1. Wstęp
Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. Nr 112, poz. 654) – dalej u.dz.l. – wprowadziła nową systematykę dotycząca form prowadzenia działalności leczniczej. W okresie obowiązywania ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 14, poz. 89 z późn. zm.) wspomnianą działalność można było prowadzić w formie zakładów opieki zdrowotnych (publicznych i niepublicznych), indywidualnych (lekarskich, pielęgniarskich i położniczych) oraz grupowych praktyk medycznych w formie spółki cywilnej lub partnerskiej (lekarskich, pielęgniarskich i położniczych). Obecnie ustawodawca dokonał podziału na dwie zasadnicze grupy. Pierwszą stanowią podmioty lecznicze, którymi zgodnie z przepisami są m.in. przedsiębiorcy, SP ZOZ-y, czy jednostki budżetowe. Druga natomiast to indywidualne lub grupowe praktyki zawodowe lekarzy, pielęgniarek oraz położnych (art. 4 i 5 u.dz.l.). Podział ten odnosi się bezpośrednio do wymogów rejestracyjnych, jakie spełnić powinny poszczególne podmioty przed rozpoczęciem działalności leczniczej.
Zgodnie z przepisami ustawy o działalności leczniczej, działalność ta ma charakter działalności regulowanej w rozumieniu ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (art. 16 u.dz.l.). Oznacza to, że podmioty, które zamierzają ją prowadzić muszą wystąpić o wpis do rejestru działalności regulowanej, który jest rejestrem podmiotów wykonujących działalność leczniczą.

Warto zwrócić uwagę, że w stosunku do niektórych form prowadzenia działalności leczniczej, zgodnych z nowym podziałem, wpis do rejestru działalności regulowanej jest chronologicznie ostatnim z obowiązków o charakterze rejestracyjnym, jakie muszą wypełnić podmioty zamierzające wykonywać działalność leczniczą. Złożenie bowiem takiego wniosku poparte musi być uzyskaniem wpisu w rejestrach podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Obowiązek ten będzie dotyczył każdego podmiotu, który zgodnie z ustawą będzie prowadził działalność leczniczą jako przedsiębiorca (a więc nie będzie miał formy SP ZOZ-u czy jednostki budżetowej) oraz lekarzy, pielęgniarek i położnych, wykonujących wskazaną działalność w formie indywidualnych lub grupowych praktyk zawodowych (jako wspólnicy spółki cywilnej, jawnej czy partnerskiej). W zależności od formy prowadzenia działalności leczniczej obowiązek podmiotów obejmuje wpis do:
a) ewidencji działalności gospodarczej;
b) albo Krajowego Rejestru Sądowego.
Niniejszy komentarz poświęcony został obowiązkowi wpisu do ewidencji gospodarczej oraz warunkom jakie należy spełnić, aby wspomniany wpis uzyskać. Obowiązkowi wpisu podlegają przedsiębiorcy, będący osobami fizycznymi, to jest m.in. lekarze, pielęgniarki oraz położne, którzy zamierzają prowadzić działalność leczniczą w formie indywidualnych praktyk zawodowych lub w formie grupowej jako wspólnicy spółki cywilnej. Omawiając powyższe zagadnienie, należy się odwołać do przepisów ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. – Prawo działalności gospodarczej (Dz. U. Nr 101, poz. 1178 z późn. zm.) – dalej p.d.g.

2. W jaki sposób dokonać wpisu do ewidencji działalności gospodarczej?
Aby dokonać wpisu do ewidencji, przedsiębiorca powinien udać się do urzędu gminy właściwego ze względu na jego miejsce zamieszkania (art. 7a p.d.g.). Należy tutaj wyjaśnić, że miejscem zamieszkania jest miejscowość, w której przedsiębiorca przebywa z zamiarem stałego pobytu. Należy zwrócić uwagę, że bez znaczenia jest to, gdzie przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą. Jeżeli zatem lekarz ma zamiar prowadzić praktykę zawodową w Łodzi, a miejscem jego zamieszkania są Pabianice, w takiej sytuacji składa wniosek o wpis do ewidencji w Urzędzie Gminy w Pabianicach.

Wpisu dokonuje się na wniosek przedsiębiorcy, który może go złożyć osobiście w urzędzie gminy, przesłać na adres urzędu listem poleconym lub dostarczyć drogą elektroniczną, wypełniając formularz zawarty na stronie internetowej urzędu. Rekomendujemy jednak osobiste dostarczenie wniosku. W przypadku bowiem przesłania listem poleconym przedsiębiorca wysyła do urzędu podpisany własnoręcznie formularz, który to podpis musi być potwierdzony przez notariusza. Wiązać się to niewątpliwie będzie z dodatkowymi kosztami. Natomiast wysłanie formularza drogą elektroniczną spowoduje, że urząd i tak wezwie przedsiębiorcę do osobistego stawiennictwa w celu podpisania przesłanego wniosku, chyba że wniosek zostanie opatrzony podpisem elektronicznym. Należy zwrócić uwagę na obowiązującą zasadę tzw. „jednego okienka" przy składaniu wniosku o wpis do ewidencji. Oznacza ona tyle, że wniosek składany przez przedsiębiorcę w urzędzie gminy zastępuje wszystkie pozostałe zgłoszenia konieczne do skutecznego założenia działalności gospodarczej, tj. wniosek do urzędu statystycznego o nadanie numeru REGON, zgłoszenie do Urzędu Skarbowego czy zgłoszenie do ZUS-u. Zgodnie bowiem z obowiązującymi przepisami, urząd gminy wysyła w terminie 3 dni od dokonania wpisu niezbędne dane wraz z kopią zaświadczenia o wpisie do ewidencji do wszystkich wskazanych powyżej instytucji (art. 7b p.d.g.).

Warto zaznaczyć, że dane przedsiębiorcy, takie jak np. imię i nazwisko, numer NIP, numer PESEL, czy adres wykonywania działalności gospodarczej, znajdujące się w ewidencji, mają charakter jawny i każda osoba zainteresowana ma prawo wglądu do tych danych bez podania przyczyny (art. 7a ust. 2 p.d.g.).
W wyniku zmiany w roku 2009 przepisów ustawy – Prawo działalności gospodarczej wnioski o wpis oraz o zmianę wpisu w ewidencji działalności gospodarczej nie podlegają już żadnym opłatom. Oznacza to, że w sytuacji, kiedy np. lekarz postanowi rozszerzyć zakres swojej działalności poprzez zaangażowanie się w dziedzinę homeopatii, będzie musiał dodać do zakresu swoich usług nowy rodzaj działalności oznaczonej w Polskiej Klasyfikacji Działalności nr 86.90.D – Działalność paramedyczna, poprzez złożenie wniosku we właściwym urzędzie gminy o zmianę wpisu do ewidencji, co nastąpi bezpłatnie.

Organem ewidencyjnym jest wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Przedsiębiorca otrzymuje zaświadczenie o wpisie niezwłocznie po jego dokonaniu. W praktyce istnieje duże prawdopodobieństwo, że przedsiębiorca otrzyma takie zaświadczenie tego samego dnia lub najdalej następnego. Natomiast co w sytuacji, kiedy przedsiębiorca przesłał wniosek drogą pocztową lub elektroniczną? Urząd ma obowiązek niezwłocznie przesłać do niego zaświadczenie. Jeśli dojdzie do nadmiernego opóźnienia urzędu, wydaje się, że właściwym będzie złożenie skargi na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, na przewlekłość postępowania do rady gminy zgodnie z art. 227 w związku. z art. 229 pkt 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071 z późn. zm.) – k.p.a.
Ustawa - Prawo działalności gospodarczej określa w art. 7b ust. 2, jakie elementy powinien zawierać wniosek o wpis. Należy zwrócić szczególną uwagę na wymóg dotyczący określenia przedmiotu działalności gospodarczej zgodnie z Polską Klasyfikacją Działalności. Klasyfikację tą określa rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD) (Dz. U. Nr 251, poz. 1885 z późn. zm.). W przypadku praktyki lekarskiej ogólnej jako PKD trzeba wskazać 86.21.Z, praktyki lekarskiej specjalistycznej – 86.22.Z, praktyki lekarskiej dentystycznej – 86.23.Z, zaś praktyki pielęgniarek i położnych – 86.90.C.
(...)

Maciej Łokaj, Mirosław Narolski