Zawód rzecznika patentowego ma bardzo długą historię. Jego tradycja sięga odrodzonego państwa porozbiorowego. 13 grudnia 1918 r. Naczelnik Państwa wydał Dekret tymczasowy o Urzędzie Patentowym, w którym poruszono kwestię pełnomocników: "Strony mogą występować w Urzędzie Patentowym bądź osobiście, bądź przez pełnomocników. Pełnomocnikami mogą być osoby mieszkające w Polsce, z wyższym, zwłaszcza technicznym wykształceniem, wciągnięte przez Urząd na listę pełnomocników."
Zobacz: Prof. Teodor Szymanowski: Polacy nie chcą rygorystycznych kar za drobne przestępstwa>>>
Według ustawy zawód rzecznika patentowego polega na świadczeniu pomocy w sprawach własności przemysłowej. Można go wykonywać w kancelarii patentowej lub na rzecz pracodawcy. Według Art.7 ust.1 ogół rzeczników patentowych i aplikantów rzeczniowskich tworzy Polską Izbę Rzeczników Patentowych. Ustawa ta ponadto omawia zasady i warunki wykonywania zawodu, określa również organizację i zakres działania samorządu rzeczników patentowych, reguluje świadczenie pomocy w sprawach własności przemysłowej, a także wskazuje wszystkie formy wykonywania zawodu. Drugą ważną ustawą poświęconą temu zawodowi prawniczemu jest Prawo własności przemysłowej z dnia 30 czerwca 2000, które ustala zakres umocowań rzecznika patentowego w postępowaniu przed Urzędem Patentowym RP. Tak jak w przypadku innych zawodów prawniczych, rzecznika obowiązują zasady etyki zawodowej. Zawód ten jest także zawodem wolnym, tak jak zawód adwokata czy radcy prawnego i należy do zawodów zaufania publicznego.
Dla potrzeby wykonywania tego zawodu studia prawnicze są wskazane, lecz nie są wymagane. Dopuszczalne są także studia techniczne. Osoba go wykonująca ma obowiązek odbycia aplikacji rzeczniowskiej na warunkach określonych w ustawie oraz musi złożyć egzamin kwalifikacyjny przed komisją egzaminacyjną. Tak jak w przypadku wielu innych zawodów, głównie prawniczych ustawa wymienia także takie obowiązki jak :
- Pełna zdolność do czynności prawnych
- Korzystanie z pełni praw publicznych
- Nienaganny charakter osobowości
- Polskie obywatelstwo
- Umiejętność posługiwania się językiem polskim w mowie i piśmie w stopniu niezbędnym do wykonywania danego zawodu.
Praca rzecznika wymaga ogromnej wiedzy – nie tylko prawniczej, ale także technicznej. W związku z tym powinien na bieżąco uzupełniać swoją wiedzę – rozwój techniki charakteryzuje się przecież prędkością światła. Główne dziedziny, których wiedza jest konieczna, to: automatyka i robotyka, elektronika, inżynieria chemiczna.
Zakres pomocy takich kancelarii obejmuje między innymi :
- Badania
- Przygotowywanie zgłoszeń
- Rejestrację nowych odmian roślin
- Reprezentowanie właścicieli przed Urzędem Patentowym
- Reprezentowanie klientów przed sądami powszechnymi
Czym różni się zawód prawnika od zawodu rzecznika patentowego ? Rzecznik ma wiedzę „podwójną”. W zakresie pomocy prawnej udziela porad i konsultacji prawnych, sporządza opinie prawne, bada stan prawny przedmiotów własności przemysłowej, występuje w zastępstwie prawnym oraz procesowym. Pomoc techniczna polega natomiast na opracowywaniu opisów technicznych, zgłaszaniu do ochrony przedmiotów działalności twórczej przeznaczonych do przemysłowego wykorzystywania, badaniu zakresu ich ochrony, prowadzeniu poszukiwań dotyczących stanu techniki. Ponadto tytuł zawodowy „rzecznik patentowy” podlega ochronie prawnej.
Natalia Małgorzata Kurek