Ustalenie wysokości nagrody jubileuszowej - odliczenie składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne

Czy w przypadku ustalania wysokości nagrody jubileuszowej odlicza się składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, czy tylko podatek?

Obliczenie nagrody jubileuszowej - 100% za 25 lat
płaca zasadnicza 2000,00 zł
premia 300,00 zł
staż 400,00 zł
razem 2700,00 zł

Czy odlicza się składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, tj. 13,71%, czy tylko podatek 18%?

Odpowiedź

Z pytania niestety nie wynika z jaką nagrodą jubileuszowa mamy do czynienia. Może to być bowiem nagroda obowiązkowa (tak jest np. w przypadku pracowników samorządowych) albo nagroda wprowadzona przepisami wewnętrznymi. W pierwszym przypadku nagrodę należy wypłacać według obowiązujących przepisów, a w drugim według tego, co postanowił pracodawca w regulaminie wynagradzania, układzie zbiorowym lub umowie o pracę. Jeżeli jednak nie ma przepisów, które mówiłyby co innego, za podstawę nagrody należy uznać kwotę brutto obejmującą składki ZUS w części finansowanej przez pracownika.

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) - u.p.d.o.f., przychodami są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Uzupełnieniem tego przepisu jest art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f., w myśl którego za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Powyższe, oraz fakt niewystępowania odpowiedniego zwolnienia podatkowego, powoduje, iż nagrody jubileuszowe należy uznać za opodatkowany przychód ze stosunku pracy.

Przychód ze stosunku pracy jest również co do zasady podstawą wymiaru składek ZUS. Zgodnie jednakże z § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz. U. Nr 161, poz. 1106 z późn. zm.) podstawy wymiaru składek nie stanowią nagrody jubileuszowe (gratyfikacje), które według zasad określających warunki ich przyznawania przysługują pracownikowi nie częściej niż co 5 lat. W efekcie przy spełnieniu tego warunku nagroda jubileuszowa będzie wolna od składek ZUS.

Powyższe oznacza zatem, że nagroda jest opodatkowana, ale nie oskładkowana. Fakt ten nie ma jednak znaczenia dla zasad ustalania wysokości nagrody. W przypadku nagród nieobowiązkowych (niewynikających z przepisów) nagroda może być ustalana w sposób dowolny – np. w kwocie brutto albo w kwocie netto.

W przypadku pracowników należących do określonej grupy zawodowej, sięgnąć należy do stosownych przepisów. Omówmy to na przykładzie pracowników samorządowych. Zgodnie z art. 38 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458 z późn. zm.) nagroda jubileuszowa przysługuje w wysokości:
po 20 latach pracy - 75% wynagrodzenia miesięcznego;
po 25 latach pracy - 100% wynagrodzenia miesięcznego;
po 30 latach pracy - 150% wynagrodzenia miesięcznego;
po 35 latach pracy - 200% wynagrodzenia miesięcznego;
po 40 latach pracy - 300% wynagrodzenia miesięcznego;
po 45 latach pracy - 400% wynagrodzenia miesięcznego.

Wynagrodzenie powyższe oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a więc należy sięgnąć do przepisów rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz. U. Nr 2, poz. 14 z późn. zm.) - dalej r.s.z.u.u.w.

Zgodnie z § 6 w nawiązaniu do § 14 r.s.z.u.u.w. ekwiwalent należy ustalić z uwzględnieniem wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy, z wyłączeniem:
 - jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,
 - wynagrodzenia za czas gotowości do pracy oraz za czas nie zawinionego przez pracownika przestoju,
 - gratyfikacji (nagród) jubileuszowych,
 - wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego, a także za czas innej usprawiedliwionej nieobecności w pracy,
 - ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
 - dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego z tytułu zastępstwa sądowego,
 - wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,
 - kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,
 - nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności przysługujących z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej,
 - odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,
 - wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.

Z kolei w myśl § 15-17 r.s.z.u.u.w. składniki wynagrodzenia:
- określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w wysokości należnej w miesiącu nabycia prawa do tego ekwiwalentu, 
 - przysługujące pracownikowi za okresy nie dłuższe niż 1 miesiąc, z wyjątkiem określonych w pkt 1, wypłacone w okresie 3 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu.
 - przysługujące pracownikowi za okresy dłuższe niż 1 miesiąc, wypłacone w okresie 12 miesięcy bezpośrednio poprzedzających miesiąc nabycia prawa do ekwiwalentu, uwzględnia się przy ustalaniu ekwiwalentu w średniej wysokości z tego okresu.

Przepisy o ekwiwalencie nie przewidują możliwości zmniejszania podstawy jego wymiaru o składki ZUS, a na dodatek składki ZUS – w części finansowanej przez pracownika – to po prostu składnik jego wynagrodzenia. Tym samym nagroda jubileuszowa powinna być wypłacona w odpowiednim procencie kwoty brutto wynagrodzenia, po pomniejszeniu o podatek dochodowy – jeżeli więc np. pracownik zarabia brutto 2700 zł, nagroda powinna wynieść 2214 zł.