Prawo przewiduje obowiązek pochowania ciała osoby zmarłej na chorobę zakaźną w ciągu 24 godzin. Jestem księdzem, czy są przepisy prawne nakładające na mnie obowiązek określonego postępowania? Kto ma obowiązek poinformowania o tym obowiązku osoby odpowiedzialnej za pochowanie zwłok? Czy istnieje realne zagrożenie przeniesienia choroby na osoby uczestniczące w pogrzebie? Czy są przepisy mówiące o rodzaju grobu w jakim ma być pochowana osoba zmarła na chorobę zakaźną?
Przepisy obowiązującego prawa nie wskazują wprost podmiotu zobowiązanego do poinformowania osoby uprawnionej do pochowania zwłok osoby zmarłej na niektóre choroby zakaźne o obowiązku uczynienia tego w ciągu 24 godzin. Należy uznać, że funkcję tę z racji specyfiki wykonywanego zawodu i nałożonych na niego zadań związanych z zabezpieczaniem przed rozprzestrzenianiem się chorób zakaźnych pełni lekarz.
Osoba duchowna nie ma żadnych obowiązków związanych ze śmiercią osoby zmarłej na chorobę zakaźną.
Nie ma realnego zagrożenia przeniesienia się choroby na uczestniczących w pogrzebie, o ile oczywiście spełnione zostaną wszystkie warunki postępowania ze zmarłym na chorobę zakaźną wyrażone w przepisach prawa.
Prawo nie przewiduje specjalnego grobu dla osoby zmarłej na chorobę zakaźną.
Obowiązki związane z postępowaniem w przypadku podejrzenia lub rozpoznania choroby zakaźnej lub zakażenia oraz w przypadku stwierdzenia zgonu z powodu choroby zakaźnej nakłada na lekarza ustawa z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz. U. Nr 126, poz. 1384 z późn. zm.; dalej jako: u.z.z.). Zgodnie z art. 20 ust. 1 lekarz (lub felczer), który podejrzewa lub rozpoznaje chorobę zakaźną lub zakażenie ma obowiązek pouczenia pacjenta, jego ustawowego przedstawiciela lub osobę sprawującą nad pacjentem faktyczną opiekę o środkach ostrożności zapobiegających przeniesieniu zakażenia na inne osoby, a w przypadku stwierdzenia lub podejrzenia, że zgon nastąpił z powodu niektórych chorób zakaźnych lekarz ma obowiązek poinformowania o tym fakcie w ciągu 24 godzin wojewódzkiego inspektora sanitarnego. Obowiązki te nakłada ustawa o chorobach zakaźnych i zakażeniach co sprawia, że lekarz jest podstawowym gwarantem zabezpieczenia przed rozprzestrzenianiem się chorób zakaźnych.
Zgodnie z art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 23, poz. 295, dalej jako u.c.c.z.) zwłoki osób zmarłych na niektóre choroby zakaźne powinny być natychmiast po stwierdzeniu zgonu usunięte z mieszkania i pochowane na najbliższym cmentarzu w ciągu 24 godzin od chwili zgonu.
Wykaz chorób zakaźnych, w przypadku których stwierdzenie zgonu powoduje obowiązek natychmiastowego usunięcia z mieszkania zwłok osób zmarłych na te choroby i pochowania na najbliższym cmentarzu w ciągu 24 godzin od chwili zgonu zawiera rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 grudnia 2001 r. w sprawie wykazu chorób zakaźnych, w przypadku których stwierdzenie zgonu wymaga szczególnego postępowania ze zwłokami osób zmarłych na te choroby (Dz. U. Nr 152, poz. 1742). Są to cholera, dur wysypkowy
i inne riketsjozy, dżuma, gorączka powrotna, nagminne porażenie dziecięce, nosacizna,
trąd, wąglik, wścieklizna, żółta gorączka i inne wirusowe gorączki krwotoczne.
Kwestię zabezpieczenia przed szkodliwym wpływem zwłok na otoczenie reguluje art. 9 ust. 5 u.c.c.z., zgodnie z którym od chwili zgonu aż do pochowania zwłoki powinny być przechowywane w taki sposób, aby nie mogły powodować szkodliwego wpływu na otoczenie. W przypadku osób zmarłych na choroby zakaźne sposób postępowania ze zwłokami zawiera rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2001 r. w sprawie postępowania ze zwłokami i szczątkami ludzkimi (Dz. U. Nr 153, poz. 1783 z późn. zm.; dalej jako: r.p.z.s.). Zwłoki osób zmarłych na wymienione wyżej choroby zakaźne niezwłocznie po stwierdzeniu zgonu zawija się w płótno nasycone płynem dezynfekcyjnym, składa w trumnie, a trumnę szczelnie się zamyka i obmywa z zewnątrz płynem dezynfekcyjnym. Następnie na trumnę zakłada się worek foliowy z nieprzepuszczalnego tworzywa sztucznego, odpornego na uszkodzenia mechaniczne. Zwłoki zawozi się bezpośrednio z miejsca zgonu na cmentarz i dokonuje pochowania w ciągu 24 godzin od chwili zgonu. Po dostarczeniu trumny na cmentarz worek zdejmuje się i spala (§ 4 ust. 1 r.p.z.s.). Wg § 4 ust. 2 w pomieszczeniu, w którym leżą zwłoki, nie mogą zbierać się ludzie, zakazane jest dotykanie zwłok (z wyjątkiem czynności wymienionych w ust. 1), na dnie trumny umieszcza się warstwę substancji płynochłonnej o grubości 5 cm, a pomieszczenie, w którym osoba zmarła przebywała, oraz wszystkie przedmioty, z którymi była w styczności, jak też środek transportu, którym zwłoki były przewożone, poddaje się odkażaniu.
W razie zgonu na chorobę zakaźną, w przypadku której istnieje obowiązek przymusowej hospitalizacji na dnie trumny umieszcza się warstwę substancji płynochłonnej o grubości 5 cm, pomieszczenie, w którym osoba zmarła przebywała, oraz wszystkie przedmioty, z którymi była w styczności, jak też środek transportu, którym zwłoki były przewożone, poddaje się odkażaniu. Ponadto dotykanie zwłok jest w takim przypadku niedozwolone poza czynnościami związanymi z obmyciem, ubraniem i ułożeniem zwłok w trumnie, a do obmywania zwłok używa się płynu dezynfekcyjnego. Niezwłocznie po złożeniu zwłok w trumnie, trumnę zamyka się szczelnie i obmywa z zewnątrz płynem dezynfekcyjnym (§ 5 r.p.z.s.).
Przymusowej hospitalizacji podlegają osoby chore na gruźlicę płuc w okresie prątkowania oraz osoby z uzasadnionym podejrzeniem o prątkowanie,
osoby chore i podejrzane o zachorowanie na: błonicę, cholerę, dur brzuszny, dury rzekome A, B, C, dżumę, nagminne porażenie dziecięce oraz inne ostre porażenia wiotkie, w tym zespół Guillaina-Barrégo, tularemię, zapalenie mózgu, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz żółtą gorączkę i wirusowe gorączki krwotoczne (art. 28 u.z.z.).