Ostatnio przyjmowałem pacjenta nieposiadającego ubezpieczenia zdrowotnego. Wymagał leczenia lekiem, który refundowany jest przez NFZ.
Nie orientuję się czy w takiej sytuacji, kiedy pacjent jest nieubezpieczony mogę taką receptę wypisać?
Co mówią o tym przepisy prawne?
Czy są jakieś regulacje to określające?
Uprawnienie do zaopatrzenia w leki przysługuje nie tylko osobie objętej ubezpieczeniem (obowiązkowym lub dobrowolnym), ale również osobie posiadającej obywatelstwo polskie i posiadającej miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która spełnia kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.), osobie posiadającej obywatelstwo polskie i posiadającej miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która nie ukończyła 18. roku życia lub jest w okresie ciąży, porodu i połogu a także osobie nieposiadającej obywatelstwa polskiego a korzystającej ze świadczeń zdrowotnych na podstawie przepisów o koordynacji. Brak jednak któregokolwiek ze wskazanych wyżej tytułów do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej wyklucza możliwość zaopatrzenia pacjenta w refundowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia leki i wyroby medyczne. Co istotne, w przypadku braku w ogóle uprawnień po stronie pacjenta do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej osoba wystawiająca receptę w odpowiedniej rubryce recepty wpisuje oznaczenie "X". Skutkiem powyższego będzie konieczność poniesienia przez pacjenta pełnej odpłatności za nabycie leku.
Zgodnie z przepisem art. 15 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 z późn. zm.) – dalej u.ś.o.z. świadczeniobiorcy mają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, których celem jest zachowanie zdrowia, zapobieganie chorobom i urazom, wczesne wykrywanie chorób, leczenie, pielęgnacja oraz zapobieganie niepełnosprawności i jej ograniczanie. W szczególności zaś, jak stanowi art. 15 ust. 2 pkt 14 u.ś.o.z., świadczeniobiorcy przysługują świadczenia gwarantowane z zakresu leków.
Sposób realizacji uprawnień świadczeniobiorcy do zaopatrzenia w leki określa przepis art. 34 u.ś.o.z. Otóż zaopatrzenie to przysługuje świadczeniobiorcy na podstawie recepty wystawionej przez lekarza ubezpieczenia zdrowotnego a więc przez lekarza, lekarza dentystę będącego świadczeniodawcą, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, albo lekarza, lekarza dentystę, który jest zatrudniony lub wykonuje zawód u świadczeniodawcy, z którym Narodowy Fundusz Zdrowia zawarł umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej. Co istotne jednak, zaopatrzenie w leki przysługuje świadczeniobiorcy także na podstawie recepty wystawionej przez lekarza niebędącego lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego, jeżeli tylko posiada on prawo wykonywania zawodu oraz zawarł z oddziałem wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia umowę upoważniającą go do wystawiania takich recept.
Odnosząc powyższe ustalenia do treści sformułowanego pytania wskazać należy, iż świadczeniobiorcą uprawnionym do zaopatrzenia w leki jest, po myśli art. 2 u.ś.o.z., osoba objęta powszechnym - obowiązkowym i dobrowolnym - ubezpieczeniem zdrowotnym, osoba posiadająca obywatelstwo polskie i posiadająca miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która spełnia kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy o pomocy społecznej, osoba posiadająca obywatelstwo polskie i posiadająca miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, która nie ukończyła 18. roku życia lub jest w okresie ciąży, porodu i połogu a także osoba nieposiadająca obywatelstwa polskiego a korzystająca ze świadczeń zdrowotnych na podstawie przepisów o koordynacji. Zgodnie z przyjętym zatem przez ustawodawcę założeniem fakt objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, wzmiankowany w treści pytania, jest jedynie jednym z kilku tytułów uprawniających pacjenta do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej, w tym do zaopatrzenia w leki i wyroby medyczne.
W tym miejscu wskazać należy, iż zgodnie z przepisem § 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 17 maja 2007 r. w sprawie recept lekarskich (Dz. U. Nr 97, poz. 646 z późn. zm.) w przypadku braku w ogóle uprawnień po stronie pacjenta do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej osoba wystawiająca receptę w odpowiedniej rubryce recepty wpisuje oznaczenie "X". Skutkiem powyższego jest następcza konieczność poniesienia przez pacjenta pełnej odpłatności za nabycie leku refundowanego przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W przypadku braku stosownej adnotacji a następnie zrealizowania recepty przez aptekę, ta ostatnia utraci prawo do refundacji jeśli tylko Narodowy Fundusz Zdrowia dowiedzie, iż nie został spełniony jeden z ustawowych warunków zaopatrzenia w leki i wyroby medyczne - pacjent nie był świadczeniobiorcą w rozumieniu przepisów ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Podkreślenia wymaga wreszcie, iż prawidłowość działań osób wystawiających recepty, w tym w szczególności zgodność danych umieszczonych na receptach z prowadzoną dokumentacją medyczną oraz prawidłowość i zasadność wystawienia recepty, może być przedmiotem kontroli wystawiania recept na refundowane leki i wyroby medyczne.
Artur Paszkowski
Czy lekarz może wypisać nieubezpieczonemu przez NFZ pacjentowi receptę na lek refundowany ze środków publicznych?
Ostatnio przyjmowałem pacjenta nieposiadającego ubezpieczenia zdrowotnego. Wymagał leczenia lekiem, który refundowany jest przez NFZ.Nie orientuję...