Czy w przypadku ustalania uprawnień do zasiłku stałego dla osoby w rodzinie - rodzica, należy uznać za jego dochód własny zasiłki rodzinne na dzieci oraz dodatki do tych zasiłków, przyznane decyzją administracyjną na tegoż rodzica?

Nasze wątpliwości wzbudził wyrok NSA z 19 grudnia 2008 r. I OSK 206/08, LEX nr 569577 w sprawie ustalenia dochodu rodziny na potrzeby postępowania w przedmiocie ustalenia prawa do zasiłku stałego.

Odpowiedź


Zasiłek rodzinny i dodatki do tego zasiłku są dochodem w rozumieniu ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) - dalej u.p.s. i powinny być uwzględnione w dochodzie osoby, której to świadczenie przyznano, a nie w dochodzie dziecka, na utrzymanie którego przeznacza się zasiłek wraz z dodatkami.

Uzasadnienie

W myśl z art. 8 ust. 3 u.p.s. dochodem jest każdy przychód bez względu na tytuł i źródło jego uzyskania, pomniejszony jedynie o obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, składki na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, kwoty alimentów świadczonych na rzecz innych osób. Tak więc każde przysporzenie majątkowe (pieniężne) należy traktować jako dochód, bez względu na jego pochodzenie, jak i przeznaczenie. Wyjątki w tym zakresie przewiduje jedynie ustawa – art. 8 ust. 4 u.p.s., określając zamknięty katalog świadczeń, które nie są wliczane do dochodu. Wykaz świadczeń określony w tym przepisie uznaje się za katalog zamknięty, który nie może być interpretowany rozszerzająco. W katalogu tym nie uwzględniono zasiłku rodzinnego, ani związanych z nim dodatków. Świadczenia te mają charakter socjalny, pieniężny, ale nie jednorazowy (poza niektórymi dodatkami), więc nie są wyjątkiem o którym mowa w art. 8 ust. 4 pkt 1 u.p.s. Reasumując, z punktu widzenia u.p.s. zasiłek rodzinny jest dochodem, podobnie należy potraktować przyznawane wraz z nim dodatki, które nie są wypłacane jednorazowo.

Zasiłek stały z pomocy społecznej jest świadczeniem uzależnionym od dochodu. Jeżeli jego odbiorcą jest osoba pozostająca w rodzinie (pełnoletnia), to jej dochód jak również dochód na osobę w rodzinie muszą być niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie. Oznacza to że dochód "własny" świadczeniobiorcy jak i dochód przypadający na członka jego rodziny musi być niższy od kwoty 351 zł. Obydwie przesłanki muszą być spełnione łącznie.

Jeżeli o zasiłek stały występuje osoba pobierająca zasiłek rodzinny wraz z dodatkami, to w dochodzie rodziny oraz dochodzie tej osoby należy uwzględnić powyższe świadczenia rodzinne. Mimo że świadczenia te przysługują na pokrycie wydatków związanych z utrzymaniem dziecka, to ich odbiorcą są rodzice (jedno z rodziców) lub opiekun faktyczny dziecka. Nie ma natomiast znaczenia sposób wydatkowania uzyskanych tą drogą środków. Należy zaznaczyć, że zasiłek stały nie będzie przysługiwał, jeżeli suma dochodów z zasiłku rodzinnego, dodatków do niego i ewentualnie innych dochodów rodzica będzie co najmniej równa kwocie 351 zł., nawet jeśli po podzieleniu wszystkich dochodów na osobę w rodzinie wypadnie mniejsza kwota od ww.

Przykład
W wyroku z dnia z dnia 17 kwietnia 2008 r. (II SA/Bk 874/07, LEX nr 500760) wsa stwierdził, że stosując przepisy u.p.s. przy ustalaniu dochodu, nie ma podstaw prawnych do odjęcia zasiłków rodzinnych.