Od 1 kwietnia br. weszła w życie ustawa z dnia 12 lutego 2009 r. (Dz. U. Nr 39, poz. 309) zmieniająca m.in. ustawę z dnia 8 grudnia 2006 r. o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych. Program wsparcia budowy lokali socjalnych stanowi podstawowy instrument pomocy finansowej państwa w realizacji przez jednostki samorządu terytorialnego (przede wszystkim gminy) zadań w zakresie gospodarki mieszkaniowej. Dotychczasowa realizacja programu nie przyniosła przewidywanych przez rząd rezultatów, dlatego zdecydowano się na wprowadzenie do programu istotnych modyfikacji.

Ideą programu, który był początkowo prowadzony pilotażowo w latach 2004–2006, jest zachęcanie jednostek samorządu terytorialnego do podejmowania inwestycji mieszkaniowych, szczególnie w zakresie lokali socjalnych, przeznaczonych dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji mieszkaniowej – np. z orzeczonym wyrokiem eksmisyjnym z dotychczas zajmowanego lokalu. Wsparcie polega na pokryciu przez Bank Gospodarstwa Krajowego ze specjalnie powołanego Funduszu Dopłat części wydatków poniesionych na budowę lub pozyskanie lokali socjalnych, noclegowni, domów dla osób bezdomnych.

Wielkość dofinansowania zależy od rodzaju podjętej inwestycji i przedstawia się następująco: 

Dotychczasowe dofinansowanie

Obecne dofinansowanie

Rodzaj inwestycji

20%

30%

przy budowie nowego budynku, albo kupnie lokali

30%

40%

przy remoncie lub przebudowie istniejącego gminnego budynku

40%

50%

przy zmianie sposobu użytkowania gminnego budynku (np. zmiana przeznaczenia z użytkowego na mieszkalny)


Po nowelizacji limity dofinansowania opisanych powyżej rodzajów inwestycji zostały zwiększone o 10 pkt procentowych, odpowiednio do 30%, 40% i 50%. Oznacza to zmniejszenie obciążenia gminy kosztami inwestycji korzystającej z dofinansowania.

Istotną zmianą jest również zezwolenie gminom na kupno całych budynków, a nie tylko lokali, jak to było przewidziane w pierwotnej wersji ustawy. Ponadto ustawodawca doprecyzował, że pojęcie „budowa” obejmuje również: nadbudowę i rozbudowę, co odpowiada definicji zawartej w art. 3 pkt 6 ustawy Prawo budowlane . Zmiana ta jednoznacznie wskazuje, że inwestycji polegających np. na nadbudowie nie można utożsamiać z remontem istniejącego obiektu. Wiąże się to, co prawda, z niższym dofinansowaniem (w wysokości 30% kosztów), ale jest zgodne z wymogiem spójności systemu prawnego.

Ważną zmianą jest umożliwienie w ramach programu dofinansowanie powstawania lokali komunalnych (czyli pełnowartościowych), na co zezwala dodany art. 6a ustawy. Warunkiem udzielenia wsparcia jest jednak równoczesne powiększenie przez gminę posiadanego zasobu lokali socjalnych (liczba i łączna powierzchnia lokali socjalnych nie może być mniejsza niż uzyskane nowe lokale komunalne). Zmiana ta może mieć dość istotne znaczenie w praktyce. Ponieważ standard lokali wchodzących w skład mieszkaniowego zasobu gminy z reguły nie jest wysoki, budowanie nowych lokali socjalnych, które w założeniu mogą mieć obniżone wyposażenie, było czasem uznawane przez gminy za niesprawiedliwe. Trzeba bowiem zwrócić uwagę, że znaczna część eksmisji wynika z zaległości czynszowych w dotychczas zajmowanym lokalu. Paradoksalnie, mogłoby się okazać, że eksmitowany lokator uzyskałby poprawę swoich warunków mieszkaniowych w lokalu socjalnym. Zaproponowane przez ustawodawcę rozwiązanie pozwala natomiast na stopniowe i częściowe odnowienie zasobu. Gmina, budując nowe lokale komunalne, może przenosić do nich solidnych najemców, poprawiając jakość ich życia, natomiast zwolnione przez nich mieszkania przeznaczać na lokale socjalne. Ta nowa możliwość uzyskania wsparcia rządowego powinna skłonić gminy do przeanalizowania realizacji inwestycji mieszkaniowych z wtórnym uzyskaniem lokali socjalnych. Zgodnie z zasadami realizacji programu zmienione zasady wsparcia będą dotyczyły wniosków złożonych w okresie od dnia 1 do 30 września br. i podczas kolejnych naborów.


Przydatne materiały:

Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 118 ze zm.)