Rzecznik Praw Pacjenta zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego praktyki Powiatowego Szpitala w Wołominie polegające na pobieraniu od pacjentów wyższych niż maksymalnych opłat za jedną stronę kopii wyciągu lub odpisu dokumentacji medycznej, a także - za udostępnienie jej na elektronicznym nośniku danych w wyniku doliczania "opłat za przesyłkę pocztową realizowaną na zamówienie klienta", w tym opłat manipulacyjnych w wysokości pięć złotych (niezależnie od rodzaju przesyłki).

Zdaniem rzecznika, takie działania szpitala miały na celu ograniczenie prawa pacjentów do dokumentacji medycznej. Było to sprzeczne z art. 23 ust. 1 i art. 26 ust. 1 i 2 ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, a co więcej - naruszały zbiorowe prawa pacjentów.

Argumenty szpitala

Rzecznik w decyzji wezwał szpital do zaniechania tych praktyk, ale spotkał się z oporem. Szpital tłumaczył, że dla celów dowodowych prowadzi dokumentacje w formie papierowej. Aktualnie w papierowej dokumentacji medycznej często znajdują się płyty CD zawierające wyniki poszczególnych badań pacjenta i te badania zawsze są udostępniane pacjentowi na płycie CD. Nie jest natomiast możliwe zobowiązywanie pracownika administracyjnego szpitala do skanowania całości dokumentacji medycznej pacjenta, a następnie przegrywania na nośniki elektroniczne. Szpitale są z reguły obciążone tak wielką ilością kosztów, iż brakuje środków na bieżącą działalność.

Sąd uchyla decyzję rzecznika w części

WSA w Warszawie 14.12.2016 r. uchylił dwa punkty zaskarżonej decyzji. Sąd uznał, że zaskarżona decyzja nie odpowiada przepisom prawa.

Sąd podzielił stanowisko rzecznika co do zaistniałego w szpitalu naruszenia zbiorowych praw pacjentów w związku z udostępnianiem pacjentom ich dokumentacji medycznej na informatycznym nośniku danych jedynie wówczas, gdy do dokumentacji medycznej dołączana jest płyta CD np. z wynikiem badania diagnostycznego, ograniczenia prawa pacjentów do dokumentacji medycznej. Z ustawy wprost wynika, ze szpital ma obowiązek udostępniania dokumentacji medycznej za pośrednictwem środków komunikacji elektronicznej.

Opłaty nielegalne?

Sąd zgodził się z rzecznikiem, że nie można nakładać na pacjenta więcej obowiązków niż te, które wynikają z przepisów prawa. O ile jednak ustawodawca w art. 28 ustawy zdecydował się na uregulowanie stawek opłat (za jedną stronę wyciągu, odpisu lub kopii dokumentacji medycznej bądź za jej udostępnienie na elektronicznym nośniku danych), to poza tym uregulowaniem pozostają kwestie dręczenia żądanej dokumentacji pacjentowi poza siedzibą szpitala. Nie uregulowano bowiem ustawowo stanu, w którym to nie pacjent bądź jego pełnomocnik odbiera dokumentację w siedzibie zobowiązanej do jej wydania placówki (w tym wypadku w szpitalu), a wnosi o jej doręczanie na wskazany adres.

W ocenie Wojewódzkiego Sądu zasadne jest przyjęcie, że doręczanie pocztowe dokumentów jest usługą wykraczającą poza ich udostępnianie przewidziane przez ustawodawcę. Tym samym Rzecznik Praw Pacjenta nie miał podstaw do kwalifikowania odpłatności jako nieuprawnionego przekroczenia maksymalnych stawek przewidzianych w ustawie (art. 28).

NSA: opłata za doręczenie niesłuszna

Rzecznik Praw Pacjenta zaskarżył do Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrok sądu I instancji. Jego zdaniem błędna była interpretacja art. 28 ustawy o prawach pacjenta. NSA uchylił dwa punkty wyroku.

NSA zwrócił uwagę, że opłaty za udostępnienie dokumentacji określone w art. 28 są maksymalne, więc podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych nie może do tych opłat doliczać dodatkowych kwot. Koszty udostępnienia akt są wliczone w te opłaty - powiedziała sędzia Barbara Adamiak. - Nie ma więc możliwości uwzględniania regulacji przewyższającej te koszty, a zatem nie ma podstaw do pobierania od pacjentów opłaty manipulacyjnej za dostarczenie dokumentacji medycznej - podkreśliła sędzia Adamiak.

Sędzia sprawozdawca stwierdziła, że pobierane w wołomińskim szpitalu dodatkowe opłaty za przesłanie lub doręczenie dokumentacji naruszają prawa pacjenta, gdyż nie każdego stać na wyłożenie dodatkowych sum. Wyrok NSA z 9.05.2017 r., sygn. akt II OSK 311/17