Pytanie:
Gmina dysponuje ograniczoną liczbą miejsc w schronisku dla bezdomnych zwierząt. Artykuł 11 ust. 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt- dalej u.o.z. - stanowi, iż zabrania się odławiania zwierząt bezdomnych bez zapewnienia im miejsca w schronisku dla zwierząt, chyba że zwierzę stwarza poważne zagrożenie dla ludzi lub innych zwierząt. W ostatnim czasie do urzędu napływa bardzo wiele zgłoszeń dotyczących bezdomnych psów.
Czy jest możliwość nieodławiania psów nieagresywnych?
Odpowiedź:
Co do zasady, zgodnie z art. 11 ust. 1 u.o.z., zapewnianie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie należy do zadań własnych gmin. Jeżeli gmina nie realizuje tego obowiązku, każdy mieszkaniec ma prawo skorzystać z zapisów art. 101a ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym - dalej u.s.g. - i wezwać gminę do zaniechania naruszeń. Gdyby gmina nie zareagowała, mieszkaniec może złożyć skargę do sądu administracyjnego na bezczynność gminy. Gmina ma obowiązek uchwalenia programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt, w którym określi sposób i warunki odławiania zwierząt, przyjętego na podstawie art. 11a u.o.z.
Jeśli gmina nie jest w stanie zapewnić miejsc bezdomnym psom w gminnym schronisku, to powinna podpisać umowę z innym schroniskiem, które w "awaryjnych" sytuacjach psy będzie przyjmować. Nie powinny być zawierane umowy z podmiotami odławiającymi zwierzęta, jeśli te nie udowodnią, gdzie umieszczą odłowione psy.
Uzasadnienie:
Faktycznie, nie wolno odławiać zwierząt bezdomnych bez zapewnienia im miejsca w schronisku dla zwierząt, chyba że zwierzę stwarza poważne zagrożenie dla ludzi lub innych zwierząt. Jednocześnie zadaniem własnym gminy jest zapewnienie opieki bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie. Cel ten powinien być osiągnięty według zasad określonych w programie opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt.
Skutkiem realizacji tego programu powinno być zapewnienie zwierzętom bezdomnym opieki w schronisku, jeśli nie wymagają leczenia (wtedy powinny zostać umieszczone w lecznicy) lub nie ma przesłanek do ich uśmiercenia (choroba, ciężkie uszkodzenia w związku z wypadkiem, nadmierna agresywność). A skoro tak, to gmina, mając świadomość ograniczonej liczby miejsc w gminnym schronisku, powinna podpisać umowę z innym schroniskiem, gdzie umieszczane byłyby odławiane zwierzęta.
Oceny, czy zwierzę jest, czy nie jest agresywne, nie da się dokonać "na oko" w sposób jednoznaczny. Gdyby okazało się, że osoba odpowiedzialna za odłowienie zgłoszonego zwierzęcia stwierdziła, że nie stanowi ono zagrożenia, a następnie to zwierzę pogryzłoby kogoś, to ta osoba mogłaby dochodzić odszkodowania od gminy, która była zawiadomiona o wałęsającym się zwierzęciu i odstąpiła od jego odłowienia (po ocenie "na oko", że nie jest ono agresywne).
Jak zauważono na wstępie, gmina nie powinna odławiać zwierząt, jeśli nie jest w stanie zapewnić im miejsca w schronisku. Nie oznacza to jednak, że może ona uchylić się z tego powodu przed zapewnieniem bezdomnym zwierzętom opieki. Mając to na względzie oraz cel programu opieki nad zwierzętami bezdomnymi, powinna podjąć działania, aby tę opiekę zapewnić, umieszczając je w schronisku innym niż gminne, zawierając umowę z tym schroniskiem W świetle u.o.z. niedopuszczalne jest, aby bezdomne psy wałęsały się po gminie. Postanowienia dotyczące rozwiązania tego problemu powinny zostać uwzględnione w programie. Jeżeli psy nie będą odławiane, a będą się wałęsać bez dozoru po terenie gminy, mieszkańcy mogą wezwać gminę do zaniechania naruszeń i realizowania zadań wynikających z programu.
