Pytanie pochodzi z programu Serwis Prawa Pacy i Ubezpieczeń Społecznych.


Czy przeprowadzenie wywiadów alimentacyjnych jest warunkiem koniecznym do przyznania zasiłku stałego na podstawie art. 37 ustawy o pomocy społecznej?

Czy w przypadku oświadczenia wnioskodawcy, że są osoby zobowiązane do alimentacji i mieszkają one poza obszarem RP należy zaniechać ustalania sytuacji majątkowej tych zobowiązanych?


Odpowiedź


Przeprowadzenie tzw. wywiadu alimentacyjnego nie jest warunkiem przyznania zasiłku stałego z pomocy społecznej. Przebywanie osób zobowiązanych do alimentacji poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej nie zwalnia z obowiązku alimentacyjnego i nie jest wystarczającą podstawą do zaniechania konkretyzacji obowiązków tych osób wynikających z ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 182, z późn. zm.) - dalej u.p.s.


Uzasadnienie
Wywiad alimentacyjny jest rodzajem rodzinnego wywiadu środowiskowego. Wywiad środowiskowy przeprowadza się w celu ustalenia sytuacji osób ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej oraz u osób z niej korzystających. Ponadto wywiad jest podstawą do konkretyzacji obowiązków małżonka i krewnych wyżej wymienionych osób, z którymi organ zamierza zawrzeć umowę określającą udzielanie wsparcia osobie potrzebującej lub wysokość opłat ponoszonych w związku z pobytem osoby bliskiej w domu pomocy społecznej.


Przeprowadzenie wywiadu, choć obowiązkowe, nie jest warunkiem niezbędnym do rozstrzygnięcia sprawy o świadczenie. Oczywiście utrudnianie lub uniemożliwianie wywiadu przez stronę może być przyczyną odmowy udzielenia pomocy. Organ ma jednak obowiązek ustalić stan faktyczny sprawy wykorzystując wywiad, jak i inne dowody. Z całą pewnością oświadczenie strony o pobycie krewnych za granicą nie wyczerpuje ustalenia stanu faktycznego sprawy. Organ powinien dążyć do ustalenia miejsca pobytu tych osób i kontaktu z nimi, w celu skonkretyzowania ich obowiązków. Jednocześnie strona powinna być poinformowana, że brak współdziałania może spowodować odmowę udzielenia pomocy.

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 16 ust. 2 u.p.s. organ nie może pozostawić osoby potrzebującej bez pomocy powołując się na zobowiązania innych osób. Tak więc możliwe jest również przyznanie świadczenia, a w dalszej kolejności podjęcie kroków związanych z ustaleniem obowiązków małżonka lub krewnych albo wytoczeniem powództwa alimentacyjnego przez kierownika ośrodka pomocy społecznej.

Myślą przewodnią działań organu powinna być zasada, że obowiązki członków rodziny w omawianej sferze wyprzedzają obowiązki władz publicznych, a więc do udzielenia wsparcia najpierw zobowiązane są osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, dopiero potem gmina.

Pytanie pochodzi z programu Serwis Prawa Pacy i Ubezpieczeń Społecznych.