Jakie jest właściwe postępowanie z narkotycznymi lekami przeciwbólowymi (morfina, durogesic) ze strony lekarza pracującego w NZOZ w przypadku niewykorzystania przez pacjenta leku z powodu zmiany leku lub śmierci pacjenta? Czy można niewykorzystany lek przekazać innemu pacjentowi? Jaką zachować procedurę? W jaki sposób lekarz ma być zaopatrzony w morfinę do użycia w nagłej potrzebie dla pacjenta?
Zasady gospodarki preparatami zawierającymi środki odurzające z grup typu "N" ustala zakład opieki zdrowotnej w oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Obowiązkiem zakładu opieki zdrowotnej jest zapewnienie pacjentowi koniecznych środków farmaceutycznych. Sytuacja, w której pacjent bezpośrednio znajduje się w posiadaniu nadmiaru preparatów z grupy typu "N" jest niedopuszczalna.
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485) dopuszcza w celach medycznych możliwość posiadania przez zakład opieki zdrowotnej nie posiadający apteki szpitalnej preparatów zawierających środki odurzające grup I-N, II-N i III-N lub substancji psychotropowe grup II-P, III-P i IV-P - art. 42 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Konieczne jest jednak uzyskanie przez zakład opieki zdrowotnej zgody na posiadanie tego typu preparatów. Udzielanie przedmiotowej zgody spoczywa w kompetencjach wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego. Szczegółowe regulacje w tej materii zawiera rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 stycznia 2003 r. (Dz. U. Nr 37, poz. 324), w sprawie preparatów zawierających środki odurzające lub substancje psychotropowe, które mogą być posiadane w celach medycznych, po uzyskaniu zgody wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego.
Zgodnie z rozporządzeniem, zapas tego typu preparatów, w przypadku zakładu opieki zdrowotnej niemającego apteki szpitalnej lub apteki zakładowej, nie może być mniejszy niż jedno najmniejsze opakowanie jednostkowe oraz nie może przekraczać średniego 14-dniowego zużycia - § 2 ust. 2 pkt 1, ust. 3 rozporządzenia.
Zaopatrzenie w preparaty typu "N" odbywa się w aptece ogólnodostępnej lub w hurtowni farmaceutycznej wyłącznie na podstawie zapotrzebowania, zawierającego następujące informacje:
1) imię i nazwisko lub nazwę i dokładny adres podmiotu;
2) określenie prowadzonej działalności;
3) numer, datę i wskazanie organu wydającego zgodę, o której mowa w § 2 ust. 1;
4) międzynarodową nazwę zalecaną i nazwę handlową, jeżeli taka istnieje, postać farmaceutyczną, dawkę oraz zamawianą ilość;
5) wskazanie osoby upoważnionej do odbioru;
6) datę sporządzenia zapotrzebowania oraz podpis i pieczątkę imienną osoby upoważnionej do reprezentowania podmiotu zamawiającego.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 stycznia 2003 r. określa ponadto zasady przechowywania oraz ewidencjonowania nabycia i rozchodu środków typu "N" w zakładzie opieki zdrowotnej.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.), szpital zapewnia pacjentowi, obok świadczeń zdrowotnych, także środki farmaceutyczne i materiały medyczne. Po stronie pacjenta nie występuje więc obowiązek samodzielnego zapewnienia sobie leków.
Opisana w pytaniu sytuacja, w której pacjent znalazł się w posiadaniu nadmiaru preparatów narkotycznych nie powinna mieć miejsca w zakładzie opieki zdrowotnej. Nawet gdyby pochodziły one ze źródła poza zakładem opieki zdrowotnej np. zostały dostarczone przez rodzinę, to i tak odpowiedzialność za ich zastosowanie i dystrybucję spoczywa na zakładzie opieki zdrowotnej.
Zasady gospodarki preparatami zawierającymi środki odurzające z grup typu "N" ustala zakład opieki zdrowotnej w oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii. Obowiązkiem zakładu opieki zdrowotnej jest zapewnienie pacjentowi koniecznych środków farmaceutycznych. Sytuacja, w której pacjent bezpośrednio znajduje się w posiadaniu nadmiaru preparatów z grupy typu "N" jest niedopuszczalna.
Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485) dopuszcza w celach medycznych możliwość posiadania przez zakład opieki zdrowotnej nie posiadający apteki szpitalnej preparatów zawierających środki odurzające grup I-N, II-N i III-N lub substancji psychotropowe grup II-P, III-P i IV-P - art. 42 ust. 1 ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Konieczne jest jednak uzyskanie przez zakład opieki zdrowotnej zgody na posiadanie tego typu preparatów. Udzielanie przedmiotowej zgody spoczywa w kompetencjach wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego. Szczegółowe regulacje w tej materii zawiera rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 stycznia 2003 r. (Dz. U. Nr 37, poz. 324), w sprawie preparatów zawierających środki odurzające lub substancje psychotropowe, które mogą być posiadane w celach medycznych, po uzyskaniu zgody wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego.
Zgodnie z rozporządzeniem, zapas tego typu preparatów, w przypadku zakładu opieki zdrowotnej niemającego apteki szpitalnej lub apteki zakładowej, nie może być mniejszy niż jedno najmniejsze opakowanie jednostkowe oraz nie może przekraczać średniego 14-dniowego zużycia - § 2 ust. 2 pkt 1, ust. 3 rozporządzenia.
Zaopatrzenie w preparaty typu "N" odbywa się w aptece ogólnodostępnej lub w hurtowni farmaceutycznej wyłącznie na podstawie zapotrzebowania, zawierającego następujące informacje:
1) imię i nazwisko lub nazwę i dokładny adres podmiotu;
2) określenie prowadzonej działalności;
3) numer, datę i wskazanie organu wydającego zgodę, o której mowa w § 2 ust. 1;
4) międzynarodową nazwę zalecaną i nazwę handlową, jeżeli taka istnieje, postać farmaceutyczną, dawkę oraz zamawianą ilość;
5) wskazanie osoby upoważnionej do odbioru;
6) datę sporządzenia zapotrzebowania oraz podpis i pieczątkę imienną osoby upoważnionej do reprezentowania podmiotu zamawiającego.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 stycznia 2003 r. określa ponadto zasady przechowywania oraz ewidencjonowania nabycia i rozchodu środków typu "N" w zakładzie opieki zdrowotnej.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 z późn. zm.), szpital zapewnia pacjentowi, obok świadczeń zdrowotnych, także środki farmaceutyczne i materiały medyczne. Po stronie pacjenta nie występuje więc obowiązek samodzielnego zapewnienia sobie leków.
Opisana w pytaniu sytuacja, w której pacjent znalazł się w posiadaniu nadmiaru preparatów narkotycznych nie powinna mieć miejsca w zakładzie opieki zdrowotnej. Nawet gdyby pochodziły one ze źródła poza zakładem opieki zdrowotnej np. zostały dostarczone przez rodzinę, to i tak odpowiedzialność za ich zastosowanie i dystrybucję spoczywa na zakładzie opieki zdrowotnej.