W obowiązującym stanie prawnym w każdych wyborach głosować korespondencyjnie może wyłącznie wyborca niepełnosprawny o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, wyborca podlegający w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych oraz taki, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 60 lat.

Natomiast zgodnie z zaskarżoną ustawą z dnia 14 czerwca 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy, podkreśla prezydent Andrzej Duda, głosować korespondencyjnie w wyborach będzie mógł każdy wyborca, zarówno w kraju jak i za granicą, z wyjątkiem głosowania w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójtów (burmistrzów, prezydentów miast). Wyjątek ten nie będzie miał zastosowania w przypadku wyborcy niepełnosprawnego o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, oraz wyborcy, który najpóźniej w dniu głosowania ukończy 60 lat.

 

Krąg osób uprawnionych do głosowania

Prezydent wskazuje we wniosku, że Konstytucja w art. 62 ust. 1 określa krąg osób, którym przysługuje prawo udziału w referendum oraz czynne prawo w wyborach na: Prezydenta Rzeczypospolitej, posłów, senatorów i przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego. Powołany przepis Konstytucji ustanawia głównie prawo podmiotowe dla wszystkich obywateli polskich, którzy najpóźniej w dniu głosowania skończyli osiemnaście lat i którzy zarazem spełniają pozostałe warunki prawne do wybierania przedstawicieli do organów samorządu terytorialnego (określone w art. 62 ust. 2 Konstytucji). Prawo wybierania reprezentantów do organów przedstawicielskich (czynne prawo wyborcze) należy zaliczyć do kategorii podstawowych praw politycznych w państwie demokratycznym. Ich istota wiąże się z koniecznością zagwarantowania obywatelowi niezbędnego współudziału w sprawowaniu władzy publicznej. -  Są one koniecznym elementem współcześnie rozumianej demokracji, w obydwu jej odmianach – bezpośredniej i przedstawicielskiej (art. 4 ust. 2 Konstytucji). Na organach władzy publicznej, a przede wszystkim na ustawodawcy, spoczywa obowiązek podjęcia niezbędnych działań (w pierwszej zaś kolejności – ustanowienia dla nich odpowiednich podstaw normatywnych), umożliwiających każdemu podmiotowi uprawnionemu skuteczne skorzystanie z prawa przyznanego przez ustrojodawcę. Wszelkie ograniczenia przez ustawodawcę prawa wyborczego muszą mieć charakter wyjątkowy i wynikać jedynie z uwarunkowań naturalnych, tak aby zapewnić jak największej grupie podmiotów prawo do oddania głosu w wyborach i tym samy realizację swego konstytucyjnego prawa określonego w art. 62 ust. 1 Konstytucji - czytamy w komunikacie.

 

Wątpliwości konstytycyjne

Analiza przepisów zaskarżonej ustawy i zaproponowanych w niej rozwiązań normatywnych wyłączających możliwości głosowania korespondencyjnego dla osób podlegających  kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w wyborach wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) budzi wątpliwości natury konstytucyjnej dotyczące możliwości naruszenia art. 62 ust. 1 oraz art. 32 ust. 1 Konstytucji. Zdaniem prezydenta wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 czerwca 2024 r. w sprawie o sygn. akt K 7/24 i przebieg procesu legislacyjnego nad ustawą z dnia 14 czerwca 2024 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy na wszystkich jego etapach uzasadnia także potrzebę zbadania, czy ustawa pochodzi od organu spełniającego konstytucyjne wymogi przedstawicielstwa i sprawowania mandatu oraz organu o właściwym składzie.

Przedmiotem zarzutów we wniosku są:

  1. niezgodność art. 1 pkt 4 zmieniającego art. 53a par. 1 i par. 2 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz. U. z 2023 r. poz. 2408 oraz z 2024 r. poz. 721) w zakresie, w jakim pomija w stosunku do wyborców podlegających w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1284, 909 i 1938), możliwość głosowania w trybie korespondencyjnym w wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast z art. 62 ust. 1 oraz z art. 32 ust. 1 Konstytucji,
  2. niezgodność całości zaskarżonej ustawy z art. 7 w związku z art. 4 ust. 2 w związku z art. 104 ust. 1 w związku z art. 96 ust. 1 Konstytucji.

Zobacz również: Nowelizacja Kodeksu Wyborczego

 

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Linki w tekście artykułu mogą odsyłać bezpośrednio do odpowiednich dokumentów w programie LEX. Aby móc przeglądać te dokumenty, konieczne jest zalogowanie się do programu. Dostęp do treści dokumentów w programie LEX jest zależny od posiadanych licencji.