Student równorzędnym partnerem dla uczelni

Prawa studenta zostały określone już w samej Konstytucji. Na gruncie jej przepisów ma on zagwarantowane prawo do poszanowania i ochrony godności osobistej , co wynika z artykułu 30. Z kolei artykuł 70 mówi, że każdy ma prawo do nauki. Każdemu należy się powszechny i równy dostęp do wykształcenia.

Kolejne uprawnienia wynikają już z przepisów, które wprowadza reforma w szkolnictwie wyższym. W związku z tymi zmianami student stał się partnerem równorzędnym dla uczelni. Taki stan rzeczy wynika z faktu podpisywania studenta z uczelnią umowy cywilnoprawnej. Została również wydana Karta Praw Studenta, która ma na celu ochronę interesów wszystkich studiujących. Istotnym elementem jest wprowadzenie przejrzystych zasad studiowania. Od teraz to właśnie student jest najważniejszym podmiotem dla uczelni. Uczelnie w związku ze zmianami w 2011 roku uzyskały autonomię co do kształtowania programów studiów, ale mają zapewniać odpowiednie efekty kształcenia. Wprowadzono również Krajowe Ramy Kwalifikacji, które mają ułatwić porównanie efektów kształcenia nie tylko pomiędzy polskimi ośrodkami, ale także i pomiędzy uczelniami europejskimi. 

Każdy ma prawo do bezpłatnego studiowania na wybranej przez siebie uczelni państwowej. Możliwe jest również studiowanie bezpłatnie na drugim kierunku studiów, jeśli student będzie na tyle dobry, że po ukończeniu pierwszego roku zakwalifikuje się do 10 % najlepszych studentów danego kierunku. Uczelnia nie ma prawa do pobierania od studentów opłat za: egzaminy, egzaminy dyplomowe, wpis na kolejny semestr studiów, za egzaminy poprawkowe, egzaminy komisyjne czy też za złożenie pracy dyplomowej albo za wydanie suplementu do dyplomu. W związku ze zmianami wszystkie usługi edukacyjne, które mają być płatne muszą być zawarte w umowie, którą zawiera uczelnia ze studentem. Kolejnym uprawnieniem jest jawność obrony pracy licencjackiej, inżynierskiej czy też magisterskiej. Każdy student ma prawo zaprosić na swoja obronę znajomych czy też nawet przyszłego pracodawcę. Uczelnia ma obowiązek prowadzić „monitoring” losów zawodowych studentów. Ma to na celu zbadanie rynku pracy i ustalenie jego potrzeb, także powinno to ułatwić młodszym maturzystom wybór kierunku studiów i zorientowanie się jakie są ich szanse na rynku pracy po ich ukończeniu. Od 2011 roku działa także Rzecznik Praw Absolwenta, do którego mogą zwrócić się z prośbą o pomoc absolwenci, jego zadaniem jest pomoc absolwentowi w łatwiejszym odnalezieniu się na rynku pracy, a także w ograniczeniu formalnych barier, które mogą się pojawić w momencie wchodzenia absolwenta na rynek pracy.

Studenci zgodnie z regulacjami prawnymi mają prawo do ubiegania się o pomoc materialną od uczelni jeśli zachodzi uzasadniona jej potrzeba wynikająca ze złej sytuacji materialnej. Dla ochrony swoich praw mogą tworzyć samorządy. Istnieje  również prawo do korzystania z ulg za przejazdy komunikacyjne. Studenci mogą tworzyć koła naukowe, sportowe czy też artystyczne. Kolejnym uprawnieniem jest możliwość odwoływania się od decyzji rektora czy też dziekana.

Na podstawie obecnie obowiązujących przepisów studentowi przysługują liczne prawa, o których warto wiedzieć i z nich korzystać, ale nie można zapominać również o obowiązkach, które są także istotnym elementem studiowania.

Agnieszka Paluch