administracyjnego, zwołanego przez Rząd szwajcarski, powinna odbyć się w terminie dwu miesięcy od daty wejścia w życie Konwencji.

ZAŁĄCZNIK  VI.

(Artykuł 67 §§ 3 i 4)

STATUT KOMISJI REWIZYJNEJ I KOMISYJ RZECZOZNAWCÓW

Artykuł  1.

Rządy umawiających się Państw zgłaszają swe wnioski, dotyczące spraw wchodzących w zakres kompetencji Komisji, Urzędowi Centralnemu Przewozów Międzynarodowych Kolejami, który podaje je niezwłocznie do wiadomości innym umawiającym się Państwom.

Artykuł  2.

Urząd Centralny zwołuje posiedzenia Komisji w każdym przypadku, gdy zajdzie tego potrzeba, lub na żądanie co najmniej pięciu umawiających się Państw.

O posiedzeniu Komisji zawiadamia się wszystkie umawiające się Państwa na dwa miesiące naprzód. W zawiadomieniu powinny być dokładnie wskazane sprawy, których zamieszczenia na porządku dziennym zażądano.

Artykuł  3.

Wszystkie umawiające się Państwa mogą brać udział w pracach Komisji.

Jedno Państwo może być reprezentowane przez inne Państwo; jednakże jedno Państwo nie może reprezentować więcej niż dwa inne Państwa.

Każde Państwo ponosi koszty swych przedstawicieli.

Artykuł  4.

Urząd Centralny przygotowuje materiał i sprawuje czynności sekretariatu Komisyj.

Dyrektor i wicedyrektor Urzędu Centralnego biorą udział w posiedzeniach Komisji z głosem doradczym.

Artykuł  5.

W porozumieniu z większością umawiających się Państw Urząd Centralny zaprasza do uczestnictwa z głosem doradczym w posiedzeniach Komisyj przedstawicieli:

a) Państw nie umawiających się,

b) pod warunkiem wzajemności - międzynarodowych organizacji rządowych kompetentnych w zakresie transportu,

c) pod warunkiem wzajemności - międzynarodowych organizacji pozarządowych zajmujących się transportem.

Artykuł  6.

Komisje są uprawnione do obrad, jeżeli reprezentowana jest ¹/₃ umawiających się Państw.

Artykuł  7.

Komisje wyznaczają na każde posiedzenie przewodniczącego i jednego lub dwu zastępców.

Artykuł  8.

Obrady toczą się w językach francuskim i niemieckim. Wywody członków Komisji tłumaczy się natychmiast ustnie stosownie do rzeczywistej treści. Teksty wniosków i zawiadomień przewodniczącego tłumaczy się w całości.

Artykuł  9.

Głosowanie odbywa się delegacjami, a na żądanie za wywołaniem imiennym; delegacja jednego umawiającego się Państwa reprezentowanego na sesji ma prawo do jednego głosu.

Wniosek uważa się za przyjęty tylko wówczas, jeżeli:

a) w głosowaniu brała udział co najmniej połowa delegacyj reprezentowanych na Komisji.

b) uzyskał większość oddanych głosów.

Artykuł  10.

Protokoły zebrań streszczają obrady w obydwu językach.

Wnioski i uchwały powinny być zamieszczone w protokołach w brzmieniu dosłownym i w obydwu językach. W razie rozbieżności pomiędzy tekstem francuskim i tekstem niemieckim protokołu w odniesieniu do uchwał rozstrzyga tekst francuski.

Protokoły doręcza się członkom możliwie szybko.

Jeżeli protokołów nie można zatwierdzić w czasie trwania posiedzenia, wówczas członkowie dostarczą sekretariatowi w stosownym czasie ewentualne poprawki.

Artykuł  11.

Dla ułatwienia prac Komisje mogą ustanowić podkomisję, mogą także utworzyć podkomisje celem opracowania oznaczonych zagadnień na późniejsze posiedzenie.

Każda podkomisja wyznacza przewodniczącego, wiceprzewodniczącego i - w razie potrzeby - sprawozdawcę. Poza tym w odniesieniu do podkomisji mają zastosowanie postanowienia artykułów 1 do 5 i 8 do 10.

ZAŁĄCZNIK  VII

(Artykuł 59 § 1)

REGULAMIN MIĘDZYNARODOWY DLA PRZEWOZU WAGONÓW PRYWATNYCH (RIP)

Artykuł  1.

Przedmiot i zasięg regulaminu.

§ 1. Regulamin niniejszy ma zastosowanie do wszystkich przewozów próżnych lub ładownych wagonów prywatnych, które w myśl postanowień artykułu 2 są dopuszczone do komunikacji międzynarodowej i które są nadawane do przewozu na warunkach "Konwencji Międzynarodowej o Przewozie Towarów Kolejami (CIM)".

§ 2. Jeżeli niniejszy regulamin nie zawiera specjalnych przepisów, wówczas do przewozów wymienionych w § 1 mają zastosowanie pozostałe postanowienia CIM.

Artykuł  2.

Dopuszczanie wagonów do komunikacji międzynarodowej.

Celem dopuszczenia do komunikacji międzynarodowej wagony muszą być włączone przez jedną z kolei podległych CIM do jej taboru na nazwisko osoby prywatnej (osoba fizyczna lub inny podmiot prawa) i zaopatrzone przez tę kolej w znak odróżniający [P].

Osoba prywatna, której nazwisko musi być wpisane na wagonie, jest w niniejszym regulaminie określona jako "właściciel".

Artykuł  3.

Używanie wagonów.

Nadawca może użyć wagonu tylko do przewozu takich towarów, do których przewozu wagon się nadaje według umowy o włączeniu do taboru. Tylko nadawca jest odpowiedzialny za skutki nieprzestrzegania tego przepisu.

Artykuł  4.

Przyrządy specjalne.

Jeżeli wagon jest zaopatrzony w przyrządy specjalne (przyrządy do chłodzenia, zbiorniki na wodę, mechanizmy itp.) wówczas nadawca ma te przyrządy obsługiwać lub zapewnić obsługę. Ten obowiązek przechodzi na odbiorcę, jeżeli uczynił on użytek ze swych uprawnień wynikających z artykułu 16 lub artykułu 22 CIM.

Artykuł  5.

Przyjęcie do przewozu.

§ 1. Prawo nadania wagonu do przewozu przysługuje właścicielowi.

Każdy inny nadawca wagonu, próżnego lub ładownego, obowiązany jest doręczyć stacji nadania równocześnie z listem przewozowym pisemne upoważnienie właściciela, które może dotyczyć kilku wagonów.

Takie upoważnienie nie jest potrzebne, jeżeli nadawca ten jest odbiorcą wagonu z poprzedniej przesyłki i jeżeli przed zawarciem nowej umowy przewozu stacja nie otrzymała od właściciela w liście lub telegraficznie zakazu wysyłania wagonu lub kilku wagonów bez zgody właściciela.

§ 2. W braku odmiennego zlecenia właściciela kolej jest uprawniona zwrócić na stację macierzystą na koszt właściciela za listem przewozowym, wystawionym na nazwisko i adres właściciela:

- każdy wagon, który nadszedł próżny, a którego nie rozpoczęto załadowywać w ciągu piętnastu dni od chwili postawienia do dyspozycji,

- każdy wagon, który nadszedł ładowny, a który w ciągu ośmiu dni po zakończeniu wyładowania nie został ponownie nadany do przewozu.

Jeżeli kolej nie skorzystała z tych możliwości, obowiązana jest po upływie wyżej podanych terminów zawiadomić właściciela o położeniu, w jakim znajduje się jego wagon; w tym przypadku zwrot wagonu z urzędu nie może nastąpić w ciągu ośmiu dni od wysłania zawiadomienia do właściciela.

Postanowień niniejszego paragrafu nie stosuje się do wagonów znajdujących się w kraju kolei, do której taboru włączono wagon, ani znajdujących się na bocznicach prywatnych.

§ 3. Wynajmujący, którego nazwisko wypisano na wagonie za zgodą kolei włączającej wagon do swego taboru, wstępuje przy wykonywaniu postanowień niniejszego artykułu z samego prawa w miejsce właściciela.

Artykuł  6.

Dane zamieszczone w liście przewozowym.

§ 1. Oprócz danych przewidzianych przez CIM musi nadawca zamieścić w liście przewozowym następujące dane:

a) jeśli chodzi o wagon próżny, w rubryce "Oznaczenie towaru" wskazówkę "wagon prywatny próżny", specjalne cechy wagonu należy podać w rubryce "Wagony";

b) jeśli chodzi o wagon ładowny, w rubryce "Oznaczenie towaru" po danych o rodzaju towaru słowa "załadowano do wagonu prywatnego"; specjalne cechy charakterystyczne wagonu należy podać w rubryce "Wagony".

§ 2. Jeżeli nadawca próżnego wagonu życzy sobie specjalnego zabezpieczenia terminu dostawy według postanowień artykułu 12, wówczas musi zamieścić w rubryce "Oświadczenie co do załatwienia..." wskazówkę "Specjalne zabezpieczenie terminu dostawy".

Artykuł  7.

Zaliczenia i zaliczki w gotowiźnie.

§ 1. Przesyłki próżnych wagonów nie mogą być obciążone zaliczeniami ani zaliczkami w gotowiźnie.

§ 2. Przy przewozie ładownych wagonów prywatnych wysokość zaliczenia nie może przekraczać wartości załadowanego towaru.

Artykuł  8.

Deklaracja wartości dostawy.

§ 1. Przy przesyłkach próżnych wagonów nie jest dozwolona deklaracja wartości dostawy.

§ 2. Przy przewozach wagonów ładownych deklaracja wartości dostawy odnosi skutek tylko co do towaru załadowanego do wagonu.

Artykuł  9.

Zawieszenie biegu terminu dostawy.

§ 1. Poza przypadkami przewidywanymi w artykule 11 § 7 CIM bieg terminu dostawy zawiesza się również wtedy, gdy przewóz został przerwany wskutek uszkodzenia wagonu, chyba że kolej jest odpowiedzialna za to uszkodzenie w myśl postanowień artykułu 13.

§ 2. Jeżeli towar załadowany do wagonu uszkodzonego przeładowano do innego wagonu, termin dostawy dla taboru zaczyna biec dalej od chwili, kiedy możliwy jest dalszy przewóz po przeładowaniu.

Artykuł  10.

Stwierdzenie uszkodzenia wagonu lub zaginięcia jego części składowych.

§ 1. Jeżeli kolej spostrzeże lub przypuszcza albo osoba uprawniona twierdzi, że wagon został uszkodzony lub że zaginęły jego części składowe, wówczas kolej obowiązana jest sporządzić stosownie do postanowień artykułu 44 CIM protokół stwierdzający rodzaj uszkodzenia lub zaginięcia oraz - jeśli jest to możliwe - jego powód i czas jego powstania.

Taki protokół należy bezzwłocznie przesłać kolei, do której taboru włączono wagon.

§ 2. Jeżeli wagon jest ładowny, to w danym przypadku należy w odniesieniu do towaru sporządzić odrębny protokół stosownie do postanowień artykułu 44 CIM.

Artykuł  11.

Uszkodzenie wagonu uniemożliwiające dalszy przewóz.

§ 1. Jeżeli próżny wagon zostanie tak uszkodzony, że dalszy przewóz nie jest możliwy lub że wagon nie nadaje się do przewozu ładunku, wówczas stacja, która stwierdziła uszkodzenie, natychmiast i bezpośrednio żąda telegraficznie wskazówek od nadawcy. Jeżeli nadawca nie jest również właścicielem wagonu, wówczas odpis telegramu przesyła się właścicielowi dla informacji.

Jeżeli nadawca w ciągu ośmiu dni od wysłania telegramu nie udzieli wskazówek, kolej jest uprawniona zwrócić z urzędu wagon na stację macierzystą za listem przewozowym, wystawionym na nazwisko i adres właściciela, jeżeli przywróciła wagon do zdatności do biegu w stanie próżnym. Przyczyny zwrotu wagonu należy podać w liście przewozowym w rubryce "Oznaczenie towaru".

Koszty przewozu i inne koszty powstałe aż do stacji zatrzymania, koszt zawiadomienia nadawcy i ewentualnie właściciela, jak również koszty wynikłe z wykonania wskazówek nadawcy lub zwrotu z urzędu wagonu na stację macierzystą, obciążają przesyłkę.

§ 2. Jeżeli wagon ładowny zostanie tak uszkodzony, że dalszy przewóz jest niemożliwy i wagon musi być rozładowany, wówczas postanowienia § 1 mają zastosowanie do wagonu rozładowanego.

§ 3. Kolej może dokonać do kwoty 300 franków w złocie napraw niezbędnych dla umożliwienia dalszego biegu wagonu w stanie próżnym lub ładownym, przy czym nie potrzebuje starać się o wskazówki i przez to sprawa odpowiedzialności nie jest naruszona.

§ 4. Wynajmujący, którego nazwisko wypisano na wagonie za zgodą kolei włączającej wagon do swego taboru, wstępuje przy wykonaniu postanowień niniejszego artykułu z samego prawa w miejsce właściciela.

Artykuł  12.

Wysokość odszkodowania w razie przekroczenia terminu dostawy.

§ 1. Jeżeli kolej odpowiada za przekroczenie terminu dostawy próżnego lub ładownego wagonu, wówczas jest obowiązana, niezależnie od ewentualnego odszkodowania za przekroczenie terminu dostawy towaru załadowanego do wagonu, zapłacić osobie uprawnionej stałe odszkodowanie w wysokości 2 franków za każdy rozpoczęty dzień opóźnienia.

§ 2. Nadawca wagonu próżnego może zażądać specjalnego zabezpieczenia terminu dostawy. Pobiera się za to opłatę w wysokości 1 franka za każde rozpoczęte 100 km, jednakowoż najmniej 10 franków. Stałe odszkodowanie podwyższa się w tym przypadku na 4 franki za dzień; suma odszkodowania nie może być jednakowoż niższa od opłaty uiszczonej za specjalne zabezpieczenie terminu dostawy.

§ 3. Jeżeli przekroczenie terminu dostawy wynikło wskutek złego zamiaru lub rażącego niedbalstwa kolei, stale odszkodowanie podwyższa się na 4 franki za dzień.

Artykuł  13.

Odpowiedzialność kolei za zaginięcie wagonu lub jego części składowych.

§ 1. Kolej odpowiada za zaginięcie lub uszkodzenie wagonu albo jego części składowych od chwili przyjęcia do przewozu do chwili wydania, chyba że udowodni, że szkoda powstała nie z jej winy.

§ 2. W razie zaginięcia wagonu odszkodowanie jest ograniczone do wartości wagonu, którą ustala się stosownie do zasad zawartych w umowie o włączenie wagonu.

W razie uszkodzenia odszkodowanie ustala się według postanowień zawartych w umowie o włączeniu wagonu.

§ 3. Za zaginięcie lub uszkodzenie luźnych części wagonu kolej odpowiada tylko wówczas, gdy części te są wypisane na obu bocznych ścianach wagonu. Kolej nie odpowiada za zaginięcie luźnych narzędzi.

§ 4. Jeżeli osoba uprawniona nie udowodni, że szkoda wynika z winy kolei, wówczas kolej odpowiada:

- za uszkodzenie naczyń z gliny, szkła, terrakoty itp. tylko wówczas, gdy te uszkodzenia powstały w związku z innymi uszkodzeniami wagonu, za które kolej ponosi odpowiedzialność według postanowień wyżej zamieszczonych;

- za uszkodzenie naczyń pokrytych od wewnątrz (emalia, ebonit itp.) tylko wówczas, gdy naczynie takie nosi ślady zewnętrznego uszkodzenia, za które kolej ponosi odpowiedzialność według postanowień wyżej zamieszczonych.

§ 5. Co do odszkodowań właściciel wstępuje z samego prawa w prawa nadawcy lub odbiorcy. Reklamacje można wnosić tylko do kolei, która włączyła wagon do swego taboru, a powództwa można wnosić tylko przeciw tejże kolei, która z samego prawa wstępuje w miejsce kolei ponoszącej odpowiedzialność.

Artykuł  14.

Domniemanie o zaginięciu wagonu. Odnalezienie wagonu.

§ 1. Wagon uważa się za zaginiony, jeżeli nie zostanie oddany do dyspozycji odbiorcy w ciągu sześciu miesięcy po upływie terminu dostawy.

Ten termin przedłuża się o czas trwania unieruchomienia wagonu, które wynikło z przyczyny nie zawinionej przez kolej lub wskutek uszkodzenia.

§ 2. Jeżeli wagon uważany za zaginiony odnaleziono po wypłaceniu odszkodowania, to właściciel może w ciągu sześciu miesięcy od otrzymania wiadomości od kolei, która włączyła wagon do swego taboru, zażądać by wagon zwrócono mu bezpłatnie na stacji macierzystej za zwrotem odszkodowania.

Artykuł  15.

Zajęcia.

Wagony prywatne oraz przedmioty wszelkiego rodzaju potrzebne do przewozu, które znajdują się w tych wagonach i należą do właściciela, mogą na terytorium innego państwa aniżeli tego, w którym znajduje się siedziba właściciela, być zajęte tylko na podstawie orzeczenia sądu tego ostatniego Państwa.

ZAŁĄCZNIK  VIII

(Artykuł 59 § 2)

REGULAMIN MIĘDZYNARODOWY DLA PRZEWOZU POJEMNIKÓW (RICo)

Rozdział  I.

POSTANOWIENIA OGÓLNE

Artykuł  1.

Przedmiot i zasięg regulaminu

§ 1. Regulamin niniejszy ma zastosowanie do przewozu pojemników będących własnością kolei lub osób prywatnych (osoby fizycznej lub innego podmiotu prawa) i dopuszczonych przez kolej, które są nadawane do przewozu na warunkach "Konwencji Międzynarodowej o Przewozie Towarów Kolejami (CIM)".

§ 2. Za pojemnik w myśl niniejszego regulaminu uważa się techniczne urządzenia (skrzynie, ramy, cysterny itp.) sporządzone w celu ułatwienia przewozu towarów z domu do domu koleją lub w transporcie kombinowanym kolej/inne środki przewozowe.

Artykuł  2.

Przepisy ogólne.

§ 1. Jeżeli taryfy inaczej nie postanawiają, wówczas zawartość jednego pojemnika może być przedmiotem jednej umowy przewozu.

§ 2. Jeżeli niniejszy regulamin nie zawiera specjalnych przepisów, wówczas do przewozu próżnych i ładownych pojemników mają zastosowanie pozostałe postanowienia CIM.

Artykuł  3.

Przewóz z domu do domu.

Przy przesyłkach, które kolej przyjmuje w domu lub dostarcza do domu, umowa przewozu jest zawarta w domu nadawcy i kończy się w domu odbiorcy.

Rozdział  II.

POJEMNIKI BĘDĄCE WŁASNOŚCIĄ KOLEI

Artykuł  4.

Przydzielenie. Opłaty.

Kolej przydziela pojemniki nadawcom w miarę swych możliwości. Za użytkowanie pojemników można pobierać opłatę, której wysokość ustalają taryfy lub przepisy.

Artykuł  5.

Dane zamieszczone w liście przewozowym.

Oprócz danych przewidzianych przez CIM musi nadawca zamieścić w liście przewozowym następujące dane:

a) w rubryce "Adres lub cechy i numery" nazwę kolei właścicielki pojemnika, numer pojemnika, jego wagę własną w kilogramach oraz jego pojemność w m³ lub w litrach;

b) w rubryce "Oznaczenie towaru" po danych co do towaru uwagę "załadowano do pojemnika".

Waga własna pojemnika nie może obejmować również wagi wewnętrznych luźnych urządzeń specjalnych mających charakter opakowania lub umocnienia.

Artykuł  6.

Przekazanie, zwrot, manipulacja.

Taryfy i przepisy ustalają warunki, na których podstawie oddaje się pojemniki do dyspozycji, terminy zwrotu, opłaty za przekroczenie tych terminów, jak również warunki załadowania i wyładowania.

Przez załadowanie rozumie się nie tylko załadowanie do wagonu, lecz również czynności dodatkowe, w szczególności umocnienie pojemników.

Artykuł  7.

Czyszczenie.

Odbiorca jest obowiązany oczyścić pojemniki po wyładowaniu. Jeżeli pojemniki zostaną kolei zwrócone nie oczyszczone, wówczas kolej może zażądać opłacenia należności, której wysokość ustalają taryfy lub przepisy.

Artykuł  8.

Ponowne użycie.

Pojemniki, które zostały wydane w stanie ładownym, mogą być użyte przez odbiorcę do ponownego przewozu tylko za zgodą kolei przeznaczenia.

Artykuł  9.

Zaginięcie i uszkodzenie.

§ 1. Osoba przyjmująca od kolei pojemnik próżny lub za-załadowany jest obowiązana zbadać stan tego pojemnika w chwili otrzymania go do dyspozycji; odpowiada ona za wszystkie uszkodzenia, które zostaną stwierdzone w chwili zwrotu pojemnika kolei i których nie zgłosiła w chwili otrzymania do dyspozycji, chyba że udowodni, że uszkodzenia istniały już w chwili oddania jej pojemnika do dyspozycji lub że powstały wskutek okoliczności, którym nie mogła przeciwdziałać i których następstw nie mogła uniknąć.

§ 2. Nadawca odpowiada za zaginięcie lub uszkodzenie pojemnika, powstałe w czasie trwania umowy przewozu, jeśli zaginięcie lub uszkodzenie wynikło wskutek winy jego lub jego pracowników.

§ 3. Jeżeli pojemnik nie zostanie zwrócony kolei w ciągu 30 dni następujących po dniu oddania go do dyspozycji, kolej może go uważać za zaginiony i żądać zapłacenia jego wartości.

Rozdział  III.

POJEMNIKI PRYWATNE

Artykuł  10.

Dopuszczenie do komunikacji.

W celu dopuszczenia do komunikacji międzynarodowej pojemniki prywatne muszą być dopuszczone do przewozu przez jedną z kolei podległych CIM, zaopatrzone przez tę kolej w znak odróżniający [P]. Ich budowa i napisy muszą odpowiadać ustanowionym w tym celu przepisom.

Artykuł  11.

Przyrządy specjalne.

Jeżeli pojemniki prywatne są zaopatrzone w przyrządy specjalne (przyrządy do chłodzenia, zbiorniki na wodę, mechanizmy itp.), wówczas nadawca ma te przyrządy obsługiwać lub zapewnić obsługę. Ten obowiązek przechodzi na odbiorcę, skoro uczynił on użytek ze swych uprawnień wynikających z artykułu 16 lub artykułu 22 CIM.

Artykuł  12.

Dane zamieszczone w liście przewozowym.

§ 1. Dla pojemników ładownych musi nadawca oprócz danych przewidzianych przez CIM, zamieścić następujące dane:

a) w rubryce "Adres lub cechy i numery" - nazwę kolei, która dopuściła pojemnik do przewozu, numer pojemnika, znak [P], wagę własną pojemnika w kilogramach oraz jego pojemność w m³ lub litrach,

b) w rubryce "Oznaczenie towaru" po danych co do towaru uwagę "załadowano do pojemnika".

§ 2. Dla pojemników próżnych musi nadawca, oprócz danych przewidzianych przez CIM, zamieścić następujące dane:

a) w rubryce "Adres lub cechy i numery" - nazwę kolei, która dopuściła pojemnik do przewozu, numer pojemnika oraz znak [P].

b) w rubryce "Oznaczenie towaru" - wagę własną pojemnika w kilogramach oraz wskazówkę "pojemnik próżny".

Artykuł  13.

Przewóz powrotny w stanie próżnym i ponowne użycie.

Po wydaniu pojemnika odbiorcy kolej nie jest obowiązana do starania się, by pojemnik został odesłany z powrotem w stanie próżnym lub ponownie użyty, chyba że zawarto specjalne umowy.

Artykuł  14.

Zaliczenia.

Przesyłki próżnych pojemników nie mogą być obciążone zaliczeniami.

Artykuł  15.

Odpowiedzialność za przekroczenie terminu dostawy.

Koleje mogą, niezależnie od postanowień CIM, przez zawarcie specjalnej umowy z właścicielem pojemnika zapewnić właścicielowi pojemnika wypłacenie specjalnego odszkodowania za przekroczenie terminu dostawy.

ZAŁĄCZNIK  IX

(Artykuł 59 § 3)

REGULAMIN MIĘDZYNARODOWY DLA PRZEWOZU PRZESYŁEK EKSPRESOWYCH (RIEx)

§ 1. - Za przesyłki ekspresowe uważa się tylko te towary, które przewożone są w sposób specjalnie szybki na warunkach taryfy międzynarodowej.

Jako przesyłki ekspresowe dopuszcza się tylko te towary, które można załadować w sposób normalny do wagonu bagażowego pociągów ruchu osobowego. Taryfy mogą jednak przewidywać odchylenia od tego przepisu.

§ 2. - Od przewozu wyłącza się towary wymienione w artykule 3 niniejszej Konwencji. Materiały i przedmioty wymienione w załączniku I do Konwencji oraz wymienione w specjalnych umowach, zawartych w myśl postanowień artykułu 4 § 2 Konwencji, dopuszcza się do przewozu jako przesyłki ekspresowe tylko wtedy, gdy taki sposób przewozu jest wyraźnie przewidziany we wspomnianym łączniku lub we wspomnianych umowach. Taryfy stanowią o tym, czy inne towary mogą być również wyłączone od przewozu lub dopuszczone do przewozu warunkowo.

§ 3. - Przesyłki ekspresowe mogą być nadawane do przewozu za innym dokumentem przewozowym aniżeli list przewozowy przewidziany w artykule 6 § 1 niniejszej Konwencji. Wzór, jaki ma być używany, oraz dane, jakie muszą lub mogą być w nim zamieszczone, określa taryfa. W każdym razie dokument ten musi zawierać następujące dane:

a) oznaczenie stacyj nadania i przeznaczenia,

b) nazwisko oraz adres nadawcy i odbiorcy,

c) ilość sztuk, opisanie opakowania i oznaczenie rodzaju towarów,

d) wyszczególnienie dokumentów dołączonych dla wypełnienia formalności wymaganych przez władze celne i inne władze administracyjne.

§ 4. - Nadawca jest odpowiedzialny za ścisłość wskazań i oświadczeń, wpisanych do dokumentu przewozowego przez niego samego albo przez kolej stosownie do jego wskazówek; ponosi on wszelkie następstwa wynikające z tego, że wskazania te lub oświadczenia są niezgodne z rzeczywistością, nieścisłe lub niedostateczne.

§ 5. - Przesyłki ekspresowe należy przewozić szybkimi środkami przewozowymi w ciągu terminów przewidzianych w taryfach. Terminy dostawy powinny być w każdym razie krótsze od najkrótszych terminów stosowanych do przesyłek pośpiesznych.

§ 6. - Taryfy mogą przewidywać również odchylenia od postanowień niniejszej Konwencji inne aniżeli wyżej wyszczególnione; nie mogą one jednak wprowadzać odchyleń od postanowień artykułów 26, 27, 28, 29, 31, 32, 33 i 37 do 46 włącznie niniejszej Konwencji.

Jeżeli powyższe przepisy i przepisy zawarte w taryfach nie sprzeciwiają się temu, stosuje się przy przewozie przesyłek ekspresowych postanowienia niniejszej Konwencji.

ZAŁĄCZNIK  X

(Artykuł 60)

Regulamin arbitrażu.

Artykuł  1.

Liczba arbitrów.

Sądy arbitrażowe, ustanowione dla rozpoznania sporów innych niż pomiędzy Państwami, składać się będą z jednego, trzech lub pięciu arbitrów, zależnie od warunków porozumienia.

Artykuł  2.

Wybór arbitrów.

§ 1. - Listę arbitrów ustala się z góry. Każde Państwo umawiające się może wyznaczyć najwyżej dwu rzeczoznawców międzynarodowego prawa przewozowego, którzy są obywatelami, do wpisania na listę arbitrów, sporządzoną i utrzymywaną na bieżąco przez Rząd szwajcarski.

§ 2. - Jeżeli porozumienie przewiduje jednego jedynego arbitra, wybór tego arbitra następuje przez strony za obopólną zgodą.

Jeżeli porozumienie przewiduje trzech lub pięciu arbitrów, każda ze stron wybiera jednego lub dwu arbitrów, stosownie do przypadku.

Arbitrzy wybrani, stosownie do ustępu poprzedniego, wyznaczają za obopólną zgodą, stosownie do przypadku, trzeciego lub piątego arbitra, który przewodniczy sądowi arbitrażowemu.

Jeżeli strony są niezgodne co do wyboru jedynego arbitra lub jeżeli wybrani przez strony arbitrzy są niezgodni w wyborze, zależnie od przypadku, trzeciego lub piątego arbitra, wówczas sąd arbitrażowy zostaje uzupełniony arbitrem, wyznaczonym przez Przewodniczącego Szwajcarskiego Trybunału Związkowego na życzenie Urzędu Centralnego.

Sąd arbitrażowy składa się z osób wpisanych na listę wymienioną w § 1. Jednakże jeżeli porozumienie przewiduje pięciu arbitrów, każda ze stron może wybrać jednego arbitra spoza listy.

§ 3. - Jedyny arbiter, trzeci lub piąty arbiter musi być innej przynależności państwowej niż strony.

Przystąpienie strony trzeciej do sporu nie wpływa na skład sądu arbitrażowego.

Artykuł  3.

Porozumienie.

Strony odwołujące się do arbitrażu zawierają porozumienie, które w szczególności ustala:

a) przedmiot sporu określony w sposób możliwie ścisły i jasny,

b) skład sądu i terminy do wyznaczenia arbitra lub arbitrów,

c) siedzibę sądu.

Dla otwarcia postępowania arbitrażowego porozumienie musi być podane do wiadomości Urzędu Centralnego.

Artykuł  4.

Postępowanie.

Sąd arbitrażowy ustala sam postępowanie, uwzględniając w szczególności, co następuje:

a) sąd arbitrażowy bada i orzeka w przedłożonych mu sprawach spornych na podstawie danych dostarczonych mu przez strony, przy czym przy wydawaniu sentencji nie jest związany wykładnią stron;

b) nie może on przyznać więcej lub co innego niż zażądał powód, ani mniej niż pozwany uznał, że się należy;

c) sentencję arbitrażową należycie umotywowaną układa sąd arbitrażowy i podaje stronom do wiadomości za pośrednictwem Urzędu Centralnego;

d) jeżeli nie ma innych postanowień imperatywnego prawa w siedzibie sądu arbitrażowego, sentencja arbitrażowa nie podlega odwołaniu, wyjąwszy jednak rewizję i unieważnienie.

Artykuł  5.

Sekretariat.

Urząd Centralny działa jako sekretariat sądu arbitrażowego.

Artykuł  6.

Koszty.

Sentencja arbitrażowa ustala koszty i wydatki, w tym wynagrodzenia arbitrów, oraz postanawia, na której ze stron ciąży ich zapłacenie lub w jakim stosunku należy podzielić ponoszenie ich pomiędzy strony.

KONWENCJA MIĘDZYNARODOWA

o

przewozie osób i bagażu kolejami

(CIV)

Przekład.

KONWENCJA MIĘDZYNARODOWA

o przewozie osób i bagażu kolejami

(CIV)

z 25 października 1952 r.

Niżej podpisani pełnomocnicy,

uznając potrzebę rewizji Konwencji Międzynarodowej o przewozie osób i bagażu kolejami żelaznymi, podpisanej w Rzymie dnia 23 listopada 1933 r., postanowili zgodnie z artykułem 60 wspomnianej Konwencji zawrzeć w tym celu nową Konwencję i zgodzili się na artykuły następujące:

TYTUŁ  I.

PRZEDMIOT I ZAKRES KONWENCJI

Artykuł  1.

Koleje i przewozy, do których stosuje się Konwencję.

§ 1. - Konwencję niniejszą stosuje się z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w następujących paragrafach do wszystkich przewozów osób i bagażu dokonywanych za międzynarodowymi dowodami przewozowymi drogą, która przechodzi przez obszar co najmniej dwóch umawiających się Państw i obejmuje wyłącznie linie wpisane do listy sporządzonej zgodnie z artykułem 58 Konwencji niniejszej.

§ 2. - Do przewozów, których stacje¹⁾ wyjazdu i przeznaczenia znajdują się na obszarze tego samego Państwa i które przechodzą przez obszar innego Państwa tylko tranzytem, stosuje się, z zastrzeżeniem stosowania § 1 artykułu 23, prawo kraju Państwa wyjazdu:

a) jeżeli linie tranzytowe eksploatuje jedna z kolei Państwa wyjazdu,

b) nawet jeżeli linij tranzytowych nie eksploatuje jedna a kolei wyjazdu, lecz zainteresowane koleje zawarły specjalne umowy, na mocy których przewozów tych nie uważa się za międzynarodowe.

§ 3. - Do przewozów między stacjami dwóch Państw sąsiednich, jeżeli linie, przez które dokonuje się przewozu, są wyłącznie eksploatowane przez koleje jednego z tych Państw i jeżeli prawa i regulaminy żadnego z tych Państw, do których należą koleje eksploatujące linie, przez które odbywa się przewóz, nie sprzeciwiają się temu, stosuje się prawo tego Państwa.

§ 4. - W taryfach ustala się relacje, dla których wydaje się międzynarodowe dowody przewozowe.

Artykuł  2.

Postanowienia o przewozach kombinowanych.

§ 1. - Do listy przewidzianej w artykule 1 mogą być oprócz kolei włączone regularne linie samochodowe lub żeglugi wodnej, które uzupełniają przewóz koleją i dokonują przewozów międzynarodowych pod odpowiedzialnością jednego z umawiających się Państw lub jednej z kolei wpisanych do listy.

§ 2. - Przedsiębiorstwa eksploatujące takie linie mają wszystkie prawa i obowiązki, jakie z konwencji niniejszej wynikają dla kolei, z zastrzeżeniem niezbędnych odchyleń wynikających z odmiennego sposobu przewozu. Odchylenia te nie mogą jednak naruszać postanowień o odpowiedzialności, ustalonych niniejszą Konwencją.

§ 3. - Każde Państwo, które chce uzyskać włączenie do listy jednej z linii określonych w § 1, musi postarać się o to, by odchylenia przewidziane w § 2 były ogłoszone w ten sam sposób, jak taryfy.

§ 4. - Dla przewozów międzynarodowych, których dokonywać mają oprócz kolei także przedsiębiorstwa przewozowe inne niż określone w § 1, mogą koleje w celu uwzględnienia odrębności każdego rodzaju przewozu ustalić wspólnie z zainteresowanymi przedsiębiorstwami przewozowymi postanowienia taryfowe, poddające takie przewozy reglamentacji prawnej odmiennej niż przewidziana w Konwencji niniejszej. Postanowienia te mogą w tym przypadku przepisać użycie innego dokumentu przewozowego aniżeli ten, który przewiduje Konwencja niniejsza.

Artykuł  3.

Obowiązek przewozu kolei.

§ 1. - Kolej jest obowiązana przewozić, stosownie do postanowień niniejszej Konwencji, podróżnych lub bagaż, jeżeli:

a) podróżny zastosuje się do postanowień niniejszej Konwencji i międzynarodowej taryfy,

b) przewóz jest możliwy przy użyciu zwykłych środków przewozowych,

c) przewozowi nie stoją na przeszkodzie okoliczności, których kolej nie może uniknąć i którym nie może zapobiec.

§ 2. - Jeżeli interes publiczny lub konieczności eksploatacyjne tego wymagają, właściwa władza może zarządzić całkowite lub częściowe zawieszenie ruchu.

Zarządzenie takie należy niezwłocznie podać do wiadomości publicznej i kolejom; koleje obowiązane są zawiadomić koleje innych Państw o takich zarządzeniach celem opublikowania.

O trwaniu zawieszenia ruchu przypuszczalnie dłużej niż jeden miesiąc należy zawiadomić Urząd Centralny Międzynarodowych Przewozów Kolejami, który informuje o tym inne Państwa.

§ 3. - Wszelkie naruszenie przez kolej postanowień artykułu niniejszego stanowi podstawę, do roszczenia o wynagrodzenie spowodowanej szkody.

TYTUŁ  II.

UMOWA PRZEWOZU

Rozdział  I.

PRZEWÓZ OSÓB

Artykuł  4.

Prawo do przejazdu.

Podróżny musi - z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w taryfie - przed rozpoczęciem podróży posiadać ważny dokument na przejazd, który powinien zachować przez cały czas podróży, okazywać go na żądanie każdemu z pracowników upoważnionych do kontroli i oddać po ukończeniu podróży.

Artykuł  5.

Bilety.

§ 1. - Bilety wydane na przewóz międzynarodowy na zasadzie Konwencji niniejszej powinny być opatrzone znakiem Φ.

§ 2. - Bilety muszą zawierać następujące dane:

a) stację wyjazdu i przeznaczenia,

b) drogę przewozu; jeżeli dozwolone jest użycie różnych dróg i środków przewozowych, powinno to być zaznaczone na bilecie,

c) rodzaj pociągu i klasę wagonu,

d) opłatę za przewóz,

e) pierwszy dzień ważności,

f) czas ważności.

§ 3. - Taryfy lub umowy między kolejami postanawiają, w jakim jeżyku bilety mają być drukowane i wypełniane, oraz określają ich formę i treść.

§ 4. - Bilety w formie książeczek zawierające odcinki kontrolne (bilety książeczkowe), stanowią jeden jedyny dowód przewozowy w rozumieniu niniejszej Konwencji.

To samo dotyczy biletów zeszytowych wydanych na Podstawie międzynarodowej taryfy.

§ 5. - W razie braku wyjątków przewidzianych w taryfach bilet można odstąpić tylko wówczas, gdy nie jest imienny i gdy podróż nie została jeszcze rozpoczęta.

§ 6. - Podróżny jest obowiązany sprawdzić, czy otrzymał bilet właściwy.

Artykuł  6.

Zniżka opłat na przejazd dzieci.

§ 1. - Dzieci aż do ukończenia czwartego roku życia przewozi się bezpłatnie bez biletu, jeżeli nie żądano dla nich osobnego miejsca.

§ 2. - Dzieci w wieku od ukończenia czwartego do ukończenia dziesiątego roku życia oraz dzieci w młodszym wieku, dla których żądano osobnego miejsca, przewozi się, z wyjątkiem dopłat za użycie pewnych wagonów i pociągów, po cenach zniżonych, które nie mogą przewyższać połowy ceny biletu dla dorosłych, z zastrzeżeniem jednak zaokrąglenia kwotę według przepisów zarządu wydającego bilet.

Zniżki tej można nie udzielać przy biletach, których ceny są już obniżone w stosunku do normalnej ceny za bilet na przejazd w jednym kierunku.

§ 3. - W taryfach mogą być przewidziane wyższe granice wieku aniżeli wskazane w §§ 1 i 2.

Artykuł  7.

Czas ważności biletów.

§ 1. - Czas ważności biletu powinien być ustalony w taryfach.

§ 2. - Ten czas ważności nie może wynosić mniej niż:

przy biletach na przejazd w jednym kierunku:

za każde rozpoczęte 100 km - 1 dzień,

czas ważności tych biletów nie może jednak wynosić mniej niż 2 dni;

przy biletach na przejazd tam i z powrotem:

za każde rozpoczęte 50 km - 1 dzień,

czas ważności tych biletów nie może jednak wynosić mniej niż 4 dni.

§ 3. - Bilety specjalne po cenach zniżonych mogą mieć odmienny czas ważności.

§ 4. - Pierwszy dzień ważności biletu wlicza się do czasu ważności jako pełny dzień. Podróżny może rozpocząć podróż któregokolwiek dnia w czasie ważności swego biletu z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w taryfach; powinien ją ukończyć najpóźniej pociągiem, który według rozkładu jazdy przyjeżdża do stacji przeznaczenia najpóźniej o godzinie 24 ostatniego dnia ważności.

Artykuł  8.

Wyznaczanie i zamawianie miejsc.

§ 1. - Podróżny może założyć wolne jeszcze miejsce, tak dla siebie, jak i dla każdej jadącej z nim osoby, której bilet może okazać. Podróżny, który opuszcza swe miejsce, nie założywszy go w sposób wyraźny, traci do niego prawo. Poza tym wskazywanie miejsc jest uregulowane według obowiązujących przepisów każdej kolei.

§ 2. - Taryfy lub rozkłady jazdy postanawiają, czy i pod jakimi warunkami można zamawiać miejsca w niektórych pociągach.

Artykuł  9.

Przerwy podróży na stacjach pośrednich.

§ 1. - Podróżny ma prawo przerwać dowolną ilość razy podróż bez żadnej formalności, chyba że taryfy przewidują odchylenia.

§ 2. - Korzystanie przez podróżnych z prawa przerwania podróży na stacjach pośrednich nie powoduje przedłużenia czasu ważności, przewidzianego w taryfach.

§ 3. - Podróżny, który przerwał podróż, może ją wznowić tylko na stacji przerwy lub też z innej stacji tej samej drogi przejazdu, a położonej bliżej ostatecznej stacji przeznaczenia.

Artykuł  10.

Zmiana klasy lub pociągu.

Podróżny może zająć miejsce w klasie wyższej lub przejść do pociągu wyższego rodzaju, niż wskazano na bilecie, pod warunkami podanymi w taryfach i za uiszczeniem przewidzianej dopłaty.

Artykuł  11.

Podróżny bez ważnego biletu.

§ 1. - Podróżny, który nie może okazać ważnego biletu, jest obowiązany uiścić oprócz opłaty za przejazd także dopłatę; dopłatę tę oblicza się według przepisów kolei, na której zażądano uiszczenia dopłaty.

§ 2. - Bilety, na których nieprawnie dokonano zmian, będą uważane za nieważne i zostaną odebrane przez personel kolejowy.

§ 3. - Podróżnego, który odmawia niezwłocznie uiszczenia opłaty za przejazd lub dopłaty, można wyłączyć od podróży. Podróżny wyłączony nie ma prawa wymagać, żeby mu oddano jego bagaż do rozporządzenia na innej stacji niż stacja przeznaczenia.

Artykuł  12.

Osoby wyłączone od przejazdu lub dopuszczone warunkowo.

§ 1. - Nie przyjmuje się do pociągu lub można usunąć z pociągu w czasie podróży:

a) osoby w stanie nietrzeźwym oraz takie, które zachowują się nieprzyzwoicie lub nie stosują się do ustaw i przepisów; osoby te nie mają prawa żądać zwrotu ani ceny ich biletu, ani opłaty uiszczonej za przewóz ich bagażu,

b) osoby, które z powodu choroby lub z innych przyczyn mogłyby być uciążliwe dla współpodróżnych, jeżeli nie zamówiono dla nich z góry oddzielnego przedziału lub jeżeli nie ma możności oddania go im do rozporządzenia za zapłatą; jednakże osoby, które zachorowały w drodze, powinny być dowiezione przynajmniej do pierwszej stacji, na której mogą otrzymać konieczną opiekę. Opłatę za ich przewóz oraz opłatę za przewóz bagażu zwraca się im na warunkach ustalonych w artykule 26, po potrąceniu należności za przebytą drogę.

§ 2 - Przewóz osób chorych na choroby zakaźne normują umowy międzynarodowe, a w ich braku - przepisy obowiązujące w każdym Państwie.

Artykuł  13.

Przedmioty wyłączone od przewozu w wagonach osobowych.

§ 1. - Nie wolno zabierać do wagonów osobowych przedmiotów zagrażających niebezpieczeństwem, w szczególności nabitej broni palnej materiałów wybuchowych, łatwopalnych lub żrących, jak również przedmiotów, które mogłyby być uciążliwe lub niedogodne dla podróżnych.

Podróżnym jednak, którzy pełniąc służbę publiczną noszą broń palną, jak również myśliwym i strzelcom wolno zabrać ze sobą amunicją w ilości nie przekraczającej najniższej z norm maksymalnych, określonych w przepisach obowiązujących na obszarach, przez które przewóz się odbywa. Straży towarzyszącej więźniom, jadącej z nimi w oddzielnych wagonach lub przedziałach, wolno brać ze sobą nabitą broń palną.

§ 2. - Personel kolejowy ma prawo sprawdzać w obecności podróżnego właściwości przedmiotów zabranych do wagonu osobowego, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie co do przekroczenia postanowień § 1,

§ 3. - Wykraczający przeciw powyższym postanowieniom odpowiada za wszelką szkodę, powstałą wskutek naruszenia postanowień § 1.

Artykuł  14.

Zabieranie bagażu ręcznego i zwierząt do wagonów osobowych.

§ 1. - Podróżnym wolno zabrać ze sobą bezpłatnie do wagonów osobowych przedmioty łatwe do przenoszenia (bagaż ręczny) jeżeli nie sprzeciwiają się temu przepisy celne lub przepisy innych władz administracyjnych i jeżeli te przedmioty nie mogą spowodować szkody. Każdy podróżny ma dla swego bagażu ręcznego do rozporządzenia tylko przestrzeń nad i pod miejscem, które zajmuje. Postanowienie powyższe stosuje się analogicznie w wagonach typu specjalnego.

§ 2. - Żywych zwierząt nie wolno zabierać do wagonów osobowych. Wolno jednak zabierać małe zwierzęta, zamknięte w klatkach, skrzynkach, koszach albo w innym odpowiednim opakowaniu, małe psy nawet nie zamknięte, jeżeli zwierzęta te nie przeszkadzają podróżnym z powodu zapachu, hałasu lub w jakikolwiek inny sposób i jeżeli przepisy policyjne poszczególnych Państw tego nie zabraniają, żaden z podróżnych nie sprzeciwia się temu, a zwierzęta te mogą być trzymane na kolanach lub umieszczone tak jak bagaż ręczny.

Taryfy lub rozkłady jazdy mogą zabraniać lub zezwalać na zabieranie zwierząt do pewnego rodzaju wagonów lub pociągów.

Taryfy postanawiają, czy i za jakie zwierzęta należy uiszczać opłatę za przewóz.

§ 3. - Nadzór nad bagażem ręcznym i zwierzętami, które podróżny zabiera ze sobą, należy do niego samego.

Podróżny jest odpowiedzialny za wszelką szkodą spowodowaną przez zabranie do wagonu bagażu ręcznego lub zwierząt, o ile nie udowodni, że szkody powstały z winy kolei.

Artykuł  15.

Pociągi. - Rozkłady jazdy.

§ 1. - Do przewozu służą pociągi regularne przewidziane w rozkładach jazdy oraz pociągi uruchomione w miarę potrzeby.

§ 2. - Koleje są obowiązane do wywieszania na stacjach we właściwym czasie rozkładów jazdy pociągów ciasnych linii. Rozkłady jazdy powinny wskazywać kategorię pociągów, klasy wagonów, warunki dopuszczania podróżnych do przewozu oraz godziny odjazdu pociągów; na większych stacjach węzłowych i stacjach końcowych rozkłady jazdy powinny także wskazywać godziny przybycia, jako też najgłówniejsze połączenia pociągów.

Artykuł  16.

Utrata połączeń. - Odwołanie pociągów.

Jeżeli wskutek spóźnienia się pociągu utracono połączenie z innym pociągiem lub jeżeli pociąg odwołano na całym lub częściowym jego przebiegu, a podróżny chce odbywać podroż w dalszym ciągu, kolej jest obowiązana w miarę możności przewieźć go z bagażem bez żadnej dopłaty pociągiem, który jedzie do tej samej stacji przeznaczenia tą samą linią lub inną drogą należącą do zarządów kolejowych pierwotnej drogi przejazdu i który umożliwia podróżnemu przybycie do stacji przeznaczenia z mniejszym opóźnieniem. Zawiadowca stacji powinien, w danym razie, poświadczyć na bilecie, że podróżny utracił połączenie lub że odwołano pociąg, przedłużyć w miarę potrzeby czas ważności biletu i zaświadczyć bilet jako ważny na przejazd nową drogą na wyższą klasę lub na pociąg o wyższej opłacie za przejazd. Kolej ma jednak prawo w taryfach lub w rozkładach jazdy wyłączać pewne pociągi od korzystania z nich.

Rozdział  II.

Przewóz bagażu.

Artykuł  17.

Określenie bagażu.

§ 1. - Za bagaż uważa się przedmioty umieszczone w kufrach, koszach, walizkach, trokach, pudłach do kapeluszy i w innym opakowaniu tego rodzaju.

§ 2. - Ponadto dopuszcza się do przewozu jako bagaż także bez opakowania, jeżeli zazwyczaj przewozi się nie opakowane:

a) fotele dla chorych przenośne lub na kółkach, fotele na kołach poruszane przez samych chorych z silnikiem pomocniczym lub bez niego, leżaki;

b) wózki dziecięce;

c) kufry z próbkami towarów;

d) instrumenty muzyczne przenośne;

e) przedmioty służące do przedstawień artystów, pod warunkiem, że ich stan, rozmiary i waga dozwalają na szybkie załadowanie i umieszczenie w wagonie bagażowym;

f) instrumenty miernicze długości do 4 metrów i ręczne narzędzia rzemieślnicze;

g) instrumenty zawodowe w ogólności, używane maszyny do pisania, do rachowania, książki, papiery handlowe i dokumenty;

h) sprzęt sportowy;

i) rowery z silnikiem pomocniczym lub bez niego, motocykle bez przyczepki pod warunkiem usunięcia nie zmontowanych trwale przyborów dodatkowych.

Zbiorniki pojazdów mechanicznych mogą zawierać materiały pędne. Podróżny powinien zamknąć kurek znajdujący się ewentualnie między zbiornikiem a motorem. Złączone trwale z pojazdem mechanicznym zapasowe zbiorniki mogą również zawierać materiał pędny pod warunkiem zamknięcia zbiorników. Motocykle, których zbiorniki zawierają materiał pędny, powinny być załadowane stojąco na własnych kołach i zabezpieczone od wszelkiego wstrząsu.

§ 3. - Taryfy mogą ograniczyć ilość, rozmiary i wagę wymienionych w § 2 przedmiotów dopuszczonych do przewozu jako bagaż i ustalić warunki, pod jakimi podróżny obowiązany jest pomagać przy ich załadowaniu, przeładowaniu i wyładowaniu.

Taryfy mogą zezwalać pod pewnymi warunkami na przewóz jako bagaż innych przedmiotów (na przykład motocykli z przyczepami i samochodów), jako też zwierząt zamkniętych w dostatecznie bezpiecznych klatkach.

§ 4. - Taryfy mogą wyłączyć od przewozu jako bagaż przedmioty wymienione w §§ 1 i 2, jeżeli przedmioty te przeznaczone są na sprzedaż.

Artykuł  18.

Przedmioty wyłączone od przewozu.

Wyłączone są od przewozu jako bagaż przedmioty, które według przepisów Konwencji międzynarodowej o przewozie towarów kolejami (CIM) oraz jej Załącznika I są wyłączone od przewozu jako towar lub są tam dopuszczone do przewozu pod pewnymi warunkami.

Jednakowoż nie wyłącza się od przewozu jako bagażu materiałów i przedmiotów, które są dopuszczone do przewozu jako towary z Załącznika I do CIM i mogą być przewożone jako przesyłki ekspresowe.

Artykuł  19.

Odpowiedzialność podróżnego za swój bagaż. Dopłaty.

§ 1. - Posiadacz kwitu bagażowego jest odpowiedzialny za zachowanie przepisów artykułów 17 i 18; ponosi on wszelkie następstwa za wykroczenie przeciwko tym przepisom.

§ 2. - Jeżeli ustawy lub przepisy Państwa, na którego terytorium zdarzy się dany przypadek, tego nie zabraniają, kolej w razie uzasadnionego podejrzenia o wykroczenie ma prawo sprawdzić, czy zawartość bagażu odpowiada przepisom. Posiadacza kwitu bagażowego wzywa aby był obecny przy sprawdzaniu: jeżeli się nie zjawi lub jeżeli nie można go odszukać sprawdzenia należy dokonać w obecności dwóch świadków nie należących do personelu kolejowego, chyba że ustawy lub przepisy obowiązujące w Państwie, gdzie odbywa się sprawdzanie, postanawiają inaczej. W razie stwierdzenia wykroczenia popacz kwitu bagażowego ponosi koszty spowodowane prowadzeniem.

§ 3. - W razie wykroczenia przeciw postanowieniom artykułów 17 i 18 posiadacz kwitu bagażowego powinien uiścić dopłatę niezależnie od różnicy w opłacie za przewóz odszkodowania za wynikłe straty.

Dopłatę należy uiścić za każdy kilogram wagi brutto przedmiotów wyłączonych od przewozu jako bagaż, licząc

a) po 3 franki za kilogram, najmniej jednak 6 franków od przesyłki, jeżeli te przedmioty są materiałami wyłączonymi od przewozu jako towary na podstawie Załącznika I do Konwencji Międzynarodowej o Przewozie Towarów Kolejami (CIM),

b) po 2 franki za kilogram, najmniej jednak 4 franki od przesyłki, do wszystkich innych przypadkach wykroczenia przeciwko postanowieniom artykułów 17 i 18.

Artykuł  20.

Opakowanie i stan bagażu.

§ 1. - Kolej może odmówić przyjęcia sztuk bagażu, których stan jest wadliwy lub których opakowanie jest niedostateczne albo które noszą widoczne ślady uszkodzenia. Jeżeli je mimo to przyjęto, kolei ma prawo umieścić w kwicie bagażowym stosowną uwagę. Przyjęcie przez podróżnego kwitu bagażowego zawierającego taką uwagę uważa się za dowód uznania przez niego ścisłości tej uwagi.

§ 2. - Sztuki bagażu powinny być opatrzone w dostatecznie trwałe napisy wskazujące nazwisko i adres podróżnego oraz stację przeznaczenia.

§ 3. - Dawne nalepki, adresy i inne napisy, odnoszące się do poprzednich przewozów, podróżny powinien usunąć lub uczynić je nieczytelnymi.

Artykuł  21.

Nadawanie i przewóz bagażu. Kwit bagażowy.

§ 1. - Bagaż można nadawać tylko za okazaniem biletu ważnego przynajmniej do stacji przeznaczenia bagażu i tylko drogą wskazaną na bilecie.

Jeżeli bilet jest ważny na kilka dróg lub jeżeli miejsce przeznaczenia obsługiwane jest przez kilka stacyj, podróżny obowiązany jest wskazać dokładnie drogę przewozu lub stację, do której bagaż należy wysłać. Kolei nie odpowiada za skutki wynikłe z niezastosowania się podróżnego do tego przepisu.

Taryfy postanawiają, czy i pod jakimi warunkami bagaż może być dopuszczony do przewozu inną drogą, aniżeli wskazaną na okazanym bilecie lub też bez okazania biletu. Jeżeli taryfy przewidują przyjmowane bagażu do przewozu bez okazania biletu, to postanowienia konwencji niniejszej, normujące prawa i obowiązki podróżnego, który jedzie ze swym bagażem, stosuje się do nadawcy bagażu nadanego do przewozu bez okazania biletu.

Jeżeli taryfy to przewidują, podróżny może w czasie ważności swego biletu nadać bagaż do przewozu albo bezpośrednio na całą drogę przejazdu od stacji wyjazdu do stacji docelowej albo na dowolne odcinki całej drogi przejazdu, pod warunkiem, że żaden odcinek tej drogi nie będzie użyty do przewozu więcej niż jeden raz.

§ 2. - Przy nadaniu bagażu należy podróżnemu wydać kwit bagażowy. Podróżny przyjmując kwit bagażowy obowiązany jest sprawdzić, czy kwit został sporządzony odpowiednio do jego wskazówek. Opłatę za przewóz bagażu należy uiścić przy nadaniu.

§ 3. - Poza tym postępowanie przy nadawaniu bagażu określają ustawy i przepisy obowiązujące na stacji nadania.

§ 4. - Kwity bagażowe wydawane dla przewozów międzynarodowych powinny być sporządzane według wzoru stanowiącego Załącznik I do niniejszej Konwencji.

§ 5. - Kwit bagażowy musi zawierać następujące dane:

a) stację nadania i przeznaczenia;

b) drogę przewozu;

c) dzień nadania i pociąg, na który bagaż nadano;

d) ilość biletów, chyba że bagaż nadano do przewozu bez okazania biletu:

e) ilość i wagę sztuk;

f) wysokość opłaty za przewóz oraz ewentualnie innych opłat;

g) w razie potrzeby - wyrażoną liczbami i słowami kwotę wartości dostawy, deklarowanej stosownie do artykułu 22.

§ 6. - Taryfy lub umowy między kolejami określają język, w jakim należy drukować i wypełniać kwity bagażowe.

§ 7. - Taryfy mogą przewidywać specjalne przepisy co do nadawania rowerów, sprzętu sportowego, foteli dla chorych i wózków dziecięcych.

§ 8. - Pod warunkami zawartymi w przepisach obowiązujących na stacji nadania podróżny może wskazać pociąg, którym jego bagaż powinien być wysłany. Jeżeli podróżny nie skorzysta z tego prawa, bagaż przewozi się najbliższym odpowiednim pociągiem.

W razie gdy bagaż musi być przeładowany w drodze do innego pociągu, wówczas dalszy jego przewóz powinien się odbywać według warunków ustalonych przepisami wewnętrznymi pierwszym pociągiem przeznaczonym do normalnego przewozu bagażu.

Przewóz bagażu na wyżej wymienionych warunkach może odbywać się tylko wówczas, gdy nie stoją na przeszkodzie wymagania stawiane na stacji nadania lub w drodze przez władze celne i inne władze administracyjne.

Kolej może pewne pociągi lub pewne kategorie pociągów wyłączyć od przewozu bagażu lub ograniczyć w nich przewóz bagażu.

Artykuł  22.

Deklaracja wartości dostawy.

§ 1. - Przy każdej przesyłce bagażu można podać deklarację wartości dostawy, którą należy zgodnie z art. 21 § 5 lit g) wpisać do kwitu bagażowego.

Kwota deklarowanej wartości powinna być podana w walucie Państwa nadania lub w innej walucie ustalonej w taryfach

§ 2. - Za każde zaczęte 10 kilometrów pobiera się opłatę w stosunku jednej dziesięciotysięcznej deklarowanej kwoty. Ustala się minimalną opłatę w wysokości 1 franka od przesyłki.

Taryfy mogą zniżyć tę opłatę i to minimum należności.

Artykuł  23.

Wydawanie bagażu.

§ 1. - Bagaż wydaje się za zwrotem kwitu bagażowego. Kolej nie ma obowiązku sprawdzać, czy posiadacz kwitu bagażowego jest uprawniony do odbioru.

§ 2. - Posiadacz kwitu bagażowego ma prawo żądać na stacji przeznaczenia wydania bagażu po przybyciu pociągu, którym bagaż powinien był być przewieziony; i po upływie czasu potrzebnego do przygotowania bagażu do wydania, a w danym razie - również do załatwienia formalności wymaganych przez władze celne i inne władze administracyjne.

§ 3. - W razie nieprzedstawienia kwitu bagażowego kolej obowiązana jest wydać bagaż tylko wówczas, gdy osoba, która żąda wydania, udowodni, że ma do niego prawo; jeżeli dowód ten będzie uznany za niewystarczający, kolej może żądać zabezpieczenia.

§ 4. - Bagaż wydaje się na stacji, do której go nadano. Jeżeli jednak pozwalają na to okoliczności i nie sprzeciwiają się temu przepisy celne lub przepisy innych władz administracyjnych, bagaż może być na żądanie posiadacza kwitu bagażowego, zgłoszone we właściwym czasie, zwrócony na stacji nadania lub wydany na stacji pośredniej za zwrotem kwitu bagażowego, a jeżeli tego wymaga taryfa - również za okazaniem biletu.

§ 5. - Posiadacz kwitu bagażowego, któremu nie wydano bagażu stosownie do przepisów zawartych w § 2, może żądać stwierdzenia na kwicie bagażowym, w jakim dniu i o której godzinie żądał wydania bagażu.

§ 6. - Podróżny może odmówić przyjęcia bagażu, dopóki nie zostanie uwzględnione jego żądanie, by stwierdzono szkodę istniejącą według jego zdania.

Zastrzeżenia uczynione przy przyjęciu bagażu nie mają znaczenia, jeżeli kolej ich nie uzna.

§ 7. - Poza tym wydawanie bagażu odbywa się zgodnie z ustawami i przepisami obowiązującymi na kolei mającej dokonać wydania.

Rozdział  III.

Przepisy wspólne dla przewozu osób i bagażu.

Artykuł  24.

Taryfy. Zakaz umów odrębnych.

§ 1. - Taryfy międzynarodowe, jakie koleje ustanawiają powinny zawierać wszystkie miarodajne dla przewozu specjalne warunki i wszystkie dane niezbędne do obliczenia przewoźnego i opłat dodatkowych oraz, w danym razie, postanowienia o kursach przerachowania.

§ 2. - Taryfy muszą być ogłoszone w tych tylko Państwach, których koleje uczestniczą w tych taryfach jako koleje wyjazdu (nadania) i przeznaczenia. Taryfy oraz ich zmiany wchodzą w życie od daty wskazanej przy ich ogłoszeniu.

Podwyżki taryf i inne utrudnienia warunków przewozu przewidziane w tych taryfach wchodzą jednakże w życie najwcześniej w 6 dni po ich ogłoszeniu.

§ 3. - Na każdej stacji otwartej dla ruchu międzynarodowego podróżny ma możność wglądu do taryf lub do wyciągów z taryf zawierających ceny biletów międzynarodowych tam sprzedawanych i odnośne opłaty za przewóz bagażu.

§ 4. - Taryfy muszą być stosowane jednakowo względem wszystkich.

Każda odrębna umowa, mocą której przyznanoby zniżkę opłat oznaczonych w taryfach, jest zakazana i nieważna.

Natomiast dozwolone są zniżki taryfowe należycie ogłoszone i dostępne w równej mierze dla wszystkich pod tymi samymi warunkami, jako też zniżki opłat dla przewozów na potrzeby kolei, administracji publicznej, na cele dobroczynne, wychowania lub nauczania.

Artykuł  25.

Formalności wymagane przez władze celne i inne władze administracyjne.

Podróżny jest obowiązany zastosować się do przepisów władz celnych i innych władz administracyjnych, o ile chodzi o jego osobę, jak i o rewizję jego bagażu nadanego i ręcznego. Podróżny powinien być obecny przy rewizji, chyba że prawa i przepisy dopuszczają wyjątki. Kolej nie bierze na siebie odpowiedzialności wobec podróżnego w razie niezastosowania się przez niego do tych obowiązków.

Artykuł  26.

Zwroty i dopłaty.

§ 1. - Jeżeli podróżny zażądał zwrotu całej lub części zapłaconej należności za bilet za całą lub część drogi przejazdu, to zwrotu dokonuje się w przypadkach oraz w warunkach niżej podanych.

§ 2. - Wskazane są wyraźnie następujące przypadki:

a) biletu nie zużytkowano z osobistego powodu podróżnego,

b) biletu nie zużytkowano, gdyż podróżny nie mógł rozpocząć podróży z powodu opóźnienia lub odwołania pociągu albo też przerwy w ruchu,

c) bilet zużytkowano tylko na części drogi przejazdu z powodu śmierci, szkody lub wypadku, którego doznał podróżny, albo z powodu nie dających się uniknąć innych przyczyn,

d) bilet zużytkowano tylko na części drogi przejazdu, gdyż podróżny oświadczył na stacji pośredniej, że rezygnuje z dalszego przejazdu,

e) bilet zużytkowano tylko na części drogi przejazdu, gdyż podróżny z powodu spóźnienia lub odwołania pociągu albo też przerwy w ruchu wskutek utraty połączenia nie mógł odbyć swej podróży zgodnie z rozkładem jazdy.

f) bilet zużytkowano wskutek braku miejsca w klasie, na którą opiewa bilet, w klasie niższej na całej lub części drogi przejazdu.

§ 3. - Przy biletach po cenach zniżonych zwrotu dokuje się tylko w przypadkach przewidzianych w § 2 lit. b) i e).

Zwykłych biletów na przejazd tam i z powrotem oraz biletów po cenach zniżonych, wydawanych dla dzieci zgodnie z artykułem 6, nie uważa się za bilety po cenach uniżonych w rozumieniu paragrafu niniejszego.

§ 4. - Kolej ma prawo żądać od podróżnego dołączenia dostatecznego dowodu do każdego żądania zwrotu.

§ 5. - Zwrotów dokonuje się tylko na podstawie przedłożenia biletu.

W przypadkach przewidzianych w § 2 lit a), b), d) i e) podróżny obowiązany jest przedłożyć ponadto urzędowe oświadczenie, które wręcza mu na jego prośbę stacja wyjazdowa lub zainteresowana stacja pośrednia.

W przypadku przewidzianym w § 2 lit. f) podróżny zobowiązany jest przedłożyć ponadto urzędowe zaświadczenie kolei stwierdzające, że na odnośnej trasie przejazdu odbył podróż w przedziale klasy niższej od klasy, do której uprawniał go jego bilet.

§ 6. - Wyłącza się od zwrotu podatki, dopłaty za miejsca zamówione, koszty sporządzania biletów i prowizje za sprzedaż biletów.

Z kwoty podlegającej zwrotowi potrąca się 10%, nie mniej jednak niż 0,50 fr. i nie więcej niż 3 fr. od jednego biletu, jak również w danym razie koszty przesłania tej kwoty.

Jednakże potrącenia tego nie dokonuje się, jeżeli nie i zużytkowany bilet zwrócono jeszcze w dniu wydania w biurze, które go wydało, a także w przypadkach przewidzianych w § 2 lit. b) i e).

Uwzględniając powyższe postanowienia niniejszego paragrafu zwraca się stosownie do przypadków wskazanych w § 2:

co do lit. a) i b) - zapłaconą należność,

co do lit. c), d) i e) - różnicę między zapłaconą całkowitą należnością a opłatą za przejazd dokonany, obliczoną według taryfy normalnej,

co do lit. f) - różnicę między zapłaconą ceną biletu a ceną, jaką podróżny powinien uiścić wykupując bilety odpowiadające użytej klasie na każdym z przebytych odcinków.

§ 7. - Jeżeli podróżny zażądał zwrotu opłaty za całość lub część przewozu bagażu, to zwrotu dokonuje się na następujących warunkach:

Zawsze potrąca się z kwoty zwrotnej 0,50 fr. od kwitu bagażowego, a w danym razie także podatki.

Jeżeli bagaż wycofano, zanim go wysłano ze stacji nadania, zwraca się opłatę za przewóz; jeżeli bagaż wycofano na stacji pośredniej, posiadacz kwitu bagażowego powinien w tym celu uzyskać od tej stacji pośredniej zaświadczenie, które należy dołączyć do wniosku o zwrot.

§ 8. - Taryfy mogą zawierać inne postanowienia aniżeli powyższe, z tym że nie mogą powodować pogorszenia warunków dla podróżnego.

§ 9. - Wszelkie żądanie zwrotu, oparte na postanowieniach artykułu niniejszego oraz artykułu 12, nie zostanie uwzględnione, jeżeli nie zostało przedstawione w terminie sześciu miesięcy, liczonym dla biletu od upływu czasu jego ważności, a dla kwitów bagażowych - od dnia ich wydania.

§ 10. - W razie błędnego zastosowania taryfy lub omyłki w ustaleniu kosztów przewozu i kosztów różnych nadpłatę powinna zwrócić kolej, a niedobór wpłacić podróżny.

§ 11. - Nadpłatę stwierdzoną przez kolej, gdy przewyższa 0,50 fr. od jednego biletu lub jednego kwitu bagażowego, należy - jeżeli to jest możliwe - podać z urzędu do wiadomości zainteresowanemu podróżnemu i na jego koszt zwrócić możliwie najrychlej.

§ 12. - Do obliczenia nadpłat zwracanych przez kolej lub niedoborów płaconych przez podróżnego stosuje się urzędowy kurs z dnia pobrania opłaty za przewóz; jeżeli wypłaty tych nadpłat i niedoborów dokonuje się w innej walucie, aniżeli w wkucie pobrania opłaty za przewóz, stosuje się kurs dnia dokonania tej płatności.

§ 13. - We wszystkich przypadkach nie przewidzianych w artykule niniejszym i w braku odrębnych umów między kolejami stosuje się prawa i przepisy obowiązująca w miejscu wyjazdu (nadania).

Artykuł  27.

Spory.

Spory między podróżnymi, jak również między podróżnymi a personelem kolejowym, rozstrzyga tymczasowo na stacjach urzędnik nadzorczy, w drodze zaś - kierownik pociągu.

TYTUŁ  III.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ. ROSZCZENIA O ODSZKODOWANIE WYPŁYWAJĄCE Z UMOWY PRZEWOZU.

Rozdział  I.

ODPOWIEDZIALNOŚĆ

Artykuł  28.

Odpowiedzialność wynikająca z przewozu podróżnych, bagażu ręcznego i zwierząt.

§ 1. - Odpowiedzialność kolei za śmierć, zranienie i wszelkie uszkodzenie cielesne podróżnego, jak również za szkody spowodowane opóźnieniem lub odwołaniem pociągu albo utratą połączenia, określają ustawy i przepisy Państwa, gdzie zdarzenie zaszło. W takich przypadkach nie stosuje się podanych niżej przepisów tytułu niniejszego.

§ 2. - Za bagaż ręczny i zwierzęta, nad którymi nadzór należy w myśl artykułu 14 § 3 do podróżnego, kolej odpowiada tylko wówczas, jeżeli szkoda powstała wskutek jej winy.

§ 3. - Odpowiedzialność zbiorowa nie istnieje w takich przypadkach.

Artykuł  29.

Współodpowiedzialność kolei za bagaż.

§ 1. - Kolej, która przyjęła do przewozu bagaż, wydając międzynarodowy kwit bagażowy, odpowiada za wykonanie przewozu na całej drodze aż do wydania.

§ 2. - Każda następna kolej przez samo przyjęcie bagażu uczestniczy w umowie o przewóz i przyjmuje obowiązki stąd wynikające; nie narusza to jednak postanowień artykułu 43 § 2 dotyczących kolei przeznaczenia.

Artykuł  30.

Rozmiar odpowiedzialności.

§ 1. - Kolej odpowiada za opóźnione wydanie oraz za szkodę powstałą wskutek całkowitego lub częściowego zaginięcia bagażu, jako też za szkodę powstałą wskutek jego uszkodzenia w czasie od przyjęcia do przewozu aż do wydania.

§ 2. - Kolej jest zwolniona od tej odpowiedzialności, jeżeli opóźnienie wydania, zaginięcie lub uszkodzenie powstało z winy podróżnego, z powodu wydanego przez podróżnego polecenia, które nie zostało wywołane niedociągnięciem ze strony kolei, z powodu wady własnej bagażu lub z powodu okoliczności, których kolej nie mogła uniknąć i których skutkom nie mogła zapobiec.

§ 3. - Uwzględniając artykuł 31 § 2 kolej jest zwolniona od tej odpowiedzialności, jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie wynikło ze szczególnych niebezpieczeństw związanych z naturalną właściwością bagażu, z braku lub z wadliwego opakowania albo z tego powodu, że przedmioty wyłączone od przewozu zostały mimo to nadane jako bagaż.

Artykuł  31.

Dowód.

§ 1. - Udowodnienie, że opóźnione wydanie, zaginięcie lub uszkodzenie spowodował jeden z przypadków przewidzianych w artykule 30 § 2, ciąży na kolei.

§ 2. - Jeżeli kolej z okoliczności danego przypadku ustali, że zaginięcie lub uszkodzenie mogło powstać z jednego lub kilku szczególnych niebezpieczeństw przewidzianych w artykule 30 § 3, istnieje domniemanie, że z tego powstało. Osoba uprawniona zachowuje jednak prawo udowodnienia, że szkoda w całości lub częściowo nie powstała z tych niebezpieczeństw.

Artykuł  32.

Domniemanie zaginięcia bagażu. Odnalezienie bagażu.

§ 1. - Osoba uprawniona może bez złożenia dalszych dowodów uważać brakującą sztukę bagażu za zaginioną po upływie czternastego dnia po dniu, w którym zażądała jej wydania stosownie do artykułu 23 § 2.

§ 2. - Jeżeli sztuka bagażu uważana za zaginioną zostanie odnaleziona w ciągu roku od żądania jej wydania, kolej jest obowiązana zawiadomić o tym osobę uprawnioną, jeżeli miejsce zamieszkania osoby uprawnionej jest znane lub można je ustalić.

W ciągu trzydziestu dni po otrzymaniu tego zawiadomienia osoba uprawniona może żądać wydania jej bagażu na jednej ze stacji drogi przewozu; w tym przypadku powinna ona uiścić tylko samą opłatę za przewóz bagażu od stacji nadania do stacji, na której nastąpiło wydanie, jak również zwrócić otrzymane odszkodowanie, z wyjątkiem opłaty za przewóz, jeżeli ją zwrócono w tym odszkodowaniu; osoba uprawniona nie traci prawa do odszkodowania za opóźnione wydanie, przewidzianego w artykule 35 i ewentualnie w artykule 36.

Jeżeli odnalezionej sztuki bagażu nie zażądano w przewidzianym terminie trzydziestodniowym lub jeżeli odnaleziono ją dopiero po upływie roku od zażądania wydania, kolej może rozporządzać nią zgodnie z ustawami i przepisami Państwa, do którego należy.

Artykuł  33.

Wysokość odszkodowania za zaginięcie bagażu.

Jeżeli na podstawie postanowień niniejszej Konwencji kolej obowiązana jest zapłacić odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie bagażu, to można od niej żądać:

a) jeżeli udowodniono wysokość szkody - odszkodowania w tej wysokości, najwyżej jednak 40 franków za każdy brakujący kilogram wagi brutto;

b) jeżeli wysokości szkody nie udowodniono - kwotę ryczałtowej licząc po 20 franków za każdy brakujący kilogram wagi brutto.

Nadto należy zwrócić przewoźne, cło i inne kwoty płacone w związku z przewozem zaginionego bagażu, jednak bez jakiegokolwiek dalszego odszkodowania.

Artykuł  34.

Wysokość odszkodowania w razie uszkodzenia bagażu.

W razie uszkodzenia bagażu kolej obowiązana jest spłacić bez dalszego odszkodowania kwotę, o którą obniżyła się wartość bagażu.

Odszkodowanie nie może jednak przewyższać:

jeżeli cały bagaż doznał obniżenia wartości przez uszkodzenie - kwotę, który należałoby zapłacić w razie zaginięcia całego bagażu;

jeżeli tylko część bagażu doznała obniżenia wartości - kwoty, którą należałoby zapłacić w razie zaginięcia i części, która doznała obniżenia wartości.

Artykuł  35.

Wysokość odszkodowania za opóźnione wydanie bagażu.

§ 1. - W razie opóźnionego wydania i jeżeli osoba uprawiona nie udowodni, że wskutek tego powstała szkody kolej jest obowiązana zapłacić odszkodowanie w wysokości 20 centymów za każdy kilogram wagi brutto bagażu wydanego z opóźnieniem i za każde zaczęte 24 godziny, od chwili, kiedy zażądano wydania, najwyżej jedynie za 14 dni.

§ 2. - Jeżeli udowodniono, że wskutek opóźnienia wynikła szkoda, należy zapłacić za tę szkodę odszkodowanie, które nie może przewyższać czterokrotnego ryczałtowego odszkodowania określonego w § 1.

§ 3. - Odszkodowania przewidziane w §§ 1 i 2 nie będą przyznawane obok odszkodowań, które mają być wypłacone za całkowite zaginięcie bagażu.

W razie częściowego zaginięcia należy odszkodowanie to wypłacić, jeżeli zachodzi tego potrzeba, tylko za część nie zaginioną.

W razie uszkodzenia przyznaje się w odpowiednich przypadkach to odszkodowanie obok odszkodowania przewidzianego w artykule 34.

Odszkodowania przewidziane w §§ 1 i 2, łącznie z odszkodowaniami przewidzianymi w artykułach 33 i 34, nie mogą w żadnym razie wynosić więcej niż odszkodowanie, które zostałoby wypłacone w razie całkowitego zaginięcia bagażu.

Artykuł  36.

Wysokość odszkodowania w razie deklarowania wartości dostawy.

W razie deklarowania wartości dostawy można żądać oprócz odszkodowań przewidzianych w artykułach 33, 34 i 35 wynagrodzenia za udowodnioną dalszą szkodę do wysokości kwotę deklarowanej wartości.

Artykuł  37.

Wysokość odszkodowania w razie złego zamiaru lub rażącego niedbalstwa ze strony kolei.

We wszystkich przypadkach, w których opóźnione wydanie, całkowite lub częściowe zaginięcie, uszkodzenie bagażu wynikło wskutek złego zamiaru lub rażącego niedbalstwa kolei, należy wypłacić osobie uprawnionej pełne odszkodowanie za udowodnioną szkodę do podwójnej wysokości kwotę maksymalnych przewidzianych w artykułach 33, 34, 35 i 36.

Artykuł  38.

Oprocentowanie odszkodowania.

Osoba uprawniona może żądać odsetek od sumy odszkodowania. Odsetki te, obliczone w wysokości 5% rocznie, są wymagalne, o ile odszkodowanie przekracza 10 franków z jednego kwitu bagażowego. Odsetki te liczą się od dnia wniesienia reklamacji administracyjnej, przewidzianej w artykule 41, lub jeżeli reklamacji nie zgłoszono - od dnia wniesienia powództwa sądowego.

Artykuł  39.

Zwrot odszkodowań.

Każde niesłusznie otrzymane odszkodowanie należy zwrócić.

W razie oszustwa kolej ma nadto prawo żądać zapłacenia kwoty, równej tej, którą niesłusznie wypłaciła.

Artykuł  40.

Odpowiedzialność kolei za swoich pracowników.

Kolej odpowiada za swoich pracowników oraz za inne osoby, którymi się posługuje przy wykonywaniu przyjętego na siebie przewozu.

Jeżeli jednak pracownicy kolei na żądanie podróżnego oddają usługi, do których kolej nie jest obowiązana, uważa się ich za działających na rachunek podróżnego, któremu oddają te usługi.

Rozdział  II.

REKLAMACJE ADMINISTRACYJNE. POWÓDZTWA. POSTĘPOWANIE I PRZEDAWNIENIE W RAZIE SPORÓW WYNIKŁYCH Z TYTUŁU UMOWY PRZEWOZU

Artykuł  41.

Reklamacje administracyjne.

§ 1. - Reklamacje administracyjne, wynikające z umowy przewozu, należy wnosić na piśmie do kolei wskazanej w artykule 43.

§ 2. - Prawo wnoszenia reklamacji służy tym osobom, które mają prawo wytoczenia powództwa przeciwko kolei na podstawie artykułu 42.

§ 3. - Bilety, kwity bagażowe i inne dowody, które osoba uprawniona uważa za potrzebne dołączyć do reklamacji, należy przedstawić w oryginałach albo w odpisach, które muszą być na żądanie kolei należycie uwierzytelnione.

Załatwiając reklamację ostatecznie, kolej może żądać zwrotu biletów lub kwitów bagażowych.

Artykuł  42.

Osoby uprawnione do wytoczenia powództwa przeciw kolei.

Prawo wytoczenia powództwa przeciw kolei z tytułu umowy przewozu służy tylko osobie, która przedstawi, zależnie od okoliczności, bilet lub kwit bagażowy, lub w razie ich braku udowodni swoje uprawnienie.

Artykuł  43.

Koleje, przeciwko którym można wytoczyć powództwo sądowe. Właściwość.

§ 1. - Powództwo sądowe o zwrot kwoty zapłaconej z tytułu umowy przewozu można wytoczyć przeciwko kolei która pobrała tę kwotę, albo przeciwko kolei, na rzecz której pobrano tę kwotę.

§ 2. - Inne powództwa sądowe z umowy przewozu można wytaczać tylko przeciwko kolei wyjazdu (nadania), i kolei przeznaczenia lub przeciwko tej kolei, na której zaszło zdarzenie uzasadniające roszczenie.

Jednakże powództwo można wytoczyć przeciwko kolei przeznaczenia nawet wówczas, gdy ta kolej nie otrzymała ani bagażu, ani ceduły bagażowej.

§ 3. - Jeżeli powód ma prawo wyboru między kilku kolejami, prawo jego wygasa z chwilą wniesienia pozwu przeciwko jednej z tych kolei.

§ 4. - Powództwo sądowe można wytoczyć tylko przed właściwym sądem tego Państwa, do którego przynależy pozwana kolej, jeżeli umowy między Państwami lub dokumenty koncesyjne nie zawierają odmiennych postanowień.

Jeżeli jedno przedsiębiorstwo kolejowe eksploatuje w różnych państwach samodzielne sieci kolejowe, każdą tych sieci uważa się w rozumieniu paragrafu niniejszego za oddzielną kolej.

§ 5. - Przeciwko innej kolei niż wskazane w §§ 1 i 2 można podnieść roszczenia w drodze powództwa wzajemnego lub zarzutu, jeżeli wynikają one z tej samej umowy przewozu, co powództwo główne.

§ 6. - Postanowienia artykułu niniejszego nie dotyczą wzajemnych roszczeń zwrotnych kolei, unormowanych w rozdziale III tytułu niniejszego.

Artykuł  44.

Stwierdzenie częściowego zaginięcia lub uszkodzenia bagażu.

§ 1. - Jeżeli kolej spostrzeże lub przypuszcza albo też jeżeli osoba uprawniona twierdzi, że bagaż częściowo zaginął lub został uszkodzony, kolej obowiązana jest niezwłocznie, o ile możności w obecności osoby uprawnionej, stwierdzić protokolarnie - w zależności od rodzaju szkody - stan i wagę bagażu oraz - jeżeli to jest możliwe - wysokość straty, przyczynę oraz czas powstania szkody.

Odpis tego protokołu powinien być wydany osobie uprawnionej na jej żądanie bezpłatnie.

§ 2. - Jeżeli osoba uprawniona nie uznaje tego, co stwierdzono w protokole, może ona żądać ustalenia w drodze sądowej stanu i wagi bagażu, jak również przyczyny i wysokości szkody; postępowanie to podlega ustawom i przepisom państwa, w którym odbywa się ustalenie sądowe.

§ 3. - W razie zaginięcia sztuk bagażu osoba uprawniona, dla ułatwienia kolei poszukiwania, obowiązana jest dać możliwie dokładny opis zaginionych sztuk.

Artykuł  45.

Wygaśnięcie roszczeń przeciwko kolei z tytułu umowy o przewóz.

§ 1. - Z chwilą odebrania bagażu przez osobę uprawnioną wygasają wszelkie roszczenia przeciwko kolei z tytułu umowy o przewóz za opóźnione wydanie, częściowe zaginięcia lub uszkodzenie.

§ 2. - Nie wygasają jednak:

a) roszczenia o odszkodowanie, jeżeli osoba uprawniona udowodni, że szkoda wynikła wskutek złego zamiaru lub rażącego niedbalstwa kolei;

b) roszczenia z tytułu opóźnionego wydania, jeżeli zgłoszono je jednej z kolei wymienionych w artykule 43 § 2 w ciągu 21 dni, nie wliczając dnia odbioru przez osobę uprawnioną;

c) roszczenia o odszkodowanie z powodu częściowego zaginięcia lub uszkodzenia:

1° jeżeli zaginięcie lub uszkodzenie zostało stwierdzone zgodnie z artykułem 44 przed odbiorem bagażu przez osobę uprawnioną;

2° jeżeli tylko z winy kolei zaniedbano stwierdzenia szkody, którego należało dokonać stosownie do artykułu 44;

d) roszczenia o naprawienie szkód nie dających się z zewnątrz zauważyć, które stwierdzono dopiero po odebraniu bagażu przez osobę uprawnioną pod następującymi dwoma warunkami:

1° że natychmiast po wykryciu szkody, najpóźniej jednak w ciągu trzech dni po odebraniu bagażu, osoba uprawniona wystąpiła zgodnie z artykułem 44 z żądaniem stwierdzenia szkody, oraz

2° że osoba uprawniona udowodni, że szkoda powstała w czasie między przyjęciem bagażu do przewozu a jego wydaniem.

Artykuł  46.

Przedawnienie roszczeń z tytułu umowy przewozu.

§ 1. - Roszczenia z tytułu umowy przewozu przedawniają się z upływem roku.

Termin przedawnienia wynosi natomiast trzy lata, jeżeli chodzi:

a) o roszczenie z tytułu szkody spowodowanej złym zamiarem;

b) o roszczenie z tytułu oszustwa wymienionego w artykule 39.

§ 2. - Przedawnienie biegnie:

a) dla roszczeń o odszkodowanie w przypadku opóźnionego wydania, częściowego zaginięcia lub uszkodzenia - od dnia wydania;

b) dla roszczeń o odszkodowanie w przypadku całkowitego zaginięcia - od dnia, w którym wydanie powinno było nastąpić;

c) dla roszczeń o zapłatę lub zwrot przewoźnego, opłat dodatkowych lub dopłat albo o sprostowanie w razie niewłaściwego zastosowania taryfy lub błędu w obliczeniu - od dnia zapłaty, jeżeli zaś zapłaty nie było - od dnia, w którym powinna była ona nastąpić;

d) dla roszczeń o uiszczenie dopłaty, żądanej przez władzę celną - od dnia, w którym władza celna wystąpiła z takim żądaniem;

e) dla innych roszczeń dotyczących przewozu podróżnych - od dnia wygaśnięcia ważności biletu.

Dnia wskazanego jako początek przedawnienia nie wlicza się w żadnym razie do tego terminu.

§ 3. - Bieg przedawnienia ulega w razie wniesienia do kolei reklamacji administracyjnej stosownie do artykułu 41 zawieszeniu do dnia, w którym kolej udzieliła na piśmie odmownej odpowiedzi i zwróciła załączone do reklamacji dokumenty. W przypadku częściowego uwzględnienia reklamacji przedawnienie zaczyna biec w dalszym ciągu tylko dla części spornej reklamacji. Obowiązek udowodnienia, że reklamację wniesiono lub że udzielono na nią odpowiedzi i zwrócono dokumenty, ciąży na tym, kto się na te fakty powołuje.

Dalsze reklamacje, których przedmiotem jest to samo roszczenie, nie zawieszają biegu przedawnienia.

§ 4. - Roszczeń przedawnienia nie można dochodzić nawet w drodze powództwa wzajemnego lub podnieść w drodze zarzutu.

§ 5. - Z zastrzeżeniem powyższych postanowień zawieszenie i przerwanie przedawnienia normują ustawy i przepisy państwa, w którym wytoczono powództwo.

Rozdział  III.

Rozrachunek. Wzajemne roszczenia zwrotne między kolejami.

Artykuł  47.

Rozrachunek między kolejami.

Każda kolej obowiązana jest zapłacić innym kolejom uczestniczącym w przewozie przypadający im udział w opłatach za przewóz, które kolej ta pobrała lub powinna była pobrać.

Artykuł  48.

Roszczenie zwrotne w razie odszkodowania za zaginięcie albo uszkodzenie.

§ 1. - Kolei, która na mocy postanowień Konwencji niniejszej wypłaciła odszkodowanie za całkowite lub częściowe zaginięcie albo za uszkodzenie bagażu, przysługuje roszczenie zwrotne do kolei uczestniczących, w przewozie według następujących postanowień:

a) kolej, która spowodowała szkodę, ponosi za nią wyłączną odpowiedzialność,

b) jeżeli szkodę spowodowało kilka kolei, każda z nich ponosi odpowiedzialność za szkodę przez siebie spowodowaną. Jeżeli okoliczności nie pozwalają na takie ustalenie, sumę odszkodowania dzieli się między te koleje według zasad podanych pod literą c),

c) jeżeli nie można udowodnić, że szkodę spowodowała jedna lub kilka kolei, to należne odszkodowanie dzieli się między wszystkie koleje, które uczestniczyły w przewozie, z wyjątkiem tych, które udowodniły, że szkoda nie powstała na ich liniach. Podziału dokonywa się w stosunku do ilości kilometrów taryfowych.

§ 2. W razie niewypłacalności jednej z kolei udział na nią przypadający i przez nią nie zapłacony dzieli się pomiędzy wszystkie koleje, które uczestniczyły w przewozie w stosunku do ilości kilometrów taryfowych.

Artykuł  49.

Roszczenie zwrotne przy odszkodowaniu za opóźnione wydanie.

Przepisy artykułu 48 stosuje się również przy odszkodowaniu za opóźnienie wydania. Jeżeli opóźnienie spowodowały nieprawidłowości stwierdzone na kilku kolejach, odszkodowanie dzieli się między te koleje w stosunku do czasu trwania opóźnienia na ich liniach.

Artykuł  50.

Postępowanie przy roszczeniach zwrotnych.

§ 1. - Kolej, przeciwko której wystąpiono z roszczeniem zwrotnym w myśl artykułów 48 i 49, nie ma prawa kwestionować prawidłowości zapłaty, dokonanej przez kolej, występującą z roszczeniem zwrotnym, jeśli sprawa odszkodowania została rozstrzygnięta w drodze sądowej i jeśli przypozwana ją przedtem w należyty sposób i dano jej możliwość przystąpienia do sporu w charakterze interwenienta. Sąd orzekający w sprawie głównej ustala, zależnie od okoliczności terminy dla przypozwania i dla interwencji.

§ 2. - Kolej występująca z roszczeniem zwrotnym powinna pozwać jednym i tym samym pozwem wszystkie zainteresowana koleje, z którymi nie zawarła ugody, pod rygorem utraty roszczenia zwrotnego w stosunku do tych kolei, których nie pozwała.

§ 3. - Sąd powinien rozstrzygnąć jednym i tym samym wyrokiem o wszystkich roszczeniach zwrotnych, z którymi wystąpiono.

§ 4. - Pozwanym kolejom nie przysługują żadne dalsze roszczenia zwrotne.

§ 5. - Łączenie postępowania z tytułu roszczeń zwrotnych z postępowaniem o odszkodowanie jest niedozwolone.

Artykuł  51.

Właściwość przy roszczeniach zwrotnych.

§ 1. - Sąd siedziby kolei, przeciwko której wystąpiono z roszczeniem zwrotnym, jest wyłącznie właściwy dla wszystkich powództw o roszczenia zwrotne.

§ 2. - Jeżeli powództwo ma być wytoczone przeciwko kilku kolejom kolej występująca jako powód ma prawo wyboru między sądami właściwymi w myśl § 1 artykułu niniejszego.

Artykuł  52.

Umowy co do roszczeń zwrotnych.

Koleje mogą zawierać umowy, które różnią się od przepisów o roszczeniach zwrotnych określonych w rozdziale III.

TYTUŁ  IV

RÓŻNE PRZEPISY

Artykuł  53.

Stosowanie prawa wewnętrznego.

W braku odpowiednich postanowień w Konwencji niniejszej stosuje się wewnętrzne ustawy i przepisy dotyczące przewozu w każdym Państwie.

Artykuł  54.

Ogólne przepisy postępowania.

Postępowanie we wszystkich sporach sądowych, które wynikają z przewozów podlegających Konwencji niniejszej, stosuje się do prawa obowiązującego sąd właściwy, jeżeli tylko Konwencja niniejsza nie postanawia inaczej.

Artykuł  55.

Wykonalność wyroków. Zajęcia i zabezpieczenia.

§ 1. - Wyroki wydane na zasadzie postanowień Konwencji niniejszej przez sąd właściwy w postępowaniu spornym lub zaocznym, które stały się wykonalne na podstawie ustaw obowiązujących ten sąd, podlegają wykonaniu w każdym innym umawiającym się Państwie, skoro tylko zostaną spełnione formalności w tym Państwie przepisane. Ponowne badanie sprawy pod wzglądem rzeczowym nie jest dozwolone.

Postanowienie to nie dotyczy wyroków o wykonalności tylko tymczasowej, jak również tych postanowień wyroku, które poza kosztami procesu zasądzają powoda wskutek oddalenia jego powództwa na dalsze odszkodowanie.

§ 2. - Wynikające z przewozu międzynarodowego wierzytelności jednej kolei w stosunku do innej kolei, która nie przynależy do tego samego Państwa co pierwsza, mogą być zajęte jedynie na podstawie orzeczenia sądu tego Państwa, do którego przynależy kolej, uprawniona do żądania tych wierzytelności.

§ 3. - Tabor kolei, jako też wszelkiego rodzaju przedmioty służące do przewozu, należące do kolei, jak pojemniki, przybory ładunkowe, opony itp., można zająć na innym obszarze aniżeli obszar Państwa, do którego przynależy kolej właścicielka, jedynie na podstawie orzeczenia sądu tego Państwa, do którego przynależy ta kolej.

Warunki wynajęcia wagonów prywatnych właścicieli ustalone są w Załączniku VII do Międzynarodowej Konwencji o przewozie towarów kolejami (CIM).

§ 4. - Przy powództwach sądowych, opartych na międzynarodowej umowie przewozu, nie można żądać zabezpieczenia kosztów procesu.

Artykuł  56.

Jednostka monetarna. Kursy przerachowania i przyjmowania obcych walut.

§ 1. - Kwotę wyrażone w Konwencji niniejszej lub załącznikach do niej we frankach uważa się za wyrażone we frankach złotych o wadze 10/31 grama i próbie 0,900.

§ 2. - Kolej obowiązana jest ogłaszać kursy, według których przerachowuje kwoty wyrażone w obcych walutach, a uiszczane w walucie krajowej (kurs przerachowania).

§ 3. - Kolej, która przyjmuje zapłatę w obcej walucie, obowiązana jest również ogłaszać kursy, według których przyjmuje się obcą walutę (kurs przyjmowania).

Artykuł  57.

Urząd Centralny Przewozów Międzynarodowych Kolejami.

§ 1. - Dla ułatwienia i zapewnienia wykonania Konwencji niniejszej ustanowiony jest Urząd Centralny Przewozów Międzynarodowych Kolejami, który ma za zadanie:

a) przyjmowanie zawiadomień każdego z umawiających się Państw i każdej zainteresowanej kolei oraz podawania ich do wiadomości innych Państw i kolei;

b) zbieranie, zestawianie i ogłaszanie wszelkiego rodzaju wiadomości, mających znaczenie dla przewozów międzynarodowych;

c) ułatwianie stosunków finansowych między kolejami, wynikających z przewozów międzynarodowych, jak również ułatwianie ściągania zaległych należności oraz utrwalanie pod tym wzglądem pewności we wzajemnych stosunkach pomiędzy kolejami;

d) na żądanie jednego z umawiających się Państw lub przedsiębiorstw przewozowych, których linie wpisane są do listy przewidzianej artykułem 58 - próbować, przez zaofiarowanie swych dobrych usług lub swym pośrednictwem albo też innym sposobem, pojednania celem zlikwidowania sporów między danymi Państwami lub przedsiębiorstwami co do wykładni lub stosowania Konwencji;

e) wydawanie na żądanie zainteresowanych stron - Państw, przedsiębiorstw przewozowych lub użytkowników - opinii przy sporach co do wykładni lub stosowania Konwencji;

f) współpracowanie w uregulowaniu arbitrażowym sporów, których przedmiotem jest wykładnia lub stosowanie Konwencji;

g) zajmowanie się pod względem administracyjnym wnioskami o zmianę Konwencji niniejszej oraz stawianie, w razie potrzeby, wniosków o zwołanie Konferencji stosownie do artykułu 66.

§ 2. - Specjalny regulamin, stanowiący Załącznik II do niniejszej Konwencji, określa siedzibę, skład i organizacją tego Urzędu oraz środki potrzebne do wykonywania jego działalności. Regulamin ten określa ponadto warunki działania i nadzorowania. Regulamin ten oraz zmiany poczynione w nim przez porozumienie wszystkich umawiających się Państw mają taką samą moc obowiązującą i taki sam czas trwania, jak i sama Konwencja.

Artykuł  58.

Lista linii podległych Konwencji.

§ 1. - Urząd centralny, przewidziany w artykule 57, obowiązany jest ułożyć i prowadzić bieżąco listę linii podległych Konwencji niniejszej. Urząd otrzymuje w tym celu od umawiających się Państw zawiadomienie o wpisaniu na tę listę lub o wykreśleniu z niej linii pewnej kolei lub jednego z przedsiębiorstw wymienionych w artykule 2.

§ 2. - Nowa linia uczestniczy w przewozach międzynarodowych dopiero po upływie miesiąca od daty pisma Urzędu Centralnego, zawiadamiającego inne Państwa o jej wpisaniu na listę.

§ 3. - Urząd Centralny wykreśla daną linię, skoro tylko umawiające się Państwo, na którego żądanie wpisano tę linię na listę, zawiadomi go, że linia ta nie jest już w stanie czynić zadość zobowiązaniom nałożonym przez Konwencję.

§ 4. - Otrzymanie zawiadomienia z Urzędu Centralnego o dokonanym wykreśleniu uprawnia niezwłocznie każdą kolej do przerwania z wykreśloną linią wszelkich stosunków, wynikających z międzynarodowego przewozu. Przewozy już rozpoczęte należy jednak dokończyć.

Artykuł  59.

Postanowienia dodatkowe.

Postanowienia dodatkowe, ogłaszane w celu wykonania Konwencji przez niektóre umawiające się Państwa lub niektóre uczestniczące koleje, są przez nie podane do wiadomości Urzędu Centralnego.

Umowy zawarte w celu wprowadzenia tych postanowień mogą wejść w życie na kolejach, które przystąpiły do tych umów w formie określonej przez ustawy i przepisy każdego Państwa; postanowienia te nie mogą jednak wprowadzać odchyleń, od Konwencji międzynarodowej.

O wprowadzeniu ich w życie należy zawiadomić Urząd Centralny.

Artykuł  60.

Arbitrażowe załatwienie sporów.

§ 1. - Spory co do wykładni lub stosowania Konwencji jako prawa krajowego lub prawa umownego, jak też postanowień dodatkowych, wydanych przez poszczególne umawiające się Państwa, mogą być na żądanie stron poddane sądom arbitrażowym, których skład i tryb postępowania stanowi przedmiot Załącznika IV do niniejszej Konwencji.

§ 2. - Jednakże w razie sporu między Państwami postanowienia Załącznika IV nie wiążą stron, które mogą swobodnie określić skład sądu arbitrażowego i postępowanie arbitrażowe.

§ 3. - Na żądanie stron postępowanie arbitrażowe może być wdrożone:

a) z zastrzeżeniem uregulowania sporów według innych postanowień prawnych:

1° w razie sporów między umawiającymi się Państwami;

2° w razie sporów między umawiającymi się Państwami z jednej strony a Państwami nie umawiającymi się z drugiej strony;

3° w razie sporów między Państwami nie umawiającymi się, o ile w ostatnich dwu przypadkach Konwencję stosuje się jako prawo krajowe lub prawo umowne;

b) w razie sporów między przedsiębiorstwami przewozowymi;

c) w razie sporów między przedsiębiorstwami przewozowymi a użytkownikami;

d) w razie sporów między użytkownikami.

§ 4. - Prawa krajowe sądu zwykłego, do którego skargę należało wnieść, określają warunki zawieszenia i przerwania przedawnienia roszczeń z umowy przewozu międzynarodowego stanowiącej przedmiot wdrożenia postępowania arbitrażowego na podstawie niniejszego artykułu.

§ 5. - Orzeczenia wydane przez sądy arbitrażowe w stosunku do przedsiębiorstw przewozowych lub użytkowników są wykonalne w każdym z umawiających się Państw natychmiast po wypełnieniu formalności przepisanych w Państwie, w którym wykonanie powinno nastąpić.

TYTUŁ  V

POSTANOWIENIA WYJĄTKOWE

Artykuł  61.

Odpowiedzialność w komunikacji kolejowo-morskiej.

§ 1. - Przy przewozach kolejowo-morskich liniami wymienionymi w artykule 2 § 1 może każde Państwo, żądając zamieszczenia odpowiedniej wzmianki w liście linii podległych Konwencji, uzupełnić przyczyny zwolnień od odpowiedzialności z artykułu 30 całokształtem poniższych przyczyn.

Przewoźnik może się jednak na nie powołać tylko w przypadku, jeżeli udowodni, że zwłoka w wydaniu, zaginięcie lub szkoda powstała podczas przewozu morskiego od chwili załadowania bagażu na statek do chwili wyładowania bagażu ze statku.

Te powody zwolnienia od odpowiedzialności są następujące:

a) działanie, niedbalstwo lub zaniedbanie kapitana załogi, pilota lub pracowników przedsiębiorstwa przewozowego podczas prowadzenia lub zarządzania statkiem;

b) niezdatność statku do nawigacji, o ile przewoźnik udowodni, że niezdatność ta nie wypływa z braku należytej troski z jego strony o zdatność nawigacyjną statku lub zapewnienie odpowiedniej załogi, odpowiedniego wyposażenia i zaopatrzenia lub też, że nie zaniedbał przystosowania i doprowadzenia do dobrego stanu wszystkich części statku przeznaczonych do załadowania bagażu, tak aby były zdatne do przyjęcia, przewozu i zabezpieczenia bagażu;

c) pożar, o ile przewoźnik udowodni, że powstał nie wskutek działania lub winy przewoźnika, kapitana, załogi, pilota lub też ich zwierzchników;

d) niebezpieczeństwo, zagrożenie lub wypadek na morzu lub na innych wodach nawigacyjnych;

e) ratowanie lub usiłowanie ratowania życia bądź mienia na morzu.

Powyższe przyczyny zwolnienia od odpowiedzialności nie uchylają ani nie zmniejszają w niczym ogólnych zobowiązań przewoźnika, a w szczególności jego obowiązku należytego troszczenia się o zdatność nawigacyjną statku lub zapewnienia odpowiedniej załogi, odpowiedniego wyposażenia, odpowiedniego zaopatrzenia lub też przystosowania i doprowadzenia do dobrego stanu wszystkich części statku przeznaczonych do załadowania bagażu, tak aby były zdatne do przyjęcia, przewozu i zabezpieczenia bagażu.

Przewoźnik odpowiada jednak także w wyżej podanych przypadkach, jeżeli uprawniony udowodni, że zwłoka w przewozie, zaginięcie lub uszkodzenie wynikło z winy przewoźnika, kapitana, załogi, pilota lub ich zwierzchników, spowodowanej innymi zaniedbaniami niż przewidziane pod lit. a).

§ 2. - W razie obsługiwania linii morskiej przez kilka przedsiębiorstw wpisanych na listę wymienioną w artykule 1, obowiązuje wszystkie te przedsiębiorstwa ta sama zasada odpowiedzialności.

Ponadto, skoro te przedsiębiorstwa wpisano na listę ma żądanie kilku Państw, przyjęcie tej zasady powinno stanowić przedmiot uprzedniego porozumienia między tymi Państwami.

§ 3. - O powziętych zgodnie z niniejszym artykułem zarządzeniach należy zawiadomić Urząd Centralny. Wejdą one w życie najwcześniej po upływie 30 dni od daty pisma, w którym Urząd Centralny powiadomił o tych zarządzeniach inne Państwa.

Wspomniana zarządzenia nie dotyczą bagażu będącego w drodze.

TYTUŁ  VI

POSTANOWIENIA KOŃCOWE

Artykuł  62.

Podpisanie.

Konwencja niniejsza wraz z załącznikami, stanowiącymi jej część integralną, pozostaje otwarta do 1 marca 1953 r. do podpisania przez Państwa, zaproszone do udziału w zwyczajnej Konferencji rewizyjnej.

Artykuł  63.

Ratyfikacja. Wejście w życie.

Konwencja niniejsza będzie ratyfikowana, a dokumenty ratyfikacyjne zostaną złożone możliwie najszybciej Rządowi Szwajcarskiemu.

Gdy Konwencja zostanie ratyfikowana przez piętnaście Państw, Rząd Szwajcarski porozumie się z zainteresowanymi Rządami celem zbadania wraz z nimi możliwości wejścia Konwencji w życie.

Artykuł  64.

Przystąpienie do Konwencji.

§ 1. - Każde Państwo, które nie podpisało Konwencji niniejszej, a zamierza do niej przystąpić, powinno przesłać odpowiedni wniosek do Rządu Szwajcarskiego, który zawiadomi o tym wszystkie umawiające się Państwa, dołączając uwagi Urzędu Centralnego o stanie, z punktu widzenia przewozów międzynarodowych, kolei Państwa, które wystąpiło z wnioskiem.

§ 2. - Jeżeli w ciągu sześciu miesięcy od daty wysłania tego zawiadomienia przynajmniej dwa Państwa nie zgłoszą Rządowi Szwajcarskiemu swego sprzeciwu, wniosek uważa się za prawomocnie przyjęty, a Rząd Szwajcarski zawiadamia o tym Państwo, które wystąpiło z wnioskiem, oraz wszystkie umawiające się Państwa.

W przeciwnym razie Rząd Szwajcarski zawiadamia wszystkie umawiające się Państwa oraz Państwo, które wystąpiło z wnioskiem, że rozpatrzenie wniosku zostało odroczone.

§ 3. - Każde przystąpienie nabiera mocy po upływie miesiąca od daty zawiadomienia wysłanego przez Rząd Szwajcarski lub - jeżeli po upływie tego okresu Konwencja jeszcze nie obowiązują - w dniu wejścia w życie Konwencji.

Artykuł  65.

Czas trwania zobowiązań podjętych przez umawiające się Państwa.

§ 1. - Czas trwania Konwencji niniejszej jest nieograniczony. Jednak każde umawiające się Państwo może z niej wystąpić pod następującymi warunkami:

Konwencja obowiązuje każde umawiające się Państwo do dnia 31 grudnia piątego roku po wejściu jej w życie. Państwo, które by chciało z niej wystąpić z upływem tego okresu, powinno co najmniej na rok przedtem zawiadomić o swym zamiarze Rząd Szwajcarski, który zawiadamia o tym wszystkie umawiające się Państwa.

W razie braku zawiadomienia w tym terminie zobowiązanie przedłuża się z mocy samego prawa na okres trzyletni i dalej co trzy lata na dalsze trzy lata, chyba że nastąpi wypowiedzenie przynajmniej na rok przed dniem 31 grudnia roku, kończącego jeden z trzechletnich okresów.

§ 2. - Państwa przyjęte do Konwencji w ciągu pięcioletniego lub jednego z trzechletnich okresów Konwencja obowiązuje do końca tego okresu i następnie do końca każdego następującego okresu, jeżeli Państwa te nie wypowiedzą jej przynajmniej na rok przed upływem jednego z tych okresów.

Artykuł  66.

Rewizja Konwencji.

§ 1. - Delegaci umawiających się Państw zbierają się na zaproszenie Rządu Szwajcarskiego w celu rewizji Konwencji najpóźniej w pięć lat po wejściu w życie niniejszej Konwencji.

Konferencję zwołuje się przed tym terminem, jeżeli zażąda tego przynajmniej trzecia część umawiających się Państw.

Za zgodą większości umawiających się Państw Rząd Szwajcarski zaprasza także Państwa nie będące kontrahentami niniejszej Konwencji.

Za zgodą większości umawiających się Państw Urząd Centralny zaprasza do udziału w konferencji przedstawicieli:

a) międzynarodowych organizacji rządowych kompetentnych w przedmiocie transportu;

b) międzynarodowych organizacji pozarządowych zajmujących się transportem.

Udział w obradach delegacji Państw nie będących kontrahentami niniejszej Konwencji oraz organizacji wymienionych wyżej w ustępie czwartym będzie uregulowany dla każdej konferencji w regulaminie obrad.

Za zgodą większości Rządów umawiających się Państw Urząd Centralny może, przed konferencjami rewizyjnymi zwykłymi i nadzwyczajnymi, zwołać komisje dla wstępnego zbadania wniosków rewizyjnych. Postanowienia Załącznika III mają przez analogię zastosowanie do tych komisyj.

§ 2. - Wejście w życie nowej Konwencji, będącej wynikiem konferencji rewizyjnej, powoduje uchylenie poprzedniej Konwencji nawet w stosunku do tych umawiających się Państw, które nie ratyfikowały nowej Konwencji.

§ 3. - W okresie pomiędzy dwiema konferencjami rewizyjnymi może Komisja rewizyjna utrzymywać na bieżąco artykuły 5, 8, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 21, 27, 47, 48, 49, 52 oraz Załączniki I i IV. Organizacja i działalność tej Komisji są przedmiotem Załącznika III do niniejszej Konwencji.

Uchwały Komisji rewizyjnej podaje się niezwłocznie do wiadomości Rządom umawiających się Państw za pośrednictwem Urzędu Centralnego. Uważa się je za przyjęte, o ile w ciągu trzech miesięcy od dnia zawiadomienia co najmniej pięć Rządów nie zgłosi zastrzeżeń. Uchwały wchodzą w życie pierwszego dnia szóstego miesiąca po miesiącu, w którym Urząd Centralny podał je do wiadomości Rządów umawiających się Państw. Urząd Centralny wskazuje ten dzień w zawiadomieniu o uchwałach.

Artykuł  67.

Teksty Konwencji. Tłumaczenia urzędowe.

Konwencję niniejszą zawarto i podpisano w języku francuskim stosownie do ustalonego zwyczaju dyplomatycznego.

Do tekstu francuskiego dołączono tekst w języku niemieckim, tekst w języku angielskim i tekst w języku włoskim, które mają znaczenie tłumaczeń urzędowych.

W razie rozbieżności rozstrzyga tekst francuski.

Na dowód czego niżej wymienieni Pełnomocnicy, zaopatrzeni w pełnomocnictwa, które uznano za dobre i sporządzone w należytej formie, podpisali niniejszą Konwencję.

Sporządzono w Bernie dnia dwudziestego piątego października tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego drugiego roku w jednym egzemplarzu, który zostanie złożony w archiwach Konfederacji Szwajcarskiej, a którego uwierzytelniony odpis zostanie przesłany każdej ze Stron.

______

¹⁾ Przez "stację" rozumie się także porty żeglugi wodnej oraz wszelkie publiczne miejsca służące do wykonania umowy przewozu samochodami.

ZAŁĄCZNIK  I

(Artykuł 21)

WZÓR KWITU BAGAŻOWEGO

Wzór składa się z trzech kartek o tekście niżej podanym. - Zarządy kolejowe postanawiają, czy należy wypełniać przez kalkę wszystkie trzy kartki, czy tylko kartki 1 i 3.

grafika

ZAŁĄCZNIK  II

(Artykuł 57)

REGULAMIN URZĘDU CENTRALNEGO PRZEWOZÓW MIĘDZYNARODOWYCH KOLEJAMI

Artykuł  1.

§ 1. - Urząd Centralny Przewozów Międzynarodowych Kolejami ma siedzibę w Bernie, pod opieką Rządu Szwajcarskiego.

Kontrola jego działalności na płaszczyźnie administracyjnej, jak i finansowej dokonywana jest w ramach ustalonych postanowieniami artykułu 57 Konwencji i powierzona jest Komitetowi Administracyjnemu.

W tym celu Komitet Administracyjny:

a) czuwa nad właściwym stosowaniem przez Urząd Centralny Konwencyj oraz innych tekstów wynikłych z konferencyj rewizyjnych i w razie potrzeby zaleca środki właściwe dla ułatwienia stosowania tych Konwencyj i tekstów;

b) wydaje uzasadnione opinie w sprawach, które mogą dotyczyć działalności Urzędu Centralnego, a które mu przedstawiło jedno z Państw umawiających się lub Dyrektor Urzędu.

§ 2. - a) Komitet Administracyjny zbiera się w Bernie. Składa się on z dziewięciu członków, wybranych spośród umawiających się Państw.

b) Konfederacja szwajcarska posiada miejsce stałe w Komitecie i przewodniczy mu. Inne Państwa-członkowie są mianowani na pięć lat. Konferencja dyplomatyczna, której w wykonaniu artykułu 63 Konwencji powierzono wprowadzenie Konwencji w życie, wyznacza z uwzględnieniem słusznego podziału geograficznego Państwa wchodzące w skład Komitetu na pierwszy okres pięciu lat. Podejmuje ona decyzje właściwe co do wyznaczenia składu Komitetu na dalsze okresy.

c) Jeżeli wśród Państw-członków wakuje miejsce, Komitet Administracyjny wyznacza sam inne Państwo umawiające się do zajęcia wolnego miejsca.

d) Każde Państwo-członek wyznacza jako delegata do Komitetu Administracyjnego osobę wykwalifikowaną z tytułu swego doświadczenia w zagadnieniach przewozów międzynarodowych.

e) Komitet Administracyjny ustala swój regulamin wewnętrzny i sam się organizuje.

Odbywa on co roku co najmniej jedno posiedzenie zwyczajne; oprócz tego odbywa on posiedzenia nadzwyczajne, jeśli przynajmniej trzy Państwa-członkowie tego zażądają.

Prac sekretariatu Komitetu Administracyjnego dokonuje Urząd Centralny.

Protokoły posiedzeń Komitetu Administracyjnego wysyła się do wszystkich Państw umawiających się.

f) Funkcje delegata Państwa-członka są bezpłatne i związane z nimi koszty podróży ponosi to Państwo.

§ 3. - a) Komitet Administracyjny ustala regulamin dotyczący organizacji, działania oraz statutu dla personelu Urzędu Centralnego. Rząd szwajcarski przedstawia mu w tym celu projekt.

b) Komitet Administracyjny mianuje dyrektora, wicedyrektora i radców Urzędu Centralnego. Rząd szwajrski przedkłada mu w tym celu wnioski. Przy tych nominacjach Komitet Administracyjny bierze szczególnie pod uwagę zdatność kandydatów i słuszny podział geograficzny.

c) Komitet Administracyjny zatwierdza budżet roczny Urzędu Centralnego, uwzględniając postanowienia poniższego artykułu 2 oraz roczne sprawozdanie z działalności.

Sprawdzania rachunków Urzędu Centralnego, dotyczącego jedynie zgodności ksiąg i dowodów rachunkowych, w ramach budżetu, dokonuje Rząd szwajcarski. Tenże Rząd przekazuje te rachunki wraz ze sprawozdaniem Komitetowi Administracyjnemu.

Komitet Administracyjny podaje do wiadomości Państw umawiających się wraz ze sprawozdaniem z działalności Urzędu Centralnego i wyciągiem z jego rachunków rocznych, swe decyzje, rezolucje i zalecenia.

d) Komitet Administracyjny przedkłada każdej konferencji rewizyjnej co najmniej na dwa miesiące przed jej rozpoczęciem sprawozdania z całokształtu swej działalności od czasu poprzedniej konferencji.

Artykuł  2.

§ 1. - Koszty Urzędu Centralnego ponoszą umawiające się Państwa w stosunku do długości linij kolejowych lub linij, do których ma zastosowanie Konwencja. Jednakże linie żeglugi wodnej uczestniczą w kosztach tylko w stosunku do połowy długości swoich linij. Udział każdego Państwa wynosi najwyżej 0,80 fr od kilometra. Wyjątkowo udział ten może być, po ugodzie między zainteresowanym Rządem a Urzędem Centralnym oraz po zatwierdzeniu przez Komitet Administracyjny, zniżony najwyżej o pięćdziesiąt procent za linie eksploatowane w szczególnych warunkach. Wysokość rocznego kredytu przypadającego na kilometr ustala na każdy rok budżetowy Komitet Administracyjny po wysłuchaniu Urzędu Centralnego. Kwotę tego kredytu pobiera się zawsze w całości. Jeżeli rzeczywiste wydatki Urzędu Centralnego nie osiągnęły kwoty kredytu obliczonego na tej zasadzie, nie wydatkowaną resztę przelewa się na fundusz rezerwowy.

§ 2. - Urząd Centralny, przesyłając umawiającym się Państwom roczne sprawozdanie z działalności i rachunek rocznych kosztów, wzywa je do uiszczenia przypadających na nie udziałów w kosztach za ubiegły rok operacyjny. Państwo, które nie wniesie swojego udziału do dnia 1 października, wzywa się do tego powtórnie. Jeżeli to wezwanie nie odniesie skutku, Urząd Centralny ponawia je w początkach roku następnego, przesyłając sprawozdanie ze swej działalności za ubiegły rok budżetowy. Jeżeli do dnia 1 lipca i to wezwanie będzie bezskuteczne, występuje się do Państwa, zalegającego z opłatą, po raz czwarty o uiszczenie obu płatnych udziałów rocznych. Gdy i to wezwanie pozostanie bez skutku, Urząd Centralny zawiadamia to Państwo w trzy miesiące później, że jeżeli oczekiwana wpłata nie zostanie wniesiona przed końcem roku, to niezapłacenie będzie uważane za milczące wyrażenie woli wystąpienia z Konwencji. Jeżeli przed 31 grudnia to ostatnie wystąpienie pozostanie bez skutku, Urząd Centralny przyjmując do wiadomości milcząco wyrażoną wolę wystąpienia z Konwencji przez Państwo zalegające z zapłatą, przystępuje do wykreślenia linij tego Państwa z listy linij dopuszczonych do przewozu międzynarodowego.

§ 3. - Kwoty nie pobrane powinny być, w miarę możności, pokrywane z kredytów zwyczajnych, którymi rozporządza Urząd Centralny, i mogą być rozłożone na cztery lata budżetowe. Część niedoboru, której nie można pokryć w ten sposób, odnosi się w specjalnym rachunku na ciężar innych Państw umawiających się w stosunku do ilości kilometrów linij podległych Konwencji w czasie zarachowania, a każde Państwo umawiające się uczestniczy w pokryciu tej części niedoboru w takiej mierze, w jakiej w dwuletnim okresie, zakończonym wystąpieniem Państwa nie płacącego, należało razem z nim do Konwencji.

§ 4. - Państwo, którego linie wykreślono w warunkach wskazanych w powyższym § 2, może spowodować ponowne dopuszczenie ich do przewozów międzynarodowych dopiero po uprzednim uiszczeniu sum, które należą się od niego za odnośne lata wraz z odsetkami w stosunku pięciu od sta. Odsetki te liczy się od upływu szóstego miesiąca po dniu, w którym Urząd Centralny wezwał to Państwo po raz pierwszy do uiszczenia przypadającego na nie udziału w kosztach.

Artykuł  3.

§ 1. - Urząd Centralny wydaje miesięcznik zawierający wiadomości potrzebne do stosowania Konwencji, a mianowicie zawiadomienia co do listy linij kolejowych i innych przedsiębiorstw oraz co do przedmiotów wyłączonych od przewozu lub przyjmowanych warunkowo, jako też studia, których ogłoszenie uzna za pożyteczne.

§ 2. - Miesięcznik wydaje się w języku francuskim i niemieckim. Jeden egzemplarz wysyła się bezpłatnie każdemu z Państw umawiających się i każdemu z zainteresowanych zarządów. Za dalsze egzemplarze, których zażądano, płaci się według ceny ustalonej przez Urząd Centralny.

Artykuł  4.

§ 1. - Nie opłacone rachunki i wierzytelności za przewozy międzynarodowe może przedsiębiorstwo będące wierzycielem podać do wiadomości Urzędowi Centralnemu z żądaniem, by ten ułatwił ich ściągnięcie. Urząd Centralny wzywa w tym celu przedsiębiorstwo przewozowe będące dłużnikiem do wyrównania należnej kwoty lub do podania powodów odmowy zapłaty.

§ 2. - Urząd Centralny, jeżeli uważa, że odmowa jest dostatecznie uzasadniona, odsyła strony do właściwego sądu (lub jeżeli strony tego żądają - do sądu arbitrażowego), przewidzianego w artykule 60 Konwencji (Załącznik IV).

§ 3. - Jeżeli Urząd Centralny uważa, że cała suma lub jej część rzeczywiście się należy, wówczas może on orzec, po wysłuchaniu opinii rzeczoznawcy, że przedsiębiorstwo przewozowe będące dłużnikiem powinno wpłacić do Urzędu Centralnego cały dług lub też jego część; wypłacona w ten sposób suma powinna być przechowana przez Urząd Centralny aż do czasu rozstrzygnięcia przez właściwy sąd lub sąd arbitrażowy, przewidziany w artykule 60 Konwencji (Załącznik IV).

§ 4. - Jeżeli w ciągu dwu tygodni przedsiębiorstwo przewozowe nie uczyni zadość wezwaniu Urzędu Centralnego, wówczas otrzymuje ono ponownie wezwanie do zapłaty ze wskazaniem skutków odmowy.

§ 5. - W dziesięć dni po tym ponownym wezwaniu, jeżeli nie odniosło ono skutku, Urząd Centralny przesyła Państwu umawiającemu się, któremu podlega dane przedsiębiorstwo przewozowe, umotywowane zawiadomienie, wzywające to Państwo, by zawiadomiło o zarządzeniach, jakie należałoby wydać, a w szczególności, by zbadało, czy linie przedsiębiorstwa przewozowego będącego dłużnikiem należy pozostawić na liście.

§ 6. - Jeżeli Państwo umawiające się, któremu podlega przedsiębiorstwo przewozowe będące dłużnikiem, oświadczy, że pomimo niepłacenia nie uważa, by należało wykreślić dane przedsiębiorstwo z listy lub jeżeli przez sześć tygodni pozostawi zawiadomienie Urzędu Centralnego bez odpowiedzi, wówczas uważa się ze skutkami prawnymi, że Państwo to przyjmuje na siebie gwarancję za wypłacalność rzeczonego przedsiębiorstwa, jeżeli chodzi o należności, wynikające z przewozów międzynarodowych.

Artykuł  5.

Na pokrycie kosztów szczególnych wynikających z działalności przewidzianej w artykule 57 § 1 lit. d) do f) Konwencji pobiera się wynagrodzenie. Wysokość tego wynagrodzenia ustala Komitet administracyjny na wniosek Urzędu Centralnego.

Artykuł  6.

Postanowienie przejściowe.

Pierwsza zwyczajna sesja Komitetu Administracyjnego, zwołanego przez Rząd szwajcarski, powinna odbyć się w terminie dwu miesięcy od daty wejścia w życie Konwencji.

ZAŁĄCZNIK  III

(Artykuł 66 § 3)

STATUT KOMISJI REWIZYJNEJ

Artykuł  1.

Rządy Państw umawiających się zgłaszają swe wnioski dotyczące spraw wchodzących w zakres kompetencji Komisji Urzędowi Centralnemu Przewozów Międzynarodowych Kolejami, który je natychmiast podaje do wiadomości innym umawiającym się Państwom.

Artykuł  2.

Urząd Centralny zwołuje posiedzenie Komisji według potrzeby lub na żądanie co najmniej pięciu umawiających się Państw.

Wszystkie Państwa umawiające się zawiadamia się o posiedzeniach Komisji na dwa miesiące naprzód. Zawiadomienie powinno wskazywać dokładnie zagadnienia, których zamieszczenia na porządku dziennym zażądano.

Artykuł  3.

Wszystkie Państwa umawiające się mogą brać udział w pracach Komisji.

Jedno Państwo może być reprezentowane przez inne Państwo; jednakże jedno Państwo nie może reprezentować więcej aniżeli dwa inne Państwa.

Każde Państwo ponosi koszty swych przedstawicieli.

Artykuł  4.

Urząd Centralny przygotowuje materiał i sprawuje czynności sekretariatu Komisji.

Dyrektor i wicedyrektor Urzędu Centralnego biorą udział w posiedzeniach Komisji z głosem doradczym.

Artykuł  5.

W porozumieniu z większością umawiających się Państw Urząd Centralny zaprasza do udziału z głosem doradczym w posiedzeniach Komisji przedstawicieli:

a) Państw nie umawiających się,

b) pod warunkiem wzajemności - międzynarodowych organizacyj rządowych kompetentnych w zakresie transportu,

c) pod warunkiem wzajemności - międzynarodowych organizacyj pozarządowych zajmujących się transportem.

Artykuł  6.

Komisja jest uprawniona do obrad, jeżeli reprezentowana jest jedna trzecia umawiających się Państw.

Artykuł  7.

Komisja wyznacza na każde posiedzenie przewodniczącego oraz jednego lub dwu zastępców.

Artykuł  8.

Obrady toczą się w językach francuskim i niemieckim. Wywody członków Komisji tłumaczy się natychmiast ustnie stosownie do rzeczywistej treści. Teksty wniosków, zawiadomień przewodniczącego tłumaczy się w całości.

Artykuł  9.

Głosowanie odbywa się delegacjami, a na żądanie z wywołaniem imiennym; delegacja jednego umawiającego się Państwa reprezentowanego na sesji ma prawo do jednego głosu.

Wniosek uważa się za przyjęty tylko wówczas, jeżeli:

a) w głosowaniu brała udział co najmniej połowa delegacji reprezentowanych na Komisji,

b) uzyskał większość oddanych głosów.

Artykuł  10.

Protokoły z sesyj streszczają obrady w dwóch językach.

Wnioski i uchwały powinny być ujęte w protokołach w obydwu językach dosłownie. W razie rozbieżności między tekstem francuskim a niemieckim protokołu co do uchwał rozstrzyga tekst francuski.

Protokoły doręcza się członkom możliwie szybko.

Jeżeli protokołów nie można zatwierdzić w czasie zwołania posiedzenia, wówczas członkowie dostarczą sekretarzowi w stosownym czasie ewentualnych poprawek.

Artykuł  11.

Dla ułatwienia prac Komisja może ustanowić podkomisje, może także utworzyć podkomisje celem opracowania oznaczonych zagadnień na późniejsze posiedzenie.

Każda podkomisja wyznacza przewodniczącego, wiceprzewodniczącego i w razie potrzeby sprawozdawcę. Poza tym w odniesieniu do podkomisyj mają zastosowanie postanowienia artykułów 1 do 5 i 8 do 10.

ZAŁĄCZNIK  IV

(Artykuł 60)

REGULAMIN ARBITRAŻU

Artykuł  1.

Liczba arbitrów.

Sądy arbitrażowe, ustanowione dla rozpoznania sporów innych niż pomiędzy Państwami, składać się będą z jednego, trzech lub pięciu arbitrów, zależnie od warunków porozumienia.

Artykuł  2.

Wybór arbitrów.

§ 1. - Listę arbitrów ustala się z góry. Każde Państwo umawiające się może wyznaczyć najwyżej dwu rzeczoznawców międzynarodowego prawa przewozowego, którzy są jego obywatelami, do wpisania na listę arbitrów, sporządzoną i utrzymywaną na bieżąco przez Rząd Szwajcarski.

§ 2. - Jeżeli porozumienie przewiduje jednego jedynego arbitra, wybór tego arbitra następuje przez strony za obopólną zgodą.

Jeżeli porozumienie przewiduje trzech lub pięciu arbitrów, każda ze stron wybiera jednego lub dwu arbitrów, stosownie do przypadku.

Arbitrzy wybrani, stosownie do ustępu poprzedniego, wyznaczają za obopólną zgodą, odpowiednio do przypadku, trzeciego lub piątego arbitra, który przewodniczy sądowi arbitrażowemu.

Jeżeli strony są niezgodne co do wyboru jedynego arbitra lub jeżeli wybrani przez strony arbitrzy są niezgodni w wyborze, zależnie od przypadku, trzeciego lub piątego arbitra, wówczas sąd arbitrażowy zostaje uzupełniony arbitrem wyznaczonym przez Przewodniczącego Szwajcarskiego Trybunału Związkowego, na życzenie Urzędu Centralnego.

Sąd arbitrażowy składa się z osób wpisanych na listę wymienioną w § 1. Jednakże, jeżeli porozumienie przewiduje pięciu arbitrów, każda ze stron może wybrać jednego arbitra spoza listy.

§ 3. - Jedyny arbiter, trzeci lub piąty arbiter musi być innej przynależności państwowej niż strony.

Przystąpienie strony trzeciej do sporu nie wpływa na skład sądu arbitrażowego.

Artykuł  3.

Porozumienie.

Strony odwołujące się do arbitrażu zawierają porozumienie, które w szczególności ustala:

a) przedmiot sporu, określony w sposób możliwie ścisły i jasny;

b) skład sądu i terminy do wyznaczenia arbitra lub arbitrów;

c) siedzibę sądu.

Dla otwarcia postępowania arbitrażowego porozumienie musi być podane do wiadomości Urzędu Centralnego.

Artykuł  4.

Postępowanie.

Sąd arbitrażowy ustala sam postępowanie, uwzględniając w szczególności, co następuje:

a) sąd arbitrażowy bada i orzeka w przedłożonych mu sprawach spornych na podstawie danych dostarczonych mu przez strony, przy czym przy wydawaniu sentencji nie jest związany wykładnią stron;

b) nie może on przyznać więcej lub co innego niż żądał powód, ani mniej niż pozwany uznał, że się należy;

c) sentencję arbitrażową, należycie umotywowaną, bada sąd arbitrażowy i podaje stronom do wiadomości za pośrednictwem Urzędu Centralnego;

d) jeżeli nie ma innych postanowień imperatywnego prawa w siedzibie sądu arbitrażowego, sentencja arbitrażowa nie podlega odwołaniu, wyjąwszy jednak rewizję i unieważnienie.

Artykuł  5.

Sekretariat.

Urząd Centralny działa jako sekretariat sądu arbitrażowego.

Artykuł  6.

Koszty.

Sentencja arbitrażowa ustala koszty i wydatki, w tym wynagrodzenie arbitrów, oraz postanawia, na której ze stron ciąży ich zapłacenie lub w jakim stosunku należy podzielić ponoszenie ich pomiędzy strony.

PROTOKÓŁ DODATKOWY

(z 25 października 1952)

do Konwencyj międzynarodowych o przewozie kolejami towarów (CIM) oraz osób i bagażu (CIV), podpisanych w Bernie dnia 25 października 1952

Przekład.

PROTOKÓŁ DODATKOWY

(z 25 października 1952)

do Konwencyj międzynarodowych o przewozie kolejami towarów (CIM) oraz osób i bagażu (CIV), podpisanych w Bernie dnia 25 października 1952.

W chwili zakończenia prac piątej Konferencji rewizyjnej Konwencyj międzynarodowych z 23 listopada 1933 o przewozie kolejami żelaznymi towarów (KMT) oraz osób i bagażu (KMO) Konferencja powzięła postanowienia następujące:

1° Konferencja upoważnia Rząd Szwajcarski, który zgodził się, do zwołania Konferencji nadzwyczajnej, aby

a) opracować nowy Regulamin Urzędu Centralnego Przewozów Międzynarodowych Kolejami, ustanawiając sposób nadzoru podobny do tego, jaki istnieje w innych organizacjach międzynarodowych. Rząd Szwajcarski przygotuje projekt w duchu sugestii delegacji francuskiej, który zostanie podany do wiadomości Państwom umawiającym się. Konferencja nadzwyczajna powinna być zwołana tak, aby nowy Regulamin mógł wejść w życie równocześnie z nowymi Konwencjami;

b) znaleźć rozwiązanie problemu udziału niemieckiego w Konwencjach międzynarodowych o przewozie kolejami towarów (CIM) oraz osób i bagażu (CIV).

2° Ponadto Konferencja,

przyjmując do wiadomości, że kompetentni rzeczoznawcy stwierdzili, iż warunki przewozu materiałów niebezpiecznych koleją i morzem do lub ze Zjednoczonego Królestwa różnią się zasadniczo od warunków przepisanych Załącznikiem I do CIM oraz że nie jest rzeczą możliwą zmienić je we właściwym czasie celem ujednostajnienia z warunkami przepisanymi Załącznikiem I, tym bardziej że prace mające na celu ujednostajnienie przepisów są przewidywane dla wszystkich środków przewozu w planie regionalnym i w planie światowym;

w uwzględnieniu tego, że Komisja rzeczoznawców dla Załącznika I do CIM na swej XI sesji, odbytej w grudniu 1951 r., postanowiła ułożyć specjalny dodatek do Załącznika I, zawierający odchylenia od przepisów w odniesieniu do przewozu materiałów niebezpiecznych w komunikacji kolejowo-morskiej między Kontynentem a Zjednoczonym Królestwem i że ustanowiła ona Podkomisję - w której Zjednoczone Królestwo będzie również reprezentowane - celem opracowania tego dodatku, który będzie przedłożony tejże Komisji;

wyrażając zgodę na takie postępowanie,

postanawia, że do chwili wejścia w życie tego specjalnego dodatku materiały niebezpieczne, które będą przewożone według CIM i CIV do lub ze Zjednoczonego Królestwa, powinny czynić zadość przepisom Załącznika I oraz ponadto warunkom Zjednoczonego Królestwa o przedwozie towarów niebezpiecznych kolejami i morzem.

3° Dla umożliwienia równoczesnego wejścia w życie niniejszej Konwencji i Załączników, jakie wynikną z odbywających się rewizji, Konferencja zaleca, aby artykuł 67 § 4 CIM wszedł w życie możliwie najprędzej, a najpóźniej sześć miesięcy przed datą, przewidzianą dla wejścia w życie samej Konwencji.

4°. Konferencja przyjmuje do wiadomości następujące oświadczenie:

"Rządy Ludowej Republiki Bułgarii, Węgierskiej Republiki Ludowej, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, Rumuńskiej Republiki Ludowej i Republiki Czechosłowackiej podpisują Konwencje z zastrzeżeniem, że nie uznają za ważne i obowiązujące postanowienia artykułu 60 § 2 i § 3 litera a) (CIM i CIV)"

i postanawia, z uwagi na charakter czysto fakultatywny arbitrażu, dopuścić zastrzeżenia powyższe.

Sporządzono w Bernie, dnia dwudziestego piątego października tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego drugiego roku.

PROTOKÓŁ DODATKOWY

(z 11 kwietnia 1953)

do Konwencji międzynarodowych z 25 października 1952 o przewozie kolejami towarów (CIM) oraz osób i bagażu (CIV)

Przekład.

PROTOKÓŁ DODATKOWY

(z 11 kwietnia 1953)

do Konwencji międzynarodowych z 25 października 1952 o przewozie kolejami towarów (CIM) oraz osób i bagażu (CIV)

Pełnomocnicy niżej podpisani

zgodzili się na następujące postanowienia:

1° Państwa, które nie podpisały Konwencji z 25 października 1952, albo części terytorium takich Państw, a na których liniach kolejowych stosuje się Konwencje z 23 listopada 1933, mogą zawiadomić Rząd Szwajcarski, że przyjęły drogą prawa wewnętrznego postanowienia Konwencyj z 1952 roku i że będą je stosować według zasad swej konstytucji.

2° Dokonanie zawiadomienia wyżej wspomnianego ma następujące skutki:

a) Postanowienia Konwencyj z 1952 r. mają zastosowanie w stosunkach pomiędzy Państwami umawiającymi się i Państwami lub częściami terytorium wymienionymi pod 1°, które dokonały tego zawiadomienia, po upływie terminu trzydziestu dni od daty otrzymania zawiadomienia przez Rząd Szwajcarski, jeśli Konwencje weszły w życie, lub - w przeciwnym razie - od daty wejścia ich w życie.

b) Rząd Szwajcarski stwierdza datę otrzymania zawiadomienia i zawiadamia o tym Państwa, uczestniczące w Konwencjach z 1952 roku, jak również Państwa lub części terytorium Państw, które uczyniły użytek z możliwości wspomnianej pod 1°.

c) Kilku częściom terytorium jednego z Państw, wymienionych pod 1°, nie przysługuje więcej niż jeden głos.

Sposoby stosowania tej zasady ustali Konferencja międzyrządowa Państw sygnatariuszy Konwencyj z 1952 roku. Pod wszystkimi innymi względami Państwa te lub części ich terytorium mają te same prawa i obowiązki co Państwa, które ratyfikowały Konwencje z 1952 roku lub do nich przystąpiły.

3° Aby uczynić obowiązującym dla użytkownika, według prawa Zjednoczonego Królestwa, przepisów Konwencyj z 1952 roku w odniesieniu do linii części terytorium Państw, które ich nie podpisały lub do nich nie przystąpiły, Rząd Zjednoczonego Królestwa, w odchyleniu od postanowień tych Konwencyj, władny jest w odniesieniu do komunikacji ze Zjednoczonego Królestwa zamieścić wzmiankę o niniejszym Protokole dodatkowym w drukowanych formularzach listu przewozowego (CIM), biletu międzynarodowego i kwitu bagażowego (CIV).

4° Protokół niniejszy, uzupełniający Konwencje z 1952 roku, pozostaje otwarty do podpisania do 1 czerwca 1953 roku.

Powinien być ratyfikowany.

Państwa, które nie podpiszą niniejszego Protokołu przed tą datą, oraz Państwa, które uczestniczą w wyżej wspomnianych Konwencjach stosownie do artykułu 65 CIM i artykułu 64 CIV z 1952 roku, mogą przystąpić do niniejszego Protokołu drogą zawiadomienia.

Dokument ratyfikacyjny lub zawiadomienie o przystąpieniu będą złożone Rządowi Szwajcarskiemu.

Protokół niniejszy wchodzi w życie na sześć miesięcy przed datą przewidzianą dla wejścia w życie Kowencyj z 1952 roku.

Na dowód czego niżej podpisani Pełnomocnicy, zaopatrzeni w pełnomocnictwa, które uznano za dobre i należycie sporządzone, podpisali niniejszy Protokół.

Sporządzono w Bernie, dnia jedenastego kwietnia tysiąc dziewięćset pięćdziesiątego trzeciego roku w jednym egzemplarzu, który zostanie złożony w archiwach Konfederacji Szwajcarskiej, a którego uwierzytelniony odpis będzie przesłany każdemu z Rządów reprezentowanych na tej Konferencji.

• Identyfikator: Dz.U.1956.57.259
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: Konwencje międzynarodowe o przewozie towarów kolejami (CIM) oraz o przewozie osób i bagażu kolejami (CIV), wraz z protokołami dodatkowymi. Berno.1952.10.25.
• Data aktu: 25/10/1952
• Data ogłoszenia: 12/12/1956
• Data wejścia w życie: 12/12/1956