Jak księgować w spółdzielni mieszkaniowej otrzymane od gminy odszkodowanie za bezumowne korzystanie z lokalu mieszkalnego przez byłego członka spółdzielni, któremu zgodnie z wyrokiem eksmisyjnym gmina nie zapewniła lokalu socjalnego?

Czy otrzymane odszkodowanie można zaliczyć na poczet opłat wymierzonych byłemu członkowi spółdzielni zajmującemu ten lokal bez tytułu prawnego?

Odpowiedź

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie, nie znając szczegółów prawnych umów oraz zasad przyznanego odszkodowania. Zapewne zapisy szczegółowe zawarte w tych dokumentach określają, czy przedmiotowe odszkodowanie jest w rzeczy samej odszkodowaniem - wówczas należałoby je w całości zaliczyć do pozostałych przychodów operacyjnych - a należne kwoty za czynsz będą w dalszym ciągu dochodzone (np. na drodze sądowej). Jeżeli zaś z przedmiotowych umów i dokumentów wynika, że uzyskana kwota jest zapłatą za czynsz, czy inne świadczenia, wcześniej już zaliczone do przychodów należnych spółdzielni - wówczas należy dokonać tylko księgowań na kontach rozrachunkowych (należność od spółdzielni/zobowiązanie od byłego członka spółdzielni). Może również być tak, że część przedmiotowej kwoty stanowi właśnie zapłatę za te świadczenia, a część stanowi de facto odszkodowanie.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 32 lit. g ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223 z późn. zm.) przez pozostałe koszty i przychody operacyjne rozumie się koszty i przychody związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane z odszkodowaniami.

Przykład

W związku z powyższym, jeśli przedmiotowa wpłata w całości stanowi odszkodowanie, ujęcie księgowe wygląda w następujący sposób:
Wn konto 131 Bieżący rachunek bankowy
Ma konto 764 Inne pozostałe przychody operacyjne.
Natomiast w przypadku, gdy przedmiotowa wpłata stanowi zapłatę za należności na rzecz spółdzielni od użytkownika lokalu, wówczas należy dokonać zapisów:
Wn konto 131 Bieżący rachunek bankowy
Ma konto 202 Rozrachunki z dostawcami krajowymi niepowiązanymi (gmina)
i jednocześnie:
Wn konto 202 Rozrachunki z dostawcami krajowymi niepowiązanymi (gmina)
Ma konto 201 Rozrachunki z odbiorcami krajowymi niepowiązanymi (użytkownik lokalu).