Badania, dotyczące m.in. aktywności fizycznej oraz sprawności dzieci i młodzieży, przeprowadzono w maju i czerwcu 2013 r. wspólnie z warszawską Akademią Wychowania Fizycznego. Objęto nimi 1494 uczniów szkół podstawowych i 1500 gimnazjalistów w 16 województwach.

Dyrektor IŻiŻ prof. Mirosław Jarosz zaalarmował, że niepokojąco zwiększa się liczba dzieci otyłych i z nadwagą. "To naprawdę już ostatnia chwila, żeby zatrzymać w Polsce epidemię otyłości" – podkreślił.

Z najnowszych badań wynika, że tempo, w jakim przybywa otyłych dzieci i nastolatków jest wyższe, niż przewidywano jeszcze 10 lat temu. W 1971 r. było u nas 10 proc. chłopców i 8,5 proc. dziewcząt z nadwagą i otyłością. W 2005 r. ich odsetek zwiększył się odpowiednio do 21 proc. i 15 proc.

W 2010 r. ponad 24 proc. chłopców i prawie 18 proc. dziewcząt było otyłych lub miało nadwagę – wykazały badania Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Tegoroczne badania IŻiŻ ujawniły, że aż 28 proc. chłopców i 22 proc. dziewcząt w ostatnich klasach szkoły podstawowej ma nadmierną masę ciała.

Prof. Jadwiga Charzewska z IŻiŻ powiedziała, że pod względem otyłości u dzieci i młodzieży wyprzedziliśmy wiele krajów zachodnich, takie jak Belgia, Holandia i Norwegia. Wykazało to badanie ENERGI przeprowadzone w 2010 r. w siedmiu państwach europejskich. Wynika z nich, że najwięcej uczniów otyłych i z nadwagą jest w Grecji, gdzie nadmierną masę ciała ma aż 44 proc. chłopców. Najmniej jest ich w Belgii (około 17 proc.) i Norwegii (15 proc.). Polska jest zatem pośrodku (28 proc.).

Według specjalistów dzieci tyją, ponieważ źle się odżywiają i są coraz mniej aktywne. Z najnowszych badań IŻiŻ wynika, że pierwsze śniadanie przed wyjściem do szkoły zjada jedynie 55 proc. uczniów. Jeszcze gorzej jest z drugim śniadaniem, które zabiera ze sobą do szkoły tylko 42 proc. uczniów.

Prof. Charzewska podkreśliła, że wielu rodziców woli dać swym dzieciom jedynie pieniądze, żeby kupiły sobie coś do jedzenia w szkolnym sklepiku.

Dzieci najczęściej kupują wtedy słodycze i spożywają je przynajmniej raz dziennie (tak postępuje 26 proc. uczniów). Na drugim miejscu są napoje słodzone (kupuje je 20 proc. młodzieży) oraz chipsy, chrupki i paluszki (14 proc.), a następnie ciastka oraz pieczywo cukiernicze (13 proc.). Jogurty, mleko, owoce oraz kanapki kupuje w sklepikach jedynie 1-2 proc. uczniów.

Aktywność fizyczna dzieci jest zatrważająca niska – alarmowali specjaliści. W dni powszednie 43 proc. uczniów szkół podstawowych od 2 do 4 godzin dziennie spędza przed komputerem lub na odrabianiu lekcji oraz na innych czynnościach

niewymagających wysiłku fizycznego. Aż 17 proc. uczniów przeznacza na to więcej niż 4 godziny, a 38 proc. – do 2 godzin.

Spada sprawność fizyczna dzieci. Prawie 40 proc. uczniów klas IV i VI wykazuje niską wytrzymałość biegową. „Oznacza to, że w zasadzie nie potrafią biegać” – podkreśliła prof. Charzewska. Ponad 30 proc. młodzieży wykazuje słabą (poniżej przeciętnej) siłę ramion, drugie tyle ma słabe mięśnie brzucha, a 20 proc. wykazuje obniżony poziom gibkości, czyli nie jest elastyczne.

„Mamy nadzieję, że tę niekorzystną sytuację uda się zmienić” – powiedział prof. Jarosz. Temu służy realizowany przez IŻiŻ oraz warszawski AWF dwuletni program edukacyjny „Szkoły/Przedszkola Przyjazne Żywieniu i Aktywności Fizycznej”. Objęto nim 1600 placówek edukacyjnych w całym kraju (po 100 w każdym województwie).

Program realizowany jest w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy. Jego ambasadorem jest Pascal Brodnicki. Patronat nad nim objęła Polska Agencja Prasowa.