Zapewne wielu studentów prawa wybiera ten kierunek nie wiedząc jeszcze, w jakie miejsce zmierza ich kariera zawodowa. Wielu osobom ich zapatrywania zawodowe pojawiają się dopiero podczas odbywania praktyk. Warto wszakże wiedzieć, jakie warunki formalne trzeba spełniać, aby po zakończeniu okresu studiów znaleźć się na sali wśród piszących egzamin wstępny na aplikacje. Okazuje się, że procedury są dość rygorystyczne i nie wystarczy sama chęć podejścia do egzaminu oraz wiedza merytoryczna. Ponadto, jak to w praktyce robi wiele osób przystąpienie w ciągu jednego roku na egzaminy wstępne do kilku zawodów prawniczych wiąże się ze znacznymi kosztami. Warto, dlatego przyjrzeć się bacznie wymogom stawianym przez Ministerstwo Sprawiedliwości i zaplanować zawczasu swoją przyszłość.
           Choć w obliczu rozważanego zniesienia egzaminów na aplikację przy zawodach adwokata i radcy prawnego owe omówienie może być wkrótce bezzasadne, jednak biorąc pod uwagę czas, od jakiego ta problematyka jest poruszana i niechęć kolejnych gabinetów do nowej regulacji modelu reglamentacji tych zawodów, przyjrzyjmy się bliżej tym wymogom.

Radca prawny i adwokat

          Warunkiem podstawowym jest pozytywne zaliczenie egzaminu na aplikacje oraz spełnienie kryteriów zarówno precyzyjnie wyrażonych jak i dość mało sprecyzowanych jak te umieszczone w art. 65 Prawa o adwokaturze, tj. posiadanie nieskazitelnego charakteru, korzystanie w pełni z praw publicznych oraz posiadanie pełnej zdolność do czynności prawnych, ukończenie wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskanie tytułu magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej. Oczywiście wpis na listę aplikantów następuje w drodze uchwały okręgowej rady adwokackiej. Egzamin przeprowadza się raz w roku w terminie podanym przez Ministra Sprawiedliwości. Minister wyznacza też opłatę egzaminacyjną, której kwota zasila budżet państwa. Egzamin wstępny polega na rozwiązaniu testu składającego się z zestawu 150 pytań zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa, oraz z karty odpowiedzi. Kandydat może wybrać tylko jedną odpowiedź, którą zaznacza na karcie odpowiedzi stanowiącej integralną część testu. Za każdą prawidłową odpowiedź kandydat uzyskuje 1 punkt. Prawidłowość odpowiedzi ocenia się według stanu prawnego obowiązującego w dniu egzaminu wstępnego. Test sprawdza komisja kwalifikacyjna w składzie, który przeprowadza egzamin wstępny. Pozytywny wynik z egzaminu wstępnego otrzymuje kandydat, który uzyskał z testu, co najmniej 100 punktów. Z przebiegu egzaminu wstępnego sporządza się niezwłocznie protokół, który podpisują członkowie komisji kwalifikacyjnej uczestniczący w egzaminie wstępnym. Członkowie komisji kwalifikacyjnej mogą zgłaszać uwagi do protokołu. Przewodniczący komisji kwalifikacyjnej przesyła Ministrowi Sprawiedliwości protokół w terminie 7 dni od dnia sporządzenia. Dokumentację związaną z przeprowadzeniem egzaminu wstępnego, po jego zakończeniu, przewodniczący komisji kwalifikacyjnej przekazuje właściwej okręgowej radzie adwokackiej, z czego sporządza się protokół. Kopię protokołu przewodniczący komisji kwalifikacyjnej przekazuje Ministrowi Sprawiedliwości w terminie 7 dni od dnia sporządzenia.

         Ważne są także art. 76, „1. Aplikacja adwokacka rozpoczyna się dnia 1 stycznia każdego roku i trwa trzy lata.
1a. Aplikanci odbywają w trakcie pierwszego roku aplikacji szkolenie z zakresu działania sądownictwa powszechnego i prokuratury. Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej zawiera co roku z Dyrektorem Krajowego Centrum Szkolenia Kadr Sądów Powszechnych i Prokuratury, porozumienie w sprawie odbywania przez aplikantów szkolenia z zakresu działania sądownictwa powszechnego i prokuratury, w którym ustala się plan szkolenia mając na uwadze zarówno praktyczne, jak i teoretyczne zapoznanie aplikantów ze sposobem funkcjonowania sądownictwa powszechnego i prokuratury, sposób jego odbywania i czas trwania, a także wysokość wynagrodzenia za przeprowadzenie szkolenia.
2. Aplikantowi, który odbył aplikację adwokacką, właściwa okręgowa rada adwokacka wydaje zaświadczenie o odbyciu aplikacji adwokackiej.
3. Szkolenie aplikantów adwokackich może być organizowane wspólnie z aplikantami radcowskimi.
4. Aplikant adwokacki odbywa aplikację adwokacką pod kierunkiem patrona wyznaczonego przez dziekana okręgowej rady adwokackiej.
5. Zadaniem patrona jest przygotowanie aplikanta adwokackiego do wykonywania zawodu adwokata w rozumieniu niniejszej ustawy.”
oraz art. 76b, który mówi o tym, że aplikacja adwokacka jest odpłatna.
Jak wynika z tegorocznego ogłoszenia zamieszczonego na witrynie resortu sprawiedliwości:

„Zgłoszenie o przystąpieniu do egzaminu wstępnego powinno zawierać:
1. wniosek o dopuszczenie do egzaminu wstępnego,
2. kwestionariusz osobowy,
3. życiorys,
4. oryginał albo urzędowy odpis dyplomu albo poświadczoną notarialnie kopię oryginału lub urzędowego odpisu dyplomu ukończenia wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskania tytułu magistra lub zagranicznych studiów prawniczych uznanych w Rzeczypospolitej Polskiej, albo zaświadczenie o zdaniu egzaminu magisterskiego,
5. zamiast dokumentu o którym mowa w pkt 4, można złożyć zaświadczenie, z którego wynika, iż kandydat zdał wszystkie egzaminy i odbył praktyki przewidziane w planie wyższych studiów prawniczych oraz ma wyznaczony termin egzaminu magisterskiego. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu wstępnego takiego kandydata jest złożenie przez niego w siedzibie komisji kwalifikacyjnej nie później niż 7 dni (12 września 2009 r.) przed terminem egzaminu wstępnego oryginału albo urzędowego odpisu dyplomu albo poświadczonej notarialnie kopii oryginału lub urzędowego odpisu dyplomu lub zaświadczenia o zdaniu egzaminu magisterskiego,
6. informację o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego opatrzną datą nie wcześniejszą niż miesiąc przed złożeniem zgłoszenia,
7. oryginał dowodu uiszczenia opłaty za egzamin wstępny,
8. 3 zdjęcia zgodnie z wymaganiami obowiązującymi przy wydawaniu dowodów osobistych (aktualne, wyraźne i jednakowe fotografie o wymiarach 35 x 45 mm, przedstawiające osobę bez nakrycia głowy i okularów z ciemnymi szkłami w taki sposób, aby ukazywały głowę w pozycji lewego półprofilu i z widocznym lewym uchem, z zachowaniem równomiernego oświetlenia twarzy).”

Co do egzaminu na aplikacje radcy prawnego wymagania egzaminacyjne są analogiczne, co można sprawdzić w rozdziale 4 ustawy o radcach prawnych.

Sędzia i prokurator
Warto zwrócić uwagę na nowy sposób kwalifikacji na aplikację sędziowską i prokuratorską, które są regulowane w nowym akcie prawnym, a mianowicie w ustawie z dnia 23 kwietnia 2009r. o krajowej szkole sądownictwa i prokuratury. Ustawa mówi przede wszystkim o sposobie prowadzenia naboru na aplikację ogólną, sędziowską i prokuratorską oraz o trybach ich prowadzenia.

Jeśli chodzi o przygotowanie do aplikacji to najbardziej sprawdza się stara sprawdzona metoda, a mianowicie ciężka praca naukowa połączona najlepiej z możliwie szeroką praktyką, a ponadto większość uczelni prowadzących edukacje w tym kierunku prowadzi dla studentów kursy przygotowujące, a trzeba też dodać, że na rynku pojawiły się przedsiębiorstwa, które też świadczą takie usługi. Do tego wszystkie warto zaopatrzyć się w testy z lat ubiegłych i przerobić ich jak najwięcej.

Jeśli poszukujecie szczegółowych informacji na temat interesujących was informacji to wszystkie interesujące szczegóły znajdziecie w wymienionych przeze mnie aktach prawnych:
  • aplikacja ogólna, sądowa i prokuratorska – ustawa z dnia 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury (Dz. U. Nr 26, poz. 157 ze zm.) + akty wykonawcze,
  • aplikacja adwokacka – dział VII ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (j. t. z 2009 r. Dz. U. Nr 146, poz. 1188 ze zm.) + akty wykonawcze,

     
  • aplikacja radcowska – rozdz. 4 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (j. t. z 2002 r. Dz. U. Nr 123, poz. 1059 ze zm.) + akty wykonawcze,
  • aplikacja notarialna – dział I rozdz. 7 ustawy z dnia 14 lutego 1991 r. Prawo o notariacie (j. t. z 2008 r. Dz. U. Nr 189, poz. 1158 ze zm.) + akty wykonawcze,
  • aplikacja legislacyjna – rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 2008 r. w sprawie aplikacji legislacyjnej (Dz. U. Nr 157, poz. 982),
  • aplikacja kuratorska – rozdz. 6 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. o kuratorach sądowych (Dz. U. Nr 98, poz. 1071 ze zm.) + akt wykonawczy,
  • aplikacja komornicza – ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (j. t. z 2006 r. Dz. U. Nr 167, poz. 1191 ze zm.) + akty wykonawcze.

Adam Solczak
Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego

 

]]>