Ważne zmiany w zasadach techniki prawodawczej

Wprowadzenie nowej kategorii przepisów - przepisów epizodycznych oraz wyodrębnienie przepisów o karach pieniężnych przewiduje nowelizacja rozporządzenia w sprawie Zasad techniki prawodawczej.

Z dniem 1 marca 2016 r. wejdzie w życie rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 listopada 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. poz. 1812). Celem nowelizacji jest korekta zasad techniki prawodawczej (ZTP). Potrzeba takiej korekty wynika z wniosków płynących z praktyki stosowania ZTP oraz orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. Ponadto zaistniała potrzeba dostosowania zasad techniki prawodawczej do przepisów ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1484, ze zm.).

Rozporządzenie modyfikuje niektóre dyrektywy techniki prawodawczej, w szczególności w zakresie przepisów karnych, przejściowych, dostosowujących i końcowych projektu ustawy, zmiany ustawy, typowych środków techniki prawodawczej, a także tekstu jednolitego aktu normatywnego. Ponadto wprowadza nową kategorię przepisów ustawowych - przepisy epizodyczne oraz nowy rodzaj przepisów merytorycznych ustawy - przepisy o karach pieniężnych. Dokonuje także zmian o charakterze porządkującym ZTP, w związku z wprowadzeniem od dnia 1 stycznia 2012 r. nowych zasad ogłaszania aktów normatywnych (chodzi przede wszystkim o wprowadzenie zasady ogłaszania aktu normatywnego w formie dokumentu elektronicznego).

Do projektów aktów prawnych podlegających uzgodnieniom, które przed dniem wejścia w życie rozporządzenia zostały skierowane do uzgodnień, a w przypadku projektów aktów prawnych niepodlegających uzgodnieniom - które przed tym dniem zostały skierowane do podpisu, znajdą zastosowanie przepisy dotychczasowe.

Zmiany wprowadzone przez analizowaną nowelizację w załączniku do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 czerwca 2002 r. w sprawie "Zasad techniki prawodawczej" (Dz.U. Nr 100, poz. 908), obejmują m.in.:
- modyfikację wyliczenia dotyczącego działań podjętych na etapie poprzedzającym podjęcie decyzji o przygotowaniu projektu ustawy oraz określenie jakie działania należy przeprowadzić w przypadku podjęcia decyzji o przygotowaniu projektu ustawy, jeżeli projekt ten nie jest opracowywany na podstawie założeń (§ 8 ZTP);
- wprowadzenie zasady, zgodnie z którą unikać należy posługiwania się określeniami specjalistycznymi, o ile ich użycie nie jest powodowane zapewnieniem należytej precyzji tekstu (§ 8 ust. 2 pkt 1 ZTP);
- wskazanie jakie wymagania powinno spełniać uzasadnienie projektu ustawy (§ 12 ZTP);
- uporządkowanie sposobu zamieszczania odnośników w ustawach wdrażających postanowienia aktów normatywnych ustanowionych przez instytucje Unii Europejskiej (§ 19a i § 19b ZTP);
- rezygnację z posługiwania się podwójnym nazewnictwem odnoszącym się do przepisów ustrojowych oraz przepisów proceduralnych (§ 24 ZTP) oraz uzupełnienie zakresu regulacji przepisów ustrojowych oraz proceduralnych (§ 26 i 27 ZTP);
- dodanie rozdziału 4a w dziale I ZTP, określającego przedmiot regulacji nowej kategorii przepisów - przepisów epizodycznych oraz dokonanie umiejscowienia tych przepisów w systematyce ustawy (przepisy epizodyczne zamieszczać należy po przepisach zmieniających, a przed przepisami przejściowymi i dostosowującymi, § 15 pkt. 3a ZTP);
- modyfikację brzmienia przepisów zachowujących w mocy dotychczasowy akt wykonawczy, m.in. zastąpiono sformułowania „do czasu wydania” sformułowaniem „do dnia wejścia w życie” przepisów wykonawczych (§ 33 ust. 1 ZTP);
- wskazanie, że w przepisach dostosowujących reguluje się sprawy związane z dostosowaniem do nowej albo znowelizowanej ustawy jej adresatów, w tym organów lub instytucji (§ 35 ust. 1 ZTP);
- zmianę brzmienia § 41 ust. 2 ZTP, który obecnie wskazuje, że jeżeli wyjątkowo zachowuje się moc obowiązującą niektórych przepisów uchylanej ustawy, wyraża się to zwrotem: „Traci moc ustawa ... (tytuł ustawy)”, a następnie wyczerpująco wymienia się przepisy, które pozostają w mocy; nowe brzmienie § 41 ust. 2 ZTP wskazuje, że w takiej sytuacji w ustawie zamieszcza się przepis zmieniający, w którym wyczerpująco wymienia się uchylane jednostki systematyzacyjne ustawy lub jej przepisy, wyrażając to zwrotem: "W ustawie ... (tytuł ustawy) uchyla się ...".;
- dopuszczenie odstępstwa od zasady, zgodnie z którą ustawa powinna wchodzić w życie w całości w jednym terminie - gdy różnicowanie terminów wejścia w życie poszczególnych przepisów ustawy będzie niezbędne do zrealizowania celu ustawy oraz nie narusza jej spójności; możliwe będzie również wyrażenie w odrębnym przepisie nakazu stosowania danej instytucji prawnej do określonych zdarzeń lub stanów rzeczy zaistniałych lub powstałych od określonego dnia (§ 41 ust. 2 i 3 ZTP);
- wprowadzenie nowych schematów przepisów o wejściu w życie ustawy, w tym m.in. przepisu o wejściu w życie ustawy przy jednoczesnym występowaniu sytuacji różnicowania terminu wejścia w życie jej niektórych przepisów (§ 45 ust. 1 ZTP);
- wprowadzenie zasady zgodnie z którą wejścia w życie ustawy albo jej poszczególnych przepisów nie uzależnia się od wystąpienia zdarzenia przyszłego, chyba że jest to konieczne ze względu na zakres regulacji ustawy albo jej poszczególnych przepisów, a termin wystąpienia zdarzenia przyszłego można ustalić w sposób niebudzący wątpliwości i zostanie on urzędowo podany do wiadomości publicznej; ustawa powinna określać formę urzędowego podania do wiadomości publicznej wskazanego terminu (§ 46 ZTP);
- wprowadzenie podwójnego tiret jako najniższej jednostki redakcyjnej ustawy (§ 56 ust. 4 ZTP);
- wprowadzenie zasady, zgodnie z którą w przypadku innych niż opinia form współuczestniczenia w wydawaniu rozporządzeń, podmiotem współuczestniczącym może być jedynie organ posiadający prawo wydawania rozporządzeń (§ 74 ust. 2 ZTP);
- dopuszczenie odsyłania w przepisie karnym do nakazów albo zakazów zawartych w dających się bezpośrednio stosować postanowieniach aktów normatywnych ustanowionych przez organizacje międzynarodowe lub organy międzynarodowe (§ 75 ZTP);
- wprowadzenie przepisów o karach pieniężnych jako odrębnego rodzaju przepisów merytorycznych ustawy oraz określenie przedmiotu regulacji tych przepisów, jak również zasad umiejscawiania ich w akcie; ponadto określono dyrektywy formułowania przepisu o karze pieniężnej (§ 81a ZTP).
- utrzymanie zasady, zgodnie z którą zmieniany przepis ustawy przytacza się w pełnym nowym brzmieniu, przy jednoczesnym zastrzeżeniu, że jeżeli zmiana przepisu ustawy polega na zastąpieniu w nim, dodaniu lub skreśleniu niektórych wyrazów lub znaków interpunkcyjnych, a sprzyja to wyrażeniu intencji prawodawcy w sposób zrozumiały dla adresatów, można nie przytaczać jego pełnego nowego brzmienia, lecz wówczas należy jednoznacznie wskazać dokonaną zmianę (§ 87 ust. 1 ZTP);
- wprowadzenie zasady, zgodnie z którą tekst jednolity sporządza się według stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania obwieszczenia o ogłoszeniu tego tekstu, przy czym można zamieścić w nim również zmiany w ustawie ogłoszone w dzienniku urzędowym do dnia wydania tego obwieszczenia, które wejdą w życie po dniu jego wydania (§ 100a ZTP);
- uzupełnienie obwieszczenia o ogłoszeniu tekstu jednolitego ustawy o orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego stwierdzające niezgodność przepisów ustawy z Konstytucją RP oraz ratyfikowaną umową międzynarodową, której ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie (§ 103 ust. 1 ZTP);
- wprowadzenie, w sytuacji gdy na podstawie przepisu późniejszego można ustalić w sposób niewątpliwy, że przepis wcześniejszy nie obowiązuje, obowiązku określenia w obwieszczeniu zarówno dnia, jak i podstawy prawnej wygaśnięcia przepisu wskazywanego jako nieobowiązujący (§ 105 ZTP);
- modyfikację zasad redagowania tekstu jednolitego ustawy (§ 106 pkt 2–4 ZTP);
- wskazanie, że do projektu rozporządzenia stosuje się odpowiednio zasady wyrażone w dziale I rozdz. 1-7 i w dziale II ZTP, o ile zasady zawarte w dziale V nie stanowią inaczej (obecne odesłanie nie uwzględnia rozdz. 1 działku I ZTP);
- wprowadzenie zasady, zgodnie z którą w celu systematyzacji przepisów rozporządzenia paragrafy można grupować w jednostki systematyzacyjne (§ 124a ust. 1 ZTP); zgodnie z nowymi przepisami paragrafy grupuje się w rozdziały, a rozdziały grupuje się w działy, a ponadto wprowadzić można dodatkowo oddziały jako jednostki systematyzacyjne niższego stopnia niż rozdział (§ 124a ust. 2 i 3 ZTP);
- wprowadzenie zmian do zasad odnoszących się do projektów aktów normatywnych o charakterze wewnętrznym (m.in. wprowadzenie zasady odpowiedniego stosowania do projektów uchwał i zarządzeń, podobnie jak w przypadku projektów rozporządzeń, zasad wyrażonych w rozdz. 1 działku I ZTP);
- wprowadzenie zasady odpowiedniego stosowania do projektów aktów prawa miejscowego zasad wyrażonych w rozdz. 1 działu I, a do przepisów porządkowych – również w rozdz. 9 działu I, chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej (§ 143 ZTP);
- wprowadzenie możliwości znowelizowania, w razie potrzeby, odnośnika do tytułu albo przepisu (stosować należy przy tym odpowiednio zasady wyrażone w dziale II ZTP);
- ustanowienie skrótów dla Dziennika Urzędowego Unii Europejskiej („Dz. Urz. UE”), Dziennika
Urzędowego Unii Europejskiej Polskie wydanie specjalne („Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne”) oraz Dziennika Urzędowego Wspólnot Europejskich („Dz. Urz. WE”).

Zobacz pełną treść życie rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 5 listopada 2015 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. poz. 1812) w serwisie Prawo.pl>>>