Katarzyna Giereło podaje za M. Argyle dziesięć kodów prezentacyjnych, na które należy zwrócić uwagę w procesie kreowania wizerunku.
1) Kontakt fizyczny (haptyka). Komunikacja za pomocą dotyku lub jego braku, dostarczająca informacji o charakterze relacji międzyludzkich. W nauce wyróżniamy kultury niskiego poziomu kontaktu (Anglicy, Holendrzy), a także kultury wysokiego poziomu kontaktu (Włosi, Grecy).
2) Dystans (proksemika). Dzieląca ludzi odległość wyraża nasz stosunek do drugiego człowieka. Uzależniona jest od kręgu kulturowego, z jakim mamy do czynienia. Przedstawiciele klasy średniej zachowują większy dystans niż reprezentanci klasy robotniczej. Europejczycy są bardziej otwarci od Azjatów. Edward Hall wyodrębnił cztery kategorie dystansów: przestrzeń intymną (0–45 cm), przestrzeń osobistą (45 cm–1,2 m), przestrzeń społeczną (1,2–4 m) i przestrzeń publiczną (4 m i ponad).
3) Orientacja. Zajmowane przez nas względem innych osób miejsce stanowi wyraz łączących nas z nimi więzi, wskazuje na charakter naszego do nich odniesienia.
4) Wygląd zewnętrzny. Niesie ze sobą informację o statusie społecznym i osobowości człowieka. Argyle wyróżnia:
- czynniki poddające się kontroli, takie jak: uczesanie, ubranie, skóra, makijaż, ozdoby; szczególną uwagę należy zwrócić na fryzurę, która może przyczynić się do zmiany wizerunku;
- czynniki w małym stopniu poddające się kontroli, takie jak: wzrost, budowa ciała, waga.
5) Kiwanie głową. Związane z przyzwoleniem na coś bądź zanegowaniem czegoś.
6) Wyraz twarzy. Jego elementami są: układ brwi, kąciki ust, kształt oka.
7) Gesty (kinezjetyka). Uzupełniają komunikację werbalną, świadczą o stanach emocjonalnych. Gesty (ruchy rąk, ramion, głowy) wiele mówią o osobie, świadczą o jej temperamencie, opanowaniu bądź jego braku. Wspominając o gestach, wymienić należy gesty symboliczne oraz ikoniczne. Do pierwszych zaliczyć można gesty wulgarne, obraźliwe, do drugich - gesty związane z pokazaniem jakiegoś kształtu czy kierunku.
8) Postawa. To sposób, w jaki ktoś siedzi, stoi bądź leży, mający związek z odniesieniem do drugiego człowieka: przyjaznym, wrogim, pełnym szacunku albo agresywnym. Odzwierciedla on także stan emocjonalnego napięcia osoby (zaniepokojenie, spokój, podenerwowanie). Do najpopularniejszych należą: postawa otwarta, wyrażająca wolę kontynuowania rozmowy, oraz zamknięta - sygnalizująca dystans, wręcz niechęć do rozmówcy.
9) Kontakt wzrokowy (okulezja). Podobnie jak w przypadku dystansu kontakt wzrokowy jest różny w zależności od kręgu kulturowego. Na gruncie kultury europejskiej należy spoglądać rozmówcy w oczy, co wyraża zaufanie i szczerość. Na obszarze kultury azjatyckiej natomiast zachowanie takie jest niewskazane.
10) Niewerbalne aspekty mowy dzielą się na dwie grupy:
- kody prozodyczne, w których chodzi przede wszystkim o akcentowanie toniczne i intonację.
Bywa bowiem tak, że jedno i to samo zdanie, w zależności od intonacji, może być: pytaniem, wyrażeniem niepewności bądź stwierdzeniem;
- kody parajęzykowe, to charakteryzujące mówiącego: głośność, szybkość mówienia, ton, błędy w wymowie. Świadczą one o osobowości, stanie emocjonalnym i statusie społecznym mówiącego.
Z przytoczonych definicji wynika, że mamy do czynienia z wieloma sposobami rozumienia pojęcia "wizerunek". Niezależnie od tego, czy mówimy o wizerunku instytucji publicznych czy osób, to najistotniejsze wszak jest to, by wizerunek został wykreowany profesjonalnie i aby był w najbardziej podstawowym znaczeniu tego słowa wizerunkiem pozytywnym i dającym się zaakceptować przez odbiorcę. Bo image, podkreślmy to kolejny raz, to "subiektywne wyobrażenie firmy, organizacji, produktu, usługi, osoby, które powstaje w umysłach ludzkich, w otoczeniu zewnętrznym i wewnętrznym. Ma ono ścisły związek z szeregiem bodźców wysyłanych do otoczenia przez podmiot, którego dotyczy proces kształtowania wizerunku".
Opracowanie fragmentu tekstu: Agnieszka Matłacz
Więcej na ten temat znajdziesz w książce "Public relations w sferze publicznej. Wizerunek i komunikacja", Magdalena Tabernacka, Aleksandra Szadok-Bratuń.
Wizerunek urzędnika wizytówką urzędu
Nie można pozostać przy założeniu, że wizerunek podmiotów sfery publicznej i tak jest oraz że jedynym warunkiem poprawnej komunikacji obywateli z władzą jest obiektywna potrzeba takich kontaktów. Oto 10 kodów prezentacyjnych, na które należy zwrócić uwagę w procesie kreowania wizerunku.