Pielęgniarka z Ukrainy chciała pracować i studiować na studiach podyplomowych w Polsce. Przedstawiła swój dyplom uzyskany za granicą, ale nie został on uznany przez samorząd pielęgniarek i położnych.

Organ samorządu zawodowego - Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych stoi na stanowisku, że posiada kompetencję do oceny, czy świadectwo ukończenia szkoły pielęgniarskiej zostało uzyskane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa wspólnotowego i czy legitymujący się nim cudzoziemiec spełnia minima programowe zawarte w art. 31 ust. 3 dyrektywy 2005/36/WE.

Sąd uchyla uchwałę samorządu

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, po rozpoznaniu sprawy ze skargi Anny T. na uchwałę Prezydium Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych z marca 2019 r. uchylił zaskarżoną decyzję.

Decyzja dotyczyła odmowy przyznania prawa wykonywania zawodu pielęgniarki. Skargę kasacyjną od tego wyroku złożyła Naczelna Rada Pielęgniarek i Położnych.

Wyrokowi zarzucono naruszenie m.in.:

  1. art. 31 ust. 3 i art. 33 ust. 3 dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych poprzez ich błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że skarżąca posiada świadectwo ukończenia szkoły pielęgniarskiej, a zatem spełnia przesłanki podczas gdy świadectwo to zostało wydane w sposób naruszający wskazane przepisy prawa wspólnotowego
  2. art. 3 i art. 4 umowy pomiędzy Rządem Rzeczpospolitej Polskiej a Gabinetem Ministrów Ukrainy o wzajemnym uznawaniu akademickich dokumentów o wykształceniu i równości stopni
  3. art. 2 ust. 1 ustawy o samorządzie pielęgniarek i położnych poprzez ich niezastosowanie, podczas gdy Naczelnej Radzie Pielęgniarek i Położnych przysługuje możliwość oceniania, czy świadectwo ukończenia szkoły pielęgniarskiej w toku postępowania administracyjnego.


Oddalenie skargi Rady Pielęgniarek

Skarga kasacyjna nie zasługiwała na uwzględnienie - uznał Naczelny Sąd Administracyjny. I stwierdził, że istota sporu w tej sprawie sprowadza się do udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy wobec posiadania przez skarżącą dyplomu potwierdzającego ukończenie kształcenia w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej na Ukrainie, na kierunku Pielęgniarstwo, organy samorządu pielęgniarek i położnych prawidłowo odmówiły jej przyznania prawa wykonywania zawodu pielęgniarki i wpisania do rejestru Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych w P. uznając, że nie została spełniona przesłanka z art. 35 ust. 1 pkt 5 ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej.

Ocena nie może być dowolna

Sąd II instancji przypomniał, że tytuł zawodowy pielęgniarki podlega ochronie prawnej. A pieczę nad prawidłowym wykonywaniem zawodu pielęgniarki powierzono samorządowi zawodowemu pielęgniarek i położnych, który reprezentuje osoby wykonujące zawody pielęgniarki i położnej. Piecza sprawowana przez samorząd zawodowy pielęgniarek limitowana jest działaniem w granicach prawa oraz interesu publicznego i dla jego ochrony (art. 2 ust. 1 i 2 u.s.p.p.).

NSA podkreślił przy tym, że kompetencja do przyznania prawa wykonywania zawodu nie oznacza możliwości działania dowolnego, albowiem podejmując decyzję w przedmiocie przyznania prawa wykonywania zawodu organ samorządu w dalszym ciągu zobowiązany jest działać w celu ochrony interesu publicznego.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego nie mogła odnieść skutku argumentacja przedstawiona przez organ w skardze kasacyjnej, iż Naczelnej Radzie przysługuje kompetencja do weryfikacji, w toku postępowania administracyjnego prowadzonego w trybie art. 35 u.z.p.p., czy świadectwo ukończenia szkoły pielęgniarskiej zostało uzyskane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa wspólnotowego. A warunki niezbędne to:

  1. możliwość uzyskania dyplomu ukończenia szkoły pielęgniarskiej w Polsce. Tu konieczne jest dodatkowo, aby świadectwo to było uznane w Polsce za równorzędne ze świadectwem ukończenia szkoły pielęgniarskiej, zgodnie z odrębnymi przepisami, pod warunkiem, że spełnia minimalne wymogi kształcenia określone w przepisach prawa Unii Europejskiej.
  2. możliwość uzyskania dyplomu za granicą.

 

Nie budzi wątpliwości Naczelnego Sądu Administracyjnego, że możliwość oceny, czy świadectwo spełnia minimalne wymogi kształcenia odnosi się wyłącznie do dyplomu uzyskanego za granicą.

Ustawa uzależnia sytuację prawną wnioskodawcy od kraju, w którym został wydany dyplom ukończenia szkoły pielęgniarskiej.

Rada Pielęgniarek wyraża pogląd, zgodnie z którym skarżąca nie spełniła przesłanek uprawniających ją do przyjęcia na tzw. studia pomostowe w Polsce. Zdaniem samorządu, wadliwość ta nie pozwala na przyjęcie, że dyplom wydany przez Państwową Wyższą Szkołę Zawodową na Ukrainie został wydany zgodnie z przepisami prawa.

 

Domniemanie prawidłowości dyplomu

Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że dyplomowi ukończenia studiów wyższych przysługuje domniemanie prawidłowości. Zakwestionowanie zaś skutków prawnych wynikających z uzyskanego dyplomu może nastąpić tylko w trybie przewidzianym dla tego typu aktów (art. 77 ust. 4 Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce). Zasada ta chroni trwałość aktu administracyjnego w postaci rozstrzygnięcia organu uczelni o nadaniu tytułu zawodowego.

Jednocześnie zapewnia ona ochronę sytuacji prawnej adresata, jako że absolwent szkoły pielęgniarskiej ma prawo oczekiwać honorowania uzyskanego dyplomu przez wszystkie podmioty i organy administracji, o ile dyplom ten nie zostanie wzruszony.

Domniemanie prawidłowości dyplomu jest uzasadnione faktem, że szkoła pielęgniarska podlega obowiązkowej akredytacji, czyli sprawdzeniu poziomu nauczania, co znajduje potwierdzenie poprzez upoważnienie jednostki do podjęcia nauczania.

Przyznanie szkole pielęgniarskiej prawa do nadawania tytułu zawodowego nakazuje honorowanie wydanych przez tę szkołę dyplomów, aż do czasu ich uchylenia we właściwym postępowaniu.

NSA orzekł, że organowi samorządu zawodowemu pielęgniarek nie przysługuje kompetencja do oceny prawidłowości przyjęcia na studia i wydania dyplomu, a zatem także do weryfikacji, czy wnioskodawca spełnił wymogi z art. 31 ust. 3 dyrektywy 2005/36/WE. Kwestia ta należy do wyłącznej kompetencji organów uczelni, której autonomia jest chroniona zgodnie z art. 70 ust. 5 Konstytucji RP.

 

Sygnatura akt II OSK 799/20 - Wyrok NSA z 17 lutego 2012 r.