W związku z zamiarem podjęcia pracy w POZ (podstawowej opiece zdrowotnej) spotkałem się z kilkoma interpretacjami warunków, które powinienem spełnić starając się o taką pracę. Pierwsza to wymóg pracy przez 5 dni w tygodniu (nawet po godzinie), by pacjent mógł zadeklarować mnie jako lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Druga kwestia to wymogi specjalizacyjne. Staż podyplomowy ukończyłem w 2001 r., a obecnie jestem w trakcie specjalizacji z chorób wewnętrznych (w tym roku egzamin). I to również według niektórych opinii jest przeszkodą, by pacjent był do mnie zadeklarowany.
Zakładając, że w chwili obecnej nie mam specjalizacji (lub będę miał z chorób wewnętrznych), to czy mogę pracować w POZ i mieć zadeklarowanych pacjentów?
Wiem, że od 2017 r. będzie wymóg posiadania specjalizacji z medycyny rodzinnej (albo jej rozpoczęcia), a swoje prawa zachowują lekarze, którzy w dniu wejścia w życie ustawy w 2007 r. mieli 10-letni staż pracy lub też posiadali specjalizację z chorób wewnętrznych lub pediatrii.
Czy ja w związku z tym do roku 2017 mogę pracować w POZ z zadeklarowanymi pacjentami jako specjalista chorób wewnętrznych (lub może jako lekarz bez specjalizacji), a w 2016 r. rozpocząć staż do medycyny rodzinnej i czy takie działanie będzie zgodnie z prawem?
Obowiązek zapewnienia świadczeniobiorcy dostępu do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej przez 5 dni w tygodniu wynika z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 139, poz. 1139 z późn. zm.).
Jeżeli chodzi o sprawę uzyskania praw nabytych do udzielania świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, to obecnie nie ma możliwości nabycia tych praw. Prawa te przysługują jedynie lekarzom, którzy spełniali wymogi do ich nabycia w dniu 29 września 2007 r.
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, świadczeniodawca (czyli podmiot udzielający świadczeń opieki zdrowotnej na podstawie umowy zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia) ma obowiązek zapewnić dostępność do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej od poniedziałku do piątku, w godzinach od 8:00 do 18:00, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy, przy czym w filiach świadczeniodawcy dopuszcza się zapewnienie dostępności do świadczeń lekarza podstawowej opieki zdrowotnej w okresie krótszym niż w godzinach od 8:00 do 18:00, jeżeli w tych godzinach świadczeniobiorcy mają zapewnione wykonywanie tych świadczeń w innym miejscu udzielania świadczeń, będącym jednostką organizacyjną tego świadczeniodawcy (załącznik nr 1 do rozporządzenia zatytułowany "Wykaz świadczeń gwarantowanych lekarza podstawowej opieki zdrowotnej oraz warunki ich realizacji", część I ust. 2 pkt 1, części V ust. 2 pkt 2.1).
Kwalifikacje do udzielania świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej określa art. 5 pkt 13 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z., który podaje definicję lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Zgodnie z tym przepisem lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej jest lekarz:
1) posiadający tytuł specjalisty w dziedzinie medycyny rodzinnej lub
2) odbywający szkolenie specjalizacyjne w dziedzinie medycyny rodzinnej, lub
3) posiadający specjalizację II stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej
- udzielający świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Fundusz zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej.

Ponadto niektórzy lekarze uzyskali prawa nabyte do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej. Zostały one określone w art. 14 ustawy z dnia 24 sierpnia 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 166, poz. 1172). Zgodnie z tym przepisem prawa te przysługują lekarzowi, który w dniu 29 września 2007 r. (tj. w dniu wejścia w życie tej ustawy) posiadał specjalizację I stopnia w dziedzinie medycyny ogólnej, chorób wewnętrznych lub pediatrii lub specjalizację II stopnia w dziedzinie chorób wewnętrznych lub pediatrii lub tytuł specjalisty w dziedzinie chorób wewnętrznych lub pediatrii albo lekarzowi, który przed dniem 29 września 2007 r. udzielał nieprzerwanie, przez okres nie krótszy niż 10 lat, świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.
Są to w świetle obowiązujących przepisów jedyne przesłanki nabycia w Polsce praw nabytych do udzielania świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej i tylko lekarze spełniający jeden z powyższych wymogów mogą obecnie udzielać świadczeń jako lekarz podstawowej opieki zdrowotnej, obok lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, zdefiniowanego w art. 5 pkt 13 u.ś.o.z. Lekarz, który przed dniem 29 września 2007 r. nie uzyskał jednego z wyżej wymienionych tytułów specjalisty lub nie uzyskał wyżej wymienionej specjalizacji, ani nie posiadał wymaganego okresu udzielania świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, nie może po dniu wejścia w życie tej ustawy uzyskać praw nabytych do udzielania świadczeń w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej.

Dodatkowo lekarz, który w dniu 29 września 2007 r. nie posiadał 10-letniego okresu doświadczenia zawodowego w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, ale w tym dniu udzielał świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej na podstawie zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej albo będąc zatrudnionym lub wykonując zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, zachowuje prawo do udzielania świadczeń zdrowotnych w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej, jednakże tylko do dnia 31 grudnia 2017 r. (po tym dniu utraci on możliwość udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w tym zakresie).
Małgorzata Brzozowska