1. Obiekt budowlany trwale związany z gruntem musi co do zasady posiadać prefabrykowany lub murowany fundament, albo odpowiednio przygotowane podłoże wymagające wykonania stosownych robót ziemnych. Należy przez to rozumieć mocne połączenie w takim stopniu, że odłączenie spowodowałoby zasadniczą zmianę w sensie technicznym uniemożliwiającą np. ponowne posadowienie danego obiektu w innym miejscu bez konieczności ponownego przygotowania podłoża. Sama tylko techniczna możliwość przeniesienia obiektu na inne miejsce nie ma zatem istotnego znaczenia.

2. O tym czy dane urządzenie reklamowe jest trwale związane z gruntem, czy też nie, nie decyduje technologia wykonania fundamentu oraz możliwości techniczne przeniesienia nośnika reklamowego w inne miejsce. Przepis art. 29 ust. 2 pkt 6 Prawa budowlanego   ma wyłączne zastosowanie do urządzeń reklamowych innych niż te, o których mowa w art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego . Z systematyki art. 29 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 1118, z późn. zm.) wynika jednoznacznie, że ustawodawca w ust. 1 tego artykułu zwolnił z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę roboty budowlane stanowiące budowę obiektu budowlanego, a w ust. 2 inne niż budowa obiektu budowlanego roboty budowlane. A zatem zgodnie z art. 29 ust. 2 pkt 6, pozwolenia na budowę nie wymaga wykonywanie innych niż budowa robót budowlanych polegających na instalowaniu tablic i urządzeń reklamowych.

3. Instalowanie urządzeń reklamowych w rozumieniu art. 29 ust. 2 pkt 6 Prawa budowlanego  dotyczy zatem jedynie tych robót budowlanych, które nie są wykonywaniem obiektu budowlanego w określonym miejscu, a zatem budową w rozumieniu art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego .

4. Wykonanie przedmiotowego nośnika reklamowego jest wykonaniem obiektu budowlanego (budowli) w określonym miejscu, a tym samym budową w rozumieniu art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego , wymagającą uzyskania pozwolenia na budowę


W rozpoznawanej sprawie spółka zgłosiła zamiar budowy wolnostojącego nośnika reklamowego. Z opisu technicznego obiektu wynikało, że tablica będzie związana z gruntem poprzez słup osadzony w prefabrykowanym, żelbetowym fundamencie. Obiekt miał zostać adaptowany do warunków panujących w miejscu posadowienia, a więc miał zostać sprawdzony stopień zagęszczenia gruntu, jego struktura, co miało zapobiec ewentualnemu osiadaniu lub przechylaniu konstrukcji. Fundament mógł być wykonany zarówno w miejscu przyszłego ustawienia, jak również w zakładzie prefabrykacji, a następnie po uzyskaniu przez beton odpowiedniej nośności, przetransportowany i ustawiony w miejscu docelowej lokalizacji.

Organ orzekający analizując zgłoszony zakres prac stwierdził, że te roboty nie odpowiadają żadnemu z rodzajów inwestycji zwolnionych z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę.

Spółka nie zgodziła się z wyrokiem WSA we Wrocławiu i wniosła skargę kasacyjną. W ocenie spółki przedmiotowy nośnik reklamowy jest trwale posadowiony na gruncie, ale nie jest z nim trwale związany w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego . Pojęcie trwałego posadowienia, nie może być w ocenie strony skarżącej utożsamiane z pojęciem trwałego związania z gruntem. O tym bowiem czy dany obiekt jest trwale związany (połączony) z gruntem, decyduje sposób związania (połączenia) z gruntem, Ustawodawca, zdaniem strony skarżącej, dopuszcza możliwość nietrwałego związania z gruntem obiektów wymienionych w art. 3 pkt 5 Prawa budowlanego (tymczasowych obiektów budowlanych). Obiekty te są ustawione na gruncie i masa tych obiektów, z uwagi na istnienie siły grawitacji pozwala na przeciwstawienie się czynnikom atmosferycznym, nie powodując jego przesunięcia czy przewrócenia.

NSA, rozpatrując skargę kasacyjną, nie zgodził się z argumentacją spółki. Zdaniem NSA obiekt budowlany trwale związany z gruntem musi co do zasady posiadać prefabrykowany lub murowany fundament, albo odpowiednio przygotowane podłoże wymagające wykonania stosownych robót ziemnych. Należy przez to rozumieć mocne połączenie w takim stopniu, że odłączenie spowodowałoby zasadniczą zmianę w sensie technicznym uniemożliwiającą np. ponowne posadowienie danego obiektu w innym miejscu bez konieczności ponownego przygotowania podłoża. Sama tylko techniczna możliwość przeniesienia obiektu na inne miejsce nie ma zatem istotnego znaczenia. NSA podkreślił, iż w projekcie budowlanym przedmiotowego nośnika reklamowego jednoznacznie przesądzono o konieczności zapewnienia właściwego podłoża, zapewniającego jego trwałe połączenie z gruntem. Podłoże to musi być betonowe, asfaltowe lub gruntowe, ale pod warunkiem zagęszczenia w stopniu minimum ID = 0,66. Bez znaczenia jest przy tym czy to podłoże jest wykonywane bezpośrednio przed posadowieniem nośnika reklamowego czy też zostało zrealizowane wcześniej. W każdym zatem przypadku wykonanie odpowiedniego podłoża wymagane jest wykonanie stosownych robót budowlanych. Przesunięciu lub przewróceniu tego obiektu budowlanego nie zapobiega zatem jedynie jego masa, ale właściwie wykonany i związany z podłożem prefabrykowany fundament dostosowany do konstrukcji tego obiektu. Zdaniem Sądu w rozpoznawanej sprawie należy zatem przyjąć, że przedmiotowy nośnik reklamowy, jako trwale związane z gruntem urządzenie reklamowe, jest budowlą w rozumieniu art. 3 pkt 3 Prawa budowlanego . O tym bowiem czy dane urządzenie reklamowe jest trwale związane z gruntem, czy też nie, nie decyduje technologia wykonania fundamentu oraz możliwości techniczne przeniesienia nośnika reklamowego w inne miejsce.

NSA uznał, iż przepis art. 29 ust. 2 pkt 6 Prawa budowlanego ma wyłączne zastosowanie do urządzeń reklamowych innych niż te, o których mowa w art. 3 pkt 3 ustawy. Jego prawidłowość, wbrew twierdzeniom strony skarżącej potwierdza definicja "tymczasowego obiektu budowlanego" zawarta w art. 3 pkt 5 Prawa budowlanego , przez który należy rozumieć obiekt przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, nawet jeżeli jest trwale związany z gruntem, a także obiekty niepołączone trwale z gruntem, jak np. kioski uliczne, barakowozy obiekty kontenerowe. Obiekty te nie są trwale związane z gruntem i takiego związania ze względu na bezpieczeństwo ich użytkowania nie wymagają. Przepisy Prawa budowlanego nie dają zatem żadnych podstaw do wzajemnego przeciwstawiania, jak się proponuje w skardze kasacyjnej, określenia "trwałego posadowienia" obiektu i "trwałego związania z gruntem" takiego obiektu.

NSA podkreślił, iż opis projektowanego nośnika reklamowego jednoznacznie wskazuje, że wykonanie fundamentu o wymienionych w projekcie parametrach wymaga odpowiedniego przygotowania podłoża. Wykonywanie obiektu budowlanego w określonym miejscu, w skład którego wchodzą części typowo budowlane, jak np. fundament, konstrukcja nośna, bez względu na to gdzie ten fundament oraz konstrukcja nośna zostały wykonane, przesądza o tym, że wykonywanie tego obiektu, jako całości w tym miejscu jest budową, w rozumieniu art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego . Zasadnie zatem przyjął Sąd pierwszej instancji, że na podstawie przepisów Prawa budowlanego można wyróżnić urządzenia reklamowe wolnostojące trwale związane z gruntem, o których mowa w art. 3 pkt 3, oraz urządzenia reklamowe, o których mowa w art. 29 ust. 2 pkt 6, na które składają się również urządzenia wolnostojące niezwiązane trwale z gruntem, które są jednak urządzeniami przenośnymi o małych gabarytach, w skład których nie wchodzą części typowo budowlane, jak np. fundament, konstrukcja nośna. Nie może zatem budzić wątpliwości prawidłowość dokonanej przez organy orzekające kwalifikacji, zgodnie z którą wykonanie przedmiotowego nośnika reklamowego jest wykonaniem obiektu budowlanego (budowli) w określonym miejscu, a tym samym budową w rozumieniu art. 3 pkt 6 Prawa budowlanego , wymagającą uzyskania pozwolenia na budowę.

NSA oddalił skargę kasacyjną.

Przydatne materiały:
 Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. Nr 156, poz. 118 ze zm.)

Zobacz orzeczenie:
Wyrok NSA w Warszawie z dnia 29 lipca 2010 r., sygn. akt II OSK 1233/09