Pytanie:
Czy w przypadku zmiany granic gminy, poprzez przyłączenie do niej sołectwa z innej gminy, na terenie przyłączonego sołectwa z mocy prawa nadal obowiązuje Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego dla tego sołectwa uchwalone przez gminę, z której dokonano wyłączenia obszaru tego sołectwa?
Jeśli obowiązuje, to czy przejęcie fizyczne tego Studium (ksero lub pliki pdf) od gminy, z której dokonano wyłączenia sołectwa powinno mieć jakąś szczególną formę?
Czy wystarczy, by zwrócić się o udostępnienie danych np. w trybie dostępu do informacji publicznej?
Odpowiedź:
Jeśli granice administracyjne gminy ulegną zmianie, uchwała w sprawie studium traci moc w części dotyczącej terenu, który został wyłączony z obszaru granic administracyjnych gminy, zaś studium obowiązujące na terenie gminy, do której włączono nowy teren, wymagać będzie aktualizacji w kierunku wyznaczenia zasad polityki przestrzennej dla nowego terenu.
Uzasadnienie:
Poruszone w pytaniu zagadnienie nie zostało prawnie uregulowane. Jedynie w przypadku powstania gminy z połączenia innych gmin, albo też powstania powiatu z połączenia innych powiatów, ustawodawca przyjął konstrukcję kontynuacji obowiązywania dotychczasowych aktów prawa miejscowego, jednak nie dłużej niż przez okres 3 lat od dnia połączenia (por. art. 4ea ust. 5 ustawy o samorządzie gminnym i art. 3cb ust. 5 ustawy o samorządzie powiatowym.
W piśmiennictwie podnosi się, że zmiana podziału terytorialnego polegająca na włączeniu danego terenu do innej jednostki samorządu terytorialnego skutkuje wygaśnięciem dotychczas obowiązujących na włączonym terenie aktów prawa miejscowego, w ich miejsce natomiast zaczynają obowiązywać inne akty obejmujące swym terytorialnym zasięgiem przedmiotowy obszar (D. Dąbek, Prawo miejscowe, Warszawa 2007, s. 325).
Podobne poglądy można odnaleźć w orzecznictwie. Naczelny Sąd Administracyjny rozstrzygając problem obowiązywania uchwały w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w części dotyczącej miejscowości, która następnie została objęta granicami innej gminy, stwierdził, że akt prawa miejscowego, a takim jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, nie może obowiązywać na obszarze innej gminy niż gmina, której rada gminy ustanowiła taki akt. Wynika to wprost z art. 87 ust. 2 Konstytucji RP, który stanowi, że akty prawa miejscowego są źródłami powszechnie obowiązującego prawa na obszarze działania organów, które je ustanowiły. Stwierdził również, że nie ma żadnych podstaw, aby różnicować akty prawa miejscowego w zależności od tego, co jest przedmiotem aktu. Nie można, zdaniem Sądu, podzielić stanowiska, że plan miejscowy jest szczególnego rodzaju aktem prawa miejscowego, którego specyfika polega na tym, że w sposób trwały określa przeznaczenie terenów objętych planem i określa status nieruchomości, co oznaczałoby, że obowiązuje do czasu zmiany lub uchwalenia planu w trybie określonym w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, także wtedy, gdy obszar objęty planem został włączony do innej gminy na skutek zmiany granic gmin (zob. wyrok z dnia 9 grudnia 2014 r. (II OSK 1160/13)).
Wprawdzie tezy te odnoszą się do szczególnej kategorii aktów normatywnych, jakimi są akty prawa miejscowego, to jednak wydaje się, że znajdują one zastosowanie także do uchwał organów samorządu terytorialnego, które nie mają rangi aktu prawa miejscowego.
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego nie jest aktem prawa miejscowego. Studium sporządza się dla obszaru w granicach administracyjnych gminy (art. 9 ust. 3 i 5 ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Nie może więc ono obowiązywać poza granicami administracyjnymi gminy, która takie studium uchwaliła. Jeśli więc granice administracyjne gminy ulegną zmianie, uchwała w sprawie studium traci moc w części dotyczącej terenu, który został wyłączony z obszaru granic administracyjnych gminy, zaś studium obowiązujące na terenie gminy, do której włączono nowy teren, wymagać będzie aktualizacji w kierunku wyznaczenia zasad polityki przestrzennej dla nowego terenu.
