Nowy wykaz czasopism - prawnicy mocno tracą, a legalność nadal wątpliwa

Powołany w grudniu minister nauki od razu wziął się ostro do pracy, tworząc nowy wykaz czasopism naukowych - jednym z głównych celów resortu było cofnięcie arbitralnych i budzących oburzenie środowiska zmian, wprowadzonych przez poprzednią ekipę. Problem w tym, że legalność nowej listy znów pozostawia wiele do życzenia, bo oparto ją na wydanym z naruszeniem przepisu wykazie z 2021 r.

Nowy wykaz opublikowano w komunikacie na stronie resortu nauki - tu warto zaznaczyć, na korzyść nowej ekipy rządzącej, że w odróżnieniu od poprzednich wykazów ten nowy nie działa wstecz. Nową punktację stosuje się dopiero do nowych publikacji - z 2024 r. I to akurat jest jedyna dobra wiadomość dla prawników, bo ci mocno tracą na wprowadzonych zmianach. Cofnięcie "dosypek" ministra Czarnka oznacza znaczne obniżenie punktacji czasopism z zakresu nauk prawnych. Powodów do radości nie mają też teolodzy, a także naukowcy planujący w tym roku publikację artykułu w czasopiśmie "Cement, Wapno, Beton", którego punktacja spada z 200 do 70 punktów.

Kolejna aktualizacja wykazu czasopism naukowych>>

Prawnicy tracą, niekoniecznie zasłużenie

- Wielu pismom zmniejszono punktację. - wskazuje dr hab. Grzegorz Krawiec, prof. Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. - Z punktu widzenia nauk prawnych jest tak, że publikować należy w pismach za minimum 70 punktów – publikacja w pismach z niższą ilością punktów jest „nieopłacalna”. Przypomnę, że po wydaniu poprzednich komunikatów przez ministra Czarnka (w drugiej połowie 2023 r.) w naukach prawnych najlepiej było publikować w pismach za 100 punktów. Wiele pism straciło: np. " Studia Prawa Wyznaniowego" (ze 140 pkt. do 70) oraz częstochowskie "Gubernaculum et Administratio" (spadek ze 100 pkt. do 70). Przypomnę, że pismo to za czasów ministra Czarnka zrobiło „oszałamiająca punktową karierę”, bo pierwotnie nie było go na liście. Dziwić może także spadek punktacji "Państwa i Prawa" (ze 100 do 70). Rozumiem, że wracamy do poprzedniej wersji listy, ale akurat to pismo należy do jednych z najbardziej prestiżowych pism prawniczych.  Dla mnie osobiście także szokujący jest spadek punktacji pisma "Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego." Obecnie ma ono jedynie 20 punktów – tak jak kiedyś. Przypomnę, że minister Czarnek w roku 2023 przyznał temu pismo aż 100 punktów: moim zdaniem całkiem zasłużenie, zadziwiający jest też spadek punktacji "Samorządu Terytorialnego" (z 70 na 40 pkt.) - wskazuje prof. Krawiec.

Dodaje, że "Przegląd Prawa Konstytucyjnego" spadł ze 140 na 100 punktów,  "Białostockie Studia Prawnicze" z 200 do 140, podobnie jak "Przegląd Sejmowy".

- Oczywiście taka zmiana była przez część środowiska wyczekiwana -  faktycznie, dobrze się stało, że niektóre pisma straciły punkty. Jednak taki spadek nie zawsze jest fair, zresztą to wprowadza kolejny zamęt do procesu ewaluacji  - mówi prof. Krawiec. - Mam nadzieję, że tak nie będzie przy innych jej elementach, bo jeżeli już wprowadzać zmiany, to zmierzające do uproszczenia jej zasad. Minister powinien słuchać także środowiska i innych podmiotów: z tego co wiem, Rzecznik Praw Obywatelskich napisze niedługo wystąpienie generalne do Ministra Szkolnictwa Wyższego i Nauki w sprawie ewaluacji - podkreśla.

Powielenie starych błędów

Jak wskazuje dr hab. Grzegorz Wierczyński, prof. Uniwersytetu Gdańskiego, nowy wykaz czasopism naukowych został sporządzony na podstawie projektu opracowanego przez Komisję Ewaluacji Nauki z dnia 29 czerwca 2023 r. - Oznacza to, że usunięto z niego tylko zmiany dotyczące czasopism naukowych, które nie zostały zaproponowane przez KEN w uchwale, a zostały dodane przez Ministra w 2023 r. Jednocześnie oznacza to, że wykaz opiera się na zmianach w wykazie dokonanych przez Ministra Edukacji i Nauki w lutym 2021 r. Tymczasem te zostały dokonane z istotnym naruszeniem obowiązującego prawa, istnieje zatem uzasadnione podejrzenie, że doszło do popełnienia przestępstwa nadużycia uprawnień przez osobę pełniącą funkcję ministra. Dlatego prawidłową reakcją byłoby obecnie złożenie w tej sprawie zawiadomienia do prokuratury, a nie przywracanie wykazu ustalonego w tak bezprawny sposób. - wskazuje.

Przypomina, że po wydaniu wykazu w lutym 2021 r. środowisko naukowe masowo protestowało. Komitet Nauk Prawnych PAN, Komitet Psychologii PAN, Komitet Etyki w Nauce PAN, Akademia Młodych Uczonych PAN wydały uchwały, w których podkreślały, że minister złamał obowiązujące przepisy. Mimo tak zdecydowanych reakcji ze strony środowiska akademickiego, minister wydał kolejny komunikat 18 lutego 2021 r. w którym w sposób bezprawny dodał do wykazu pięć czasopism oraz zwiększył liczbę punktów 96 czasopismom naukowym. W efekcie do wymienionych powyżej komitetów naukowych PAN wyrażających sprzeciw wobec sposobu utworzenia wykazu czasopism dołączyły m.in.: Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, oraz kilkanaście komitetów naukowych PAN (Komitet Nauk Filozoficznych PAN, Komitet Nauk o Kulturze PAN, Komitet Nauk Demograficznych PAN, Komitet Nauk o Literaturze PAN, Komitet Nauk Politycznych PAN, Komitet Nauk Orientalistycznych PAN, Komitet Językoznawstwa PAN, Komitet Socjologii PAN, Komitet Słowianoznawstwa PAN, Prezydium Komitetu Nauk Historycznych PAN i Komitet Nauk Pedagogicznych PAN).

- W pracach Komitetu Nauk Prawnych PAN poprzedniej kadencji (2020-2023) często zajmowaliśmy się problematyką ustalania wykazu czasopism naukowych. W naszych uchwałach zwracaliśmy uwagę nie tylko na to, że od lutego 2021 r. ministerialny wykaz czasopism naukowych jest ustalany z oczywistym naruszeniem obowiązujących przepisów, ale również na to, że procedury przewidziane w obowiązującym rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 7 listopada 2018 r. w sprawie sporządzania wykazów wydawnictw monografii naukowych oraz czasopism naukowych i recenzowanych materiałów z konferencji międzynarodowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 349) są wadliwe i wymagają zmian. Dlatego pod koniec kadencji przyjęliśmy uchwałę z rekomendacjami odnoszącymi się do tych zasad - wskazuje prof. Wierczyński. - Bez uwzględnienia tych rekomendacji będziemy skazani albo na robienie wykazu w sposób dyskryminujący pewne dyscypliny nauki (np. nauki prawne) albo w sposób nielegalny - podsumowuje.

Komitet Nauk Prawnych PAN: Wykaz czasopism pod kontrolą sądów administracyjnych>>

Prof. Wierczyński: Nie potrzebujemy specjalnego traktowania, potrzebujemy traktowania uczciwego>>

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.