W większości przypadków organ administracji publicznej, który wydał decyzję w ostatniej instancji, jest równocześnie organem administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji. Sytuacja taka występuje wtedy, gdy od decyzji wójta (burmistrza, prezydenta miasta) nie zostanie w ogóle wniesione w terminie odwołanie lub też gdy odwołanie zostanie wniesione po terminie do jego wniesienia, a organ wyższego stopnia odmówi przywrócenia terminu do jego wniesienia. W tych przypadkach decyzja organu pierwszej instancji stanie się decyzją ostateczną (art. 16 Kodeksu postępowania administracyjnego ).

Instytucja wznowienia postępowania stwarza możliwość ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy zakończonej decyzją ostateczną wydaną w wyniku wadliwie przeprowadzonego postępowania. Wznowienie postępowania jest więc spowodowane wadą postępowania (wadą procesową) poprzedzającego wydaną decyzję, a nie wadą samej decyzji.

Postępowanie w sprawie wznowienia postępowania przebiega w dwóch etapach. Pierwszy z nich rozpoczyna złożenie wniosku (podania) o wznowienie postępowania i w jego ramach organ, który wydał decyzję w ostatniej instancji, dokonuje wstępnej oceny wniosku. Na tym etapie postępowania następuje badanie, czy wniosek (podanie) jest oparty na wymienionych w art. 145 § 1 i art. 145a Kodeksu postępowania administracyjnego przesłankach wznowienia postępowania, czy został wniesiony przez stronę postępowania, jak również czy zostały zachowane terminy, o których mowa w art. 148 Kodeksu postępowania administracyjnego . Przepis ten stanowi, że podanie o wznowienie postępowania wnosi się do organu administracji publicznej, który wydał w sprawie decyzję w pierwszej instancji, w terminie jednego miesiąca od dnia, w którym strona dowiedziała się o okoliczności stanowiącej podstawę do wznowienia postępowania (§ 1). Termin do złożenia podania o wznowienie postępowania z przyczyny określonej w art. 145 § 1 pkt 4 biegnie od dnia, w którym strona dowiedziała się o decyzji (§ 2).

W przypadku ustalenia, że wniosek o wznowienie postępowania jest oparty na przesłankach wymienionych w Kodeksie postępowania administracyjnego oraz że został wniesiony przez osobę legitymowaną z zachowaniem terminów przewidzianych w art. 148 k.p.a., właściwy organ administracji publicznej wznawia postępowania w drodze postanowienia, które stanowi podstawę do przeprowadzenia postępowania co do przyczyn wznowienia oraz co do rozstrzygnięcia sprawy (art. 149 § 1 i 2 Kodeksu postępowania administracyjnego ). Takie postępowanie kończy się wydaniem decyzji określonych w art. 151 Kodeksu postępowania administracyjnego .

W sytuacji, gdy po dokonaniu wstępnej kontroli wniosku organ stwierdzi, że np. wniosek został złożony z uchybieniem terminów, o których mowa w art. 148 Kodeksu postępowania administracyjnego , bądź że został złożony przez osobę do tego nielegitymowaną, wydaje na podstawie art. 149 § 3 Kodeksu postępowania administracyjnego  decyzję o odmowie wznowienia postępowania. Decyzja taka jest decyzją wydaną w pierwszej instancji i zgodnie art. 127 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego służy od niej stronie prawo wniesienia odwołania. Podstawą tej decyzji jest niedopuszczalność uruchomienia postępowania wznowieniowego z przyczyn podmiotowych bądź przedmiotowych. Nie jest natomiast możliwe wydanie decyzji o odmowie wznowienia postępowania z powołaniem się na brak podstaw do wznowienia. Takiej oceny można dokonać dopiero na drugim etapie postępowania, tj. po wydaniu postanowienia o wznowieniu postępowania i na podstawie art. 151 Kodeksu postępowania administracyjnego .

W niektórych sytuacjach rozwiązania przyjęte w Kodeksie postępowania administracyjnego mogą stwarzać wrażenie utrzymywania pewnej fikcji. Nawet w sytuacji, gdy organ administracji publicznej (pracownik tego organu) rozstrzygający w sprawie wznowienia będzie posiadał wiedzę, że powołane podstawy wznowienia w zakończonym postępowaniu i tak nie miały miejsca, jest zobligowany, o ile inne przesłanki będą spełnione, wydać postanowienie o wszczęciu postępowania wznowieniowego. Decyzja o odmowie wznowienia postępowania z uwagi na brak podstaw jest decyzją wadliwą i musi podlegać uchyleniu w postępowaniu odwoławczym.

Krzysztof Kaszubowski


Przydatne materiały:

Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. 2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm.)

__________________________________________________________________________________________________________________

Zachęcamy do zapoznania się z książką autorstwa Andrzeja Szewca, Gabrieli Jyż, Zbigniewa Pławeckiego pt. "Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz". Książka - przede wszystkim pomocna radnym i pracownikom samorządowym w ich codziennej pracy - jest też źródłem wiedzy dla studentów prawa i administracji oraz różnego rodzaju kierunków administracji i zarządzania.
Książka dostępna jest w ofercie internetowej księgarni profinfo.pl