ZSRR-Polska. Umowa o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej, podpisana wraz z Protokołem końcowym. Moskwa.1948.07.08.

UMOWA

między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej, podpisana wraz z Protokołem końcowym w Moskwie dnia 8 lipca 1948 r.

(Ratyfikowana zgodnie z ustawą z dnia 18 listopada 1948 r. Dz. U. R. P. Nr 58, poz. 458).

W imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

BOLESŁAW BIERUT

PREZYDENT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

podaje do powszechnej wiadomości:

W dniu 8 lipca 1948 roku podpisana została w Moskwie Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej, wraz z Protokołem końcowym, o następującym brzmieniu dosłownym:

UMOWA

między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i Rząd Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, pragnąc określić środki sprzyjające podtrzymaniu należytej formy stosunków prawnych na granicy państwowej między Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, postanowiły zawrzeć w tym celu niniejszą Umowę i mianowały swych Pełnomocników:

Rząd Rzeczypospolitej Polskiej - Wiceministra Dr Aleksandra ŻARUK - MICHALSKIEGO

Rząd Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich - Radcę Aleksandra ALEKSANDROWA

którzy po wymianie swych pełnomocnictw, uznanych za sporządzone w należytej formie i całkowitym porządku zgodzili się na następujące postanowienia:

ROZDZIAŁ  I

Przebieg linii granicy, znaki graniczne i utrzymanie granicy

Artykuł  1

1. 1 Linia granicy państwowej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, ustalona w Umowie między Rzecząpospolitą Polska a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o polsko-radzieckiej granicy państwowej z dnia 16 sierpnia 1945 roku i w Umowie pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich o zamianie odcinków terytoriów państwowych z dnia 15 lutego 1951 roku, przebiega w terenie w taki sposób, jak była oznaczona w dokumentach delimitacyjnych, podpisanych dnia 30 kwietnia 1947 roku w Warszawie przez Polsko-Radziecką Komisję Mieszaną do delimitacji granicy państwowej, w rejonie zaś odcinków wymienionych terytoriów państwowych Polski i ZSRR - jak była oznaczona w dokumentach delimitacyjnych, podpisanych dnia 23 października 1951 roku również w Warszawie przez Polsko-Radziecką Komisję Mieszaną do delimitacji granicy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich.

W Umowie niniejszej linia ta jest oznaczona słowami "granica" lub "linia granicy".

2. Linia granicy, oznaczona w wyżej wymienionych dokumentach, rozgranicza również w kierunku pionowym przestrzeń powietrzną i wnętrze ziemi.

Artykuł  2

1. Na odcinkach lądowych oraz tam, gdzie granica przecina wody stojące lub wody bieżące przechodząc na drugi brzeg, linia granicy jest nieruchoma i biegnie liniami prostymi od jednego znaku granicznego do drugiego.

2. Na odcinkach wodnych wzdłuż granicznych wód bieżących linia granicy przebiega ruchomo, po linii prostej łamanej lub krzywej, również od jednego znaku granicznego do drugiego, a mianowicie: na rzekach żeglownych - środkiem głównego nurtu (talweg), zaś wzdłuż nieżeglownych rzek, strumieni i kanałów - ich środkiem lub środkiem głównej odnogi.

Artykuł  3

1. Na rzekach żeglownych położenie ruchomej linii granicy zmienia się zgodnie z naturalnymi przesunięciami środka głównego nurtu (talweg).

2. Na rzekach nieżeglownych, strumieniach i kanałach przebieg linii granicy zmienia się odpowiednio do przesunięcia ich środka, spowodowanego naturalnymi zmianami konfiguracji brzegów tych rzek, strumieni i kanałów.

3. Po oznaczeniu w terenie linii granicy, przebiegającej środkiem rzeki, strumienia lub kanału, znajdujące się na nich zatoki nie będą brane pod uwagę i za środek tych rzek, strumieni i kanałów uważa się w takich wypadkach linię wyrównaną, jednakowo oddaloną od odpowiednio wyrównanych linii obu brzegów. Tam, gdzie nie można dokładnie oznaczyć tej linii brzegów, za środek wyszczególnionych w tym punkcie granicznych wód bieżących uważa się środek wodnej powierzchni przy średnim poziomie wody.

4. Zmiany, wskazane w punkcie 1 i 2 niniejszego artykułu, w miarę potrzeby, są wspólnie stwierdzane przez właściwe władze obu Stron.

5. W wypadkach zmiany położenia koryta rzek granicznych, strumieni i kanałów, wywołanych przez zjawiska przyrodnicze, w następstwie których zmieniłaby się i terytorialna przynależność użytków gruntowych, osiedli, ważniejszych budowli, urządzeń terenowych i tym podobne przebieg linii granicy nie zmienia się, chyba że Umawiające się Strony zawrą w tej sprawie specjalne porozumienie.

6. Zmiany w przebiegu linii granicy, wymienione w punkcie 1 i 2 niniejszego artykułu, nie zmieniają przynależności terytorialnej znajdujących się na rzekach granicznych wysp, przyłączonych na skutek delimitacji granicy do jednej lub drugiej Strony, o ile Umawiające się Strony nie zawrą w tej sprawie specjalnego porozumienia.

7. W wypadku zmian wymienionych w punkcie 5 niniejszego artykułu i niemożności zastosowania zarządzeń, wskazanych w punkcie 5 art. 14 niniejszej Umowy, linia granicy, o ile nie biegnie w dalszym ciągu po rzece, strumieniu lub kanale, powinna być oznaczona w dokumentach granicznych Komisji Mieszanej. Przy przeprowadzaniu tych prac, linia granicy, biegnąca uprzednio po rzece, strumieniu lub kanale linią łamaną lub linią krzywą, może być wyprostowana.

Artykuł  4

1. Granica oznaczona jest w terenie następującymi znakami granicznymi:

a) na lądowych odcinkach granicy - dwoma drewnianymi słupami granicznymi, ustawionymi z reguły w odległości 2,5 m od linii granicy każdy i ustawionym między nimi na samej linii granicy okrągłym drewnianym słupkiem lub czterościennym kamiennym słupkiem;

b) w punktach zasadniczych zwrotów linii granicy i w poszczególnych charakterystycznych jej miejscach dwoma drewnianymi granicznymi słupami i betonowym monolitem, ustawionym między słupami na samej linii granicy;

c) w miejscach przejścia linii granicy z lądowej na wodną i z wodnej na lądową trzema drewnianymi słupami granicznymi i drewnianym słupkiem lub betonowym monolitem, przy czym dwa słupy i słupek lub monolit między nimi ustawiono, jak to wskazano w punktach "a" i "b" na jednym brzegu rzeki lub jeziora, a trzeci kierunkowy na przedłużeniu linii granicy - na przeciwległym brzegu;

d) na wodnych odcinkach granicy - dwoma drewnianymi granicznymi słupami, ustawionymi na obu brzegach rzeki lub jeziora lub na jednym z brzegów i wyspie.

2. Charakterystykę każdego znaku granicznego i jego położenie w stosunku do linii granicy określają odpowiednie dokumenty delimitacyjne.

Artykuł  5

Umawiające się Strony zobowiązują się utrzymywać znaki graniczne, ustawione dla oznaczenia linii granicy, oraz graniczne przesieki w takim porządku, ażeby miejsce ustawienia, wygląd, kształt, wymiary i pomalowanie znaków granicznych, szerokość i czystość przesiek odpowiadały wszystkim wymaganiom, wypływającym z dokumentów delimitacyjnych.

UWAGA: Pod wymienionymi w dalszym ciągu znakami granicznymi należy rozumieć: graniczne słupy drewniane, słupki drewniane, słupki murowane, monolity betonowe i znaki podwójne.

Artykuł  6

Dla pieczy nad znakami granicznymi, te ostatnie rozdziela się między Umawiającymi się Stronami w sposób następujący:

1. Pieczę nad słupami drewnianymi i podwójnymi znakami zapewnia ta Strona, na której terytorium umieszczone są wspomniane znaki graniczne.

2. Pieczę nad murowanymi, drewnianymi słupkami i monolitami betonowymi, umieszczonymi na samej linii granicy państwowej, biorą na siebie:

nad znakami z numeracją nieparzystą - Strona Polska;

nad znakami z numeracją parzystą - Strona Radziecka.

Artykuł  7

1. Przegląd stanu i miejsca ustawienia znaków granicznych oraz stanu przesiek granicznych przeprowadzają zgodnie z art. 6 niniejszej Umowy odpowiednie władze każdej Umawiającej się Strony według swego uznania. Jednak prócz przeglądów jednostronnych, powinny być przeprowadzane przez przedstawicieli odpowiednich władz obu Umawiających się Stron wspólne coroczne przeglądy kontrolne znaków granicznych.

2. Wspólny przegląd kontrolny znaków granicznych odbywa się w miesiącu lipcu. Rozpoczęcie wspólnego przeglądu kontrolnego znaków granicznych uzgadniają każdorazowo odpowiednie władze obu Umawiających się Stron.

3. W wypadku konieczności dodatkowego wspólnego przeglądu znaków granicznych w tymże roku, odpowiednie władze jednej Umawiającej się Strony uprzedzają o tym pisemnie odpowiednie władze drugiej Umawiającej się Strony. Dodatkowy wspólny przegląd znaków granicznych przeprowadza się nie później, niż w dziesięć dni od momentu zawiadomienia odpowiednich władz jednej z Umawiających się Stron.

4. W wypadku, jeżeli przy przeglądzie zostanie zatwierdzone, iż dane pomiarowe wykazane w dokumentach delimitacyjnych nie są zgodne z wynikami wspólnie dokonanych pomiarów na terenie, jako decydujące należy przyjąć dane z pomiarów terenowych, o ile zostanie stwierdzone, że od czasu delimitacji położenie znaków granicznych nie uległo zmianom.

5. Poprawki i uzupełnienia dokumentów delimitacji granicy przeprowadza się w porozumieniu między Umawiającymi się Stronami i załącza do tych dokumentów.

6. W wyniku przeglądu kontrolnego przeprowadzonego przez przedstawicieli odpowiednich władz obu Umawiających się Stron sporządza się akt w czterech egzemplarzach, z których dwa egzemplarze w języku polskim i dwa egzemplarze w języku rosyjskim.

Artykuł  8

1. W wypadku zaginięcia, zniszczenia lub uszkodzenia znaku granicznego, jego odtworzenie czy też naprawę przeprowadzają niezwłocznie odpowiednie władze tej Strony, na której terytorium znajduje się dany znak względnie do której należy piecza nad odpowiednim znakiem. O rozpoczęciu prac przy odtwarzaniu lub naprawie znaków granicznych, odpowiednie władze jednej Umawiającej się Strony obowiązane są zawiadomić pisemnie odpowiednie władze drugiej Umawiającej się Strony nie później niż na dziesięć dni przed rozpoczęciem pracy.

2. Odtworzenie zaginionych, zniszczonych lub uszkodzonych znaków granicznych przeprowadzają odpowiednie władze jednej Strony w obecności przedstawicieli odpowiednich władz drugiej Strony. O wyniku odtworzenia znaku granicznego, przedstawiciele odpowiednich władz obu Umawiających się Stron sporządzają akt w czterech egzemplarzach, z których dwa egzemplarze w języku polskim i dwa egzemplarze w języku rosyjskim. Nowoodtworzone znaki graniczne powinny odpowiadać wzorom ustalonym w dokumentach delimitacji.

3. Przy odtworzeniu lub odbudowaniu znaku granicznego należy zwracać uwagę, ażeby miejsce jego ustawienia nie zmieniło się. W tym celu należy kierować się dokumentami delimitacyjnymi; zawarte w nich dane powinny być sprawdzane w terenie za pomocą pomiarów kontrolnych.

4. Na wodnych odcinkach granicy przy odtwarzaniu lub odbudowywaniu słupów granicznych, uszkodzonych lub zniszczonych przez powódź lub pochód lodów, zezwala się na zmianę miejsc ich poprzedniego ustawienia i ponowne ustawienie w punktach, gwarantujących zachowanie słupów granicznych. Wymienione zmiany słupów granicznych na wodnym odcinku granicy przeprowadza się za zgodą obu Umawiających się Stron. O wyniku takiego odtworzenia przedstawiciele Umawiających się Stron sporządzają protokół znaku granicznego i szkic - croquis, które powinny w zupełności odpowiadać pozostałym dokumentom delimitacyjnym i być do nich załączone.

5. Prace remontowe znaków granicznych, znajdujących się pod ochroną jednej lub drugiej Strony, zgodnie z artykułem 6 niniejszej Umowy przeprowadza każda Strona samodzielnie, bez udziału przedstawicieli odpowiednich władz drugiej Strony.

6. Umawiające się Strony zastosują odpowiednie środki dla należytej ochrony znaków granicznych i będą pociągały do odpowiedzialności osoby uznane za winne przestawienia, uszkodzenia lub zniszczenia znaków granicznych. W takich wypadkach znaki graniczne uszkodzone lub zniszczone przez mieszkańców drugiej Strony będą odtworzone na koszt tej Strony.

Artykuł  9

1. Przesieka graniczna o szerokości 10 metrów (po 5 metrów w każdą stronę od linii granicy państwowej) powinna być utrzymana w całkowitym porządku i, w miarę potrzeby, oczyszczona z krzaków i zarośli zasłaniających widzialność. Uprawa ziemi i wznoszenie jakichkolwiek budowli na takiej przesiece są niedozwolone.

2. Każda Strona przeprowadza oczyszczenie przesieki granicznej na swoim terytorium. Odpowiednie władze Umawiających się Stron zawiadamiają się wzajemnie o mającym nastąpić rozpoczęciu prac przy oczyszczeniu przesieki granicznej nie później, niż na 10 dni przed ich rozpoczęciem. Przedstawiciele odpowiednich władz drugiej Umawiającej się Strony mają prawo być obecni przy tych pracach.

Artykuł  10

Na lądowych odcinkach granicy, w pasie o szerokości 10 metrów (po 5 metrów w każdą stronę od linii granicy) nie powinny znajdować się żadne budowle. Umawiające się Strony zastosują odpowiednie środki celem stopniowego usuwania z tego pasa istniejących obecnie budowli i zabronią wznoszenia nowych. Odpowiednie władze Umawiających się Stron po wzajemnym porozumieniu mogą czynić wyjątki. Postanowienia te nie rozciągają się na budowle przeznaczone dla ochrony granicy.

ROZDZIAŁ I

I

Sposób użytkowania wód granicznych oraz dróg kolejowych i szos, przeciętych linią granicy

Artykuł  11

1. Wszystkie rzeki i jeziora, wzdłuż których przebiega linia granicy, uważa się za wody graniczne.

2. Umawiające się Strony zastosują odpowiednie środki w tym celu, ażeby przy użytkowaniu wód granicznych były przestrzegane postanowienia niniejszej Umowy i poszanowane odpowiednie prawa i interesy drugiej Umawiającej się Strony.

Artykuł  12

1. Na rzekach granicznych, gdzie linia granicy przebiega środkiem głównego nurtu, obiektom pływającym (statkom, łodziom) obu Umawiających się Stron udziela się prawa pływania bez przeszkód głównym nurtem, niezależnie od przechodzącej po nim linii granicy.

2. Pływanie statkami (łodziami) po jeziorach dozwolone jest tylko do linii granicy.

3. Obiektom pływającym (statkom, łodziom) Umawiających się Stron pozostawia się możność przybijania do jednego lub drugiego brzegu rzeki (jeziora) tylko w tym wypadku, jeżeli znajdują się one w rozpaczliwym położeniu (sztorm, awaria itd.). W takim wypadku odpowiednie władze graniczne powinny okazywać sobie wzajemnie niezbędną pomoc.

Artykuł  13

1. Obiektom pływającym Umawiających się Stron zezwala się na pływanie po wodach granicznych tylko w porze dziennej. W nocy powinny one być przycumowane przy swoim brzegu lub zakotwiczone na swoich wodach.

2. Wszystkie obiekty pływające, kursujące po wodach granicznych, powinny być zaopatrzone w odpowiednie flagi swoich państw i oznaczone wyraźnie widocznymi z obu brzegów numerami koloru białego lub czarnego.

3. Obiektom pływającym, przechodzącym głównym nurtem wód granicznych, nie zezwala się na zakotwiczanie na środku nurtu, z wyjątkiem wypadków przymusowego zatrzymania.

4. Obiekty pływające jednej Umawiającej się Strony, przechodzące głównym nurtem rzeki granicznej z zachowaniem przepisów zamieszczonych w punktach 1 i 2 niniejszego artykułu, nie mogą być zatrzymane przez władze drugiej Umawiającej się Strony lub zmuszone do zarzucenia kotwicy, cumowania, jak również nie podlegają rewizji lub sprawdzaniu dokumentów.

Artykuł  14

1. Umawiające się Strony będą troszczyły się o utrzymanie wód granicznych w należytym porządku. Zastosują one również odpowiednie środki w celu zapobieżenia umyślnym zniszczeniom brzegów granicznych rzek i jezior.

2. W wypadku, jeśli z winy jednej z Umawiających się Stron powstanie szkoda materialna dla drugiej Umawiającej się Strony na skutek niewypełnienia wymagań punktu 1 niniejszego artykułu - szkoda ta będzie wynagrodzona przez tę Stronę, która ją spowodowała.

3. Położenie i kierunek bieżących wód granicznych powinny być zachowane, w miarę możności w stanie niezmiennym. W tym celu odpowiednie władze Umawiających się Stron wspólnie zastosują konieczne środki dla usunięcia takich przeszkód, które mogą spowodować zmianę położenia koryta rzek granicznych, strumieni lub kanałów, jak również utrudnić naturalny spływ wody. W wypadku przeprowadzenia w związku z tym odpowiednich wspólnych prac, sposób wykonania takich robót ustalają odpowiednie władze obu Stron, z tym że wydatki związane z ich przeprowadzeniem rozdziela się w równych częściach między obiema Umawiającymi się Stronami, o ile w tej sprawie nie zawarte zostanie osobne porozumienie.

4. W celu zapobieżenia zmianie położenia koryta rzek granicznych, strumieni, lub kanałów, brzegi ich powinny być wzmocnione tam, gdzie odpowiednie władze Umawiających się Stron wspólnie uznają to za niezbędne. Prace te przeprowadza i odpowiednie koszty ponosi ta Strona, do której należy brzeg.

5. W wypadku zmiany położenia koryta rzek granicznych, strumieni lub kanałów drogą naturalną lub na skutek zjawiska żywiołowego, Umawiające się Strony obowiązane są wspólnie i na jednakowych zasadach przeprowadzić naprawienie koryta, o ile będzie to uznane przez odpowiednie władze za konieczne. Prace te przeprowadzają Komisje Mieszane, utworzone przez Umawiające się Strony, które ustalają sposób prac, najmu siły roboczej, zakupu koniecznych materiałów oraz pokrycia wydatków.

Artykuł  15

1. Naturalny spływ wody w bieżących wodach granicznych i w przylegających do nich miejscach, zatapianych przy powodziach, nie może być zmieniony lub utrudniony ze szkodą dla drugiej Strony przez wznoszenie lub przebudowę budowli zarówno na wodzie, jak i na brzegach.

2. Odpowiednie władze Umawiających się Stron będą porozumiewały się odnośnie sposobu urządzenia ścieku do wód granicznych i odprowadzenia z nich wody, jak również we wszystkich innych sprawach dotyczących wód granicznych.

Artykuł  16

1. Graniczne wody bieżące podlegają oczyszczeniu na tych odcinkach, gdzie będzie to wspólnie uznane za konieczne przez odpowiednie władze Umawiających się Stron. W takich wypadkach koszty oczyszczenia zostają rozdzielone między obiema Umawiającymi się Stronami w równych częściach.

2. Oczyszczenie tych odcinków wód granicznych, które w całości znajdują się na terytorium jednej z Umawiających się Stron, Strona ta przeprowadza na swój koszt w miarę potrzeby.

3. Przy oczyszczaniu bieżących wód granicznych, wydobytą ziemię i kamienie należy odrzucać od brzegów na taką odległość i rozrzucać w taki sposób, aby nie powstawało niebezpieczeństwo obrywów brzegów i zanieczyszczenia koryta oraz żeby spływ wody przy powodziach nie został utrudniony.

Artykuł  17

Właściwe władze Umawiających się Stron zastosują odpowiednie środki dla utrzymania wód granicznych w należytej czystości, ażeby nie dopuścić do zatrucia lub zanieczyszczenia ich kwasami i odpadkami z fabryk i zakładów przemysłowych, moczenia lnu i konopi, jak również zanieczyszczenia innymi sposobami.

Artykuł  18

1. Istniejące na wodach granicznych bieżących mosty, tamy, śluzy, groble i tym podobne urządzenia zostają zachowane i mogą być eksploatowane z wyjątkiem tych, których usunięcie będzie uznane za konieczne przez odpowiednie władze Umawiających się Stron.

2. W wypadkach konieczności zmiany urządzenia lub usunięcia obiektów, wymienionych w punkcie 1 niniejszego artykułu, pociągających za sobą zmiany poziomu wody na terytorium drugiej Umawiającej się Strony do odpowiednich prac można przystąpić tylko po uzyskaniu na nie zgody danej Strony.

3. Wznoszenie na granicznych wodach bieżących nowych mostów, tam, śluz, grobli i innych hydrotechnicznych urządzeń, a także ich eksploatacja przeprowadza się tylko po porozumieniu między Umawiającymi się Stronami.

Artykuł  19

Odpowiednie władze Umawiających się Stron będą wzajemnie podawały sobie wiadomości o poziomie i ilości wody, o stanie lodów na rzekach granicznych, o ile takie wiadomości mogą służyć do zapobieżenia niebezpieczeństwom wytworzonym na skutek wezbrania wód lub pochodu lodów. W razie konieczności, władze te również porozumieją się w sprawie regularnej sygnalizacji w czasie powodzi lub pochodu lodów. Zwłoka w przekazywaniu takich wiadomości lub nieprzesłanie ich nie mogą być podstawą do wniesienia pretensji o odszkodowanie, spowodowane powodzią lub pochodem lodów.

Artykuł  20

1. Spław materiałów drzewnych na całej rozciągłości granicznych wód bieżących, włączając i te miejsca, gdzie oba brzegi należą do jednej z Umawiających się Stron, może być przeprowadzony bez przeszkód przez obie Strony.

2. Terminy i kolejność spuszczania na wodę materiałów drzewnych i spławu ich zgodnie z punktem 1 niniejszego artykułu ustalają co rok odpowiednie władze obu Umawiających się Stron zawczasu i w każdym razie nie później, niż na dwa miesiące przed rozpoczęciem nawigacji na granicznych wodach bieżących. O dniu rozpoczęcia spławu każda Umawiająca się Strona powiadomi drugą Stronę nie później niż na 5 dni przed terminem.

Artykuł  21

1. Dla zapewnienia normalnego spławu materiałów drzewnych odpowiednie władze obu Umawiających się Stron, za wzajemną zgodą, zgodnie z punktem "b" artykułu 32 niniejszej Umowy mogą zezwalać na wyjście na brzeg drugiej Strony i przemarsz robotników w celu wykonania tymczasowych urządzeń dla spławu i oczyszczenia danego brzegu z drzewa.

2. O miejscu, czasie i ilości robotników, których wyjście na brzeg drugiej Strony jest konieczne dla wykonania prac, przewidzianych w punkcie 1 niniejszego artykułu, odpowiednie władze Umawiających się Stron porozumiewają się zawczasu, tj. nie później niż na 5 dób przed rozpoczęciem prac.

3. Spławiane po granicznych wodach bieżących materiały drzewne obu Umawiających się Stron nie powinny być obciążane żadnymi celnymi ani innymi opłatami.

Artykuł  22

1. Wszystkie spławiane materiały drzewne powinny być stemplowane, w tym celu Umawiające się Strony za wzajemną zgodą zawczasu ustalają wzory stempli i wymieniają je między sobą.

2. W wypadku, jeżeli spławiane drzewo będzie przez Umawiające się Strony oczyszczane z kory, to zdejmowana kora nie powinna wpadać do basenów granicznych wód bieżących.

Artykuł  23

1. Komunikację na drogach kolejowych, szosach i drogach wodnych przeciętych granicą oraz punkty przekraczania granicy na tych drogach ustalają specjalne Umowy między Umawiającymi się Stronami.

2. W miejscach przecięcia linii granicy przez drogi kolejowe i szosy oraz drogi wodne każda z Umawiających się Stron ustawia na swoim terytorium i utrzymuje w należytym stanie specjalne znaki i szlabany.

3. Umawiające się Strony będą stosowały odpowiednie środki w tym celu, ażeby otwarte dla ruchu drogi kolejowe, szosy i drogi wodne przecięte granicą były utrzymane w należytym porządku. Remont ich przeprowadza każda Umawiająca się Strona do linii granicy na koszt własny.

Artykuł  24

1. Otwarte dla ruchu mosty przecięte granicą utrzymuje w należytym stanie i remontuje każda Umawiająca się Strona na własny koszt do linii granicy, oznaczonej na moście, o ile w tej sprawie nie zostanie zawarte osobne porozumienie. Odnośnie sposobu, terminów i charakteru remontu odpowiednie władze porozumieją się zawczasu.

2. Każda Umawiająca się Strona może, w miarę potrzeby, przeprowadzić przegląd techniczny części mostów granicznych, tam i śluz znajdujących się na terytorium drugiej Strony; odpowiednie władze drugiej Strony powinny być zawiadomione nie później niż na 48 godzin przed terminem zamierzonego przeglądu ze wskazaniem terminu jego rozpoczęcia, a po zakończeniu przeglądu o jego wyniku, przy czym przegląd należy przeprowadzać w obecności odpowiednich władz drugiej Strony.

3. Ruch na mostach granicznych i innych przejściach zostaje ustalony za zgodą przedstawicieli odpowiednich władz.

4. Postanowienia niniejszego artykułu nie dotyczą mostów kolejowych.

5. Wznoszenie nowych mostów, kładek lub promów przeprowadza się za zgodą przedstawicieli odpowiednich władz Umawiających się Stron. Przedstawiciele ci uprzednio porozumiewają się odnośnie miejsca budowy, typu mostu, kładki lub promu oraz o sposobie podziału kosztów, związanych z budową tych mostów, kładek lub promów. Protokoły, ustalające takie porozumienie, zostają zatwierdzone przez odpowiednie instancje.

ROZDZIAŁ I

II

Rybołówstwo, myślistwo, gospodarka leśna i górnictwo

Artykuł  25

1. Mieszkańcy każdej Umawiającej się Strony mogą uprawiać rybołówstwo na wodach granicznych do linii granicy według przepisów, obowiązujących na ich terytoriach z warunkiem zakazu:

a) stosowania wybuchowych, trujących i odurzających substancji, związanych z masowym wyniszczeniem i kaleczeniem ryb;

b) łowienia ryb w wodach granicznych w porze nocnej.

2. Ochrona i hodowla ryb w wodach granicznych oraz zakaz wyławiania specjalnych gatunków ryb na tych lub innych odcinkach, terminy rybołówstwa i inne środki o charakterze gospodarczym dotyczące rybołówstwa mogą być rozstrzygane w specjalnych umowach między Umawiającymi się Stronami.

Artykuł  26

1. Każda z Umawiających się Stron będzie pilnowała, ażeby obowiązujące na jej terytorium przepisy dotyczące myślistwa były surowo przestrzegane w pobliżu linii granicy i żeby w czasie polowania strzelanie i ściganie zwierząt i ptaków przez granicę były zabronione.

2. Odpowiednie władze obu Umawiających się Stron będą w miarę potrzeby, porozumiewały się we wszystkich sprawach dotyczących ochrony zwierząt i ptaków, jak również terminów zakazu polowania na poszczególnych odcinkach granicy.

Artykuł  27

1. Na odcinkach przylegających do linii granicy Umawiające się Strony będą prowadziły gospodarkę leśną takim sposobem, ażeby nie wyrządzać szkody gospodarce leśnej drugiej Strony.

2. Gdy wybuchnie pożar lasu w pobliżu granicy jedna z Umawiających się Stron, na której terytorium powstał pożar, powinna zastosować w miarę możności wszelkie zależne od niej środki w celu umiejscowienia i ugaszenia pożaru oraz niedopuszczenia do jego rozprzestrzenienia się przez granicę.

3. W razie, gdy grozi niebezpieczeństwo rozprzestrzenienia się pożaru lasu przez granicę, ta Umawiająca się Strona, na której terytorium niebezpieczeństwo to powstało, natychmiast uprzedza o tym drugą Umawiającą się Stronę w celu zastosowania odpowiednich środków do umiejscowienia pożaru na granicy.

4. Jeśli na skutek zjawisk żywiołowych lub przy rąbaniu lasu drzewa upadną poza linię granicy, to odpowiednie władze Umawiających się Stron zastosują wszelkie środki w tym celu, ażeby zainteresowane osoby drugiej granicznej Strony mogły obrobić drzewa i przewieźć je na swoje terytorium. Odpowiednie władze tej Strony, do której należą drzewa, powinny zawiadamiać o takich wypadkach właściwe władze drugiej Strony.

W takich wypadkach przetransportowanie drzew przez granicę jest wolne od wszelkich opłat i należności.

Artykuł  28

1. Przy wykonywaniu górnictwa i prac przy poszukiwaniu bogactw mineralnych w bezpośredniej bliskości granicy obowiązują przepisy tej Strony, na której terytorium znajdują się miejsca eksploatacji.

2. Dla zabezpieczenia linii granicy po jej obu stronach powinny być zostawiane pasy o szerokości 20 metrów, w których prace wyszczególnione w punkcie 1 niniejszego artykułu w zasadzie są zabronione i mogą być wykonywane tylko w wypadkach wyjątkowych po porozumieniu między odpowiednimi władzami Umawiających się Stron.

3. Jeśli w poszczególnych wypadkach ustalenie pasów, wymienionych w punkcie 2 niniejszego artykułu, jest niecelowe, wówczas odpowiednie władze Umawiających się Stron, po porozumieniu pomiędzy sobą, ustalają inne środki zapobiegawcze zabezpieczające linię granicy.

ROZDZIAŁ I

V

Władze graniczne i sposób przekraczania granicy

Artykuł  29

Odpowiednimi władzami, wymienionymi w Umowie niniejszej, są: Pełnomocnicy Graniczni Rzeczypospolitej Polskiej i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich, ich Zastępcy i Pomocnicy, wymienieni w Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów, podpisanej w Moskwie 8 lipca 1948 r.

Artykuł  30

1. Miejsca oficjalnego pobytu i odcinki działalności odpowiednich władz, wspomnianych w artykule 29 niniejszej Umowy, ustalone są w Protokole załączonym do Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów, podpisanej w Moskwie 8 lipca 1948 r.

2. O zmianie danych, wskazanych w wyżej wymienionym protokole, Umawiające się Strony będą w każdym poszczególnym wypadku wzajemnie zawiadamiać się na drodze dyplomatycznej.

Artykuł  31

Odpowiednie władze Umawiających się Stron, którym zlecono wypełnienie postanowień niniejszej Umowy pozostają ze sobą w bezpośrednich stosunkach.

Artykuł  32

1. Celem wykonania postanowień niniejszej Umowy przekraczać granicę mogą:

a) Pełnomocnicy Graniczni Rzeczypospolitej Polskiej i Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich i ich Zastępcy, Pomocnicy, Sekretarze, eksperci, tłumacze i personel techniczny na podstawie dokumentów, wydanych i zawizowanych zgodnie z Konwencją między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów z dnia 8 lipca 1948 roku;

b) robotnicy przekraczają granicę tylko w towarzystwie przedstawicieli odpowiednich władz w porze dziennej. Oddzielnych zaświadczeń robotnikom tym nie wydaje się. Ich imiona i nazwiska wpisuje się do wykazu, który winien być podpisany przez Pełnomocnika Granicznego jednej Strony i zawizowany przez Pełnomocnika Granicznego drugiej Strony.

Artykuł  33

W sprawach organizacji i przeprowadzenia przez odpowiednie władze obu Umawiających się Stron posiedzeń, spotkań, wzajemnej informacji o przyjętych decyzjach, przekazania do decyzji instancji dyplomatycznych nierozstrzygniętych i specjalnie ważnych spraw, ustalania sposobu i punktów przekraczania granicy, przekazywania urzędowej korespondencji, zabezpieczenia nietykalności osobistej przedstawicieli odpowiednich władz i innych osób obu Stron, przekraczających granicę dla wykonania postanowień niniejszej Umowy, jak również w innych sprawach o charakterze organizacyjno-technicznym odpowiednie władze obu Umawiających się Stron będą kierować się artykułami VI, VII, VIII, IX, X, XI, XII, XIII, XIV, XV i XVI Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów z dnia 8 lipca 1948 r.

Artykuł  34

1. Osoby, które drogą oficjalną opuściły terytorium jednej z Umawiających się Stron, lecz nie posiadają właściwych dokumentów, dających prawo wjazdu na terytorium drugiej Strony, w wypadku natychmiastowego powrotu tych osób powinny być przyjęte przez tę Stronę, skąd przybyły, chociażby wyjazd ich był tam już formalnie załatwiony.

2. Prawidłowość i obecność niezbędnych dokumentów wjazdowych będą stwierdzane przez władze graniczne tej Strony, na terytorium której nastąpił wjazd.

Artykuł  35

W wypadku zamknięcia granicy dla ruchu na całej jej długości lub na poszczególnych odcinkach, prawo przekraczania granicy dla wypełnienia postanowień niniejszej Umowy oraz Konwencji między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów z dnia 8 lipca 1948 roku - zostaje wstrzymane całkowicie lub częściowo w miarę potrzeby, o czym powinny być uprzednio powiadomione odpowiednie władze drugiej Strony.

Artykuł  36

Koszty utrzymania personelu, któremu zlecono wykonanie postanowień niniejszej Umowy, ponosi samodzielnie każda Strona.

ROZDZIAŁ V

Postanowienia końcowe

Artykuł  37

Umowa niniejsza obowiązywać będzie w przeciągu pięciu lat. O ile żadna z Umawiających się Stron na sześć miesięcy przed wygaśnięciem terminu ważności nie zgłosi wymówienia niniejszej Umowy lub żądania wprowadzenia jakichkolwiek zmian - ważność Umowy automatycznie przedłuża się na przeciąg następnych pięciu lat.

Artykuł  38

Umowa niniejsza podlega ratyfikacji. Wymiana dokumentów ratyfikacyjnych odbędzie się w Warszawie w możliwie krótkim terminie. Umowa wchodzi w życie w chwili jej ratyfikacji przez obie Umawiające się Strony.

Artykuł  39

Umowę niniejszą sporządzono w dwóch egzemplarzach, każdy w języku polskim i rosyjskim, przy czym oba jej teksty mają jednakową moc.

Na dowód czego Pełnomocnicy Umawiających się Stron podpisali Umowę niniejszą i wycisnęli na niej swe pieczęcie.

Sporządzono w Moskwie, dnia 8 lipca 1948 roku.

PROTOKÓŁ KOŃCOWY ²

Przy zawieraniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej niżej podpisani Pełnomocnicy Umawiających się Stron przyjęli następujące postanowienia, stanowiące nierozdzielną część niniejszej Umowy.

Odnośnie art. 1-go Umowy

1. Dokumentami delimitacyjnymi są:

a) Opis Protokolarny przebiegu linii granicy państwowej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich od znaku granicznego "Krzemieniec", ustawionego na styku granic państwowych Polski, ZSRR i Czechosłowacji, do znaku granicznego Nr 350, od znaku granicznego Nr 472 do znaku granicznego Nr 700 i od znaku granicznego Nr 860 do znaku granicznego Nr 1987, ustawionego na styku granic Rzeczypospolitej Polskiej, Litewskiej SRR i byłych Prus Wschodnich (obecnie kaliningradzkiego obwodu RSFRR), sporządzony przy delimitacji granicy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich w latach 1946 - 47;

b) i Opis Protokolarny przebiegu linii granicy państwowej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich od znaku granicznego Nr 350, przez znaki graniczne od Nr 351-A do Nr 432-A włącznie, do znaku granicznego Nr 472 i od znaku granicznego Nr 700, przez znaki graniczne od Nr 701-B do Nr 859-B włącznie, do znaku granicznego Nr 860, sporządzony przy delimitacji granicy pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich w 1951 roku.

c) Mapy granicy państwowej pomiędzy Rzecząpospolitą Polską a Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, sporządzone przy delimitacji granicy państwowej w latach 1946 - 47 oraz 1951 roku.

d) Protokoły znaków granicznych ze szkicami i zdjęciami fotograficznymi znaków granicznych na odwrocie, sporządzone przy delimitacji granicy w latach 1946 - 47, od znaku granicznego "Krzemieniec" do znaku granicznego Nr 350, od znaku granicznego Nr 472 do znaku granicznego Nr 700 i od znaku granicznego Nr 860 do znaku granicznego Nr 1987;

i Protokoły znaków granicznych ze szkicami topograficznymi na odwrocie, sporządzone przy delimitacji granicy w 1951 roku, dla znaku granicznego Nr 350, znaków granicznych od Nr 351-A do Nr 432-A włącznie i dla znaku granicznego Nr 472; dla znaku granicznego Nr 700, znaków granicznych od Nr 701-B do Nr 859-B włącznie i dla znaku granicznego Nr 860;

oraz odpowiednie załączniki i uzupełnienie do nich.

Odnośnie art. 2-go i 3-go Umowy

Przy delimitacji granicy w 1946-1947 roku na rzece Bug nie wyznaczono odcinka żeglownego; zgodnie z dokumentami delimitacyjnymi podpisanymi dnia 30 kwietnia 1947 roku w Warszawie, na całym granicznym odcinku rzeki Bug, linia granicy została wytyczona środkiem rzeki.

Odnośnie art. 3-go Umowy

1. Dokumenty, stwierdzające zmianę położenia środka rzek granicznych, strumieni i kanałów lub środka głównego nurtu rzek żeglownych, nie są dołączane do podstawowych dokumentów delimitacyjnych, lecz przechowywane przez odpowiednie władze Umawiających się Stron, obsługujące dany odcinek granicy.

2. W wypadku zmiany przynależności terytorialnej wysp oraz nowej delimitacji wodnych odcinków granicy, związanej ze zmianą koryta rzeki granicznej, strumienia lub kanału odnośne dokumenty, sporządzone przez Komisję Mieszaną, dołącza się do podstawowych dokumentów delimitacyjnych.

3. Wyspy na rzekach granicznych zostały przyłączone terytorialnie do jednej lub drugiej Strony w zależności od ich położenia w stosunku do linii granicy i ponumerowane w dokumentach delimitacyjnych numerami porządkowymi na każdej rzece oddzielnie.

Odnośnie art. 4-go Umowy

Oznaczenie linii granicy innym systemem, który nie był przyjęty przy delimitacji, oraz zamiana istniejących słupów granicznych znakami granicznymi nowego typu może mieć miejsce za specjalną zgodą obu Umawiających się Stron.

Odnośnie art. 10-go Umowy

Umawiające się Strony będą troszczyły się o to, żeby urządzenia i budowle zarówno istniejące już, jak i nowowybudowane w bezpośredniej bliskości granicy, odpowiadały wymaganiom przepisów przeciwpożarowych. Przepisy te odpowiednie władze Umawiających się Stron wymieniają między sobą.

Odnośnie art. 11-go Umowy

Rzeki, strumienie i kanały są uważane za graniczne rzeki, strumienie i kanały w obrębie odcinków, wzdłuż których przebiega linia granicy.

Odnośnie art. 12-go, 13-go, 14-go, 15-go, 16-go, 17-go Umowy

Odnośnie spraw dotyczących sposobu użytkowania wód granicznych i ich utrzymania mogą być zawarte specjalne porozumienia.

Odnośnie art. 13-go, 25-go, 32-go Umowy

Jako porę dzienną uważa się czas pomiędzy momentem na pół godziny przed wschodem słońca a momentem na pół godziny po zachodzie słońca.

Odnośnie art. 14-go, 15-go, 16-go, 18-go Umowy

Za graniczne wody bieżące uważa się te odcinki rzek, strumieni i kanałów, wzdłuż których przebiega linia granicy.

Odnośnie art. 14-go, 16-go, 24-go Umowy

Jeśli przy wykonywaniu wspólnych prac powstanie konieczność dostawy materiałów z terytorium jednej Umawiającej się Strony na terytorium drugiej Strony, to w tym wypadku takie materiały przy przewozie ich przez granicę są wolne od wszelkich opłat i należności.

Odnośnie art. 20-go, 21-go i 22-go Umowy

Odnośnie spraw dotyczących spławu materiałów drzewnych na granicznych wodach bieżących mogą być zawarte między obu Umawiającymi się Stronami specjalne Umowy.

Odnośnie art. 21-go, 27-go Umowy

Robotnicy, którzy przechodzą z terytorium jednej z Umawiających się Stron na terytorium drugiej Strony, poza narzędziami pracy, środkami transportu i żywnością potrzebną na czas pracy nie mogą zabierać ze sobą żadnych przedmiotów.

Odnośnie art. 24-go Umowy

Przy delimitacji granicy w 1946-1947 roku zostało ustalone, że linia granicy dzieli mosty, tamy i śluzy zawsze w połowie budowli niezależnie od przebiegu linii granicy na wodzie.

Odnośnie art. 29-go Umowy

W wypadku, jeśli Konwencja między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich o sposobie regulowania konfliktów granicznych i incydentów z dnia 8 lipca 1948 roku straci moc lub będzie zmieniona, Umawiające się Strony uzgodnią, jakim osobom będzie w przyszłości przekazane wypełnienie funkcji, które Umowa niniejsza zleca Pełnomocnikom Granicznym.

Odnośnie Umowy w ogólności

Sposób rozrachunków wynikających z tytułu niniejszej Umowy będzie ustalony na drodze dyplomatycznej.

Niniejszy Protokół Końcowy sporządzono w dwóch egzemplarzach, każdy w języku polskim i rosyjskim, przy czym oba teksty mają jednakową moc.

Na dowód czego Pełnomocnicy Umawiających się Stron podpisali niniejszy Protokół Końcowy.

Sporządzono w Moskwie, dnia 8 lipca 1948 roku.

Po zaznajomieniu się z powyższymi Aktami uznaliśmy je i uznajemy za słuszne zarówno w całości, jak i każde z postanowień w nich zawartych; oświadczamy, że są przyjęte, ratyfikowane i potwierdzone, oraz przyrzekamy, że będą niezmiennie zachowywane.

Na dowód czego wydaliśmy Akt niniejszy, opatrzony pieczęcią Rzeczypospolitej.

W Warszawie, dnia 23 grudnia 1948 roku

1 Art. 1 ust. 1 zmieniony przez art. I ust. 1 protokołu z dnia 8 grudnia 1951 r. (Dz.U.52.23.145) z dniem 28 marca 1952 r.

2 Protokół końcowy zmieniony przez art. I pkt 2 protokołu z dnia 8 grudnia 1951 r. (Dz.U.52.23.145) z dniem 28 marca 1952 r.

• Identyfikator: Dz.U.1949.43.323
• Rodzaj: Umowa międzynarodowa
• Tytuł: ZSRR-Polska. Umowa o stosunkach prawnych na polsko-radzieckiej granicy państwowej, podpisana wraz z Protokołem końcowym. Moskwa.1948.07.08.
• Data aktu: 08/07/1948
• Data ogłoszenia: 29/07/1949
• Data wejścia w życie: 20/01/1949