Zgodnie z art. 4 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych - dalej u.s.u.s., płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących pozarolniczą działalność jest ta osoba. Na podstawie art. 74 ust. 1 oraz art. 84 ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych - dalej u.ś.o.z., tak samo jest w zakresie rozliczania i opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne osób prowadzących pozarolniczą. Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 1 u.s.u.s. oraz art. 5 pkt 21 u.ś.o.z. w związku z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, uważa się także wspólnika spółki cywilnej. Pomimo tego do końca 2008 r. ZUS dopuszczał, aby składki na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne wspólników spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej rozliczała i opłacała jako płatnik składek spółka.

 
 

 

Od 1 stycznia 2009 r. na mocy ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw uległy zmianie zasady odpowiedzialności wspólnika spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej oraz komplementariusza spółki komandytowej albo komandytowo-akcyjnej za zobowiązania podatkowego, które na podstawie art. 31 u.s.u.s. stosuje się odpowiednio do należności z tytułu składek. Od początku tego roku zakres tej odpowiedzialności został ograniczony wyłącznie do zobowiązań spółki. Wyżej wymienieni wspólnicy nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe (należności z tytułu składek) innych wspólników. W konsekwencji ZUS przyjął, że składki na ubezpieczenia społeczne lub ubezpieczenie zdrowotne wspólnika spółki cywilnej, jawnej, partnerskiej lub komandytowej, rozpoczynającego działalność od 1 stycznia 2009 r., może rozliczać i opłacać wyłącznie wspólnik. Spółka natomiast pełni funkcję płatnik składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne osób przez nią zatrudnionych np. pracowników, zleceniobiorców.

Tym samym zgodnie z aktualnym stanowiskiem ZUS wspólnik spółki cywilnej, który rozpoczął działalność gospodarczą przed 1 stycznia 2009 r. i za którego składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne rozlicza i opłaca spółka cywilna, nie musi zgłaszać się do ZUS jako płatnik składek na własne ubezpieczenia.