Od jakiej daty należy naliczać dodatek za wysługę lat?

Pytanie pochodzi z publikacji Serwis Prawo i Zdrowie Pielęgniarka jest zatrudniona w SP ZOZ-ie od 1 sierpnia 2015 r. W dniu 14 października 2015 r. doręczyła świadectwo pracy z poprzednio zakończonego stosunku pracy, co spowodowało, że powstał obowiązek naliczenia dodatku za wysługę lat w wysokości 6%. Czy w związku z tym istnieje obowiązek naliczenia wysługi od momentu doręczenia świadectwa tj. od dnia 14 października 2015 r., czy od dnia 1 października 2015 r.? Czy może przysługuje wyrównanie od daty zatrudnienia?

Odpowiedź:

Przedstawienie przez pielęgniarkę w trakcie zatrudnienia, świadectwa pracy potwierdzającego staż pracy uprawniający do dodatku stażowego w wysokości 6 % powoduje, że pracodawca w omawianym przypadku powinien wypłacić jej wyrównanie dodatku stażowego za okres od dnia zatrudnienia.

Uzasadnienie:

Zgodnie z art. 65 ust. 1 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 618 z późn. zm.) - dalej u.dz.l. pracownikowi samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej przysługuje dodatek za wysługę lat w wysokości wynoszącej po 5 latach pracy 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Dodatek ten wzrasta o 1% za każdy dalszy rok pracy, aż do osiągnięcia 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego. Przepis ten przyznaje pracownikom SP ZOZ-ów prawo do tzw. dodatku stażowego, ograniczając jego maksymalną wysokość do 20%. Prawo do tego dodatku powstaje po 5 latach zatrudnienia i obejmuje cały ten okres.

Omawiany przepis dotyczy wyłącznie pracowników SP ZOZ-ów - pracownicy pozostałych podmiotów leczniczych mogą otrzymać taki dodatek na podstawie przepisów dotyczących tych podmiotu - np. art. 88 ust. 2 u.dz.l.

Sposób ustalania okresów uprawniających do dodatku regulują przepisy płacowe obowiązujące u konkretnego pracodawcy (w SP ZOZ-ie), w szczególności regulamin wynagradzania. Ustawodawca celowo nie posługuje się pojęciem okresów zatrudnienia, aby umożliwić zaliczenie na poczet okresu uprawniającego do dodatku stażowego np. okresu nauki, okresów wcześniejszej pracy itp. (por. uzasadnienie do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 10 lutego 2011 r. sygn. akt II PK 194/10).

Dodatek stażowy jest obligatoryjnym składnikiem wynagrodzenia pracownika, któremu przepisy przyznają prawo do takiego dodatku i który spełni warunki jego przyznania. Przyznanie tego dodatku nie może więc zależeć od uznania pracodawcy. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 1977 r. sygn. akt I PRN 158/77 dodatek za wieloletnią pracę jest częścią wynagrodzenia pracownika, której zakład nie może go pozbawić jednostronną decyzją, chyba że ulegną zmianie przepisy przyznające prawo do dodatku.

Przedstawienie przez pielęgniarkę w trakcie zatrudnienia, świadectwa pracy potwierdzającego staż pracy uprawniający do dodatku stażowego w wysokości 6%, powoduje, że pracodawca w omawianym przypadku powinien wypłacić jej wyrównanie dodatku stażowego za okres od dnia zatrudnienia.

Pracownik nabywa bowiem prawo do dodatku stażowego po przepracowaniu pewnego okresu czasu. Źródłem powyższego prawa pracownika jest przepis ustawy. Zatem nieudokumentowanie poprzednich zakończonych okresów zatrudnienia przez pracownika nie może pozbawiać go prawa do tego dodatku skoro spełnił przesłanki do nabycia dodatku określone w ustawie już w momencie zatrudnienia, tj. przepracował wymagany okres.

Pogląd powyższy potwierdza orzecznictwo sądowe. Przykładowo w wyroku z dnia 29 czerwca 2005 r. sygn. akt II PK 339/04 Sąd Najwyższy stwierdził, że prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi zaliczonemu do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, chociażby nie wystąpił do pracodawcy o przyznanie takiego urlopu. Jak podkreślono w uzasadnieniu: „nieuzyskanie przez pracodawcę wiadomości o przysługującym pracownikowi z mocy prawa prawie do dodatkowego urlopu wypoczynkowego może - w konkretnych okolicznościach - oznaczać tylko tyle, że pracodawcy nie można zarzucić zawinionego niewykonywania zobowiązania do udzielenia urlopu zgodnie z przepisami prawa pracy - por. w szczególności art. 161 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 1502) - dalej k.p. Brak winy pracodawcy nie unicestwia samego prawa do urlopu wypoczynkowego, może jednak - razem z innymi okolicznościami - mieć znaczenie przy rozpatrywaniu roszczenia o ekwiwalent pieniężny przysługujący "w razie niewykorzystania przysługującego urlopu w całości lub w części" (art. 171 § 1 k.p.)”. Co prawda orzeczenie powyższe dotyczy wypłaty ekwiwalentu za urlop w sytuacji późniejszego udokumentowania prawa do wyższego wymiaru urlopu, ale uwagi z niego wynikające mają zastosowanie również do nabycia prawa do dodatku stażowego. Roszczenie o wypłatę dodatku stażowego lub o jego wyrównanie przedawnia się z upływem 3 lat od dnia, w którym stało się wymagalne.

Monika Kwiatkowska, autorka współpracuje z Serwisem Prawo i Zdrowie

Odpowiedzi udzielono 10.11.2015 r.