W czasie epidemii wraca problem stwierdzenia zgonu

Lekarze rodzinni nie chcą jeździć do osób zmarłych poza szpitalem aby stwierdzać zgon, bo nie mają środków ochrony osobistej i boją się zarażenia koronawirusem. Przepisy nie są jasne, czy mają taki obowiązek. W trakcie sejmowych prac nad zmianami w tarczy antykryzysowej pojawił się pomysł, by w czasie epidemii wyznaczać lekarzy i dentystów do stwierdzania zgonu, gdy nastąpił on poza szpitalem i jest podejrzenie Covid-19, ale nie został uchwalony.

Kilka  godzin na jednym z osiedli w Zabrzu leżało ciało zmarłego mężczyzny. Nie było komu stwierdzić zgonu. Najpierw została wezwana policja, która miała trudności ze ściągnięciem lekarza. W końcu służby zawiadomiły prokuratora a ten zobowiązał lekarza rodzinnego do przyjazdu do zwłok.

Takie przypadki zdarzały się często przez ostatnie lata a teraz się nasilają. Ze stwierdzeniem zgonu w szpitalu  nie ma problemu. Śmierć poza placówką medyczną to dla rodziny zmarłego  coraz większy problem. Jako, że w Polsce nie ma instytucji koronera, od dawna bywały kłopoty ze ściągnięciem lekarza do wypisania karty zgonu. A teraz sytuację dodatkowo skomplikowała epidemia koronawirusa. 

Czytaj w LEX: Obowiązki związane z zapobieganiem szerzeniu się chorób zakaźnych w placówkach medycznych >

Lekarz rodzinny nie i obawia się

Medycy rodzinni formalnie nie mają takiego obowiązku. Teraz tym bardziej nie chcą jeździć do zmarłych, bo nigdy nie wiedzą czy dana osoba nie umarła z powodu COVID-19. - Możemy rozpatrywać dwa przypadki obecnie. Pacjent przebywający na kwarantannie zmarł i skąd wiadomo, że nie miał koronawirusa? A jeśli miał potwierdzony testem COVID-19, przebywał jednak w izolacji domowej, a nie w szpitalu bo miał łagodne objawy i zmarł, to tym bardziej dla lekarza jadącego stwierdzać zgon istnieje ryzyko zarażenia - wskazuje Bożena Janicka, lekarz rodzinny i prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia.

Czytaj w LEX: Zasady sprawowania opieki w izolatoriach >

Nadal nie wiadomo czy można się zarazić koronawirusem od zwłok. Lekarze rodzinni uważają jednak, że do zmarłego teraz zawsze powinni wyjeżdżać w kombinezonach, specjalistycznych maskach i przyłbicach. A oni ich nie mają. Na razie wirusolodzy potwierdzili tylko, że wirus utrzymuje się dwie godziny w powietrzu i do pięciu dni na plastiku czy na przedmiotach drewnianych, o ile są w wilgotnych pomieszczeniach.

Czytaj w LEX: Odpowiedzialność cywilna i karna za zarażenie koronawirusem >

Stwierdzanie zgonów w czasie epidemii

- My jeśli już musimy to jeździmy do zmarłego, ale mamy swoje procedury. Pomieszczenie musi być wcześniej wywietrzone, przy zmarłym może przebywać tylko jedna osoba, a wizyta powinna być jak najkrótsza - mówi Bożena Janicka.

Od kilkunastu lat środowiska medyczne apelują o wprowadzenie instytucji koronera bo kwestia tego kto ma stwierdzać zgon poza szpitalem jest nieuregulowana. Do konsultacji społecznych trafił w  ubiegłym roku projekt ustawy  o stwierdzaniu, dokumentowaniu i rejestracji zgonów, przewidujący powołanie w każdym województwie i wynagradzanie medyka stwierdzającego zgon. Prace nad projektem stanęły.

Tymczasem gdy Sejm pracował nad drugą wersją tzw. tarczy antykryzysowej, pojawiła się propozycja wprowadzenia  poprawki dającej wojewodom możliwość wyznaczania lekarzy i lekarzy dentystów do stwierdzania zgonów poza szpitalem. Według niej to ci lekarze mieliby jeździć do pacjentów zmarłych na COVID-19 lub podejrzanych o zarażenie. Byliby wynagradzani z budżetu państwa i miałoby to być rozwiązanie na czas epidemii.
Nadal nie rozwiązywałoby to jednak generalnego problemu ze stwierdzaniem zgonów zmarłych poza szpitalem.

Sprawdź w LEX: Czy dla pacjentów w izolatoriach dokumentacja medyczna powinna być analogiczna jak dla pacjentów w izolatkach? >

Przepisy z ubiegłego wieku, potrzebny koroner 

-Ta kwestia powinna zostać jak najszybciej uregulowana, ponieważ dziś  jeśli nie przyjedzie do pacjenta karetka specjalistyczna z lekarzem na pokładzie, który stwierdzi zgon i wystawi kartę zgonu po przeprowadzeniu wcześniej akcji ratowniczej, to może okazać się, że trudno będzie uzyskać w innym wypadku ten dokument skoro obowiązujące przepisy w tej materii pochodzą jeszcze z lat 60-tych ubiegłego wieku.- zauważa dr Sebastian Sikorski, adwokat specjalizujący się w prawie medycznym. A zgodnie ze wspomnianymi przepisami do zmarłego powinien przyjechać lekarz, który leczył pacjenta w ciągu 30 ostatnich dni poprzedzających zgon. -W konsekwencji często jest trudno wskazać właściwego do tej czynności medyka Nie może być tutaj automatycznie wskazywany lekarz poz, który w wielu przypadkach nie był lekarzem udzielającym świadczenia w okresie wspomnianych 30 dni. Poza tym nie może on przecież w godzinach pracy opuścić swojej przychodni, ponieważ w ten sposób naraża się na nałożenie kary umownej przez NFZ z tytułu nienależytego wykonywania umowy- zauważa dr Sebastian Sikorski

Problem miała uregulować nowa ustawa o stwierdzaniu, dokumentowaniu i rejestracji zgonów, której projekt powstał w ubiegłym roku. Przewiduje on powołanie instytucji koronera, ale nie został dotąd uchwalony.

Czytaj w LEX: Ważne pytania o ochronę danych osobowych podczas epidemii  >