Na podstawie ustawy z 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (art. 23 ust. 1) członkowie rodziny osoby uzależnionej od alkoholu, dotknięci następstwami nadużywania alkoholu przez osobę uzależnioną, uzyskują w podmiotach leczniczych oferujących leczenie odwykowe oraz w wojewódzkich ośrodkach terapii uzależnienia i współuzależnienia świadczenia zdrowotne w zakresie terapii i rehabilitacji współuzależnienia oraz profilaktyki. Za świadczenia te od wymienionych osób nie pobiera się opłat.
Warunki udzielania i zakres świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, a także zasady i tryb finansowania tych świadczeń określa ustawa z 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Czytaj: PO: problemy z przymusowym leczeniem alkoholików >>>
Zgodnie z art. 12 pkt 2 tej ustawy, do bezpłatnego korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej bez względu na uprawnienia z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego mają prawo jedynie osoby uzależnione od alkoholu. Rzecznik Praw Pacjenta zauważył w przepisach brak określenia uprawnień do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych bezpłatnie bez względu na uprawnienia z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego członkom rodzin osoby uzależnionej od alkoholu, dotkniętych następstwami nadużywania alkoholu przez osoby uzależnione, które to świadczenia przysługują im bezpłatnie z art. 23 ust. 1 ustawy z 26 października 1982 roku o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi.
W związku z tym Rzecznik zwrócił się do ministra zdrowia o przedstawienie stanowiska w tej sprawie i podjęcie stosownych działań legislacyjnych w tym zakresie. Minister przyznał, iż przepisy ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych pomijają osoby, o których mowa w art. 23 ust. 1 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Minister zaznaczył również, że intencją ustawodawcy formułującego treść art. 23 ustawy było zapewnianie dostępu do nieodpłatnej pomocy w zakresie redukowania skutków problemów alkoholowych doświadczanych przez członków rodzin osób uzależnionych od alkoholu – co jest istotnym elementem poradzonej polityki antyalkoholowej.