1. Wstęp
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 grudnia 2012 r. w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami – dalej r.m.n.z., jest aktem wykonawczym wydanym na podstawie art. 50 ust. 2 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej – dalej u.dz.l.
Przedmiotowe rozporządzenie dotyczy wyłącznie samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej i jednostek budżetowych, z wyłączeniem jednostek służby medycyny pracy Służby Więziennej, podmiotów leczniczych utworzonych przez Ministra Sprawiedliwości dla osób pozbawionych wolności, Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym, podmiotów leczniczych w formie jednostki budżetowej utworzonych przez Ministra Obrony Narodowej, podmiotów leczniczych w formie jednostki wojskowej (por. art. 37 ust. 3, 4, 4a, 6, 7. u.dz.l.).
Omawiane rozporządzenie zastąpiło obowiązujące do dnia 31 grudnia 2012 r. rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 1999 r. w sprawie ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w zakładach opieki zdrowotnej, które utraciło moc obowiązującą na podstawie art. 219 u.dz.l.
Wprowadzenie w życie rozporządzenia poprzedzone zostało szerokimi konsultacjami społecznymi. Swoje uwagi zgłosiły m.in. korporacje zawodowe zawodów medycznych, w tym Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych oraz związki zawodowe pielęgniarek i położnych. Wprowadzone w obecnym kształcie przepisy różnią się istotnie od projektu rozporządzenia, a analiza aktu prowadzi do wniosku, że niektóre z postulowanych zmian zostały uwzględnione w obowiązującym akcie. Nowe rozporządzenie różni się w sposób istotny od obowiązującego poprzednio przede wszystkim sposobem wyliczenia norm zatrudnienia, a w szczególności sposobem ustalania poszczególnych kryteriów uwzględnianych przy ustalaniu norm. Warto także zaznaczyć, iż wzory wyliczenia norm w stosunku do poprzednich różnią się zasadniczo i wydają się być zdecydowanie prostsze w porównaniu z dotychczas obowiązującymi.
Podkreślić należy również, że poprzednie rozporządzenie – w przeciwieństwie do obecnego – dotyczyło wszystkich zakładów opieki zdrowotnej zarówno publicznych jak i niepublicznych. Samorząd pielęgniarek i położnych jeszcze na etapie procedury legislacyjnej przy tworzeniu ustawy o działalności leczniczej bezskutecznie wnioskował o rozszerzenie stosowania przepisów dotyczących norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych na wszystkie podmioty lecznicze. Podobne wnioski były zawarte w uwagach kierowanych do Ministra Zdrowia podczas prac legislacyjnych przy tworzeniu rozporządzenia.
Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Zdrowia, odpowiadając na pismo Przewodniczącej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych w Szczecinie (maj 2014 r.) stwierdził, że „minimalne normy zatrudnienia pielęgniarek i położnych dotyczą także placówek niepublicznych, jeżeli świadczą one usługi finansowane ze środków publicznych. Wprawdzie rozporządzenie z 28 grudnia 2012 roku, dotyczące minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych, dotyczy podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami, ale regulacje w zakresie stosowania minimalnych norm obowiązują każdy podmiot wykonujący działalność leczniczą realizujący świadczenia gwarantowane finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia ze środków publicznych.”
Faktem jest, że § 5 ust. 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (Dz. U. poz. 1520 z późn. zm) - dalej r.s.g.l.sz., stanowi, iż zapewnienie opieki pielęgniarskiej lub położnych, o której mowa w ust. 1, w zakresie nieuregulowanym w niniejszym rozporządzeniu, następuje z uwzględnieniem minimalnej liczby pielęgniarek lub położnych ustalonej na podstawie przepisów o działalności leczniczej.
Należałoby rozważyć co kryje się za określeniem „uwzględnienie minimalnej liczby pielęgniarek”. Z całą pewnością ustawodawca nie wskazuje, iż w takim przypadku stosuje się wprost przepisy rozporządzenia w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami, jednakże w praktyce, aby spełnić podstawowe kryteria rozporządzenia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego. w zakresie zapewnienia osobowej opieki pielęgniarskiej, kierownik podmiotu leczniczego będącego przedsiębiorcą, który realizuje świadczenia finansowane ze środków publicznych, zmuszony jest de facto do dokonania wyliczenia minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek. Natomiast przy ustalaniu norm, nie musi on stosować trybu określonego w art. 50 ust. 1 u.dz.l. Można pokusić się o stwierdzenie, iż zawarta w § 5 ust. 4 r.s.g.l.sz. regulacja odwołująca się do przepisów dotyczących wyłącznie publicznych placówek niebędących przedsiębiorcami, narusza przepisy Konstytucji RP, albowiem narzuca podmiotom gospodarczym stosowanie przepisów, które ich nie dotyczą, a tym samym ogranicza niejako swobodę ich działania. Minister Zdrowia wprowadzając rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego powinien był raczej samodzielnie wyliczyć i wskazać na każdym odcinku (profil lub rodzaj komórki organizacyjnej), podstawowe wymogi odnośnie obsady pielęgniarskiej, a nie posiłkować się przepisami obowiązującymi jedną grupę podmiotów, tym bardziej, że w niektórych rodzajach świadczeń, wskazuje wymogi odnośnie zabezpieczenia personelu pielęgniarskiego w etatach przeliczeniowych (np. anestezjologia, diabetologia, hematologia itd.). Kolejny problem wynikający ze stosowania § 5 ust. 4 r.s.g.l.sz. polega na trudności weryfikacji przez NFZ prawidłowości ustalonych minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek w podmiotach udzielających świadczeń zdrowotnych ze środków publicznych, biorąc pod uwagę metodykę ustalania tych norm. W praktyce może okazać się, że przepis ten będzie w istocie martwy z powodu niemożności lub znacznych trudności w zweryfikowaniu prawidłowości ustalenia norm zatrudnienia.
2.Kto ustala minimalne normy w podmiocie leczniczym?
Ustawodawca w art. 50 ust. 1 u.dz.l. ograniczył obowiązek ustalania minimalnych norm zatrudnienia wyłącznie do grupy zawodowej pielęgniarek i położnych. Minimalne normy zatrudnienia ustala kierownik podmiotu leczniczego po zasięgnięciu opinii kierujących jednostkami lub komórkami organizacyjnymi określonymi w regulaminie organizacyjnym oraz opinii przedstawicieli organów samorządu pielęgniarek oraz związków zawodowych pielęgniarek i położnych działających na terenie podmiotu. Poprzez określenie „kierownik podmiotu leczniczego ustala normy zatrudnienia” należy mieć na uwadze fakt, iż normy te winny być wprowadzone przez kierownika podmiotu w formie przyjętej w danym podmiocie (np. w formie zarządzenia). W celu ustalenia norm nic nie stoi na przeszkodzie, aby normy zatrudnienia zostały przygotowane przez zespół profesjonalnych pracowników zatrudnionych w danym podmiocie, powołany przez kierownika podmiotu (dyrektora), a następnie zaopiniowane przez podmioty wskazane w art. 50 ust. 1 u.dz.l.
Artykuł 50 ust. 3 u.dz.l. stanowi, że minister właściwy do spraw wewnętrznych w odniesieniu do podmiotów leczniczych, dla których jest podmiotem tworzącym, a minister właściwy do spraw zdrowia w odniesieniu do pozostałych podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami dokonuje corocznej oceny realizacji obowiązku, o którym mowa w ust. 1, tj. obowiązku stosowania norm zatrudnienia pielęgniarek w podmiocie leczniczym, na podstawie:
1) danych przekazanych przez te podmioty lecznicze w zakresie, terminie i w sposób wskazany przez tych ministrów;
Stosownie do art. 50 ust. 3a u.dz.l. dane, o których mowa w ust. 3 pkt 1, nie mogą obejmować danych osobowych pielęgniarek i położnych.
W myśl art. 119 u.dz.l. w związku z art. 118 u.dz.l. minister właściwy do spraw zdrowia może zlecić przeprowadzenie kontroli pod względem zgodności z prawem lub pod względem medycznym określonym w tym przepisie podmiotom, tj. wojewodom, konsultantom krajowym, jednostkom podległym lub nadzorowanym przez tego ministra
Niniejsze rozporządzenie zgodnie z wolą ustawodawcy ma na celu zapewnienie właściwej jakości i dostępności świadczeń zdrowotnych.
Rozporządzenie określa zasady ustalania minimalnych norm zatrudnienia w zależności od rodzaju udzielanych świadczeń zdrowotnych, grupując je w następujących rodzajach:
1) stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
2) ambulatoryjne świadczenia zdrowotne.
3.Co uwzględnia się przy ustalaniu minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych?
Rozporządzenie najwięcej miejsca poświęca, co jest oczywiste, ustaleniu norm zatrudnienia w podmiotach wykonujących działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne. Przewiduje ono, że przy ustalaniu tych norm uwzględnia się:
1) zakres i rodzaj udzielanych świadczeń zdrowotnych, w tym świadczeń profilaktycznych;
2) liczbę pacjentów obejmowanych opieką w danym roku;
3) wyposażenie, w szczególności w sprzęt i aparaturę medyczną, techniczną oraz środki transportu i łączności;
4) harmonogram czasu pracy;
5) średni dobowy czas świadczeń pielęgniarskich i średni czas dyspozycyjny, ustalony według reguł określonych w § 2 r.m.n.z.;
6) właściwą kategorię opieki ustaloną dla pacjenta;
7) liczbę pacjentów zakwalifikowanych do danej kategorii opieki;
8) stan zatrudnienia i organizacji pracy w jednostkach lub komórkach organizacyjnych nieudzielających świadczeń zdrowotnych.
Istotne jest, że do ustalania minimalnej normy nie wlicza się zatrudnionej w podmiocie kadry kierowniczej pielęgniarskiej lub położniczej, z wyłączeniem pielęgniarek lub położnych oddziałowych i ich zastępców oraz pielęgniarek lub położnych koordynujących pracę innych pielęgniarek i położnych i ich zastępców.
W rozporządzeniu wprowadzono pojęcia takie jak średni dobowy czas świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich, średni dobowy czas świadczeń pielęgniarskich całkowity oraz średni czas dyspozycyjny pielęgniarki lub położnej w ciągu roku. W celu obliczenia średniego czasu w poszczególnych rodzajach należy zastosować odpowiednio wzory zawarte w § 2 r.m.n.z.
Dla uporządkowania i ujednolicenia zasad wyliczania norm wprowadzono w załącznikach nr 1–7 do rozporządzenia kryteria dla poszczególnych kategorii opieki w zależności od rodzaju oddziałów ze względu na ich profil. Dokonano klasyfikacji pacjentów do określonej kategorii opieki ze względu na stan zdrowia. Ustalono kryteria dla kategorii:
1) opieki w przypadku oddziału o profilu zachowawczym i zabiegowym lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej podmiotu o tym profilu (załącznik nr 1);
2) opieki w przypadku oddziału o profilu psychiatrycznym lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej podmiotu o tym profilu (załącznik nr 2);
3) opieki w przypadku zespołu porodowego lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej podmiotu o tym profilu, w stosunku do rodzących siłami natury albo w przypadku oddziału lub zespołu porodowego w profilu ciąży powikłanej lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej podmiotu o tym profilu, w stosunku do pacjentek zakwalifikowanych do cięcia cesarskiego (załącznik nr 3);
4) opieki w przypadku oddziału o profilu położniczo-ginekologicznym w systemie „matka z dzieckiem” lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej podmiotu o tym profilu – w odniesieniu do położnicy (załącznik nr 4);
5) opieki w przypadku oddziału o profilu położniczo-ginekologicznym w systemie „matka z dzieckiem” lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej podmiotu o tym profilu – w odniesieniu do noworodka (załącznik nr 5);
6) opieki w przypadku oddziału o profilu pediatrycznym lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej podmiotu o tym profilu (załącznik nr 6);
7) opieki w przypadku oddziału o profilu dializoterapii lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej podmiotu o tym profilu (załącznik nr 7).
W przypadku opieki w oddziale o profilu położniczo-ginekologicznym w systemie „matka z dzieckiem” lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej podmiotu o tym profilu – w odniesieniu do noworodka oraz o profilu dializoterapii lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej podmiotu o tym profilu wprowadzono dwie kategorie opieki, natomiast w pozostałych profilach oddziałów wprowadzono trzy kategorie opieki.
W myśl § 2 r.m.n.z. uwzględnia się następujące dane przy zastosowaniu poszczególnych wzorów:
1) średnią liczbę pacjentów za poprzedni rok kalendarzowy poprzedzający ustalenie minimalnej normy wg podziału na poszczególne kategorie opieki I, II, III;
2) średni dobowy czas świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich dla poszczególnych kategorii opieki I, II, III;
3) średni dobowy czas wykonania świadczeń pielęgniarskich pośrednich, który może wynosić od 10% do 25% średniego dobowego czasu świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich; czas ten określa się, biorąc pod uwagę organizację pracy w danym podmiocie;
4) średni czas pracy w dniach;
5) średni czas urlopu wypoczynkowego w dniach;
6) średni czas ustawowo przysługujący na opiekę nad dzieckiem w dniach;
7) średni czas przeznaczony na realizację kształcenia podyplomowego w dniach;
8) średni czas nieobecności w pracy usprawiedliwiony zaświadczeniem lekarskim w dniach.
Z uwagi na to, iż przy ustalaniu minimalnych norm zatrudnienia uwzględnia się średnią liczbę pacjentów za poprzedni rok kalendarzowy poprzedzający ustalenie normy minimalnej, logiczne wydaje się uwzględnienie danych opisanych powyżej w pkt 2–8 również w odniesieniu do tego samego roku kalendarzowego, pomimo że rozporządzenie nie wskazuje tego wprost.
Średni dobowy czas świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich, oznaczony jako Tśpb, stanowi sumę iloczynów średniej liczby pacjentów (oznaczona jako N) i średniego dobowego czasu świadczeń pielęgniarskich dla poszczególnych kategorii opieki, tj. iloczyn średniej liczby pacjentów kategorii opieki I i średniego dobowego czasu świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich dla kategorii opieki I powiększony o iloczyn średniej liczby pacjentów kategorii opieki II i średniego dobowego czasu świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich dla kategorii opieki II oraz o iloczyn średniej liczby pacjentów kategorii opieki III i średniego dobowego czasu świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich dla kategorii opieki III.
Wzór:
Tśpb = (N1 × Tśpb1) + (N2 × Tśpb2) + (N3 × Tśpb3)
Średni dobowy czas świadczeń pielęgniarskich pośrednich, oznaczony jako Tśpp, może wynosić od 10% do 25% średniego dobowego czasu świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich; czas ten określa się, uwzględniając organizację pracy w danym podmiocie.
Średni dobowy czas świadczeń pielęgniarskich całkowity, oznaczony jako Tśpc, stanowi sumę średniego dobowego czasu świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich i średniego dobowego czasu wykonywania świadczeń pielęgniarskich pośrednich.
Średni czas dyspozycyjny pielęgniarki lub położnej w ciągu roku, oznaczony jako Td, stanowi różnicę pomiędzy średnim dobowym czasem pielęgniarki całkowitym a sumą średniego czasu nieobecności w dniach, związanych z wykorzystaniem: urlopu wypoczynkowego, dni ustawowo przysługujących na opiekę nad dzieckiem, dni na realizację kształcenia podyplomowego, dni nieobecności w pracy usprawiedliwionych zaświadczeniem lekarskim.
Przykład 1
Przyjęto przeciętnie 20 dni roboczych w ciągu miesiąca; 12 miesięcy = 240 dni roboczych;
Td = 240 dni pomniejszone o 26 dni urlopu wypoczynkowego, 2 dni ustawowo przysługujące na opiekę nad dzieckiem, 5 dni na realizację kształcenia podyplomowego, 5 dni zwolnień lekarskich;
Td = 240 – 26 – 2 – 5 – 5 = 202 dni
Td = 202 dni × 7 h 35 min = 1531 h 50 min (7 h 35 min wynika z art. 93 ust. 1 u.dz.l.).
Średni czas dyspozycyjny pielęgniarki w danym oddziale w ciągu roku wynosi ok. 1532 h (średnio miesięcznie 127 h 39 min).
Kierownik podmiotu leczniczego ustala średnią liczbę pacjentów oraz średni dobowy czas świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich dla danej kategorii opieki, uwzględniając kategorię opieki, do której pacjent został zakwalifikowany zgodnie z kryteriami przyjętymi w załącznikach nr 1–7 do rozporządzenia.
Przy ustalaniu minimalnej normy należy zastosować wzór, który stanowi iloraz iloczynu średniego dobowego czasu świadczeń pielęgniarskich całkowitych w dniach i liczby 365, który dzielony jest przez średni czas dyspozycyjny pielęgniarki lub położnej w ciągu roku.
Wzór:
gdzie:
Le – liczba etatów lub równoważników etatów stanowiąca podstawę obliczenia minimalnej normy; przy wyliczeniu normy uwzględnia się personel zatrudniony w ramach umów o pracę oraz umów cywilnoprawnych;
Tśpc – średni dobowy czas świadczeń pielęgniarskich całkowity w dniach;
Td – średni czas dyspozycyjny pielęgniarki lub położnej w ciągu roku.
Przykład 2
Liczba pacjentów w oddziale: 30
Pacjentów zakwalifikowano do poszczególnych kategorii:
I kategoria – 7 pacjentów, czas świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich 40 min;
II kategoria – 15 pacjentów, czas świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich 100 min;
III kategoria – 8 pacjentów, czas świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich 160 min.
Obliczamy czas świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich wg wzoru:
Tśpb = (N1 × Tśpb1) + (N2 × Tśpb2) + (N3 × Tśpb3)
Tśpb = (7 × 40 min) + (15 × 100 min) + (8 × 160 min)
Tśpb = 280 + 1500 + 1280 = 3060 min.
Zakłada się, że czas świadczeń pielęgniarskich pośrednich w danym oddziale wynosi 20% czasu świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich:
3060 min × 20% = 612 min.
Tśpp wynosi 612 min.
Tśpc (średni dobowy czas świadczeń pielęgniarskich całkowity) = 3060 min + 612 min = 3672 min, co stanowi 61 h 12 min, czyli 8,5 dnia (po 7 h 35 min).
W podobny sposób dokonano wyliczenia hipotetycznej liczby etatów w uzasadnieniu do projektu rozporządzenia. Podkreślić należy jednak, że obowiązujące w chwili obecnej rozporządzenie, w przeciwieństwie do jego projektu, nie narzuca ani średniego czasu dyspozycyjnego pielęgniarki lub położnej w ciągu roku, ani średniego czasu świadczeń pielęgniarskich bezpośrednich w każdej kategorii opieki, w zależności od profilu oddziału lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej o podobnym profilu. Kierownik podmiotu leczniczego sam ustala wszystkie niezbędne parametry, uwzględniając dane określone w § 2 r.m.n.z.
W przypadku podmiotu wykonującego świadczenia z zakresu uzależnień oraz w przypadku bloku operacyjnego przy ustalaniu minimalnej normy na 1 stół operacyjny w trakcie zabiegu (1 pacjent) przy ustalaniu minimalnej normy nie stosuje się wzoru, lecz uwzględnia się:
1) zakres i rodzaj udzielanych świadczeń zdrowotnych, w tym świadczeń profilaktycznych;
2) liczbę pacjentów obejmowanych opieką w danym roku;
3) wyposażenie, w szczególności w sprzęt i aparaturę medyczną, techniczną oraz środki transportu i łączności;
4) harmonogram czasu pracy;
5) stan zatrudnienia i organizacji pracy w jednostkach lub komórkach organizacyjnych nieudzielających świadczeń zdrowotnych.
W przypadku szpitalnego oddziału ratunkowego lub izby przyjęć przy ustalaniu minimalnej normy również nie stosuje się wzorów, ale uwzględnia się liczbę pacjentów w skali roku, stan zatrudnienia i organizacji pracy w innych komórkach organizacyjnych podmiotu oraz:
1) zakres i rodzaj udzielanych świadczeń zdrowotnych, w tym świadczeń profilaktycznych;
2) wyposażenie, w szczególności w sprzęt i aparaturę medyczną, techniczną oraz środki transportu i łączności;
3) harmonogram czasu pracy.
Ustalając normy zatrudnienia oddziału ratunkowego lub izby przyjęć udzielających wyłącznie świadczeń zdrowotnych w rodzaju ratownictwo medyczne, należy brać pod uwagę przepis § 4 ust. 2 r.m.n.z. oraz § 13 pkt 2 i 4 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 3 listopada 2011 r. w sprawie szpitalnego oddziału ratunkowego.
Wyjątek od zasad określonych w rozporządzeniu w zakresie ustalania minimalnych norm stanowią oddziały o profilu anestezjologia i intensywna terapia (stanowisko intensywnej terapii) lub inne jednostki lub komórki organizacyjne podmiotu o tym profilu oraz oddziały neonatologiczne, inne jednostki lub komórki organizacyjne podmiotu o tym profilu, do których stosuje się minimalne normy wynikające z przepisów wydanych na podstawie art. 31d ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, dotyczących świadczeń z zakresu leczenia szpitalnego, odnoszące się do odpowiedniego poziomu referencyjnego - zob. rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego - por. § 3 r.m.n.z..
Paragraf 5 ust. 1 r.m.n.z. zawiera również uregulowania dotyczące postępowania w przypadku utworzenia nowego podmiotu, zmiany rodzaju działalności leczniczej lub zmiany zakresu udzielanych świadczeń zdrowotnych, skutkujących utworzeniem nowego oddziału lub innej jednostki lub komórki organizacyjnej albo zmianą profilu tego oddziału, jednostki lub komórki. Wówczas przy ustalaniu minimalnych norm uwzględnia się:
1) planowany zakres i rodzaj świadczeń zdrowotnych;
2) planowaną liczbę pacjentów;
3) wyposażenie, w szczególności w sprzęt i aparaturę medyczną, techniczną oraz środki transportu i łączności;
4) harmonogram czasu pracy;
5) stan zatrudnienia i organizacji pracy w komórkach organizacyjnych nieudzielających świadczeń zdrowotnych.
Minimalną normę ustala się w sposób określony w § 5 ust. 1 r.m.n.z. na okres roku, licząc od dnia wpisu podmiotu albo wpisu zmian określonych w § 5 ust. 1 r.m.n.z. do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą, o którym mowa w art. 100 ust. 1 u.dz.l.
W przypadku podmiotów wykonujących działalność leczniczą w rodzaju ambulatoryjne świadczenia zdrowotne w § 6 r.m.n.z. wprowadzono dość daleko idącą autonomię dla kierownika podmiotu przy ustalaniu minimalnych norm. Nie obowiązują tu żadne wzory określające sposób wyliczenia norm, natomiast wskazuje się na uwzględnienie przy ich ustalaniu następujących parametrów:
1) wielkość i rozległość terytorialna oraz struktura demograficzna i narażenia środowiskowe charakterystyczne dla obszaru działania tego podmiotu;
2) zakres i rodzaj udzielanych świadczeń zdrowotnych, w tym świadczeń profilaktycznych, z uwzględnieniem świadczeń zdrowotnych udzielanych w miejscu zamieszkania, nauki lub pobytu pacjenta;
3) liczba pacjentów obejmowanych opieką w danym roku;
4) wyposażenie, w szczególności w sprzęt i aparaturę medyczną, techniczną oraz środki transportu i łączności;
5) harmonogram czasu pracy;
6) wykonywane obowiązki związane z prowadzeniem kształcenia podyplomowego;
7) stan zatrudnienia i organizacji pracy w komórkach organizacyjnych nieudzielających świadczeń zdrowotnych.
Warto podkreślić, iż przy ustalaniu minimalnych norm zatrudnienia uwzględnia się liczbę etatów lub równoważników etatów pielęgniarek i położnych wykonujących zawód w formie umowy o pracę, umowy cywilnoprawnej, w tym umowy zawartej z osobą wykonującą zawód w formie indywidualnej praktyki pielęgniarki, położnej wyłącznie w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego.
4.Jak często należy ustalać minimalne normy zatrudnienia?
Rozporządzenie nakłada na kierowników podmiotów leczniczych obowiązek ustalania norm co najmniej jeden raz na trzy lata (§ 7 r.m.n.z.), co oznacza obowiązek systematycznego monitorowania potrzeb kadrowych w celu zapewnienia właściwej jakości i dostępności świadczeń zdrowotnych, przy uwzględnieniu takich innych czynników jak zakres i rodzaj udzielanych świadczeń zdrowotnych, organizacja pracy w poszczególnych jednostkach i komórkach organizacyjnych, wyposażenie w sprzęt i aparaturę medyczną, techniczną, środki transportu i łączności.
5.Do kiedy należy dostosować minimalne normy zatrudnienia do nowych przepisów?
Rozporządzenie w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami obowiązuje od dnia 1 stycznia 2013 r., jednakże minimalne normy zatrudnienia ustalone w oparciu o przepisy poprzednio obowiązującego rozporządzenia w sprawie sposobu ustalania minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek i położnych w zakładach opieki zdrowotnej mogą być stosowane nie dłużej niż do dnia 31 marca 2014 r.