Od 1 lipca lekarze podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) mogą kierować swoich pacjentów na więcej badań. Z maili czytelników Prawo.pl wynika jednak, że nie wszędzie nowa lista jest akceptowana. - Poprosiłam moją lekarkę o skierowanie na badanie poziomu witaminy B12 i ferretyny, ale nie dostałam - żali się w mailu czytelniczka Prawo.pl. I dodaje, że lekarka powiedziała, że to są badania, za które trzeba zapłacić, choć czytałam, że od 1 lipca już nie. Kto ma rację? Częściowo lekarka, bo jak zauważa Bożena Janicka, prezes Porozumienia Pracodawców Ochrony Zdrowia, są nowe badania, ale dostęp do nich jest limitowany, o czym media i Ministerstwo Zdrowia już nie informują. O co chodzi?

Czytaj w LEX: Profilaktyka 40 plus – warunki udziału świadczeniodawcy i zasady finansowania >

 

Dlaczego lekarz nie kieruje na nowe badania i co zrobić

Zgodnie z rozporządzeniem z  17 czerwca 2022 r. nowelizującym rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej od 1 lipca lekarze POZ rodzinni mogą zlecać 9 nowych badań, dotąd zarezerwowanych dla specjalistów, w tym poziom wit. B12 i ferretyny. Co prawda opłacają je nie ze stawki kapitacyjnej - dostają ją na każdego swojego pacjenta, ale tzw. budżetu powierzonego. To jednak nie powinno pacjenta interesować. Są jednak pewne ograniczenia. Zgodnie z zarządzeniem prezesa NFZ nr 79/2022/DSOZ są pewne ograniczenia. Od 1 lipca do 31 grudnia 2022 roku na 10 tys. populacji objętej opieką przypada tylko 30 badań ferretyny i 20 wit. B12. Inne nowe badania mają też ograniczenia. - Brak świadomości tych faktów po stronie pacjentów rodzi już teraz i będzie rodził w przyszłości coraz liczniejsze konflikty na linii pacjent - lekarz rodzinny – podkreśla Bożena Janicka. - Skutkuje to roszczeniami pacjentów, którzy masowo zgłaszając się do placówek POZ, domagają się skierowań na ich wykonanie. Są bowiem przekonani, że mogą je sobie wykonać na „własne życzenie”, na takich samych zasadach jak np.: badania w programie „Profilaktyka 40 Plus” – dodaje. Może się jednak zdarzyć, że lekarz odmawia, choć są wskazania. Co wówczas?

Sprawdź też: Lipiec 2022 r. z ochroną zdrowia - Redakcja LEX poleca >>>

Jeśli jednak lekarz odmawia wypisania skierowania warto zapytać dlaczego i na jakiej podstawie.  Można też żądać od lekarza, żeby zasięgnął opinii innego lekarza lub zgłosić wniosek do kierownika poradni, żeby inny lekarz sprawdził, czy odmowa wystawienia skierowania była słuszna. Oba te fakty lekarz powinien odnotować w dokumentacji medycznej. Jeśli jednak lekarz uzna, że nie ma podstaw do konsultacji, może odmówić jej wykonania. Jeśli pacjent uważa, że odmowa była nie uzasadniona, może zmienić lekarza POZ bezpłatnie dwa razy w roku kalendarzowym- bezpośrednio w przechodni lub przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP).

Czytaj też: Rola koordynatora w przychodni POZ >>>

Na jakie badania może skierować lekarz POZ

Wykaz badań diagnostycznych, na które kieruje i za które płaci lekarz POZ ze środków finansowych otrzymywanych z NFZ za każdego pacjenta, jest ściśle określony w rozporządzeniu ministra zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Zgodnie z nim obecnie - stan na 15 lipca 2022 roku - lekarz POZ  może skierować na:

Badania EKG, USG, endoskopowe, radiologiczne i inne

  • Badanie elektrokardiograficzne (EKG) w spoczynku,
  • USG jamy brzusznej
  • USG tarczyc i przytarczyc,
  • USG ślinianek,
  • USG nerek,
  • USG moczowodów i pęcherza,
  • USG brzucha i przestrzeni zaotrzewnowej, w tym wstępnej oceny gruczołu krokowego;
  • USG obwodowych węzłów chłonnych,
  • spirometrię
  • kolonoskopię,
  • gastroskopię,
  • RTG klatki piersiowej w projekcji AP i bocznej;
  • RTG kostne – w przypadku kręgosłupa, kończyn i miednicy w projekcji AP i bocznej,
  • zdjęcie RTG czaszki i zatok,
  • zdjęcie RTG przeglądowe jamy brzusznej.

 

Badania hematologiczne:

  • morfologia krwi obwodowej z wzorem odsetkowym, 
  • morfologia krwi obwodowej z płytkami krwi,
  • retikulocyty;
  • odczyn opadania krwinek czerwonych (OB),
  • poziom glikozylacji hemoglobiny (HbA1c).
 

Czytaj w LEX: Zmiany w zasadach prowadzenia dokumentacji medycznej w 2021 r. >

Badania biochemiczne i immunochemiczne w surowicy krwi:

  • sód, 
  • potas,
  • wapń zjonizowany,
  • żelazo,
  • stężenie transferyny,
  • mocznik,
  • kreatynina,
  • glukoza,
  • test obciążenia glukozą,
  • białko całkowite,
  • proteinogram,
  • albumina,
  • białko C-reaktywne (CRP),
  • kwas moczowy,
  • cholesterol całkowity,
  • cholesterol-HDL,
  • cholesterol-LDL,
  • triglicerydy (TG),
  • bilirubina całkowita,
  • bilirubina bezpośrednia,
  • fosfataza alkaliczna (ALP),
  • minotransferaza asparaginianowa (AST),
  • aminotransferaza alaninowa (ALT),
  • gammaglutamylotranspeptydaza (GGT),
  • amylaza,
  • kinaza kreatynowa (CK),
  • fosfataza kwaśna całkowita (ACP),
  • czynnik reumatoidalny (RF),
  • miano antystreptolizyn O (ASO),
  • hormon tyreotropowy (TSH),
  • antygen HBs-AgHBs,
  • VDRL,
  • ferrytyna;
  • ​witamina B12; 
  • kwas foliowy - pozwalają określić przyczynę niedokrwistości,
  • anty–CCP - badanie wykorzystywane w diagnostyce reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS),
  • CRP - szybki test w przychodni ilościowy dla dzieci do ukończenia 6 roku życia, szybki wzrost CRP oznacza stan zapalany, obecnie lekarz POZ może tylko zlecić CRP w laboratorium,
  • przeciwciała anty-HCV - przeciwciała przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu C

Ostatnie sześć badań wyróżnionych boldem lekarz POZ może zlecać od 1 lipca 2022 roku w ramach tzw. budżetu powierzonego.

Badania moczu:

  • ogólne badanie moczu z oceną właściwości fizycznych, chemicznych oraz oceną mikroskopową osadu,
  • ilościowe oznaczanie białka,
  • ilościowe oznaczanie glukozy,
  • ilościowe oznaczanie wapnia,
  • ilościowe oznaczanie amylazy.
 

Czytaj w LEX: Badanie satysfakcji pacjenta w podmiocie leczniczym - zastosowanie praktyczne >

Badania kału:

  • badanie ogólne,
  • pasożyty,
  • krew utajona - metodą immunochemiczną.
  • antygen Helicobakter Pylori w kale -  obecność H. pylori może być przyczyną rozwoju choroby wrzodowej dwunastnicy i żołądka. Wykrywana jest  w 90 proc. w przypadku wrzodów żołądka i w około 100 proc. w  przypadku wrzodu dwunastnicy. 

Badania układu krzepnięcia:

  • wskaźnik protrombinowy (INR),
  • czas kaolinowo-kefalinowy (APTT),
  • fibrynogen.

Badania mikrobiologiczne:

  • posiew moczu z antybiogramem,
  • posiew wymazu z gardła z antybiogramem,
  • ogólny posiew kału w kierunku pałeczek Salmonella, Shigella,
  • Strep-test - wymaz z gardła pozwalający określić przyczynę objawów chorobowych górnych dróg oddechowych.

 

Czytaj w LEX: Nieprawidłowa diagnoza − aspekty medyczno-prawne >

Jacy pacjenci dostaną skierowanie

Lekarz podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) może kierować swoich pacjentów - tych, którzy wybrali składają oświadczenie - nadany na badania diagnostyczne. Także do lekarzy specjalistów lub szpitala. Decyzję podejmuje na podstawie wskazań medycznych.

Jeśli w wyniku udzielonej porady lekarskiej zachodzi konieczność wykonania badań laboratoryjnych, lekarz wskazuje pacjentowi laboratorium, w którym wykonane zostaną na jego zlecenie badania diagnostyczne i mikrobiologiczne. W przypadku uzasadnionym medycznie, materiał do badań laboratoryjnych może być pobrany w domu pacjenta. Zlecenie na pobranie materiału wystawia lekarz POZ, który we własnym zakresie i na własny koszt zapewnia także pojemniki na materiały do zleconych badań oraz pojemnik zbiorczy do transportu pobranych próbek.

Wszystkie wykonywane są na zlecenie lekarza w laboratorium lub pracowni, z którymi na wykonywanie danych badań POZ ma pozostały podpisaną umowę. Warto przy tym pamiętać, że pacjenci wciąż mogą też otrzymać automatycznie jednorazowe skierowanie na podstawowe badania w ramach programu Profilaktyka 40 plus, które mogą wykonać w punktach wyłonionych przez NFZ.

 

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.