Przejmowanie na własność Państwa gospodarstw rolnych, niecałkowicie lub nienależycie zagospodarowanych, na wniosek ich właścicieli oraz odszkodowania za te gospodarstwa.

ROZPORZĄDZENIE
RADY MINISTRÓW
z dnia 30 stycznia 1954 r.
w sprawie przejmowania na własność Państwa gospodarstw rolnych, niecałkowicie lub nienależycie zagospodarowanych, na wniosek ich właścicieli oraz w sprawie odszkodowania za te gospodarstwa.

Na podstawie art. 15 dekretu z dnia 9 lutego 1953 r. o całkowitym zagospodarowaniu użytków rolnych (Dz. U. Nr 11, poz. 40), zwanego w dalszym ciągu "dekretem", zarządza się, co następuje:
§  1.
1.
Postępowanie na podstawie art. 12 dekretu w sprawie przyjęcia gospodarstwa rolnego w zamian za gospodarstwo rolne mniejszych rozmiarów i dopłatę różnicy wartości, jak również w sprawie przejęcia gospodarstwa w całości lub w części za odszkodowaniem pieniężnym bez przydzielenia gospodarstwa zamiennego, wszczyna się wyłącznie na pisemny wniosek właściciela gospodarstwa.
2.
O ile właściciel wnosi o przejęcie gospodarstwa w części, postępowanie może dotyczyć tylko części określonej we wniosku właściciela.
§  2.
1.
Odszkodowanie pieniężne przypadające właścicielowi na podstawie art. 12 dekretu ustala się na zasadach określonych w niniejszym rozporządzeniu.
2.
O ile właściciel odmówi zgody na ustalone odszkodowanie, przejęcie gospodarstwa na własność Państwa nie może nastąpić.
3.
Właściciel może jednak odwołać się do Komisji Odwoławczej, powołanej w myśl § 14, ze wskazaniem przyczyn, dlaczego domaga się odszkodowania wyższego. Wniesienie odwołania uważane jest za zgodę na ostateczne ustalenie odszkodowania przez Komisję Odwoławczą.
§  3.
1.
Wartość gospodarstwa rolnego przejmowanego na własność Państwa ustala się na podstawie szacunku, dokonanego według zasad określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 listopada 1952 r. w sprawie ustalenia norm szacunkowych dla nieruchomości nabywanych w celu realizacji narodowych planów gospodarczych (Dz. U. z 1952 r. Nr 52, poz. 339 i z 1953 r. Nr 12, poz. 44), jednak bez uwzględnienia przepisów o sumie wyrównawczej.
2.
Jeżeli jednak gospodarstwo rolne przejmowane na własność Państwa było nabyte od Państwa na podstawie przepisów o przeprowadzeniu reformy rolnej lub o osadnictwie - wartość wszystkich składników gospodarstwa określa się według tych samych zasad, według których ustalona była należność Państwa za gospodarstwo.
§  4.
1.
Szacunku określonego w § 3 nie przeprowadza się w razie przejęcia na własność Państwa gospodarstwa rolnego:
1)
nadanego na podstawie dekretu z dnia 6 września 1944 r. o przeprowadzeniu reformy rolnej (Dz. U. z 1945 r. Nr 3, poz. 13), jeżeli nie wydano jeszcze orzeczenia w sprawie klasyfikacji i szacunku tego gospodarstwa,
2)
które stało się własnością osadnika z mocy prawa na podstawie dekretu z dnia 6 września 1951 r. o ochronie i uregulowaniu własności osadniczych gospodarstw chłopskich na obszarze Ziem Odzyskanych (Dz. U. Nr 46, poz. 340), jeżeli nie wydano jeszcze orzeczenia o wykonaniu aktu nadania ustalającego szacunek tego gospodarstwa.
2.
W przypadkach, o których mowa w ust. 1, odszkodowanie ustala się w wysokości wartości nakładów, dokonanych przez dotychczasowego właściciela, pomniejszonej o wartość ubytków, zniszczeń albo normalnego zużycia składników całego gospodarstwa. Raty lub zaliczki wpłacone przez właściciela na poczet należności za to gospodarstwo dolicza się do sum odszkodowania.
3.
Jeżeli w przypadku określonym w ust. 1 wartość ubytków, zniszczeń i normalnego zużycia przekracza wartość dokonanych nakładów i wpłaconych zaliczek - dotychczasowy właściciel obowiązany jest uiścić na rzecz Państwa różnicę tych wartości w terminie 3 miesięcy od dnia wydania orzeczenia o przejęciu gospodarstwa. Termin ten może być przedłużony do jednego roku.
§  5.
Jeżeli dotychczasowy właściciel gospodarstwa rolnego przejmowanego na własność Państwa nabył je na podstawie przepisów o przeprowadzeniu reformy rolnej lub o osadnictwie za cenę już ustaloną, a wartość tego gospodarstwa w chwili przejęcia go na własność Państwa jest niższa od wymienionej ceny po potrąceniu wpłat dokonanych na jej poczet, obowiązany on jest uiścić różnicę w terminie 3 miesięcy od dnia wydania orzeczenia o przejęciu gospodarstwa. Termin ten może być przedłużony do jednego roku.
§  6.
Właściciel przejmowanego przez Państwo gospodarstwa może być w uzasadnionych przypadkach zwolniony z obowiązku uiszczenia na rzecz Państwa różnicy, o której mowa w § 4 ust. 3 oraz w § 5. Decyzję w tej sprawie podejmuje prezydium wojewódzkiej rady narodowej.
§  7.
Wartość gospodarstwa zamiennego ustala się na podstawie szacunku, przeprowadzonego według zasad wskazanych w § 3.
§  8.
Jeżeli szacunek gospodarstwa zamiennego przewyższa szacunek gospodarstwa przejmowanego na własność Państwa, nabywca gospodarstwa zamiennego uiszcza na rzecz Państwa kwotę, odpowiadającą różnicy obu szacunków. Wpłata tej kwoty następuje w 10 równych ratach rocznych, płatnych w dniu 1 listopada każdego roku.
§  9.
Z przyznanego odszkodowania pieniężnego potrąca się zaległe podatki oraz wszelkie należności Państwa, instytucji i przedsiębiorstw państwowych. Prezydium wojewódzkiej rady narodowej może jednak postanowić, że z odszkodowania potrącić należy jedynie część ogólnej sumy tych należności, o ile uzna, że w danym przypadku jest to uzasadnione.
§  10.
1.
Przypadające do wypłaty odszkodowanie pieniężne wypłaca się uprawnionemu w sposób następujący:
1)
w ciągu miesiąca od dnia objęcia w posiadanie Państwa gospodarstwa rolnego wypłaca się połowę odszkodowania, nie więcej jednak niż 10.000 zł,
2)
pozostałą część odszkodowania wypłaca się w okresie, który ustala się w zależności od warunków materialnych uprawnionego i stopnia jego zdolności do pracy bądź też uzasadnionych potrzeb gospodarczych o charakterze inwestycyjnym lub potrzeb osobistych szczególnej wagi, okres ten jednak nie może przekraczać 5 lat.
2.
O ile właścicielowi przyznano gospodarstwo zamienne, właściciel może w przypadkach szczególnie uzasadnionych ubiegać się o pomoc państwową w zagospodarowaniu gospodarstwa zamiennego. Pomoc ta polegać może:
1)
na skróceniu okresu wypłaty pozostałej części odszkodowania pieniężnego (ust. 1 pkt 2),
2)
na przyznaniu ulg podatkowych i ulg w dostawach obowiązkowych (na okres nie dłuższy niż 3 lata) oraz innych form pomocy, okazywanej przez Państwo przy obejmowaniu gospodarstw mało- i średniorolnych w ramach akcji osiedleńczej.

O udzieleniu oraz rozmiarach pomocy państwowej decyduje prezydium wojewódzkiej rady narodowej.

§  11.
1.
Państwo przejmuje gospodarstwo rolne lub jego część na własność w stanie wolnym od obciążeń.
2.
W przypadku gdy na nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa rolnego przejętego w całości lub w części na własność Państwa ciążą wpisane do ksiąg wieczystych ograniczone prawa rzeczowe - raty odszkodowania przewidziane w § 10 ust. 1 pkt 2 wypłaca się dotychczasowemu właścicielowi, jeżeli przedstawi dowód, że osoby, którym przysługują te prawa, zgadzają się na wypłatę. Jeżeli dotychczasowy właściciel dowodu takiego nie przedstawi - raty te składa się do depozytu sądowego w celu podziału według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym. Na wniosek właściciela gospodarstwa sąd wszczyna niezwłocznie postępowania celem dokonania podziału.
§  12.
W przypadku gdy za gospodarstwo rolne przejęte na własność Państwa przydzielono gospodarstwo zamienne, wpisy ograniczonych praw rzeczowych, ujawnionych w księdze wieczystej nieruchomości przejętej na własność Państwa, przenosi się do księgi wieczystej nieruchomości wchodzącej w skład gospodarstwa zamiennego. Wyjątek stanowią wpisy, które zabezpieczają wierzytelności, potrącone z odszkodowania pieniężnego stosownie do § 9.
§  13.
1.
Prezydium wojewódzkiej rady narodowej orzeka o przejęciu gospodarstwa rolnego wnioskodawcy, o przydzieleniu mu na własność innego gospodarstwa, o przyznaniu odszkodowania pieniężnego i o sposobie jego wypłaty, o pomocy państwowej przewidzianej w § 10 ust. 2 oraz - w przypadkach określonych w § 4 ust. 3, § 5, § 6 i § 8 - w sprawie obowiązku i terminu uiszczenia przez dotychczasowego właściciela dopłaty na rzecz Państwa.
2.
W przypadku gdy gospodarstwo przejmowane na własność Państwa oraz gospodarstwo zamienne znajdują się na obszarze różnych województw, prezydium wojewódzkiej rady narodowej, właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa przejmowanego, orzeka o przejęciu tego gospodarstwa, ustalając zarazem jego wartość. W pozostałych sprawach orzeka prezydium wojewódzkiej rady narodowej, właściwej ze względu na miejsce położenia gospodarstwa zamiennego.
3.
Orzeczenia prezydium wojewódzkiej rady narodowej (ust. 1 i 2) podlegają wykonaniu tylko wówczas, gdy właściciel gospodarstwa na piśmie wyrazi swą zgodę na treść orzeczenia.
§  14.
Od orzeczenia prezydium wojewódzkiej rady narodowej (§ 13) może właściciel w terminie dwu tygodni od doręczenia odwołać się do Komisji Odwoławczej, powołanej przez Prezydium Rządu.
§  15.
Jednocześnie z ujawnieniem w księdze wieczystej prawa własności Państwa do przejętego gospodarstwa ulegają wykreśleniu z tej księgi wszelkie obciążenia.
§  16.
Wykonanie rozporządzenia porucza się Ministrom: Rolnictwa, Finansów i Sprawiedliwości.
§  17.
Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

Zmiany w prawie

ZUS: Renta wdowia - wnioski od stycznia 2025 r.

Od Nowego Roku będzie można składać wnioski o tzw. rentę wdowią, która dotyczy ustalenia zbiegu świadczeń z rentą rodzinną. Renta wdowia jest przeznaczona dla wdów i wdowców, którzy mają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, z których jedno stanowi renta rodzinna po zmarłym małżonku. Aby móc ją pobierać, należy jednak spełnić określone warunki.

Grażyna J. Leśniak 20.11.2024
Zmiany w składce zdrowotnej od 1 stycznia 2026 r. Rząd przedstawił założenia

Przedsiębiorcy rozliczający się według zasad ogólnych i skali podatkowej oraz liniowcy będą od 1 stycznia 2026 r. płacić składkę zdrowotną w wysokości 9 proc. od 75 proc. minimalnego wynagrodzenia, jeśli będą osiągali w danym miesiącu dochód do wysokości 1,5-krotności przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez prezesa GUS. Będzie też dodatkowa składka w wysokości 4,9 proc. od nadwyżki ponad 1,5-krotność przeciętnego wynagrodzenia, a liniowcy stracą możliwość rozliczenia zapłaconych składek w podatku dochodowym.

Grażyna J. Leśniak 18.11.2024
Prezydent podpisał nowelę ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności

Usprawnienie i zwiększenie efektywności systemu wdrażania Rozwoju Lokalnego Kierowanego przez Społeczność (RLKS) przewiduje ustawa z dnia 11 października 2024 r. o zmianie ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności. Jak poinformowała w czwartek Kancelaria Prezydenta, Andrzej Duda podpisał ją w środę, 13 listopada. Ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Grażyna J. Leśniak 14.11.2024
Do poprawki nie tylko emerytury czerwcowe, ale i wcześniejsze

Problem osób, które w latach 2009-2019 przeszły na emeryturę w czerwcu, przez co - na skutek niekorzystnych zasad waloryzacji - ich świadczenia były nawet o kilkaset złotych niższe od tych, jakie otrzymywały te, które przeszły na emeryturę w kwietniu lub w maju, w końcu zostanie rozwiązany. Emerytura lub renta rodzinna ma - na ich wniosek złożony do ZUS - podlegać ponownemu ustaleniu wysokości. Zdaniem prawników to dobra regulacja, ale równie ważna i paląca jest sprawa wcześniejszych emerytur. Obie powinny zostać załatwione.

Grażyna J. Leśniak 06.11.2024
Bez konsultacji społecznych nie będzie nowego prawa

Już od jutra rządowi trudniej będzie, przy tworzeniu nowego prawa, omijać proces konsultacji publicznych, wykorzystując w tym celu projekty poselskie. W czwartek, 31 października, wchodzą w życie zmienione przepisy regulaminu Sejmu, które nakazują marszałkowi Sejmu kierowanie projektów poselskich do konsultacji publicznych i wymagają sporządzenia do nich oceny skutków regulacji. Każdy obywatel będzie mógł odtąd zgłosić własne uwagi do projektów poselskich, korzystając z Systemu Informacyjnego Sejmu.

Grażyna J. Leśniak 30.10.2024
Nowy urlop dla rodziców wcześniaków coraz bliżej - rząd przyjął projekt ustawy

Rada Ministrów przyjęła we wtorek przygotowany w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy wprowadzający nowe uprawnienie – uzupełniający urlop macierzyński dla rodziców wcześniaków i rodziców dzieci urodzonych w terminie, ale wymagających dłuższej hospitalizacji po urodzeniu. Wymiar uzupełniającego urlopu macierzyńskiego będzie wynosił odpowiednio do 8 albo do 15 tygodni.

Grażyna J. Leśniak 29.10.2024
Metryka aktu
Identyfikator:

Dz.U.1954.8.26

Rodzaj: Rozporządzenie
Tytuł: Przejmowanie na własność Państwa gospodarstw rolnych, niecałkowicie lub nienależycie zagospodarowanych, na wniosek ich właścicieli oraz odszkodowania za te gospodarstwa.
Data aktu: 30/01/1954
Data ogłoszenia: 09/02/1954
Data wejścia w życie: 09/02/1954